H φιλοσοφία του τσαγιού στην Ιαπωνία με αγάπη Fuji Tomo Kazu

Η φιλοσοφία του Chado

Η θεμελιώδης φιλοσοφία του Τσαγιού εξελίχτηκε από τον Βουδισμό Ζen. Βασικό της στοιχείο είναι η περισυλλογή που οδηγεί σε βαθειά πνευματική ενόραση. Αμφότερα το Τσάι και το Ζen εξαίρουν ένα τρόπο ασκήσεως του σώματος και του μυαλού με πλήρη επίγνωση ότι έχει την δυνατότητα να καταστεί αυστηρή πνευματική πειθαρχία Ο ιδρυτής της Σχολής Urasenke, o Sen no Rikyu (1522-1591) συνόψισε τις αρχές του Τσαγιού σε τέσσερεις έννοιες : wa, kei, sei και jaku

Wa (Αρμονία)
Αυτή η λέξη σημαίνει ένα αίσθημα ενότητας με την φύση και τους ανθρώπους. Σε μια συγκέντρωση τσαγιού, η αρμονία παίζει μεταξύ του οικοδεσπότη και του φιλοξενούμενου, της διαθέσεως και της εποχής, του προσφερόμενου φαγητού και των χρησιμοποιούμενων σκευών. Η ευαισθησία στους εναλλασσόμενους ρυθμούς των εποχών, και η αρμονία με αυτές τις αλλαγές είναι πηγή της ολοένα βαθύτερης χαράς στην πρακτική του Τσαγιού. Η απρόβλεπτη φύση του καιρού είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα της συγκεντρώσεως του τσαγιού και δεν είναι για να αποκλεισθεί, να αγνοηθεί η να θεωρηθεί ακατάλληλο. Αυτή η αρμονία με την φύση ήρεμα οδηγεί κάποιον σε μια κατανόηση του εφήμερου χαρακτήρα όλων των πραγμάτων και στο αμετάβλητο της αλλαγής.

Kei (σεβασμός)
Ο σεβασμός απορρέει φυσικά από ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης Ο σεβασμός επεκτείνεται όχι μόνο σε άλλους ανθρώπους μεταξύ των οποίων υφίσταται αλληλεπίδραση αλλά επίσης στην καθημερινή ζωή, ακόμα και σε άψυχα αντικείμενα, όπως σε σκεύη προιόντα της ανθρώπινης προσπάθειας η οτιδήποτε υπάρχει. Η εθιμοτυπία που ακολουθείται στο δωμάτιο του Τσαγιού βοηθάει ένα μαθητή του Τσαγιού να μάθει να εφαρμόζει την αρχή του Κei. Στον αμύητο ότι μπορεί να φαίνεται στην αρχή ως υπερβολικά αυστηρό και επίσημο είναι στην πράξη ένας τρόπος ενσωματώσεως του πνεύματος του σεβασμού.. Η φιλοξενία του οικοδεσπότη, το αμοιβαίο ενδιαφέρον των προσκεκλημένων για τους ίδιους και τον οικοδεσπότη και η προσεκτική μεταχείριση των σκευών αποδεικνύουν αυτόν τον σεβασμό.

Sei (καθαρότητα)
Η καθαριότητα και η τάξη, σ την φυσική και πνευματική έννοια, είναι πολύ σημαντικό τμήμα στην μελέτη του Τσαγιού. Ο Rikyu πρέπει να είχε μάθει την σημασία των απλών πράξεων του καθαρισμού στην μελέτη του Ζεν. Ακόμα και οι πιο κοινότυπες πράξεις- το πλύσιμο των πιάτων η ο καθαρισμός του πατώματος – είναι οι σπόροι της διαφώτισης Στα λόγια ενός άνδρα της Κίνας του 8ου αιώνα «Πόσο θαυμάσιο είναι αυτό, πόσο μυστηριώδες! Μεταφέρω καύσιμη ύλη, βγάζω νερό.» Όταν ο οικοδεσπότης καθαρίζει τα σκεύη του τσαγιού, αυτός η αυτή συγχρόνως εξαγνίζει την καρδιά και το πνεύμα με την συνολική συγκέντρωση σε αυτό το έργο.. Οι προσκεκλημένοι πριν να εισέλθουν στο δωμάτιο του τσαγιού, περνούν κατά μήκος του μονοπατιού του κήπου και πλένουν τα χέρια τους και ξεπλένουν τα στόματα τους σε μια χαμηλή πέτρινη λεκάνη, δια του τρόπου αυτού εξαγνίζοντας τους εαυτούς τους από «την σκόνη » του καθημερινού κόσμου έξω από το δωμάτιο του τσαγιού. Το Sei επίσης προϋποθέτει απλούστευση , δηλαδή, την διαγραφή των αχρήστων στοιχείων. Η εμφάνιση του μονοπατιού του κήπου και του δωματίου του τσαγιού είναι παραδείγματα αυτού του είδους της απλότητας.

Jaku (ηρεμία)
Έχει συχνά παρατηρηθεί στην πρακτική του Τσαγιού ότι, αν και κάποιος μπορεί εργασθεί για να επιτύχει τους πρώτους κανόνες, ο τελευταίος δεν μπορεί να επιτευχθεί με κατ ’ευθείαν προσπάθεια. Εν τούτοις με μια διαρκή πρακτική της αρμονίας, του σεβασμού και της καθαρότητας, ένα πρόσωπο του οποίου η καρδιά κλίνει προς το Τσάι είναι προετοιμασμένο να πλησιάσει την απόλυτη ακινησία και σιωπή του Jaku. Αυτή η ηρεμία είναι μακριά από μια ονειρική ψυχολογική κατάσταση. Τουναντίον είναι η δυναμική δύναμη της εσωτερικής υπάρξεως κάποιου τον οποίον εμποτίζει η πρακτική του Τσαγιού και δίνει σημασία σε μια συνάντηση τσαγιού, όμοια με τα λόγια ενός προκάτοχου του Sen Rikyu, » να είσαι κύριος της καρδιάς σου , όχι να σε υποτάσσει η καρδιά «.
Σήμερα η Ιεροτελεστία του Τσαγιού έχει διαδοθεί σε όλον τον Κόσμο, ελπίζομε δε ότι ότι και στην Ελλάδα σύντομα θα ιδρυθεί ανάλογη σχολή με την πρωτοβουλία του Ελληνο-Ιαπωνικού Συνδέσμου, ο οποίος πάντοτε υπήρξε πρωτοπόρος στην διάδοση του Ιαπωνικού Πολιτισμού και των διαφόρων εκφάνσεων του όπως συνέβη με την διάδοση της Ιkebana τα πρώτα χρόνια τουλάχιστον από της ιδρύσεως της κοκ, και βεβαίως με την σοβαρή υποστήριξη της Ιαπωνικής Πρεσβείας. Ελπίζομε ότι θα βρεθεί στην προσπάθεια αυτή και ένας σύγχρονος ενθουσιώδης Μαικήνας που θα υποστηρίξει την πρωτοβουλία αυτή!
Σημασία πάντως έχει το γεγονός ότι τελευταία οι Έλληνες επιδεικνύουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Ιεροτελεστία του Τσαγιού, ίσως αποβλέποντας στην εξεύρεση τρόπων μιας εσωτερικής ηρεμίας ως διέξοδο στα καθημερινά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν για τους γνωστούς λόγους.