Βελτίωση της Επικοινωνίας με τους γύρω μας. και: Δύο ψυχές δεν συναντιούνται ποτέ τυχαία. ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕ. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

 Βελτίωση της Επικοινωνίας με τους γύρω μας

Εάν νιώθετε ότι οι σχέσεις σας με τους υπόλοιπους ανθρώπους δεν είναι αυτές που θα θέλατε μάλλον δεν έχετε μπει στον κόπο, από τη μία πλευρά να παρατηρήσετε τις αντιδράσεις τους και από την άλλη πλευρά, να εκπαιδεύσετε κατάλληλα τον εαυτό σας. Ακριβώς όπως μαθαίναμε στο σχολείο πολλά ενδιαφέροντα πράγματα (τα οποία όμως δεν χρησιμοποιήσαμε στις περισσότερες περιπτώσεις ποτέ!!) καλό είναι να μάθουμε τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά μεταξύ τους απορρίπτοντας παλιές συνήθειες - που εμποδίζουν τη σωστή επικοινωνία - και υιοθετώντας νέες και πιο αποτελεσματικές!

Αυτό που καλό είναι να γνωρίζουμε αρχικά είναι ότι όταν αναφερόμαστε στην επικοινωνία διαχωρίζουμε την προσωπικότητα του συνομιλητή μας από τη συμπεριφορά του. Κι αυτό γιατί η Προσωπικότητα είναι το σύνολο όλων των ιδιαιτέρων γνωρισμάτων μας, που αντλήσαμε από κληρονομικά και επίκτητα χαρακτηριστικά, το οποίο και μας καθιστά μοναδικούς ενώ η Συμπεριφορά είναι η εξωτερίκευση της ιδιαιτερότητας μας, ανάλογα με την ψυχική μας κατάσταση, τα γεγονότα που μας επηρεάζουν, το χώρο στον οποίο βρισκόμαστε και τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε. Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων με τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους μας βοηθούν ή στην αντίθετη περίπτωση υποσκάπτουν την αποτελεσματική επικοινωνία με τον περίγυρό μας είτε επαγγελματικό είτε κοινωνικό.

Παρακάτω αναφέρουμε ενδεικτικά συγκεκριμένες συμπεριφορές μη αποτελεσματικής επικοινωνίας που καλό είναι να αποφεύγονται κατά τη συναναστροφή και επικοινωνία με άλλους ανθρώπους:
1. Μην κοιτάτε το πάτωμα όταν μιλάτε σε κάποιον. 
Όταν μιλάμε σε κάποιον τον κοιτάμε στα μάτια. Τώρα εάν κάποιοι άνθρωποι κατά την παιδική τους ηλικία είχαν μάθει ότι το να κοιτάνε κάποιον απευθείας στα μάτια όταν τους μιλάει ήταν αγένεια, τότε θα χρειαστεί αυτή η συνήθεια να αλλάξει!

2. Καμπουριάζετε όταν στέκεστε ή κάθεστε. Σταθείτε σε όρθια στάση. Στην κοινωνία μας το να είναι κάποιος ψηλός θεωρείται πλεονέκτημα. Όταν καμπουριάζετε φαίνεστε ακόμα πιο κοντός/η και ακόμα χειρότερα εκπέμπετε μέσα από τη γλώσσα του σώματος συστολή και παθητικότητα. Το να έχετε ίσια κορμοστασιά βοηθά στο να φαίνεστε ψηλότεροι και παράλληλα η εικόνα σας προς τους άλλους εκπέμπει αυτοπεποίθηση και σιγουριά.

3. Δεν χαμογελάτε αρκετά. Κανείς δεν θέλει να περάσει χρόνο με κάποιον που είναι σε κακή διάθεση. Εάν δεν αισθάνεστε στα πάνω σας, προσπαθήστε να κρατήσετε την απόστασή σας. Οι άνθρωποι αγαπούν να περνούν το χρόνο τους με αισιόδοξους και θετικούς ανθρώπους. Κάντε μια προσπάθεια να χαμογελάσετε και υιοθετήστε τη συνήθεια να βρίσκετε μικρά πράγματα που αξίζουν το χαμόγελό σας στην καθημερινότητά σας.

4. Αποφεύγετε να μιλάτε σε αγνώστους. Από την ημέρα που γεννηθήκατε, οι γονείς σας, σας είχαν συμβουλεύσει να μη μιλάτε σε αγνώστους. Οk, τώρα μεγαλώσατε και τα πράγματα έχουν αλλάξει! Προκειμένου να αναπτύξετε εξαιρετικές διαπροσωπικές ικανότητες χρειάζεται να μπορείτε να επικοινωνείτε άνετα με όλους τους τύπους των ανθρώπων και να επιδιώκετε μάλιστα να επικοινωνείτε με αντίθετους τύπους ανθρώπων από εσάς προκειμένου να εξασκηθείτε ακόμα περισσότερο.

5. Κάνετε κακή πρώτη εντύπωση. Γνωρίζατε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σας κρίνουν μόνο από την πρώτη εντύπωση που θα τους κάνετε; Φροντίστε λοιπόν η πρώτη εντύπωση που θα δημιουργήσετε να είναι θετική ή τουλάχιστον να αποφύγετε να προκαλέσετε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θα θέλατε.

6. Δεν εκφράζεστε σωστά τόσο λεκτικά όσο και γραπτά. Προκειμένου να αναπτύξετε εξαιρετικές διαπροσωπικές σχέσεις, θα πρέπει να είστε καλός συνομιλητής. Με αυτό δεν εννοούμε να μιλάτε πολύ και να γίνεστε κουραστικός, το αντίθετο μάλιστα. Χρειάζεται να αρθρώνετε τις λέξεις σωστά και να εκφράζεστε κατανοητά δίνοντας το χρόνο στο συνομιλητή σας να εκφράσει και εκείνος την άποψή του και δείχνοντας ότι τον/την σέβεστε. 

7. Δεν είστε ένας καλός ακροατής. Έχετε ποτέ παρατηρήσει πως έχετε την τάση να σκέφτεστε άσχετα περιστατικά της καθημερινότητάς σας όταν ξεκινά κάποιος να σας μιλά; Εντάξει, μπορεί να μη σας νοιάζει τόσο το συγκεκριμένο πρόσωπο όμως εάν αντί να σκέπτεστε εκείνη τη στιγμή τι θα ψωνίσετε από το super market ή τι ώρα θα βγάλετε το σκύλο βόλτα, θα ήταν πιο αποτελεσματικό να κάνετε μια προσπάθεια να ακούσετε τι έχει να σας πει. Που ξέρετε, μπορεί να ακούσετε κάτι που δεν γνωρίζατε ως πληροφορία πιο πριν. Επιπλέον, προσπαθήστε να βάλετε τον εαυτό σας στη θέση του ώστε να μπορέσετε να καταλάβετε τι προσπαθεί να πει. Οι περισσότεροι άνθρωποι αρέσκονται στο να μιλάνε παρά να ακούνε……όμως όσο σημαντικό είναι να μιλάμε, τόσο σημαντικό είναι να ακούμε. Και θυμηθείτε ότι ο ρυθμός της ομιλίας είναι 100-150 λέξεις στο λεπτό ενώ ο ρυθμός της σκέψης είναι 250-500 λέξεις το λεπτό. Άρα στην επικοινωνία το πλεονέκτημα της διαφοράς το έχει ο ακροατής.

8. Δεν κρατάτε επαφή με τους γνωστούς σας. Για να βεβαιωθείτε ότι έχετε τις καλύτερες σχέσεις με όλους τους ανθρώπους που γνωρίζετε, θα πρέπει να μείνετε σε επαφή μαζί τους. Θα πρέπει να ελέγχετε τακτικά τη λίστα επαφών σας και να επιδιώκετε να επικοινωνείτε μαζί τους – όχι μόνο όταν χρειάζεστε κάτι από αυτούς – αλλά κυρίως όταν θέλετε να τους υπενθυμίσετε την παρουσία σας και γιατί όχι να δείτε πως μπορείτε και εσείς να τους φανείτε χρήσιμοι.

9. Δεν είστε προ-δραστικοί (proactive) . Όταν δεν είστε ικανοποιημένοι από την υπάρχουσα κατάσταση πάρτε το τιμόνι στα χέρια σας! Διευρύνετε το δίκτυο των επαφών σας, επιδιώξτε να γνωρίσετε νέα άτομα και βγείτε από τη μιζέρια! Στην πραγματικότητα κανείς δεν νοιάζεται, αν είστε δυσαρεστημένοι, εκτός ίσως από τη μαμά σας!

10. Δεν απολαμβάνετε την (κοινωνική σας) ζωή. Εάν θέλετε οι άνθρωποι να απολαμβάνουν τη συντροφιά σας, θα πρέπει να τους αφήσετε να μάθουν ότι είστε ένα διασκεδαστικό και ενδιαφέρον άτομο. Αποκτήστε hobby, βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας γιατί μόνο έτσι θα απολαύσετε την ισορροπία σε όλους τους τομείς της ζωής σας.

11. Δεν αντιμετωπίζετε τους φόβους σας. Στην πραγματικότητα, αυτό αφορά όλες τις πτυχές της ζωής σας, αλλά σε αυτό το πλαίσιο αναφέρομαι στη δυσκολία ίσως μπορεί κάποιος να αντιμετωπίζει είτε να γνωρίζει νέους ανθρώπους είτε να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις στα επαγγελματικά. Αν χρειάζεται να κάνετε κάτι λογικό, αλλά τα συναισθήματα σας ,σας εμποδίζουν στην ολοκλήρωση του στόχου σας , τότε θα πρέπει να αναλύσετε την κατάσταση και να χρησιμοποιήσετε την κοινή λογική ώστε να κατανοήσετε στην πραγματικότητα τι σας κρατά πίσω.

12. Δεν έχετε ανοιχτό τρόπο σκέψης. Υπάρχουν όλα τα είδη των ανθρώπων εκεί έξω. Υπάρχουν διαφορετικές θρησκείες, διαφορετικές φυλές, διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικές γλώσσες. Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και όλοι μας έχουμε το δικό μας προσωπικό στυλ επικοινωνίας. Το σημαντικό είναι να επικεντρωθούμε στα θετικά στοιχεία της επικοινωνίας μας και να βελτιωνόμαστε καθημερινά σε αυτά που νιώθουμε ότι χρειαζόμαστε κατά την άποψή μας βελτίωση.
Το κλειδί στην επικοινωνία πέρα από την αποδοχή και τον σεβασμό του συνομιλητή μας είναι να μάθουμε να αποδεχόμαστε τους άλλους για αυτό που είναι και όχι για αυτό που θα θέλατε εσείς να είναι για σας!
Αναρτήθηκε από geo pi 
Ανιχνευτής ο Πεπέ.

=========================================================

Υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή μας…

που μας κάνουν ευτυχισμένους…

Από την απλή σύμπτωση να συναντηθούν τα μονοπάτια μας…
Ορισμένους τους έχουμε σε όλη τη διαδρομή στο πλάι μας…
βλέποντας πολλά φεγγάρια να περνάνε…

ενώ κάποιους τους βλέπουμε ελάχιστα μεταξύ δύο βημάτων μας…

Ίσως κάθε φύλλο ενός δέντρου χαρακτηρίζει τους φίλους μας… 

Επιπλέον…
η μοίρα μάς φέρνει και άλλους φίλους…
αυτούς που δεν γνωρίζαμε ότι επρόκειτο να διασχίσουν το δρόμο μας…
Πολλούς από αυτούς…
τους ορίζουμε ως αδερφές ψυχές… φίλους Καρδιακούς…

Είναι ειλικρινείς…
είναι αληθινοί…
Ξέρουν πότε δεν είμαστε καλά…
ξέρουν τι μας κάνει ευτυχισμένους!! 

Υπάρχουν επίσης οι περιστασιακοί φίλοι…
αυτοί που γνωρίζουμε σε κάποιες διακοπές…
ή για λίγες μέρες ή ώρες…
Αυτοί συνήθως στολίζουνε το πρόσωπό μας με πολλά χαμόγελα…
για όσο καιρό είμαστε κοντά τους…

Μιλώντας για κοντά…
δε θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε τους μακρινούς μας φίλους…
εκείνους που είναι στην άκρη των κλαδιών…
και όταν ο άνεμος φυσάει εμφανίζονται πάντα…
μεταξύ του ενός φύλλου και του άλλου…

Περνάει ο καιρός… το καλοκαίρι φεύγει…
πλησιάζει το φθινόπωρο και χάνουμε κάποια από τα φύλλα μας…
μερικά γεννιούνται σ’ ένα άλλο καλοκαίρι…
και μερικά παραμένουν για πολλές εποχές…

Κάθε πρόσωπο που έρχεται στη ζωή μας είναι μοναδικό…
Πάντα αφήνει κάτι από τον εαυτό του και παίρνει ένα κομμάτι από εμάς… 

Θα υπάρξουν και εκείνοι που μας πήραν πολλά…
αλλά δε θα υπάρξουν αυτοί που δε μας άφησαν τίποτα…
Αυτή είναι η μεγαλύτερη ευθύνη της ζωής μας…
και η πιο προφανής απόδειξη…

πως δύο ψυχές δε συναντήθηκαν Π ο τ έ τυχαία!! 
Χόρχε Λουίς Μπόρχες.

Ανιχνευτής ο Επικούρειος Πέπος.

ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΡΑΣ 1938 - 2020 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας επιστήθιος φίλος, ένας δάσκαλος ζωής και συμπεριφορών μας αποχαιρέτησε πριν τρία χρόνια. Δάσκαλε σ' ευχαριστώ...

Φιλες και φίλοι καλημέρα, ημέρα μνήμης η σημερινή, σαν σήμερα τρία χρόνια πριν μας αποχαιρέτησε ένας σημαντικός φίλος, ο Δάσκαλος για μένα ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΡΑΣ ώς φόρο τιμής στη μνήμη του Δασκάλου επαναφέρω σήμερα το κείμενο που είχα γράψει τότε. Το δράμα ήταν που δεν μπορέσαμε εγώ και η Λαμπρινή να παραβρεθούμε στην κηδεία του Δασκάλου λόγω Covid, πανάθεμά σε Covid. Δάσκαλε για μία ακόμα φορά σ' ευχαριστώ πολύ που ήσουν τόσο καλός και που με δίδασκες ανθρωπιά, μουσική, φιλοσοφία και κυρίως που με είχες σαν μέλος της δικής σου οικογένειας.  Κυρία Αμαλία, Δώρα Μιμίκα ευχαριστώ κι εσάς. 

Σπυράκο ο δάσκαλος.... έφυγε σήμερα το πρωί..

Φίλες και Φίλοι καλησπέρα, η σημερινή ανάρτηση είναι για να τιμήσω έναν καταπληκτικό άνθρωπο που είχα την τύχη να συναντήσω στη ζωή μου στα 13μου χρόνια. Ήταν ο καταξιωμένος μουσικός και τραγουδιστής ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΡΑΣ, τον είχα γνωρίσει στον ΒΑΚΧΟ ήμουν μόνος μου στην Αθήνα και κάποια στιγμή μετά την πρώτη μας συνάντηση, με κάλεσε ένα βράδυ μετά τη δουλειά, και με ρωτούσε που μένω, για τους γονείς μου, με ποιους μένω κ.λπ.

 Όταν άκουσε πως έμενα μόνος με έναν ξάδερφό μου μού είπε: Την ερχόμενη Κυριακή - ήταν Τετάρτη - το μεσημέρι σε περιμένω στο σπίτι μου να φάμε μαζί. Εντωμεταξύ εγώ είχα γνωρίσει και την κ. ΑΜΑΛΙΑ την σύζυγό του, μια εκπληκτική Κυρία η οποία ερχόταν που και που στον ΒΑΚΧΟ με οικογενειακούς φίλους για διασκέδαση. Είχαν δύο κόρες, δύο αγγελούδια, η Δώρα ήταν η πιο μεγάλη και η Μιμίκα η πιο μικρή. Αρκετά πιο μικρές από μένα. Όταν η κ. ΑΜΑΛΙΑ έμαθε πως ήμουν μόνος μου στην Αθήνα παρότρυνε τον σύζυγό της να με καλέσει στο σπίτι τους ώστε να συνεχίσω να νιώθω την οικογενειακή θαλπωρή. Ο σύζυγός της βέβαια το είχε κάνει ήδη. Όταν βρέθηκα στο σπίτι τους για πρώτη φορά κατάλαβα, αν και μικρός, πως επρόκειτο για μία θαυμάσια και με αρχές οικογένεια. Τους αγάπησα όλους από την πρώτη στιγμή. 

Τότε δεν είχα καταλάβει ακόμα το πόσο τυχερός ήμουν που βρήκα στο δρόμο μου αυτή την οικογένεια και κυρίως πως ο ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΡΑΣ θα γινόταν για μένα ο φίλος μου, ο δάσκαλος μου. Αυτός ο άνθρωπος μ' αγκάλιασε σαν παιδί του, αφιέρωνε χρόνο για μένα για να με μυήσει στη μουσική, μ' έβαλε να κάνω μαθήματα κιθάρας με τον καθηγητή μουσικής που είχε στην ορχήστρα του τον αείμνηστό πια ΚΩΣΤΑ ΤΡΙΑΝΤΗ και κυρίως μου μιλούσε για ποιοτική μουσική, για συνθέτες όπως ο ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ο ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ο ΞΑΡΧΑΚΟΣ, και για πολλούς ακόμα, εγώ όλους αυτούς ούτε που τους είχα ακούσει ποτέ στη ζωή μου γιατί στο χωριό ακούγαμε ΚΑΝΤΡΥ και ΡΟΚΑΔΙΚΑ από τα κουδούνια και τα κυπριά των καρκατζαλαίων κάθε πρωτοχρονιά και από τα γιδοπρόβατα του Χρήστου Πατούκα.

Είχε βάλει ο δάσκαλος και τον αρμονίστα τον αείμνηστο Δημήτρη που είχε επίσης στην ορχήστρα να με μάθει να παίζω πιάνο. Το είχα πάρει μάλιστα τόσο σοβαρά που καθόμουνα μέχρι το πρωί στο μαγαζί, αφού έφευγαν όλοι για να κάνω πρόβες. Ευτυχώς που γύρω από την ταβέρνα δεν υπήρχαν γείτονες γιατί θα με είχαν λυντσάρει. Μη φανταστείτε πως πλήρωνα για τα μαθήματα, κάθε άλλο, όταν κάποια στιγμή έκανα κάποια κρούση για χρήματα στον δάσκαλο της κιθάρας μου το ξέκοψε άμεσα, μου είπε πως αυτό ήταν θέμα του Θάνου και καλά θα κάνω να μην το αναφέρω ξανά. Στην αρχή είχα ζήλο, στην πορεία όμως ο ζήλος μου ατόνισε γιατί είχα γνωρίσει εντωμεταξύ τον κορυφαίο ζωγράφο ΓΙΩΡΓΟ ΣΑΒΒΑΚΗ που ζωγράφιζε σε όλα τα καλά μαγαζιά της συνοικίας των Θεών [ΠΛΑΚΑ] με θέματα της παλιάς Αθήνας και που και που ζωγράφιζε και καμία ζωηρή αρτίστα μισόγυμνη, αυτό ήταν πολύ ελκυστικό για μένα και χρίστηκα βοηθός του καλλιτέχνη με αρμοδιότητα να του πλένω τα πινέλα, κάτι ήταν κι αυτό, και μοιραία εγκατάλειψα τις μουσικές σπουδές. 

Εντωμεταξύ ο δάσκαλος, δάσκαλος ήταν για μένα πλέον ο ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΡΑΣ μού μιλούσε για τέχνη και για βιβλία. Ερχόταν στο μαγαζί να τον ακούσουν άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα αλλά ξεχώριζαν οι άνθρωποι που είχαν ποιότητα στη ζωή τους. Ο Δάσκαλος τότε ήταν μεγάλη φίρμα στη νύχτα και τον σεβόντουσαν όλοι, μαγαζάτορες, πελάτες, εργαζόμενοι και φυσικά οι συνάδελφοί του οι καλλιτέχνες. Είχε κάνει πάρα πολλά για μένα, θα έλεγα και όχι μόνο για μένα, και για τ' άλλα παιδιά, απλά εμένα μου είχε ιδιαίτερη αδυναμία γιατί ήμουν στην Αθήνα μόνος μου και γιατί προφανώς είχε καταλάβει πως μπορεί να ήμουνα μεν ένα χωριατόπαιδο αλλά έβλεπε πως είχα δίψα για μάθηση. Κάποια στιγμή ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας ο αείμνηστος κι αυτός ΣΩΤΗΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ είχε την φαεινή ιδέα αντί να πάρει ξανά για την χειμερινή σεζόν τον ΘΑΝΟ ΚΑΡΡΑ πήρε έναν καινούριο άγνωστο καλλιτέχνη που δεν τον ήξερε ούτε η μάνα του, μετά βέβαια τον έμαθε όλη η Ελλάδα, μιλάω για τον ΤΑΚΗ ΜΟΥΣΑΦΙΡΗ τότε όμως ήταν άγνωστος μεταξύ αγνώστων και καταλαβαίνετε βέβαια πως οι εργαζόμενοι είχαμε τα οικονομικά μας χάλια. Το μαγαζί πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, οι εργαζόμενοι είχαμε θέσει όλοι υποψηφιότητα για να γίνουμε άγιοι λόγω νηστείας = πείνας. 

Τότε ήρθε και με βρήκε ο δάσκαλος, αφού είπαμε πολλά και διάφορα όταν πήγε να φύγει, κοντοστάθηκε, γύρισε, έβγαλε κάποια χαρτονομίσματα και μου τα έδωσε λέγοντας: Πάρε αυτά τα χρήματα και θα μου τα επιστρέψεις όταν θα επιστρέψω εδώ για δουλειά, και νομίζω πως με τα χάλια που έχετε σύντομα θα με καλέσει πίσω ο ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ. Αυτό και έγινε, και ευτυχώς που έγινε σύντομα γιατί θα μας έπαιρνε και θα μας σήκωνε. Όταν κάποια στιγμή αργότερα πήγα να δώσω εκείνα τα χρήματα στον δάσκαλο, με αγριοκοίταξε και μου είπε, ξέχασε το!!! Αυτός ήταν ο δάσκαλος. Κάποια στιγμή μας είχε φτιάξει και μια ομάδα και κάθε Κυριακή, παίζαμε με άλλες ομάδες της περιοχής και δύο φορές την εβδομάδα κάναμε προπόνηση. Αυτή η ενασχόληση έσωσε εμένα και άλλα παιδιά από το πιοτό και το τσιγάρο. Είχαμε στην ομάδα και έναν φοιτητή της ιατρικής, πολλά παιδιά τότε σπούδαζαν και παράλληλα εργαζόντουσαν γιατί δεν υπήρχε το εισόδημα του μπαμπά και της μαμάς, αυτό το παιδί με τον δάσκαλο μισή ώρα πριν τον αγώνα μας μιλούσαν για πολλά και διάφορα θέματα όπως: κάπνισμα, ποτό, γυναίκες, καμπαρέ, συμπεριφορές και κυρίως μας είχαν πείσει πως θα γινόμασταν μεγάλοι αθλητές αν δεν βάζαμε στη ζωή μας το ποτό και το κάπνισμα. Εγώ βέβαια μεγάλος αθλητής δεν έγινα - αν εξαιρέσουμε τη συμμετοχή μου σε κάποιους Μαραθώνιους - αλλά θα ευγνωμονώ για πάντα τον δάσκαλο και τον ΧΡΗΣΤΟ τον φοιτητή που μας παρότρυναν να μείνουμε εκτός ποτού και τσιγάρου. Επειδή αυτό το κείμενο θα το διαβάσουν και κάποια παιδιά της ΟΚΡΑ όπως π.χ. ο ΑΡΚΑΣ σίγουρα θα καταλάβουν πως πολλά πράγματα που τους έλεγα εγώ μετά, το 1999 που δημιουργήσαμε την ΟΚΡΑ είχαν τη ρίζα τους στην εποχή εκείνη. Κάποια στιγμή οι δρόμοι μας χώρισαν αλλά ποτέ δεν έπαψε να μ' αγαπάει και να τον αγαπάω. Όταν γνώρισε την Λαμπρινή, ήμασταν τότε αρραβωνιασμένοι, αφού μίλησε κάποια λεπτά μαζί της ήταν στο PEPOS RESTAURANT που είχαμε απέναντι από το σημερινό Μουσείο Ακροπόλεως, γύρισε, μου έκλεισε το μάτι και μου είπε: έκανες καλή επιλογή!! Δεν γνωρίζω αν η Λαμπρινή είχε ακούσει εκείνα και αν ήταν αυτό ο λόγος που στην πορεία αγάπησε τον δάσκαλο και όλη την οικογένεια εξίσου με μένα. Το ίδιο την αγάπησε και ο δάσκαλος, και η κ. Αμαλία και τα κορίτσια. 

Σωτήριο έτος 2007!! Έχω ήδη ξεκινήσει στην αυλή των θαυμάτων να διοργανώνω βραδιές ποίησης, το 2007 θα ήταν το αποκορύφωμα, θα ερχόταν και οι φίλος μου με την δίδυμη αδερφή μου για να γιορτάσουμε τα 30 χρόνια φιλίας. Η σκέψη μου πήγε στον δάσκαλο, ήταν μοναδική ευκαιρία να τον τιμήσω. τον κάλεσα και αποδέχτηκε την πρόσκληση, έφερε μάλιστα και το μπουζούκι μαζί του, το τι έγινε εκείνο το βράδυ δεν μπορώ να σας το περιγράψω, ελπίζω κάποια στιγμή ή ο ΣΠΙΛΜΠΕΡΓΚ ή ο ΣΚΟΡΤΣΕΖΕ να γυρίσουν μια ταινία για να σας δώσουν το κλίμα που επικρατούσε εκείνο το βράδυ. Θα σταθώ στη στιγμή που ο δάσκαλος πήρε από την κόρη μου την αναμνηστική πλακέτα, ήταν η πρώτη φορά που αντίκριζα τον δάσκαλο βουρκωμένο. Αρχές του 2019 νομίζω ήταν Φεβρουάριος που τον επισκεφτήκαμε στο σπίτι του μου είχε πει δείχνοντας την πλακέτα που την είχε σε περίοπτη θέση στην βιβλιοθήκη του, αυτό εκεί είναι για μένα το καλύτερο δώρο!!! Για όσο έμειναν στο χωριό τους αγάπησαν όλοι.

Δάσκαλε, θέλω να σου πω για μία ακόμα φορά ένα μεγάλο ευχαριστώ από τα βάθη της ψυχής μου, υπήρξες για μένα ένας σημαντικός ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΔΑΣΚΑΛΟΣ και ΦΙΛΟΣ δυστυχώς λόγω κορωνο'ι'ού δεν θα μπορέσω να παραβρεθώ στον αποχαιρετισμό γι' αυτό παρακάλεσα την πολυαγαπημένη μου Μιμίκα να σε αποχαιρετήσει εκ μέρους μου με τα πιο κάτω λόγια.

🌷🌹🌷

Δάσκαλε ήρθε η ώρα του αποχαιρετισμού, όπως είπε και ο σοφός Σωκράτης δεν γνωρίζω ποιος είναι πιο τυχερός, αυτός που μένει ή αυτός που φεύγει; αυτό που σίγουρα γνωρίζω είναι το γεγονός πως υπήρξα τυχερός που σε συνάντησα, θέλω λοιπόν να σου πω από τα τρίσβαθα της ψυχής μου ένα μεγάλο ευχαριστώ, υπήρξες για μένα ένας φάρος αγάπης, στοργής και πολιτισμού, χάρη σε σένα δάσκαλε μπόρεσα να δω τις αθέατες πλευρές τις ζωής, χάρη σε σένα γνώρισα την πραγματική και άδολη αγάπη.

Εσύ ήσουν αυτός που όταν ήμουν μόλις 13 χρονών και μόνος μου στην Αθήνα με καλούσες  στο σπίτι σου, στη δική σου οικογένεια για να νιώθω την οικογενειακή θαλπωρή.

Δάσκαλε, για όσο ζω θα υπάρχεις στην καρδιά μου.

Καλό ταξίδι δάσκαλε.. 

ΥΓ. Χαίρομαι που ο δάσκαλος επέλεξε την καύση αντί για την ταφή, αν και δεν το είχαμε συζητήσει ποτέ αυτό το θέμα με τον δάσκαλο, το βρίσκω συναρπαστικό που έχουμε την ίδια άποψη για τα επέκεινα. 

Θα μπορούσα να σας μιλάω πολλές μέρες για το μεγαλείο της ψυχής του δασκάλου μου, νομίζω πως αυτά τα λίγα είναι αρκετά για να καταλάβει κάποιος το πόσο ευλογημένος στάθηκα στη ζωή μου που με πήρε για προστασία κάτω από τις φτερούγες του. Ευτυχώς αυτό το μεγαλείο ψυχής το κληρονόμησε και στις κόρες του. Θα προσθέσω μόνο δυό λόγια για την Κυρία Αμαλία, κυριολεκτικά την λάτρευε γιατί γνώριζε πως πίσω από έναν πετυχημένο άντρα κρύβεται μία αξιολάτρευτη και ικανότατη σύζυγος, μη ξεχνάτε πως ο δάσκαλος εκτός από μεγάλη φίρμα της εποχής ήταν κατά γενική ομολογία ένας τζέντελμαν, επίσης να μην ξεχνάμε πως οι πειρασμοί της νύχτας τότε, όπως και σήμερα, ήταν πολλοί, κι όμως ο δάσκαλος παρέμεινε αλώβητος γιατί λάτρευε την Κυρία Αμαλία, πάντα μου έλεγε, ήμουν τυχερός, αν δεν ήταν η Αμαλία δεν θα είχα την οικογένεια που έχω, είχε δίκιο ο δάσκαλος αυτή ήταν η πραγματικότητα.

Όλα αυτά που διαβάσατε τα έγραψε ο μαθητής για τον δάσκαλό του, δηλαδή ο Επικούρειος Πέπος για τον Θάνο Καρρά απλά και μόνο για να του πει ευχαριστώ.

Ο Πατέρας και ο ρόλος της συμβολικής «Πατροκτονίας». Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος συγγραφέας. *Επιστημονική επιμέλεια Ορέστη Γιαννακόπουλου, Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπευτή

 *Επιστημονική επιμέλεια Ορέστη Γιαννακόπουλου, Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπευτή

 

**Λίγες σκέψεις απότοκες της ανάγνωσης των δύο βιβλίων του Ψυχαναλυτή Massimo Recalcati, «Τι απομένει από τον πατέρα;» και «Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου» (Εκδόσεις, Κέλευθος).

        

      «Δεν είναι πια τα παιδιά που ζητούν να αναγνωριστούν από τους γονείς τους, αλλά είναι οι γονείς που ζητούν να αναγνωριστούν από τα παιδιά τους» (Massimo Recalcati (M.R), «Τι απομένει από τον πατέρα;», Εκδόσεις «Κέλευθος»)

Συχνά όταν θέλουμε να προβάλουμε εμφαντικά τη μεγάλη προσφορά κάποιου σε έναν τομέα καταφεύγουμε στη χρήση μιας στερεότυπης φράσης, όπως: «Ο Ηρόδοτος θεωρείται ο πατέρας της Ιστορίας» ή «Ο Φρόιντ θεωρείται ο πατέρας της Ψυχολογίας».

   

 Θα παραβλέψω το στοιχείο της στερεοτυπικής υποβάθμισης της Μητέρας – Γυναίκας και θα εστιάσω μόνο στην έννοια του πατέρα που τόσο στην μυθολογία όσο και στην ψυχολογία κατέχει εξέχουσα θέση με πολλαπλά σημαινόμενα. Κι αυτό γιατί ο Πατέρας ως σύμβολο παραπέμπει σε ένα πλήθος άλλων επί μέρους συμβολισμών που διαμορφώνουν και οριοθετούν τη ζωή του ανθρώπου αλλά και των κοινωνιών στην ιστορική τους πορεία. Ο Πατέρας – γεννήτορας, ο Πατέρας – εξουσία, ο Πατέρας – αυταρχικότητα, ο Πατέρας – διαταγή, ο Πατέρας – δύναμη, ο Πατέρας – ασφάλεια, ο Πατέρας – υποταγή…Ο Pater Familias

Οι παραπάνω λεκτικοί – και όχι μόνον – χαρακτηρισμοί δεν εμπεριέχουν μόνον  τον διαχρονικό ρόλο του «Πατέρα» ως συμβόλου στις ανθρώπινες κοινωνίες, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα έπρεπε να λειτουργούν και να συμπεριφέρονται τα άλλα μέλη της οικογένειας. Το πλαίσιο αυτό ιστορικά επέβαλε τόσο την άκριτη υποταγή στην εξουσία του «Πατέρα», αλλά και την ανάγκη αποδόμησης αυτής της εξουσίας για την αυτόνομη πορεία της νέας γενιάς. Ιστορικά αυτή η δεύτερη συμπεριφορά εκφράστηκε – συμβολικά ή και κυριολεκτικά – με τον όρο Πατροκτονία.

Το «Έγκλημα της Πατροκτονίας»

  Ο Φρόιντ ως πρωταρχικός εισηγητής του όρου στην Ψυχολογία θεωρεί την πατροκτονία ως το πρωταρχικό έγκλημα της ανθρωπότητας και του ατόμου και ιδιαίτερα του αγοριού. Ιδιαίτερα ο Φρόιντ στο έργο του «Τοτέμ και Ταμπού» (1912-13) αναφέρει πως τα μέρη (αδέλφια) των πρωτόγονων κοινωνιών συνασπίστηκαν για να θανατώσουν τον τυραννικό πατέρα τους με στόχο να του αποσπάσουν την εξουσία.

  Σε συμβολικό επίπεδο η Πατροκτονία υποδηλώνει την αμφιθυμική σχέση του αγοριού με τον πατέρα. Το αγόρι – υιός νιώθει ταυτόχρονα ένα μίσος προς τον πατέρα (από τον οποίο σφοδρά επιθυμεί να αποδεσμευθεί) αφού τον βλέπει ως αντίπαλο και ανταγωνιστή αλλά νιώθει, όμως, κι ένα σεβασμό – θαυμασμό προς αυτόν – ως δύναμη. Έτσι ο Πατέρας για το αγόρι γίνεται αντικείμενο μίμησης. Αυτή η αμφιθυμία συναισθημάτων ορίζει και το πλαίσιο ωρίμανσης του αρσενικού και ευθέως παραπέμπει στη γνωστή θεωρία του Φρόιντ, το «Οιδιπόδειο σύμπλεγμα» (Πατροκτονία-Αιμομιξία).

 

  

      Όντας – σύμφωνα πάντα με τον Φρόιντ – η πατροκτονία προϋπόθεση αλλά και ένδειξη ωρίμανσης ενέπνευσε πολλούς λογοτέχνες. Ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, ο «Άμλετ» του Σαίξπηρ και «Οι αδελφοί Καραμαζώφ» του Ντοστογιέφσκι θεωρούνται από τον Φρόιντ ως τα λογοτεχνικά αριστουργήματα που πραγματεύονται το θέμα της πατροκτονίας.

     Μία γρήγορη περιήγηση στο χώρο της μυθολογίας θα μάς αποκάλυπτε το ρόλο της πατροκτονίας ως δομικού στοιχείου και αποφασιστικού παράγοντα στη δημιουργία – γέννηση του ανθρώπινου γένους και όχι μόνο. Τον «πρωτόγεννο» θεό, τον Ουρανό, τον σκληρό και δεσποτικό πατέρα  ευνούχισε ο γιος του ο Κρόνος. Την ίδια τύχη, όμως, είχε και ο Κρόνος αφού ο γιος του, ο Δίας, τον έριξε στα Τάρταρα. Αλλά και ο Δίας με τη σειρά του είχε την ίδια τύχη, αφού ο Προμηθέας δωρίζοντας τη φωτιά στους ανθρώπους, τους βοήθησε να καταργήσουν το δωδεκάθεο του Ολύμπου.

Η «Πατροκτονία» ως προϋπόθεση εξέλιξης

Το «έγκλημα της Πατροκτονίας» είναι εμφανές σε πολλά επίπεδα της κοινωνικής ζωής, του πολιτισμού και της πολιτικής. Μπορεί κάποιες φορές να προκαλεί την παραδοσιακή μας ηθική και τα στεγανά μας στερεότυπα, αλλά σε μια προοπτική χρόνου επωάζει τις νέες μορφές κοινωνικών σχέσεων, το νέο πνεύμα στην Τέχνη και στην ανανέωση της Πολιτικής.

 Όταν ένα άτομο, μία κοινωνία ή ένα σύστημα μένει σταθερό στη θαλπωρή και στην ασφάλεια του «ανήκειν» και φοβάται τη φυγή, την περιπλάνηση και τον αποχωρισμό τότε στην πορεία του χρόνου θα αποστεωθεί και θα παρακμάσει.

  Είναι ανάγκη, λοιπόν, οι νέοι στο χαοτικό περιβάλλον που ζουν να βρουν το δικό τους βηματισμό, να κραυγάσουν τα δικά τους όνειρα και να απαλλαγούν από τα δεσμά μιας παρηκμασμένης και αποτυχημένης εξουσίας. Αυτό θα επιτευχθεί μόνον, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, με τη διάπραξη της «πατροκτονίας» προβάλλοντας με καθαρή φωνή τα δικά τους προτάγματα και όνειρα.

 Επειδή η φύση απεχθάνεται το κενό – όπως κατά κόρον διατυπώνεται πανταχόθεν – είναι ανάγκη οι νέοι να απεγκλωβιστούν από τους κανόνες ενός παρωχημένου αξιακού συστήματος και να διατυπώσουν ένα δικό τους, έστω κι αν αυτό έχει τις ατέλειές του ή κινείται στο επίπεδο του Ιδεατού και του Ευκταίου.

 

 

   Αν οι νέοι μένουν στην άγονη μίμηση – λατρεία του Πατέρα – αφέντη, τότε δεν πετυχαίνουν τίποτε περισσότερο παρά να συντηρούν το κακέκτυπο της Πατριαρχίας που για πολλούς βρήκε διέξοδο στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη λατρεία του Πατέρα – Φύρερ, του Πατέρα – Ντούτσε ή και του Πατερούλη – Στάλιν. ΄

   Σχετικά με αυτό γράφει ο Massimo Recalcati  (R.M): “Ο Φασισμός, ο Ναζισμός, ο Σταλινισμός ζωντάνεψαν την παραληρηματική και σαρωτική φαντασίωση για έναν τρελό και αιμοσταγή πατέρα…Ο εικοστός αιώνας υπήρξε ο αιώνας της τρέλας των μαζών” («Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου»).

Αντίθετα για πολλούς ο Μάης του ’68 αποτέλεσε για πολλούς ένα sui generis αμάρτημα Πατροκτονίας, αφού αμφισβήτησε πολλά «δεδομένα» του πολιτισμού μας. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τη θέση πως το κίνημα του ’68 στη Γαλλία υπήρξε μία γόνιμη περίοδος του πολιτισμού μας, ακόμη και με τις υπερβολές του και τις ουτοπικές του διεκδικήσεις;

                            Η γενιά του  “Τηλέμαχου”

Πολλοί επισημαίνουν πως στην εποχή μας δεν κυριαρχεί μόνο το παραδοσιακό “Χάσμα Γενεών” που συνοδεύεται από τις διαφορές και τη σύγκρουσή τους, αλλά και μία “Σύγχυση Γενεών”. Γονείς και παιδιά-έφηβοι μοιάζουν να παραδέρνουν σε ένα πέλαγος, στα ίδια κύματα αναζητώντας όχι μόνον την ταυτότητά τους αλλά και το ρόλο τους σε μία κοινωνία που ευνοεί τόσο την τάση για την αιώνια νεότητα όσο και την συμμόρφωση στις επιταγές της μάζας.

 

 “Ζούμε την εποχή της αμετάκλητης δύσης του πατέρα, ζούμε όμως και την εποχή του Τηλέμαχου”

   Την εποχή αυτή της σύγχυσης των ρόλων και της επίμονης αναζήτησης ενός νοήματος ζωής ο Massimo Recalcati την αναπτύσσει διεξοδικά με τον ευρηματικό τίτλο «Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου».

     Σχετικά γράφει:

     “Με τον όρο «σύμπλεγμα του Τηλέμαχου» επιχειρώ να προσεγγίσω την καινούρια μορφή δυσφορίας των νέων και να αναγνώσω διαφορετικά τη σχέση γονιών και παιδιών σε μία εποχή κατά την οποία η συμβολική εξουσία του πατέρα έχει χάσει το εκτόπισμά της, εξέλειψε, έδυσε αμετάκλητα...Ωστόσο από την πολιτισμένη κοινωνία, από το χώρο της πολιτικής και του πολιτισμού, αναδύεται όλο και πιο επίμονο, το πρωτόγνωρο και πιεστικό αίτημα για Πατέρα”.

  Ειδικότερα ο συγγραφέας για να αποδώσει με σαφήνεια τόσο τις παρενέργειες από την εξάχνωση του Πατέρα όσο και την ψυχολογία-ζητούμενα των σύγχρονων νέων καταφεύγει στη χρήση αρχαιοελληνικών προσώπων-συμβόλων από την μυθολογία. Τα πρόσωπα-σύμβολα αυτά αισθητοποιούν και τη μετάβαση από τη μία εποχή σε μία άλλη με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στις σχέσεις και το ρόλο των δύο γενεών.

     Τα σύμβολα αυτά είναι ο Οιδίποδας , ο Νάρκισσος και ο Τηλέμαχος. Σχετικά ο συγγραφέας επισημαίνει:

“Η δυσφορία του Οιδίποδα πηγάζει από τη μέχρι θανάτου μάχη με τον πατέρα και το έγκλημά του συνίσταται στην πατροκτονία και στην αιμομιξία. Η δυσφορία του Νάρκισσου δημιουργείται μέσα σ’ έναν αυτοκτονικό καθρέφτη. Αλλά για τον Τηλέμαχο η δυσφορία είναι ότι ζει σ’ έναν κόσμο όπου το ανθρώπινο νόημα του Νόμου του λόγου έχει παραβιαστεί ,έχει υποστεί βλάβη, έχει ευτελιστεί”.

 

  

     Κάθε πρόσωπο αποτυπώνει και σκιαγραφεί με μεταφορικό τρόπο μέσα από το λόγο του μύθου την αιώνια διαπάλη των δύο γενεών και τον τρόπο με τον οποίο η νέα γενιά αναζητά το δικό της δρόμο σε σχέση πάντα με την κληρονομιά των γονέων και ιδιαίτερα του πατέρα ως συμβόλου.

     “Σε αντίθεση με τον Οιδίποδα, που πέφτει ανάσκελα τυφλωμένος, και προς τον Νάρκισσο, που έχει μάτια μόνο για την εικόνα του, ο Τηλέμαχος κοιτάζει το πέλαγος…Σε αντίθεση με τον Οιδίποδα, ο Τηλέμαχος δεν βιώνει τον πατέρα ως εμπόδιο, δεν βρίσκεται σε σύγκρουση με τον πατέρα…Ο Τηλέμαχος στρέφεται προς τον απόντα πατέρα, με την ελπίδα να τον συναντήσει…”.(“Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου”).

    Ο σύγχρονος νέος-Τηλέμαχος, δηλαδή, πασχίζει να “ανακαλύψει καινούρια νοήματα του κόσμου, καινούριους κόσμους νοήματος”. 

                             

                                      Ο «Πατέρας» σήμερα

  Αν, ωστόσο, ο Πατέρας ως σύμβολο κατέχει δεσπόζοντα ρόλο τόσο στη μυθολογία όσο και στην ψυχολογία (Φρόϊντ, Λακάν…) τι θα μπορούσαμε να πούμε για τη θέση και το ρόλο του Πατέρα στη σύγχρονη οικογένεια και την κοινωνία; Μπορούμε να διαπιστώσουμε και να αποδεχτούμε πως ακόμη και σήμερα ο Πατέρας ως σύμβολο και η ιδεατή εικόνα του κυβερνά και διαμορφώνει τη λειτουργία της οικογένειας και της κοινωνίας; Μετά το ιστορικό «Ο θεός απέθανε» μπορούμε να διακηρύξουμε και το ανάλογο «Ο πατέρας πέθανε»;

  Πριν, όμως, αρχίσουν οι θρήνοι για το χαμένο βασίλειο του Πατέρα και την αποδόμηση της εξουσίας του, καλό θα είναι να γνωρίζουμε πως κανένας άνθρωπος δεν είναι η «αιτία αυτού που είναι» (ens causa sui), αλλά είναι προϊόν και κάποιων κληρονομικών καταβολών. Κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει την κληρονομιά του πατέρα, όποια μορφή κι αν αυτή έχει. Εξάλλου «ο καθένας από εμάς προέρχεται από έναν ορίζοντα που δεν έχει επιλέξει και που τον έχει καθορίσει», (M.R.).

 

   Οι φόβοι από το κενό του πατέρα μεγαλώνουν και εντείνονται αφού η μεταβλητότητα του περιβάλλοντος και το χαοτικό στοιχείο του ενδυναμώνουν και τρέφουν τις ανασφάλειές μας. Ο Λακάν θεωρούσε πως πριν αποκηρύξουμε τον Πατέρα είναι ανάγκη να νιώθουμε σίγουροι πως δεν κινδυνεύουμε από την απουσία του. Να αποδεχτούμε πως ο Πατέρας δεν αρκεί από μόνος του να μάς προφυλάξει από κάθε απειλή και μελλοντικό κίνδυνο. Γι’ αυτό προτείνει πριν την Πατροκτονία να μάθουμε ως άτομα, οικογένεια και κοινωνία να αξιοποιήσουμε σωστά την κληρονομιά του.

       «Για να υπάρξεις χωρίς τον πατέρα πρέπει πρώτα να μάθεις να τον αξιοποιείς»

 Είναι, λοιπόν, αναγκαία μία συμβολική πατροκτονία για την ωρίμανση και την απελευθέρωση του αγοριού, όπως απαραίτητη είναι και η σωστή και δημιουργική αξιοποίηση της κληρονομιάς του. Αν, ωστόσο, το πένθος για το θάνατο του Πατέρα δεν ολοκληρωθεί, τότε το αγόρι θα αισθάνεται ανολοκλήρωτο, δεσμευμένο και ανελεύθερο, αφού συνεχώς «ως υποκείμενο θα συμπιέζεται κάτω από τη βαριά σκιά του Ιδεώδους Πατέρα», (M.R.).

Ο οικογενειακός δεσμός

Όσοι επισημαίνουν τη δυσλειτουργία της σύγχρονης οικογένειας και εξαιτίας της απουσίας – αποδόμησης της εξουσίας του παραδοσιακού Πατέρα, αναρωτιούνται ποιο πρέπει να είναι το αντίβαρο αυτής της απουσίας και της αποδόμησης. Κι αυτό γιατί «η σύγχρονη οικογένεια δείχνει να είναι χωρίς κέντρο βάρους, αποκεντρωμένη, χαώδης, χωρίς πυρήνα και επιρρεπής στους διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης», (M.R.).

 

   Η σύγχρονη ψυχολογία θεωρεί πως η σημερινή οικογένεια με τα βασικά της υποστυλώματα, του Πατέρα και της Μητέρας, λειτουργεί ή θα πρέπει να λειτουργεί με έναν διαφορετικό τρόπο. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τις νέες αντιλήψεις η οικογένεια δεν σφυρηλατεί μόνο τον «δεσμό» μεταξύ των μελών της, αλλά επιτελεί κι έναν πιο σύνθετο ρόλο, συχνά αντικρουόμενο κι αντιφατικό.

  Επίσης, η οικογένεια οφείλει να αποτελεί ταυτόχρονα ένα πλαίσιο εσωτερίκευσης κανόνων, αλλά ταυτόχρονα και ένα ασφαλές λιμάνι όπου το παιδί (πλοίο) θα μπορεί να φεύγει οπότε θέλει, να ταξιδεύει , να εξερευνά, να μαθαίνει, γνωρίζοντας ότι το λιμάνι θα είναι πάντα εκεί να επιστρέψει, να ξαποστάσει, να ξαναπάρει δυνάμεις και να νιώσει ασφάλεια.

 Σχετικά ο M.R. επισημαίνει στο βιβλίο του «Τι απομένει από τον πατέρα;»:

«Ο οικογενειακός δεσμός είναι σπίτι, συμμαχία, ρίζες. Απαντά στην απαίτηση του «ανήκειν» που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο ον. Ωστόσο, η απαίτηση αυτή συνοδεύεται πάντα από την εξίσου δυνατή απαίτηση της περιήγησης, της ώθησης σε αυτό που δεν έχουμε ακόμα δει, γνωρίσει, βιώσει. Ανήκειν και περιπλάνηση ορίζουν τους δύο πόλους της ανθρώπινης υποκειμενικότητας».

Η παραπάνω θέση του M.R. υπονοεί πως η οικογένεια θα πρέπει να επιτελεί έναν αντιφατικό ρόλο. Από τη μία πλευρά να εξασφαλίζει το αίσθημα της σιγουριάς – ασφάλειας μέσα από το «ανήκειν» κι από την άλλη να καλλιεργεί την επιθυμία για το «ταξίδι», την απομάκρυνση και την απόκτηση νέων εμπειριών. Γιατί για το νέο και ιδιαίτερα για το αγόρι είναι αναγκαίο τόσο το αίσθημα του «ανήκειν» και η μίμηση του Πατέρα – αφέντη όσο και η ανάγκη αποχωρισμού από αυτόν μέσα από μία συμβολική πατροκτονία.

 

   Ενδιαφέρουσες είναι οι θέσεις του M.R. για το δίπολο του οικογενειακού δεσμού: «Ανήκειν και περιπλάνηση είναι οι δυο όψεις που δίνουν ζωή στον οικογενειακό δεσμό. Κατά τον Μπίον πρόκειται για τη διαλεκτική ανάμεσα σε «κοινωνισμό» (συμμετοχή στην κουλτούρα της ομάδας) και «ναρκισσισμό» (διαφοροποίηση από την ομάδα συμμετοχής). Η ασθένεια κάθε δεσμού προκύπτει από τη ρήξη αυτής της διαλεκτικής. Θα έχουμε τότε ή τον κομφορμισμό ως αποτέλεσμα της κυριαρχίας του κοινωνισμού πάνω στον ναρκισσισμό ή την εγκατάλειψη ως αποτέλεσμα της μονόπλευρης κυριαρχίας του ναρκισσισμού πάνω στον κοινωνισμό».

Η υγιής αντιμαχία του κοινωνισμού και του ναρκισσισμού στα πλαίσια ενός οικογενειακού δεσμού λειτουργεί θετικά στην επιθυμία και αξίωση του νέου/αγοριού να διαφοροποιηθεί από τα γονεϊκά πρότυπα και να χαράξει το δικό του δρόμο προς την ολοκλήρωση. Πολλές φορές αυτή η αντιμαχία διακονώντας την ανάγκη του νέου για μία Ταυτότητα μπορεί να επωάζει τη σύγκρουση. Αυτή, όμως, η σύγκρουση συνιστά κάτι το υγιές. Κι αυτό γιατί πέραν όλων των άλλων θετικών που έχει λειτουργεί ως ανάχωμα στην εκδήλωση της βίας.

Για τον M.R. «όταν η σύγκρουση αναγνωρίζεται και αντιμετωπίζεται με κριτικό πνεύμα μπορεί να γίνει μοχλός μεταμόρφωσης και ανάπτυξης».

Εξάλλου η διαδοχή των γενεών και το χάσμα των γενεών εμπεριέχουν αυτή τη σύγκρουση που δρα απελευθερωτικά και βοηθά αποτελεσματικά στην τελική ισορροπία του συστήματος. Κι αυτό γιατί η σύγκρουση κατά βάθος συνιστά μία αναγνώριση και αποδοχή της «Ετερότητας» του Άλλου, στοιχείο που αποκλείει την εξωτερίκευση της καταστροφικής βίας. Ο Ηράκλειτος φαίνεται να δικαιώνεται με τη θεωρία που περί συνύπαρξης των αντιθέτων σε μία ζωογόνο αντιπαλότητα «Παλίντονος Αρμονία».

                                                   Επιμύθιο

     Η πρόοδος, η εξέλιξη και η ανανέωση προϋποθέτουν και ένα ελάχιστο όριο ασέβειας σε κάποια «αγάλματα» του παρελθόντος. Ο άκριτος σεβασμός στα «αγάλματα» δεν είναι πάντα και υγιές στοιχείο. Ο λόγος του Ζαρατούστρα (Νίτσε) είναι πάντα επίκαιρος και διδακτικός:

       «Με σέβεστε: Τι θα γίνει, όμως, αν μία μέρα ανατραπεί ο σεβασμός σας; Φυλαχτείτε μη σάς καταπλακώσει κανένα άγαλμα» («Τάδε έφη Ζαρατούστρα»).

   Ο πατέρας, ίσως και ο αυστηρός πατέρας, ο πατέρας-δύναμη, είναι το Υπερεγώ (τα πρέπει, η συνείδηση) που δίνει τους κανόνες χωρίς να στερεί από το γιο τη θέληση για ανατροπή και ζωή. Αν το παιδί υπακούσει τυφλά και ολοκληρωτικά στους κανόνες του πατέρα χάνει την επιθυμία και τη θέληση για απόλαυση της ζωής. Αν τον σκοτώσει, όμως, χάνει την ανθρωπιά του (κοινωνικότητα ,ανήκειν, πνευματικότητα) καθώς γίνεται έρμαιο των παρορμήσεων και των ενστίκτων (id, η αρχή της απόλαυσης, το ένστικτο της επιβίωσης και της ηδονής που μάς κρατά ζωντανούς).

  Η προτιμητέα λύση είναι η εσωτερίκευση εκείνων των κανόνων που εξυπηρετούν αυτό που θέλουμε, η προσαρμογή όσων δεν μάς ταιριάζουν και η απόρριψη όλων εκείνων που είναι μη λειτουργικά για τους σκοπούς μας.

 

   Γι αυτό ο M.R προβάλλει εμφαντικά το σύμβολο του Τηλέμαχου, ως του αντιπροσωπευτικού και προτιμητέου τύπου παιδιού της εποχής μας:

   “Ο Τηλέμαχος είναι η εικόνα του σωστού παιδιού. Δεν είναι ο γιος που θέλει να βγάλει από τη μέση τον πατέρα, σκοτώνοντάς τον. Δεν είναι ο γιος που υπακούει παθητικά τον πατέρα. Είναι ο γιος που ερμηνεύει την κληρονομιά ως ανάκτηση. Δεν αρνείται όπως ο Οιδίποδας τον πατέρα, αλλά ωστόσο δεν υποτάσσεται σ’ αυτόν. Ο Τηλέμαχος είναι ικανός να επαναφέρει μία συμβολική συμφωνία μεταξύ των γενεών. Τα παιδιά μας χρειάζονται να συναντήσουν πατεράδες που αποτελούν οι ίδιοι μαρτυρία της επιθυμίας. Όχι τον πατέρα-αφέντη, τον πατέρα με τη ράβδο. Αυτή η μορφή πατέρα έχει δύσει οριστικά. Ο Τηλέμαχος είναι ο γιος που δεν περιορίζεται στο να περιμένει την επιστροφή του πατέρα. Είναι ο γιος που επιχειρεί με τόλμη το ταξίδι του...Είναι το πολιτικό καθήκον των νέων γενεών” (απόσπασμα από συνέντευξη του συγγραφέα).

  Στις ρωγμές της σύγχρονης οικογένειας συγκαταλέγεται και το άγχος των γονέων να γίνουν αποδεκτοί από τα παιδιά τους. Έχουμε, δηλαδή, μία ασυμμετρία γενεαλογική και κάτι νεοφανές από αυτό που γνωρίζαμε. Ο διαπαιδαγωγητικός ρόλος των γονέων, Πατέρα και Μητέρας, εξακολουθεί να είναι σημαντικός.

  Μπορεί ο πατέρας-σύμβολο να αμφισβητείται, ωστόσο, το αίτημα για έναν πατέρα που θα διακονεί την αγωνία των νέων για ένα νόημα ζωής μέσα από τη δική του εμπειρία-μαρτυρία του προσωπικού του βίου παραμένει πάντα επιτακτικό. Για το αίτημα αυτό γράφει  R.M στο βιβλίο του “Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου”:

        “Το αίτημα για πατέρα δεν αφορά πλέον πρότυπα, δόγματα, μυθικούς και αήττητους ήρωες, ακλόνητες ιεραρχίες, δυναστική και πειθαρχική εξουσία, αλλά για πράξεις, επιλογές και πάθη, που μπορούν να γίνουν μαρτυρία για το πώς μπορεί κανείς να σταθεί στον σημερινό κόσμο με επιθυμία και ταυτόχρονα με ευθύνη”.

 

       

          Πέραν όλων των άλλων οι σύγχρονοι νέοι καλούνται να υπερβούν ή να συνθέσουν σε μία εύθραυστη ενότητα τις δύο παραδοσιακές πρακτικές (που παραπέμπουν και σε αντίστοιχες πολιτικές ιδεολογίες και πρακτικές), τα δύο άκρα. Σχετικά με αυτήν την προσπάθεια των νέων γράφει ο Massimo Recalcati στο έργο του «Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου»:

       “Το πέρασμα στην εφηβεία ταλαντεύεται συχνά μεταξύ αυτών των δύο άκρων. Eξιδανικευτική λατρεία του παρελθόντος, κομφορμιστική ταύτιση με τα οικογενειακά πρότυπα ή βίαιη, αντιθετική ρήξη με το παρελθόν, άρνηση του χρέους και μονομερής διεκδίκηση της επίπλαστης αυτονομίας. Αυτό το δεύτερο άκρο μοιάζει να χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό την εποχή μας, ως εποχή ελευθερίας απόλυτης και χωρίς όρια”.