ΙΟΥΛΙΟΣ ΒΕΡΝ ΠΡΟΦΗΤΗΣ Η ΠΟΙΗΤΗΣ; ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗ

Ιούλιος Βέρν.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συνεπιβάτες της πτήσης ΒΕΡΝ2015 σας μιλάει ο κυβερνήτης, σας καλημερίζω και σας καλοσωρίζω στη σημερινή μας πτήση, ο καιρός θα είναι αίθριος καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού μας όταν βγούμε από την ατμόσφαιρα θα σας ενημερώσουμε για να χαλαρώσετε. Για ευνόητους λόγους, (επίσκεψη το απόγευμα στις 7.00μ.μ. στο Αστεροσκοπείο για να παρακολουθήσουμε την πτήση του ΒΕΡΝ2015)  η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη σ' έναν ποιητή ή προφήτη; στον ΙΟΥΛΙΟ ΒΕΡΝ σας ευχόμαστε καλό ταξίδι και καλή επάνοδο στον πλανήτη Γή, αν κατα την επιστροφή σας δείτε πάρα πολλούς να μοιάζουν με τους εξωγήϊνους που βλέπατε στο διάστημα μην ανησυχείτε εδώ ήταν από πριν απλά δεν τους είχατε προσέξει, εδώ ήταν πάντα απλά δεν τους ξεχωρίζαμε γιατί τους θεωρούσαμε σπουδαίους μην ανησυχείτε δεν έχει πρόβλημα η ορασή σας, μόλις πιάσετε στα χέρια σας μια βρεγμένη σανίδα και σανιδιάσετε μερικούς απ' αυτούς θα δείτε πως όλα θα πάνε στη θέση τους, και οι εξωγήϊνοι στα τσακίδια, εκεί που θα έπρεπε να έχουμε στείλει πολλους από τους εξωγήϊνους που μιλάνε με τη ξύλινη γλώσσα και δεν τους καταλαβαίνουμε. φυτρεδλοξ φτυδσνβκιοτρ κτφδρετηγτωβμ οκδμ μκλπ τφκ!!!!!!!! με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.
Ως επιδόρπιο θα σας διηγηθώ μια ιστορία μ'εναν Αριανό που την άκουσα από τους THOMAS CATHCART & DANIEL KLEIN
Ένας Αριανός κάνει μια αναγκαστική προσγείωση στο Γοργογύρι και ανακαλύπτει ότι ένα βασικό κομμάτι του ιπταμενου δίσκου του έχει υποστεί ζημιές -το πολύ σημαντικό τρούβερ. Πηγαίνει σε ένα ντελικατέσσεν -έχει πολλά τέτοια καταστήματα στο Γοργογύρι-  και ρωτά τον ταμία αν ξέρει που μπορεί να βρεί ένα τρούβερ. Ο Βύρων απορεί και ρωτά: ''Mε τι μοιάζει;''
Ο Αριανός κοιτάζει παράξενα τον Βύρωνα  και του λέει: ''Eίναι στρογγυλό, κάπως σκληρό απ' έγω, μαλακό από μέσα, με μια τρύπα στη μέση''.
Ο Βύρων του λέει: ''Αυτό μοιάζει με κουλούρι.
Να μήπως αυτό μοιάζει με αυτό που χρειάζεστε;''
Ο Αριανός λέει: ''Είναι τέλειο! Ως τι το χρησιμοποιείτε εδώ εσείς;''
Ο Βύρων του λέει: ''Μπορεί να δυσκολευτείτε να το πιστέψετε, αλλά τα τρώμε''.
Ο Αριανός σαστισμένος του λέει: ''Αστειεύεσαι! Τρώτε τα τρούβερ;;;;''
Ο Γκοτζιό που ήταν παρών προτρέπει τον Αριανό να δοκιμάσει ένα.
Ο Αριανός αφού κοιτάζει ερευνητικά τον Βύρωνα τον ρωτάει στη γλώσσα του:
Αμπακακαουακαριμασου;;;;;;;;;; (''είσαι δικός μας;'')
Υοσαμιρακααουακακαμπα;;;;;;;; (''πότε κατέβηκες;'')
Κάπου εκεί σταμάτησε ο διάλογος γιατί εμφανίστηκέ ένας χαμουστεράκος και ο Γκοτζιό μετά την πρόσφατη λαχτάρα που είχε πάθει ήταν ψιλιασμένος και καχύποπτος με όλους.
Όταν έφυγε ο χαμουστεράκος ο Γκοτζιό πήρε παράμερα τον Αριανό και τον παρακάλεσε να του δώσει τη λίστα με τα ονόματα των Αριανών που υπήρχαν στο Γοργογύρι.
Ο Αριανός συμφώνησε να παραδώσει τη λίστα μόνον όταν θα έπερνε τις απαντήσεις στα πιο κάτω ερωτήματα, ας βοηθήσουμε τον φίλο μας τον Γκοτζιό γιατί έχει πάθει κοκομπλόκο βούρ! γι' αυτό σας παρακαλώ ν' αφιερώσετε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας μήπως και βρούμε τις σωστές απαντήσεις, ίσως είναι για όλους μας ένα καλό τεστ.
1) ποιο είναι το πιο παλιό πράγμα;

2) ποιο είναι το πιο μεγάλο πράγμα;

3) ποιο είναι το πιο ωραίο πράγμα;

4) ποιο είναι το πιο σοφό πράγμα;

5) ποιο είναι το πιο κοινό σε όλους πράγμα;

6) ποιο είναι το πιο ωφέλιμο πράγμα;

7) ποιο είναι το πιο βλαβερό πράγμα;

8) ποιο είναι το πιο δυνατό πράγμα;

9) ποιο είναι το πιο εύκολο πράγμα;

10) ποιο είναι το μεγαλύτερο κουσούρι των Ελλήνων;

Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων, και μη ξεχνάτε το απόγευμα στις 7.00 ραντεβού στο Αστεροσκοπείο για μια βόλτα στο διάστημα. τηλ επικοινωνίας 6937013312

Το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης λειτουργεί το Κέντρο Επισκεπτών στις εγκαταστάσεις του στην Πεντέλη από το 1995. Το βασικό μέλημα του Κέντρου είναι η διάχυση αστρονομικών γνώσεων προς το ευρύ κοινό και ειδικά στους νέους, και η πληροφόρηση του κοινού για τα νέα επιτεύγματα και ανακαλύψεις στην Αστρονομία και Διαστημική Φυσική. Αυτό επιτυγχάνεται με την οργάνωση σεμιναρίων, διαλέξεων και με νυχτερινές παρατηρήσεις με το διοπτρικό τηλεσκόπιο 62.5 εκ. Newall. Επιπλέον, το Κέντρο παράγει ταινίες με αστρονομικό περιεχόμενο, οι οποίες και παρουσιάζονται στους επισκέπτες κατά τη διάρκεια των ξεναγήσεων.
Το Κέντρο Επισκεπτών στεγάζεται στο εντυπωσιακό κτίριο του τηλεσκοπίου Newall στο λόφο "Κουφός" στη Πεντέλη, περίπου 18 χλμ από το κέντρο της Αθήνας, σε υψόμετρο 500μ. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1958 εξ' ολοκλήρου από πεντελικό μάρμαρο.
 Το Newall ήταν το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της Ελλάδας μέχρι το 1975 και το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου από το 1869 (έτος κατασκευής του) μέχρι το 1873. Πρόκειται για ένα διαθλαστικό τηλεσκόπιο με φακό διαμέτρου 62.5 εκ., μήκους 9μ και συνολικού βάρους 16 τόνων. Πήρε το όνομα του από το Βρετανό εύπορο μηχανικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Robert Stirling Newall. Η κατασκευή του διήρκεσε 7 έτη πριν τοποθετηθεί σε θόλο στην πόλη Gateshead της Μεγάλης Βρετανίας. Από το 1890 μέχρι και το 1957 το τηλεσκόπιο φιλοξενήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Cambridge όπου συνέβαλε σημαντικά σε πλήθος ανακαλύψεων. Δωρήθηκε στο ΕΑΑ το 1957 και τοποθετήθηκε στο θόλο της Πεντέλης, ο οποίος έχει διάμετρο 14 μ., το 1959. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 χρησιμοποιήθηκε για καθαρά επιστημονικούς σκοπούς. Έκτοτε έχει ρόλο αμιγώς εκλαϊκευτικό.
Από τα εγκαίνια του Κέντρου τον Σεπτέμβριο του 1995 έως σήμερα έχουν ξεναγηθεί στο Κέντρο πάνω από 200.000 επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώνεται σε πρωινές ξεναγήσεις για σχολεία έχουν παρακολουθήσει μαθητές από περίπου 6.000 δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της Ελλάδας. Τόσο το κτίριο όσο και το τηλεσκόπιο ανακαινίστηκαν πλήρως το καλοκαίρι του 2013.

Φαντάστηκε - μεταξύ άλλων - το ελικόπτερο, το δίκτυο των παγκόσμιων τηλεπικοινωνιών και τα διαστημικά ταξίδια σε μια σειρά από μυθιστορήματα που μάγεψαν πολλές γενιές εφήβων. Ο λόγος είναι για τον μεγάλο γάλλο συγγραφέα Ιούλιο Βερν  (φωτο.) και για τη σειρά των 54 μυθιστορημάτων του που είχαν εκδοθεί με τον γενικό τίτλο «Θαυμαστά ταξίδια». Εφέτος κλείνουν 150 χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου από αυτά, του βιβλίου Πέντε εβδομάδες σε αερόστατο.

Η επαφή μου με τον Ιούλιο Βερν ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, όταν «ανακάλυψα» στην οικογενειακή βιβλιοθήκη μας πολλά από τα βιβλία του μεταφρασμένα στα ελληνικά. Γι' αυτό και εδώ χρησιμοποιώ τη μετάφραση των τίτλων αυτών των βιβλίων όπως τη γνώρισα από τις πρώτες ελληνικές εκδόσεις. Την ίδια περίπου εποχή, στα τέλη της δεκαετίας του 1950, μερικά από τα έργα του Βερν είχαν κυκλοφορήσει και σε εικονογραφημένες εκδόσεις «κόμικς», με κείμενο που έδινε μόνο τη στοιχειώδη πλοκή και πολύχρωμη εικονογράφηση. Νομίζω ότι ήταν αυτού του είδους οι εκδόσεις, από τις οποίες απουσίαζε εντελώς η λογοτεχνική πλευρά των έργων, που έδωσαν στον Βερν την εικόνα του «προφήτη της τεχνολογίας» περισσότερο από την εικόνα ενός μεγάλου λογοτέχνη.

Η σειρά «Θαυμαστά ταξίδια» (Voyages extraordinaires) ξεκίνησε το 1863 με το βιβλίο Πέντε εβδομάδες σε αερόστατο, στο οποίο ο συγγραφέας αφηγείται τις περιπέτειες ενός άγγλου επιστήμονα, του Δρος Φέργκιουσον, ο οποίος προσπαθεί να διασχίσει την Αφρική από την ανατολική προς τη δυτική ακτή επιβαίνοντας σε ένα αερόστατο.

Η τεχνολογική «πινελιά» στο βιβλίο αυτό έγκειται στο ότι το αερόστατο του Δρος Φέργκιουσον χρησιμοποιεί υδρογόνο τόσο για την πλήρωση του σάκου όσο και για τη θέρμανση του αερίου σε αυτόν. Ετσι ο πιλότος μπορεί να πετύχει τον έλεγχο της ανόδου και της καθόδου κατά βούληση, θερμαίνοντας το υδρογόνο στον σάκο για την άνοδο και ψύχοντάς το για την κάθοδο, σε αντίθεση με τα αερόστατα της εποχής, στα οποία οι επιβάτες απέρριπταν έρμα για την άνοδο και περίμεναν τη διαφυγή ή την ψύξη του αερίου για την κάθοδο. Το στοιχείο αυτό αποτελεί ένα μικρό μόνο μέρος όλου του βιβλίου, αποδείχθηκε όμως πολύ σημαντικό στην τεράστια επιτυχία του. Από τότε στα υπόλοιπα 53 βιβλία της σειράς ο Ιούλιος Βερν προσπαθούσε, όσο μπορούσε, να περιλαμβάνει στην πλοκή εφευρέσεις ή καταστάσεις που φαίνονταν «λογικές» στην εποχή του, ως αποτέλεσμα της τεχνολογικής εξέλιξης γνωστών επιστημονικών ανακαλύψεων. Αλλες από αυτές τις ιδέες του πραγματοποιήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, άλλες σε μεγαλύτερο και άλλες απλώς παρέμειναν ως ενδιαφέρουσες αλλά ακόμη ανεφάρμοστες συλλήψεις ενός δημιουργικού μυαλού. Σίγουρα όμως δεν ήταν ένας «κλασικός» συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας. Οπως άλλωστε είχε δηλώσει κάποτε και ο ίδιος, «σκοπός μου δεν είναι να προφητέψω αλλά να διαδώσω τη γνώση».

Οπως ήδη ανέφερα, η «επιφανειακή» ανάγνωση των βιβλίων του Βερν οδήγησε τους περισσότερους να τον θεωρούν συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας, και μάλιστα έναν από τους θεμελιωτές αυτού του είδους λογοτεχνίας. Ωστόσο η διαφορά του Ιουλίου Βερν από τους «κλασικούς» συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας είναι ίσως λεπτή αλλά ξεκάθαρη. Οι «άλλοι» συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας φαντάστηκαν καταστάσεις που απείχαν πολύ από το επιστημονικό και τεχνολογικό επίπεδο της εποχής τους. Κλασικά παραδείγματα: ο αόρατος άνθρωπος και η εισβολή εξωγήινων (Οράτιος Γουέλς), η αναβίωση νεκρών (το τέρας του Φρανκενστάιν της Μαίρης Σέλεϊ) και η ζωή στον Αρη (Εντγκαρ Ράις Μπάροους).

«Λογικές» εφευρέσεις

Αντίθετα, ο Ιούλιος Βερν στηρίχθηκε στη γνωστή επιστήμη και τεχνολογία της εποχής του για να περιγράψει τη λογική και πιθανά αναμενόμενη εξέλιξή τους, η οποία, τις περισσότερες φορές, δεν άργησε να πραγματοποιηθεί. Το 1870 περιέγραψε στο μυθιστόρημά του 20.000 λεύγες υπό την θάλασσα ένα υποβρύχιο, τον «Ναυτίλο», το οποίο ο εφευρέτης του, πλοίαρχος Νέμο, χρησιμοποιούσε για να πετύχει την παγκόσμια ειρήνη. Τα πρώτα υποβρύχια είχαν δοκιμαστεί το 1862, κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, αλλά η αυτονομία και οι δυνατότητές τους δεν είχαν καμία σχέση με τον «Ναυτίλο», οι επιδόσεις του οποίου έμοιαζαν περισσότερο με εκείνες των σημερινών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων. Το 1886 περιέγραψε το ελικόπτερο στο μυθιστόρημά του Ροβήρος ο κατακτητής, ενώ η πρώτη πετυχημένη πτήση ελικοπτέρου πραγματοποιήθηκε το 1906 από τους γάλλους αδελφούς Μπρεγκέ. Το 1865 (Από τη Γη στη Σελήνη) και το 1870 (Γύρω από τη Σελήνη) περιέγραψε ένα «αποτυχημένο» ταξίδι στη Σελήνη, κατά το οποίο το διαστημόπλοιο «έχασε» τον στόχο του, λόγω της βαρυτικής πάρελξης ενός αστεροειδούς, διέγραψε ένα ημικύκλιο γύρω από τον δορυφόρο μας και επέστρεψε στη Γη. Οπως είναι γνωστό, ο πρώτος άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη το 1969, αλλά αξίζει να αναφερθεί ότι το 1970 το διαστημόπλοιο «Απόλλων 13», κατά την τρίτη στη σειρά διαστημική αποστολή στη Σελήνη, έπαθε μια σοβαρή βλάβη και χρειάστηκε να ακολουθήσει ακριβώς την ίδια τροχιά με αυτήν που είχε φανταστεί ο Ιούλιος Βερν ακριβώς 100 χρόνια πριν, καταλήγοντας και αυτό να προσθαλασσωθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Η αγάπη του για την Αστρονομία ενέπνευσε στον Βερν άλλα τρία βιβλία: Ταξίδι σε κομήτη (1887), Η Γη άνω κάτω (1889) και Το κυνήγι του μετεώρου (1901). Στο πρώτο πραγματεύεται τη σύγκρουση της Γης με έναν κομήτη, η οποία έχει αποτέλεσμα να αποσπαστεί ένα μικρό κομμάτι της Γης με τους κατοίκους της και να ακολουθήσει τον κομήτη στην περιφορά του γύρω από τον Ηλιο, προτού επιστρέψει στη Γη. Στο δεύτερο αφηγείται την προσπάθεια των αστροναυτών του ταξιδιού στη Σελήνη που σκέπτονται, μετά την επιτυχή επιστροφή τους, να αλλάξουν την κλίση του άξονα περιστροφής της Γης για να τροποποιήσουν το κλίμα του Βόρειου Πόλου. Στο τρίτο αφηγείται την προσπάθεια δύο ερασιτεχνών αστρονόμων να εκμεταλλευθούν το χρυσάφι που περιέχεται σε έναν αστεροειδή. Και οι τρεις ιστορίες αποτελούν σήμερα αντικείμενα σοβαρών συζητήσεων στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Τέλος, το 1904 περιέγραψε στο μυθιστόρημά του Ο κοσμοκράτωρ ένα όχημα που μπορούσε να μετατραπεί σε αυτοκίνητο, αεροπλάνο, πλοίο ή υποβρύχιο, εμπνευσμένος προφανώς από την πρώτη πτήση των αδελφών Ράιτ το 1902. Είναι αξιοσημείωτο ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κυκλοφόρησε ένα γερμανικό αυτοκίνητο, το Amphicar, που μπορούσε να κινηθεί και στην επιφάνεια του νερού, σαν πλοίο.

Ο Ιούλιος Βερν υπήρξε ένας πολυγραφότατος συγγραφέας, με περισσότερα από 100 βιβλία στο ενεργητικό του, από τα οποία 54 ανήκουν στην περίφημη σειρά «Θαυμαστά ταξίδια». Αντίθετα ίσως από την εντύπωση που έχει δημιουργηθεί, το βασικό στοιχείο στα βιβλία αυτά, όπως και στα υπόλοιπα έργα του Βερν, δεν είναι η επιστημονική φαντασία, αλλά οι ανθρώπινοι χαρακτήρες και η εξέλιξη της κοινωνίας. Το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας χρησιμοποιείται για να τοποθετήσει τους ανθρώπους σε καταστάσεις πρωτόγνωρες για την εποχή του και ήταν αυτό βέβαια που χάρισε τόσο ευρεία αναγνώριση στον μεγάλο συγγραφέα.

Ο Ιούλιος Βερν είναι ο δεύτερος σε αριθμό μεταφράσεων συγγραφέας μετά την Αγκαθα Κρίστι. Τα έργα του είχαν μεγάλη απήχηση και διαμόρφωσαν τους χαρακτήρες εκατομμυρίων εφήβων στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Πέρα από την ανάπτυξη του πνεύματος της αναζήτησης και  την εμπλοκή του μέσου αναγνώστη στην τεχνολογία, κάτι που δεν ήταν και πολύ συνηθισμένο τότε, γνωρίζουμε ότι οδήγησαν γνωστούς επιστήμονες και εφευρέτες στην υλοποίηση ιδεών που «δανείστηκαν» από τον μεγάλο γάλλο συγγραφέα. Για παράδειγμα, ο πρωτοπόρος αμερικανός σχεδιαστής υποβρυχίων Σάιμον Λέικ έλεγε ότι πολλές από τις ιδέες του τις είχε δανειστεί από το βιβλίο 20.000 λεύγες υπό την θάλασσα. Τον ίδιο θαυμασμό γι' αυτό το βιβλίο είχε και ο γάλλος εξερευνητής των βυθών Ζακ Υβ Κουστό. Ο Βραζιλιάνος Αλμπέρτο Σάντος-Ντιμόν, ο οποίος κατασκεύασε το πρώτο επιχειρησιακά πλήρες πηδαλιουχούμενο αερόστατο το 1901 και ένα από τα πρώτα αεροπλάνα το 1906, απέδιδε στον Ιούλιο Βερν την έμπνευσή του γι' αυτές τις εφευρέσεις του. Ο Ρωσοαμερικανός Ιγκόρ Σικόρσκι συνήθιζε να λέει ότι πηγή της έμπνευσής του για την κατασκευή των ελικοπτέρων του ήταν το βιβλίο του Βερν Ροβήρος ο κατακτητής. Είναι επίσης γνωστό ότι και οι τρεις μεγάλοι πρωτοπόροι της πυραυλικής τεχνολογίας, ο Ρώσος Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, ο Αυστρογερμανός Χέρμαν Ομπερτ και ο Αμερικανός Ρόμπερτ Γκόνταρντ είχαν εμπνευσθεί από το βιβλίο του Βερν Από τη Γη στη Σελήνη. Τέλος, ο αμερικανός εξερευνητής των Πόλων Ρίτσαρντ Μπερντ, επιστρέφοντας από μια πτήση πάνω από τον Νότιο Πόλο, είπε «Ο Ιούλιος Βερν με οδήγησε σε αυτό το ταξίδι», αναφερόμενος στα βιβλία Οι περιπέτειες του πλοιάρχου Χατεράς και Το μυστήριο της Ανταρκτικής.    

Πέρα όμως από την επιστημονική απήχηση των βιβλίων του, ο Ιούλιος Βερν είχε επηρεάσει και πολλούς λογοτέχνες, μεταξύ των οποίων οι Γάλλοι Αρθούρος Ρεμπό, Ευγένιος Ιονέσκο,  Ζαν Κοκτό και Αντουάν ντε Σεντ-Εξυπερί.

Μοντέλο του αυτοκινήτου αεροπλάνουπλοίου που οδηγείο Ροβήρος στο βιβλίο «Ο κοσμοκράτωρ»
(από το Μουσείο Βερν στη Νάντη)

Ο «Μεγάλος Ανατολικός»

Για εμάς τους Ελληνες σημαντικότερη είναι ίσως η περίπτωση του Ανδρέα Εμπειρίκου, ο οποίος όχι μόνο εμπνεύστηκε το οκτάτομο μυθιστόρημα-ποταμό Ο Μεγάλος Ανατολικός από το βιβλίο του Βερν Η πλωτή νήσος, αλλά συμπεριέλαβε και τον μεγάλο γάλλο συγγραφέα μεταξύ των επιβατών του υπερωκεάνιου που έδωσε το όνομά του στο βιβλίο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πλοίο αυτό δεν είναι δημιούργημα της φαντασίας του έλληνα συγγραφέα. Ο «Μεγάλος Ανατολικός» υπήρξε το τελευταίο μεγάλο πλοίο με τροχούς αντί για έλικες και, επειδή δεν είχε επιτυχία ως επιβατηγό, μετατράπηκε σε πλοίο πόντισης καλωδίων και πέτυχε την πρώτη τηλεγραφική σύνδεση Ευρώπης - Αμερικής.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡO ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συμμαθητές και συνοδοιπόροι της πολιτιστικής κληρονομιάς, σας χαιρετώ και σας εύχομαι να ζείτε συνετά και πνευματικά. Πού να το φανταστώ πως εν όσο εγώ θα επισκεπτόμουν τους αρχαιολογικούς θησαυρούς στο Μουσείο της Ακρόπολης, και κατόπιν στο θέατρο του Διονύσου, η Κορνηλία θα έδινε την ίδια στιγμή τη δική της μάχη για το μάθημα των Ελληνικών κειμένων με θέμα την πολιτιστική κληρονομιά!!!!!!!!!! σύμπτωση; άραγε πόσα γατόνια είχαν συνδέσει τη σημερινή μέρα Μουσείων με το θέμα των εξετάσεων; όσοι πάντως το είχαν συνδέσει σίγουρα θα πρέπει να έγραψαν πάρα πολύ καλά. Απ' την άλλη όμως σκέφτομαι και το εξής: είναι δυνατόν να είσαι Ελληνόπουλο και να μη γνωρίζεις να γράψεις για την πολιτιστική κληρονομιά; είναι δυνατόν; Πριν ένα μήνα περίπου είχα συναντηθεί μ'έναν ξαδερφό μου τον Δ/ντη και τα δυο του παιδιά και τους έκανα την πρόταση -την οποία και αποδέχθηκαν- να επισκεφθούμε την Ακρόπολη, γι'αυτούς θα ήταν η πρώτη φορά, μεταξύ άλλων του είχα πει το εξής: προφανώς κάθε χρόνο ξοδέυεις πάρα πολλα χρήματα για ρούχα, παπούτσια, φαγητό κ.λ.π. τι θα έλεγες απ' όλα αυτά να έκανες μια μικρή περικοπή και να είχες έναν κουμπαρά όπου εκεί θα έβαζες αυτά τα χρήματα των περικοπών ώστε να τα διαθέτεις στις διακοπές των παιδιών  για κάποιες επισκέψεις σε Μουσεία, σε Αρχαιολογικούς χώρους, και για να παρακολουθήσετε κάποια παράσταση στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, ή στο Ηρώδειο; μου είχε πει πως του άρεσε η ιδέα και πως θα φρόντιζε να το κάνει.

Αμέσως μετά θα σας παρουσιάσω 5 από τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει έρχεται σε επαφή ο άνθρωπος με τον πολιτισμό. Αυτούς τους 5 λόγους τους βρήκα στο ιστολόγιο της Ε.Ο.Φ.Ε. Κύριοι σας ευχαριστώ.
1) Γνωριμία με τον πολιτισμό και την τέχνη, τις ρίζες και την καταγωγή, για την απόκτηση πολιτιστικής ταυτότητας.
2) Σύνδεση με το δημιουργικό παρελθόν και υποδείγματα δημιουργίας για το μέλλον. Ανάδειξη του έργου των προγόνων.
3) Κατανόηση της διαφορετικότητας των πολιτισμών αλληλεπιδράσεων που συντελέστηκαν στο παρελθόν.
4) Θωράκιση απέναντι στην ισοπεδωτική ξενομανία και στα ξενόφερτα στοιχεία πολιτισμού.
5) Ηθική και πνευματική βελτίωση του ανθρώπου, αισθητική συγκίνηση, γνήσια ψυχαγωγία, αληθινή τροφή του πνεύματος.
Αναρωτιέμαι πως να νιώθουν άραγε τα μέλη; ή υπεύθυνος; του συλλόγου για το ότι σ'ένα χωριό των Τρικάλων παραμένει κλειστή εδώ και 8 χρόνια η βιβλιοθήκη του χωριού; μάλιστα!!!!!! παραμένει κλειστή μια εστία πολιτισμού, τα συμπεράσματα δικά σας.

Ας έρθω τώρα στη σημερινή επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης που για μένα είναι ίσως η ενδέκατη, αλλά κάθε φορά που πάω έχω τον ίδιο ενθουσιασμό, και στον χώρο του Θεάτρου του Διονύσου. Ήταν ένα μαγικό 7ωρο όπου με τα εκλεκτά μου φιλαράκια τον σοφό Γεώργιο, και τον Πατέρα Γεώργιο ξεναγηθήκαμε στους θησαυρούς της πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ www.youtube.com/watch?v=mzYBxeo_XNw
Το Μουσείο Ακρόπολης, από τα σπουδαιότερα στον κόσμο, περιλαμβάνει μοναδικά αριστουργήματα, κυρίως πρωτότυπα έργα της αρχαϊκής και κλασικής ελληνικής τέχνης, που συνδέονται άμεσα με τον ιερό βράχο της αθηναϊκής Ακρόπολης. Πρόκειται για ελεύθερα αναθηματικά γλυπτά, καθώς και σύνολα αρχιτεκτονικών γλυπτών που κοσμούσαν τα οικοδομήματα που ανεγέρθηκαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους στην Ακρόπολη.
Στις εκθεσιακές του ενότητες συγκαταλέγονται ακόμη αναθηματικά και ψηφισματικά ανάγλυφα, πήλινα αντικείμενα όπως αγγεία, ειδώλια και ανάγλυφα καθώς και άλλα είδη μικροτεχνίας όπως χάλκινα αναθηματικά ειδώλια και σκεύη. Ένα μέρος των γλυπτών χάλκινων αντικειμένων και αγγείων, μεταφέρθηκαν από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο όπου φυλάσσονταν. Τα ενεπίγραφα έργα (βάσεις αναθημάτων, τιμητικά ψηφίσματα, κατάλογοι των αναθημάτων της θεάς Αθηνάς, οικοδομικές επιγραφές του Ερεχθείου) μεταφέρθηκαν από το Επιγραφικό Μουσείο και τα νομίσματα (''θησαυροί'') από το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών. Σημαντικό είναι το κενό στο Μουσείο Ακρόπολης των πρωτότυπων γλυπτών του Παρθενώνα, που βρίσκονται σε ευρωπαϊκά Μουσεία και Πανεπιστημιακές συλλογές (Βρετανικό Μουσείο, Λούβρο κ.α.). Το Μουσείο Ακρόπολης και οι δραστηριότητές του είναι άρρηκτα δεμένα με τον αρχαιολογικό χώρο και τα έργα αναστήλωσης που εκτελούνται στα μνημεία του βράχου και των κλιτύων της Ακρόπολης.
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Στο ανατολικό τμήμα της νότιας πλευράς της Ακρόπολης δεσπόζουν τα  ερείπια του Διονυσιακού Θεάτρου, ακριβώς βόρεια από το Ιερό του  Διονύσου. Το μεγαλύτερο μέρος των καταλοίπων που διατηρούνται  σήμερα ανήκει στη μνημειακή διαμόρφωση του θεάτρου από τον  άρχοντα της Αθήνας Λυκούργο, στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ.  Ο πυρήνας όμως του θεάτρου ανάγεται στον 6ο αι. π.Χ. Στο Ιερό του Διονύσου στη Νότια Κλιτύ της Ακρόπολης λατρευόταν ο  Διόνυσος ως Ελευθερεύς επειδή η λατρεία του είχε εισαχθεί στην  Αθήνα από τις Ελευθερές της Βοιωτίας, από τον Πεισίστρατο και  τους γιούς του, στο β' μισό του 6ου αι. π.Χ. Σ' αυτό γιορτάζονταν  κάθε χρόνο κατά τον μήνα Ελαφηβολιώνα, στα τέλη Μαρτίου με αρχές  Απριλίου, τα Μεγάλα ή εν Άστει Διονύσια, η λαμπρότερη γιορτή προς  τιμήν του θεού. Εκείνη την εποχή ανεγέρθηκε ο αρχαϊκός ναός  του Διονύσου, ενώ λίγο βορειότερα από αυτόν, στην πλαγιά του λόφου  και σε επίπεδο περίπου τριών μέτρων υψηλότερα, ισοπεδώθηκε  ένας κυκλικός χώρος στον οποίο τελούνταν τα λατρευτικά δρώμενα  προς τιμήν του θεού. Τις τελετές αυτές παρακολουθούσαν οι θεατές  καθισμένοι στο πρανές του λόφου, στο οποίο λίγο καιρό αργότερα  τοποθετήθηκαν ξύλινα καθίσματα. Ο κυκλικός αυτός χώρος,  διαμορφωμένος από πατημένο χώμα, είχε διάμετρο 25μ. περίπου  και αποτέλεσε την πρώτη «ορχήστρα» (από το ρήμα ορχούμαι = χορεύω)  του μετέπειτα θεάτρου. Από τον κύκλιο διθυραμβικό χορό των  λατρευτών του Διονύσου γεννήθηκε η τραγωδία.  Η θεατρική κατασκευή του 5ου αι. π.Χ. πρέπει να ήταν απλή, η ακριβής  όμως μορφή της δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως. Τα καθίσματα  του κοίλου σταδιακά αντικαταστάθηκαν από λίθινα, ενώ για  πρώτη φορά κατασκευάστηκαν κλίμακες που διαιρούσαν  το κοίλο σε κερκίδες και οριοθετήθηκαν οι πάροδοι του θεάτρου.  Κατασκευάστηκε επίσης μία σταθερή λίθινη σκηνή, η οποία  αποτελείτο το πιθανότερο από ένα απλό ορθογώνιο κτίσμα.  Η σκηνή ήταν το μέρος εκείνο του θεάτρου που υπέστη τις  περισσότερες αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου, οι απόψεις  όμως των μελετητών σχετικά με την ακριβή μορφή της σε κάθε  χρονική φάση διαφέρουν. Κατά την περίοδο του άρχοντα Λυκούργου, στο β' μισό του 4ου αι. π.Χ.,  το κοίλο του θεάτρου κατασκευάστηκε εξολοκλήρου λίθινο και επεκτάθηκε  μέχρι τη ρίζα του Ιερού Βράχου, ενσωματώνοντας το τμήμα του Περιπάτου,  του περιμετρικού δρόμου της Ακρόπολης, που διερχόταν πάνω από το  αρχικό κοίλο, και μετατρέποντάς το σε διάζωμα. Το τμήμα του κοίλου  πάνω από αυτό το διάζωμα αποτέλεσε το λεγόμενο Επιθέατρο. Υπολογίζεται  ότι σε αυτή την περίοδο το θέατρο χωρούσε περίπου 15000-16000 θεατές.   Στην πρώτη σειρά καθισμάτων, τη λεγόμενη προεδρία, υπήρχαν 67  μαρμάρινοι θρόνοι, ο καθένας από τους οποίους έφερε χαραγμένο  το όνομα του επίσημου προσώπου για το οποίο προοριζόταν. Ο θρόνος  του ιερέα του Διονύσου Ελευθερέως βρισκόταν στο μέσον της σειράς.  Η σκηνή ήταν κατά την πιθανότερη άποψη ένα ορθογώνιο κτίσμα που  εκτεινόταν σε όλο το εύρος της ορχήστρας, με δύο προεξέχοντες  χώρους στα άκρα, τα «παρασκήνια». Κατά την περίοδο αυτή έγιναν  περισσότερο ευδιάκριτα τα όρια μεταξύ του θεάτρου και του τεμένους  του Διονύσου, με την κατασκευή ενός περιβόλου που περιέκλειε  το ιερό. Κατά την ελληνιστική περίοδο σημαντικές αλλαγές πρέπει  να πραγματοποιήθηκαν μόνο στη σκηνή του θεάτρου, η οποία όμως  απέκτησε ιδιαίτερα μνημειακή μορφή κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Το 86 π.Χ., κατά την επιδρομή του Σύλλα, η σκηνή, όπως και ολόκληρο  το θέατρο, υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ.,  επί αυτοκράτορα Νέρωνα, κατασκευάστηκε νέα σκηνή εντυπωσιακών  διαστάσεων. Η ορχήστρα, λόγω της επέκτασης της σκηνής,  μετασχηματίστηκε σε ημικύκλιο και πλακοστρώθηκε με μάρμαρο,  ενώ την ίδια περίοδο πρέπει να καλύφθηκε με μαρμάρινες πλάκες  ο περιμετρικός αγωγός γύρω από αυτή. Στα μέσα του 2ου ή τον 3ο αι.  μ.Χ. κατασκευάστηκε μπροστά από τη σκηνή ένα υψηλό λογείο,  στο οποίο ο άρχοντας Φαίδρος, στις αρχές του 5ου αι. μ.Χ.,  πραγματοποίησε αλλαγές (το λεγόμενο Βήμα του Φαίδρου) και  ενσωμάτωσε ανάγλυφες πλάκες, προερχόμενες από παλαιότερο άγνωστο  μνημείο του 2ου αι. μ.Χ., στις οποίες απεικονίζονται σκηνές από τη ζωή  του Διονύσου.   Ύστερα από την εισβολή των Ερούλων, το 267 μ.Χ., το θέατρο χρησιμοποιούνταν  κυρίως για τις συγκεντρώσεις της Εκκλησίας του Δήμου. Γύρω στα τέλη του  5ου αι. μ.Χ. ανεγέρθηκε στην ανατολική πάροδο του θεάτρου μία  μονόκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική και η ορχήστρα χρησιμοποιήθηκε  ως αυλή της. Από το 1998 έως το 2004, στο πλαίσιο των έργων της Ενοποίησης  των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, αρμοδιότητας της Α΄ΕΠΚΑ,  πραγματοποιήθηκαν περιορισμένης έκτασης εργασίες καθαρισμού  στο κοίλο του θεάτρου. Η Επιτροπή Ιερού και Θεάτρου του Διονύσου- Ασκληπιείου (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.)  εκτελεί εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης στο Διονυσιακό Θέατρο. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ  Ήταν μια υπέροχη βόλτα την οποία θα ξανακάνουμε και όσοι πιστοί  ας προσέλθουν, ειδικότερα τη βόλτα στο Θέατρο του Διονύσου και τον  περίπατο γύρω από τον Ιερό βράχο θα τον κάνουμε σύντομα, επίσης  αποφασίσαμε να πάμε την επόμενη φορά πάση θυσία με ξεναγό.  Υ.Γ. Βάλτε τα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς χώρους στη ζωή σας  και αυτόματα θ' αλλάξει η φιλοσοφία σας για τη ζωή, και για  τον έρωτα κ.ο.μ. που λέει και ο σοφός Γεώργιος. Αδράξτε τις στιγμές γιατί είναι πολίτιμες, και μοναδικές. Επιμέλεια φωτογραφιών από τον Πεπέ.