Life for Life
"Το θαύμα δεν είναι πουθενά
παρά κυκλοφορεί μέσα
στις φλέβες του ανθρώπου!!!"


"Στης σκέψης τα γυρίσματα μ’ έκανε να σταθώ
ιδέα περιπλάνησης σε όμορφο βουνό.
Έτσι μια μέρα το ’φερε κι εμέ να γυροφέρει
τ’ άτι το γοργοκίνητο στου Γοργογυριού τα μέρη !!!"


ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΑΣ
Εμείς στο χωριό μας έχουμε ακόμα αυλές. Εκεί μαζευόμαστε, αμπελοφιλοσοφούμε,
καλαμπουρίζουμε, ψιλοτσακωνόμαστε μέχρι τις... πρώτες πρωινές ώρες! Κοπιάστε ν' αράξουμε!!!
-Aναζητείστε το"Ποίημα για το Γοργογύρι " στο τέλος της σελίδας.

17.2.16

ΤΖΕΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ 1207 ΠΕΡΣΙΑ χάρη στην κ. Ευθυμίου

Ιστορικο
O Τζελαλαντιν Ρουμι το 1207 στην Περσια. Ενας απο τους κυριος εκπροσωπους του Σουφισμου στα 24 του κιολας χρονια ειναι ενας απο τους πιο αναγνωρισμενους θεολογους και ερμηνευτης του Κορανιου επισης Μαθηματικος και Αστρονομος. Το 1244 εμφανιζεται στην ζωη του Ρουμι ενας φιλοσοφος ο Σαμς για τον οποιο ειναι ελαχιστα πολυ γνωστα, ο Ρουμι παντως επηρεαστηκε παρα πολυ και οταν 2 χρονια μετα εξαφανιστηκε ο Ρουμι πεφτει σε μελαγχολια. Εμεινε 40 μερες σε κελι μονος του για να σκεφτει. Μετα απο αυτο
ο Ρουμι απο θεολογος γινεται ποιητης. Ξαφνικα ο Σαμς επιστρεφει αλλα οι ανθρωποι του Ρουμι ηταν εχρικη σε αυτην την επιστροφη.
Παρολα αυτα ο Ρουμι δεν εχει δρομο επιστροφης. Φημες αναφερουν οτι δυσαρεστημενοι μαθητες του Ρουμι δολοφονησαν τον Σαμς.
Ο Ρουμι εκτοτε και για τα επομενα 10 χρονια της ζωης του γραφει ποιηματα για τον ερωτα και τον Αγαπημενο οπως ο ιδιος ερμηνευει
την κινητηρια του δυναμη.
Το εργο του Ρουμι
Ο Ρουμι εγραψε 21336 διπλους στιχους και φυσικα δεν θα μπορουσαμε να βαλει κανεις ουτε το παραμικρο κομματι απο αυτα περα απο μια
μικρη επιλογη. Ο Ρουμι με την ποιηση του καταργει το χρονο και μιλα απευθειας στην καρδια. Το ζητουμενο του ειναι παντα ο Ερωτας.
Ο ανεκπληρωτος ποθος δεν μπορει να πραγματοποιηθει παρα μονο στην Αγαπη. Η ποιηση του Ρουμι ειναι σαν μια μεταξωτη κλωστη που σαν
καλος τεχνιτης υφανσης μετατρεπει σε ενα περσικο χαλι.
ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ
 (απόσπασμα)
Αγαπημένε μου, γίνε για μένα
Σαν τις φλόγες που χορεύουν με τον Έρωτα
Πυρά μες στην πυρά.
Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Το κερί μου λιώνει με καημό
Κλαίει κέρινα δάκρυα.
Το φυτίλι καίγεται-
Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Εμείς που βαδίσαμε το μονοπάτι του Έρωτα
Δεν κλίνουμε μάτι όλη νύχτα.
Στην ταβέρνα των μεθυσμένων
Ο τυμπανιστής χτυπάει το τύμπανο-
Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Στη μαυρίλα της νύχτας
Οι εραστές ξαγρυπνούν
Μην τους μιλάτε για ύπνο
Το μόνο που θέλουν
Είναι να βρίσκονται μαζί μας-
Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Η Ένωση είναι ένας μανιασμένος ποταμός
Που χύνεται κατ' ευθείαν στη θάλασσα
Απόψε η Σελήνη δίνει φιλιά στα αστέρια.
Ό,τι αγγίζω ό,τι βλέπω
Γίνεται φωτιά της αγάπης-
Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.
......................
Όλη τη νύχτα χόρευα γύρω απ΄το σπίτι
Του Αγαπημένου μου
Το πρωί εκείνος βγήκε έξω
Και μου πρόσφερε να πιω κρασί
Δεν είχα κύπελλο-
«Να το άδειο μου κρανίο», του είπα.
«Ρίξε μέσα το κρασί σου».
........................
Χτύπησα την πόρτα
Εκείνου που αγκαλιάζει την αγάπη.
Άνοιξε, με είδε να στέκω εκεό
Κι άρχισε να γελάει.
Με τράβηξε μέσα.-
Έλιωσα όπως η ζάχαρη, στην αγκαλιά εκείνου του Εραστή
Εκείνου του Μάγου του Κόσμου.
(Τζελαλαντίν Ρουμί, Στον κήπο του Αγαπημένου, εκδ. Αρμός)
Ο αγαπημένος
(απόσπασμα)
Δέξου με Αγαπημένε μου
Σώσε την ψυχή μου.
Γέμισέ με με την αγάπη σου
Και λύτρωσέ με από τους δύο κόσμους.
Αν αφήσω την καρδιά μου μακριά σου
Φωτιά μου καίει τα σωθικά.
Ω, Αγαπημένε μου
Πάρε μακριά ό,τι θέλω
Πάρε μακριά ό,τι κάνω
Πάρε μακριά κάθε τι
Που με παίρνει μακριά σου.
Ούτε ξέρω αν υπάρχουν δύο κόσμοι
Το μόνο που εγώ είναι ο Ένας
Έναν μονάχα αναζητώ
Έναν μονάχα ξέρω
Έναν μονάχα βρίσκω
Και εξυμνώ μονάχα Έναν.
Τόσο πολύ έχω μεθύσει
Απ' το κρασί του Αγαπημένου μου
Πού και οι δυο κόσμοι
Έχουν χαθεί από μπροστά μου.
Δεν μένει τίποτ' άλλο, παρά ν' αγγίξω
Το κύπελλο του Αγαπημένου.
Ω, πώς χωράει ο Αγαπημένος στην καρδιά μου.
Χίλιες ψυχές σε ένα κορμί
Χίλιες σοδειές σε ένα δεμάτι
Χιλιάδες στρόβιλοι ουρανών
Στο μάτι μιας βελόνας.
[.] τα μάτια μου βλέπουν
Μόνο το πρόσωπο του Αγαπημένου.
Τι υπέροχη θωριά!
Για τη θωριά του αυτή είναι Αγαπημένος
Αλλά γιατί να ξεχωρίζω;
Ο Αγαπημένος βρίσκεται μες στη θωριά
Και η θωριά μες στον αγαπημένο
[.] Απόψε ο Αγαπημένος
Μου εξομολογήθηκε τα μυστικά του
Τι νύχτα!
Μακάρι να διαρκούσε αιώνια..
Ο ουρανός λάμπει.
Ω Αγάπη
Όταν σε ψάχνω, σε βρίσκω να μ' αναζητάς.
Όταν κοιτάζω γύρω μου
Βρίσκω τους βοστρύχους των μαλλιών σου
Μέσα στα χέρια μου.
Πίστευα πάντα πως
Εγώ είχα μεθύσει απ' το κρασί σου
Αλλά τώρα βρίσκω
Το κρασί σου να 'χει μεθύσει από μένα.
Δίχως να κοιτάζω
Μπορώ και βλέπω τα πάντα μέσα μου
Τα μάτια μου είναι άχρηστα
Τώρα που μπορώ να δω
Ολόκληρο τον κόσμο
Με τα δικά Του μάτια.
Τζελαλαντίν ΡΟΥΜΙ, Ο Αγαπημένος, εκδ. ΑΡΜΟΣ
Τζελαλαντίν Ρουμί, ο Μυστικός ποιητής της Ανατολής
της Ανθής Ντάρδη
Οι δαιδαλώδεις σκοτεινές διαδρομές της ζωής είναι αμέτρητες. Εμείς απλά επιλέγουμε και αναλόγως περπατάμε το κομμάτι που θέλουμε. Ακόμα όμως και όταν τα υπόλοιπα μονοπάτια είναι ξέφωτα και πλημμυρισμένα με όσα αποζητάμε, μπορεί να στερούμαστε κάτι, μια έννοια άπιαστη αλλά ουσιώδη. Την ένωση με τον Έρωτα αναζητάμε με αγωνία, ανυπομονησία και φόβο.
Ο  Τζελαλαντίν Ρουμί μεταμορφώθηκε από διδάσκαλο του Κορανίου, μυστικό Σουφί και σπουδαίο θεολόγο σε έναν γοητευτικά απελπισμένο ερωτευμένο άντρα μέσα σε ένα μεσημέρι. Το έργο που άφησε πίσω του ο Πέρσης ποιητής είναι αριστουργηματικό και ογκώδες. Η Καδιώ Κολυμβά έκανε μια επιλογή ποιημάτων από την συλλογή «ο Αγαπημένος» που παρουσιάστηκε σε συνεργασία με τις εκδόσεις Αρμός.
Από τους κορυφαίους μυστικούς ποιητές της Ανατολής, απολογητής ενός θεϊκού έρωτα, απ' τον οποίο φτάνει σ' εμάς τους Δυτικούς, εντελώς αμύητους στη γλωσσική πραγματικότητα του σουφισμού, μόνον ένα ακρωτηριασμένο νόημα, ο Ρουμί υπήρξε ο πιο συνεπαρμένος υμνητής του. Ο  Τζελαλαντίν Ρουμί ( το όνομα του οποίου σημαίνει «Δόξα της Θρησκείας») υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους δασκάλους του Κορανίου αλλά και του Σουφισμού. Ο ίδιος συγκέντρωνε μεγάλο αριθμό μαθητών και θαυμαστών, αλλά του έλειπε κάτι. Έλειπε η ίδια η ουσία του Σουφισμού, η εξύψωση, η συνάντηση με τον «Αγαπημένο» , το θεϊκό νόημα της ζωής που περιέγραφαν ονειρικά οι υπόλοιποι διδάσκαλοι.
Όλα λύθηκαν και τα κομμάτια του παζλ της ζωής του Τζελαλαντίν ενώθηκαν όταν γνώρισε τον Σαμς (που σημαίνει «φως») έναν ρακένδυτο ιδιότροπο  σουφί, τον οποίο ο ποιητής εμπιστεύτηκε απόλυτα και του δόθηκε ολοκληρωτικά. Μέσα από την ύπαρξη του Σαμς ο Ρουμί ενώθηκε με τον «Αγαπημένο», έγιναν ένα και δεν χωριστήκαν ποτέ ακόμα και όταν η ζωή ή ο θάνατος είχαν άλλα σχέδια.
Ο μεθυσμένος από έρωτα Ρουμί γίνεται υμνητής του ανεκπλήρωτου έρωτα , όταν το πρόσωπο της λατρείας του εξαφανίζεται μυστηριωδώς από τη ζωή του. Τότε ο Τζελαλαντίν γράφει την συλλογή «ο Αγαπημένος». Τα ποιήματά  του βρίσκουν την αυθεντική τους ρίζα στο πένθος και στην αυταπάρνηση. Ζητούμενο τους πάντα είναι ο Έρωτας, ο χαμένος και συγκρουόμενος που σηματοδοτεί την αφύπνιση του Ρουμί και την «επιστροφή» του Σαμς μέσα στις λέξεις και γραμμές  που αβίαστα δημιουργεί ο ποιητής.
Οι λέξεις αρκετές φορές, είναι πολύ μικρές για να περιγράψουν τα συναισθήματα, πόσο μάλλον να τα εικονοποιήσουν. Αλλά ο Ρουμί καταφέρνει να εκφράσει τόσο ξεκάθαρα τον βιωματικό του πόνο, που ο αναγνώστης θα εκπλαγεί. Προφανώς όμως τα νοήματα των ποιημάτων του, είναι τόσο εύκολο να «διαβαστούν», γιατί στην πραγματικότητα είχαν μόνο έναν αποδέκτη τον Αγαπημένο του, και έναν και μοναδικό στόχο να φέρουν τον Σαμς δίπλα στον Τζελαλαντίν.
Η ποίηση του Τζελαλαντίν είναι συνώνυμο του ερωτικού και απύθμενου λυρισμού που μπορεί να κρύβεται κάτω και από μια μόνο συλλαβή. Το έργο του είναι κινούμενο πάνω στις προσευχές και στην μέχρι τότε υπάρχουσα καθιερωμένη περσική ποίηση αλλά δοσμένο με έναν ρεαλιστικό και ανθρώπινο πόνο που αγγίζει  και τα πιο σκληροτράχηλα μάτια.
Στα ποιήματα του Τζελαλαντίν Ρουμί δεν θα βρεθεί στίχος ανήθικος, αφοριστέος ή κατακριτέος , στην ποίηση δεν υπάρχουν τέτοιοι στίχοι. Η ποίηση είναι καθρέφτης και πάνω της βλέπουμε τα πρόσωπα μας. Ο Σαμς για τον Ρουμί ήταν ο δρόμος που τον οδηγούσε στον Θεό, στην αιωνιότητα. Δεν έχει σημασία ποιο ήταν το όνομα του οδηγού αλλά η παρουσία του. Στην ποίηση του Ρουμί είσαι απογυμνωμένος από διακρίσεις και μυωπικά γυαλιά , αλλά δεμένος με ιστό αράχνης με τον οδηγό σου.
"Ο Έρωτας ήρθε και με άδειασε.
Ο Έρωτας ήρθε και με  γέμισε
με τον Αγαπημένο.
Έγινε το αίμα του κορμιού μου
Έγινε τα χέρια μου και τα πόδια μου
Έγινε τα πάντα.
Τώρα ό,τι έχω είναι μόνο ένα όνομα.
Όλα τ' άλλα είναι του Αγαπημένου"
(ποίημα από την συλλογή «ο Αγαπημένος»)
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ

ΟΜΑΡ ΚΑΓΙΑΜ

Ο Γκιιάτ αντ-Ντιν Αμπούλ-Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ αλ-Καγιάμ Νισαπουρί (18 Μαΐου 10484 Δεκεμβρίου 1131, Περσικά غیاث ‌الدین ابوالفتح عمر ابراهیم خیام نیشابورﻯ), συνήθως γνωστός ως Ομάρ Καγιάμ ήταν Πέρσης πολυμαθής, φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής. Εγραψε επίσης πραγματείες για τη μηχανική, τη γεωγραφία, την ορυκτολογία, τη μουσική και την Ισλαμική θεολογία.
Γεννημένος στη Νισαπούρ, στο Βορειοανατολικό Ιράν, σε νεαρή ηλικία μετακόμισε στη Σαμαρκάνδη και έλαβε εκεί την εκπαίδευσή του. Στη συνέχεια πήγε στη Μπουχάρα και καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς και αστρονόμους της μεσαιωνικής εποχής. Είναι ο συγγραφέας μιας από τις σημαντικότερες πραγματείες για την άλγεβρα, που έχουν γραφτεί πριν από τα νεότερα χρόνια, την Πραγματεία για την Απόδειξη Αλγεβρικών Προβλημάτων, που περιλαμβάνει μια γεωμετρική μέθοδο για την επίλυση κυβικών εξισώσεων, τέμνοντας υπερβολή με κύκλο. Συνέβαλε σε μια μεταρρύθμιση του ημερολογίου.
Η σημασία του ως φιλόσοφου και δάσκαλου και τα λίγα διασωθέντα φιλοσοφικά του έργα δεν έχουν τύχει της ίδιας προσοχής με τα επιστημονικά και ποιητικά του κείμενα. Ο Αλ-Ζαμακσάρι (μεσαιωνικός Ιρανός Μουσουλμάνος λόγιος) αναφέρεται σ' αυτόν ως "τον παγκόσμιο φιλόσοφο". Πολλές πηγές μαρτυρούν ότι δίδαξε επί δεκαετίες τη φιλοσοφία του Αβικέννα στη Νισαπούρ, όπου ο Καγιάμ γεννήθηκε και ετάφη και όπου το μαυσωλείο του παραμένει αριστούργημα της Ιρανικής αρχιτεκτονικής και δέχεται κάθε χρόνο πολλούς επισκέπτες.
Έξω από το Ιράν και τις περσόφωνες χώρες ο Καγιάμ είχε μια επίδραση στη λογοτεχνία και τις κοινωνίες μέσω της μετάφρασης των έργων του και της εκλαΐκευσης από άλλους λόγιους. Η μεγαλύτερη τέτοια επίδραση ήταν στις αγγλόφωνες χώρες. Ο Άγγλος λόγιος Τόμας Χάιντ (1636-1703) ήταν ο πρώτος μη Πέρσης, που τον μελέτησε. Τη μεγαλύτερη επιρροή από όλους άσκησε ο Έντουαρντ Φιτζέραλντ (ποιητής, 1809–83), που κατέστησε τον Καγιάμ το διασημότερο ποιητή της Ανατολής στη Δύση μέσω της περίφημης μετάφρασης και των διασκευών του μάλλον μικρού αριθμού τετράστιχων του Καγιάμ (Περσικά : رباعیات, ρουμπαγιάτ) στο Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ.
Ο Ομάρ Καγιάμ πέθανε το 1131 και έχει ταφεί στο μαυσωλείο του Ιμαμζαντέχ Μαχρούκ στη Νισαπούρ. Το 1963 στο χώρο αυτό κατασκευάσθηκε το Μαυσωλείο του Ομάρ Καγιάμ από τον Χουσάνγκ Σεϊχούν (Ιρανό αρχιτέκτονα, 1920-2014).
Όνομα
غیاث ‌الدین Γκιιάτ αντ-Ντιν - σημαίνει "ο Στρατιώτης της Πίστης" και υπονοεί τη γνώση του Κορανίου.
ابوالفتح عمر بن ابراهیم Αμπούλ-Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ - Αμπού σημαίνει πατέρας, Φατχ σημαίνει κατακτητής, Ουμάρ σημαίνει ζωή, Ιμπραχίμ είναι το πατρικό όνομα.
خیام Kαγιάμ - σημαίνει "σκηνοποιός", παρώνυμο από το επάγγελμα του πατέρα του.
نیشابورﻯ Nισαπουρί - συνδέεται με την πατρίδα του Νισαπούρ (ο καταγόμενος από τη Νισαπούρ).
Ζωή

Ο Ομάρ Καγιάμ γεννήθηκε στη Νισαπούρ του Ιράν, τότε σελτζουκική πρωτεύουσα του Χορασάν (βορειοανατολική Περσία), που εκείνη την εποχή ανταγωνιζόταν το Κάιρο και τη Βαγδάτη σε πολιτιστική υπεροχή. Πιστεύεται ότι είχε γεννηθεί σε μια οικογένεια σκηνοποιών (καγιαμί "σκηνοποιός"), πράγμα που θα έκανε αργότερα λογοπαίγνιο :
"Ο Καγιάμ, που έραψε τις σκηνές της επιστήμης, έχει πέσει στο καμίνι της θλίψης και ξαφνικά καεί, το ψαλίδι της Μοίρας έχει κόψει τα σχοινιά της σκηνής της ζωής του, και ο μεσίτης της Ελπίδας τον πούλησε για το τίποτα!"
Πέρασε μέρος των παιδικών του χρόνων στην πόλη Μπαλχ (στο σημερινό βόρειο Αφγανιστάν), σπουδάζοντας υπό το γνωστό λόγιο σεΐχη Μουχαμάντ Μανσουρί και αργότερα υπό τον ιμάμη Μοβαφάκ Νισαπουρί, που θεωρείτο ένας από τους μεγαλύτερους δασκάλους της περιοχής του Χορασάν. Σε όλη του τη ζωή ο Ομάρ Καγιάμ ήταν ακούραστος : μπορούσε από το πρωί να διδάσκει άλγεβρα και γεωμετρία, το απόγευμα να παρευρίσκεται στο σελτζουκικό δικαστήριο ως σύμβουλος του Μαλίκ Σαχ Α΄ και τη νύχτα να μελετάει αστρονομία και να ολοκληρώνει σημαντικές πτυχές του ημερολογίου Τζαλαλί (αστρικό ημερολόγιο, που χρησιμοποιείτο στην Περσία και παραλλαγές του είναι ακόμη σε χρήση σήμερα στο Ιράν και στο Αφγανιστάν).
Τα χρόνια του Ομάρ Καγιάμ στο Ισφαχάν ήταν πολύ παραγωγικά, αλλά μετά το θάνατο του Σελτζούκου Σουλτάνου Μαλίκ Σαχ Α΄ (πιθανότατα από την αίρεση των Ασασίνων) η χήρα του Σουλτάνου στράφηκε εναντίον του ως συμβούλου, με αποτέλεσμα σύντομα να ξεκινήσει ταξίδι για προσκύνημα στη Μέκκα και στη Μεδίνα. Στη συνέχεια μπόρεσε να εργασθεί ως αυλικός αστρολόγος και πήρε την άδεια να επιστρέψει στη Νισαπούρ, όπου ήταν ξακουστός για τα έργα του και συνέχισε να διδάσκει μαθηματικά, αστρονομία και ιατρική.
Μαθηματικός

Ο Καγιάμ ήταν διάσημος την εποχή του ως μαθηματικός. Έγραψε τη σημαντική Πραγματεία για την Απόδειξη Αλγεβρικών Προβλημάτων (1070), που καθόρισε τις αρχές της άλγεβρας, μέρους του σώματος των περσικών Μαθηματικών, που τελικά μεταδόθηκαν στην Ευρώπη. Ειδικότερα παρήγαγε γενικές μεθόδους για την επίλυση κυβικών εξισώσεων και ακόμη μεγαλύτερης τάξης.
Στην Πραγματεία έγραψε για τον τριγωνικό πίνακα των διωνυμικών συντελεστών, γνωστό ως τρίγωνο του Πασκάλ. Το 1077 ο Καγιάμ έγραψε τις Σαρχ μα ασκάλα μιν μουσανταράτ κιτάμπ Ουκλίντις (Εξηγήσεις των Δυσκολιών στα Αξιώματα του Ευκλείδη), που δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά ως Για τις Δυσκολίες των Ορισμών του Ευκλείδη. Σημαντικό μέρος του βιβλίου ασχολείται με το περίφημο αξίωμα παραλληλίας του Ευκλείδη, πράγμα που τράβηξε το ενδιαφέρον του Ταμπίτ ιμπν Κούρα. Ο Αλ Χαϊτάμ είχε προηγουμένως επιχειρήσει μια απόδειξη του αξιώματος. Η προσπάθεια του Καγιάμ ήταν μια διακριτή πρόοδος και οι αμφισβητήσεις του έφτασαν στην Ευρώπη και ίσως να συνέβαλαν στην τελική ανάπτυξη της μη ευκλείδιας γεωμετρίας.
Ο Ομάρ Καγιάμ παρήγαγε σημαντικό έργο στη γεωμετρία, ιδιαίτερα στη θεωρία των αναλογιών. Σύγχρονοί του σημαντικοί μαθηματικοί ήταν ο Αλ-Καζινί και ο Αμπού Χατίμ αλ-Μουζαφάρ ιμπν Ισμαήλ αλ-Ισφιζαρί.Θεωρία των παραλλήλων
Ο Καγιάμ πιστεύεται ότι έχει γράψει χίλια τετράστιχα ή ρουμπαγιάτ. Στον αγγλόφωνο κόσμο έγινε γνωστός με τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ, που είναι ποιητικές μάλλον παρά επί λέξει μεταφράσεις από τον Εντουαρντ Φιτζέραλντ ( 1809–83). Υπάρχουν και άλλες αγγλικές μεταφράσεις τμημάτων των ρουμπαγιάτ (ρουμπαγιάτ σημαίνει τετράστιχα), αλλά του Φιτζέραλντ είναι οι γνωστότερες. Η ειρωνία είναι ότι οι μεταφράσεις του Φιτζέραλντ ξαναέκαναν γνωστό τον Καγιάμ στους Ιρανούς "που επί μακρόν είχαν αγνοήσει τον ποιητή από το Νισαπούρ". Ένα βιβλίο του 1934 ενός από τους πιο επιφανείς συγγραφείς του Ιράν, του Σαντέκ Χενταγιάτ, τα Τραγούδια του Καγιάμ (Ταρανεχα-γιε Καγιάμ) λέγετα ότι έχει "διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο μια γενιά Ιρανών εκτιμά" τον ποιητή.. Τα ποιήματα του Ομάρ Καγιάμ έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πολλές μεταφράσεις έγιναν άμεσα από τα Περσικά, πιο κυριολεκτικά από ότι η μετάφραση του Εντουαρντ Φιτζέραλντ και σήμερα θεωρείται ένας από τους δημοφιλέστερους ποιητές όλων των εποχών. Ύμνησε επικούρειες απολαύσεις, κρασί και γυναίκες, για να προβάλει όμως εντονότερα τις φιλοσοφικές του σκέψεις, πολλές απ’ τις οποίες φαίνονται αιρετικές, αν σκεφτεί κανείς το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν. Άλλοι όμως μελετητές βλέπουν μυστικιστικά νοήματα στους στίχους του. 
Είπες ότι θέλεις να με βασανίσεις / Αλλά δε θα φοβηθώ μια τέτοια προειδοποίηση / Γιατί εκεί όπου είσαι Εσύ δεν μπορούν να υπάρξουν βάσανα / Και εκεί όπου Εσύ δεν είσαι πώς μπορεί να υπάρχει ένα τέτοιο μέρος ;
Ο περιστρεφόμενος τροχός του ουρανού, μέσα στον οποίο αναρωτιόμαστε / Είναι μια φανταστική λάμπα της οποίας έχουμε γνώση από παρομοίωση / Ο ήλιος είναι το κερί και ο κόσμος η λάμπα / Είμαστε σαν μορφές που περιστρέφονται μέσα σε αυτόν /
Μια σταγόνα νερού πέφτει σε ένα μεγάλο ωκεανό / Ενας κόκκος σκόνης ενώνεται με τη γη / Τι σημασία έχει να πηγαινοέρχεσαι ; / Μια μύγα εμφανίστηκε μια στιγμή, τότε αόρατη έγινε. 

ΠΗΓΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ

ΤΖΕΛΑΛΕΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ ''ΜΑΘΝΑΒΙ''

Η παραβολή του Τζελαλεντίν Ρουμί για τον Κινεζικό και τον Ελληνικό πολιτισμό.

Η παρακάτω παραβολή βρίσκεται στο  μεταφυσικού περιεχομένου βιβλίο, «Μαθναβί» γραμμένο από τον Πέρση ποιητή και δάσκαλο  Τζελαλεντίν Ρουμί το 1273. Στην Ιστορία αυτή  περιγράφεται η διαφορά ανάμεσα στους δυο κορυφαίους αρχαίους  πολιτισμούς,  των Ελλήνων και των Κινέζων. 

...Αν θες μια παραβολή της κρυμμένης γνώσης, πες την ιστορία των Ελλήνων και των Κινέζων.


-Είμαστε οι καλύτεροι καλλιτέχνες, είπαν οι Κινέζοι.

 -Κι όμως εμείς υπερέχουμε! Είπαν οι Έλληνες.

Θα διαγωνιστείτε, είπε ο Σουλτάνος, και τότε  θα δούμε ποιος έχει δίκιο στον ισχυρισμό του.

Παραχωρήσατε μας ένα ορισμένο δωμάτιο και ένα άλλο στους Έλληνες είπαν οι Κινέζοι.

Τα δωμάτια ήταν απέναντι πόρτα με πόρτα. Οι κινέζοι ζήτησαν από το βασιλιά εκατό χρώματα. Έτσι ο πλούσιος μονάρχης άνοιξε το θησαυροφυλάκιο του και κάθε μέρα οι Κινέζοι έπαιρναν από την επιχορήγηση του τα χρώματα τους.

Για τη δική μας δουλειά χρώματα και αποχρώσεις δεν είναι κατάλληλα, είπαν οι Έλληνες. Αυτό που θέλουμε είναι να απαλλαγούμε από τη σκουριά. Και βάλθηκαν να γυαλίσουν το δωμάτιο.Υπάρχει ένας δρόμος από το πολύχρωμο στο άχρωμο. Το χρώμα είναι σαν τα σύννεφα, το φεγγάρι είναι άχρωμο.

Οποιαδήποτε  ακτινοβολία και λαμπρότητα βλέπουμε στα σύννεφα, ας είμαστε σίγουροι ότι προέρχονται από τα άστρα το φεγγάρι και τον Ήλιο.
Μόλις τέλειωσαν οι Κινέζοι τη δουλειά τους άρχισαν  να χτυπούν τύμπανα από την χαρά τους. Ο Βασιλιάς ήρθε μέσα και είδε τις εικόνες τους και από τη στιγμή που αντίκρισε αυτό το θέαμα έχασε το μυαλό του.

Μετά προχώρησε προς το δωμάτιο των Ελλήνων, που μόλις τον είδαν τράβηξαν την κουρτίνα που χώριζε τα δυο δωμάτια, έτσι ώστε τα καταπληκτικά έργα των Κινέζων αντικατοπτρίστηκαν πάνω στους τοίχους , που τους είχαν βγάλει τη  σκουριά και τους είχαν γυαλίσει. Όλα εκείνα που ο βασιλιάς είχε δει στο δωμάτιο των Κινέζων φαίνονταν καλύτερα εδώ. Τόσο καλύτερα που τα μάτια του πετάχτηκαν έξω από τις κόγχες τους!

Οι Έλληνες πατέρα μου, είναι οι Σούφι χωρίς επαναλήψεις, βιβλία και διαβάσματα και όμως έχουν ελευθερώσει τα στήθη τους από την πλεονεξία, την απληστία, την φιλαργυρία και την κάκια. Η αγνότητα του καθρέφτη είναι χωρίς άλλο η καρδιά που δέχεται αμέτρητες εικόνες. Η αντανάκλαση κάθε εικόνας λάμπει για πάντα στην καρδιά και μόνον.

Και κάθε νέα εικόνα που εισχωρεί στην καρδιά προβάλλεται, απαλλαγμένη από κάθε ατέλεια.
Αυτοί που έχουν καθαρίσει την καρδιά τους έχουν ξεφύγει από τα αρώματα και τα  χρώματα. Κάθε λεπτό, κάθε στιγμή ατενίζουν την ομορφιά¨
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ Πηγή: Οι Διδάσκαλοι του Γκουρτζίεφ-Raphael Lefort, εκδόσεις:Πύρινος κόσμος

Ο ΛΥΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΑΒΑ ΠΟΙΗΤΗ ΑΔΩΝΗ από τον Παντελή Μπουκάλα

O λυρισμός του Αραβα ποιητή Αδωνη

Του Παντελη Μπουκαλα «Αδωνης: Οι αναλογίες και οι αρχές». Εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια-λεξιλόγιο: Ελένη Κονδύλη-Μπασούκου. Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», 2003, σελ. 245.
Λίγα, πολύ λίγα γνωρίζουμε για τους Αραβες, για τους Πέρσες, για τους «Ανατολίτες» γενικά. Λίγα γνωρίζουμε για την ιστορία τους -κι ας μπλέχτηκε αξεδιάλυτα με τη δική μας ιστορία σε αρκετές περιόδους, ειρηνικές ή πολεμικές-, για τη θρησκεία τους (που φτάσαμε να τη θεωρούμε εγγενώς αιμοχαρή), για τη λογοτεχνία τους, μακραίωνη εντούτοις και πλούσια. Γνωρίζουμε (ή έχουμε ακουστά) τον Ομάρ Καγιάμ, τον Τζελαλαντίν Ρουμί, τις «Χίλιες και μία νύχτες», τον Χαλίλ Γκιμπράν, και... Και; Και μάλλον δεν θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι με το πέρασμα των χρόνων μαθαίνουμε περισσότερα, επειδή τάχα οι αποστάσεις μίκρυναν ενώ εντάθηκαν οι (συνήθως επιχορηγούμενες) αλληλοαναγνωριστικές μεταφραστικές προσπάθειες.
Σήμερα, ας πούμε, όταν βλέπουμε για μυριοστή φορά, στην ταινία «Χτυποκάρδια στο θρανίο», τον Γιώργο Κωνσταντίνου-φοιτητή της Φιλοσοφικής να απαγγέλλει στη μαθήτρια Αλίκη Βουγιουκλάκη «λίγους στίχους του Σααδή» («Αγάπη μου, αγάπη μου..»), και να θέτει έτσι εν κινδύνω την οικογενειακή της γαλήνη, μιας και ζηλεύει ο σύζυγός της, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, μάλλον δεν είναι πολλοί όσοι αναγνωρίζουν ένα ιστορικό πρόσωπο, ποιητή και φιλόσοφο, πίσω από το «εξωτικό» όνομα «Σααδή», και πάντως είναι λιγότεροι απ' όσους κάτι αναγνώριζαν όταν γυρίστηκε και πρωτοπαίχτηκε η ταινία. Ηταν άλλωστε αρκετά γνωστός και στην Ελλάδα κάποτε ο σπουδαίος Πέρσης ποιητής του 13ου αιώνα Σααντί (ή, εξελληνισμένος, «Σααδής»), χάρη και στις μεταφράσεις έργων του, από τον Κώστα Τρικογλίδη, που μεταγλώττισε το φημισμένο «Γκιουλιστάν», και άλλους. Μια επιπλέον απόδειξη πως η απόσταση μεγαλώνει αντί να μικραίνει: Οι παλιές εγκυκλοπαίδειες αφιερώνουν ευλόγως εκτενές λήμμα στον Σααδή. Οι νεότερες, λίγες αράδες ή και καμία. Εκτός καταγραφής (άρα και εκτός γραφής;) μένει και ο Αδωνης, αναγνωρισμένος ως ο σπουδαιότερος Αραβας ποιητής των τελευταίων χρόνων, ένας λυρικός ρητά στρατευμένος στην υπόθεση «ελεύθερος άνθρωπος».
Εικάζω πως ένας θεμελιώδης λόγος που εμποδίζει ή και απαγορεύει τη γνώση και την όσμωση είναι η ίδια η γλώσσα, η εικόνα της γλώσσας, που ξενίζει το βλέμμα μας, στραμμένο στο λατινικό αλφάβητο και θρεμμένο σχεδόν αποκλειστικά από αυτό. Το συνειδητοποιώ αυτό νιώθοντας ότι, παρ' όλη τη φιλότιμη μετάφραση και τον εκτενή σχολιασμό, μένω αμήχανος έξω από τον κόσμο της ποίησης, βλέποντας τη δίγλωσση έκδοση των ποιημάτων του Αδωνη, όσων περιέχονται στη συλλογή του «Οι αναλογίες και οι αρχές». Εχουμε συνηθίσει βέβαια να βλέπουμε δίγλωσσες εκδόσεις όταν το πρωτότυπο είναι γραμμένο στα αγγλικά ή τα γαλλικά και, κάπως αραιότερα, στα γερμανικά και τα ιταλικά. Αλλά η παράθεση του αραβικού πρωτοτύπου (κι αν εξαιρεθούν οι λιγοστοί υποθέτω αραβομαθείς), που συνιστά οπωσδήποτε χειρονομία σεβασμού και εκτίμησης της πολιτισμικής διαφοράς, επιτείνει το αίσθημα της ξενότητας αντί να το αβλύνει. Τα αραβικά, απόρθητα, καταλήγουν απόρρητα, σαν να συστρέφονται στον εαυτό τους για να απαγορεύσουν την είσοδο και να κρατήσουν το μυστικό τους.
Η ποίηση του Αδωνη, ο οποίος γεννήθηκε το 1930 σε ένα χωριό της Λαοδίκειας στη Συρία, για να αποκτήσει αργότερα τη λιβανέζικη υπηκοότητα και κατόπιν τη γαλλική (κοσμοπολίτης άλλωστε, ζει στο Παρίσι από το 1980), είναι ούτως ή άλλως «μυστική», δύσκολη. Κι όχι τόσο λόγω της οικείωσής της με ό,τι συνηθίζουμε κάπως εύκολα και σχηματικά να αποκαλούμε «ανατολίτικο μυστικισμό», όσο επειδή τα αυτονόητά της, οι πίσω της σελίδες, γραπτές και άγραφες, τα νεύματα και τα σύμβολά της έρχονται από ένα «αλλού» που δεν το κατέχουμε, αν γνωρίζουμε καν την ύπαρξή του. Το όνομα «Αδωνης» βεβαίως μας είναι οικείο από τη μυθολογία μας, και επίσης οικείο σαν ήχος και σαν νόημα είναι και στους Αραβες και στους Εβραίους. O Αραβας ποιητής Αλί Αχμάντ Σαΐντ Εσμπέρ, λοιπόν, διάλεξε σαν φιλολογικό του ψευδώνυμο το όνομα «Αδωνης», σημείο κοινό τριών πολιτισμών (πόσο ακούγεται άραγε το «Αδωνης» πίσω από το «Αντώνης», το οποίο στα λεξικά παραδίδεται ως αγνώστου καταγωγής, πιθανόν ετρουσκικής;), για να δηλώσει την επιθυμία του να γεφυρώσει, ποιητικά και πνευματικά, δύο κόσμους: τον δυτικό πολιτισμό και τον ανατολικό.
«Αντί να ξεκινήσω ως ποιητής Αραβας ή μουσουλμάνος», εξηγούσε σε μια συνέντευξή του στον Ανρί Λεφέβρ, το 1995 (αναδημοσιεύεται στην ελληνική έκδοση του βιβλίου του «Ασματα του Μιχιάρ του Δαμασκηνού», μεταφρασμένη από τα αραβικά από τον Μάρκελο Πιράρ, εκδόσεις «Αγρα», 1996), «ξεκίνησα ως άνθρωπος, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι το Ισλάμ και ο αραβικός κόσμος αποτελούν ένα μέρος μονάχα μιας αρχαιότερης και πλουσιότερης Ιστορίας, ότι ο Αραβας ανήκει στην Ιστορία, σε ολόκληρη την Ιστορία». Παρ' όλα αυτά, παρ' όλο το ανοιχτό πρόγραμμά του, τον κοσμοπολίτικο βίο του και την ευρύτατη παιδεία του, ο Αδωνης παραμένει, εν γνώσει του και με τη βούλησή του, Αραβας ποιητής. Γιατί η γλώσσα, η γλώσσα στην οποία ένας τεχνίτης στοχάζεται και «αισθηματοποιεί» τους στοχασμούς του, δεν είναι σκέτες λέξεις, απλά και αδιάφορα ίχνη της γραφίδας πάνω στο χαρτί.
Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για έναν ποιητή που, όπως ο Αδωνης, έχει αποφασίσει ότι η ποίηση δεν είναι μονάχα το παιγνίδι των λέξεων. Λέει επ' αυτού, στην ίδια συνέντευξη, και μ' έναν τόνο που μάλλον δεν είναι εντελώς απαλλαγμένος από τη σχηματικότητα: «Κατά γενικό κανόνα, οι λέξεις είναι αποκομμένες από τον άνθρωπο και τον θεό, η τεχνική απέκοψε τον άνθρωπο από τον κόσμο. H Ευρώπη ξεχωρίζει τις λέξεις από το ανθρώπινο ον, οι λέξεις παίζουν ξεκομμένες από τον δημιουργό. Οι λέξεις είναι βότσαλα που πηγαινοέρχονται στο γιαλό με τρόπο παιγνιώδη. Για μερικούς ποιητές αυτό το παιγνίδι είναι γοητευτικό. Εκτελείται όμως μέσα στην επανάληψη και την ανία, προπάντων στη Γαλλία. Στην αραβική ποίηση, η λέξη οφείλει να είναι μεστή, έχει σώμα. Εχει πνευμόνια, καρδιά, αίμα, είναι ον ανθρώπινο. Δεν είναι ούτε βότσαλο ούτε αφαίρεση. H λέξη είναι ο άνθρωπος. Δεν συναντώ πάντα τον άνθρωπο μέσα στη δυτική ποίηση. Διαβάζοντας ορισμένα έργα, διακρίνω μονάχα το παιχνίδι των λέξεων».
Τι συναντά, με τη σειρά του, ο Ελληνας αναγνώστης -οπωσδήποτε δυτικός κατά πνεύμα, όσο κι αν υποτίθεται ανατολικός κατά αίσθημα- διαβάζοντας τις «Αναλογίες και αρχές» του Αδωνη, μεταφρασμένες από την Ελένη Κονδύλη-Μπασούκου (η οποία έχει εκδώσει και μια κατατοπιστική «Εισαγωγή στη λογοτεχνία των Αράβων», «Ελληνικά Γράμματα», 2001), το «Χρόνος, τόποι, δοξαστικά» (μετάφραση Δημήτρης Αναλις, «Ινδικτος», 1998) ή τα προαναφερθέντα «Ασματα του Μιχιάρ του Δαμασκηνού»; Ακούει, διαμεσολαβημένη και «ερμηνευμένη», μια λυρική φωνή υψηλής αυτογνωσίας, και η ωριμότητα της οποίας αποφεύγει το γλυκασμό, μένοντας γειωμένη στα ανθρώπινα: «Μες στης γης τον καρκίνο, στην πολιορκία, / γράφω στο χώμα τα ποιήματά μου / με φτερό κορακιού? / το ξέρω, δεν έχει λάμψη πάνω στα βλέφαρα, / τίποτα έξω από τη σοφία της σκόνης».
Ποιήματα ποιητικής είναι η κύρια ύλη της συλλογής «Οι αναλογίες και οι αρχές». Ποιήματα, καθόλου φιλάρεσκα, για το κατακτημένο αλλά και γι' αυτό που κινδυνεύει να χαθεί, αυτό που διαφεύγει. «Ναι, η κτίση μαραίνεται / έχασα τη φωτιά μου // η γλώσσα μου δεν είναι πια η ίδια / τα βήματά μου / δεν είναι πια τα βήματά μου», διαβάζουμε στο ποίημα «H αρχή της ποίησης-2», ή πάλι, στο «H αρχή της τρέλας»: «Λεπίδι - και σκόνη από τις λέξεις, / μπροστά στα μάτια» («σκόνη το δέντρο της αγάπης» διαβάζουμε αλλού). Μολαταύτα, οι ποιητές, για τους οποίους «ου τόπος», «ζεσταίνουν το κορμί της γης, φτιάχνουν / για το διάστημα κλειδιά». Για τον Αδωνη, ο ποιητής, που δεν έχει απαρνηθεί το ρόλο του προφήτη, είναι «φύλλο πλεούμενο στου λόγου το πέλαγο». Ενα φύλλο υγρό μέσα στην τόση σκόνη: των λέξεων, της αγάπης, της ιστορίας.
ANIXNEYTHΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ

Θ. ΤΑΣΙΟΣ απολαύστε τον.

1. Είχα δυό αφορμές για τη σημερινή επιφυλλίδα. Η πρώτη ήταν, προ μηνός, ο μεσσιανιστικός τουπές του καλόπαιδου που έχτιζε με τούβλα την είσοδο των Γραφείων της Επιτροπής Ερευνών του Πολυτεχνείου, γράφοντας στα «Nike»-του τις δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς και τη γνώμη και τα συμφέροντα του... «υπόλοιπου λαού». Η άλλη αφορμή ήταν μια συνέντευξή μου σε μια παραγωγή του οτρηρού Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, με θέμα «η σχέση ανάμεσα στην Αρχαία και στη σύγχρονη Δημοκρατία».
Λοιπόν, είναι καταρχήν εύκολες ορισμένες τυπικές συγκρίσεις, όπως: «Τότε η Δημοκρατία ήταν η εξαίρεση - σήμερα είναι οιονεί κανόνας» (λέμε τώρα). Ή, «τότε η Δημοκρατία ήταν άμεση - σήμερα είναι έμμεση». Ασε βέβαια που κι εκείνη η αμεσότητα δέν αφορούσε γυναίκες, μετοίκους και δούλους (την συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της πόλεως δηλαδή) - αλλ' ούτε κι η σημερινή Δημοκρατία είναι τελείως έμμεση παντού: Υπάρχουν ευτυχώς μερικοί πυρήνες ριζοσπαστικότερης δημοκρατίας σε κάμποσες μικρές κοινωνίες.
2. Ο σύγχρονος προβληματισμός για την λεγόμενη Παγκοσμιοποίηση με παρασύρει όμως να παρατηρήσω οτι καί οι Αθηναίοι (τον καιρό που κυριαρχούσαν στο Αιγαίο) έκαμαν εξαγωγή της Δημοκρατίας-τους όπου μπορούσαν. Οπως κι εμείς σήμερα επιθυμούμε για όλους την δυτική Δημοκρατία-μας, άσχετο άν η ιερή αυτή ευχή έγινε ρεζίλι μετά απ' την αμερικανική απλοϊκότητα (τουλάχιστον). Υποστηρίζω οτι, καί τότε καί τώρα, η ευχή αυτή ήταν καλή. Δέν θα συνυπογράψω δηλαδή την μεταμοντέρνα αντίληψη «κάτω τα χέρια απ' τις τοπικές παραδόσεις»: Υπάρχουν παραδόσεις τόσο φριχτές (ιδίως ενάντια στους ασθενέστερους: παιδιά, γυναίκες, αμόρφωτους), ώστε μόνον κατι αυστηροί ιστορικοί επιστήμονες μπορούν να τις αντέξουν...
Ωστόσο, ξέρομε τώρα καλά οτι η Δημοκρατία δέν «φοριέται» εκ των άνω. Οι διεσπαρμένες φυλές που κατοικούσαν την Αρχαία Αττική, διέθεταν ήδη καναδυό αιώνες πείρα «Πολιάδος Κοινότητος», πρίν να τις εύρει ώριμες η δημοκρατική οργανωτικότητα του Κλεισθένους. Και (επί τη ευκαιρία) τί μας λέει άραγε το αντιφατικό γεγονός οτι ο ώριμος Δήμος δέν είχε παρα ταύτα καταφέρει να κρυσταλλώσει μια Δημοκρατία, αλλα περίμενε έναν αριστοκράτη όπως ο Κλεισθένης για να την οργανώσει; Πολύ δε περισσότερο που η μεταγενέστερη ενεργός συνεργασία διαφόρων αριστοκρατικών γενών της Αθήνας με τη Δημοκρατία, θα στηρίξει τη Δημοκρατία. Εξ ανάγκης, θα μου πείτε. Εστω. Αλλά όλα τούτα εμένα μου φαίνονται σαν ενα ιστορικό δίδαγμα αθηναϊκού ρεαλισμού, περι του πώς μεγιστοποιεί κανεις μιαν Ανάπτυξη, αξιοποιώντας όλες τις δυνάμεις της Πόλεως. Σοφότατες οι Κοινωνίες που καταφέρνουν να αξιοποιούν ό λ ε ς τις δυνάμεις τους, αντί να αυτοευνουχίζονται. Ας τ' ακούνε κι οι δικοί-μας ιδιωτεύοντες «διανοούμενοι», αφενός, αλλα και οι γραφικοί λαοκράτες-μας αφετέρου που χαραμίζουν τα καλύτερα μυαλά του Λαού-μας, κάτω απ' τον ισοπεδωτήρα του ελληνικού πανεπιστημίου.
3. Είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε οτι στην Αρχαία Αθήνα, έδρα της Δημοκρατίας, ήταν η ΑΓΟΡΑ, ο Κεραμεικός - ο χώρος των Τεχνικών Εργαστηρίων δηλαδή. Πλήθος πολιτικές διεργασίες τελούνταν στην καρδιά τής Τεχνολογίας. Γι' αυτό και Προστάτες της Αγοράς θα είναι οι κατεξοχήν Τεχνικοί θεοί, ο Ηφαιστος και η Εργάνη Αθηνά. Ετσι υποδηλώνεται νομίζω οτι η αθηναϊκή Δημοκρατία σύμ-πλέχθηκε με την Τεχνολογία και με την παρεπόμενη Οικονομία - χωρίς την (βαθύτατα αντιλαϊκή) υπεκφυγή του δήθεν δ ι χ α σ μ ο ύ ανάμεσα στα χωριστά, λέει, βασίλεια των Πνευματικών και των Υλικών Αξιών. Κι ετούτο το χαρακτηριστικό, μου φαίνεται οτι τονίζει (άλλη μια φορά) αυτό που αποκάλεσα αθηναϊκόν ρεαλισμό: Δέν θα ήταν εύκολο να στεριώσει μια τόσο περίπλοκη Δημοκρατία μέσα σ' ένα ουτοπικό περιβάλλον υποανάπτυξης. Η διάθεση για τις όποιες ατομικές θυσίες που απαιτεί η Δημοκρατία, ενθαρρύνεται όταν η Οικονομία ανθεί - και μάλιστα εν Δημοκρατία, με τις λίγες έστω αναδιανεμητικές-της συνέπειες. Εξ άλλου, η αποδοτική αθηναϊκή Δημοκρατία είχε μεγάλες λειτουργικές δαπάνες. Πλήθος πολιτών που συμμετείχαν στις διαδικασίες, ελάμβαναν «μισθόν». Ενώ πλήθος δαπανών της Δημοκρατίας θα καλύπτονται απο χορηγούς - κι όχι μόνο στον χώρο του θεάτρου, αλλά και στη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων (Πασίων ο τραπεζίτης), στην κατασκευή δημοσίων κρηνών (Περικλής, ο γνωστός μας), κλπ. Κι ίσως δέν ήταν τυχαίο που ο πατέρας του Δημοσθένους ήταν σιδηροβιομήχανος (μαχαίρια, κλίνες, κ.ά.), ενώ ο πατέρας του Λυσίου ήταν μεγαλοκατασκευαστής ασπίδων.
Φαίνεται οτι η παραγωγική κι η εμπορική διαδικασία, συνιστούν έδαφος ευνοϊκό για τη δημοκρατική οργάνωση της Κοινότητας - κι η περίπτωση των Αμπελακίων θα επιβεβαιώσει αργότερα ετούτες τις συγκυρίες.
4. Ας τους ξανασκεφθούμε κι εμείς αυτούς τους δύο άξονες προαγωγής της Δημοκρατίας (μακρά έμμονη άσκηση, και εκ των κάτω «Συντροφία»), διότι δέν μπορούμε επ' άπειρον να κρυβώμαστε πίσω απ' την παπαρδέλα «δέν στεριώνει η Δημοκρατία στη χώρα μας, επειδή δέν μας αφήνει το Κεφάλαιο και οι Αμερικάνοι». Ή τέλος-πάντων άς φέρομε Φιλανδούς κοινωνικούς οργανωτές...
  «ΤΟ ΒΗΜΑ», 25/02/2007