Η ΜΑΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΧΑΡΙΤΑ ΜΑΝΤΟΛΕΣ

Φίλες και Φίλοι σήμερα η ανάρτηση είναι αφιερωμένη στην ΧΑΡΙΤΑ ΜΑΝΤΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ διαβάστε παρακαλώ την πιο κάτω ιστορία γιατί πρέπει που και που να φρεσκάρουμε τη μνήμη μας, αν μη τι άλλο για να απαντήσουμε σε κάποιον που τον ξέχασε ο Θεός-γιατί αραγε;- που είχε πει πως οι Έλληνες έχουν κοντή μνήμη. ΟΧΙ κύριε ξεχασμένε δεν ξεχνάμε όλοι.
Η Χαρίτα Μάντολες είναι μια σπουδαία γυναίκα, και θα χαρώ πολύ που θα την γνωρίσω από κοντά απόψε.

Το 1974, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο , και μπήκαν στο χωριό της, την Ελιά, στη Κερύνεια, αυτή και άλλοι συγχωριανοί της συνελήφθησαν από Τουρκους στρατιώτες και οδηγήθηκαν σ' έναν ελαιώνα έξω από το χωριό για εκτέλεση.

Εκεί, πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ. Η Χαρίτα Μάντολες κρατούσε το παιδί της σφιχτά στην αγκαλιά της, έπεσε στο έδαφος κλάσματα του δευτερολέπτου πριν ακουστεί το "μπάμ" (πως το έκανε αυτό, δεν ξέρω - θέλω πολύ να την ρωτήσω απόψε), και προσποιήθηκε τη νεκρή.

Έτσι, γλίτωσε και αυτή και το ένα της παιδί.

Το άλλο, το είχε δέσει ο άντρας της στη πλάτη του, είσης για να το προστατέψει. Εκείνος όμως κτυπήθηκε από τις σφαίρες. Μόλις σταμάτησαν οι πυροβολισμοί, έτρεξε κοντά του και τον βρήκε αιμόφυρτο στο έδαφος. Ευτυχώς, όμως, είχε γλυτώσει και το άλλο τους παιδί.

Οι Τούρκοι στρατιώτες την άφησαν να πάρει τα παιδιά της, αλλά όχι να μείνει στο πλάι του άνδρα της. Επί τόπου έφτασαν και άνδρες των Ηνωμένων Εθνών, που πήραν τους ζωντανούς και τους τραυματίες, και τους φυγάδεψαν στις ελεύθερες περιοχές.

Άφησαν πίσω τους 12 άτομα που πυροβολήθηκαν έν ψυχρώ, αλλά κανείς δεν ήξερε εαν ζούσαν ή είχαν πεθάνει. Ανάμεσά τους ήταν ο σύζυγός της, ο πατέρας της και δύο γαμπροί.

Έκτοτε, μόνη και αβοήθητη, η Χαρίτα Μάντολες αφιέρωσε όλη τη ζωή της, 41 χρόνια τώρα, έναν αγώνα για να βρει τους δικούς της ανθρώπους, και να εξηγήσει στον έξω κόσμο τι έκαναν οι Τούρκοι στο χωριό και στον τόπο της.

ΝΑ! Εγώ ΑΥΤΑ θεωρώ σημαντικά, και ίσως και να τα είχα "πρώτο θέμα", εάν ποτέ είχα την ευθύνη ενός δελτίου ειδήσεων. Ίσως όμως, για ΑΥΤΟΝ ακριβώς τον λόγο, να μήν έχω ποτέ μια τέτοια ευθύνη... 
Xρήστος Μιχαηλίδης.

Της Μαριλένας Παναγή

Έκρηξη και οργή από τη Χαρίτα Μάντολες: Θέλουμε να καταδικαστούν όσοι τους εσκοτώσαν

Μπήκα στο αυτοκίνητο και βγήκα στον αυτοκινητόδρομο. Σκούπισα για τελευταία φορά τα δάκρυά μου και έκλεισα το ραδιόφωνο το οποίο τη συγκεκριμένη στιγμή μου ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικό.
Αν είχα στη διάθεσή μου ωτοασπίδες σίγουρα θα τις χρησιμοποιούσα. Ένιωθα ότι δεν ήθελα να βγουν από το μυαλό μου τα λόγια των δύο μαυροφορεμένων γυναικών με τις οποίες είχα μιλήσει. Ήθελα να κρατήσω τα λόγια τους, το κλάμα τους, τις φωνές τους, μέσα στο κεφάλι μου. Να νιώθω το βουητό τους στο μυαλό μου και να φθάσω όσο πιο γρήγορα γινόταν στο γραφείο μου για να καταθέσω την ψυχή μου, μαζί με τις ψυχές εκείνων των γυναικών πάνω στο πληκτρολόγιο.

- «Η κόρη μου έσιει τωρά κόρην που σπουδάζει, αλλά λαλεί ότι κρατεί την ακόμα ο παπάς της που το σιέρι» - «Να μεν έρκεται κανένας στες κηδείες. Εν λέσιν λέξη για τους ανθρώπους που εχάσαμεν, λαλεί μόνο ο καθένας τα δικά του. Εξευτελίζουν μας».

- «Ο άνδρας μου τζιαι τα τρία μου μωρά ήταν χαμαί πεσούμενοι μπροστά μου τζιαι εγώ εφώναζα να με αφήσουν να πάω κοντά τους. Επαρακαλούσα τους να με παίξουν τζιαι εμένα».

- «Μα να μου πουν εμένα ακούεις ότι ο άνδρας μου επέθανεν που φυσικά αίτια; Μα η σφαίρα που ήβραν πάνω του ύστερα που 36 χρόνια εν φυσικά αίτια»;

Φράσεις σκόρπιες και μπερδεμένες που στριφογύριζαν στο κεφάλι μου. Δύο γυναίκες κατέθεσαν την ψυχή τους και μέσα σε μισή ώρα κατάφεραν να τη «φυτέψουν» στο μυαλό μου. Δύο γυναίκες οι οποίες μόλις πριν από μερικούς μήνες πήραν τρία κουτιά με μια χούφτα λείψανα το καθένα και 36 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, έθαψαν γονείς και συζύγους.

- «Δεν ήταν ανακούφιση ότι τελικά καταφέρατε να θάψετε τους δικούς σας όπως τους άξιζε;» τόλμησα να ρωτήσω, όμως οι γυναίκες, λες και έκαναν εσωτερική έκρηξη, άρχισαν να φωνάζουν.

- «Τι σημαίνει εθάψαμεν τους δικούς μας; Ετέλειωσεν επειδή μας εδώσαν τα λείψανα; Γιατί δεν μας λένε τι έγιναν οι άνθρωποί μας πριν μας τους φέρουν έτσι; Νομίζουν ότι οι συγγενείς των αγνοουμένων εν τούτον που θέλουν;» Έβλεπα την κυρία Χαρίτα Μάντολες, τη γυναίκα που χωρίς να το θέλει έγινε το σύμβολο του αγώνα των συγγενών των αγνοουμένων, να φουσκώνει από θυμό. Η αδελφή της, η κυρία Γιαννούλα, καθόταν κάπως πιο ψύχραιμη λίγο παραπέρα και δακρυσμένη περίμενε να έρθει η δική της σειρά για να ξαναπεί την ιστορία της οικογένειάς της. Στις 8 το πρωί της Τετάρτης βρισκόμουν στον Προσφυγικό Συνοικισμό Αγίου Αθανασίου. Η δροσούλα του Οκτώβρη έκανε την απλή αλλά γεμάτη γλάστρες και λουλούδια βεράντα του προσφυγικού σπιτιού να μοιάζει με παράδεισο.
Η κ. Χαρίτα ήξερε τι την ήθελα πριν καν της εξηγήσω το σκοπό της επίσκεψής μου. 36 ολόκληρα χρόνια λέει και ξαναλέει τα ίδια πράγματα στους δημοσιογράφους. Δεν κουράζεται όμως ποτέ.

- Τώρα που η ταυτοποίηση των λειψάνων προχωρά, νιώθετε ότι κάτι γίνεται;

- «Τίποτε δεν γίνεται. Εν τζιαι θέλαμεν εμείς να μας πουν επέθανε, ετέλειωσε. Πιάστε τους ανθρώπους σας να τους θάψετε και ανακουφιστείτε. Εν τζιαι μόνο οι δικοί μας που τους πυροβόλησαν τζιαι βρέθησαν. Έχει ανθρώπους που τους επήραν στην Τουρκία αιχμάλωτους τζιαι εν τους εξαναείδε κανένας. Η γειτόνισσά μου έσιει επιστολή που της έστειλεν ο άνδρας της που τον είχαν στο Πέλλα-Πάις τζιαι μετά εν τον είδε κανένας. Τι έγινε τούτος ο άνθρωπος; Εν θα μάθει τούτη η γυναίκα τι έγινε ο άνδρας της; Τζιαι που την άλλη, καλά οι μεγάλοι, μες στους αγνοούμενους έχουμε τζιαι μωρά. Τι εγίναν τζιείνα τα μωρά, εν να μάθουμε ποτέ, οξά εν να έβρουμε μόνο όσα λείψανα έβρουμε τζιαι ετέλειωσε;» Η κυρία Χαρίτα συνέχισε να μιλά. Τα λόγια της καρφώνονταν σαν πρόκες πάνω στην ψυχή μου. Δεν είχα απαντήσεις να της δώσω. Μόνο η ψυχή μου μάλλον κατανοούσε τα πάντα γιατί ένιωσα ξαφνικά ένα σφίξιμο να μου κόβει την ανάσα.
Την άκουγα να μιλά και για κάποιο λόγο άρχισα να νιώθω ενοχές γιατί ως δημοσιογράφος απλώς γυρίζω σελίδα στην εφημερίδα όταν πέσω πάνω σε είδηση που αφορά την κηδεία κάποιου νεκρού της τουρκικής εισβολής. Ένιωσα ως επαγγελματίας ενοχές γιατί ακόμα και οι συνάδελφοι στα ηλεκτρονικά μέσα μαζικής ενημέρωσης έφθασαν πλέον στο σημείο να προβάλλουν ρεπορτάζ για τις κηδείες των ανθρώπων αυτών στα «πακέτα μικρών ειδήσεων» στα δελτία τους.

Η κ. Χαρίτα όμως μιλούσε ασταμάτητα και τα λόγια της στη συνέχεια με έκαναν να νιώσω ενοχές και ως πολίτης. Άστραψε και βρόντηξε στην κυριολεξία όταν άρχισε να αναφέρεται στην παρουσία κυβερνητικών αξιωματούχων στις κηδείες.

- «Είναι φοβερό τούτον που κάμνουν. Είναι απαράδεκτο. Κανονικά δεν θα έπρεπε να επιτρέπουμε σε κανέναν τους να έρκεται στις κηδείες. Έρκουνται, στέκουνται τζιαμαί και λέσιν τα δικά τους. Ο καθένας να περάσει τη δική του γραμμή για το Κυπριακό. Κανένας τους δεν μιλά για τούτους τους ανθρώπους. Κανένας τους εν λέει θκυο κουβέντες για την ιστορία των ανθρώπων. Εμείς κάμνουμε κηδεία τα λείψανα που μας εδώσαν τόσα χρόνια μετά, τζιαι τούτοι μιλούν μας για τες διαπραγματεύσεις τους. Εμείς θέλουμε να καταδικαστούν όσοι εσκοτώσαν τους δικούς μας, δεν γίνεται να μας λέσιν στην κηδεία να δώσουμε συγχωροχάρτι στην Τουρκία. Είναι απαράδεκτα τούτα τα πράγματα, μας εξευτελίζουν εντελώς. Πού είναι ο Παλληκαρίδης, πού είναι ο Δημητρίου που εκρεμαστήκαν στην αγχόνη; Δεν θέλω να θωρώ κανέναν τους στις κηδείες, δεν θέλω να ακούω κανέναν τους».

Το βλέμμα μου διασταυρώθηκε με το δικό της. Χαμήλωσα τα μάτια και για μερικά δευτερόλεπτα συγκράτησα τα δάκρυα μου. Δεν είχα τι να της πω και έτσι προτίμησα να στραφώ προς την αδελφή της.

40 χρόνια πόνου θάβονται μαζί με ένα κουτί με οστά;

«ΑΛΛΟΣένας ήρωας του 1974 κηδεύτηκε σήμερα από τον ιερό ναό...». Φράση που τείνει να γίνει κλισέ. Κάθε Σαββατοκυρίακο κάποιοι άνθρωποι οδηγούν με καθυστέρηση 36 χρόνων, τον πατέρα, το γιο, τον αδελφό, τη μάνα, το παιδί τους, στην τελευταία του κατοικία. Οι ταυτοποιήσεις των λειψάνων των αγνοουμένων συνεχίζονται. Η παράδοση λειψάνων στους συγγενείς, δυστυχώς, άρχισε να γίνεται «ζήτημα ρουτίνας». Δύο ή τρεις κηδείες τελούνται κάθε βδομάδα. Στις ειδήσεις πλέον, περνούν στα ψιλά γράμματα. Στις εφημερίδες, η αγγελία για την κηδεία, δυστυχώς, παίρνει περισσότερο χώρο από την «είδηση» για το γεγονός. Εκείνες οι μαυροφορεμένες γυναίκες με τις φωτογραφίες στα χέρια που ξημεροβραδιάζονταν στα οδοφράγματα κάνοντας τον δικό τους αγώνα, οι συγγενείς που έκαναν υπομονή, που έπνιγαν τον πόνο τους περιμένοντας κάποιο νέο τού ανθρώπου που έχασαν το μαύρο καλοκαίρι του ’74, παίρνουν απλώς ένα κουτί με λείψανα. Κηδεύουν και τιμούν τους ανθρώπους τους. Ανακούφιση για τους συγγενείς, λένε αρμόδιοι και αναρμόδιοι. Ξαλαφρώνουν οι ψυχές, προσθέτουν. Αλήθεια, ξαλαφρώνουν; Μόνο εκείνοι ξέρουν. Οι υπόλοιποι, αν όχι όλοι οι περισσότεροι, απλώς προσπερνάμε το γεγονός. Όσο για την ειδησεογραφία καταλήγει πάντα με απόσπασμα της ομιλίας του εκάστοτε κυβερνητικού αξιωματούχου που είναι παρών στην κηδεία. Η ουσία όμως είναι ότι η Κύπρος, 36 χρόνια μετά, συνεχίζει να θάβει τους νεκρούς της...

«Τα παιθκιά μας ήταν μεγάλα, αθυμούνται είντα που εγίνικε μπροστά στα μάθκια τους»

- «ΤΑ ΠΑΙΘΚΙΑ ΜΑΣήταν μεγάλα, αθυμούνται είντα που εγίνικεν μπροστά στα μάθκια τους. Εν τζιαι ξηχάνουν επειδή έκαμαμεν την κηδεία του παπά τους», άκουσα την κυρία Γαννούλα να λέει ακούγοντας το ξέσπασμα της αδελφής της.

- Πόσων χρόνων ήταν τα παιδιά σας τότε;

- «Ήταν μεγάλα, ήταν 10, 8 και 7 χρονών. Τόσα χρόνια εν εσταματήσαν ούτε λεπτό να σκέφουνται το τι έγινε. Επήραν μας τζιαμαί στες ελιές τζιαι εβάλαν μας να περπατούμε θκυο-θκυο. Εγώ εκρατούσα τον γιο μου τζιαι την μια μου την κόρη, τζιαι ο άνδρας μου ήταν πίσω μου με την άλλη μας κόρη. Εβαστούσαν όπλα τζιαι εσημαθκιάζαν μας. Επυροβολούσαν στον αέρα τζιαι εμείς επερπατούσαμεν. Σε κάποια στιγμή εμίλησα του άνδρα μου τζιαι εν μου απάντησε. Εγύρισα πίσω να τον δω, να τον έβρω... Ένας Τούρκος ετράβαν το σιέρι του μωρού μου που ήταν γαντζωμένο πάνω στο σιέρι του παπά του. Ο άνδρας μου επάλεφκε να κρατήσει το μωρό. Μόλις έπιασεν όμως το σιέρι της κόρης μας, επαίξαν τον. Ήμουν τζιαμαι, τζιαι εγώ τζιαι τα μωρά μας. Εβλέπαμεν. Είδα τον άνδρα μου να πέφτει χαμαί. Επροσπάθησα να πάω κοντά του. Εκουντούσαν με. Εφώναζα τζιαι εγύρισα τζιαι είδα μετά τζιαι τα μωρά μου χαμαί. Ήταν ούλλοι μπρούμουτα. Είδα τους τζιαι τους τέσσερις πεσμένους χαμαί μπροστά μου. Εφώναζα του Τούρκου να με παίξει τζιαι εμένα. Τελικά, εν εκατάλαβα τι έγινε. Εδώσαν μου τα μωρά μου αλλά τον άνδρα μου εν με αφήσαν να τον δώ...» Η κ. Γιαννούλα σκούπισε τα δάκρυά της, με κοίταξε και συνέχισε: - «Νομίζεις επειδή εβρεθήκαν τα λείψανα του άνδρα μου τζιαι έγινε η κηδεία, τα παιθκιά μου εξηχάσαν τι εζήσαν;»

- Πώς το αντιμετώπισαν όταν έγινε η ταυτοποίηση;

- «Η κόρη μου η μεγάλη επήε σε ψυχολόγο για να ρωτήσει αν έπρεπε να πάει να δει τα λείψανα του παπά της. Τελικά επήε, το ίδιο τζιαι ο γιος μου. Η άλλη μου η κόρη όμως αρνήθηκε. “Εμένα το σιέρι του παπά μου εν πάνω στο σιέρι μου τζιαι βαστά το”, είπεν μας. Η κόρη μου, έχει κόρη που σπουδάζει σήμερα, όμως ακόμα νιώθει το σιέρι του παπά της να την κρατά».
Δεν άντεξα. Οι δυνάμεις μου με είχαν εγκαταλείψει. Η ψυχή μου υπερίσχυσε και άφησα τα δάκρυα, που για αρκετή ώρα προσπαθούσα να συγκρατήσω, να κυλήσουν.

«Άλλος ένας ήρωας του 1974 κηδεύτηκε σήμερα από τον ιερό ναό...». Φράση που τείνει να γίνει κλισέ. Κάθε Σαββατοκυρίακο, κάποιοι άνθρωποι οδηγούν με καθυστέρηση 36 χρόνων, τον πατέρα, τον γιο, τον αδελφό, τη μάνα, το παιδί τους, στην τελευταία του κατοικία.
Οι ταυτοποιήσεις των λειψάνων των αγνοουμένων συνεχίζονται. Η παράδοση λειψάνων στους συγγενείς, δυστυχώς, άρχισε να γίνεται «ζήτημα ρουτίνας». Δυο ή τρεις κηδείες τελούνται κάθε εβδομάδα. Στις ειδήσεις πλέον περνούν στα ψιλά γράμματα. Στις εφημερίδες, η αγγελία για την κηδεία, δυστυχώς, παίρνει περισσότερο χώρο από την «είδηση» για το γεγονός. Εκείνες οι μαυροφορεμένες γυναίκες με τις φωτογραφίες στα χέρια που ξημεροβραδιάζονταν στα οδοφράγματα κάνοντας τον δικό τους αγώνα, οι συγγενείς που έκαναν υπομονή, που έπνιγαν τον πόνο τους περιμένοντας κάποιο νέο του ανθρώπου που έχασαν το μαύρο καλοκαίρι του ’74, παίρνουν απλώς ένα κουτί με λείψανα. Κηδεύουν και τιμούν τους ανθρώπους τους. Ανακούφιση για τους συγγενείς, λένε αρμόδιοι και αναρμόδιοι. Ξαλαφρώνουν οι ψυχές, προσθέτουν. Αλήθεια, ξαλαφρώνουν; Μόνο εκείνοι ξέρουν. Οι υπόλοιποι, αν όχι όλοι οι περισσότεροι, απλώς προσπερνάμε το γεγονός.

Όσο για την ειδησεογραφία, καταλήγει πάντα με απόσπασμα της ομιλίας του εκάστοτε κυβερνητικού αξιωματούχου που είναι παρών στην κηδεία. Η ουσία όμως είναι ότι η Κύπρος, 36 χρόνια μετά, συνεχίζει να θάβει τους νεκρούς της.

ΔΕΝ ΗΜΟΥΝη μόνη που δεν άντεξα και δάκρυσα ακούγοντας την κ. Γιαννούλα. Κοίταξα ασυναίσθητα το συνάδελφο φωτογράφο Ανδρέα Λαζάρου και είδα ότι και τα δικά του μάτια ήταν βουρκωμένα. Το πρόσωπό του ήταν κατακόκκινο και γνωρίζοντας τον άνθρωπο κατάλαβα ότι ο θυμός είχε ξεχειλίσει μέσα του. Ήξερα ότι είναι ευαίσθητος σε τέτοια ζητήματα, δεν ήξερα όμως το λόγο. Τον έμαθα εκείνη τη στιγμή. Συγκράτησε τα δάκρυά του, κοίταξε τις δύο γυναίκες και είπε: - «Και εμένα ο παππούς μου χάθηκε στη Γύψου. Δεν ξέρουμε τι έγινε, μόνο ότι σκοτώθηκε. Έδωσε η οικογένεια δείγμα DΝΑ και περιμένουμε». Εκείνη τη στιγμή μάθαινα ότι και ο συνάδελφος περιμένει να θάψει, 36 χρόνια μετά την εισβολή, τον παππού του.

Κοίταξα τις δύο αδελφές και τον Ανδρέα και για μια στιγμή αναρωτήθηκα τι δουλειά είχα εγώ ανάμεσά τους. Αυτές τις σκέψεις μου διέκοψε ένας μονόλογος της κυρίας Χαρίτας:

- «Μα είναι δυνατόν να έχουν την απαίτηση να μου δώσουν ένα χαρτί, μετά την ταυτοποίηση, ότι ο παπάς μου, ο άνδρας μου και οι γαμπρούδες μου επεθάναν που φυσικά αίτια»;

Την παράδοση αυτού του χαρτιού στους συγγενείς των αγνοουμένων τα λείψανα των οποίων είχαν ταυτοποιηθεί την είχα ακούσει κάπου, όταν έγινε αντικείμενο συζητήσεων στην καθημερινή ειδησεογραφία. Την είχα όμως καταχωνιάσει μέσα στο μυαλό μου και εκείνη τη στιγμή απλώς την επανέφερα.

- Σας έδωσαν και εσάς ένα τέτοιο χαρτί;- «Εμάς όχι, αφού έκαμα τους ολόκληρη ιστορία. Εν εδέχουμουν να μου δώσουν ένα χαρτί που να το υπογράφει μάλιστα δικός μας ιατροδικαστής, της κυβέρνησης, και να γράφει ότι ο ιατροδικαστής ήταν τζιαμαί την ώρα του θανάτου και ο θάνατος επήλθε από φυσικά αίτια... Μα γίνουνται τούτα τα πράγματα; Ποιος ιατροδικαστής ήταν τζιαμαί τζιαι ποια φυσικά αίτια; Η σφαίρα που ήβραν πάνω στον άνδρα μου εν φυσικά αίτια; Εν δολοφονία, εκτέλεση εν ψυχρώ. Εγώ έκαμά τους ιστορία τζιαι μετά που εμένα αλλάξαν την παράγραφο σε τζιείνο το χαρτί τζιαι εκαλέσαν όσους τους εδώσαν τους δικούς τους πριν που εμάς τζιαι αλλάξαν τους και τζιείνους το χαρτί που είχασιν». Μετά από αυτό, ένιωσα ότι το κάθε λεπτό μαζί με τις δύο γυναίκες ήταν από μόνο του ένα χαστούκι σε όλους εμάς που απλώς παρακολουθούμε απαθείς τις σχετικές ειδήσεις.

Η διαδικασία εκταφών και ταυτοποιήσεων, οι κηδείες που τελούνται το τελευταίο διάστημα κάθε Σαββατοκυρίακο η μια μετά την άλλη, δεν απαλύνουν τον πόνο των συγγενών. Από ό,τι διαπίστωσα από τις δύο αδελφές μάλλον μεγαλώνουν την οργή τους. Μάζεψα κασετόφωνα, κινητά κ.λπ. και σηκώθηκα να φύγω. Ευχαρίστησα τις δύο γυναίκες και απολογήθηκα που τις είχα αναστατώσει πρωί-πρωί.

- «Εν μας αναστάτωσες κόρη μου. Εμάς εν ούλλη μας η ζωή που πάει έτσι. Τζιαι μόνες μας άμα είμαστε τούτα συζητούμε. Εν τζιαι να μας φκάλουν την ψυσιή μας οι πολιτικοί. Λαλούν μας τωρά για το περιουσιακό, άμα τα μωρά ήταν κάτω που τόσων χρονών εν δικαιούνται περιουσία. Μα περιπαίζουν μας; Τα παιθκιά μας που είδαν τους πατεράες τους να τους πυροβολούν αλλά ήταν κάτω που δέκα χρονών, να τα χάσουν ούλλα; Γιατί το άλλο; Να κυβερνούμε με τη σειρά με τους Τούρκους με εκ περιτροπής προεδρίες; Εν τζιαι να δεκτούμε, τζιαι καλώ τον κόσμο επιτέλους να αρχίσει να φωνάζει. Εν τζιαι να μας ξηκάμουν την ψυσιή μας τούτοι. Η ψυσιή μου εν να είναι η ίδια τζιαι θα φωνάζω ώσπου να κλείσουν τα μάθκια μου». 

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ H EΛΛΗΝΙΔΑ MARRIROZ

Φίλες και Φίλοι καλημέρα η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη σε όσους αγαπούν την Ελληνική γλώσσα και ειδικότερα σε μια Γαλλίδα την λατρευτή μας Μαρριρόζ που διαμένει στην Κορσική, σ' αυτή την υπέροχη ΚΥΡΙΑ που λατρεύει την Ελλάδα και την Ελληνική γλώσσα, εγώ την έχω ονομάσει ψυχή της Ελλάδας!!!!!!!!!! το ίδιο θα λέγατε κι εσείς αν την ακούγατε με τι πάθος μιλάει για την αγαπημένη της Ελλάδα, και πόσο καλά χειρίζεται την Ελληνική γλώσσα. Αυτός ο έρωτας για την Ελλάδα κρατάει πολλά χρόνια, σχεδόν από τα χρόνια του δημοτικού, όταν για πρώτη φορά ο δάσκαλος τους μίλησε για το ταξίδι-εκδρομή που θα έκαναν για να επισκεφθούν την Ελλάδα, δεν το φανταζόταν ποτέ πως αυτό το ταξίδι θα ήταν η αρχή μιας μεγάλης αγάπης. Όταν τελείωσε το λύκειο μίλαγε άπταιστα τα Ελληνικά και είχε ήδη επισκεφθεί την Ελλάδα ακόμη δυο φορές. Από τότε ούτε και η ίδια θυμάται πόσες φορές έχει επισκεφθεί την Ελλάδα. Είχα τη τύχη να γνωρίσω αυτή την υπέροχη Ελληνίδα!!! (όταν την αποκαλώ Ελληνίδα δακρύζουν τα μάτια της και πάντα μου λέει πως αυτό είναι πολύ μεγάλη τιμή γι' αυτήν) χάρη στους υπέροχους φίλους μας την κ. MALU και τον αείμνηστο PAUL το 1988 όταν είχα επισκεφθεί με την οικογένειά μου την Κορσική, από τότε μας τιμά με τη φιλία της, είχαμε τη χαρά να τη φιλοξενήσουμε 2 φορές και πάντα μας μιλάει για τη μαγεία της Ελληνικής γλώσσας. Έγινε εκπαιδευτικός απλά και μόνο για να μυήσει μαθητές στην Ελληνική γλώσσα!!!!!!!!!!! Πολυαγαπημένη μας Μαρριρόζ σου στέλνουμε την αγάπη μας. Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος 

Ὅπως ἡ μέλισσα γύρω ἀπὸ ἕνα ἄγριο
λουλοῦδι, ὅμοια κ᾿ ἐγώ. Τριγυρίζω
διαρκῶς γύρω ἀπ᾿ τὴ λέξη.

Εὐχαριστῶ τὶς μακριὲς σειρὲς
τῶν προγόνων, ποὺ δούλεψαν τὴ φωνή,
τὴν τεμαχίσαν σὲ κρίκους, τὴν κάμαν
νοήματα, τὴ σφυρηλάτησαν ὅπως
τὸ χρυσάφι οἱ μεταλλουργοὶ κ᾿ ἔγινε
Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια
κι ἄλλα κοσμήματα.

Μὲ τὸ νῆμα τῶν λέξεων, αὐτὸν τὸ χρυσὸ
τοῦ χρυσοῦ, ποὺ βγαίνει ἀπ᾿ τὰ βάθη
τῆς καρδιᾶς μου, συνδέομαι· συμμετέχω
στὸν κόσμο.
Σκεφτεῖτε:
Εἶπα καὶ ἔγραψα, «Ἀγαπῶ».

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) μας και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας.

Επίσης το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα. Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που όλες έχουν το νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ' ού και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει. Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην μάχη, έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα. Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό. Εξ' ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκραμμένος) με νερό.

Τέλος η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη «νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία. Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι και σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύφη. Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή - συχνά λαθεμένη - ομιλία (π.χ. «ο Χ παντρεύτηκε»).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δεί ή γράψει. Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άπειρα παραδείγματα τέτοιου είδους υπάρχουν, σχεδόν ολόκληρο το λεξικό της Ελληνικής. Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης.

Η ΣΟΦΙΑ Στην γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε και εμπρός να είναι έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Για αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες. 

Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πεί «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση.

Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.» Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γή (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γή / δικό του σπίτι. Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη. Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει σαν ανθρώπους - και μας φθίνει μέχρι και τη υγεία μας. Και φυσικά όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πως το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».

Έχουμε την λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία...

Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με την σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο...

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα. Μια και αναφέραμε τα Λατινικά, ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση. Ο άνθρωπος στα Ελληνικά ετυμολογείται ώς το όν που κυττάει προς τα πάνω (άνω + θρώσκω). Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων. Αντίθετα στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι «Homo» που ετυμολογείται από το χώμα. Το όν που κυττάει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες, σκέτο χώμα για τους Λατίνους... Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Είναι λογικό στο κάτω κάτω ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική αντιγράφοντάς την, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά νοήματα. Όπως σημειώνει και ο «δικός μας» Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώην Υπουργός, πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας και συγγραφέας, «Όσο πιό προηγμένος είναι ο πολιτισμός ενός έθνους, τόσο πιό πλούσιες σε προϊστορία, και συνεπώς και σε ουσία, είναι οι λέξεις της γλώσσας... Με την γλώσσα μεταδίδομε λογικούς συνειρμούς και διεγείρομε συναισθήματα... Κάθε λαός έχει την γλώσσα που του αξίζει. Στην γλώσσα, όπως και στα τραγούδια του, εναποθηκεύεται ο πολιτισμός του... είναι ο πιό αδιάψευστος μάρτυρας της ιστορικής του συνείδησης και της ιστορικής του συνέχειας.» 

Πηγή: Αλέξανδρος Αγγελής, Αντίβαρο
Copy and WIN : http://ow.ly/KNICZ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ.

ΟΤΑΝ Η ΟΚΡΑ-ΛΟΓ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΧΙΛΩΝΑ ΤΟΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟ

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές της Ουτοπίας, συνοδοιπόροι της Επικούρειας Φιλοσοφίας, οραματιστές του ανέφικτου και του κάλλους, ανευνούχιστοι πολίτες, στοχαστές της θετικής με μελέτη και σεβασμό προγονολατρείας , και όχι της αρνητικής, σας καλημερίζω και σας παρακαλώ να πούμε ένα βροντερό όχι σ'αυτούς που μας θέλουν πεδουκλωμένους και εξαρτημένους από καθε είδους σκόπιμες και αντιπαραγωγικές εξαρτήσεις ξεκινώντας από το πρώτο μεγάλο όχι στα άπληστα θέλω του εαυτού μας και των δικών μας ανθρώπων που δυναστεύουν τη ζωή μας. Μελετήστε τον Επίκουρο και τον Λιαντίνη και θα καταλάβετε τι εννοώ. Το μενού σήμερα του filomatheia.blogspot.gr έχει σοφά λόγια ενός δικού μας ανθρώπου, ενός Έλληνα που δυστυχώς πάρα πολοί από εμας τον αγνοούμε, και να ήταν ο μόνος μικρή η ζημιά, εγώ πάντως μόνο σε ένα διαφώνησα και είναι αυτό που έχω σημειώσει με κόκκινα γράμματα. ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ απολαύστε τον, μελετήστε τον και μοιραστείτε τα-κοινοποιήστε τα και στους φίλους σας. Κατά τα άλλα ο καιρός για την κυριακή όπως προβλέπει η μετεό να είναι περίπου στους 23 βαθμούς μάξιμουμ που σημαίνει πως θα είναι ιδανικός για την μικρή εκδρομή που έχουμε προγραμματίσει στον ΚΕΡΑΜΙΚΟ και ίσως και στον λόφο των Μουσών.Σας εύχομαι καλή ανάγνωση, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση
Επικούρειος Πέπος.

Χίλων ο Λακεδαιμόνιος

Στη Βικιπαίδεια υπάρχει λήμμα σχετικό με:

Χίλων ο Λακεδαιμόνιος

Ο Χίλων (ή Χείλων) ο Λακεδαιμόνιος (600 - 520 π.Χ.), ήταν πολιτικός, νομοθέτης, φιλόσοφος και ελεγειακός ποιητής, που αναφέρεται ως ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

---

• Αδίκα φεύγε
  • Να αποφεύγεις την αδικία

• Ἀδικούμενος διαλλάσσου· ὑβριζόμενος τιμωροῦ
  • Όταν αδικείσαι, να είσαι διαλλακτικός, όταν υβρίζεσαι, να τιμωρείς
  • Όταν αδικείσαι, να δείχνεις διαλλακτική διάθεση· όταν σου συμπεριφέρονται υβριστικά, να ζητάς εκδίκηση

• Αδωροδόκητος δοκίμαζε
  • Να είσαι αδιάφθορος στους ελέγχους σου

• Αισχρά φεύγε
  • Να αποφεύγεις την ανηθικότητα

• Αλήθειαν κρήσαι
  • Κάμε κτήμα σου την αλήθεια

• Αρετής οικείον
  • Να είσαι ενάρετος

• Άρρητα μη λέγε
  • Να μη λες αυτά που δεν (πρέπει να) λέγονται

• Άρχουσιν πείθου
  • Έχε εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες

• Ατυχούντα μη επιγελάν (ή/και) Τω δυστυχούντι μη επιγέλα
  • Να μην επιχαίρεις για τη δυστυχία του άλλου (ή) Να μη περιγελάς
  • τον άνθρωπο που τον βρήκε δυστυχία

• Γάμους εὐτελεῖς ποιοῦ
  • Κάνε γάμο ταπεινό.
  • Ο γάμος σου να είναι λιτός.

• Γήρας τιμάν
  • Να τιμάς τα γηρατειά

• Γίγνωσκε καιρόν
  • Να γνωρίζεις τον καιρό

• Γλώτταν μη προτρεχέτω του νου (ή: “της διανοίας”)
  • Να μην προτρέχει η γλώσσα της σκέψης.

• Γλώττης κράτει (ή: “κρατείν”) και μάλιστα εν συμποσίω.
  • Να συγκρατείς την γλώσσα σου, προ παντός δε όταν βρίσκεσαι σε διασκέδαση

• Γνῶθι σαυτόν
  • Γνώρισε τον εαυτό σου
  • Κοίταξε να γνωρίσεις τον εαυτό σου.

[Αποδίδεται και στον Θαλή τον Μιλήσιο]

• Γονέας τιμάν
  • Να τιμάς τους γονείς

• Δίκαζε πράως
  • Να δικάζεις με ηρεμία

• Δικαίως κτῶ.

• Εγγύα παρά δ` άττα
  • Η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή (ή) Η εγγύηση που 
  • δίνεις είναι κοντά στη συμφορά

[Αποδίδεται και στον Πιττακό τον Μυτιληναίο]

• Εγγύην φεύγε
  • Να αποφεύγεις τα ενέχυρα

• Εγκράτειαν άσκει
  • Να είσαι εγκρατής. Να ασκείσαι στην εγκράτεια

• Εν λιθίναις ακόναις ο χρυσός εξετάζεται διδούς βάσανον φανεράν. Εν δε χρυσώ ανδρών αγαθών τε κακών τε νους έδωκ’ έλεγχον.
  • Ο χρυσός ελέγχεται πάνω σε πέτρινα ακόνια, δίδοντας έτσι απόδειξη της γνησιότητάς του. Πάνω όμως στον χρυσό, η λογική ελέγχει τον χαρακτήρα των καλών και των κακών ανθρώπων.

• Ἐν ὁδῷ μὴ σπεῦδε προάγειν, μηδὲ τὴν χεῖρα κινεῖν· μανικὸν γάρ.
  • Στον δρόμο μη σπεύδεις να προσπεράσεις άλλους ούτε να χειρονομείς: αυτό το κάνουν οι τρελοί.
  • Να μη τρέχεις να βγεις στο δρόμο (παραμελώντας άλλες αναγκαίες και ωφέλιμες ενασχολήσεις)

• Ένδον σκάπτε
  • Να καλλιεργείς τον εαυτό σου

• Επί σοφίαν μη επαίρου
  • Μην περηφανεύεσαι για τη σοφία σου

• Ἐπὶ τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως.
  • Στα συμπόσια των φίλων σου να πηγαίνεις αργά, στις δυστυχίες τους γρήγορα
  • Στα δείπνα των φίλων σου να πηγαίνεις σιγά σιγά, στις ατυχίες τους γρήγορα.

• Έπου Θεόν
  • Ακολούθησε τον Θεό

• Ερημία χρω
  • Να ωφελείσαι από την απομόνωση

• Έσο φιλαλήθης
  • Να αγαπάς την αλήθεια

• Εύφημος γίνου
  • Να αποκτήσεις καλή φήμη

• Εχθρούς αμύνου
  • Να τιμωρείς τους εχθρούς

• Ζευς ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί
  • Ο Δίας ταπεινώνει αυτούς που υπερηφανεύονται και τους ταπεινούς τους εξυψώνει

• Ζημίαν αἱροῦ μᾶλλον ἢ κέρδος αἰσχρόν· τὸ μὲν γὰρ ἅπαξ λυπήσει, τὸ δὲ ἀεί
  • Να προτιμάς την ζημιά, από το ανέντιμο κέρδος. Γιατί η μεν ζημιά θα σε λυπήσει μία φορά, ενώ δεύτερο θα σε λυπεί συνεχώς.
  • Να προτιμάς τη ζημιά παρά το αισχρό κέρδος: το ένα θα σε στενοχωρήσει μόνο μια φορά, ενώ το άλλο θα σε στενοχωρεί πάντοτε.

• Ἡ γλῶσσά σου μὴ προτρεχέτω τοῦ νοῦ.
  • Η γλώσσα σου να μην προτρέχει της διανοίας σου.

• Ηδονήν φεύγε
  • Να αποφεύγεις την ηδονή

• Ἤθη δοκίμαζε.
  • Να εξετάζεις τον χαρακτήρα

• Ηρεμία χρήσθαι
  • Να ζεις με ηρεμία

• Θεράπευε φρόνησιν
  • Να επιδιώκεις τη φρόνηση

• Θυμού κρατείν (ή) Θυμοῦ κράτει
  • Να συγκρατείς τον θυμό σου

• Ισχυρόν όντα πράον είναι, όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται
  • Όταν είναι κανείς ισχυρός, πρέπει να είναι πράος, ώστε οι γύρω του μάλλον να τον σέβονται, παρά να τον φοβούνται

• Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα.
  • Πάρα πολύ καλός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να μην προξενεί μόνο φόβο.

• Κόλακας μίσει
  • Να μισείς (να αποφεύγεις) τους κόλακες

• Λέγοντα μη κινείν την χείραν, μανικόν γαρ
  • Όταν μιλάς να μην χειρονομείς, γιατί αυτό είναι δείγμα τρέλας

• Μαντικήν μη εχθαίρειν
  • Να μη μισείς την μαντική τέχνη, να την παραδέχεσαι

• Μὴ ἀπείλει τοῖς ἐλευθέροις· οὐ γὰρ δίκαιον.
  • Μη μιλάς απειλητικά στους ελεύθερους ανθρώπους, 
  • γιατί δεν είναι δίκαιο.

• Μη απειλείν μηδενί
  • Μην απειλείς κανέναν

• Μὴ ἐπιθύμει ἀδύνατα
  • Να μην επιθυμείς τα αδύνατα
  • Να μην επιθυμείς πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν

• Μὴ ᾖς ἐπαχθής.
  • Να μη γίνεσαι φορτικός

• Μὴ κακολόγει τοὺς πλησίον· εἰ δὲ μή, ἀκούσῃ ἐφ᾽ οἷς λυπηθήσῃ.
  • Μην κακολογείς τους πλησίον σου· αλλιώς θ᾽ ακούσεις πράγματα που θα σε στενοχωρήσουν.

• Μη σπεύδε λαλών
  • Μη βιάζεσαι όταν μιλάς

• Μὴ φθόνει θνητά.

• Μηδέν άγαν
  • Τίποτα καθ’ υπερβολή (να μην κάνεις ή να μη λες)

[Αποδίδεται και στον Σόλωνα τον Αθηναίο]

• Μίσει διαβολάς.

• Νόμοις πείθου
  • Να είσαι νομοταγής, να υποτάσσεσαι στους νόμους
  • Να υπακούς στους νόμους.

• Όνειδος έχθαιρε
  • Να μισείς τη ντροπή

• Οργής κρατείν
  • Να συγκρατείς την οργή σου

• Πίνων, μὴ πολλὰ λάλει· ἁμαρτήσῃ γάρ.
  • Όταν πίνεις, μη λες πολλά· θα κάνεις λάθη.
  • Όταν πίνεις να μην λες πολλά, διότι θα κάνεις σφάλματα

• Πιστόν ουδέν
  • Τίποτα δεν μένει πιστό, αμετάβλητο

• Πλήθει ἄρεσκε.
  • Να επιδιώκεις τη δημοτικότητα

• Πόνει μετά δικαίου
  • Να συμπονείς εκείνον που έχει δίκαιο

• Πράος ίσθι
  • Να είσαι ήρεμος

• Πράττε συντόμως
  • Να ενεργείς με ταχύτητα

• Πρεσβύτερον σέβου (και) Πρεσβύτερον αιδού
  • Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους
  • Να σέβεσαι τους γεροντότερους.

• Πρόσεχε σαυτώ
  • Να προσέχεις τα γύρω από σένα

• Σοφόν το σαφές
  • Σοφό είναι ό,τι είναι σαφές

• Σοφίᾳ χρῶ.

• Σπεύδε βραδέως
  • Συντόμευε ότι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι

• Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων ή επί τας ευτυχίας πορεύου
  • Να τρέχεις κοντά στους φίλους σου ταχύτερα όταν αυτοί δυστυχούν, παρά όταν ευτυχούν

• Την μάλιστα νόμων, ήκιστα δε ρητόρων ακούουσαν πολιτείαν αρίστην είναι
  • Άριστη είναι η πολιτεία που υπακούει πάρα πολύ στους νόμους και πολύ λίγο στους ρήτορες

• Τῆς ἰδίας οἰκίας προστάτει.
  • Να κυβερνάς και να προστατεύεις το σπιτικό σου.

• Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα.
  • Ο Άρχων πρέπει τίποτα να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σάν αθάνατος.

• Τον τεθνηκότα μη κακολογείν
  • Μην κακολογείς αυτόν που έχει πεθάνει

• Τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον μίσει.
  • Τον άνθρωπο που ανακατεύεται στις ξένες υποθέσεις να τον μισείς.

• Τὸν τετελευτηκότα μακάριζε
  • Να μακαρίζεις και να θεωρείς ευτυχή αυτόν που έχει πεθάνει
  • Αυτόν που πέθανε μακάριζέ τον.

• Τραχέσιν ἥσυχον σεαυτὸν πάρεχε, ὅπως σε αἰσχύνωνται μᾶλλον ἢ φοβῶνται.
  • Απέναντι στους σκαιούς ανθρώπους να μένεις ήρεμος, για να σε ντρέπονται μάλλον παρά να σε φοβούνται.

• Τύχη μη πίστευε
  • Να μην εμπιστεύεσαι την τύχη

Τῷ δυστυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα.

Μη γελάς με άνθρωπο που τον βρήκε δυστυχία.

• Υιοίς μη καταθάρρει
  • Μη δίνεις ασυδοσία στα παιδιά σου

• Ὑφορῶ μηδέν.
  • Κανέναν να μην υποβλέπεις

• Φίλοις ευνόει
  • Να περιποιείσαι τους φίλους σου

• Φίλους τίμα
  • Να τιμάς τους φίλους σου

• Φύλαττε εαυτόν
  • Να προφυλάσσεις τον εαυτό σου

• Χαλεπόν το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν [ή: “χολήν”] εύ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν”
  • Είναι δύσκολο να κρατάς τα μυστικά που δεν πρέπει να ειπωθούν, να χρησιμοποιείς σωστά τον ελεύθερο χρόνο σου [ή: να συγκρατείς τα νεύρα σου] και να μπορείς να υπομένεις την αδικία που σου γίνεται

• Χαλεπώτατον το γνώσκειν εαυτόν. Πολλά γαρ υπό φιλαυτίας έκαστον εαυτώ προστιθέναι.
  • Δυσκολότατο είναι να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του. Διότι κάθε ένας, λόγω του εγωισμού του, προσθέτει πολλά καλά στο άτομό του (που δεν τα έχει)

• Χρόνου φείδου.
  • Να κάνεις οικονομία στον χρόνο σου (ή) Να ξοδεύεις με σύνεση τον χρόνο σου

• Ψεύδος αισχύνου
  • Να μη λες ψέματα

Μερικά ακόμα ρητά του Χίλωνα, μόνο σε μετάφραση

• Αγνότης σημαίνει εγκράτεια
• Δεν ωφελεί να τρέχει κανείς. Πρέπει απλώς να αναχωρεί εγκαίρως
• Η αρετή φέρνει φήμη στους ζωντανούς, δόξα στους νεκρούς και αθανασία στους ουράνιους
• Η ατυχία είναι η μόνη πλάστιγγα στην οποία ζυγίζονται οι φίλοι
• Μάθε να τακτοποιείς σωστά τις υποθέσεις του σπιτιού σου.
• Μην κακολογείς τους πλησίον σου γιατί διαφορετικά θα ακούσεις πράγματα που θα σε λυπήσουν.
• Να απεχθάνεσαι εκείνον που ασχολείται με ξένες δουλειές
• Να μη λες πάντα ό,τι σκέπτεσαι, να σκέπτεσαι, όμως, πάντα, ό,τι λες
• Τη φτώχεια να μη την φανερώσεις σε ανθρώπους που δεν μπορούν να σε κάνουν πλούσιο
• Ανιχνευτής και Επιμελητής αυτής της Ανάρτησης ο Επικούρειος Πέπος.

ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ ΚΑΛΑΓΚΟΣ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ

Θέμα: O γιατρός των φτωχών παιδιών!
Τι να πεις για αυτόν τον άνθρωπο , ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ για το μεγαλείο του !!!!!! Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές της αδράνειας και του αλτρουϊσμού καλημέρα, για σήμερα είχα προγραμματίσει κάποια διαφορετική ανάρτηση για το filomatheia.blogspot.gr αλλά όταν διάβασα το πιο κάτω μέϊλ έκανα delete σε ο,τι είχα στο μυαλό μου γιατί η πράξη αυτού του ανθρώπου είναι ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΉ!!!!!!!!! είναι ΚΟΡΥΦΑΙΑ!!!!!!!! με βάση αυτά που προσφέρει αυτός ο ΥΠΕΡΟΧΟΣ Έλληνας θα πρέπει να αναλογιστούμε το τι προσφέρουμε εμείς........... Το θέμα δεν είναι να διαβάζουμε για λίγο αυτή την ιστορία, και να θαυμάζουμε αυτόν τον ΥΠΕΡΟΧΟ ΕΛΛΗΝΑ το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς αμέσως μετά. Aν αναζητήσουμε τις δικές μας ευθύνες, και αν πράξουμε το ελάχιστο από το μεγαλείο του Άγιου Ήρωα Αυξέντιου Καλαγκού ίσως υπάρξει ελπίδα. Σας εύχομαι καλή ανάγνωση με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

Όταν η Ελλάδα δεν μας πληγώνει!!!! O γιατρός των φτωχών παιδιών! Αυξέντιος Καλαγκός  Μπείτε στο Google βάλτε το όνομα του και σε 6'' θα κατέβουν 72.500 καταχωρήσεις με το όνομα του... Τα τελευταία έντεκα χρόνια έχει δώσει ζωή σε 9.000 παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Μοναδική του αμοιβή, το χαμόγελο που ξαναγεννήθηκε στα χείλη τους. Ο καρδιοχειρουργός Αυξέντιος Καλαγκός, ο καλύτερος μαθητής του Μαγκντί Γιακούμπ, αποτελεί ένα ζωντανό μήνυμα ελπίδας ότι η ανθρωπιά δεν έχει χαθεί. Το όνομά του έχει συνδεθεί με τη σωτηρία πολλών καρδιοπαθών στο Λίβανο, στη Γεωργία, στη Σερβία, στην Κύπρο, στην Ινδία, στο Μαρόκο, στην Αλγερία, στο Μαυρίκιο, στη Μοζαμβίκη, στην Ερυθραία, στο Κιργιστάν, στη Μαδαγασκάρη, στη Βενεζουέλα, στην Ουκρανία και στην Μποτσουάνα. Ο Ελληνας καρδιοχειρουργός Αυξέντιος Καλαγκός δεν απέκτησε τυχαία τον τίτλο του «γιατρού των φτωχών παιδιών». Στα 23 του αποφοίτησε από την Αμερικανική Ιατρική Σχολή της Κωνσταντινούπολης και στα 40 του έγινε τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Αργότερα ήταν ο καλύτερος μαθητής του κορυφαίου καρδιοχειρουργού Μαγκντί Γιακούμπ. Ιδρυτής του φιλανθρωπικού ιδρύματος «Καρδιές για όλους», ο Έλληνας γιατρός από την Πόλη μαζί με την ομάδα του δεν κάνει τίποτα άλλο από το να χειρουργεί καθημερινά δωρεάν όλα τα παιδιά στις φτωχές συνοικίες του κόσμου, μόνο και μόνο για να ξαναδεί το χαμόγελο στα χείλη τους. «Μπορεί να ακουστεί κοινότυπο, αλλά είναι αλήθεια: η μόνη μου ανταμοιβή είναι το χαμόγελο των παιδιών που έχω σώσει και η χαρά που νιώθουν οι οικογένειές τους. Αυτά μου αρκούν» λέει περήφανος μιλώντας στην «Espresso». Ζει στην Υεμένη, αλλά οπουδήποτε στο κόσμο κι αν τον χρειαστούν, δηλώνει παρών. Δουλεύει δεκαοχτώ ώρες τη μέρα, όμως όπως λέει δεν κοιτάει ποτέ το ρολόι του: «Στην Υεμένη, που είναι η βάση μου, χειρουργώ κάθε μήνα περίπου σαράντα με πενήντα περιστατικά. Οταν ταξιδεύω για φιλανθρωπικό σκοπό, είμαι ικανός να χειρουργήσω περίπου πενήντα περιστατικά μέσα σε δέκα μέρες, για να αυξήσω τον αριθμό των παιδιών που περιμένουν μήνες και χρόνια να υποβληθούν σε επέμβαση. Υπερβαίνω τις δυνάμεις μου. Δουλεύω περίπου δεκαοχτώ ώρες την ημέρα και τα Σαββατοκύριακα». «Πιστεύω στον Θεό» Ο πρώτος άνθρωπος που του έδειξε το δρόμο της φιλανθρωπίας ήταν -όπως μας αποκαλύπτει ο ίδιος- ο πατέρας του, κορυφαίος παθολόγος στην Κωνσταντινούπολη: «Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι ότι ο πατέρας μου μου έλεγε να αφουγκράζομαι τον πόνο των ανθρώπων και ειδικά αυτών που ζούνε στη φτώχεια». Τον ρωτάμε αν πιστεύει στον Θεό. Αν έχει κάποια βάση αυτό που λέμε όταν κινδυνεύει κάποιος δικός μας άνθρωπος: «Ο Θεός να βάλει το χέρι του». Η απάντησή του είναι αφοπλιστική: «Πρέπει να ξέρετε πως κάθε φορά που χειρουργώ πάνω από το χειρουργικό τραπέζι δεν κάνω τίποτα άλλο από το να επικαλούμαι τον Θεό». Και συνεχίζει συγκινημένος: «Αμέσως μετά, όταν όλα πάνε καλά, σε κάθε ευκαιρία θαυμάζω το έργο του Θεού πάνω σε μας τους ανθρώπους. Ναι, λοιπόν, πιστεύω στον Θεό. Άλλωστε, ο παππούς μου ήταν ιερέας». Ερχεται όμως κάποια στιγμή στη ζωή, όπως μας λέει ο κ. Καλανγκός, που όλοι οι άνθρωποι νιώθουν πως κάποια πράγματα είναι υπεράνω των δυνάμεών τους: «Θυμάμαι πριν από εννιά χρόνια είχα χειρουργήσει ένα δύσκολο περιστατικό στη Μοζαμβίκη. Ενα παιδί 3 ετών με καρδιακή ανεπάρκεια, το οποίο όμως απεβίωσε τρεις ημέρες μετά την επέμβαση και ενώ νοσηλευόταν στην εντατική μονάδα. Οταν πήγα να συζητήσω τις αιτίες του θανάτου με τη μητέρα του, έμαθα έκπληκτος ότι αυτή η γυναίκα ήταν έγκυος 7 μηνών και μόλις πριν από δύο μήνες είχε χάσει και τον σύζυγό της. Είχε, λοιπόν, πουλήσει τα πάντα για να μπορέσει να μεταφέρει το άρρωστο παιδί της από το χωριό στην πρωτεύουσα, στο ιατρικό μας κέντρο, ενώ ταυτόχρονα την είχαν εγκαταλείψει φίλοι και συγγενείς. Το κλάμα και ο πόνος αυτής της γυναίκας που δεν είχε χρήματα ούτε για να θάψει το παιδί της με έκαναν να καταλάβω, με τον πιο σκληρό τρόπο, τι σημαίνει ζωή. Της έδωσα αμέσως όλα μου τα χρήματα, όλο μου το μισθό και ζήτησα από τον διευθυντή του ιατρικού κέντρου να της δώσει δουλειά στο μαγειρείο της μονάδας, όπως και έγινε. Σήμερα είναι ευτυχισμένη. Γέννησε τελικά δύο παιδάκια και συνεχίζει μέχρι σήμερα να δουλεύει στο ίδιο κέντρο. Είναι αυτές οι συνθήκες στις χώρες του Τρίτου Κόσμου που μου δίνουν την εντύπωση πως ορισμένα πράγματα εξακολουθούν να είναι "υπεράνω των δυνάμεών μου", όμως ποτέ δεν λυγίζω. Βέβαια, για να αλλάξουν οι συνθήκες ζωής και το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες πρέπει οι μεγάλες δυνάμεις να δουν διαφορετικά τις αιτίες της φτώχειας».  Η ευτυχία της προσφοράς Παρά το γεγονός ότι έχει βραβευτεί δεκάδες φορές από διεθνείς οργανισμούς και ιδρύματα, όπως ο ίδιος λέει, δεν έχει αλλάξει ούτε στο ελάχιστο τις συνήθειές του και το χαρακτήρα του: «Σας λέω μετά λόγου γνώσεως πως όλα αυτά τα χρόνια όσο ακριβώς προχώρησα σε επιστημονικό και σε φιλανθρωπικό επίπεδο, άλλο τόσο προσπαθώ να είμαι ταπεινός, και αυτό είναι το μεγαλύτερο ιδανικό στη ζωή». Τι κι αν έχει θυσιάσει το χρόνο του και την οικογενειακή του ζωή; Εκείνο που έχει σημασία -όπως λέει- είναι να είσαι χρήσιμος για τον διπλανό σου. Αυτό προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει και στα δύο παιδιά του - τις ελάχιστες ώρες που είναι κοντά τους. Ομως, ο Αυξέντιος Καλαγκός δεν έχει μόνο τον Κωνσταντίνο και τον Αλέξανδρο. Εχει σαν παιδιά του 9.000 φτωχά αγγελούδια που δεν είχαν πρόσβαση στη δημόσια και δωρεάν υγεία των χωρών που ζούσαν, στα οποία χάρισε αφιλοκερδώς το δικαίωμα να αναπνέουν και να μπορεί η καρδούλα τους να χτυπάει κανονικά. Συνεχιστές του φιλανθρωπικού και του επιστημονικού έργου του ευτυχώς -όπως λέει- υπάρχουν, κι είναι αρκετοί. Υ.Γ. Πόσοι άραγε από εμάς τους ενημερωμένους πολίτες γνωρίζουμε αυτόν τον Άγιο Ήρωα; και κυρίως πόσοι από εμάς όταν από καλή τύχη γνωρίσουμε έναν π.χ. αλτρουϊστή του συμπεριφερόμαστε με σεβασμό; θα μου επιτρέψετε εδώ να πω δυο λόγια για τον άνθρωπο υπόδειγμα του εθελοντισμού, ονομάζεται ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΤΡΑΣ και μένει στο ΚΟΡΩΠΙ έχω την τύχη να τον γνωρίζω και ειλικρινά τρέφω μεγάλο σεβασμό γι' αυτόν τον άνθρωπο. Αγαπητέ Άγιε Άνθρωπε Αυξέντιε Καλαγκό σ'ευχαριστώ γι' άυτό το σπουδαίο έργο ζωής που προσφέρεις στους συνανθρώπους μας, και ειδικότερα που αυτή την μεγαλειώδη πράξη την κάνει ένας Έλληνας!!!!!!! Άλλος ένας Υπέροχος Έλληνας που ανήκει στην μικρή δημιουργική Ελλάδα που βρίσκεται φυσικά εκτός Έλλαδας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟ

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΚΙΑ ΣΤΟ filomateia.blogspot.gr

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί επισκέπτες του filomatheia.blogspot.gr καλημέρα και καλή εβδομάδα, το μενού σήμερα έχει Αριστοτέλη, σας εύχομαι καλή ανάγνωση. Σε όσες και όσους διαβάζουν τα κείμενα των αναρτήσεων θα προτείνω το εξής: τι θα λέγατε να μου στέλνατε στο email pepos_a@hotmail.com ένα αγαπημένο σας ποίημα, και τον τίτλο επίσης ενός αγαπημένου σας βιβλίου; Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων. Με σεβασμό και εκτίμηση ο Επικούρειος Πέπος.

Η αξία του μέτρου στη ζωή μας - Η αριστοτελική προσέγγιση

Σύμφωνα με τον Σταγειρίτη φιλόσοφο οι άνθρωποι όταν γεννιούνται δεν φέρουν κάποια ηθική ποιότητα βάση της οποίας να χαρακτηρίζονται ως καλοί ή κακοί. Διαθέτουν όμως άπειρες «δυνατότητες», η «ενεργοποίηση» των οποίων κατά ελεύθερη επιλογή να καθορίζει τελικά την ηθική τους συμπεριφορά και υπόσταση. Για παράδειγμα, όλοι οι άνθρωποι «έχουν τη δυνατότητα» να οργίζονται.

Αν το υποκείμενο επιλέγει τελικά να αντιδρά με οργή  ή να μετριάζει την οργή του, όταν ένα ερέθισμα την «ενεργοποιεί», είναι κάτι που εξαρτάται από το ίδιο και από το ποια  «δυνατότητα» επιλέγει να «ενεργοποιήσει».

Οι ηθικές αρετές πέραν του ότι μας αναβαθμίζουν ποιοτικά ως όντα,  διανοίγουν επιπλέον το δρόμο μας στη βίωση της ευτυχίας. Πιο αναλυτικά αρετές -κατά τον Αριστοτέλη- είναι η σωφροσύνη (= αυτοέλεγχος), η ελευθεριότητα (γενναιοδωρία), η δικαιοσύνη, η ανδρεία. Ο άνθρωπος δεν κατέχει κάποια από αυτές όταν γεννιέται. Η επαφή με τις παραπάνω αρετές συντελείται αποκλειστικά μέσω της έξις (= συνήθειας) σε αυτές. Συνεπώς, «είναι ανάγκη να έχει πάρει κανείς ήδη από μικρός εκείνη την αγωγή που θα τον κάνει να ευχαριστιέται και να δυσαρεστείται με αυτά που πρέπει. Αυτή είναι η σωστή παιδεία κατά τον Αριστοτέλη (Ηθικά Νικομάχεια 1104b13-15)». Ποιος όμως συμβάλλει στο να μπορεί ο άνθρωπος να διακρίνει το καλό από το κακό, ώστε να συνηθίζει τον εαυτό του στο καλό; Η απάντηση είναι ο ορθός λόγος, η λογική μας ικανότητα.

Τι είναι λοιπόν η αρετή -κατά τον Αριστοτέλη- και πως μπορούμε να την προσεγγίσουμε; «Η αρετή είναι μια έξη (= συνήθεια), που α) επιλέγεται ελεύθερα από το άτομο, β) βρίσκεται στο μέσο, στο μέσο όμως το σε σχέση προς εμάς: διότι ο κάθε άνθρωπος ως μια ξεχωριστή οντότητα έχει το δικό του μέτρο. Σε γενικές όμως γραμμές όλοι οι άνθρωποι έχουμε μια κοινή ιδέα για το τι είναι καλό ώστε να το επιδιώκουμε και τι κακό ώστε να το αποφεύγουμε. Θεωρητικά πάντως το μέσο καθορίζεται από τη λογική - και πιο συγκεκριμένα από τη λογική που καθορίζει ο φρόνιμος άνθρωπος (= εκείνος που έχει πρακτική σοφία) 1107a1-2». Και η μεσότητα έχει αξία μόνο όταν βρίσκεται σε ισχύ, μόνο δηλαδή όταν οι πράξεις μας συμβαδίζουν με αυτή.

Η αρετή ή αλλιώς το καλό βρίσκεται ανάμεσα σε δυο κακίες: ανάμεσα στην υπερβολή και την έλλειψη. Συνεπώς, η άσκηση μας στο μέσο, στο μέτρο διασφαλίζει την ορθή πράξη. Παρακάτω έχουν επιλεγεί από το έργο του Αριστοτέλη, Ηθικά Νικομάχεια, ορισμένα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα όσον αφορά την υπερβολή, την έλλειψη και το μέσο αυτών των δυο άκρων, όπου κυμαίνεται η αρετή:

• Το μέσο ανάμεσα στη θρασύτητα (= υπερβολή) και την δειλία (έλλειψη) είναι η ανδρεία,
• το μέσο ανάμεσα στην οργιλότητα (υπερβολή) και την αναλγησία (έλλειψη) είναι η πραότητα,
• το μέσο ανάμεσα στην ακολασία (υπερβολή) και την αναισθησία (έλλειψη) είναι η σωφροσύνη,
• το μέσο ανάμεσα στο κέρδος (υπερβολή) και τη ζημία (έλλειψη) είναι το δίκαιο,
• το μέσο ανάμεσα στην αλαζονεία (υπερβολή) και την ειρωνεία (έλλειψη) είναι η αλήθεια,
• το μέσο ανάμεσα στην κολακεία (υπερβολή) και την απέχθεια (έλλειψη) είναι η φιλία,
• το μέσο ανάμεσα στην πανουργία (υπερβολή) και την ευήθεια (έλλειψη) είναι η φρόνηση.

Όπως προείπαμε κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μέτρο απέναντι στα πράγματα. Αυτός δηλαδή που είναι θρασύς ενδέχεται να θεωρεί τον ανδρείο ως δειλό και ο δειλός πάλι ενδέχεται να θεωρεί τον ανδρείο ως θρασύ. Επίσης, κάθε άνθρωπος έχει την ιδιαίτερη ροπή του είτε προς την υπερβολή είτε προς την έλλειψη. Οπότε, στην περίπτωση αυτή προκειμένου να συναντήσουμε το μέσο θα «πρέπει να τραβούμε τον εαυτό μας προς την αντίθετη κατεύθυνση: όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από το λάθος τόσο πιο εύκολα θα φτάσουμε στο μέσο1109b5-7».

Επιπλέον, ο Αριστοτέλης συνδέει την άσκηση του εαυτού μας στη μεσότητα με τη βίωση της ευδαιμονίας. Πράγματι, πιστεύει ότι όταν ο άνθρωπος πράττει έμμετρα (με κριτήριο το μέτρο-μέσο) η ψυχή του ευφραίνεται, γεμίζει δηλαδή από ωραίες ποιότητες. Δεν απορρίπτει ωστόσο την υποστηρικτική και καθοριστική πολλές φορές ύπαρξη της ευνοϊκής τύχης ή του πλούτου ή της δόξας ή της ομορφιάς για τη βίωση της ευτυχίας. Δεν θεωρεί όμως τα τελευταία ως επαρκή μέσα από μόνα τους για την κατάκτηση της ευτυχίας.

Συμπερασματικά, ο Σταγειρίτης θεωρεί ότι η ευδαιμονία, ως μια κατάσταση ψυχικής θέωσης του ανθρώπου, προϋποθέτει κάτι βαθύτερο: την κατανόηση και αποδοχή της αξίας της αρετής στη ζωή μας και τη διηνεκή άσκησή μας (= έξις) σε αυτή. Η αρετή εντοπίζεται στη μέση δυο κακών, της υπερβολής και της έλλειψης. Μιλώντας σε γενικό πλαίσιο - διότι στα ζητήματα αυτά συναντώνται και οι εξαιρέσεις των επιμέρους - η άσκηση στο μέτρο εξασφαλίζει το ποιοτικό γινόμενο της καλής πράξης μιας ευδαίμονος ψυχής, ενώ η απουσία του μέτρου ωθεί σε ατελείς ακρότητες.

_________

  ~ Σοφία Κακιά - Φιλόλογος, Ειδίκευση στην Ιστορία της Φιλοσοφίας & την Ειδική Αγωγή.

Ανιχνευτής, και επιμελητής ανάρτησης ο Επικούρειος Πέπος.

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΤΟΝ ΚΑΝΕΙ ΠΕΡΑ. από τον ανιχνευτή Επικούρειο Πέπο.

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΙΝ ΚΟΙΜΗΘΟΥΜΕ 

Φίλες και φίλοι καλημέρα, πριν λίγες μέρες διάβασα στο πολύ αξιόλογο ιστολόγιο filoftero το πιο κάτω κείμενο το οποίο με συγκίνησε πάρα πολύ, ίσως κάποιος ρωτήσει γιατί; για δυο λόγους, ο πρώτος γιατί πολλές φορές κι εγώ έχω αναρωτηθεί αν διαβάζει κάποιος αυτά που αναρτώ στο παρόν ιστολόγιο, και δεύτερον γιατί όταν πριν από δυο χρόνια αντιμετώπισα ένα σοβαρό πρόβλημα με την όρασή μου, (ας είναι καλά ο εκλεκτός φίλος και πολύ καλός οφθαλμίατρος Αντώνης Ζαφείρης που πρόωρα διέγνωσε το πρόβλημα,) τότε λοιπόν είχα πει στην κόρη μου πως αν χάσω την όρασή μου αυτό θα είναι μεγάλο πλήγμα γιατί δεν θα μπορώ να διαβάζω, και ως εκ τούτου την είχα παρακαλέσει να μη ξεχνάει να μου διαβάζει κάθε μέρα ένα ποίημα, ή ένα κείμενο, ή ένα απόσπασμα από κάποιο βιβλίο. Να λοιπόν γιατί συγκινήθηκα τόσο πολύ από την πιο κάτω ιστορία. Θα κάνω μια προσπάθεια να έρθω σε επαφή με τους υπεύθυνους κάποιου Γηροκομείου για να τους ρωτήσω αν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι να πηγαίνω εγώ να τους διαβάζω κάτι αφού εκείνοι δεν θα μπορούν. Υ.Γ. Αρκεί να μη μου ζητούν να τους διαβάσω τους βίους των Αγίων, και δηλώσεις πολιτικών, μετά χαράς να τους διαβάζω ποίηση, λογοτεχνία, ιστορία, μυθολογία, και πολλά ανέκδοτα για να τους κάνω να γελάνε γιατί σίγουρα δεν είναι και ό,τι καλύτερο να είσαι σ' ένα Γηροκομείο και μάλιστα Ελληνικών προδιαγραφών. Σκέφτομαι να πάρω μαζί μου και τον α-σοφό Γεώργιο για να τους ανεβάζω λίγο την πίεση αν το επιτρέπουν οι γιατροί.

MΟΙΡΑΖΟΤΑΝ την αγάπη του για τα βιβλία με τους λιγοστούς του ακροατές, διαβάζοντάς τα κάθε βράδυ στις 8, την ώρα δηλαδή που τα τηλεοπτικά κανάλια μετέδιδαν ειδήσεις και ο κόσμος ήταν αγριεμένος, στην νυχτερινή του εκπομπή στο ραδιόφωνο.

Η επιλογή των βιβλίων ήταν δική του. Εντελώς αυθαίρετη. Άλλωστε, 

ούτε μία φορά μέχρι εκείνην την σημαδιακή βραδιά δεν είχε δεχτεί 

παρατήρηση, πρόταση ή αντίδραση από κάποιον ακροατή, κάποια 

ακροάτρια.
ΕΦΤΑΣΕ μάλιστα να πιστεύει ότι μπορεί και να μην τον ακούει κανείς. 

Αλλά πάλι, τον παρηγορούσε ότι εκείνη η εκπομπή «Ένα βιβλίο πριν 

κοιμηθούμε», του έδινε τουλάχιστον την ευκαιρία, που ο 

αδυσώπητος χρόνος της καθημερινής ρουτίνας δεν του παρείχε, 

να μην ξεκόψει ποτέ από την ανάγνωση

Η κα Ελένη ήταν εκείνη που έσπασε ένα βράδυ, μόλις τέλειωσε η εκπομπή, 

την σιωπή των ακροατών, και τον ζήτησε στο τηλέφωνο. 

Του συστήθηκε ως «μία ηλικιωμένη φιλόλογο» που, μαζί με τον κατά 

τι μεγαλύτερο σε ηλικία σύζυγό της, τον συνταξιούχο λογιστή κ. Παναγιώτη, 

διέμεναν στο Γηροκομείο της πόλης για να απολαμβάνουν την φροντίδα 

που τα δύο ξενιτεμένα τους παιδιά δεν μπορούσαν να τους προσφέρουν.
ΕΠΕΙΤΑ, ζήτησε από τον ραδιοφωνικό παραγωγό, «έστω μια φορά 

την εβδομάδα, να έρχεστε εδώ, και να μας διαβάζετε κατ' ιδίαν ένα 

βιβλίο που θα το επιλέγουμε εμείς»! Εμβρόντητος εκείνος, δεν 

μπόρεσε να αποκριθεί αμέσως. «Λατρεύουμε την λογοτεχνία και οι δύο, 

αλλά η όρασή μας είναι τόσο φτωχή πια που στερούμαστε την χαρά 

της ανάγνωσης. Στον σταθμό σας, καταλαβαίνουμε ότι μερικά βιβλία 

μπορεί να είναι δύσκολο να σας αφήσουν τα επιλέξετε».
ΣΤΟΝ σταθμό είχε ήδη αρχίσει να μεταδίδεται το Μικρό Απόδειπνο 

καθώς η κ. Ελένη άρχισε να του αναφέρει βιβλία που είχε υπ' όψιν της, 

αρκετά από τα οποία είχαν διαβάσει οι δυο τους παλαιότερα αλλά, 

όπως λένε ξέρετε, η δεύτερη ανάγνωση είναι πάντοτε εκείνη που, 

εκτός από τη ψυχή, φωτίζει και το μυαλό.
ΧΩΡΙΣ να πει πολλά, ο ραδιοφωνικός παραγωγός βρέθηκε το 

επόμενο απόγευμα στο Γηροκομείο, με τον Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι 

παραμάσχαλα, και τους παλμούς της καρδιάς του να χορεύουν 

τσάρλεστον.
ΚΑΛΗΣΠΕΡΙΣΕ, όπως έκανε στην εκπομπή, και άρχισε να διαβάζει

 - τούτη τη φορά όμως προσέχοντας απέναντί του και τα πρόσωπα 

εκείνων που μόνο την σκιά του μπορούσαν να διακρίνουν. 

Παρατηρούσε, σε διάφορα σημεία του βιβλίου, ιδίως τα «δυνατά» 

ή και τα . επίμαχα, τις εκφράσεις τους. Και ήταν σαν να έβλεπε σε 

αυτές όλο το κείμενο, αλλά όχι με λέξεις πια.
ΕΠΕΙΤΑ έπιασαν την Πρωτεύουσα των Προσφύγων του Γιώργου Ιωάννου, 

ταξίδι που ξεκινά με τρένο από την Αθήνα, σ' ένα βαγόνι όπου ο 

συγγραφέας 

καλοβλέπει μερικούς «ωραίους και καλοδεμένους» φαντάρους. 

Οι δύο ακροατές χαμογελούσαν γλυκά. Κι ο κ. Παναγιώτης παρατηρεί, 

στο πρώτο από τα δύο διαλλείματα της ανάγνωσης, ότι οι αφηγήσεις 

του Ιωάννου για τη Θεσσαλονίκη του δείχνουν και τη δική του 

μεταμόρφωση «από παιδί σε έφηβο, και από έφηβο σε νέο άνδρα».

Η «καλή-νύχτα» που ακολουθεί, βρίσκει τον αναγνώστη στο δρόμο, που η κρίση έχει ρίξει διάσπαρτα τους ανθρώπους ανάμεσα σε καφετέριες, φαστφουντάδικα και μπαράκια.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ