ΜΙΓΙΑΜΟΤΟ ΜΟΥΣΑΣΙ Μέρος δεύτερο Από τον Fuji Tomo Kazu ΙΑΠΩΝΙΑ

Ο Κώδικας του Μουσάσι

Πριν πεθάνει. ο Μουσάσι άφησε ένα σημείωμα, που έχει την έννοια όρκου:

 

Κώδικας Αυτοπειθαρχίας

Κανένας δεν πρέπει να αποκλίνει από τον δρόμο της κοινωνίας.

Κανένας δεν πρέπει να παραδίδεται στην ηδονή.

Κανένας δεν πρέπει να είναι μεροληπτικός.

Κανένας δεν πρέπει να είναι εγωιστής.

Κανένας δεν πρέπει να κάνει κάτι που θα προκαλέσει τη μετάνοια.

Κανένας δεν πρέπει να θυμώνει απέναντι στην δικαιοσύνη.

Κανένας δεν πρέπει να θρηνεί τον χωρισμό του με άλλους.

Κανένας δεν πρέπει να κρύβει την δυσαρέσκειά του εναντίον άλλων.

Κανένας δεν πρέπει ν' αφήνει την καρδιά του να ταλαντεύεται από τρυφερά αισθήματα.

Κανένας δεν πρέπει να αγαπά ή να μην αγαπά πράγματα για προσωπικούς λόγους.

Κανένας δεν πρέπει να ποθεί την ζεστασιά της οικογένειας.

Κανένας δεν πρέπει να καταστρέφει τον ουρανίσκο (με πολυτελή φαγητά).

Κανένας δεν πρέπει να αγαπά τα άχρηστα εξαρτήματα.

Κανένας δεν πρέπει να ασχολείται με τα έθιμα θρησκευτικής εγκράτειας.

Κανένας δεν πρέπει να χάνει τον χρόνο του με την εκπαίδευση μη αναγκαίων όπλων.

Κανένας δεν πρέπει να φοβάται ν' αντιμετωπίσει τον θάνατο.

Καθένας πρέπει να σέβεται τους θεούς αλλά να μην βασίζεται πάνω τους.

Κανένας δεν πρέπει να παρεκλίνει από τον δρόμο του χέιχο.

Σίνμεν Μουσάσι

 

 Ο Μυστηριώδης Μουσάσι

Ήταν νεωτεριστής και ανεξάρτητος άνθρωπος. Η παραδοσιακή μορφή των μαχητικών τεχνών τον κούραζε και απορρίπτοντας το πεπαλαιωμένο πρότυπο, έγινε ο εκφραστής ενός νέου, πρωτότυπου στυλ, που δεν στηριζόταν στις πατροπαράδοτες τεχνικές, αλλά στην αυθεντικότητα της μάχης, που ήξερε τόσο καλά. Μ' αυτό τον τρόπο, κέρδισε 60 μάχες, που είχαν γίνει θρύλος πριν φτάσει στη μέση ηλικία.

Το όνομά του είναι Μιγιαμότο Μουσάσι, ένας ξιφομάχος σαμουράϊ, ο οποίος έζησε κατά τη διάρκεια της βίαιης βασιλείας των σογκούν Τοκουγκάβα στην Ιαπωνία, και τα κατορθώματα της πραγματικής του ζωής, κάνουν τα κινηματογραφικά φιλμ να ξεθωριάζουν στη σύγκριση.

Γιός μιας ασήμαντης οικογένειας σαμουράϊ, ο Μουσάσι αφοσιώθηκε μόνος του απο νωρίς στην τέχνη του κεντζούτσου (ξιφομαχία), και σπάνια τον έβλεπαν παιδί στο χωριό του χωρίς να κρατάει ένα ξύλινο εκπαιδευτικό σπαθί στο χέρι του. Σκότωσε τον πρώτο του αντίπαλο, ένα φημισμένο άρχoντα, σε ηλικία 13 χρονών και σύντομα μετά απο αυτό εγκατέλειψε την οικογένειά του και άρχισε μια ζωή με αδιάκοπη περιπλάνηση, αποδεκτές προκλήσεις σε μονομαχίες με αντίπαλους τους καλύτερους ξιφομάχους της Ιαπωνίας. Όταν τελειοποίησε τη δεξιοτεχνία του στο μονό σπαθί, άρχισε να χρησιμοποιεί επίσης το μικρό σπαθί των σαμουράι και ίδρυσε το “νίτο-ρύου”, ή τη σχολή των δυο σπαθιών. Τελικά, όταν η υπεροχή του ήταν φανερή, αποσύρθηκε στη σπηλιά ενός βουνού, ζώντας σαν ερημίτης τους τελευταίους μήνες πριν πεθάνει. Εκεί έγραψε το βιβλίo της στρατηγικής του, το Γκόρι-νoσό.

Μπορεί να δώσετε μικρή αξία στην ιστορία του ξιφομάχου, που έζησε πριν 3 αιώνες, αλλά το πέρασμα του χρόνου δεν αλλοίωσε τίποτα. Σήμερα βλέπουμε ακόμα τζουντόκα και καρατέκα που δεν διαφέρουν πολύ από τον Μουσάσι, άνθρωποι που δεν ενδιαφέρονται για την καλοπέραση του σώματος, που ζουν για τους επόμενους αγώνες, οι οποίοι και το τελευταίο ακόμα ελεύθερο λεπτό τους το αφιερώνουν στην προπόνηση. Αναρωτιόμαστε τότε: Πώς συμβαίνει ο Μουσάσι και οι ιστορίες με τα κατορθώματά του, να εξακολουθούν να υπάρχουν στη μνήμη των Γιαπωνέζων και να θεωρείται σαν ο πιο δημοφιλής λαϊκός ήρωας, ενώ οι σύγχρονοι σωσίες του γρήγορα ξεχνιούνται απο τους θαυμαστές τους, αφού αποσυρθούν και μερικές φορές πριν ακόμα, από τον συναγωνισμό ;

Ίσως μπορεί να βρεθεί η απάντηση μέσα απο το βιβλίο του το “Γκόρι-νοσό” ή το “Book of Fiνe Rings”, ένα μυστηριώδες κείμενο πάνω στην επιδεξιότητα του ξίφους, που έγραψε ο Μουσάσι για να εξηγήσει τη φιλοσοφία του για τη μάχη. Στην Ιαπωνία, το βιβλίο θαυμάζεται το ίδιο τόσο από τους επιχειρηματίες, όσο και από τους μπουντόκα. Οι υπάλληλοι χρησιμοποιούν τις ιδέες του για να διαπραγματευθούν και για να καταστήσουν τις εταιρείες τους πιo αποδοτικές, αφού ο Μουσάσι υπoστήριξε πως ό,τι μπορεί να κάνει ο σαμουράι στη μάχη, μπορεί και σε οποιαδήποτε σχέση του και ό,τι εφαρμόζεται στην απλή μονομαχία, είναι εξίσου πραγματοποιήσιμο και στις συγκρούσεις με χιλιάδες ανθρώπους. Τώρα, μετά απο την Αγγλική έκδοση του βιβλίου, οι αθλητές των μαχητικών τεχνών της Δύσης μελετούν το Γκόρι-νοσό, με την ελπίδα να καλυτερεύσουν τις ικανότητές τους.

Ο Μιγιαμότο Μουσάσι ήταν ένας πρακτικός άνθρωπος, έτσι είναι φυσικό να περιμένουμε απο τα λόγια του, να είναι απλά και ευκολοκατανόητα. Αντίθετα, οι αναγνώστες αντιμετωπίζουν σελίδες απο δυσνόητες επιγραφές και αινιγματικές συμβουλές. Η αιτία είναι διπλή. Όπως οι περισσότεροι σαμουράϊ, έτσι και ο Μουσάσι ήταν οπαδός του “ιέν”, που τόνιζε τη διαίσθηση πάνω από τη λογική, και επικρατούσε η άποψη πως το καλύτερο ήταν να δίνονται οι οδηγίες με ασάφεια, ώστε οι μαθητές να εμβαθύνουν στο νόημά τους. Και η δεύτερη αιτία ήταν, ότι οι μέθοδοι του Μουσάσι ήταν τελείως προσωπικές εμπειρίες μιας ζωής και όταν τις εξηγούσε αποδεικνύονταν δύσκολες. Επίσης είναι αρκετά δύσκολο να κατανοηθούν, γιατί προέρχονται από μια εποχή τόσο μακρινή σε μας και από έναν πολιτισμό τόσο διαφορετικό από τον δικό μας. Αλλά το να απορρίπτουμε το “Γκόρι-νοσό” θα ήταν μια απώλεια, γιατί τα μαθήματά του είναι εφαρμόσιμα και σήμερα, όπως και πριν από χιλιάδες χρόνια όταν ο περιπλανώμενος ξιφομάχος έγραψε με εκπληκτικό τρόπο γι' αυτά. Το πραγματικό μυστικό της επιτυχίας του Μουσάσι ήταν φυσικά η δίψα του για τελειότητα. Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του είχε ένα μοναδικό σκοπό: Να γίνει όσο το δυνατόν ο καλύτερος ξιφομάχος. Οποιονδήποτε, ο οποίος είχε ένα σκοπό παρόμοιας σημασίας, τον συμβούλευε: "Να κάνεις το σώμα σου σα βράχο και δέκα χιλιάδες στιλέτα δε θα μπορούν να σ' αγγίξουν". Για να μπορέσει να κάνει το σώμα και το μυαλό του αδιαπέραστα απο πόνο, ο Μουσάσι υιοθέτησε παράξενες συνήθειες. Σπάνια έκανε μπάνιο, για να μη μπορούν να τον πιάσουν χωρίς σπαθί, και συχνά κοιμόταν έξω στη βροχή και στο χιόνι, για να σκληραγωγεί τον εαυτό του. Το σπουδαιότερο όμως ήταν, ότι αφιέρωνε πολλές ώρες σε αδιάκοπη εξάσκηση με αυτοσυγκέντρωση.

Είναι αδύνατο να ακολουθήσουν οι μαθητές στη σημερινή μας εποχή την καρτερικότητά του, σκληρή σαν πέτρα, αλλά θα πρέπει να εκτελούν τις ασκήσεις τους με την ίδια ένταση που τις έκανε και ο Μουσάσι, άσχετα με τον χρόνο που τους δίνεται.

Παρ' όλα αυτά τέτοια αφοσίωση δεν πρέπει να απομακρύνει το άτομο από άλλες δραστηριότητες. Ο Μουσάσι έτρεφε ελάχιστο σεβασμό για τους ξεροκέφαλους μπουντόκα που ακολουθούσαν ένα περιορισμένο τρόπο ζωής, ενώ ο ίδιος ασχολιόταν με τα δυο του ενδιαφέροντα, που ήταν η ζωγραφική και η ποίηση.

"Δεν θα πρέπει να έχεις ένα αγαπημένο όπλο. Να αποφεύγεις να αντιγράφεις το στυλ των άλλων, αλλά να προσπαθείς να χειρίζεσαι το ίδιο καλά όλα τα όπλα".

Μάλλον ο Μουσάσι θυμόταν τη μοναδική του ήττα όταν το έγραψε αυτό. Αν και ήταν ακαταμάχητος στο σπαθί, η εποχή του μπούσι δημιούργησε μια ατέλειωτη ποικιλία εξοπλισμού και ο Μουσάσι δεν μπορούσε ποτέ να είναι σίγουρος τι όπλα θα χρησιμοποιούσε ο αντίπαλος του. Κάποτε, τον κάλεσε σε μονομαχία ο Μούσο Γκονοσούκε, που είχε ηττηθεί σε προηγούμενο αγώνα τους και ο οποίος ήταν ειδικός στο τζο, ένα κοντό ραβδί. Αν και ο Μουσάσι ήταν ο νικητής της πρώτης τους μονομαχίας, η δεύτερη είχε μεγάλη διάρκεια και ήταν σκληρή, και τελικά όταν ο Γκονοσούκε παγίδευσε το σπαθί του Μουσάσι, του χάρισε τη ζωή, γιατί ο Μουσάσι τον είχε αφήσει να ζήσει στην πρώτη τους μάχη.

Η μεγάλη ποικιλία δεν είναι τόσο ένας σπουδαίος παράγοντας στους αγώνες, αλλά ο αντίπαλος που εξοικειώνεται με άλλα στυλ η τέχνες, οπωσδήποτε βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση απο εκείνον που περιoρίζει τον εαυτό του. Συχνά σε αγώνες καράτε, για παράδειγμα, βλέπεις τους αντιπάλους να έρχονται στα χέρια χωρίς αποτέλεσμα, πολύ κοντά για να εφαρμόσουν τις τεχνικές του καράτε. Αυτή είναι η πιο σπουδαία ευκαιρία για να χρησιμοποιήσεις τις κινήσεις του τζούντο και αν ένας καρατέκα έχει εκπαιδευτεί σ' αυτές, πολύ συχνά θα είναι καλύτερος απο τον αντίπαλό του που αγνοεί αυτή την τέχνη.

Τι θα σκεφτόταν ο Μουσάσι όταν έβλεπε τα εντυπωσιακά λακτίσματα και χτυπήματα που ανταλλάσσουν τη σημερινή εποχή σε αγώνες; "Το να μελετάς πολλούς τρόπους για να μαχαιρώσεις κάποιον είναι ένα σφάλμα. Στο τέλος είναι το ίδιο δολοφονία, για αυτούς που είναι πεπειραμένοι και για αυτούς που δεν είναι. Μπορούμε να αναφερθούμε σε λίγους διαφορετικούς τρόποuς, αλλά το να αμυνθείς σ' ένα εχθρό είναι ο σωστός τρόπος και οπωσδήποτε δεν χρειάζεται να το σκεφθείς πολύ". Εκατοντάδες στυλ στο κεντζούτσου εμφανίστηκαν στην εποχή του Μουσάσι, με αναρίθμητες τεχνικές. Υπήρχαν χτυπήματα με σπαθί, που είχαν εξωτικά ονόματα, όπως το "χτύπημα του Κινέζικου μπαμπού" ή το “Τεμάχισμα του Αχλαδιού” χτυπήματα για να αποκόψεις τον αντίχειρα ή για να χτυπήσεις όταν είσαι ξαπλωμένος ή βρίσκεσαι σε σκοτεινό δωμάτιο. Ο Μουσάσι τα είδε όλα, αλλά τα απόρριψε. Για αυτόν, το να κερδίσεις σημαίνει συνήθως να σκοτώσεις κάποιον, και δεν μπορούσε να καταφέρει ένα χτύπημα, μόνο και μόνο επειδή θα του φαινόταν καλό. Τις θρυλικές μονομαχίες του πάντα τις κέρδιζε, χρησιμοποιώντας τα πιο απλά και βασικά όπλα της τέχνης και στη πιο γνωστή του μάχη, εναντίον του Σασάκι Κοτζίρο, πλησίασε τον αντίπαλό. του, ένα γνωστό ξιφομάχο, με ένα κουπί στο χέρι, και τον σκότωσε σπάζοντας απλώς τον κορμό του κουπιού πάνω στο κεφάλι του.

Ο Ισάο Ινοκούμα, Πρωταθλητής της Ιαπωνίας και Παγκόσμιος Πρωταθλητής στο Τζούντο, έλεγε ότι για όλες τις νίκες του και για τη ζώνη των έξι νταν, ήξερε μόνο περίπου 50 ανατροπές. Και όπως επιβεβαίωναν και οι αντίπαλοί του, τις ήξερε πολύ καλά και τις χρησιμοποιούσε την κατάλληλη στιγμή. Όπως και ο Μουσάσι, νικούσε αφού μεταχειριζόταν τις βασικές κινήσεις.

Η πίστη στον εαυτό σου εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους, κυρίως στις μαχητικές τέχνες, όπου η ικανότητα επιδεικνύεται σε κάθε κίνηση μπροστά στους δασκάλους και τους συναθλητές. Μερικοί μπουντόκα χρησιμοποιούν τις κομψές τους φόρμες για να ενισχύσoυν την αυτοπεποίθησή τους, άλλοι κρύβονται πίσω από το πέπλο του Ανατολίτικου μυστικισμού για να κάνουν τους εαυτούς τους πιο επιβλητικούς. Οι σύγχρονοι του Μουσάσι κατέφευγαν σε παρόμοια τεχνάσματα, αλλά ήταν ελλιπή για ανθρώπους σαν αυτόν. Για τον Μουσάσι, ήταν σύνηθες φαινόμενο οι απρόσμενες απειλές, οι αδιάκοπες κοινωνικές αναταραχές που συγκλόνιζαν την Ιαπωνία και ακόμα οι σποραδικές δολοφονικές απόπειρες απο ζηλότυπους αντιπάλους, και ήταν αναγκασμένος να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με καθημερινή αταραξία, υιοθετώντας μια φιλοσοφία ζωής, που την παρομοίαζε με το πέρασμα ενός ποταμού.

"Αυτό σημαίνει ότι, όταν ξεκινάς για να πλεύσεις ξέρεις τη διαδρομή που θα ακολουθήσεις και σε τι κατάσταση βρίσκεται το σκάφος σου. Αν υιοθετήσεις τον παραπάνω τρόπο σκέψης, τότε αυτός θα έχει εφαρμογή σε κάθε σου δραστηριότητα. Πάντα να ακολουθείς τον δικό σου δρόμο στο πέρασμα του ποταμού" .

Μια αυτοπροσωπογραφία του Μουσάσι βρίσκεται στο Γιαπωνέζικο μουσείο τέχνης. Είναι απλά ντυμένος, αναμαλλιασμένος, ένας τρομακτικός πολεμιστής με άγριο βλέμμα και με έτοιμα τα δυο του σπαθιά. Κοιτάζοντας το άγριο ύφος του αναρωτιέται κανείς τι άνθρωπος ήταν. Αν τον κρίνουμε με τα σημερινά δεδομένα, ο Μιγιαμοτο Μουσάσι ήταν αναμφισβήτητα ένας σκληρός άνδρας, ο οποίος αδίστακτα σκότωνε, και με όλα τα δεδομένα, ο τρόπος ζωής του ήταν αξιολύπητος. Τιποτένιος, μισητός και μόνος, δημιουργεί ένα καινούργιο πρότυπο, με το οποίο ο μαθητής των μαχητικών τεχνών μάλλον θα ακολουθήσει τη δική του καριέρα, αλλά ακόμα την τεχνική επιδεξιότητα του Μουσάσι δεν την έχει φτάσει ποτέ κανένας. Σήμερα ανάμεσα στις αντιπροσωπευτικές μορφές της ξιφασκίας αναφέρεται ακόμα σαν ένας “κενσέι”, “άγιος της λεπίδας”.  Ακόμα και αν οι μοντέρνες τεχνικές στην εποχή μας είναι το καράτε, το τζούντo και το αϊκίντο, και όχι η χρησιμοποίηση του σπαθιού, η διδασκαλία του απο το μακρινό παρελθόν, διασώζεται στο “Book of Fiνe Rings” και είναι διαχρονικής σπουδαιότητας.

"Με την προπόνηση θα μπορείς να ελέγχεις το σώμα σου και να νικάς τους άλλους με αυτό. Μετά απο πολλή εξάσκηση θα μπορείς να νικάς δέκα άνδρες μόνο με το πνεύμα σου. Όταν θα το κατορθώσεις αυτό, δεν θα σημαίνει oτι είσαι ακατανίκητος" ;

Ο Μουσάσι υποστήριξε ότι για να φτάσεις σ' αυτο το σημείο, "Βήμα με βήμα, περπάτησε τον δρόμο των χιλιάδων χιλιομέτρων. Σήμερα νικάς τον χθεσινο εαυτο σου. Αύριο νικάς τους κατώτερούς σου ανθρώπους".

Πηγή: http://www.karate.gr