Θανάσης Κωσταβάρας, Μικρό Ανθολόγιο (επιλογή: Χρήστος Αγγελακόπουλος)

Φίλες και Φίλοι σας καλησπερίζω από τη συνοικία των Θεών, όπως σας έχω ήδη ενημερώσει την Κυριακή 23 Οκτωβρίου θα γίνει ο γύρος της Αθήνας όσοι πιστοί προσέλθετε. Το ποιητικό μενού σήμερα έχει Θανάση Κωσταβάρα η επιλογή-πρόταση έγινε Δανάη. Δανάη σ' ευχαριστώ, με εξέπληξες πολύ ευχάριστα, είχα μια υποψία πως μπορεί να συνέχιζες να είσαι μαζί μας μέσω του ιστολογίου αλλά δεν φανταζόμουν πως αυτό το έκανες σε καθημερινή βάση. Εννοείται πως θα αναρτήσω και τα υπόλοιπα ποιήματα που μ' έστειλες. Να είσαι πάντα καλά και ελκυστική-χαρισματική όπως σε γνώρισα στη Στοά του Βιβλίου. Ακόμα δεν έχω προγραμματίσει κάτι. Γι' αυτό που με ρώτησες ναι πάνε όλα κατ' ευχήν, αν ξεπεράστηκε; θέλω να πιστεύω πως ναι. Παρακαλώ αναζητήστε τις μουσικές προτάσεις που σας είχα στείλει στο προηγούμενο μέιλ. Σας χαιρετώ, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πεπος.

(Το εκδοτικό γεγονός της Χρονιάς
'Οπως μας πληροφορεί ο γιός της Αγγελικής και του Θανάση Κωσταβάρα, Κωνσταντίνος, ετοιμάζονται
τα άπαντα του Θανάση Κωσταβάρα και θα κυκλοφορήσουν λίαν συντόμως από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης)

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Σαν το αγρίμι έζησα.
Στυλώνοντας πάντα τ' αυτί μου.
Αλλάζοντας πρόσωπο κι όνομα
Ανάμεσα σε τουφέκια, σίδερα και σκοινιά.
Μες σε πηγάδια έριξαν τον ύπνο μου.
Σκυλιά και σύρματα ξέσκισαν το κορμί μου.
Δεν μου άφησαν τίποτα.
Τη σιωπή μου γλίτωσα μόνο.
Σαν το αγρίμι έζησα τη ζωή μου.
Από την «ΚΑΤΑΘΕΣΗ» - 1965

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ
Σαν το άνθος της βουκαμβίλιας
αέρινο
είναι το χάδι σου.
Και σαν του ροδιού τους σπόρους
αμέτρητα
τα χαρίσματά σου.
Κι όπως του ρυακιού το ανάβρυσμα
έτσι κυλάει η φωνή σου.
Καθώς μου τραγουδάει τα κελαρυστά
ρήματα της Αγάπης.
Μου περιγράφει τα φανταστικά ταξίδια
που μας έχει προγραμματίσει ο Έρωτας.
Τελικά, ένας ανθισμένος κήπος είσαι.
Μια όαση μέσα στην έρημο.
Με τα νερά, τα πουλιά
τα φιλιά και τα χάδια σου.
Από τους «ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥΣ» - 2006

ΘΑ 'ΡΘΕΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα ξέρω ποιος είμαι.
Δε θα μπορώ να χτίσω ένα λόγο
να ψελλίσω ένα πρόσωπο.
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα 'μαι μόνο πολύ λυπημένος.
Θα 'μαι χαμένος σ' έναν κόσμο ξένο για μένα
θα 'χω κιόλας απ' αυτόν ξεχαστεί.
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα 'χω τίποτε ωραίο να σου χαρίσω.
Θα κλείσω μόνο τα μάτια
Και θα προσπαθήσω να σε δω μ' έναν τρόπο αλλιώτικο.
Μα ούτε τα ριγηλά σκιρτήματα του κορμιού σου
θα μπορέσω να θυμηθώ
ούτε τα φλογερά μας οράματα
θα είμαι σε θέση να τραγουδήσω.
Κι έτσι όπως ήρθα, ξένος κι απελπισμένος
θα κινήσω να φύγω.
Θα γυρίσω πάλι σε κείνο το σκοτεινό τίποτα
χωρίς να κρατώ τίποτα πάνω μου.
έξω μόνο απ' τα βαθιά σημάδια που θα 'χουν αφήσει στο σώμα μου
τα εγκαυστικά φιλιά σου.
Κι απ' της φωνής σου τα χάδια που είναι χαραγμένα στους στίχους μου.
Μ' αυτά, μόνο απ' αυτά
εκεί που θα πάω, ίσως
μπορέσω να με γνωρίσουν.
Από τις «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ» - 2003

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ
Έψαχνα μέσα στις λύπες μου, να βρω τ' αρχαία φτερά μου.
Μα στα όνειρά μου χιόνιζε πάντα.
Κι ήμουνα μόνος στον κόσμο.
Ήμουνα μόνος κι απελπισμένος
σ' έναν κόσμο που περνούσε πλάι μου αδιάφορος.
Όπως όταν περνάει μέσα στη νύχτα ένα πλοίο κατάφωτο.
Με τις ορχήστρες του στα σαλόνια να παίζουν.
Κι έτσι, αργά και σίγουρα κι επιβλητικά
περνάει πλάι σ' έναν ναυαγισμένο και χάνεται.
Από το «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ» - 1995

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΡΟΥΣΣΩ
Έναν δυνάστη κρύβω στο σπίτι μου.
Μέρα νύχτα γυροφέρνει γρυλίζοντας
κι ούτε λεπτό δεν μ' αφήνει να ησυχάσω
να περιποιηθώ τις πληγές μου επιτέλους να κοιμηθώ
να ξεχάσω για λίγο τον πόνο μου.
Με σκοτώνει αυτή η εξάρτηση.
Μάταια προσπαθώ να βρω λύση στο πρόβλημα.
Αν και το χειρότερο είναι πως έχω πια συνηθίσει
κι ούτε ξέρω τι θα 'κανα δίχως αυτό.
Κι όμως αυτό το καταραμένο θηρίο
αυτό το αχόρταγο πλάσμα που μ' έχει ρημάξει
έρχονται ώρες που δείχνει σαν να με σκέφτεται.
Σαν να με λυπάται, έρχεται και ξαπλώνει στα πόδια μου.
Κι αρχίζει κάτι σαν κλάμα
κάτι σαν κελάρυσμα ρυακιού αρχίζει να βγαίνει από το στόμα του.
Από τις «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ» - 2003

Η ΜΟΙΡΑ ΜΙΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
Η φωνή μας
σαν τα τσαλακωμένα χαρτιά που τα παίρνει ο άνεμος.
Σαν πουλιά σκοτωμένα, φιμωμένοι οι στίχοι μας.
Κι όμως, κάτι κατορθώσαμε κάποτε.
Κάτι πιστέψαμε πως χρωστάμε ακόμα.
Γι' αυτό, έστω και με κομμένη τη γλώσσα
δίχως μιλιά
δεν σταματάμε
να τραγουδάμε.
Έξω από το τραγούδι, ο άνθρωπος
δεν είναι παρά ένα φοβισμένο αγρίμι.
Μέσα στο τραγούδι η καρδιά του χτυπάει πιο ανθρώπινα.
Ανάβει μυστικά φεγγάρια στα σκοτεινά, στα έρημα βράδια
κρατάει συντροφιά στους ξένους, στους κυνηγημένους
δίνει στους απελπισμένους κουράγιο.
Ας το πούμε μια φορά ακόμα: δίχως Ποίηση
δεν ξέρω αν υπάρχει ελπίδα στον κόσμο.
Πάντως δίχως τραγούδι
δεν υπάρχει Ομορφιά
Από «ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ» - 2007

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟ ΥΠΑΙΘΡΟ
Στρωμένα τραπέζια στη σειρά, με τη λιακάδα στον κήπο.
Άσπρα τραπεζομάντιλα, φαγητά και κρασιά
και φρέσκα λουλούδια στα βάζα.
Και το γραμμόφωνο παίζοντας αποσπάσματα από όπερες.
Ξαφνικά περνάει γρήγορα ένα κοπάδι πουλιά.
Κι ένα μαύρο σάλεμα στον αέρα, σαν προμήνυμα μπόρας.
Κι απ' το βάθος
φαίνεται να προβαίνει αργά
ο απρόσκλητος επισκέπτης.
Παράξενος άντρας, φορώντας άσπρο κοστούμι ξεχειλωμένο
και το πρόσωπο αθέατο.
Κρυμμένο πίσω απ' τα φύλλα.
Μοιάζει πάντως κανένας να μην τον γνωρίζει.
Ίσως μόνο ο πατέρας, που τον κοιτάζει μ' ένα φόβο αόριστο.
Εκείνος τον πλησιάζει και του απλώνει το χέρι.
Σαν να του λέει κιόλα κάτι, σαν να τον καλεί για έναν περίπατο.
Κι όπως, τελείως απρόθυμος, ο πατέρας σηκώνεται
αρχίζουν να πέφτουν οι πρώτες σταγόνες.
Όχι δυνατή όμως βροχή, μια σιγανή ψιχάλα, περίπου αθόρυβη.
Παγερή σιωπή σφραγίζει τώρα τα χείλη.
Από το γραμμόφωνο δεν ακούγεται παρά το ξύσιμο της βελόνας.
Όλος ο κήπος μυρίζει βρεγμένο χώμα, όλοι έχουν πια σηκωθεί.
Μερικοί ανοίγουν ομπρέλες.
Μια λύπη απλώνεται λίγο λίγο πάνω σ' όλα τα πρόσωπα.
Από το «ΒΑΘΟΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ» - 1993

ΣΑΝ ΤΑ ΕΡΗΜΙΚΑ ΔΕΝΤΡΑ
Έπρεπε να περάσουν τόσα και τόσα χρόνια
τόσοι μαύροι χειμώνες, τόση αφόρητη μοναξιά
για να φτάσει κάποτε σε κείνη τη γενναία πραότητα
που έχουν τα δέντρα.
Όχι όλα τα δέντρα.
Εκείνα που μέσα στην ερημιά μεγαλώνουν αφρόντιστα μόνα τους.
Και γεμίζουν φύλλα και κλώνους και δίνουν καρπούς που, αλίμονο
δεν έρχεται να τους μαζέψει κανένας.
Ώσπου αρκούνται να περιμένουν κάποιον οδοιπόρο τουλάχιστον
να του προσφέρουν τον ίσκιο τους.
Έτσι και κείνος.
Τόσο πολύ τον είχε πλουτίσει η βασανισμένη ζωή του
που τον έκανε ποιητή.
Και περίμενε χρόνια κάποιον να του μιλήσει η ποίησή του.
Να του χαρίσει έστω τον ίσκιο της.
Κι έτσι να ξοφλήσει κάτι απ' το χρέος του.
Γιατί είχε τόσον πλούτο αθησαύριστον μέσα του
που μια ζωή ονειρευόταν
να του δοθεί κάποτε η χάρη με τη ζεστή του φωνή να ντύσει
όλη τη γυμνή ανθρωπότητα.
Από τη «ΜΑΚΡΙΝΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΧΩΡΑ» - 1999

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΟΜΕΝΩΣ Η ΠΟΙΗΣΗ
Μη με ρωτάτε τι είναι η ποίηση.
Πέστε μου μόνο τι θα 'ταν η ζωή
δίχως αυτή.
Μιλάω για μένα βέβαια πάντα.
Αν και τι θα 'ταν ο κόσμος ολόκληρος.
Δίχως τ' όνειρο, δίχως την κρυφή ελπίδα για φυγή μέσα απ' τ' όνειρο.
Δίχως το άλλο πρόσωπο του χρόνου, την άλλη φωνή.
Δίχως την αυταπάτη ακόμα
πως πάντα ήμασταν φωτεινοί
πως δεν είμαστε για πάντα κλεισμένοι
μέσα σε μια τυφλή, σε μια απελπισμένη
σε μια δίχως νόημα τέλος
αναμονή.
(Άραγε θα μπορέσουμε να συναντήσουμε κάποτε
τη μακρινή χώρα απ' όπου πριν απ' τη γέννηση μας
εξοριστήκαμε;
Αυτή η ακοίμητη νοσταλγία
αυτή η οδυνηρή περιπλάνηση για την αναζήτηση της χαμένης πατρίδας
μπορεί να είναι η ποίηση.)
Από το «ΦΟΒΟ ΤΟΥ ΑΚΡΟΒΑΤΗ» - 1989

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΛΑΙ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Υπάρχει ένας θρύλος για έναν αρχαίο θησαυρό
που τον φυλάει μέσα του κάποιο ψάρι.
Ο άνθρωπος έχει ένα όνειρο.
Νομίζοντας πως είναι ο μόνος που κατέχει το μυστικό
πηγαίνει κάτω στην όχθη και περιμένει.
Περιμένει ελπίζοντας να περάσει το ψάρι.
Τα χρόνια περνούν, το ποτάμι κυλάει
περνάει το νερό μπροστά του, πάντα σκοτεινό κι αθησαύριστο.
Ο άνθρωπος αρχίζει να γίνεται ανήσυχος.
Μια σκέψη ωστόσο τον ημερεύει.
Πιστεύει πως όπου να 'ναι θ' αλλάξει η τύχη του.
Το σώμα του βαραίνει, τα μαλλιά του ασπρίζουν
πυκνή ομίχλη κατεβαίνει στα μάτια του
κι ενώ μια νύχτα αλλιώτικη σκοτεινιάζει τον κόσμο
εκείνος, κουρασμένος, νυστάζει.
Παρ' όλα αυτά επιμένει.
Περιμένει πάντα να πιάσει το ψάρι.
Δεν ξέρει και ίσως προς το τέλος μόνο μαθαίνει
πως το ποτάμι ήταν το ψάρι που περίμενε.
Μα είναι αργά.
Το ποτάμι συνεχίζει να κυλάει όπως πάντα.
Καταλήγοντας στην ατρύγετη θάλασσα.
Από το «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ» - 1995

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μη με ρωτάτε γιατί έρχομαι κι επανέρχομαι.
Γιατί με βασανίζουν τα ίδια θέματα πάντα.
Στο βάθος δεν έκανα τίποτ' άλλο
παρά να μιλώ για το αίμα μου.
Για τις μέρες που υπήρξαν τόσο θολές.
Για τις νύχτες τις τόσο τρομερές και απάνθρωπες.
Γι' αυτό φαίνομαι τόσο μονότονος, τόσο περιορισμένος.
Πιασμένος στο ίδιο δόκανο πάντα.
Γιατί δεν μπόρεσα να ξεφύγω απ' αυτόν τον τρομερό εφιάλτη.
Απ' τον τετρακέφαλο σκύλο που δε μ' άφησε ούτε λεπτό.
Θέλω να πω, η ζωή μου στάθηκε μετρημένη.
Απ' τον ένα, όχι στον άλλο φόβο, στον ίδιο πάλι. Γι' αυτό.
Από τον «ΜΟΥΓΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ» - 1982

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Θανάσης Κωσταβάρας γεννήθηκε στην Ανακασιά του Βόλου το 1927 όπου πέρασε τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1954 και εργάστηκε ως οδοντίατρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση. Για την αγωνιστική του δράση, την οποία συνέχισε και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, διώχτηκε και φυλακίστηκε. Στο χώρο της λογοτεχνίας παρουσιάστηκε το 1956 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής «Αναζήτηση», το 1956. Ασχολήθηκε, επίσης, με την πεζογραφία και το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, πολωνικά και γερμανικά. Πέθανε στην Αθήνα, το 2007.
WLP.

Τζελαλεντιν Ρουμί: Ο Ποιητής του Αγαπημένου» Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές του γύρου της Αθήνας έφθασε η ώρα για να ξανακρεμάσω ακόμα ένα μετάλλιο στο στήθος μου. Από τότε που ξεκίνησα να συμμετέχω στο γύρο της Αθήνας έχω στη συλλογή μου 9 μετάλλια, 3 χρυσά, 3 ασημένια, και 3 χάλκινα. Φέτος λόγω του ό,τι δεν έχω κάνει την κατάλληλη προετοιμασία μου αρκεί ο τερματισμός σε έναν καλό χρόνο. Παρακαλώ τα μέλη της ΟΚΡΑ που επιθυμούν και έχουν τα κότσια να λάβουν μέρος στην εκδήλωση να επικοινωνήσουν με τον Αρκά για να τους δηλώσει τη συμμετοχή. Η πρόεδρος της ΛΟΓ θα λάβει μέρος η οι συνθήκες τάχαμου! τάχαμου! είναι αντίξοες; Εμείς πάντως την περιμένουμε. Η ψυχολόγος τι λέει; είναι έτοιμη; Επίσης ως μάνατζερ της ΟΚΡΑ παρακαλώ τον αρχηγό της Πυροσβεστικής να δώσει ειδική άδεια στην Κορνηλία Γκοβίνα προκειμένου να λάβει μέρος στον αγώνα, γιατί παράλληλα με την ΟΚΡΑ θα εκπροσωπήσει και την Πυροσβεστική. Αμέσως μετά σας έχω μερικές μουσικές προτάσεις, εγώ τις θεωρώ διαμάντια μοναδικά, ελπίζω ν' αρέσουν και σε σας. Σας χαιρετώ, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος. Υ.Γ. Μελισσάνθη σ' ευχαριστώ που με βοηθάς να ανακαλύπτω αυτά τα διαμάντια. Καλή ακρόαση, μεγάλη προσοχή δώστε σε όλα, και ειδικότερα στο Α' και στο Ζ'

https://www.youtube.com/watch?v=JvXetS8V3Ys
https://www.youtube.com/watch?v=N_eOtWT9kRQ
https://www.youtube.com/watch?v=BFVV1bB3dnQ
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM

Ο Μεβλανά Τζελαλεττίν (Ρουμί) (1207 – 1273) θεωρείται ο μεγαλύτερος περσόφωνος ποιητής. σουφιστής και μυστικιστής. που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο περσικό Χορασάν, αλλά οι επιδρομές των Μογγόλων ανάγκασαν την οικογένειά του να καταφύγει δυτικά και τελικά εγκαταστάθηκε στο Ικόνιο, που ήταν τότε έδρα του Σουλτανάτου του Ρουμ των Σελτζούκων (1077-1307). Οι Σελτζούκοι επέλεξαν την ονομασία «Ρουμ» από τους πολλούς Ρωμιούς που ζούσαν στην περιοχή. Δηλαδή ο προερχόμενος από τη χώρα των Ρουμ, όπως ήταν γνωστή στους Σελτζούκους η βυζαντινή Μικρά Ασία Ακόμα και η προσωνυμία «Ρουμί» για τον Μεβλανά αποδίδεται στα αρχαία ελληνικά που γνώριζε, και τις μελέτες του στον Πλωτίνο και τον νεοπλατωνισμό.

Ήταν δάσκαλος θεολογίας και δικαίου στο Ικόνιο. Από τους συγχρόνους του, του δόθηκε το όνομα «Μεβλανά» που σημαίνει «ο δάσκαλός μας. Αναπτύσσοντας τη μυστικιστική του διδασκαλία, ο Ρουμί τονίζει το «Υπερούσιο Εν» και ότι ο Θεός βρίσκεται μέσα μας. Τα πάντα αποτελούν αντανάκλαση του Θεού όπως στην εικόνα ενός όμορφου προσώπου καθρεφτίζεται η ομορφιά του Θεού. Ο Ρουμί δεν μιλάει για γονυκλισίες, προσκύνημα στη Μέκκα, ιερό πόλεμο και νηστεία.

Ο Μεβλανά μυήθηκε τον σουφισμό από κύκλους στη Συρία. Οι Σουφιστές επέκριναν τα γήινα πλούτη, αποδοκίμαζαν την επιδεικτική ευσέβεια του ισλαμικού ιερατείου, δίδασκαν ότι η αγάπη προς των πλησίον και οι καλές πράξεις σημαίνουν πολύ περισσότερο παρά η εκτέλεση των ιεροτελεστιών. Η διδασκαλία τους έλεγε πως η προσωπικότητα μπορεί να προοδεύει μόνο στον δρόμο της άρνησης από την κοσμική ζωή και με αναζήτηση του εσωτερικού της κόσμου.

Η σημαντική καμπή στην ζωή του συνέβη το 1244 όταν γνώρισε στους δρόμους τού Ικονίου τον περιπλανώμενο δερβίση Σαμς αντ-Ντιν (Ήλιος τής θρησκείας) από την Ταυρίδα, ο οποίος τού αποκάλυψε τα μυστήρια τού θείου μεγαλείου και κάλλους. Ο απόλυτος πνευματικός δεσμός του με τον Σαμς προκάλεσε τις κλιμακούμενες αντιδράσεις της οικογένειας του. Τελικά, το 1247. ο Σαμς εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και δεν επανεμφανίστηκε πλέον. Όπως αποδείχθηκε πρόσφατα είχε δολοφονηθεί.

Η εμπειρία αυτή τού έρωτα, της νοσταλγίας και της απώλειας, αποκάλυψε το ποιητικό χάρισμα τού Ρουμί. Οι χιλιάδες στίχοι του εκφράζουν όλα τα στάδια τού μυστικού έρωτα ως την πλήρη ένωση-ταύτιση τού εραστή-ερωμένου, σε σημείο ώστε να υπογράφει συχνά τα ποιήματα του ως Σαμς και να τιτλοφορήσει την συλλογή του «Η συλλογή τού Σαμς». Η μέθεξη της φύσης στον εκστατικό ερωτά του εκφράζεται με τέτοια αμεσότητα και ρυθμικότητα τού λόγου, ώστε να δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι συνέθετε τα ποιήματα του σε κατάσταση έκστασης, χορεύοντας.

Το συνολικό ποιητικό έργο του άσκησε βαθιά επίδραση σε όλες τις μορφές αισθητικής έκφρασης του ισλαμικού κόσμου και κυριαρχείται από την απόλυτη αγάπη προς τον Θεό. Η διδασκαλία του καλούσε ανθρώπους από οποιαδήποτε πίστη, θεωρώντας ότι ο Θεός Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων είναι ένας.

Ο πανθεϊστικός χαρακτήρας της πνευματικής του καθοδήγησης φάνηκε τη νύχτα του ενταφιασμού του, τη Σεμπούλ Αρούζ, όταν Εβραίοι χαχάμηδες, χριστιανοί ιερείς και μουσουλμάνοι κληρικοί συνόδευσαν τον Μεβλανά στην τελευταία του κατοικία.

Πριν το θάνατό του είπε: «Όταν θα πεθαίνω να με ψάξετε όχι μέσα στη γη, αλλά στις καρδιές των μορφωμένων ανθρώπων»

Το μαυσωλείο του Μεβλανά βρίσκεται στο κέντρο του Ικονίου και προσελκύει πλήθος πιστών από όλα τα μέρη του κόσμου.

Τα σπουδαιότερα έργα του είναι το «Ντιβάν», μια συλλογή λυρικών ποιημάτων και το «Μεσνεβί» (δίστιχα) που περιέχει 40.000 δίστιχα σε ηθικά και ασκητικά θέματα, μέσα από μυστικισμό και αλληγορίες. Μια συλλογή στίχων στα Περσικά που θεωρείται το απόσταγμα της σοφίας των Σούφι και ένα από τα σημαντικότερα έργα της μυστικιστικής ποίησης. Κατά τους Σούφι είναι το Κοράνι στα Περσικά. Τούτο το έργο άσκησε ευρύτατη επίδραση στην ισλαμική μυστική σκέψη και ποίηση.
Μετά τον θάνατο του, οι μαθητές του οργάνωσαν το αδελφικό τάγμα των Μεβλεβήδων, που μας είναι γνωστό σήμερα ως «Οι Στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες».
Ενδεικτικό της επιρροής του Τζελαλεντίν και του σεβασμού που του έτρεφαν και του τρέφουν ακόμη οι χριστιανοί, είναι η επίσκεψη του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου στο Ικόνιο (Δεκέμβριος 2004) για να λάβει μέρος στους εορτασμούς της 731ης επετείου του θανάτου του Μεβλανά.
Στις ελληνικές επιρροές στο έργο του Ρουμί αναφέρεται το άρθρο «Τα ελληνικά ποιήματα του Μεβλανά Ρουμή. Από εκεί συνάγονται τα εξής:
Στο έργο του Ρουμί υπάρχουν πολλά νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία. Αυτό οφείλεται –πέρα από τις ελληνικές επιδράσεις που υπήρχαν ήδη στην ισλαμική φιλοσοφία και θεολογία– στο ότι ο Ρουμί είχε ο ίδιος επαφή με Έλληνες διανοούμενους της περιοχής, κυρίως κληρικούς. Ο Αφλακί^[2], βιογράφος του Ρουμί, περιγράφει τις φιλοσοφικές συζητήσεις του Ρουμί με τον ηγούμενο της Μονής του Αγίου Χαρίτωνος, κοντά στην ελληνική κωμόπολη Σίλλη του Ικονίου, την οποία μάλιστα αναφέρει ως «μονή του Πλάτωνος» (Ντέιρε Αφλατούν).
Από τα λίγα ποιήματα του Ρουμί σε τοπικό ελληνικό ιδίωμα δεν είναι εμφανές σε ποιον βαθμό γνώριζε την ελληνική. Φαίνεται όμως ότι ο γιος του, ο Σουλτάν Βαλέντ, γνώριζε πολύ καλά τα ελληνικά, διότι έγραψε αρκετά ποιήματα σ’ αυτή τη γλώσσα. Οι τελετουργίες που αυτοσχεδίασε ο Ρουμί (μουσική, χορός, απαγγελίες) φαίνεται ότι είχαν ως στόχο περισσότερο να προσελκύσουν στον ισλαμισμό τους Έλληνες της περιοχής παρά απευθύνονταν στους μουσουλμάνους.
Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι εκστατικοί χοροί των δερβίσηδων είναι επιβιώσεις αρχαίων διονυσιακών λατρειών που ήταν διαδεδομένες στη Μ. Ασία. Υπάρχουν μαρτυρίες για την επιβίωση διονυσιακών τελετουργιών κατά τους Μέσους Χρόνους, ίσως και μέχρι την εποχή του Ρουμί. Ο ΞΒ’ κανών της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου Κωνσταντινουπόλεως, το 691, ορίζει στους τρυγητές όπως «μη το του βδελυκτού Διονύσου όνομα επιβοάν» και «έτι και τας ονόματι των παρ’ Έλλησι ψευδώς ονομασθέντων θεών ή εξ ανδρών ή γυναικών γινομένας ορχήσεις, και τελετάς … αποπεμπόμεθα»^[. Ένα σχόλιο του Ιωάννου Ζωναρά (12ος αιών) στον ανωτέρω κανόνα επιβεβαιώνει ότι και στην εποχή του (έναν αιώνα πριν τον Ρουμί) επιβίωναν οι ίδιες διονυσιακές τελετές μεταξύ των αγροτών.
Γνωμικά

• Ο πραγματικά σοφός άνθρωπος μένει απαρατήρητος.
• Η αγάπη είναι το φάρμακο της περηφάνιας μας και της αυταρέσκειάς μας. Ο γιατρός όλων των ατελειών μας.
• Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάνω στο Δρόμο είναι η δόξα.
• Η σοφία και η γνώση υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίζει τον καλό δρόμο απ’ τον κακό.
• Η αγάπη είναι ο εξάντας της αλήθειας.
• Η οσμή της έπαρσης, της απληστίας και της ασελγείας θα σε προδώσει – όπως το σκόρδο που έφαγες – όταν θ’ ανοίξεις το στόμα σου για να μιλήσεις.
• Θα γνωρίσει το μυστικό του Αόρατου μόνο εκείνος που είναι ικανός να κλείσει τα χείλη του και να μείνει σιωπηλός.
• Προσήλωσε το βλέμμα σου στα άστρα και ψάξε το Δρόμο. Τα λόγια εμποδίζουν να βλέπεις μακριά, τήρησε τη σιωπή.
• Την επιστήμη την γνωρίζεις με την βοήθεια των λέξεων, την τέχνη με άσκηση, αλλά την αποξένωση γνωρίζεις μέσα σε μια παρέα.
• Δίχως να κοιτάζω Μπορώ και βλέπω τα πάντα μέσα μου Τα μάτια μου είναι άχρηστα Τώρα που μπορώ να δω Ολόκληρο τον κόσμο Με τα δικά Του μάτια…

Πηγές: wikipedia, gnomikologikon.gr Καθημερινή, pegas.gr