Ραφαηλίδης – Η δημιουργία της τράπεζας
Τράπεζα σημαίνει τραπέζι. Αυτό το ξέρουμε
όλοι. Εκείνο που ίσως δεν ξέρουμε όλοι είναι γιατί η νέα ελληνική λέξη
τραπέζι διαχώρισε το νόημά της από την αρχαία ελληνική λέξη τράπεζα. Κι
ακόμα, γιατί η αρχαία τράπεζα ύψωσε σε κεφαλαίο
το πρώτο γράμμα και έγινε Τράπεζα.
Βέβαια, όλοι ξέρουμε πως το κτίριο μιας
τράπεζας δεν έχει τραπεζαρία για τους πελάτες. Έχει όμως και τώρα
τραπέζια, δηλαδή μπάνκους, όπως θα έλεγαν οι Ιταλοί, οι δημιουργοί της
πρώτης σύγχρονης Μπάνκας. Πάνω σ' αυτά τα τραπέζια
οι τραπεζικοί υπάλληλοι συνεχίζουν τη δουλειά που έκαμναν και οι
αρχαίοι έλληνες τραπεζίτες, γνωστοί τον καιρό εκείνο σαν κερματισταί,
διότι ασχολούνταν με κέρματα, δηλαδή κοψίδια, τεμάχια του ακέραιου
νομίσματος.
Βέβαια, οι κερματισταί ήταν τραπεζίτες της
πλάκας και έκαμναν περίπου τη δουλειά που κάνουν σήμερα τα αυτόματα
μηχανήματα που μετατρέπουν σε λιανά τα πιο χοντρά νομίσματα. Όμως, δεν
πρέπει να ξεχνάμε πως όλα σε τούτο τον κόσμο
είναι απλά στο ξεκίνημά τους. Οι παλιοί κερματισταί και οι σημερινοί
τραπεζίτες, παρόλο που έχουν σαν κοινή αφετηρία το τραπέζι πάνω στο
οποίο ξαπλώνουν τα νομίσματά τους δεν είναι βέβαια, το ίδιο πράγμα.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι κερματισταί
(αυτοί που έκαμναν τα χοντρά λιανά) λέγονταν και κολλυβισταί. Κόλλυβος
ονομαζόταν στην αρχαία Ελλάδα το μικρό νόμισμα. και κόλλυβα (στον
πληθυντικό) ομοίως στην αρχαία Ελλάδα λέγονταν τα πολύ
μικρά τεμάχια ζυμαρικών, οι πολύ μικρές πιτίτσες, ας πούμε οι
χυλοπίτες.
Κόλλυβα παρασκευασμένα με άλλον τρόπο
συνεχίζουμε να τρώμε και σήμερα, αλλά μόνο στα μνημόσυνα: εμείς μεν για
«να συγχωρεθεί η ψυχή του πεθαμένου», οι πεινασμένοι δε, που γυρόφερναν
παλιότερα τις εκκλησίες αδιαφορώντας παντελώς
για το μακαρίτη, για να βάλουν στο στομάχι τους, στο τζάμπα, κάτι το
θρεπτικό.
Σιγά σιγά οι αρχαίοι κερματισταί άρχισαν
να κάνουν και σοβαρότερα πράγματα από το να χαλούν τα χοντρά νομίσματα
και κάποτε απόκτησαν νοοτροπία σωστού τραπεζίτη. Όμως, αυτοί που κυρίως
ασχολούνταν με σοβαρότατες τραπεζικές εργασίες
στην αρχαία Ελλάδα ήταν οι ... παπάδες. Μάλιστα! Οι σπουδαιότερες
τράπεζες της ελληνικής αρχαιότητας ήταν οι ναοί στη Δήλο, τους Δελφούς
και την Ολυμπία. Εκεί πήγαιναν οι πιστοί όχι μόνο για να προσκυνήσουν,
αλλά και για να καταθέσουν τις οικονομίες τους,
πληρώνοντας στους παπάδες ένα κάποιο ποσό για φύλακτρα. Εξυπακούεται
πως οι παπάδες-τραπεζίτες δεν έδιναν τόκο στον καταθέτη. Αυτό δα έλειπε.
Ο αρχαίος καταθέτης ήταν ικανοποιημένος που τα χρήματά του ήταν
απολύτως εξασφαλισμένα στις «θυρίδες», σ' έναν ιερό
και απαραβίαστο χώρο, που τον παραβίαζαν μόνο οι βάρβαροι αλλοεθνείς
επιδρομείς.
Βάλτε με το νου σας τον τζίρο που γινόταν
στις «τράπεζες» της Ολυμπίας στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Πώς θα
γίνονταν τα σπουδαία κτίσματα σ' αυτόν τον υπέροχο χώρο, αν οι παπάδες
φύλαγαν τα χρήματα των καταθετών χωρίς προμήθεια;
Αφού ούτε σήμερα σου δίνουν τζάμπα μια θυρίδα στην τράπεζα, γιατί θα
έπρεπε να τη δίνουν τζάμπα τότε; Άσε που πρέπει να φαν κι οι παπάδες και
μάλιστα καλύτερα απ' όλους, όπως πάντα στην ιστορία ολόκληρου του
ιερατείου, όλων των θρησκειών.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι αρχαίοι έλληνες
ιερείς δεν ήταν ακριβώς ιερείς, η δουλειά τους δεν θεωρούνταν ιερή.
Ήταν δημόσιοι υπάλληλοι, όπως θα λέγαμε σήμερα, που βοηθούσαν τους
πιστούς να τα βολεύουν μόνοι τους με τους θεούς,
όπως ο καθένας μπορούσε. Άλλωστε, οι ναοί-τράπεζες ήταν κρατικές
«επιχειρήσεις». Ιδιωτικές έγιναν πάρα πολύ αργότερα. Και σήμερα
ξαναμπαίνει από τους σοσιαλιστές το αρχαίο ελληνικό αίτημα της
κρατικοποίησής τους. Τι ιστορία κι αυτή! Να χάνεις όλες τις σπουδαίες
κατακτήσεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και να μένεις με τη δόξα
των αρχαίων πρόγονων στα χέρια και να μην ξέρεις πού να την ακουμπήσεις.
Τέλος πάντων.
Πάντως, το τραπεζικό σύστημα δεν το
ανακάλυψαν οι 'Ελληνες. Πρωτόγονοι τραπεζίτες, χωρίς πάντως να λέγονται
έτσι, υπήρχαν σ' όλους τους λαούς που είχαν κόψει νόμισμα που μπορούσε
να τεμαχίζεται, να κερματίζεται, να μετατρέπεται
σε κέρματα. Όμως, το οργανωμένο τραπεζικό σύστημα, στην αρχική, την
ιερή του μορφή είναι αιγυπτιακής και βαβυλωνιακής καταγωγής. Κορόιδα
ήταν οι αιγύπτιοι παπάδες; 'Ηταν κάτι μούτρα, μα τι μούτρα! Στο όνομα
του Φαραώ, αυτοί ήταν που μάζευαν το χρήμα για να
καλυφθούν τα τεράστια έξοδα κατασκευής των πυραμίδων και των άλλων
φαραωνικών κτισμάτων που τα βλέπεις και σου κόβεται η ανάσα. Πού να
μπεις και μέσα! (Ακόμα ανατριχιάζω όταν θυμάμαι την αναρρίχησή μου στο
εσωτερικό της πυραμίδας του Χέοπα).
Ό,τι επέζησε μέχρι τις μέρες μας από την
αρχαία τραπεζική αντίληψη είναι μόνο η ιερή αρχιτεκτονική των τραπεζών.
Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί οι σημερινές τράπεζες μοιάζουν με ναούς που
αστράφτουν από πάστρα και μάρμαρο; Σκεφτήκατε
ποτέ γιατί οι τράπεζες έχουν διακοσμημένους τους τοίχους τους με ακριβά
έργα τέχνης; Για να βοηθούν τους καλλιτέχνες, θα πουν οι αφελείς.
Ξέρεις, έχει μια σκασίλα ο τραπεζίτης για την τέχνη, που δεν λέγεται!
Λοιπόν, όλα τα πολυτελή εκεί μέσα
αποσκοπούν στο να σε θαμπώσουν όπως και στην εκκλησία. Όπως και στην
εκκλησία, όλα στοχεύουν στο να σου δημιουργήσουν ένα αίσθημα ασφάλειας,
ώστε να καταθέσεις ήρεμα τις οικονομίες σου, βέβαιος
ότι τις εναπόθεσες σε καλά χέρια, με την ίδια περίπου έννοια που και η
ψυχή σου βρίσκεται σε καλά χέρια εντός του ναού. Για σκηνοθεσία
πρόκειται. Μια σκηνοθεσία που γίνεται επένδυση. Επενδύει η τράπεζα ένα
πολύ μικρό μέρος των κολοσσιαίων κερδών της σε πεντελικό
ή άλλο μάρμαρο, και τσακ η μαρμάρινη παγίδα σ' άρπαξε και σ' έκανε
αποταμιευτή από καταναλωτή.
Τραπεζίτες, λοιπόν, με την ελληνική έννοια
της λέξης υπάρχουν από τότε που υπάρχει χρήμα. Αλλά οι τραπεζίτες με τη
σύγχρονη έννοια άρχισαν να εμφανίζονται τον ύστερο Μεσαίωνα. Είναι οι
περίφημοι αργυραμοιβοί, γνωστοί σε μας εδώ
και με το τουρκικό όνομά τους σαν σαράφηδες.
Οι αργυραμοιβοί του Μεσαίωνα ήταν
τραπεζίτες του ποδαριού. Θα μπορούσαμε να τους πούμε και παρατραπεζίτες,
αν βέβαια υπήρχαν τότε τράπεζες, ώστε αυτοί να έκαμναν τη δουλειά τους
«παρά την τράπεζα», δίπλα στην επίσημη τράπεζα, ως
ανεπίσημοι τραπεζίτες. Ο τόκος του μεσαιωνικού αργυραμοιβού έφτανε
μέχρι και το 50% του κεφαλαίου που σου δάνειζε. Αλλά και του σημερινού
παρατραπεζίτη ο τόκος συχνά ξεπερνάει το 100%. Θέλω να πω, πως οι
γδάρτες του Μεσαίωνα ήταν πιο ευσπλαχνικοί από τους
σημερινούς, πράγμα που σημαίνει πως, ως προς αυτόν τον τομέα, ο
Μεσαίωνας προεκτείνεται μέχρι τις μέρες μας
Παρόλο που οι βασιλιάδες και οι πρίγκιπες
του Μεσαίωνα κυνηγούσαν άγρια τους σαράφηδες, παρόλο που η προβλεπόμενη
για την παράνομη δουλειά τους ποινή ήταν δήμευση της περιουσίας και
εξορία, αυτοί το βιολί τους. Διότι το να δανείζεις
χρήματα με τόκο ήταν μια κοινωνική ανάγκη και γι' αυτό ακριβώς δεν
τελεσφόρησαν τα μέτρα των φεουδαρχών, που ήταν πάντα άψογοι στη
συμπεριφορά τους. Σωστοί άρχοντες. Μπορεί ο Σαίξπηρ στον Έμπορο της
Βενετίας να ωρύεται για κείνο τον άθλιο Εβραίο, τον τοκογλύφο
Σάιλοκ, αλλά ο Σαίξπηρ είναι ποιητής και η κοινωνία δυστυχώς ποτέ δεν
πήρε στα σοβαρά τους ποιητές.
Ποια ήταν λοιπόν η κοινωνική ανάγκη που
έκανε αναγκαίους τους σαράφηδες; Όταν το χρήμα αρχίσει να περισσεύει και
να σωρεύεται στα ταμεία των πλούσιων, είτε πρέπει να μοιραστεί στους
φτωχούς, είτε να επενδυθεί σε άλλες παραγωγικές
δουλειές, πράγμα προτιμότερο από τη φιλανθρωπία για το συνεπή προς τον
πλούτο του κεφαλαιούχο.
Άλλοι επιχειρηματίες έχουν περίσσευμα σε
ρευστό κι άλλοι έλλειμμα σε μια δεδομένη στιγμή, πράγμα που τους
εμποδίζει να επεκτείνουν την επιχείρησή τους, ώστε να παραχθούν κι άλλα
χρήσιμα ή άχρηστα προϊόντα και να προκόψει η κοινωνία
ή ο επιχειρηματίας. Θα μπορούσα λοιπόν να σου δώσω το περίσσευμά μου σε
ρευστό για να κάνέις τη δουλειά σου, φυσικά με το αζημίωτο.
Όμως, πού να σε βρω εσένα, που έχεις
ανάγκη από ρευστό; Δεν μπορώ να βγω στο παζάρι και να φωνάζω, σαν να
πωλούσα κρεμμυδάκια στη λαϊκή αγορά: εδώ το καλό και φτηνό χρήμα! Πάρε
κόσμε χρήμα, χρήμα φρέσκο και λαχταριστό, σε τιμή
ευκαιρίας. Και ούτω πως προέκυψε το επάγγελμα του σαράφη, του
αποδιοπομπαίου προπομπού του αξιοπρεπέστατου σημερνού τραπεζίτη, που
ποτέ δεν κατάλαβα γιατί είναι αξιοπρεπέστερος του σαράφη.
Όπως ξέρουμε, το χρήμα είναι εμπόρευμα, το
ιδανικό εμπόρευμα. Όπως όλα τα εμπορεύματα μπορείς να το αγοράσεις
φτηνότερα και να το πουλήσεις ακριβότερα. Αυτό ακριβώς κάνει ο σαράφης,
με προσωπική του ευθύνη και πρωτοβουλία. Δανείζεται
από σένα φτηνότερα το χρήμα και το δανείζει στον άλλο ακριβότερα.
Έμπορος, λοιπόν, είναι και ο σαράφης. Τόσο αξιοπρεπής ή αναξιοπρεπής όσο
κι ο κάθε έμπορος. Γιατί τότε τον κυνηγούσαν τόσο άγρια οι φεουδάρχες;
Μα, διότι το χρήμα είναι εξαιρετικά «ελαστικό» εμπόρευμα.
Κι αν το έχει στα χέρια του ένας άνθρωπος
με ελαστική συνείδηση μπορεί να το κάνει... πέτρα στη σφεντόνα και να
στο κοπανήσει στο κεφάλι. Δηλαδή να κερδοσκοπεί μέχρι πλήρους εξοντώσεως
του έχοντος την ανάγκη χρήματος. Μπορεί ο
τοκογλύφος να σε κάνει να δουλεύεις μόνο και μόνο για να πληρώνεις τους
τόκους. Τρομερό πράγμα η τοκογλυφία. Τραγικό. Κάποτε οι λέξεις σαράφης
και τοκογλύφος θα γίνουν συνώνυμα.
Παρόλο λοιπόν που ο σαράφης έπαιξε έναν
εξαιρετικά χρήσιμο κοινωνικό ρόλο, έτσι που φρόντιζε για τη διακίνηση
του χρήματος στην αγορά κεφαλαίου, έπρεπε το παράνομο επάγγελμά του να
μπει υπό κοινωνικό έλεγχο και να νομιμοποιηθεί,
ώστε οι τόκοι να κυμαίνονται σε λογικά όρια. Κι έτσι το 1157 μ.Χ, στην
κραταιά Βενετία, ιδρύεται η πρώτη τράπεζα με σύγχρονη έννοια.
Είναι η γραμμένη με χρυσά γράμματα στην
ιστορία του καπιταλισμού Τράπεζα της Βενετίας. Που όμως κατέρρευσε με
την πτώση της Γαληνοτάτης Ενετικής Δημοκρατίας το έτος 1797, οχτώ χρόνια
μετά την έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης.
Δυο ολόκληρους αιώνες αργότερα ξεπροβάλλει
η δεύτερη στον κόσμο ανάλογη τράπεζα, η Τράπεζα της Βαρκελώνης.
Βλέπουμε λοιπόν, πως το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα εμφανίζεται σε χώρες
με θαλάσσιο εμπόριο. Ακόμα και στις μέρες μας οι
καλύτεροι πελάτες των τραπεζιτών είναι οι εφοπλιστές. Πράγμα πολύ
φυσικό για ένα τόσο ρευστό εμπόριο, όπως το θαλάσσιο.
Από άλλο δρόμο και για άλλους λόγους, η
πρώτη στ' αλήθεια καπιταλιστική «λαϊκή» τράπεζα με εντελώς σύγχρονη
έννοια εμφανίστηκε στη Στοκχόλμη το 1668. Τι το καινούργιο έκανε η
Τράπεζα της Στοκχόλμης και κέρδισε αυτόν τον επίζηλο
τίτλο; 'Εκοψε ένα είδος τραπεζογραμματίου. ΠΙΟ σωστά, έδωσε την ιδέα
για τη δημιουργία του τραπεζογραμματίου. Ήταν μια ιδέα πραγματικά
πρωτότυπη και απίθανη βολική, που θα δώσει φτερά στις τράπεζες.
Τραπεζογραμμάτιο λέγεται το χαρτονόμισμα.
Προσοχή, δεν μιλάμε για τα μεταλλικά νομίσματα, αλλά μόνο για τα
χαρτονομίσματα. Μόνο αυτά είναι τραπεζογραμμάτια. Χαρτί και να έχει
κάποια σοβαρή αξία ήταν πράγμα ακατανόητο μέχρι το 1668.
Το τραπεζογραμμάτια, λοιπόν, όπως λέει και η λέξη, είναι ένα γραμμάτιο
που εκδίδει η τράπεζα διά του οποίου δηλώνεται πως κάτι κατάθεσες σ'
αυτήν, κάτι σαν ενέχυρο, χρυσό κατά προτίμηση, που η τράπεζα θα στο
δώσει πίσω όταν προσκομίσεις τη σχετική απόδειξη,
το τραπεζογραμμάτιο.
Επειδή αυτά τα εντελώς πρωτόγονα
τραπεζογραμμάτια, μάλλον οι αποδείξεις που εξέδιδε η Τράπεζα της
Στοκχόλμης, ανέγραφαν ποσό μικρότερο μεν αλλά όχι πολύ πιο μικρό από την
αξία του πράγματος που είχες καταθέσει στα ταμεία της, πολλοί
έσπευδαν να καταθέσουν τα τιμαλφή τους και να πάρουν τραπεζογραμμάτια,
δηλαδή αποδείξεις, που τις αντάλλασσαν μεταξύ τους. Κι έτσι το
τραπεζογραμμάτιο σιγά σιγά θα γίνει χαρτονόμισμα, που συνεχίζει να
ονομάζεται τραπεζογραμμάτιο για να γίνεται φανερό πως την
αξία του την εγγυάται η τράπεζα. Σίγουρα πάντως οι τράπεζες δεν
δημιουργήθηκαν για να θέτουν σε κυκλοφορία τραπεζογραμμάτια, αν και αυτά
θα βοηθήσουν πολύ στην ανάπτυξή τους. Δημιουργήθηκαν για να αγοράζουν
και να πουλούν χρήμα.
Βασίλης Ραφαηλίδης -Η κρυφή γοητεία της Μπουρζουαζίας
Β.Ραφαηλίδης – Η κολοβή και πλούσια Γερμανία
Μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 1972, που οι δυο
Γερμανίες εδέησε επιτέλους να αποδεχτούν τα τετελεσμένα και να
συμφωνήσουν πως είναι δυο διαφορετικά κράτη και όχι ένα κομμένο
προσωρινά στα δυο, μόνιμα σύνορα ανάμεσα στα δυο γερμανικά
κράτη δεν υπήρχαν.
Διότι η Συμφωνία του Πότσνταμ έλεγε πως τα
σύνορα είναι προσωρινά, πράγμα αυτονόητο άλλωστε, αφού ο τεμαχισμός δεν
έγινε προκειμένου να προκόψει εξ αυτού μια Δυτική και μια Ανατολική
Γερμανία, αλλά για να οριστεί η ρωσική ζώνη
κατοχής της ενιαίας προπολεμικής Γερμανίας. Το κράτος που θα ονομαστεί
Ανατολική Γερμανία δεν είναι παρά η πρώην ζώνη κατοχής της Σοβιετικής
Ένωσης. Η συζητήση για το τι ακριβώς είναι η Ανατολική Γερμανία κλείνει
με την αμοιβαία αναγνώριση των δύο γερμανικών
κρατών το 1972. Κι έτσι, την επόμενη χρονιά, η Ανατολική Γερμανία
γίνεται μέλος του ΟΗΕ. Μέχρι τότε, ο ΟΗΕ μια Γερμανία αναγνώριζε, την
«καλή».
Ο χωρισμός της Γερμανίας στα δυο θα έχει
σα συνέπεια το χωρισμό της Πρωσίας στα τέσσερα: ένα κομμάτι θα βρεθεί
στη Δυτική Γερμανία, ένα δεύτερο και μεγαλύτερο, μαζί και η πρωτεύουσα
της Πρωσίας (και της Γερμανίας) Βερολίνο, στην
Ανατολική, ένα τρίτο στη Ρωσία και το τέταρτο και τελευταίο στην
Πολωνία Το ρωσικό και το πολωνικό κομμάτι, μέχρι την ήττα της Γερμανίας
το 1945, ανήκαν στην Ανατολική Πρωσία, μια εκτεταμένη περιοχή ξεκομμένη
από τον κύριο γερμανικό κορμό, από την οποία τη
χώριζε η στενή λουρίδα του Ντάντσιχ (Γκντάνσκ, στα πολωνικά), που ο
Χίτλερ την ήθελε οπωσδήποτε, προκειμένου να ενωθεί η Δυτική με την
Ανατολική Πρωσία, που ήταν όντως γερμανική. Άλλωστε, η μεγάλη και ένδοξη
πόλη Καίνιξμπεργκ, πρωτεύουσα της Ανατολικής Πρωσίας,
ήταν η πατρίδα του Καντ, του κατ’ εξοχήν γερμανού φιλόσοφου.
Η Πρωσία, Δυτική και Ανατολική μαζί, δεν
είναι μόνο γεωγραφική, αλλά κυρίως ιστορική περιοχή. Πριν απ’ τον πόλεμο
περιλάμβανε 12 γεωγραφικά και διοικητικά διαμερίσματα (επαρχίες): την
Ανατολική Πρωσία, το Αννόβερο, τη Βεστφαλία,
την 'Εσση, το Νασάου, το Μπράντενμπουργκ (Βραδεμβούργο), την Πομερανία,
τη Ρηνανία, τη Σαξονία, τη Σιλεσία, το Σλέσβιγκ-Χολστάιν και το
Χοεντζόλερν. Πρόκειται, δηλαδή, για μια τεράστια περιοχή, εκτεινόμενη
στη Βόρεια και την Κεντρική Γερμανία, που αποτελεί,
θα λέγαμε, την κυρίως ειπείν Γερμανία. Ακριβώς αυτή η «ιστορική
Γερμανία» μετά τον πόλεμο θα γίνει σμπαράλια. Το σταυροφορικό Τάγμα των
Τευτόνων Ιπποτών, που δημιούργησε τον 13ο αιώνα την Πρωσία, στην
επιστροφή του από τα Ιεροσόλυμα, όπου βρισκόταν με την
ειδικότητα του νοσοκομειακού σώματος, του εντεταλμένου για την
περίθαλψη των άλλων σταυροφόρων, δεν θα -ήταν διόλου υπερήφανο για την
κατάντια στην οποία οδήγησε ο σταυρωτής-σταυροφόρος Χίτλερ την παλιά
επικράτεια των νοσοκόμων-Ιπποτών. Στην οποία ανήκε και
η περιοχή της Σαξονίας, στην κάτω μεριά της Ανατολικής Γερμανίας.
(Πρωτεύουσά της είναι η Δρέσδη. Εκεί επίσης βρίσκεται και η Λειψία, η
πατρίδα του Βάγκνερ). Σημειώστε πως η Σαξονία θεωρείται η κοιτίδα όλων
των Γερμανών, νέων, παλιών και πολύ παλιών, σαν τους
Γότθους ας πούμε, αλλά και σαν τους Άγγλοσάξονες (τους γερμανικής
καταγωγής Άγγλους και Σάξονες, που θα μεταναστεύσουν κάποτε στην
Αγγλία).
Η σημερινή Γερμανία, λοιπόν, θα προκόψει
απ’ την Πρωσία, το πρώτο μεγάλο γερμανικό κράτος, που θα φτάσει στη
μεγίστη του ακμή τον 14ο αιώνα και που αργότερα θα γίνει Αυτοκρατορία
Τώρα η Πρωσία, η καρδιά και η ψυχή της Γερμανίας,
μοιάζει οριστικά χαμένη για τη Δύση. Το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται
στην Ανατολή και μάλιστα στην κομουνιστική Ανατολή. Βέβαια, εκτός από
τις άλλες δυτικές περιοχές της πρώην ενιαίας Γερμανίας, στη Δυτική
Γερμανία θα περιέλθει και το μεγαλύτερο, πλουσιότερο
και αντιδραστικότερο κρατίδιο της Γερμανίας, η Βαυαρία, αλλά τι να την
κάνεις τη Βαυαρία με την κουτσή γερμανική ιστορία, όταν έχεις χάσει τις
μεγάλες και ένδοξες ιστορικές περιοχές; Αυτό που κυρίως δεν μπορούν να
χωνέψουν οι δυτικογερμανοί διανοούμενοι είναι
η απώλεια της Λειψίας και της Βαϊμάρης, που είναι δυο απ’ τα πιο μεγάλα
πνευματικά και επιστημονικά κέντρα της Ευρώπης.
'Ομως, και η Ανατολική Γερμανία είναι
λειψή. Δεν περιέχει τα εδάφη που περιείχε η περιοχή πριν απ’ τον πόλεμο.
Διότι, δε χάθηκε μόνο η Ανατολική Πρωσία, χάθηκε και μια μεγάλη κάθετη
λουρίδα της Δυτικής Πρωσίας. Δόθηκε στους Πολωνούς
απ’ τους Ρώσους σε αντάλλαγμα της βόρειας Ανατολικής Πρωσίας που έγινε
ρωσική, μαζί με την Καίνιξμπεργκ, που θα ξαναβαφτιστεί και θα γίνει
Καλίνινγκραντ. (Ρε, μανία που είχαν αυτοί οι άνθρωποι με τα βαφτίσια, τα
ξαναβαφτίσια και τα ξαναματαβαφτίσια!). Δεδομένου
πως οι Ανατολικο-γερμανοί δεν θα ήταν δυνατό να διαμαρτυρηθούν γι’
αυτές τις απώλειες (βλέπεις, τα παλιά γερμανικά εδάφη πήγαν σε
συντρόφους) διαμαρτύρονται και για λογαριασμό τους οι Δυτικογερμανοί,
παρόλο που καθόλου δεν τους πέφτει λόγος από νομικής απόψεως,
αφού οι περιοχές που δόθηκαν στην Πολωνία συνόρευαν με την Ανατολική
και όχι με τη Δυτική Γερμανία.
Η περίφημη Γραμμή 'Οντερ-Νάισσε αποτελεί
τα νέα σύνορα Ανατολικής Γερμανίας και Πολωνίας. Κι ωστόσο, οι
Δυτικογερμανοί είναι αυτοί που χαλούν τον κόσμο για τα νέα φυσικά, λέει,
σύνορα (ο 'Οντερ και ο Νάισσε είναι ποτάμια) ανάμεσα
στην Ανατολική Γερμανία και την Πολωνία. Όμως, τα νέα σύνορα, που
άφησαν απ’ έξω πολλά γερμανικά εδάφη, δεν τα αποφάσισαν οι Ρώσοι μόνοι
τους, είχαν και την σύμφωνη γνώμη των τότε δυτικών Συμμάχων τους στο
Πότσνταμ, όπου γίνονται όλα αυτά. (Το Πότσνταμ βρίσκεται
κοντά στο Βερολίνο, κι αυτό σημαίνει πως θα περιέλθει στη δικαιοδοσία
των Ανατολικών η πόλη όπου αποφασίστηκε η μοίρα της Γερμανίας και της
Ευρώπης, αμέσως μετά τη συντριβή του Χίτλερ).
Ωστόσο, τότε στο Πότσνταμ συναποφασίστηκε
πως τα σύνορα επί των ποταμών Όντερ (στο βορρά) και Νάισσε (στο νότο) θα
είναι προσωρινά. Και επειδή ουδέν μονιμότερο του προσωρινού όταν η
προσωρινότητα διαρκεί, τα εν λόγω σύνορα ισχύουν
και σήμερα, που δεν υπάρχει Ανατολική Γερμανία ως συνοριακό άλλοθι. Και
μην ξαφνιαστείτε αν οι σημερινοί ενωμένοι Γερμανοί αρχίσουν να
ουρλιάζουν ενωμένοι για την ένωση με τη νέα, ενιαία Γερμανία, των υπέρ
πατρίδος πεσόντων παλαιών εδαφών. Πρός το παρόν, βέβαια,
δε ζητούν κάτι τέτοιο. Όμως, κάτσε ντε, νωρίς είναι ακόμα, θ’ αρχίσουν
να κάνουν λόγο μόλις σκάσει μύτη ο Γ Παγκόσμιος Πόλεμος. (Αν πιστεύετε
πως δεν θα γίνει άλλος παγκόσμιος πόλεμος, σημαίνει πως δεν έχετε καλές
σχέσεις με την ιστορία και κυρίως την ιστορία
του καπιταλισμού. Ο Γ Παγκόίσμιος Πόλεμος μπήκε στη φωτιά για βράσιμο
τότε που κατέρρευσε η ΕΣΣΔ. Κι αυτή τη φορά θα τον αρχίσει μάλλον ο
παρανοϊκός Ζιρινόφσκι, ή κανένας διάδοχός του αναλόγου πατριωτικού
φρονήματος, για να μην πω ο Γιέλτσιν σε κατάσταση μέθης
ευρισκόμενος). Οι Γερμανοί, λοιπόν, πηγαίνοντας για τα πολλά (εδάφη) με
τον Χίτλερ έχασαν και τα λίγα, που κι αυτά είναι πολλά. Ας τα βλέπουν
οι δικοί μας θερμοκέφαλοι. Εν τάξει, ρε φίλε πατριώτη, να πάρουμε την
Πόλη και την Αγιά Σόφιά! Αν όμως επιχειρήσουμε
να την πάρουμε και δε μας κάτσει; Δύσκολη ερώτηση για ηλιθίους
σοβινιστές. (Εκτός από μαρμαρωμένους βασιλιάδες, υπάρχουν και
μαρμαρωμένα μυαλά).
Κάθε πτώση μιας χώρας είναι και μια
έκπτωση των συνόρων της. Δύσκολα θα βρεις νικημένο χωρίς εδαίφικές
απώλειες και νικητή χωρίς εδαφικά κέρδη. 'Οπως και ο παίχτης τυχερών
παιγνίων, έτσι και ο παίχτης των άτυχων γι’ αυτόν πολέμων,
όταν μπαίνει στο παιχνίδι προσδοκά κέρδος. Αλλιώς γιατί να μπει; Όμως,
εκ δύο εμπολέμων κερδίζει πάντα ο ένας. Ισοπαλία δεν υπάρχει στον πόλεμο
- και μην παρασύρεστε απ’ το ποδόσφαιρο. Ισοπαλία υπάρχει μόνο στον
πυρηνικό πόλεμο. Όπου σημειώνεται πάντα X, και
στο αποτέλεσμα και στα βιβλία γεννήσεων των ληξιαρχείων.
Μέχρι το 1944 οι δυτικοί Σύμμαχοι, και
κυρίως οι Άγγλοι, πίστευαν πως θα εμποδίσουν την εγκαθίδρυση
κομουνιστικού καθεστώτος στην Πολωνία. Αν το πετύχαιναν, θα μπορούσαν να
διαπραγματευτούν στο Πότσνταμ τα νέα γερμανικά σύνορα
με μεγαλύτερη άνεση. Άλλωστε, σε μια τέτοια περίπτωση, η Ανατολική
Γερμανία θα ήταν περικυκλωμένη από καπιταλιστικά κράτη και οι Ρώσοι ίσως
εξαναγκάζονταν να την εγκαταλείψουν. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που τα
μεγαλύτερα και δυσκολότερα πολιτικά παιχνίδια,
τον τελευταίο χρόνο του πολέμου, θα παιχτούν σε σχέση με την
μεταπολεμική τύχη της Πολωνίας.
Από γεωπολιτικής απόψεως, η κρίσιμη
περιοχή ανάμεσα σ’ ολόκληρη την Ανατολή κι ολόκληρη τη Δύση είναι η
Πολωνία, το σύνορο Ανατολής και Δύσης. Και οι Ρώσοι παίζουν τόσο καλά το
παιχνίδι τους εκεί που δεν έχουν κανένα λόγο να το
παίξουν το ίδιο καλά και στην Ελλάδα Έδωσαν την Ελλάδα στους Άγγλους,
για να κρατήσουν μεταξύ άλλων και την Πολωνία, που τους ενδιαφέρει πάρα
πολύ. Παραμερίζοντας τους ελληνοκεντρικούς αριστερούς συναισθηματισμούς,
Θα μπορούσαμε να πούμε πως έκαναν πολύ καλά.
Τους Άγγλους τους ενδιέφερε πολύ η Ελλάδα, και την πήραν. Τους Ρώσους
τους ενδιέφερε πολύ η Πολωνία, και την πήραν, θα μου πείτε, και που την
πήραν τι κατάλαβαν, Μην το πείτε, όμως, αν δεν πάρετε υπ’ όψη πως τη
στιγμή που τελείται η ιστορία κανείς δεν είναι
σε θέση να προβλέψει τις συνέπειες. Αν μπορούσες να προβλέψεις με
σιγουριά τα ιστορικά μελλούμενα, θα δρούσες μόνο στην περίπτωση σίγουρου
κέρδους. Άλλωστε, καμιά νίκη δε διαρκεί για πάντα. Οι νικημένοι
γίνονται εύκολα νικητές, και αντιστρόφως. Βλέπε και τη
νικημένη Γερμανία Βλέπε και τη νικήτρια Ελλάδα Καλή η δόξα καλύτερη
όμως η μάσα Οι δάφνες είναι χρήσιμες μόνο όταν τις χρησιμοποιείς στο
στιφάδο.
'Οπως και νάναι, η Γερμανία δεν είχε ηθικό
και λογικό δικαίωμα να διαμαρτύρεται για τις τεράστιες εδαφικές της
απώλειες. Βέβαια, οι Δυτικσγερμανοί διαμαρτυρήθηκαν υπέρ το δέον για
τούτες τις απώλειες, όμως η διαμαρτυρία τους ήταν
και λογικά όίστοχη, αφού τα νέα ανατολικά σύνορα της νέας Γερμανίας
ήταν σύνορα της Ανατολικής Γερμανίας και της Πολωνίας, και ηθικά
σόλοικη, αφού έπρεπε να πληρώσουν για τη χασούρα Σίγουρα πλήρωσαν πάρα
πολύ ακριβά. Αλλά και οι ζημιές που προκάλεσαν στον
κόσμο όλο ήταν πάρα πολύ μεγάλες. Ωστόσο, οι περισσότερο σώφρονες εξ
αυτών, κυρίως οι αντιναζιστές όπως ο Βίλλυ Μπραντ, δεν έκαναν σεκόντο
στους νεοεθνικιστές χορωδούς, αυτούς που λίγο πριν έψελναν εμβατήρια και
τώρα ψέλνουν πένθιμα εμβατήρια για τα χαμένα
εδάφη, που παραμένουν χαμένα μέχρι τις μέρες μας. Εδώ πορτοφόλι χάνεις
και δεν το βρίσκεις, θα βρεις χαμένα εδάφη; Δηλαδή, εμείς βρήκαμε τα
χαμένα εδάφη της Μικρασίας μετά την μικρασιατική καταστροφή;
Τα σύνορα της Ευρώπης θα αναδιαμορφωθούν
μόνο μετά τη λήξη του Γ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέχρι τότε, απλώς θα
διχοτομούνται και θα τριχοτομούνται τα ήδη υπάρχοντα σύνορα, μέχρι που
να φτάσουμε στην αρχαιοελληνική έννοια της πόλης-κράτος.
Εμείς εδώ πάντως φτάσαμε προ πολλού: Ελλάδα είναι μία πόλη, η Αθήνα.
Όλες οι άλλες πόλεις, απλώς ανήκουν στην Ελλάδα
Η Μάργκρετ Μπόβερ χωρίζει την έννοια της
πατρίδας στα δυο: μιλάει για φυσική και για ιδεολογική πατρίδα 'Οταν,
συνεπώς, έχεις μια διεθνιστική ιδεολογία, ανήκεις σε δυο πατρίδες: τη
φυσική, όπου επίσης ανήκουν και οι αντιφρονσύντες,
και την ιδεολογική, όπου ανήκουν μόνο οι ομοϊδεάτες σου, οι σκόρπιοι
δώθε κείθε μέσα στον μεγάλο κόσμο. Ποια απ’ τις δυο να διαλέξεις; Και
τις δυο είναι η σωστή απάντηση. Όσο με αφορά, φυσική μου πατρίδα είναι η
Ελλάδα και ιδεολογική ο καλύτερος κόσμος πούναι
νάρθει, σ’ όλον τον κόσμο. Οι κοινοί και κοινόχρηστοι πατριώτες
μοιάζουν κάπως με τις κοινές γυναίκες. Παίρνουν προστασία και ασφάλεια
απ’ την πατρίδα και της δίνουν την αγάπη τους.
Οι Γερμανοί είναι οι μόνοι άνθρωποι στον
κόσμο που μέχρι το 1991, που ενώθηκαν οι δυο Γερμανίες, θα μπορούσαν να
διαλέξουν ευχερώς και φυσική και ιδεολογική πατρίδα: οι κομουνιστές την
Ανατολική, οι καπιταλιστές τη Δυτική Γερμανία.
Μόνο που ο χωρισμός δεν έγινε βάσει ιδεολογιών, αλλά βάσει πολιτικών
σκοπιμοτήτων. Όμως, στη Γερμανία συνέβη κάτι που είναι ακόμα πιο
εντυπωσιακό απ’ αυτό που θα μπορούσε να συμβεί αν ο χωρισμός γινόταν
βάσει ιδεολογιών. Οι πέραν της Γραμμής Όντερ- Νάισσε
ζώντες πριν απ’ τον πόλεμο Γερμανοί, μεταφέρθηκαν στη Δυτική Γερμανία
αμέσως μετά τον πόλεμο. Σύνολο μεταφερθέντων 8.570.000. Το 17% του
πληθυσμού της τότε Δυτικής Γερμανίας. Αριθμός τεράστιος. Ήταν οι πρώτοι
γκανστερμπάιντερ. Και ήταν Γερμανοί και όχι Τούρκοι
ή Έλληνες. Το γερμανικό θαύμα τους χρωστάει πολλά. Αμείβονταν χειρότερα
από τους γηγενείς. Οι Τούρκοι και οι Έλληνες εργάτες θα αμείβονται
ακόμα χειρότερα, αλλά αυτά έχει η ζωή. Όταν πεινάς, λες δόξα τω θεό που
βρήκες ένα κομμάτι ψωμί και αγαπάς με πάθος το
αφεντικό σου που σε εκμεταλλεύεται!
~ από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη "Θερμοί και ψυχροί πόλεμοι"
by Αντικλείδι , http://antikleidi.com
Αν
ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΕΒΡΙΣΚΕΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΑΡΕΤΗ, τότε θα ενθουσιαστείς πολύ μ’
αυτό που θα διαβάσεις: Περίπου την ίδια εποχή που ο Αννίβας βρισκόταν
στην Ιταλία (λίγο μετά το 220 π.Χ.), υπήρχε
στην Κίνα ένας αυτοκράτορας ο οποίος
μισούσε τόσο πολύ την ιστορία, που το 213 π.Χ. διέταξε να κάψουν όλα τα
ιστορικά βιβλία, τα παλιά αρχεία και έγγραφα- επίσης όλες τις συλλογές
ποιημάτων και τραγουδιών, και όλα τα γραπτά του
Κομφούκιου και του Λάο Τσε, δηλαδή οτιδήποτε θεωρούσε άχρηστο. Τα μόνα
βιβλία που επέτρεψε ήταν αυτά που μιλούσαν για τη γεωργία και άλλα
πρακτικά θέματα. Όποιος είχε στην κατοχή του οποιοδήποτε άλλο είδος
βιβλίου καταδικαζόταν σε θάνατο.
