Ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν πρότεινε ως ορισμό της Δημοκρατίας για το σχέδιο του Ευρωσυντάγματος τον παρακάτω ορισμό του Περικλή από τον επιτάφιό του, κ. 37.
«Χρώμεθα γαρ πολιτεία ου ζηλούση τους των πέλας νόμους, παράδειγμα δε μάλλον αυτοί όντες τισίν ή μιμούμενοι ετέρους, και όνομα μεν δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται».
Το 2005 όμως πολλά ευρωπαϊκά κράτη με δημοψήφισμα απέρριψαν την ιδέα για το Ευρωσύνταγμα. Έτσι η Ευρώπη έχασε την ευκαιρία για την ενοποίησή της και η Ελλάδα μία μεγαλύτερη τύχη για προβολή. Να κοσμεί, δηλαδή, το ευρωσύνταγμα ο εμβληματικός ορισμός του Περικλή.
Ήταν η πολιτική μυωπία των ευρωπαϊκών κρατών ή ο φόβος μπροστά στα νέα δεδομένα που θα έφερνε για τους λαούς η ψήφιση του συντάγματος;
Η Ελλάδα δεν μπόρεσε να γευτεί τη δόξα ενός τέτοιου ορισμού, αφού οι Ευρωπαίοι από έναν ακατανόητο εθνικό στρουθοκαμηλισμό έκλεισαν τα μάτια στην πρόκληση της συνταγματικής ενοποίησης.
Ο εκλιπών ηγέτης φάνηκε πιο Έλληνας από κάποιους που από «πολιτική μωρία» έδιωξαν τον Επιτάφιο του Περικλή από το Ελληνικό σχολείο ως διδακτέα ύλη ή τον συρρίκνωσαν σε ένα τετράμηνο.
Καιρός να ξαναδούμε αυτά που χάσαμε και να ξαναθυμηθούμε αυτά που μάς δόξασαν.
Το «κτήμα ες αεί» του Θουκυδίδη ας είναι για εμάς η κληρονομιά μας. Κληρονομιά πνευματική, πολιτική και εθνική.
Είναι λυπηρό για την εθνική μας αξιοπρέπεια οι ξένοι διανοούμενοι ή ηγέτες να μάς διδάσκουν την ιστορία μας ή να υμνούν την αρχαία δημοκρατία και φιλοσοφία μας και εμείς να τα αγνοούμε ή να τα θεωρούμε ως κατάλοιπα ενός ενδόξου παρελθόντος… αλλά παρελθόντος όμως.
Οι πηδαλιούχοι της εθνικής μας παιδείας και οι τρόφιμοι της πολιτικής εξουσίας μπορούν και πρέπει να διαπαιδαγωγήσουν το λαό και ιδιαίτερα τους νέους με τις αρχές της ευθύνης, της ελευθερίας, του καθήκοντος και του συλλογικού πνεύματος.
Πρέπει να ξαναγίνουμε πολίτες με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου. Ο Homo politicus να αντικαταστήσει το σύγχρονο πρότυπο του Homo idiot. Γιατί σύμφωνα με τον Περικλή:
«Τον μηδέν τούτων μετέχοντα ουκ απράγμονα αλλ’ αχρείον νομίζομεν».
(κ. 40, Επιτάφιος)
Κι αυτό γιατί το κοινωνικό συμφέρον υπερέχει οντολογικά και αξιολογικά του ατομικού συμφέροντος. Η πολιτική κοινωνία είναι ένας πολυκύτταρος οργανισμός και το κάθε άτομο συνιστά ένα ειδικευμένο κύτταρο που με τη δράση του ή την απραξία του μπορεί να ωφελήσει ή να βλάψει το όλον.
«Ει μέλλει πόλις είναι ουδένα δει ιδιωτεύεν»
(Πρωταγόρας)
In Memoriam
Στο Γάλλο ηγέτη που θαρρετά δήλωσε όταν η Ελλάδα
εκλιπαρούσε για είσοδο στην τότε Ε.Ο.Κ. πως δεν μπορούσε
«Να αφήσει τον Πλάτωνα να περιμένει».
