«ΕΜΦΥΛΙΟΝ ΠΑΘΟΣ: Η Ελλάς εν καμίνω» ΗΛΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ

«Μέθετον το λίαν· αμαθίαι δυοίν,/ εις ταύθ’ όταν μόλητον, αίσχιστον κακόν» (Ιοκάστη «Φοίνισσες» - αφήστε τις υπερβολές. Δεν είναι συμφορά βαρύτερη απ’ το να σμίγει η μισαλλοδοξία δυο ανθρώπων).

Οι εμφύλιοι των Ελλήνων

α. «Μήνιν άειδε Θεά Πηληιάδεω Αχιλήος,/ ουλομένην, η μυρί’ Αχαιοίς άλγε’ έθηκε,/ πολλάς δ’ ιφθίμους ψυχάς Άϊδι προίαψεν/ ηρώων, αυτούς δε ελώρια τεύχε κύνεσιν…./ εξ ου δη τα πρώτα διαστήτην ερίσαντε/ Ατρείδης τε, άναξ ανδρών, και δίος Αχιλλεύς» (Προοίμιο Ιλιάδας).

* «Ψάλλε Θεά, τον τρομερό θυμόν του Αχιλλέα/ που έγινε στους Αχαιούς αρχή πολλών δακρύων./ Πολλές δε γενναίες ψυχές έστειλε κάτω στον Άδη,/ κι έδωκεν αυτούς λεία των σκυλιών/…. αφότου εφιλονίκησαν και εχώρισαν πρώτα/ ο βασιλιάς των ανδρών Ατρείδης και ο θεός Αχιλλέας»

β. «…..έπειτα διενεχθέντες οι Λακεδαιμόνιοι και Αθηναίοι επολέμησαν μετά των ξυμμάχων προς αλλήλους· ……. Παθήματά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι εν αυτώ τη Ελλάδι οία έτερα εν ίσω χρόνω…. πόλεις ηρημώθησαν… φυγαί τοσαίδε ανθρώπων και φόνος, ο μεν κατ’ αυτόν τον πόλεμον, ο δε δια το στασιάζειν» (Θουκυδίδης).

* «έπειτα όμως αφού ήλθαν σε διενέξεις οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αθηναίοι επολέμησαν με τους συμμάχους τους εναντίον αλλήλων…. και συνοδεύτηκε από τέτοιες συμφορές, όμοιες των οποίων δεν είχε γνωρίσει η Ελλάδα σε ίσο διάστημα χρόνου… πόλεις ερημώθηκαν…. Ούτε τόσες εξορίες και φόνοι ανθρώπων είτε ως συνέπεια του πολέμου, είτε ως αποτέλεσμα των εμφύλιων σπαραγμών….»

γ. Οι διάδοχοι και οι Επίγονοι του Μ. Αλεξάνδρου αναλώθηκαν σε προσωπικές συγκρούσεις με αποτέλεσμα τον διαμελισμό και κατακερματισμό σε διάφορα βασίλεια της Μακεδονικής ή Ελληνιστικής Αυτοκτατορίας.

δ. «Η διάσταση Ενωτικών και Ανθενωτικών από το 1261 έως το 1453 θεωρείται μια από τις σοβαρότερες αιτίες της πτώσης της Κων/λης».

ε. «Οι δυο εμφύλιοι πόλεμοι 1823-1825 έθεσαν σε κίνδυνο τον αγώνα για απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους».

στ. 1916-1917: Η Ελλάδα χωρίζεται στα δυο. Ο εμφύλιος πόλεμος προϊόν πολιτικών και προσωπικών στρατηγικών…. (Ο Διχασμός)

ζ. Όταν οι σύμμαχοι – νικητές του Β’ παγκοσμίου πολέμου (1940-44) μοίραζαν τα λάφυρα, οι Έλληνες έμπαιναν στη δίνη ενός ακόμη εμφυλίου πολέμου 1946-49 με πολλούς νεκρούς και ηθικά τραύματα.

Οι παραπάνω αναφορές καταγράφουν ανάγλυφα την πορεία του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Βασικό στοιχείο αυτής της ιστορικής διαδρομής οι έριδες, τα πάθη, οι φιλονικίες και οι αδελφοκτόνοι πόλεμοι (εμφύλιοι). Το εμφύλιο πάθος φαίνεται να διατρέχει κάθε ιστορική περίοδο του Ελληνισμού. Πάθος που οδήγησε σε θανάτους ανθρώπων, οικονομική καταστροφή, κοινωνική αποσύνθεση αλλά και σε ηθική σήψη.

Πολλοί αναρωτιούνται, αν αυτό το «εμφύλιο πάθος» είναι γνώρισμα και των άλλων λαών ή αποκλειστικό «προνόμιο» των Ελλήνων. Ο προβληματισμός πάνω στο θέμα αυτό γίνεται εντονότερος αν επιστρέψουμε στην πρώτη εμφύλια διαμάχη μεταξύ Αγαμέμνονα και Αχιλλέα. Μια διαμάχη που μπορεί να είχε προσωπικό χαρακτήρα, επηρέασε, όμως, καταλυτικά τόσο το χρόνο του Τρωικού πολέμου όσο και σε συμβολικό επίπεδο τη συμπεριφορά των Ελλήνων ως υποκειμένων της ιστορίας και ως πολιτών.

Αγαμέμνονας εναντίον Αχιλλέα

Η σύγκρουση Αγαμέμνονα και Αχιλλέα σε συμβολικό επίπεδο αποτυπώνει τη δύναμη του ανθρώπινου πάθους αλλά και το διαλυτικό ρόλο του στην «κοινότητα». Για πολλούς το «μήνιν άειδε θεά» συνιστά την απαρχή των εμφύλιων συρράξεων των Ελλήνων, εξαιτίας μιας «οργής» που υποβίβασε τη λογική και την εγκράτειαν σε δευτερεύοντα στοιχεία. Οι ύβρεις που αντηλλάγησαν μεταξύ Αχιλλέα και Αγαμέμνονα ήταν βαρύτατες (αναιδείην, οινοβαρές, κερδαλεόφρον, κυνώπα, δημοβόρος βασιλεύς) και παραπέμπουν σε ανάλογες σημερινές είτε εντός είτε εκτός κοινοβουλίου (αλήτες, προδότες, Νενέκοι, γερμανοτσολιάδες, γραικύλοι….).

Πολλοί είναι εκείνοι που μιλούν για ένα «γονιδιακό κατάλοιπο» που διαποτίζει τη συμπεριφορά των Ελλήνων όταν καλούνται να διαχειριστούν δημόσιες υποθέσεις. Επισημαίνουν, δηλαδή, μια άτυπη και υπόγεια διολίσθηση των αρχέγονων παθών στις νεότερες γενιές. Η αλαζονεία του Αγαμέμνονα και το «ξίφος» του Αχιλλέα (όταν το σήκωσε απειλώντας τον Αγαμέμνονα) αποτελούν τον κωδικό με τον οποίο κάποιοι εθνολόγοι αποπειρώνται να ερμηνεύσουν τα βαθύτερα αίτια της εθνικής μας συμπεριφοράς.

Το υπερτροφικό και αλαζονικό Εγώ των Ελλήνων δεν φαίνεται να καλύπτει απόλυτα τα ερμηνευτικά σχήματα των μεγάλων και μικρών εμφυλίων των Ελλήνων. Αναζητούν κάτι βαθύτερο και διαχρονικό γι’ αυτό διατρέχουν στην Ελληνική μυθολογία και Αρχαία Ελληνική ιστορία. Στόχος η αναζήτηση εκείνων των στοιχείων

που συνιστούν τους θεμελιακούς πυλώνες της ελληνικής ταυτότητας, συνείδησης και ατομικότητας.

Θερμοκήπιο εμφύλιων συρράξεων

Κάθε εμφύλιος πήγαζε από ένα δίπολο που τρέφονταν από ένα συγκρουσιακό κι ανταγωνιστικό πνεύμα. Ένα πνεύμα που δεν ευνοούσε την ανθοφορία της συνεννόησης, της συνεργασίας, της συναίνεσης και της διαλεκτικής αλλά λειτουργούσε ως θερμοκήπιο εμφύλιων συρράξεων. Μπορεί η σύγκρουση Αγαμέμνονα και Αχιλλέα να υπήρξε η πρώτη και η πιο διάσημη του εμφυλιακού πάθους αλλά όχι και η μοναδική. Τέτοιους μικρούς εμφύλιους έζησε πολλούς η Ελλάδα που πυροδοτήθηκαν από ένα ανταγωνιστικό στα δυο του μέρη δίπολο. Τέτοιοι ήταν: 

Θεμιστοκλής vs Αριστείδης,  Αθήνα vs Σπάρτη,  Ετεοκλής vs Πολυνείκης,  Αντιγόνη vs Κρέων, Δημοκρατικοί vs Ολιγαρχικοί,  Ενωτικοί vs Ανθενωτικοί,  Χριστιανοί vs Ειδωλολάτρες, Κολοκοτρώνης vs Μαυροκορδάτος, Τρικούπης vs Δεληγιάννης, Δημοτικιστές vs Καθαρευουσιάνοι, Βενιζέλος vs Κων/νος, Εθνικόφρονες vs Κομμουνιστές, Δεξιά vs Αριστερά, Λαός vs Έθνος, Καραμανλής vs Παπανδρέου και τέλος Μνημονιακοί vs Αντιμνημονιακοί….. 

Τα παραπάνω δίπολα δεν αντανακλούν μόνο τις προσωπικές φιλοδοξίες, την αρχομανία και την υποταγή του συμφέροντος της κοινότητας στο ιδιωτικό αλλά και μια «πολιτιστική νοοτροπία» και τον «πολιτικό πολιτισμό» των Ελλήνων.

Η διαμάχη του Ετεοκλή με τον Πολυνείκη είναι χαρακτηριστική στο βαθμό που η σύγκρουση – αδελφοκτονία είχε ως σημείο αναφοράς όχι τη διακονία του κοινωνικού συμφέροντος (Θήβα) αλλά την ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών.

Μάταια η Ιοκάστη προσπαθεί να κατευνάσει το μίσος των δυο αδελφών, άλλοτε ρωτώντας τον Ετεοκλή «ην σ’ έρωμαι δυο λόγω προθείσ’ άμα, πότερα τυραννείν ή πόλιν σώσαι θέλεις;» (Ευριπίδη, «Φοίνισσες»…. Να κυβερνήσεις θέλεις ή να σώσεις την πόλιν;) και άλλοτε συμβουλεύοντας τον «Στο όνομα των Θεών, σας ικετεύω, αφήστε τις υπερβολές. Δεν είναι συμφορά βαρύτερη απ’ το να σμίγει η μισαλλοδοξία δυο ανθρώπων» (Φοίνισσες, 583-585).

Σύνδρομο του Κάϊν

Η επιστροφή στους αρχέγονους και αρχέτυπους μύθους προβάλλει την αγωνία να ανιχνευτεί το «προπατορικό αμάρτημα» που ευθύνεται για την εμφυλιοπολεμική ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων σε όλες τις ιστορικές περιόδους.

Στο ίδιο κλίμα ανίχνευσης της πρωτογενούς αιτίας του εμφύλιου πάθους κινούνται και οι επισημάνσεις της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ «Επίσης προβληματικό όμως για τον Νεοέλληνα (τον Έλληνα γενικώς) είναι και το «συνανήκειν». Από αρχαιοτάτων ήδη χρόνων, οι Έλληνες κατατρέχονται από το σύνδρομο που ονομάζουν «σύνδρομο του Κάιν», από μια εμφυπολεμική, δηλαδή, τάση… Αυτή διαβρώνει την

συνοχή του έθνους… αυτή εμποδίζει νίκη να είναι νίκη ειρήνευσης και εσωτερικής ευπραγίας… μόνο οι Έλληνες ανά την Υφήλιον διεξάγουν αδιακόπως και ηρωικώς πόλεμον εμφύλιον» («Πόσο ελληνικό είναι το Βυζάντιο»).

Οι φρόνιμες φωνές δεν εισακούονται και οι σύγχρονοι μονομάχοι της πολιτικής αρέσκονται σε αφορισμούς και συνθήματα του τύπου: «παραιτηθείτε» που παραπέμπουν στα λόγια του Ετεοκλή προς τον Πολυνείκη «και συ τωνδ’ έξω κομίζον τειχέων, ή κατθανεί» (Ευριπίδη «Φοίνισσες» στιχ 593). Τι κι αν ο μειλίχιος Νέστορας συμβούλευε τους Αχαιούς απευθυνόμενος στο Διομήδη «αφρήτωρ αθέμιστος ανέστιος εστίν εκείνος/ ος πολέμου έραται επιδημίου οκρυόεντος» (Ιλιάδα, 63-65, «ακοινώνητος, άγριος και άπατρις είναι αυτός που τον εμφύλιο πόλεμο αγαπά»). 

Κάθε προσπάθεια διδαχής και πολιτικού φρονηματισμού από εκείνους που κατά τεκμήριο είναι αποδεκτοί από το πολιτικό σώμα, προσκρούει στην άρνηση ανάληψης της ατομικής ευθύνης. Ο Αγαμέμνονας αναφώνησε «εγώ δ’ ουκ αίτιός ειμί,/ αλλά Ζευς και μοίρα και ηεροφοίτις Ερινύς,/ οι τε μοι ειν αγορή φρεσίν έμβαλον άγριον άτην» (Ιλιάδα, Τ 86-88, Εγώ δεν φταίω, είναι ο Δίας και η Μοίρα και η Ερινύα που τριγυρνά στα σκοτάδια. Αυτοί που στην συνέλευση έριξαν το νου μου σε άγρια σκότιση – τύφλωση/ άτη…) 

Ηλίας Γιαννακόπουλος.

Σύγχρονοι Αγαμέμνονες και Αχιλλείς

Οι σύγχρονοι Αγαμέμνονες και Αχιλλείς αδυνατούν να αναλάβουν τις προσωπικές ευθύνες και τα αποδίδουν όλα στους αντιπάλους, στους ξένους (Αμερικανικός ιμπεριαλισμός, Γερμανία… παγκοσμιοποίηση…ΔΝΤ).

Και ποιος μπορεί να σταθεί ανάχωμα σε αυτόν τον τεχνητό πολιτικό εμφύλιο; Η θεά Αθηνά που απέτρεψε τον Αχιλλέα να χτυπήσει με το ξίφος τον Αγαμέμνονα δεν υπάρχει «ξανθής δε κόμης έλε πηλείωνα» (Ιλιάδα Α, 197 «και από τα ξανθά μαλλιά έπιασε τον Πηλείδη) και το «Αιδώς Αργείοι» δεν συγκινεί κανέναν, αφού η ντροπή είναι προνόμιο των «αδύνατων».

Κι έτσι οι Έλληνες ασκούνται στην εμφύλια διαμάχη δικαιώνοντας τη θέση του Θεοτοκά: «Για να συζητήσουν οι Έλληνες πρέπει να διαιρεθούν σε παρατάξεις. Χρειάζεται όμως μια πρόφαση» (Ελεύθερο πνεύμα). 

Λύσεις εύκολες δεν υπάρχουν. Ο κατήφορος θα σταματήσει όταν από τον οχετό των ύβρεων περάσουμε στη διαλεκτική των επιχειρημάτων. Έτσι μόνο ο δημόσιος βίος θα εξυγιανθεί πολιτικά και το ήθος θα νικήσει τις σκοπιμότητες και τις πολιτικές ιδιοτέλειες ή κομματικούς τακτικισμούς. 

Είθε να μη χρειαστεί ένα ανάλογο ιδιόχειρο σημείωμα, όπως το παρακάτω του Γ. Α. Μαγκάκη:

Γεώργιος Μαγκάκης

«Σαλπάρω ήρεμος για τον άλλο κόσμο. Αυτόν που αφήνω πίσω μου σίγουρα δεν είναι πια η Ελλάδα μου. Αυτός είναι ένας άλλος τόπος με ανθρώπους άλλης φυλής. Δεν με αφορούν. Τι θέλω εγώ ανάμεσά τους; Να ‘στε όλοι καλά. Στον τάφο μου να γράψετε: Αντιστάθηκε το 1941-1944 στη ναζιστική κατοχή, το 1967-1974 στη στρατιωτική δικτατορία και το 1989-1996 στην ηθική σήψη. Μετά στην πλημμύρα του άνοου, δεν υπάρχει αντίσταση και το μετά από την πλημμύρα αυτή δεν υπάρχει πια» (Η ζωή πάνω στο νήμα).

* Βιβλία χρήσιμα: α. Ομήρου Ιλιάδα, β. Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ «Πόσο ελληνικό είναι το Βυζάντιο», γ. Ευριπίδη «Φοίνισσες», δ. Γ. Δερτιλή «Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις», ε. Κορνήλιου Καστοριάδη «Είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας», στ. Μάκη Καραγιάννη «Μικρό και αλαζονικό έθνος».

ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Από την Ιαπωνία με αγάπη. Το βιβλίο του Μαξιλαριού Σέϊ Σόναγγον . Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Από την Ιαπωνία με αγάπη. Το βιβλίο του Μαξιλαριού Σέϊ Σόναγγον

Ημερολογιακές μινιατούρες που μας έρχονται από τα βάθη του γιαπωνέζικου έτους 1000. Η κυρία των Τιμών της πριγκίπισσας Σάντακο μας μυεί στην ομορφιά του κόσμου

ΣΕΊ΄ ΣΟΝΑΓΚΟΝ

Το μάτι της βελόνας Στο τέλος της πρώτης χιλιετίας το ιαπωνικό έθνος, έχοντας πλέον αφομοιώσει τις ποικιλότροπες επιρροές που δέχθηκε από την ηπειρωτική Ασία (Κίνα), διέρχεται μια περίοδο εξωτερικής ειρήνης και σταθερότητας ­ η κυριαρχία των σαμουράι απλώνεται σε όλο σχεδόν το αρχιπέλαγος. Βέβαια δεν λείπουν στο εσωτερικό οι εμφύλιες διαμάχες μεταξύ των διαφόρων φατριών ενώ σημειώνεται και μια, αποτυχημένη ωστόσο, απόπειρα εισβολής κινέζων πειρατών στο νησί Κιούσου, στον Νότο. 

Εχει αρχίσει η περίοδος Χεϊάν, που ανάμεσα στα άλλα θα φέρει μια πρωτόγνωρη άνθηση των ιαπωνικών γραμμάτων. Η περίοδος αυτή, που σημαδεύεται από πολλά μεγάλα ονόματα της τέχνης, θα περάσει στην Ιστορία ως η χρυσή εποχή της λογοτεχνίας στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου και προηγείται κατά πολύ της αντίστοιχης δυτικής. Η λογοτεχνία εκείνης της εποχής είναι μια καθαρά αυλική λογοτεχνία. Η εξήγηση απλή: καθώς τέσσερα από τα συνολικά οκτώ υπουργεία ασχολούνται αποκλειστικά με τις υποθέσεις του παλατιού, γίνονται πόλος έλξης για τη χρυσή νεολαία της εποχής, τους γόνους της υψηλής αριστοκρατίας, οι οποίοι διαγκωνίζονται για την εύνοια του καμπάκου, ενός αντιβασιλέα, δηλαδή, που διαχειριζόταν για λογαριασμό του αυτοκράτορα τις κρατικές υποθέσεις (οι αυτοκράτορες συνήθως ήσαν αμούστακα παιδιά που γίνονταν έρμαια στα χέρια μεγαλύτερων συγγενών, οι οποίοι διέθεταν ισχυρότερα ερείσματα στο παλάτι και η δύναμη των οποίων εδραζόταν στις αυλικές ραδιουργίες). Μπορεί η ζωή του παλατιού να υπαγόταν σε μια φαινομενικά πολύ αυστηρή εθιμοτυπία, εξασφάλιζε όμως στις κυρίες των Τιμών και στους άλλους αυλικούς αρκετή ελευθερία.



Τα αριστοκρατικά στρώματα περνούσαν τις ημέρες τους καλλιγραφώντας πνευματώδεις επιστολές, τις οποίες στη συνέχεια, προτού τις παραλάβει ο αγγελιοφόρος, έδεναν σε ένα κλαράκι από τα φυτά του κήπου. Τέτοιου είδους χαριτωμένα λογοπαίγνια απαιτούσαν άριστη γνώση και χειρισμό της ιαπωνικής γλώσσας και στην ουσία αποτελούσαν τον προθάλαμο της σοβαρής λογοτεχνίας.
Το θρησκευτικό πνεύμα που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή ήταν του βουδισμού κυρίως και του ταοϊσμού, δογμάτων που έχαιραν μεγάλης εκτίμησης και είχαν διαδοθεί στην αριστοκρατία της Ιαπωνίας μέσα από τη μελέτη των έργων της κινεζικής γραμματείας. Η συνύπαρξη αυτών των δύο φιλοσοφικών ρευμάτων έδινε στους ανθρώπους της περιόδου Χεϊάν την πεποίθηση για τη μεταβατική και πρόσκαιρη φύση της ζωής και για τη βαθύτερη συγγένεια όλων των όντων, που βρίσκονται σε συνεχή συνδιαλλαγή μέσω της διαδικασίας της μετεμψύχωσης. Αυτή η ρομαντική και αισθαντική διάθεση, ωστόσο, η μπολιασμένη από μια λεπτή μελαγχολία για τη μοίρα του ανθρώπου, δεν ήταν αρκετή για να εξουδετερώσει την εύθυμη, αισιόδοξη και επίμονη ιδιοσυγκρασία ενός λαού που έμαθε να παλεύει με τις αντιξοότητες της φύσης και της ζωής και να βγαίνει νικητής. Ετσι η τέχνη του ευ ζην αποθεωνόταν στους κόλπους της αριστοκρατίας, όχι μόνο με την εξεζητημένη λεπτότητα της ενδυμασίας, των γεύσεων, των ερωτοτροπιών και των ηδονών αλλά και με τις παλατιανές μηχανορραφίες που καταγράφονταν, όπως και όλες σχεδόν οι εκδηλώσεις της αυλής, από τις κυρίες των Τιμών. Τις πληροφορίες τους τις αντλούσαν όχι μόνο από τα κουτσομπολιά με φιλενάδες τους αλλά και από τα κρεβάτια των ισχυρών πατρόνων τους στα οποία ξάπλωναν συστηματικά. Ετσι η λογοτεχνία της περιόδου Χεϊάν είναι μια κατά βάση γυναικεία λογοτεχνία.

Οι γυναίκες συγγραφείς ήσαν ιδιαίτερα εξοικειωμένες όχι μόνο με τον χειρισμό των ιαπωνικών αλλά και των κινεζικών, στα οποία ασκούνταν από μικρή ηλικία, αντιγράφοντας το ύφος των δοκιμιογράφων. Και καθώς οι άντρες συνάδελφοί τους απορροφήθηκαν σιγά σιγά σε μακροσκελείς μεγαλόπνοες ποιητικές συνθέσεις, επηρεασμένες από τον κινεζικό τρόπο, άφησαν ελεύθερο σε αυτές το πεδίο της πεζογραφίας.
Κορυφαία θέση ανάμεσα σε αυτά τα ημερολόγια (νίκι) που συνέγραψαν γυναίκες κατέχει ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας το οποίο μπορεί να θεωρηθεί υπόδειγμα ύφους και λεπτών ψυχολογικών παρατηρήσεων: το «Γκέντζι Μονογκάταρι» («Μυθιστόρημα του Γκέντζι») της κυρίας Μουρασάκι Σικίμπου, κυρίας των Τιμών στην υπηρεσία της πριγκίπισσας Σάντακο. Η Μουρασάκι διεξέρχεται σε αυτό το κείμενο, που χρονολογείται γύρω στο 1009, τις ερωτικές περιπέτειές της με ένα γόη και καρδιοκατακτητή της αυλής, τον πρίγκιπα Γκέντζι. Ο κόσμος που ζωγραφίζει μπορεί να είναι υποκριτικός, ανάλγητος και σκληρός, η περιγραφή του όμως γίνεται με εξαιρετική διακριτικότητα και ελαφράδα. Κοντά στο ύφος, στο ήθος αλλά και στη λογοτεχνική αξία του τοποθετείται και το «Βιβλίο του Μαξιλαριού» της Σέι Σοναγκόν. Σε αυτό το Κρυφό ημερολόγιό της η μαθήτρια της κυρίας Μουρασάκι, που επίσης χρημάτισε κυρία των Τιμών της πριγκίπισσας Σάντακο, περιγράφει τη ζωή των απομακρυσμένων από την πρωτεύουσα κρατικών υπαλλήλων και στην πιο μικρή ακόμη λεπτομέρειά της.
Σε αυτό το «απόλυτο βιβλίο» καταγράφονται κυριολεκτικά τα πάντα: οι εποχές και τα μετεωρολογικά φαινόμενα που τις συνοδεύουν, τα δέντρα, τα φυτά, τα ζώα, τα πουλιά, τα έντομα, τα μουσικά όργανα, τα έπιπλα, τα σπίτια, τα τραγούδια, οι προσευχές, οι τελετές. Αλλά το βάρος δίνεται στους ανθρώπους και στις σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Τα λεπτομερή και εξαντλητικά ψυχολογικά πορτρέτα τους συνοδεύονται από μακροσκελείς και σχολαστικές περιγραφές της ενδυμασίας, των συνηθειών, των ιδιοτροπιών και του τρόπου ζωής τους. Στις σελίδες του βιβλίου της μπλέκονται οι ζωές και η μοίρα αυλικών και παρακατιανών, εμπόρων και πολεμιστών, έτσι που ο αναγνώστης έχει την εντύπωση ότι έχει μπροστά του όχι τόσο ένα πανόραμα των ανθρώπων της εποχής όσο μια σύνοψη χαρακτήρων και συμπεριφορών που χαρακτηρίζουν το ανθρώπινο γένος στο σύνολό του.
Ηπαρατήρηση της Σέι Σοναγκόν είναι αρκετά κοφτερή, χωρίς ωστόσο να γίνεται πικρόχολη. Δεν είναι όμως λίγες και οι φορές που η κυρία των Τιμών της πριγκίπισσας Σάντακο γίνεται αυτοκριτική αλλά και αποκαλυπτική του χαρακτήρα και των προτιμήσεών της. Μιλά συχνά για τα πράγματα που τη σαγηνεύουν: την ευωδιά του λιβανιού, τη μυρωδιά του πολυκαιρισμένου ρούχου στην παλιά κασέλα, τη μεθυστική οσμή των δαδιών μέσα στον βραδινό αέρα, τη χαρακτηριστική αίσθηση που αφήνουν στα ρουθούνια μετά το πέρασμα των βοδιών τα λουριά που τα ζεύουν στα αμάξια. Εχουμε έτσι μπροστά μας ολοζώντανη τη μορφή της: μιας λυγερής και αισθαντικής κοπέλας του Χοκουσάι ή του Ουταμαρό που χαμογελάει αινιγματικά, μισοχαμένη στους ίσκιους ενός χλοερού πολύχρωμου κήπου, που κρατάει ένα ανθισμένο κλωνάρι μυγδαλιάς και είναι ντυμένη τη χαρακτηριστική ενδυμασία των δεσποινίδων των Τιμών: μακριά ζακέτα με ουρά και φόρεμα σε απαλό πράσινο χρώμα. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η Σέι Σοναγκόν (το πρώτο συνθετικό του ονόματός της προέρχεται από τον κινεζικό χαρακτήρα που εκφράζει την ιδέα της αγνότητας και το δεύτερο είναι αξίωμα της αυλής, σημαίνει ίσως «τρίτος υφυπουργός») επηρεάστηκε από το έργο του κινέζου ποιητή Λι Τσανγκ-Γιν (813-858). Κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι το Κρυφό ημερολόγιο αντανακλά την επίδραση του περίφημου συμπατριώτη του Πο Κιου-γι (772-846), του οποίου στίχους αγαπούσε να παραθέτει η Σέι Σοναγκόν στα γραφτά της. Οποια και να 'ναι η αλήθεια, όμως, το γεγονός παραμένει ένα: έχουμε να κάνουμε με ένα κείμενο άκρως ποιητικό που μυεί τον αναγνώστη στην ομορφιά του κόσμου. Και με τα μικρά και ασήμαντα, ή αυτά που εμείς νομίζαμε για τέτοια, φωτίζει με ένα διαφορετικό φως την αέναη περιπέτεια του ανθρώπου πάνω στη Γη. Φως το οποίο έχει την ίδια διαύγεια με εκείνο που αρκετούς αιώνες αργότερα θα ρίξουν μέσα από τις σελίδες τους τα βιβλία του Λα Μπριγέρ, του Μοντεσκιέ και βεβαίως οι Επιστολές μιας άλλης μεγάλης κυρίας των γραμμάτων, της μαντάμ Ντε Σεβινιέ.
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΦΟΥΤΖΙ ΤΟΜΟ ΚΑΖΟΥ

FUJI TOMO KAZU

10 Πράγματα που δεν πρέπει να λένε οι έξυπνοι άνθρωποι στη δουλειά. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Υπάρχουν μερικά πράγματα που απλώς δε θέλεις ποτέ να πεις στη δουλειά σου. Οι φράσεις αυτές έχουν μια ιδιαίτερη δύναμη: έχουν μια μαγική ικανότητα να σε κάνουν να φαίνεσαι κακός, ακόμα κι όταν είναι πέρα για πέρα αληθινές. Το χειρότερο: από τη στιγμή που θα τις ξεστομίσεις, δεν υπάρχει γυρισμός.

Δεν εννοώ κάτι σόκιν, κάποιο ανάρμοστο αστείο, ή κάποια πολιτικά μη ορθή αγένεια. Αυτά τα παραδείγματα δεν είναι τα μόνα που μπορούν να σας φέρουν σε δύσκολη θέση. Συνήθως είναι κάποια ήπια σχόλια που κάνουν τη μεγαλύτερη ζημιά -αυτά που μας κάνουν να φαινόμαστε ανίκανοι ή ανασφαλείς.

Όσο ταλαντούχοι κι αν είστε ή ό,τι κι αν έχετε καταφέρει, υπάρχουν ορισμένες φράσεις που αυτομάτως αλλάζουν τον τρόπο που σας βλέπουν οι άνθρωποι και μπορούν να σας στιγματίσουν αρνητικά για πάντα. Οι φράσεις αυτές έχουν τόσα αρνητικά υπονοούμενα που είναι ικανές να υπονομεύσουν την καριέρα σας άμεσα.

• «Έτσι το κάναμε πάντα». Η τεχνολογία έχει αλλάξει τόσα πολλά που ακόμα και μια τεχνική που χρησιμοποιούσαμε έξι μήνες πριν μπορεί να θεωρείται παλιά. Το να λέτε ότι έτσι γινόταν πάντα, δε σας κάνει μόνο να φαίνεστε τεμπέλης και αντιδραστικός στην αλλαγή, αλλά μπορεί να κάνει το αφεντικό σας να αναρωτιέται γιατί δεν προσπαθήσατε να βελτιώσετε την κατάσταση μόνος σας. Αν όντως κάνετε τα πράγματα με τον τρόπο που γίνονταν πάντα, σχεδόν σίγουρα υπάρχει και καλύτερος τρόπος.

• «Δε φταίω εγώ». Ποτέ δεν είναι καλή ιδέα να ρίξετε το φταίξιμο σε άλλον. Να αναλαμβάνετε την ευθύνη. Αν είχατε οποιοδήποτε ρόλο -όσο μικρός κι αν ήταν- σε κάτι που πήγε στραβά, παραδεχθείτε το. Αν όχι, δώστε μια αντικειμενική, ψύχραιμη εξήγηση του τι συνέβη. Πείτε την αλήθεια και αφήστε το αφεντικό σας και τους συναδέλφους να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα για το ποιος φταίει. Τη στιγμή που θα αρχίσετε να κατηγορείτε κόσμο, την ίδια στιγμή οι άνθρωποι θα θεωρήσουν ότι δεν αναλαμβάνετε την ευθύνη για τις πράξεις σας. Αυτό εκνευρίζει τους ανθρώπους. Κάποιοι θα αποφύγουν να δουλεύουν μαζί σας συνολικά και άλλοι θα αντιδράσουν πρώτοι και θα σας κατηγορήσουν όταν κάτι πάει στραβά.

• «Δε μπορώ». Το «δε μπορώ» είναι το δίδυμα αδελφάκι του «δε φταίω εγώ». Οι άνθρωποι δεν αρέσκονται στο να ακούν «δε μπορώ» γιατί σημαίνει «δε θέλω». Λέγοντας κάτι τέτοιο σημαίνει ότι δεν προτίθεστε να κάνετε όσα χρειάζονται για να ολοκληρώσετε τη δουλειά. Αν όντως δε μπορείτε να κάνετε κάτι γιατί σας λείπουν όντως οι απαραίτητες ικανότητες, πρέπει να προσφέρετε μια εναλλακτική λύση. Αντί να λέτε τι δε μπορείτε να κάνετε, πείτε τι μπορείτε να κάνετε. Για παράδειγμα, αντί να πείτε «δε μπορώ να μείνω μέχρι αργά απόψε», πείτε «μπορώ να έρθω νωρίς αύριο το πρωί. Σας βολεύει;». Αντί να πείτε «Δε μπορώ να κάνω τους υπολογισμούς», πείτε «Δεν ξέρω ακόμα πώς να κάνω αυτού του είδους την ανάλυση. Υπάρχει κάποιος που μπορεί να μου δείξει, ώστε να το κάνω μόνος μου την επόμενη φορά;».

• «Δεν είναι δίκαιο». Όλοι ξέρουν ότι η ζωή δεν είναι δίκαιη. Το να λέτε για κάτι ότι δεν είναι δίκαιο, υπονοεί ότι νομίζετε ότι η ζωή πρέπει να είναι δίκαιη, κάτι που σας κάνει να φαίνεστε ανώριμος και αφελής. Αν δε θέλετε να έρθετε σε δύσκολη θέση, πρέπει να μείνετε στην ουσία, να είστε εποικοδομητικός και αφήστε την προσωπική σας ερμηνεία έξω από αυτό. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε «Παρατήρησα πως αναθέσατε στην  Άννα εκείνο το μεγάλο πρότζεκτ, το οποίο ήλπιζα να κάνω. Θα μπορούσατε παρακαλώ να μου πείτε τι συνέβη και επηρέασε την απόφασή σας; Θα ήθελα να ξέρω το γιατί δε με θεωρήσατε σαν καλή επιλογή, ώστε να δουλέψω και να βελτιωθώ».

• «Κάτι τέτοιο δεν ανήκει στα καθήκοντά μου». Αυτή η φράση που μπορεί να ακούγεται σαρκαστική, κάνει τους άλλους να νομίζουν ότι προτίθεστε να κάνετε μόνο τα απολύτως απαραίτητα για να πάρετε το μισθό σας, κάτι που είναι κακό αν σας αρέσει η ασφάλεια στη δουλειά. Αν το αφεντικό σας σας ζητήσει να κάνετε κάτι που νιώθετε πως είναι ανάρμοστο για τη θέση σας (όχι ηθικά ή δεοντολογικά ακατάλληλο), η καλύτερη κίνηση είναι να ολοκληρώσετε με προθυμία τη δουλειά αυτή. Λίγο αργότερα, κανονίστε μια συζήτηση με το αφεντικό σας για να συζητήσετε το ρόλο σας στην εταιρεία και αν πρέπει να επαναπροσδιορίσετε τις αρμοδιότητές σας. Αυτό διασφαλίζει ότι δε θα φανείτε μικροπρεπής. Επίσης δίνει τη δυνατότητα σε σας και το αφεντικό σας να αναπτύξετε μια μακροπρόθεσμη κατανόηση του τι πρέπει να κάνετε και τι όχι.

• «Θα ρωτήσω κάτι που μπορεί να ακουστεί χαζό…». Αυτές οι υπερβολικά παθητικές φράσεις αυτομάτως υποβιβάζουν την αξιοπιστία σας. Ακόμα κι αν στη συνέχεια πείτε κάποια καταπληκτική ιδέα, δείχνουν έλλειψη εμπιστοσύνης, κάτι που κάνει τους συνομιλητές σας να χάσουν την εμπιστοσύνη που έχουν σε σας. Μην είστε ο αυστηρότερος κριτής του εαυτού σας. Αν δεν δείχνετε αυτοπεποίθηση σε αυτά που λέτε, κανείς άλλος δε θα θεωρήσει ότι έχετε αυτοπεποίθηση. Και αν όντως δε γνωρίζετε κάτι, πείτε «Δεν έχω τις πληροφορίες για αυτό το πράγμα τώρα, αλλά θα τις βρω και θα επανέλθω».

• «Θα προσπαθήσω». Όπως η λέξη «νομίζω», έτσι κι αυτή η φράση δείχνει αβεβαιότητα και έλλειψη αυτοπεποίθησης στην ικανότητά σας να ολοκληρώσετε το έργο που έχετε αναλάβει. Δείξτε εμπιστοσύνη στις ικανότητές σας. Όταν σας ζητούν να κάνετε κάτι, είτε δεσμευτείτε ότι θα το κάνετε, είτε προσφέρετε μια εναλλακτική, μη λέτε όμως ότι θα προσπαθήσετε, γιατί ο άλλος καταλαβαίνει πως δεν θα προσπαθήσετε και τόσο σκληρά.

• «Δε θα πάρει παραπάνω από ένα λεπτό». Το να λέτε κάτι τέτοιο υπονομεύει τις ικανότητές σας και δίνει την εντύπωση ότι κάνετε τα πράγματα με βιασύνη. Πείτε το μόνο αν κυριολεκτικά μπορείτε να ολοκληρώσετε το έργο σε 60 δευτερόλεπτα, διαφορετικά πείτε καλύτερα πως δε θα καθυστερήσετε, χωρίς να το κάνετε όμως να φαίνεται ότι θα ολοκληρώσετε το έργο νωρίτερα από ότι μπορεί να τελειώσει.

• «Μισώ τη δουλειά αυτή». Το τελευταίο πράγμα που θέλει κάποιος στη δουλειά είναι να έχει κάποιον να παραπονιέται για το πόσο μισεί τη δουλειά του. Κάνοντας αυτό, αποκτάς την ετικέτα του αρνητικού ατόμου και ρίχνεις τη διάθεση όλης της ομάδας. Τα αφεντικά καταλαβαίνουν αμέσως τα πνεύματα αντιλογίας που ρίχνουν τη διάθεση της ομάδας και ξέρουν πως πάντα υπάρχουν ενθουσιώδεις αντικαταστάτες που περιμένουν στη γωνία να αρπάξουν την ευκαιρία.

• «Είναι τεμπέλης/ανίκανος/ανόητος». Δεν υπάρχει κάτι το θετικό στο να κάνετε ένα υποτιμητικό σχόλιο για ένα συνάδελφο. Αν το σχόλιο έχει βάση, ήδη το ξέρουν όλοι, οπότε δεν υπάρχει λόγος να το τονίζετε. Αν είναι ανακριβές, στο τέλος εσείς θα φανείτε ανόητος. Πάντα θα υπάρχουν αγενείς ή ανίκανοι άνθρωποι σε κάθε εργασιακό περιβάλλον και πιθανότατα όλοι γνωρίζουν ποιοι είναι αυτοί. Αν δεν έχετε τη δύναμη να τους βοηθήσετε να βελτιωθούν ή να τους απολύσετε, τότε δεν έχετε κάτι να κερδίσετε τονίζοντας την ανικανότητά τους. Το να κάνετε κάτι τέτοιο, φαίνεται σα μια ανασφαλή προσπάθεια από την πλευρά σας να προσπαθείτε να φανείτε καλύτερος. Η συμπεριφορά αυτή θα σας γυρίσει μπούμερανγκ, όταν οι συνάδελφοί σας εκφράσουν αντίστοιχα την αρνητική τους άποψη για σας.

Εν κατακλείδι

Πολλές φορές τις φράσεις αυτές τις λες χωρίς να το καταλαβαίνεις, οπότε θα πρέπει να εκπαιδεύσεις αρκετά τον εαυτό σου ώστε να αποκτήσει τη συνήθεια να μην τις λέει.

Ποιες άλλες φράσεις θα βάζατε σε αυτή τη λίστα; Παρακαλώ μοιραστείτε τις σκέψεις σας στα σχόλια κάτω από το άρθρο, καθώς μαθαίνω από εσάς, όπως εσείς μαθαίνετε κι από μένα.

Πηγή: the Huffengtonpost

by Αντικλείδι

Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΔΙΕΚΔΙΚΕΙ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ ΠΟΥ ΤΟΥ ΑΞΙΖΕΙ. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Η Ιθάκη δεν υπάρχει, πρέπει να την βρεις και να την διεκδικήσεις
Ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε δέκα ολόκληρα χρόνια κι ο νόστος του έγινε έπος που διδάσκεται ανά τους αιώνες . 
Η Ιθάκη έγινε σύμβολο, ένα απάνεμο λιμάνι να αράξει κανείς το σκαρί  του, ο τελευταίος σταθμός που σε αγκαλιάζει και με ανακούφιση αποχωρίζεσαι το καράβι σου. Δίνοντας αξία στις εμπειρίες, τα όνειρα, τις κακοτοπιές που θα συναντήσει κανείς μέχρι την άφιξή του.
Προσανατολισμένοι λοιπόν κατά αυτή τη ρότα αναζητούν οι άνθρωποι την Ιθάκη, τι είναι εκείνο που αξίζει, ποιο είναι αυτό που δεν έχει αξία. Ποιος ο τρόπος να πλησιάσουν  το σταθμό τους και να παραμείνουν εσαεί σε αυτόν;

Σκέψεις που τρέφουν  το νου σαν τη βροχή που πέφτει στο χώμα και ποτίζει με ζωή τη φύση. Το κουβάρι της ζωής απλώνεται από  το Θησέα για να βγει από το λαβύρινθο του μυαλού του. Κερδισμένος ή χαμένος θα το κρίνει αυτός στο τέλος του ταξιδιού αυτού που οδηγεί σε μέρη άγνωστα, ευχάριστα, μαγικά, σκοτεινά και μυστηριώδη, αλλά και τόσο ποθητά.
Όμως πόσοι σταθμοί θυσιάζονται μάταια , σε πόσους παραμένουν οι άνθρωποι με μόνη λαχτάρα να σαλπάρουν για τον επόμενο; Μαριονέτες της λαχτάρας να κόψουν το νήμα και με αυτό τον τρόπο να πουν πως άγγιξαν την ουτοπία. Γιατί περί ουτοπίας πρόκειται.
Ανούσιες συναναστροφές, σχέσεις και σκέψεις. Φαιδροί στόχοι κι ένα βιαστικό ξεμπαρκάρισμα μήπως αργήσουν. Φορτωμένοι σαφώς με όνειρα και ελπίδες, πάθη και προσδοκίες σε ένα αέναο κύκλο.
Το καράβι  εφοδιάζεται με σκέψη, λογική και σεβασμό στο ίδιο, γιατί  μόνο όταν σεβαστείς το σκαρί που σε ταξιδεύει  και το εκτιμήσεις μπορείς να είσαι σίγουρος  ότι οι άνεμοι του θα είναι ούριοι και θα ανάβουν τη δίψα της ζωής.
Οι καρποί που αποκομίζεις στην πορεία του ταξιδιού, όπως οι σάρκες της αντιλόπης που καταβροχθίζει το λιοντάρι για να ικανοποιήσει την αίσθηση της πείνας του, έχουν αξία μόνο αν σκεφτείς πρώτα αυτό:« Η Ιθάκη δεν υπάρχει, η Ιθάκη σου είσαι εσύ».🤔🤔🤔🍇🍇🍇
Ο άνθρωπος που το γνωρίζει αυτό, που συνειδητοποιεί τη δύναμη της σκέψης του, εκείνος που καλλιεργεί το εγώ του, πετώντας στον Καιάδα τις φρούδες ελπίδες συνεξάρτησης από την κρίση των άλλων, εκείνος που εξυψώνεται γνωρίζοντας πως στο ταξίδι του, καπετάνιος είναι αυτός ο ίδιος, κύριος της βούλησης και του εαυτού του, αυτός θα φτάνει μέσα του καθημερινά σε πολλές μαγικές Ιθάκες.🎺🎷🍒🎨🎻🎸📚🍇🌷
Αυτός που παύει να κρύβεται κάτω από ομπρέλες προστασίας, που δε θυσιάζει την ελευθερία του μπροστά στην ασφάλεια, αυτός που συνειδητοποιεί πως τα καράβια είναι ασφαλή στο λιμάνι ωστόσο δεν φτιάχτηκαν για να παραμένουν δεμένα στον κάβο, αλλά για να σαλπάρουν σε ωκεανούς, άλλοτε φιλικούς και άλλοτε έτοιμους να τους βυθίσουν , να τους πετάξουν σε βράχια κι εκείνοι μετέωροι, τσακισμένοι  να βρεθούν σε αυτοσχέδιες σχεδίες καταμεσής της θάλασσας.
Πρωτίστως λοιπόν ο άνθρωπος πρέπει να αγαπήσει τον εαυτό του, να αποτινάξει από πάνω του τα σύννεφα της φοβίας, να πιστέψει στις δυνάμεις του για να μπορέσει ο ήλιος να φωτίσει και τις τελευταίες σκοτεινές γωνιές του μυαλού του, να ζεστάνει την ψυχή του και μέσα της να αναζητήσει τον τελευταίο σταθμό.
Παλέψτε μόνοι σας, στα δικά σας καράβια. Δίχως λέμβους και βοηθητικά ροδάκια, μόνο έτσι θα δημιουργηθούν τα εφόδια εκείνα που αύριο θα σας συντροφεύουν. Όταν οι χάρτες καούν, όταν το ταξίδι θα έχει αφετηρία και τελικό προορισμό εσάς, τις γνώσεις και της εμπειρίες που θα αποκομίζετε μέσα από τα δικά σας λάθη. Μην ψάχνετε την Ιθάκη σε ξένους τόπους, μην την κάνετε ξένο τόπο.
Η Ιθάκη σου είσαι εσύ και η συνεχής αναζήτηση του γνώθι σαυτόν είναι το ζητούμενο.
Η οριοθέτηση και αποστασιοποίηση του εδάφους σου και ο επαναπροσδιορισμός της εξέλιξης σου από το ένα λιμάνι στο άλλο.
Η Ιθάκη σαφώς και υπάρχει στο μυαλό μας.
Της Άννας Συργιάννη.
Καλό ξημέρωμα.

Το νησί του Οδυσσέα
Έδρα του βασιλείου του Oδυσσέα, η Iθάκη πρωτοκατοικήθηκε τη Nεολιθική Eποχή. Παρά τις έρευνες, η ομηρική Ιθάκη δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί. Ωστόσο οι ανασκαφές έφεραν στο φως περισσότερους από τριάντα αρχαιολογικούς τόπους. Και όλοι μας θέλουμε να πιστεύουμε ότι μια μέρα, όχι πολύ μακρινή, το παλάτι του Οδυσσέα θα έρθει στο φως…

Η Ιθάκη-ζωή του ποιητή:
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να’ναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις... Η ομηρική Ιθάκη ενέπνευσε στον σπουδαίο Έλληνα ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη ένα από τα συγκλονιστικότερα ποιήματα όλων των εποχών. Το έγραψε το 1910.

Μαρία Μοντεσσόρι: «Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν δάσκαλο είναι η «εξαφάνισή» του» Η επιλογή έγινε από την Διοτίμα.

Η μεγαλύτερη επιτυχία για ένα δάσκαλο είναι η εξαφάνισή του. Δεν πρόκειται φυσικά για ταχυδακτυλουργία, αλλά για το μεγαλύτερο στόχο της διδασκαλίας όπως την περιέγραφε η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσσόρι. Να μπορεί να πει ο δάσκαλος: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σα να μην υπάρχω».

Τότε έχει πετύχει απόλυτα ο δάσκαλος όταν δια της πλασματικής του απουσίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του.

Ευτύχησα να έχω δασκάλους ανθρώπους αφοσιωμένους στην εκπαίδευση, πραγματικά λειτουργούς.

Τους θυμάμαι καλά ή μήπως ονειρεύομαι; Τους θυμάμαι γιατί ήταν αυτοί που με βοήθησαν να καταλάβω τη διαφορά ανάμεσα σε έναν καλό δάσκαλο και σε έναν κακό.

Ο καλός δάσκαλος αρχικά, έχει πάθος για τη δουλειά του, σέβεται κι αγαπάει τους μαθητές του.

Δεν πάει ποτέ απροετοίμαστος στο μάθημά του, δεν περιορίζεται σε ξηρή διδασκαλία, αλλά ανεβάζει την ψυχική διάθεση, εξάπτει το ενδιαφέρον και εμπνέει τους μαθητές του με αξίες και ιδανικά.

Δεν παρασύρεται από το ναρκισσισμό των γνώσεων που έχει. Έχει πάθος για τη γνώση και «έμμονες ιδέες» που τον κάνουν μεταδοτικό. Προωθεί την ανοιχτή εκπαίδευση, την ανοιχτή μάθηση και την ανοιχτή σκέψη.

Προσπαθεί να είναι κοντά στα παιδιά και να προωθεί την γνωστική τους ανεξαρτησία.

Ένας σωστός δάσκαλος δεν πρέπει να επιτηρεί την εκπαιδευτική διαδικασία αλλά να παθιάζεται με την παιδαγωγική της αισιόδοξης πρότασης για τη ζωή, της μέριμνας, της φροντίδας, της έγνοιας.

Ο καλός δάσκαλος κάθεται δίπλα στα παιδιά κι όχι απέναντί τους.

Ο καλύτερος δάσκαλος είναι αυτός που δε στηρίζεται στις γνώσεις του και δεν αναπαράγει μονότονα τις σημειώσεις του, αλλά αφήνεται να παρασυρθεί από τον παλμό της τάξης.

Το μάθημα με έναν καλό δάσκαλο δεν είναι ποτέ ίδιο με κάποιο άλλο.

Κάθε φορά ξεκινά ένα ταξίδι που έχει διαφορετικό προορισμό.

Μέσα σε αυτό το ταξίδι είναι εκείνος που προκαλεί το ενδιαφέρον για τη γνώση και κάνει τους συνταξιδιώτες του να θέλουν να μαθαίνουν, να γνωρίζουν καλλιεργώντας την κριτική σκέψη και εσωτερικεύοντας αξίες.

Αν και έχει πολλές υποχρεώσεις, δεν περιορίζεται τυπολατρικά σε αυτές. Ακόμη έχει πολλές ευθύνες που αντί να αναχαιτίσουν την ανεξαρτησία του, την εμπλουτίζουν. 

Ο σωστός δάσκαλος γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν στοχεύει στη διαμόρφωση εργασιακών ρομπότ, αλλά ισορροπημένων προσωπικοτήτων.

Είναι αυτός που συνδυάζει την ελευθερία με την πειθαρχία. Αυτός που θα επαναλάβει, θα επιμείνει και θα αναζητήσει τον καλύτερο τρόπο διδασκαλίας.

Υπάρχει όμως και η αντίθετη πλευρά.

Δάσκαλοι απομακρυσμένοι από τα παιδιά με αποτέλεσμα να μην μπορούν να έχουν τη σωστή μεταδοτικότητα.

Ένας κρύος δάσκαλος αποστασιοποιημένος από την τάξη, όσο σοφός κι αν είναι δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η απόσταση δημιουργεί φόβο κι αν είναι και σκληρός ο φόβος των παιδιών γίνεται ακόμη πιο βαθύς.

Το πνεύμα, η ψυχή όταν φοβάται δε μαθαίνει, συρρικνώνεται. Η ψυχή πρέπει να απλώσει, να ανοίξει για να μάθει. Κι ανοίγει μόνο με την αγάπη και την καλοσύνη.

Όπως είπε και ο Πλάτωνας: «Όταν ο άνθρωπος πάρει σωστή εκπαίδευση, γίνεται θεϊκό και πολύ ήμερο ζώο. Κι όταν δεν ανατραφεί αρκετά ή κατάλληλα, γίνεται το πιο άγριο απ’ όσα γέννησε η φύση.»

Πολλές φορές οι δάσκαλοι αποτελούν τα πρότυπα των παιδιών. Οι μαθητές τους θεωρούν στυλοβάτες και στηρίγματα που αποτελούν το έναυσμα για την απόκτηση γερών θεμελίων και βάσεων για τη ζωή.

Εσύ τελικά έχεις έναν τέτοιον δάσκαλο χαραγμένο ανεξίτηλα στη μνήμη σου ή μήπως ονειρεύεσαι;

Πηγή: anthologion.gr

YΓ: Ένα μικρό αφιέρωμα σε όλους τους δασκάλους που έχουμε στην Καρδιά μας. Εγώ έχω κλείσει στην καρδιά μου την κ. Μάρθα, τον ''δασκαλο'' Θάνο Καρρά, τον ''δάσκαλο'' Πατροκοσμά τον Πλακιώτη και τον δάσκαλο ζωγραφικής Γιώργο Σαββάκη. Ένας δάσκαλος που αρκετοί έχουμε αγαπήσει είναι ο αείμνηστος Λιαντίνης, όσοι από σας δεν έχετε ασχοληθεί με τα γραπτά του Λιαντίνη φροντίστε να τον ανακαλύψτε σύντομα, επίσης αναζητήστε το βιβλίο του Αλικάκου που αναφέρεται στον δάσκαλο Δημήτρη Λιαντίνη. Πρόσφατα είχα τη χαρά να γνωρίσω δυο υπέροχους δασκάλους την Αφροδίτη και τον Ηλία. Δυστυχώς όμως στις μέρες μας οι δάσκαλοι δεν ''εισπράττουν'' πια τον σεβασμό που ''εισέπρατταν'' πιο παλιά από τους μαθητές, από τους γονείς και από την κοινωνία. Βεβαίως έχουν κι αυτοί τις ευθύνες τους γιατί αρκετοί ξέχασαν την αποστολή τους, να γιατί φθάσαμε εδώ που φθάσαμε. Εκείνο που δεν μπορώ να καταλάβω είναι το γεγονός της άρνησης εκ μέρους της εκπαιδευτικής κοινότητας για την αξιολόγηση των μελών της. Αυτό από μόνο του λέει πάρα πολλά. Σας χαιρετώ με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επκούρειος Πέπος.

Ο δεκάλογος της θεωρίας της Maria Montessori
Η Maria Montessori είναι η γυναίκα που δίδαξε στα παιδιά την αγάπη για τη μάθηση και στους μεγάλους την αγάπη για το κάθε παιδί.
Η Maria Montessori (1870-1952) σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης και έγινε η πρώτη γυναίκα γιατρός στην Ιταλία! Κατά τη διάρκεια της πρακτικής της στην Ιατρική, οι κλινικές παρατηρήσεις της την οδήγησαν στο να αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν.

Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά κατασκευάζουν αυτά που θα μάθουν από ότι υπάρχει στο περιβάλλον τους. Το 1902 ξεκίνησε τις σπουδές της στην παιδαγωγική, την πειραματική ψυχολογία και την ανθρωπολογία.Έδωσε διαλέξεις για εκπαιδευτικές μεθόδους που αφορούν σε παιδιά που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες. Το 1907 εγκαινιάστηκε το “Casa de Bambini”. Ήταν το πρώτο σπίτι στη συνοικία San Lorenzo της Ρώμης και έγινε η πηγή της μεθόδου Montessori για τους εκπαιδευτικούς.

Το 1911 φεύγει από τον κλάδο της Ιατρικής και ασχολείται με το εκπαιδευτικό έργο. Το 1913 ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ και η σύζυγός του Mαμπέλ εγκαινίασαν τoν Μορφωτικό Σύλλογο Μontessori ( Montessori Educational Association ) στην Ουάσινγκτον.

Εισέρχεται στον κόσμο της Παιδαγωγικής μια νέα μέθοδος, στην οποία τα υλικά είναι κύρια πηγή μάθησης κατά την προσχολική περίοδο. Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην προώθηση της πρωτοβουλίας και την ανταπόκριση του παιδιού με τη χρήση ενός ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό. Το παιδί πρέπει να μαθαίνει σύμφωνα με το δικό του ρυθμό και έτσι να ανακαλύπτει τη γνώση.

Ο Δεκάλογος

1. Μην αγγίζετε ένα παιδί παρά τη θέληση του.

2. Μην μιλάτε με άσχημο τρόπο σε ένα παιδί και μην χρησιμοποιείτε άσχημα λόγια όταν αναφέρεστε σε αυτό κατά την απουσία του.

3. Επικεντρωθείτε στο να ενισχύσετε και να βοηθήσετε να αναπτυχθούν τα θετικά στοιχεία και οι υπάρχουσες ικανότητες του παιδιού ώστε να μην αφήνουν χώρο για το ”κακό”.

4. Βοηθήστε το να συμμετέχει ενεργά στην προετοιμασία του περιβάλλοντος μάθησης. Αφιερώστε σχολαστική και συνεχή φροντίδα σε αυτό. Βοηθήστε το παιδί να συνάψει εποικοδομητική σχέση με το περιβάλλον του. Δείξτε του το περιβάλλον μέσα στο οποίο κρύβονται τα μέσα που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη του και υποδείξετε του την κατάλληλη χρήση τους.

5. Να είστε πάντα έτοιμοι να ανταποκριθείτε στο κάλεσμα ενός παιδιού που έχει την ανάγκη σας και πάντα να ακούτε και να απαντάτε στο παιδί που σας απευθύνεται.

6. Σεβαστείτε το παιδί που κάνει κάτι λάθος και μπορεί αργότερα να εντοπίσει μόνο του το λάθος και να διορθωθεί, αλλά να διακόψετε άμεσα και ρητά κάθε καταχρηστική χρήση του περιβάλλοντος και κάθε κίνηση που μπορεί να θέτει σε κίνδυνο το παιδί,το περιβάλλον του ή τους άλλους.

7. Σεβαστείτε το παιδί τη στιγμή που ξεκουράζεται ή τη στιγμή που παρακολουθεί άλλους να εργάζονται ή όταν συλλογίζεται τι έχει κάνει ή τι θέλει να κάνει. Μην το κατευθύνετε ούτε να το αναγκάζετε σε άλλες μορφές δραστηριοτήτων.

8. Βοηθήστε το παιδί που βρίσκεται σε αναζήτηση κάποιας δραστηριότητας και δεν μπορεί να βρει τι θέλει να κάνει.

9. Να είστε ακούραστοι στο να επαναλαμβάνετε αυτό που θέλετε στο παιδί που αρνήθηκε λίγο νωρίτερα να σας ακούσει, να βοηθάτε το παιδί να αποκτήσει ό, τι δεν έχει ακόμη κατακτήσει και να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες του. Κάνετε το δημιουργώντας το μαθησιακό περιβάλλον με φροντίδα, εξοπλισμένοι με αυτοσυγκράτηση και σιωπή, χρησιμοποιώντας ήπια λόγια και γεμάτη αγάπη παρουσία. Κάνετε αισθητή την παρουσία σας στο παιδί που βρίσκεται σε αναζήτηση και αποστασιοποιηθείτε από το παιδί που έχει βρει τις απαντήσεις του.

10. Πάντα να συμπεριφέρεστε στο παιδί χρησιμοποιώντας τους καλύτερους τρόπους σας και να του προσφέρετε τον καλύτερο εαυτό σας .
Πηγή: tvxs.gr
Thessaloniki Arts and Culture,