Rainer Maria Rilke | Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή.

 Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης 

Παρίσι, 17 του Φλεβάρη 1903

Φίλε Κύριε,

Εδώ και λίγες μόλις μέρες πήρα το γράμμα σας. Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη μεγάλη και πολύτιμη, για μένα, εμπιστοσύνη που μου δείχνετε. Δε μπορώ όμως να κάνω τίποτα περισσότερο. Δε μπορώ να μπω στην τεχνική των στίχων σας: κάθε είδους κριτική βλέψη είναι κάτι τόσο ξένο από μένα… Η κριτική είναι το χειρότερο μέσο για ν’ αγγίξεις ένα έργο τέχνης: καταντάει πάντα σε πετυχημένες, λίγο ή πολύ, παρανοήσεις. Δε μπορούμε όλα να τα συλλάβουμε και να τα εκφράσουμε – όσο κι αν θέλουν πολλοί να μας πείσουν για το αντίθετο. Τα περισσότερα απ’ όσα μας συμβαίνουν δε μπορούμε να τα εκφράσουμε, ξετυλίγονται μέσα σε μια σφαίρα, που ποτέ καμιά λέξη δεν την καταπάτησε. Και απ’ όλα πιο αδύνατο είναι να εκφράσουμε τα έργα της τέχνης, τις μυστηριακές αυτές υπάρξεις που η ζωή τους δε γνωρίζει τέλος, καθώς πορεύεται πλάι στη δική μας την περαστική, την πρόσκαιρη ζωή.

Πρέπει, έπειτ’ από τούτη την παρατήρηση, να προσθέσω ακόμα πως οι στίχοι σας δεν έχουν δική τους ατομική έκφραση, κι ωστόσο βρίσκω μέσα κει, δειλό κι αβλάστητο ακόμα, το έμβρυο μιας προσωπικότητας. Το ‘νιωσα αυτό εντονότερα στο τελευταίο σας ποίημα: «Η ψυχή μου». Εκεί, κάτι Δικό σας γυρεύει να βρει έκφραση και μορφή. Και μέσ’ απ’ τ’ όμορφο ποίημά σας «Στο Leopardi» αναδίνεται μια κάποια συγγένεια μ’ εκείνο τον Μεγάλο Ερημίτη. Ωστόσο, τα ποιήματά σας δεν έχουν δική τους υπόσταση, δεν έχουν αυθυπαρξία – ούτε καν το τελευταίο, ούτε καν το ποίημα για το Leopardi. Το γράμμα σας, που τα συντρόφευε, δεν παράλειψε να μου εξηγήσει μια κάποιαν ατέλειά τους, που την ένιωσα διαβάζοντάς τα, χωρίς όμως και να μπορώ να της δώσω ένα όνομα.

Ρωτάτε αν είναι καλοί οι στίχοι σας. Ρωτάτε εμέναν. Ρωτήσατε, βέβαια, κι άλλους πριν. Τους στέλνετε στα περιοδικά. Τους συγκρίνετε μ’ άλλα ποιήματα, αναστατωνόσαστε όταν κάποιοι αρχισυντάκτες σάς γυρνάνε πίσω τα ποιητικά σας δοκίμια. Από δω και μπρος (μια και μου επιτρέψατε να σας δίνω συμβουλές) σας παρακαλώ να τ’ απαρνηθείτε όλ’ αυτά. Η ματιά σας είναι γυρισμένη προς τα έξω∙ αυτό, προπάντων, δεν πρέπει να κάνετε τώρα πια. Κανένας δε μπορεί να σας συμβουλέψει ή να σας βοηθήσει, κανένας. Ένας μονάχα δρόμος υπάρχει: βυθιστείτε μέσα στον εαυτό σας, αναζητήστε την αιτία που σας αναγκάζει να γράφετε, δοκιμάστε αν οι ρίζες της φυτρώνουν απ’ τις πιο βαθιές γωνιές της καρδιάς σας. Εξομολογηθείτε στον εαυτό σας: θα πεθαίνατε τάχα, αν σας απαγόρευαν να γράφετε; Τούτο, πρώτ’ απ’ όλα: αναρωτηθείτε, την πιο σιγηλή ώρα της νύχτας σας: Πρέπει να γράφω; Σκαλίστε βαθιά μέσα σας, να βρείτε την απόκριση. Κι αν η απόκριση τούτη αντηχήσει καταφατικά, αν απέναντι στο βαθυσήμαντο τούτο ρώτημα μπορείτε να υψώσετε ένα στέρεο κι απλό Πρέπει, τότε πλάσετε τη ζωή σας σύμφωνα μ’ αυτή την ανάγκη. Η ζωή σας, ακόμα και στην πιο αδιάφορη, την πιο άδειαν ώρα της, πρέπει να γίνει σημάδι και μάρτυρας αυτής της ορμής. Ζυγώστε, τότε, τη φύση. Πασχίστε, τότε, να πείτε, σα να ‘σαστε ο πρώτος άνθρωπος πάνω στη γη, τι βλέπετε, τι ζείτε, τι αγαπάτε, τι χάνετε. Μη γράφετε ερωτικά τραγούδια. Αποφύγετε, πρώτ’ απ’ όλα, τούτα τα πολύ τρεχούμενα και συνηθισμένα θέματα: είναι τα πιο δύσκολα, κι ο ποιητής πρέπει να φτάσει σ’ όλη την τρανή ωριμότητα της δύναμής του για να μπορέσει να δώσει κάτι δικό του, εκεί όπου, σίγουρη και λαμπερή – κάποιες φορές – η παράδοση παρουσίασε τόσην αφθονία. Μακριά απ’ τα μεγάλα γενικά θέματα, σκύψετε σε κείνα που σας προσφέρει η καθημερινότητα. Ιστορήστε τις θλίψεις και τους πόνους σας, τους φευγαλέους στοχασμούς σας, την πίστη σας σε κάποιαν ομορφιά – ιστορήστε τα όλα τούτα με βαθιά, γαλήνια, ταπεινή ειλικρίνεια, και μεταχειριστείτε, για να εκφραστείτε, τα πράματα που σας περιτριγυρίζουν, τις εικόνες των ονείρων σας και τις πηγές των αναμνήσεών σας. Αν ίσως η καθημερινότητά σας σάς φαίνεται φτωχή, μην την καταφρονήσετε. Καταφρονήστε τον ίδιο τον εαυτό σας, που δεν είναι αρκετά ποιητής και δεν μπορεί να καλέσει κοντά του τα πλούτη της. Για το δημιουργό δεν υπάρχει φτώχεια, ούτε φτωχοί κι αδιάφοροι τόποι. Και μέσα σε φυλακή ακόμα αν ήσαστε κλεισμένος, κι οι τοίχοι της δεν αφήνανε τους ήχους του κόσμου να φτάσουν ως εσάς – δε θα σας έμεναν, ωστόσο, αμόλευτα μέσα σας, τα παιδικά σας χρόνια, ο ακριβός, ο βασιλικός τούτος πλούτος, ο θησαυρός αυτών των αναμνήσεων; Γυρίστε κατά κει το νου σας. Πασχίστε ν’ ανασύρετε, απ’ το βυθό αυτών των περασμένων, τις βουλιαγμένες εντυπώσεις. Η προσωπικότητά σας θα δυναμωθεί, η μοναξιά σας δε θα ‘ναι πια άδεια και θα σας γίνει ένα καταφύγιο ονείρου, όπου κανένας θόρυβος απ’ έξω δε θα φτάνει. Κι αν από τούτη την επιστροφή στον εαυτό σας, από τούτη την καταβύθιση στον δικό σας κόσμο, στίχοι ξεπηδήσουν, δε θα σκεφτείτε να ρωτήσετε τους άλλους αν είναι καλοί στίχοι. Κι ούτε θ’ αποζητήσετε να ενδιαφερθούν τα περιοδικά γι’ αυτούς: οι στίχοι σας δε θα ‘ναι, για σας, παρά ένα αγαπημένο φυσικό σας χάρισμα, ένα κομμάτι κι ένας φθόγγος απ’ τη ζωή σας. Ένα έργο τέχνης είναι άξιο μόνο σαν ξεπηδάει από μιαν ανάγκη. Για να το κρίνεις, πρέπει να δεις ποια είναι η πηγή του. Γι’ αυτό, φίλε Κύριε, δε μπορώ να σας δώσω παρά τούτη μόνο τη συμβουλή: βυθιστείτε στον εαυτό σας, ψάξτε στα βάθη, απ’ όπου πηγάζει η ζωή σας. Εκεί θα βρείτε την απόκριση στο ρώτημα: πρέπει να δημιουργείτε; Δεχτείτε την, όπως θ’ αντηχήσει, χωρίς να γυρέψετε το νόημά της. Ίσως βγει πως η Τέχνη σας καλεί. Τότε, αγκαλιάστε αυτή τη μοίρα, κρατήστε την για πάντα απάνω σας, μ’ όλο το βάρος και το μεγαλείο της, χωρίς ποτέ ν’ αποζητήσετε καμιάν αμοιβή απ’ έξω. Γιατί ο δημιουργός πρέπει να ‘ναι ολόκληρος ένας κόσμος για τον εαυτό του, να βρίσκει τα πάντα στον εαυτό του και στη Φύση, που μαζί της είναι δεμένος.

Μπορεί όμως, έπειτ’ απ’ αυτή την «κάθοδο» μέσα στον εαυτό σας και στον εντός σας «ερημίτη», να πρέπει ν’ απαρνηθείτε τη μοίρα του ποιητή.
(Φτάνει, όπως σας είπα, να νιώσει κανένας πως μπορεί να ζήσει και χωρίς να γράφει – κι ευθύς το γράψιμο του είναι απαγορευμένο.) Μα και τότε ακόμα, αυτή η αυτοσυγκέντρωση, που σας ζητώ, δε θα ‘χει σταθεί μάταιη. Η ζωή σας θα βρει, δίχως άλλο, μεσ’ από κει, τους δικούς της δρόμους∙ κι εύχομαι, περισσότερο απ’ όσο δύνονται τα λόγια μου να σας πουν, οι δρόμοι σας τούτοι να ‘ναι άξιοι, πλατιοί κι ευτυχισμένοι.

Τι άλλο μπορώ να πω; Νομίζω πως τόνισα ό, τι έπρεπε. Κι ακόμα μια φορά, ένα θέλω να σας συμβουλέψω: ν’ αναπτυχθείτε, γαλήνια και σοβαρά, σύμφωνα με το δικό σας νόμο. Θα συνταράζατε, όσο γίνεται πιο βίαια κι ολέθρια, την εξέλιξή σας, αν στρέφατε τη ματιά σας προς τα έξω κι αν προσμένατε απ’ έξω απόκριση σε ρωτήματα, όπου μόνο το πιο βαθύ αίσθημά σας, στην πιο χαμηλόφωνη ώρα σας, μπορεί ίσως να αποκριθεί.

Με χαρά μου βρήκα το όνομα του καθηγητή Horacek στο γράμμα σας. Διατηρώ πάντα, από τα χρόνια εκείνα, βαθύ σεβασμό κι ευγνωμοσύνη για τον αγαπητόν αυτό σοφό. Θα είχατε την καλοσύνη να του το πείτε; Είναι τόσο καλός που με θυμάται ακόμα, και του χρωστώ χάρη γι’ αυτό.

Σας στέλνω πίσω τους στίχους, που φιλικά μου εμπιστευτήκατε. Και σας ευχαριστώ, άλλη μια φορά, για τη μεγάλη και εγκάρδια εμπιστοσύνη σας. Προσπάθησα, στην ανυπόκριτη τούτη απάντησή μου, γραμμένη όσο δυνόμουν καλύτερα, να φανώ της εμπιστοσύνης αυτής κάπως περισσότερο άξιος απ’ ότι πραγματικά είμαι, ο ξένος εγώ. Πηγή: wordpress.com

Μ’ αφοσίωση και συμπάθεια
                                RAINER MARIA RILKE

Εκδόσεις: Ίκαρος 2010,

Σαίξπιρ: «Εγώ είμαι πάντα ευτυχισμένος. Ξέρετε γιατί; Γιατί δεν περιμένω τίποτα από κανέναν.»

Κατά τη διάρκεια της βικτοριανής εποχής, ο Σαίξπηρ είχε γίνει ευρέως γνωστός ως ο απόλυτος ποιητής μεταξύ των Βρετανών. Η αναγνώριση αυτή διατηρήθηκε μέχρι τον εικοστό αιώνα, με τους μελετητές να αφιερώνουν ιδιαίτερη προσοχή στη λογοτεχνική του υπεροχή. Αυτό κορυφώθηκε με τον Χάρολντ Μπλουμ, ο οποίος ανέδειξε τον Σαίξπηρ στην πρώτη θέση μεταξύ όλων των ποιητών, τονίζοντας την απαράμιλλη φύση της γλώσσας του.

Ο Σαίξπιρ με το παραπάνω απόφθεγμα  «Εγώ είμαι πάντα ευτυχισμένος. Ξέρετε γιατί; Γιατί δεν περιμένω τίποτα από κανέναν», εννοούσε ότι η συνεχής ευτυχία του πηγάζει από τη νοοτροπία του να μην έχει προσδοκίες από τους άλλους. Επιλέγοντας να μην προβλέπουν ή να μην απαιτούν συγκεκριμένες ενέργειες ή αποτελέσματα από τους ανθρώπους, προστατεύουν τον εαυτό τους από πιθανές απογοητεύσεις και τον συναισθηματικό πόνο που συχνά συνοδεύει τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες.

Αυτή η προοπτική υποδηλώνει μια αυτοδύναμη και συναισθηματικά ανεξάρτητη προσέγγιση της ευτυχίας. Αντί να βασίζεται σε εξωτερικούς παράγοντες ή στις ενέργειες άλλων ανθρώπων που υπαγορεύουν την ικανοποίησή του, το άτομο εστιάζει στις δικές του προοπτικές και αντιδράσεις.

18 αποφθέγματα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ

1.Το άδειο δοχείο κάνει τον μεγαλύτερο θόρυβο.

2.Ένας ανόητος νομίζει ότι είναι σοφός αλλά ένας σοφός γνωρίζει ότι δεν ξέρει τίποτα.

3.Είμαι πάντα ευτυχισμένος. Ξέρετε γιατί; Γιατί δεν περιμένω τίποτα από κανέναν. Οι προσδοκίες πάντα πληγώνουν.

4.Αυτό πάνω από όλα: Στον εαυτό σου να είσαι αληθινός.

5.Δώσε σε όλους το αυτί σου(άκουσε όλους) αλλά σε λίγους την φωνή σου( μίλα σε λίγους.)

6.Αλλά η αγάπη είναι τυφλή και αυτοί που αγαπιούνται δεν βλέπουν.

7.Σαν τρέλα είναι η δόξα της ζωής.

8.Οι αμφιβολίες μας προδίδουν και μας κάνουν να χάσουμε το καλό που θα κερδίζαμε, επειδή φοβούμαστε να προσπαθήσουμε.

9.Πόσο μακριά ρίχνει τις ακτίνες του αυτό το κερί!΄Έτσι λάμπει μια καλή πράξη μέσα σε έναν βαρετό κόσμο.

10.Ένα τριαντάφυλλο ότι άλλο όνομα και να είχε, θα μύριζε το ίδιο γλυκά.

11.Η ίδια η ομορφιά από μόνη της πείθει τα μάτια των ανδρών χωρίς ρήτορα.

12.Δεν ξέρει κανείς πόσο μια κακιά λέξη μπορεί να δηλητηριάσει τις προτιμήσεις και τις σχέσεις.

13.Αν και αυτό είναι τρέλα, όμως υπάρχει σχέδιο σε αυτήν.

14.Ταίριαξε τα λόγια με την πράξη, την πράξη με τα λόγια.

15.Όταν οι λέξεις είναι λιγοστές, σπάνια λέγονται μάταια.

16.Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο κάτω από τον ήλιο.

17.Ξέρουμε τι είμαστε, αλλά δεν ξέρουμε τι μπορεί να γίνουμε.

18.Η αναζήτηση της αγάπης είναι καλό, αλλά όταν στην δίνουν χωρίς να την αναζητείς είναι ακόμη καλύτερη.

Πηγή: lavart.gr

ΟΜΟΡΦΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΨΗΓΜΑΤΑ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΕΡΑΣΤΗ - ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗ με πολλές φωτογραφίες.

ΨΗΓΜΑΤΑ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΕΡΑΣΤΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. ΤΑ ΠΙΟ ΚΑΤΩ ΨΗΓΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΑ Σ’ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ Μ’ΑΓΑΠΗΣΑΝ ΚΑΙ ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΩ ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΓΑΠΩ. 

Αφορμή για να γράψω τις πιο κάτω παρατηρήσεις ήταν η απαγγελία ενός ποιήματος του ποιητή ΚΙΝΓΚΣΠΕΡΓΚ από την PATTY SMITH, στο πιάνο την συνόδευε ο ΦΙΛΙΠ ΓΚΛΑΣ. Ήταν μια συγκλονιστική απαγγελία και προτείνω σε όσους αγαπούν την ποίηση να δουν το σχετικό βιντεάκι στο διαδίκτυο. Μετά απ’ αυτή την ακρόαση έγινα ''ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΕΚΤΗΣ ΩΡΑΙΩΝ ΣΤΙΓΜΩΝ Κ.Ο.Μ’’.

I LOVE PARIS!

Παρατήρησα: Τις όμορφες βραδιές ΠΟΙΗΣΗΣ, και την κάθοδο των αστεριών στην αυλή των θαυμάτων, τότε που όλα ήταν
μαγικά.

Παρατήρησα: Τις μέλισσες με δέος για το λειτούργημα τους.
Παρατήρησα: Τα χελιδόνια να κτίζουν τις φωλιές τους και υιοθέτησα δυο, ΤΗΝ DENICE
KAI TON DERRICK
Παρατήρησα: Τον Ορφέα και νόμισα πως είναι μετεμψύχωση του μέγιστου Παππουλάκου.

Παρατήρησα: Την υποχώρηση ηθικών αξιών

                                                      Παρατήρησα: Tην πτώση συναισθημάτων.

I LOVE DENICE, DERRICK AND DOLENTHIA
Παρατήρησα: Την άγνοια της μαγικής λέξης σ’ αγαπώ.
Παρατήρησα: Το ουράνιο τόξο σε αγαθές ψυχές.   

Παρατήρησα: Τους τάχαμ και τους δήθεν πιστούς χριστιανούς.
Παρατήρησα: Την άγνοια της ρήσης ''Αγαπάτε Αλλήλους''
Παρατήρησα: Τη χρησιμοθηρία του υπέρτατου αγαθού της φιλίας.
Παρατήρησα: Τα χρώματα της άνοιξης στην πιο όμορφη ζωγραφιά της φύσης. 

I LOVE ΛΟΓ FOR EVER HELLO LORRENNA
Παρατήρησα: Tη δημιουργική σιωπή του χειμώνα.
Παρατήρησα: Τις μαγικές νότες του έρωτα!!!!!
Παρατήρησα: Tην έλξη των χαρισματικών πλασμάτων.
Παρατήρησα: Το σπινθήρα στους οφθαλμούς των ερωτευμένων και την άσβεστη πυρκαγιά στις καρδιές τους.
Παρατήρησα: Τα χείλη πολλών γυναικών χωρίς αισθησιασμό.

Παρατήρησα: Τον ομιχλώδη ουρανό στα όνειρα πολλών νέων.

Κύριε Παπαδόπουλε σας ευχαριστώ.
Παρατήρησα: To χαμόγελο, ως έκφραση άσκησης των μυών.
Παρατήρησα: Tις τυπικές σχέσεις πολλών ανθρώπων.
Παρατήρησα: Το σήμερα στο μέλλον και είδα το χθες.
Παρατήρησα: Το ήθος και το σεβασμό στους αξεπέραστους Ιάπωνες
Παρατήρησα: Tην ασέβεια και τον ωχαδερφισμό μεγάλης μερίδας της Ελληνικής κοινωνίας. 

Κύριε Νταλάρα σας ευχαριστώ.
Παρατήρησα: Τους αχάριστους αμνήμονες χωρίς όριο ηλικίας.
Παρατήρησα: Την Γκάιντα, τα Τύμπανα, Τα πνευστά, τις Μελωδίες, τα Πουλιά, τ' Αστέρια
Δίας και Αφροδίτη στην αγκαλιά της Αρμονίας.
Παρατήρησα: Tην υπέρτατη αγάπη της Μελισσάνθης για τον παππού της και κατάλαβα το νόημα της αγάπης.
Παρατήρησα: Τον Τζιμ Άνταμς-Αστροτόμ να ''ανασταίνει'' τον Παππουλάκο και βίωσα τη στοργή κ την αφοσίωση.

Κύριε Λαλεζα σας ευχαριστώ.

Παρατήρησα: Την εγκατάλειψη των αδέσποτων και των γερόντων.
Παρατήρησα: Tα άνθη της αμυγδαλιάς στο βάζο της  Δολέντσιας.
Παρατήρησα: Tους λόφους που περικλείουν το χωριό μου ως Σωματοφύλακες.
Παρατήρησα: Tην ανύπαρκτη αλληλεγγύη.
Παρατήρησα: Tην κρούστα ασάφειας στις σχέσεις των ανθρώπων.
Παρατήρησα: Tις πέτρες στο ποτάμι να παίρνουν το μπάνιο τους.

 

Καλη τύχη στα παιδιά του Λυκείου της Αυλώνας.
Παρατήρησα: Toν χωματόδρομο που οδηγεί στη μοναξιά.
Παρατήρησα: Tα νήπια στους σταθμούς ''παρκαρισμένα''.
Παρατήρησα: Τ' αεροπλάνα που φεύγουν χωρίς εμένα…..
Παρατήρησα: Tο φόβο την τελευταία περίοδο στα μάτια των συνανθρώπων μου.
Παρατήρησα: Το τεράστιο μέγεθος της αχαριστίας.
Παρατήρησα: Τους κτήτορες και τους εγωπαθείς ως κακοήθεια.

(Aριστερά με την κ. Μιχαηλίδου.)
Παρατήρησα: Την κατακόρυφη αύξηση των ανέραστων, και των κρυόκωλων.
Παρατήρησα: Τη φοβία πολλών νέων στο να ερωτευθούν.
Παρατήρησα: Τους εξαρτημένους του διαδικτύου και των κινητών.
Παρατήρησα: Την νέα μητέρα = χαζοκούτι να έχει αντικαταστήσει τη βιολογική μητέρα.
Παρατήρησα: To ''παρκάρισμα'' των παιδιών για να ΧΑΖΕΨΟΥΝ!!! στην τουβούλα.

(Κύριε Μπουραντά σας ευχαριστώ)
Παρατήρησα: Tους γονείς με παιδιά, αλλά χωρίς  παιδεία.
Παρατήρησα: Tην PATTY SMITH να απαγγέλει KINGSMPERG, την Kαραμπέτη ΕΛΥΤΗ,
την Λαμπέτη Καβάφη και ερωτεύτηκα παντοτινά την ποίηση τους.
Παρατήρησα: Τα λιγοστά -έστω- μέλη της Λ.Ο.Γ. να παραμένουν δημιουργικά.

(Κύριε Μητροπάνο σας ευχαριστώ.)
Παρατήρησα: Tην απαράδεκτη-αποτρόπαια πράξη της κλειστής βιβλιοθήκης.
Παρατήρησα: Τις ψηλές κορυφές του Κόζιακα που βρήκα και θ' αφήσω.
Παρατήρησα: Tις μεταξένιες κλωστές των μαλλιών σου σαν γραμμές του Ουράνιου τόξου.
Παρατήρησα: Tα κοσμήματα στα βλέφαρα των ματιών σου.

(Αριστερά μία Θεά στο παράθυρο. Montmartre 2010)
Παρατήρησα: Την προσκόλληση της μνήμης στο ερωτικό Παρίσι για ευνόητους λόγους.
Παρατήρησα: Tην αφοσίωση εκλεκτών φίλων, εντός και εκτός συνόρων.
Παρατήρησα: Tη γενναιοδωρία συναισθημάτων ξεχωριστών ανθρώπων.
Παρατήρησα: Tις πληγές σε σώματα από αχάριστες  καρδιές.
Παρατήρησα: Tο λευκό για την Αγάπη, το κόκκινο για την Καρδιά.
Παρατήρησα: Τον κότσυφα με την κίτρινη μύτη που κατοικεί στην ελιά του κήπου μας.
Παρατήρησα: Τον ερχομό των χελιδονιών ως προάγγελοι του ερχομού της Περσεφόνης.

Συνοδοιπόροι του Τρύπιου Λιθαριού σας ευχαριστώ.18.08.12
Παρατήρησα: Την έλλειψη της πιο ζεστής αγκαλιάς  από την 13^η /02/08
Παρατήρησα: Το παράπονο στις μορφές των αδικημένων.
Παρατήρησα: Το κεχριμπαρένιο δάκρυ στις πλαγιές των μάγουλών σου, και την έκπληξή σου όταν αυτό μετατράπηκε σε πολύτιμο λίθο.

Παρατήρησα: Τη μελωδία στον ήχο της καμπάνας τη Μεγ. Παρασκεύης και την περιφορά του Επιτάφιου πόσο, μα πόσο γλυκιά ήσουν.

(Λογίτισσες και Λογίτες σας ευχαριστώ.)

Παρατήρησα: Τις αγγελικές φωνές των: Ειρήνης Παππά, Νατάσσας  Μποφίλιου, Φλέρης Νταντωνάκη, Χαρούλας Αλεξίου, Βίκυς Μοσχολιού, και υποκλίθηκα στη γλυκολαλιά τους.
Παρατήρησα: Το πόσο αλλάζει η όψη των ανθρώπων όταν χαμογελούν από καρδιάς.
Παρατήρησα: Το πως και πόσο οι ίδιοι καταστρέφουμε την  υγεία μας.

Παρατήρησα: Τη γαλήνη και την πραότητα δυστυχώς σε ελάχιστους. Κύριε Γ. Στεφανόπουλε σας ευχαριστώ.
Παρατήρησα: Τα ποιήματα των: Νερούδα, Λειβαδίτη, Καββαδία, Γουίτμαν, Ελύτη, Πολυδούρη, Ντίκινσον, Γκανά, Σεφέρη, Σολωμού, Παλαμά, Καλπούζου, Γκαίτε, Καβάφη, Πούσκιν, Ρίτσου, Λόρκα, Έλιοτ, Πλάθ, Κορνάρου, Χορτάτση, Μπλέηκ, Μαγιακόβσκι, Καρυωτάκη, Κάλβου, Ρεμπώ, Σαραντάρη, Βαρβέρη, Οκτάβιο Πας,

Χάυντεν, Μπωντλαίρ, Κίνγκσμπεργκ, Γκάτσου, Δάντη, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Βάρναλη, Δημουλά, Κήτς, Κόλεριτζ, Ελυάρ, Πίντερ, Έλιοτ, Χικμέτ, και σκέφτηκα τα λόγια του Λεύτερη Παπαδόπουλου, ( ο συγγραφέας σ' ένα βιβλίο λέει αυτά που ο ποιητής θα πει σε μια λέξη!!!) (Aριστερά με τον MILO Z)
Παρατήρησα: Τη γυμνόστηθη στο Λούβρο με τους Μαστούς των Μουσών!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Παρατήρησα: Τα έργα του Αισχύλου, του Ευριπίδη, του Σοφοκλή.

(Αριστερή φωτογραφία από την επίσκεψη μας στην Επίδαυρο.)      του Αριστοφάνη, του
Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του ‘Ομηρου, του Θουκυδίδη, του Ηρόδοτου, του Επίκουρου, του Ντίκενς, του Θερβάντες, του Κίπλινγκ, του Βερν, του Σαίξπηρ, του Καμπανέλη, του Μαρκές, του Τσέχωφ, του Σκούρτη, του Αναγνωστάκη, του Μουρσελά, του Γκολντόνι, του Γκογκολ, του Μπρεχτ, του Τ. Ουίλιαμς, του Λόρκα, του Πίντερ, του Ουγκό, του  Ίψεν, του Νίτσε, του Ντοστογιέφσκι, του Κάφκα του Ρουσώ, του Βολταίρου, του Λουντέμη, και ένιωσα την ανάγκη να τους πω ευχαριστώ.

(Αριστερρά η Μελισσάνθη ως Λαζαρίνα,έργο του Επικουρείου Πέπου.)
Παρατήρησα: Τους πίνακες ζωγραφικής και τα γλυπτά του Ροντέν, του Πικάσο, του Μόραλη, του Επικούρειου Πέπου, του Μποτιτσέλι, Τζιορτζόνε, του Ντεκά,  του Ρενουάρ, και όλων των Φλαμανδών, του Νταβίντσι, του Μονέ, του Ρούμπενς, του Κλίμτ, του Κουρμπέ, του Ντίρερ, του Μπος, του Τέρνερ, του Καραβάτζιο,του Μοντιλιάνι, του Νταλί, του Βερμέερ, του Καντίνσκι, του Λύτρα, του Ελ Γκρέκο, του
Μυταρά, του Εγγονόπουλου, του Βελάσκεζ, του Γύζη, του Βαν Κόνγκ, του Σαββάκη, του Αλταμούρα, του Μιχαήλ Άγγελου, του Γκογκέν, τους

Ιμπρεσιονιστές, και οραματίστηκα έναν κόσμο χωρίς τυφλούς.

Παρατήρησα: την Πιετά του Μιχαήλ Άγγελου και κατάλαβα με πιο βλέμμα βλέπουν οι μητέρες τα παιδιά τους.
(Αριστερά με την συγγραφέα κ. Παπαμόσχου.)

Παρατήρησα: τα σβησμένα κεριά ως σβησμένες ψυχές.
Παρατήρησα: το ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα.
Παρατήρησα: τις καμπύλες, και τις κοιλάδες  του γυναικείου σώματος, ως Εξερευνητής του πλανήτη Αφροδίτη.

(Αριστερά με νεράϊδες στην Επίδαυρο.)

Παρατήρησα: τους αιώνιους απαίδευτους φοιτητές, χωρίς παιδεία.
Παρατήρησα: τον δίκαιο αγώνα των αδικημένων.
Παρατήρησα: τις φλόγες που καίνε τα εσώψυχα των δημιουργών.
Παρατήρησα: τις φλόγες αρνητικότητας και καχυποψίας να καίνε αγνά συναισθήματα, και δημιουργικές ιδέες.

Παρατήρησα: τα μυρμήγκια και κατάλαβα την έννοια της συνεργασίας.

(Αριστερά συνέντευξη του Ορφέα Περίδη.)

Παρατήρησα: τα μαγικά σου δάχτυλα να δίνουν ζωή στα πλήκτρα του πιάνου.

Παρατήρησα: τις μελωδίες της φύσης, των πουλιών, των παιδιών και τα υπέροχα συναισθήματα που με κατακλύζουν όταν ακούω τις θεσπέσιες: του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Ξαρχάκου, του Λοϊζου, του Τσιτσάνη, του Λεοντή, του Βασιλείου, του Πλέσσα,

(Αριστερά ο Δ. Μητροπάνος και η Άλκηστη.) του Μάρκου, του Καλδάρα, της Καραϊνδρου, του Κουγιουμτζή, του Μπάχ, του Μπετόβεν, του Μότσαρτ, του Σούμαν, του Βέρντι, του Σοπέν, του Στράους, του Μέντελσον, του Πουτσίνι, του Μπιζέ, του Σούμπερτ, του Βιβάλντι και αφουγκράστηκα την αγωνία του μέλλοντος δημιουργού μπροστά στο δίλλημα, όραση ή ακοή;
Παρατήρησα: τους συγγραφείς του Μέλλοντος, του Παρόντος και του Μέλλοντος, με δέος για το έργο τους.

(Αριστερά ο Αστροναύτης NESPOLI με τον Αστροτόμ.)
Παρατήρησα: τα κύματα της θάλασσας να χορεύουν σε μουσική της φύσης.
Παρατήρησα: τα κύματα του αέρα να μεταφέρουν – χρόνια τώρα – τις μουσικές του
κόσμου.
Παρατήρησα: τη μυσταγωγία του Ηρωδείου και της Επιδαύρου.
Παρατήρησα: τις υπέροχες συμπεριφορές – δυστυχώς λίγων – ευγενικών συνανθρώπων.

Παρατήρησα: την απληστία να κυριαρχεί στη σκέψη πολλών ανθρώπων. 

Παρατήρησα: τα λαμπερά αγαπημένα πρόσωπα απο το μαγικό ταξίδι στη Ρώμη. Aριστερά στην Φοντάνα ντι Τρέβι 2013)

Παρατήρησα: το προσποιητό ενδιαφέρον από μη ηθοποιούς.

Παρατήρησα: το ευεργετικό αποτέλεσμα μιας αληθινά ζεστής αγκαλιάς.

I love you Mie, Mako.
Παρατήρησα: τα μεγάλα σπίτια άδεια από συναισθήματα χαράς και αγάπης.

Παρατήρησα: τις άψυχες κούκλες στα μπαλκόνια χωρίς κανάτες.
Παρατήρησα: τις ακτές γεμάτες από φθαρμένα υλικά από δήθεν πολιτισμένους.

Παρατήρησα: τους βράχους να δέχονται αδιαμαρτύρητα το μένος των κυμάτων.

OKRA FOR EVER AND EVER!!!
Παρατήρησα: την μαγική τέχνη στη μαγειρική της μις Δολέντσιας.

Παρατήρησα: την αγάπη, την καλοσύνη, την ευγένεια, το φιλότιμο τη στοργή,

την αφοσίωση  να κατοικούν στην καρδιά της Denice του Derrick, της Mie και του Μako.
Παρατήρησα: τη ρηχότητα στα νερά της φιλίας, αλλά και την πλημύρα συναισθημάτων απο διαχρονικές φιλίες.

(Αριστερά τα μέλη  της ΛΟΓ με τον ΟρφέαΠερίδη)

Παρατήρησα: τη διαφορά του ερωτεύομαι, από το επιθυμώ τη σάρκα σου.
Παρατήρησα: τη μανιέρα στην καθημερινότητα μας χωρίς ίχνος δημιουργικότητας.

Παρατήρησα: την περιφρόνηση και την επέκταση του εγωιστικού μας κύκλου.
Παρατήρησα: την εκτόξευση λάσπης  από λασπολόγους, σε ευγενικές,και φιλότιμες πράξεις, καθώς επίσης και σε καλοπροαίρετους ανθρώπους.

(Αριστερά με τον καθηγητή κ. Νικόλαο Μαζαράκη.)  
Παρατήρησα: το δροσερό αεράκι που στέλνει το ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων σου.
Παρατήρησα: την εκτόξευση μας γλυκόφθαλμης, λυτρωτικής-λατρευτικής ματιάς.  
Παρατήρησα: τη σεμνότητα της Πορτοκαλιάς , της Λεμονιάς, της Δαμασκηνιάς, της Αμυγδαλιάς, της Ροδιάς, της Βερύκοκιάς. της νεραντζιάς απέναντι στη μητέρα φύση.

(Αριστερά μαθητές απο το Κολλέγιο Γοργογυρίου BEACH)

Παρατήρησα: τις ανεξήγητες σκηνές των ονείρων.
Παρατήρησα: τα αγόρια της Ο.ΚΡ.Α να έχουν κλείσει στην καρδιά τους τη χρυσή περίοδο
1999-2004
Παρατήρησα: την απουσία των δασκάλων ζωής π.χ. Θάνος Καρράς.

(Aριστερά στη ΡΩΜΗ με τα μέλη της ΟΚΡΑ)

Παρατήρησα: τα καχύποπτα βλέμματα να διψούν για αίμα.
Παρατήρησα: την αρνητικότητα να γίνεται μόνιμη κάτοικος στις σκέψεις των πολλών.
Παρατήρησα: τα αγκαθωτά σύρματα ως πανωφόρι προστασίας.
Παρατήρησα: την έλλειψη – έκλειψη φωτεινών μορφών.
Παρατήρησα: τον ουρανό, τον ήλιο, τη σελήνη, τον Δία, την

Αφροδίτη να είναι πάντα εκεί
με τη γυμνή τους αγαθή όψη.
Παρατήρησα: την τεράστια απόσταση λόγων και πράξεων.
Παρατήρησα: τους εθελοντές ‘’πυροσβέστες’’ να κατασβήνουν φλόγες δημιουργίας. (Αριστερά 3 πανέμορφες Λογίτισσες.)
Παρατήρησα: το πόσο εύκολα μερικοί κατουράνε μέσα στο πηγάδι που πίνουν νερό.
Παρατήρησα: τις διψασμένες – άνυδρες καρδιές να κρατάνε ομπρέλα.

Παρατήρησα: την τυφλότητα ανθρώπων που υποτίθεται πως βλέπουν.(Αριστερά Λ. Παπαδόπουλος, Άλκηστη, και Μυρτώ.)
Παρατήρησα: την κώφωση ανθρώπων χωρίς προβλήματα ακοής.
Παρατήρησα: ανθρώπους  να μην μπορούν να αγαπήσουν κάτι έξω από το τομάρι τους.
Παρατήρησα: τον έρωτα να ρίχνει το βλέμμα του και οι αποδέκτες να βγάζουν φτερά.

Παρατήρησα: το ξεχωριστό άρωμα της τριανταφυλλιάς όταν μπήκα στον κήπο και κατάλαβα τον έρωτα των μελισσών για τα ροδοπέταλά της.

Παρατήρησα: τους ακατάστατους χτύπους της αιώνιας ερωτευμένης καρδιάς μου. (Αριστερά στον Πύργο του Αϊφελ. Ι Love Paris.)
Παρατήρησα: τα λάθη που νόμιζα σωστά, και είμαι έτοιμος για τα επόμενα.
Παρατήρησα: τα πουλιά και τα παιδιά και άκουσα τον αγέρα να μου λέει: τα αγαπημένα πλάσματα του Θεού.

(Αριστερά από την υποδοχή των ευλογημένων φίλων D+D)
Παρατήρησα: το μαρτύριο της Μοναξιάς και της Κατάθλιψης.

Παρατήρησα: τον συγχρονισμό της αναπνοής και του σύμπαντος.
Παρατήρησα: την έλλειψη βαρύτητας σε πολλούς ενώ δεν πήγαν ποτέ στο διάστημα.

Παρατήρησα: την έλλειψη καθαρών πηγών γνώσης και συναισθημάτων.

Παρατήρησα: τη μνημειώδη απουσία αισθητικής.

(Aριστερά τα μέλη της ΛΟΓ-ΟΚΡΑ σε δράση.)
Παρατήρησα: το ένδοξο τέλος μιας υπέροχης φιλίας.
Παρατήρησα: την άδεια κούπα των συναισθημάτων της καλοπροαιροσύνης.
Παρατήρησα: την απέραντη μοναξιά των όντων του διαστήματος.

Παρατήρησα: την αδράνεια του χρόνου στα έτη φωτός.
Παρατήρησα: την υποκρισία των ανθρώπων εκτός θεατρική σκηνής.

(Αριστερά με τον καθηγητή του Μ.Ι.Τ. κ. Στεφανόπουλο.)
Παρατήρησα: τις λυτρωτικές σταγόνες βροχής στις άνυδρες καρδιές.
Παρατήρησα: την Περσεφόνη να επιστρέφει ξανά και ξανά.
Παρατήρησα: τη χαμηλή κοστολόγηση της ζωής από τους τοκογλύφους.
Παρατήρησα: το μαγικό τοπίο με τις παπαρούνες που εσύ είχες ανακαλύψει.

Ο MILO Z ξανά μαζί μας 22/02/2015
Παρατήρησα: το ερωτικό τραγούδι των νυμφών στο παλκοσένικο της φύσης.
Παρατήρησα: το ερωτικό κελάρυσμα των υδάτων του Κεφαλοπόταμου.
Παρατήρησα: το ερωτικό μπαλέτο των φύλλων στα δέντρα σε χορογραφία της φύσης.
Παρατήρησα: το ερωτικό τιτίβισμα των πουλιών, και την αρχιτεκτονική των σπιτιών τους.

Παρατήρησα: την ανατολή και τη δύση ιδεών, πράξεων, συμπεριφορών, φιλίας, ονείρων,
δημιουργίας, και ζωών.
Παρατήρησα: την αγάπη στο νησί των συναισθημάτων και αποφάσισα να μείνω εκεί.

Παρατήρησα: τα έργα του Επικούρειου Πέπου και αναρωτήθηκα, μήπως τελικά πολλοί

από μας κρύβουμε μέσα μας έναν καλλιτέχνη?

Παρατήρησα: το παιδί που κρύβω μέσα μου να με κοιτάζει λυπημένο γιατί τόσο καιρό το είχα αφήσει μόνο του, και αποφάσισα να επιστρέψω στον κήπο των ονείρων.

Επιμέλεια Ανάρτησης: Pepe-F.T.K.
Παρατηρητής:
Ο ερωτευμένος POOF
Y.Γ. POOF στη γλώσσα των Σουαχι-λογ-ιτών σημαίνει ονειροπόλος. Οι φωτογραφίες είναι από την συλλογή του Fuji Tomo Kazu και αφορούν τις δραστηριότητες του Πεπέ είτε με την ΟΚΡΑ είτε με την ΛΟΓ. Πρόσωπα αγαπημένα που είχε την ευλογία να συναντήσει στο διάβα της ζωής του ο Πεπέ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΜΑΤΙΟΥ [ΓΛΑΥΚΩΜΑ] από έναν παθόντα που ευτυχώς στάθηκε τυχερός χάρη στην ΚΟΡΥΦΑΙΑ γιατρό για το γλαύκωμα την κ. ΧΡΥΣΑ ΤΕΡΖΙΔΟΥ.

Φίλες και Φίλοι όσοι από εσάς διαβάσετε το πιο κάτω άρθρο καλό θα είναι να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο για να σας μετρήσει την πίεση των ματιών σας, εγώ δυστυχώς το ανακάλυψα αργά γιατί δεν μου είχε μιλήσει κανείς γι' αυτή την πίεση και τώρα τρέχω μήπως και προλάβω να σώσω ό,τι μπορώ γιατί η βλάβη έχει ήδη αρχίσει. Άρα προσοχή στα μάτια σας σαν τα μάτια σας. Με σεβασμό ο Επικούρειος Πέπος. Αυτό έγινε περίπου πριν 7 χρόνια και χάρη στην ''Αγία'' Χρύσα Τερζίδου η κατάσταση σήμερα 2023 είναι υπό έλεγχο. Γιατρέ σας ευχαριστώ.

Γενικές Πληροφορίες για το Γλαύκωμα
Γενικά

To γλαύκωμα είναι μια ομάδα παθήσεων που προκαλούν βραδεία προοδευτική εκφύλιση του οπτικού νεύρου, του «καλωδίου» δηλαδή που μεταφέρει την οπτική πληροφορία προς τον εγκέφαλο. Το οπτικό νεύρο εξέρχεται από την οπίσθια επιφάνεια του οφθαλμού και καθίσταται άμεσα ορατό κατά την οφθαλμολογική εξέταση (εικόνα 1). Το γλαύκωμα είναι σήμερα η δεύτερη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης παγκοσμίως και αποτελεί μια σημαντική απειλή τόσο για το άτομο όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Στις αναπτυγμένες χώρες το ½ των πασχόντων από γλαύκωμα δε γνωρίζουν την πάθησή τους. Στις αναπτυσσόμενες χώρες το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο.

Εικόνα 1: Η ανατομία του οφθαλμού και του οπτικού νεύρου.

Παθολογία
Το οπτικό νεύρο αποτελείται από περίπου 1.2 εκατομμύρια νευρικές ίνες, οι οποίες συνεχώς μεταφέρουν με συγκεκριμένη τοπογραφική κατανομή φωτεινά ερεθίσματα προς τον εγκέφαλο. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου ένα ποσοστό των νευρικών ινών φυσιολογικά χάνεται και δεν αποκαθίσταται, χωρίς αυτή η φυσιολογική ηλικιακή απώλεια να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην όραση. Στο γλαύκωμα η απώλεια νευρικών ινών είναι πολύ ταχύτερη με αποτέλεσμα σε βάθους χρόνου το οπτικό νεύρο να υφίσταται βλάβη και να σημειώνεται μείωση της όρασης (εικόνα 2).Στόχος της θεραπείας είναι να επιβραδύνει και να επαναφέρει την απώλεια νευρικών ινών σε ένα φυσιολογικό για την ηλικία του ασθενούς ρυθμό και να συντηρήσει ικανοποιητική όραση για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Εικόνα 2: Φυσιολογικό οπτικό νεύρο δεξιά και οπτικό νεύρο με προχωρημένες γλαυκωματικές αλλοιώσεις και απώλεια ιστού αριστερά.

Συμπτωματολογία Δεδομένου ότι η απώλεια των νευρικών ινών είναι βραδεία και προοδευτική, ο ασθενής στα αρχικά στάδια της νόσου, εκτός εξαιρέσεων, δεν εμφανίζει αξιόλογα συμπτώματα. Σε προχωρημένη νόσο επηρεάζονται διαδοχικά η περιφερική όραση, η ικανότητα αντίληψης φωτεινών και χρωματικών αντιθέσεων (contrast sensitivity), η ικανότητα προσαρμογής σε ακραίες ή εναλλασσόμενες συνθήκες φωτισμού και στο τέλος και η κεντρική όραση (ικανότητα ανάγνωσης). Η απώλεια της περιφερικής όρασης μπορεί από μόνη της να επηρεάσει τη λειτουργικότητα του ασθενούς, να καταστήσει τον ασθενή επιρρεπή σε ατυχήματα και να μην επιτρέπει την ασφαλή οδήγηση (εικόνα 3).

Εικόνα 3: Προσομοίωση της φυσιολογικής και παθολογικής αντίληψης της οπτικής πραγματικότητας σε ασθενή με γλαύκωμα ήπιας-μετρίας βαρύτητας.

Η ηλικία Το γλαύκωμα σωστά θεωρείται νόσος που αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες. Η αλήθεια είναι όμως ότι σε μεγάλες ηλικίες διαγιγνώσκονται προχωρημένα γλαυκώματα, στα οποία το όφελος της θεραπείας δεν είναι συγκριτικά μεγάλο, δεδομένου ότι σημαντικές βλάβες είναι ήδη εγκατεστημένες και μη αναστρέψιμες. Αντίθετα η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να επιτρέψει διατήρηση λειτουργικής και επαρκούς όρασης εφ' όρου ζωής. Για αυτό το λόγο η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας συνιστά μια προληπτική εξέταση για γλαύκωμα όταν συμπληρώσουμε το 40ο έτος της ηλικίας μας, αν συντρέχουν παράγοντες κινδύνου όπως το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος (αν υπάρχει δηλαδή πρώτου βαθμού συγγενής με γλαύκωμα). Από την άλλη πλευρά ειδικές μορφές γλαυκώματος ενδέχεται να εμφανιστούν και κατά την παιδική και νεανική ηλικία και συνήθως είναι πιο επιθετικές.

Η ενδοφθάλμια πίεση Το 95% των ανθρώπων έχουν ενδοφθάλμια πίεση (πίεση εντός του οφθαλμού) μεταξύ 12 και 21 mmHg (φυσιολογικά όρια). H πίεση αυτή διακυμαίνεται από μέρα σε μέρα και ανάλογα με την ώρα της ημέρας και δεν συσχετίζεται με την αρτηριακή πίεση (πίεση του αίματος). Όταν η ενδοφθάλμια πίεση είναι ανώτερη των 21mmHg τότε ο ασθενής έχει οφθαλμική υπερτονία και αυτό αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση γλαυκώματος, όπως ακριβώς η υψηλή χοληστερίνη αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Η οφθαλμική υπερτονία δεν προκαλεί όμως σε όλους τους ανθρώπους γλαύκωμα. Επιπλέον το ένα τρίτο των ασθενών με γλαύκωμα δεν εμφανίζει ποτέ πιέσεις άνω του 21. Αυτό υποδηλώνει ότι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε ικανή συνθήκη για την εμφάνιση γλαυκώματος. Η ενδοφθάλμια πίεση καθορίζεται από το ρυθμό παραγωγής του υδατοειδούς υγρού μέσα στον οφθαλμό και από το ρυθμό απαγωγής αυτού. Το υδατοειδές υγρό εγκαταλείπει τον οφθαλμό από ένα ειδικό σύστημα σωληνίσκων-φίλτρο που καλείται διηθητικός ηθμός (trabecular meshwork) το οποίο βρίσκεται εκεί που συμβάλλει η ίριδα και ο κερατοειδής στην γωνία του οφθαλμού.

Έικόνα 4: Απεικόνιση του αποχετευτικού συστήματος του οφθαλμού που βρίσκεται στη γωνία συμβολής της ίριδας με τον κερατοειδή (διαφανής θόλος του οφθαλμού).

Άλλοι Παράγοντες Κινδύνου Eκτός από την ηλικία και την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση που έχουν ήδη αναφερθεί, το μειωμένο πάχος του κερατοειδούς (του διαφανούς θόλου δηλαδή που καταλαμβάνει το πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού) αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη γλαυκώματος. Το πάχος του κερατοειδούς επίσης υπεισέρχεται στην ακρίβεια των μετρήσεων της ενδοφθάλμιας πίεσης δεδομένου ότι αυξημένο πάχος συνήθως οδηγεί σε υπερεκτίμηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και μειωμένο πάχος σε υποεκτίμηση. Νεώτερα τονόμετρα (ORA, DCT) ίσως επηρεάζονται λιγότερο από το πάχος του κερατοειδούς και πλεονεκτούν σε περιπτώσεις που χειρουργικά έχουμε μεταβάλλει το πάχος του κερατοειδούς (π.χ. μετά από διαθλαστική χειρουργική). Άλλοι καλώς τεκμηριωμένοι παράγοντες κινδύνου είναι η Αφρικανική φυλή και το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος. Συγκεκριμένα αν υπάρχει στην οικογένεια πρώτου βαθμού συγγενής με γλαύκωμα τότε η πιθανότητα ανάπτυξης γλαυκώματος είναι 3-4 φορές υψηλότερη σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

Η Οφθαλμιατρική Εξέταση
Για τη διάγνωση του γλαυκώματος στην πλειονότητα των περιπτώσεων αρκεί μια εμπεριστατωμένη και ανώδυνη οφθαλμιατρική εξέταση με μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, γωνιοσκοπία και εκτίμηση του οπτικού νεύρου. Η τεκμηρίωση του γλαυκώματος προϋποθέτει είτε την ύπαρξη σημαντικών τυπικών αλλοιώσεων στο οπτικό νεύρο, είτε την τεκμηρίωση της προοδευτικής βλάβης του οπτικού νεύρου. Αρκετά συχνά φωτογραφίζουμε το οπτικό νεύρο σε κάποια από τις πρώτες επισκέψεις και χρησιμοποιούμε τις φωτογραφίες αυτές ως σημείο αναφοράς για μελλοντικές εκτιμήσεις. Αυτό πραγματοποιείται άπαξ και κάθε φορά που σημειώνονται αλλαγές στο οπτικό νεύρο. Σε εξαιρετικά πρώιμα στάδια γλαυκωματικών αλλοιώσεων η διάγνωση μπορεί να είναι αμφίβολη δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική επικάλυψη μεταξύ φυσιολογικών και γλαυκωματικών οπτικών νεύρων σε πρώιμα στάδια της νόσου. Στην περίπτωση αυτή καταφεύγουμε σε παρακλινικές εξετάσεις ή συστήνουμε στενή παρακολούθηση με σκοπό να διαπιστώσουμε αν παρουσιάζεται προοδευτική επιδείνωση του οπτικού νεύρου.

Η Εξέταση Οπτικών Πεδίων
H εξέταση οπτικών πεδίων αποτελεί την πιο συχνά πραγματοποιούμενη εξέταση σε ασθενείς με γλαύκωμα (εικόνα 6). Διαρκεί 10-15 λεπτά και απαιτεί τη  συνεργασία του ασθενούς. Σε μία οθόνη προβάλλονται φωτεινά ερεθίσματα σε διαφορετικά σημεία του χώρου η ένταση των οποίων προοδευτικά ελαττώνεται. Ο ασθενής είναι προσηλωμένος σε ένα σημείο στο κέντρο της οθόνης και κάθε φορά που αντιλαμβάνεται ένα φως όσο αμυδρό και αν είναι αυτό πατά ένα διακόπτη. Με αυτό τον τρόπο χαρτογραφείται η περιφερική όραση του ασθενούς (εικόνα 7) και ανιχνεύονται περιοχές μειωμένης ευαισθησίας (σκοτώματα). Η εξέταση των οπτικών πεδίων χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της εξέλιξης του γλαυκώματος και επαναλαμβάνεται κάθε ένα έτος ή πιο συχνά σε ειδικές περιπτώσεις. Δυστυχώς απαιτείται η απώλεια περίπου 40-50% των οπτικών ινών για την εμφάνιση ευρημάτων στα οπτικά πεδία γεγονός που καθιστά την εξέταση όχι χρήσιμη σε πρώιμα (προ-περιμετρικά) γλαυκώματα. Σε ασθενείς με εγκατεστημένες βλάβες πρέπει να πραγματοποιείται τουλάχιστον μια φορά κάθε ένα έτος.

Άλλες Παρακλινικές Εξετάσεις

Δίαφορες ψηφιακές μέθοδοι απεικόνισης του οπτικού νεύρου ή/και της στοιβάδας των νευρικών ινών που συνθέτουν το οπτικό νεύρο (RNFL) έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται επικουρικά μαζί με την κλινική εξέταση για την πρώιμη διάγνωση του γλαυκώματος. Τέτοιες τεχνολογίες είναι το OCT, το GDx και το HRT. Κάθε μια από αυτές έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ενώ υπάρχουν 3 ή 4 γενεές μηχανημάτων που διαρκώς εξελίσσονται και εμπλουτίζονται. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών πρέπει να συν-αξιολογούνται με την κλινική οφθαλμιατρική εκτίμηση και από μόνα τους δεν τεκμηριώνουν τη διάγνωση του γλαυκώματος (εικόνα 8).

Η Θεραπεία Από τη στιγμή που ο οφθαλμίατρος είναι βέβαιος για τη διάγνωση, είναι υποχρεωμένος να συστήσει θεραπεία ή οποία στην πλειονότητα των περιπτώσεων διαρκεί εφ' όρου ζωής. Στόχος της θεραπείας είναι η ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε άλλοτε άλλο βαθμό ανάλογα με τη σοβαρότητα των γλαυκωματικών αλλοιώσεων. Σε πιο προχωρημένες αλλοιώσεις του οπτικού νεύρου επιδιώκουμε συνήθως χαμηλότερες πιέσεις και μικρότερες αποκλίσεις από την επιδιωκόμενη πίεση στόχο. Η ανάσχεση της προοδευτικής επιδείνωσης του οπτικού νεύρου τόσο λειτουργικά (οπτικά πεδία) όσο και μορφολογικά (εμφάνιση του οπτικού νεύρου κατά την οφθαλμολογική εξέταση) πρέπει να ελέγχεται περιοδικά και η θεραπεία να αναπροσαρμόζεται εφόσον διαπιστώνονται νέες βλάβες.
Στην πρώτη γραμμή των θεραπευτικών επιλογών είναι τα κολλύρια (σταγόνες) που ενσταλλάσονται 1 ή 2 φορές την ημέρα στον οφθαλμό και είναι αρκετά αποτελεσματικά. Αν η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αρκετή (δεν οδηγεί στην επιθυμητή ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης) ή προκαλεί σοβαρές παρενέργειες (αλλεργία, τοξικότητα στο επιθήλιο-εξωτερική στοιβάδα του κερατοειδούς) μια άλλη επιλογή είναι το laser γλαυκώματος (ALT,SLT) που επεμβαίνει στο αποχετευτικό σύστημα του οφθαλμού και διευκολύνει την απορροή του υδατοειδούς υγρού, το οποίο το μάτι συνεχώς παράγει. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι όλοι οι ασθενείς με γλαύκωμα υποψήφιοι για τη θεραπευτική αυτή προσέγγιση. Τέλος όταν όλα τα ανωτέρω δεν επαρκούν, για να ελέγξουν την πίεση ικανοποιητικά, καταφεύγουμε σε χειρουργική θεραπεία με την τραμπεκουλεκτομή και την ένθεση αντι-γλαυκωματικής βαλβίδας να αντιπροσωπεύουν τα πιο συχνά είδη επεμβάσεων. Οι επεμβάσεις αυτές δημιουργούν ένα νέο τεχνητό κανάλι (δίαυλο) για την απορροή του υδατοειδούς υγρού που ο οφθαλμός παράγει.