22.1.16

Αγαπητέ Φιλοκτήτη Χρόνια Καλά! Είθε ο Θεός να σ' αξιώσει να καμαρώνεις τα εγγονάκια σου για πολλά ακόμα χρόνια.

22/01/2016 Ευχάριστα και Δυσάρεστα!!!!!!!!!!!!!
Φίλες και Φίλοι αγαπητοί επισκέπτες αυτού του ιστολογίου σας καλησπερίζω και σας παρακαλώ να προσέχετε τα μάτια σας σαν τα μάτια σας!!!!!!! Θα ξεκινήσω τη σημερινή ανάρτηση από την ευχάριστη έκπληξη που ετοιμάσαμε -ως ΟΚΡΑ πάντα!!!- στον εξαίρετο φίλο μας που τελευταία ακούει στο πολύ ωραίο και πολύ Ελληνικό όνομα ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ B'oο α-σοφός Γεώργιος ο γραφειοκράτης της παρέας ο οποίος έχει στα κιτάπια του όλα τα στοιχεία των μελών, που σημαίνει πως γνωρίζει το πότε γεννήθηκε το κάθε μέλος, γνώριζε φυσικά και την ημερομηνία που ο Φιλοκτήτης θα άφηνε πίσω του το 69το έτος και θα πήδαγε στο 70το!!!!!! αυτό θα συμβεί κανονικά αύριο αλλά επειδή αυτό δεν βόλευε αποφασίσαμε να τον γιορτάσουμε σήμερα. Ο α-σοφός Γεώργιος ως πρώην αξιωματικός των ειδικών δυνάμεων έδωσε εντολή στον υφιστάμενό του υπαξιωματικό Επικούρειο Πέπο ο οποίος ως εκτελεστικός βραχίονας της ΟΚΡΑ ανέλαβε να υλοποίηση το όλο concept που έλεγαν και οι αρχαίοι!!!!!!!!!!

Ο Επικούρειος Πέπος επικοινώνησε με κάποιους κοινούς φίλους και με την μικρή κόρη του Φιλοκτήτη την Μαριάννα η οποία ανταποκρίθηκε αμέσως και υιοθέτησε την πρότασή μας που ήταν η εξής. Η Μαριάννα όταν θα έφθανε στο Μουσείο Ακρόπολης, εκεί ήταν το ραντεβού μας, θα περίμενε στην είσοδο του καφέ έως ότου την καλέσω εγώ να έρθει κοντά μας, Εντωμεταξύ εγώ είχα πάει πολύ πιο νωρίς για να μιλήσω με τον υπεύθυνο του Μουσείου ώστε να μας επιτρέψει ν' ανάψουμε το κεράκι στην πάστα τούρτα, για όσους δεν το γνωρίζουν αυτό απαγορεύεται στον χώρο του Μουσείου, και για να βρούμε κάποιο τραπέζι κοντά στην τζαμαρία για να μπορούμε να βλέπουμε τον Παρθενώνα γιατί όπως θα διαβάσετε και πιο κάτω εκεί ήταν όλο το μυστικό της επιτυχίας μας. Όταν λοιπόν θα ήμασταν όλοι οι άλλοι παρόντες θα ζητούσα εγώ, ο Επίκουρος, να κλείσουν τα μάτια τους για δυο λεπτά οι: ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ, ΑΡΚΑΣ, ΠΑΤΕΡ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΣΟΦΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ και όταν θα τα άνοιγαν να περιέγραφαν ποια ήταν η πρώτη εικόνα που θ' αντίκριζαν για να δούμε αν όλοι έβλεπαν την ίδια εικόνα, τους είπα τάχαμου πως αυτό είναι ένα τεστ για την όραση που εφαρμόζει ο κορυφαίος οφθαλμίατρος ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΑΦΕΊΡΗΣ οι φίλοι μου το πίστεψαν και όταν τους το ζήτησα χωρίς ζαβολιές έκλεισαν τα μάτια τους.

Εγώ με την βοήθεια της καταληκτικής Ελένης του Μουσείου είχαμε ετοιμάσει την πάστα-τούρτα με το κεράκι πάνω που είχε φέρει η Μαριάννα, κάλεσα την Μαριάννα να πάρει την πάστα-τούρτα από την Ελένη του Μουσείου -ΕΛΕΝΗ Σ' ΕΥΧΑΡΙΣΡΩ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ- και μαζί πήγαμε στο τραπέζι όπου τα παλικάρια είχαν ακόμα κλειστά τα μάτια τους κάθισε η Μαριάννα απέναντι από τον πατέρα της με πλάτη προς τον ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ βάλαμε την πάστα-τούρτα προς την πλευρά του ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ ανάψαμε το κεράκι και αμέσως μετά τους ζήτησα ν' ανοίξουν τα μάτια τους και ταυτόχρονα αρχίσαμε το τραγουδάκι των γενεθλίων!!!!!!!!!!!!! Το τι ακολούθησε το αφήνω σε σας, δώστε στη φαντασία σας φτερά και αφήστε την να σας περιγράψει την έκπληξη του φίλο μας του Φιλοκτήτη.

Στη συνέχεια για περίπου ένα τρίωρο είχαμε μια καταπληκτική κουβέντα για πολλά και διάφορα. Κάπως έτσι τελείωσε το μισό της ημέρας δηλαδή το χαρούμενο κομμάτι γιατί η συνέχεια έκρυβε για τον Εποκούρειο Πέπο δυσάρεστα νέα.
Φιλοκτήτη Χρόνια Καλά και Καλή Υγεία από καρδιάς, με αγάπη ο Επικούρειος Πέπος. Αριστερά μια πολύ ωραία εικόνα όπου η κόρη συνομιλεί με τον πατέρα της που ειρήσθω εν παρόδω να σας πώ είναι ο άνθρωπος που ενσαρκώνει την έννοια του εθελοντισμού. Επίσης να ευχαριστήσω τον Αρκά που είχε την καλοσύνη να παραυρεθεί σ' αυτή τη συνάντηση ως εκπρόσωπος της νέας γεννιάς, και φυσικά τους δυο Γιώργηδες. Ντόμους Αρίγκατο φίλοι μου. Υ.Γ. κ. Μαίρη πολύ θα ήθελα να ήσασταν κι εσείς εκεί, ο Mr Alex δεν μπόρεσε να παραβρεθεί λόγω Καλειδοσκοπίου.
ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΥΠΕΡΟΧΟ ΑΝΘΡΩΠΟ ΑΝΤΩΝΗ ΖΑΦΕΙΡΗ.
Κατά της 17.30 ο γιατρός μέτρησε τη πίεση του ματιού μου και την βρήκε στα ύψη 40!!!!!!!!!! με ανώτερο όριο το 21!! σχεδόν νταμπλ σκορ που λένε και στο Μπάσκετ, και παρ' ό,τι εδώ και δέκα μέρες έριχνα τρία κολλύρια, δυστυχώς το γλαύκωμα ήταν προ των πυλών. Όλα τώρα θα παιχτούν την ερχόμενη Δευτέρα και τον λόγο θα έχει πια η κ. Χρύσα Τερζίδου που είναι η πλέον ειδική για το γλαύκωμα. Ελπίζω το κακό να σταματήσει στο ένα μάτι ώστε να μπορέσω να δω την αγαπημένη μου κόρη νύφη, τις αγαπημένες μου ανιψιές νύφες, τ' αγαπημένα μου ανίψια γαμπρούς και φυσικά κάποια από τα μέλη της ΛΟΓ και της ΟΚΡΑ, και κυρίων να συνεχίσω τη ζωγραφική. Ελπίζω αυτό να μην είναι το τελευταίο άρθρο για ανάρτηση γιατί δεν σας κρύβω πως απόψε έκανα μεγάλη προσπάθεια για να γράψω όλα αυτά, η κατάσταση επιδεινώθηκε αρκετά και με ταλαιπώρησε πάρα πολύ. Φίλες και Φίλοι μη ξεχνάτε όσοι είσαστε πάνω από 40 να ελέγχετε την πίεση των ματιών σας. Με σεβασμό και Επικούρεια -ειδικά τώρα- διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

21.1.16

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Αγαπητή μας Άλκηστη σ' αγαπάμε πάρα πολύ, Χρόνια Καλά και δημιουργικά.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί φιλότεχνοι καλησπέρα και όχι μόνο!!!!!!! Αφορμή για να κάνω τη σημερινή ανάρτηση είναι η έκθεση του φίλου μας του Επικούρειου Πέπου που θα γίνει τον Απρίλιο στην ΚΑΜΑΚΟΥΡΑ της Ιαπωνίας. Από τον Σεπτέμβριο που επέστρεψε ο Επικούρειος Πέπος από το Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι έπεσε με τα μούτρα που λένε στην προετοιμασία αυτής της έκθεσης, κατα την παραμονή του στο ΜκΠΓ είχε ήδη ετοιμάσει πολλά έργα τα οποία ήθελαν την τελική τους πινελιά, αυτό και έκανε όλους αυτούς τους μήνες κλεισμένος στο ατελλιέ του, όπως ο ίδιος πιστεύει το κορυφαίο των έργων του αυτής της περιόδου είναι η γυμνή Λολίτα την ώρα που ετοιμάζετε να βουτήξει στα κρύα νερά του ποταμού. Το έργο το βάπτισε Λολίτα γιατί αυτή ήταν η επιθυμία της κοπέλας που πόζαρε για να την ζωγραφίσει ο καλλιτέχνης, κι έτσι μ' αυτόν τον τρόπο να την παραδώσει στην αιωνιότητα.
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΪΚΑΛΗ
Παρόλο που θα περίμενε κανείς το αντίθετο, στην ιστορία της τέχνης εμφανίζεται πρώτα η αφηρημένη και ύστερα η ρεαλιστική τέχνη. Και αυτό γιατί, τόσο ο πρωτόγονος καλλιτέχνης όσο και το παιδί -που είναι και αυτό ένας πρωτόγονος καλλιτέχνης- αδιαφορούν για τις λεπτομέρειες και πηγαίνουν κατ ευθείαν στην ουσία. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι η «αφηρημένη τέχνη»: Μια προσπάθεια απ τη μεριά του δημιουργού να παραμερίσει τις λεπτομέρειες για να φτάσει στο ουσιώδες. Για αιώνες, ωστόσο, το αίτημα στις εικαστικές τέχνες ήταν η πιστή αναπαράσταση του αντικειμένου, η λεπτομερής ρεαλιστική απεικόνισή του. Σημαντικό ιστορικά ρόλο στη συνειδητοποίηση της σημασίας της αφαίρεσης στο καλλιτεχνικό έργο θεωρείται πως διαδραμάτισε η ανάπτυξη της φωτογραφίας, καθώς κατέστησε -ως ένα βαθμό- περιττή την πιστή αντιγραφή των αντικειμένων στις υπόλοιπες εικαστικές τέχνες. Ετσι, άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για τον επαναπροσδιορισμό των εικαστικών αναζητήσεων ώστε στις αρχές του εικοστού αιώνα -για παράδειγμα- να εμφανιστούν κινήματα όπως του κυβισμού και του φουτουρισμού, με προσανατολισμό τη διερεύνηση της μη παραστατικής και μη αντικειμενικής τέχνης.
Ζήτημα
Με το φημισμένο «Αγνωστο αριστούργημα» (1831) αλλά και με τον συναφή «Σαραζίν» (1830) ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ εστιάζει σε αυτό ακριβώς το καλλιτεχνικό ζήτημα: πιστή απεικόνιση ή αφαίρεση; Στο «Αγνωστο αριστούργημα» η αφηγηματική πλοκή είναι εξαιρετικά απλή: Ο Νικολά Πουσέν επισκέπτεται τον Φραντς Πόρμπις στο ατελιέ του και συναντάει στην είσοδο τον Φρενχόφερ, έναν γηραιό μυστηριώδη ζωγράφο. Ακολουθεί μία μακροσκελής αισθητική συζήτηση, κατά την οποία ο Φρενχόφερ τους αποκαλύπτει ότι έπειτα από δέκα χρόνια ακατάπαυστης προσπάθειας κατάφερε να δημιουργήσει το απόλυτο αριστούργημα της τέχνης του, το οποίο -όμως- αρνείται να τους δείξει. Υστερα από τρεις μήνες, οι τρεις ζωγράφοι συναντώνται εκ νέου και καταλήγουν σε μία παράξενη συμφωνία: Η Ζιλέτ, νεαρή ερωμένη του Νικολά Πουσέν, θα ποζάρει γυμνή για τον Φρενχόφερ και αυτός θα τους φανερώσει την «Κατρίν Λεσκώ», το αριστούργημά του.
Στην αποκάλυψη του πίνακα οι δύο έκπληκτοι ζωγράφοι θα βρεθούν μπροστά σε ένα συνονθύλευμα χρωμάτων, μία άμορφη ομίχλη από την οποία μόνο ένα θεσπέσιο πόδι έχει «γλιτώσει», για να υπογραμμίζει τις πραγματικές τεχνικές ικανότητες του καλλιτέχνη. Τόσο στο «Αγνωστο αριστούργημα» όσο και στον «Σαραζίν» ο Μπαλζάκ αφήνει ανοιχτή την ερμηνεία του μύθου του, με την πολυμέρεια της τέχνης να συμπληρώνεται ιδανικά από τον έρωτα, την πλάνη, την πορεία προς την τρέλα και τελικά τον θάνατο. Εκείνο, εντούτοις, που εντυπωσιάζει περισσότερο στα έργα αυτά είναι το εξής παράδοξο: Πώς γίνεται ο κατεξοχήν ρεαλιστής συγγραφέας, εκείνος που μέσα από τη λεπτομερειακή και παραστατική καταγραφή της εποχής του έβγαλε το μυθιστόρημα από την ανυποληψία, να αντιλαμβάνεται με τέτοια οξύνοια τη σημασία της αφαίρεσης στην καλλιτεχνική δημιουργία; Ισως, τελικά, μόνο ένας που γνωρίζει άριστα τις τεχνικές της ρεαλιστικής απεικόνισης, τα μυστικά της ακρίβειας και της λεπτομέρειας, να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τον ρόλο της αφαίρεσης.
Η βιογραφία ενός συμβόλου
Μία πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση κυκλοφορεί από την Μικρή Άρκτο, η «Βιογραφία της Γκουέρνικα», όπως την κατέγραψε ο συγγραφέας Gijs Van Hensbergen σε μετάφραση Άδωνι Σάμσων. Το βιβλίο αφηγείται τον βίο ενός πίνακα που σφράγισε τη μοντέρνα τέχνη και ταυτίστηκε όχι μόνο με την ισοπεδωμένη ισπανική πόλη, αλλά και με κάθε πράξη που αφήνει πίσω της θάνατο και καμένη γη. Ο Gijs Van Hensbergen, ξεκινώντας από την καταστροφή της ομώνυμης βασκικής πόλης στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, περιγράφει την ιστορία της δημιουργίας του έργου, την πορεία μετεξέλιξής του σε πανίσχυρο σύμβολο του αγώνα κατά του φασισμού, τον ρόλο του ως βασικού πυρήνα δημιουργίας του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και πυροδότη του κινήματος του αφηρημένου Εξπρεσιονισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αλλά και τα χρόνια του εκπατρισμού του έργου μέχρι την πολύπαθη, αλλά εν τέλει θριαμβευτική επιστροφή του στην Ισπανία το 1981.
Η Γκουέρνικα είχε πάντα τη δική της ζωή, σφυρηλατώντας μια σχέση με το κοινό της που συχνά διαφοροποιείτο εντελώς από τη ζωή του δημιουργού της. Το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα τα διδάγματα που απορρέουν από τον πίνακα δεν λαμβάνονται υπόψη και περνούν απαρατήρητα, καθιστά το έργο περισσότερο συμβολικό παρά ποτέ. Η Γκουέρνικα, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εικόνα στην ιστορία, συνέβαλε στον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο σήμερα.

Υ.Γ.Επικούρειου Πέπου: Αν ο Πικάσο ζωγράφιζε τη φρίκη της πόλης Μάαρα τι θα έπρεπε να ζωγραφίσει; Φίλες και Φίλοι παρακαλώ διαβάστε το βιβλίο του ΑΜΙΝ MAALOUF με τίτλο ''ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΠΙΑ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ'' και σταθείτε λίγο στη σελίδα 65 και τότε θα καταλάβετε τι εννοώ. Σας χαιρετώ, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο φίλος του Επικούρειου Πέπου ο Fuji Tomo Kazu.

20.1.16

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΥΤΑΡΑΣ Ενας υπέροχος Έλληνας.

Έχασε την όρασή του ο μεγάλος μας ζωγράφος Δ. Μυταράς.
Γιατί προειδοποιούσε ότι θα γίνουμε τα σκουπίδια της Ευρώπης και πως ειρωνευόταν τον λαϊκισμό των πολιτικών. Σχεδόν ολική απώλεια όρασης διαγνώσθηκε στον μεγάλο Έλληνα Ζωγράφο και διανοούμενο Δημήτρη Μυτατά. Ο 82χρονος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας και προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την οπτική νευροπάθεια τα τελευταία επτά χρόνια. Παρά τις προσπάθειες των γιατρών φαίνεται ότι χάνει την όρασή του σε ποσοστό 90%. Ο Χαλκιδαίος καλλιτέχνης σπούδασε στην ανώτατη σχολή καλών τεχνών το 1953 με δασκάλους τον Μόραλη και τον Παπαλουκά. Το 1975 έγινε καθηγητής της σχολής και παράλληλα έκανε εκθέσεις σε όλο τον κόσμο. Από το 2008, όταν άρχισαν και τα προβλήματα υγείας εξελέγη μέλος της ακαδημίας Αθηνών Πρόσφατα συνεργάστηκε με την ιστοσελίδα aimxi.gr, παρακάτω παραθέτουμε μερικά αποσπάσματα από την αρθρογραφία του.

Για τους Γερμανούς έγραψε: -Οι Γερμανοί λένε ότι είμαστε τεμπέληδες, κλέφτες , διεφθαρμένοι. Πρέπει να τους θυμίσουμε τι είναι εκείνοι που έκαψαν σαράντα εκατομμύρια ανθρώπους σε κρεματόρια; Για το ελληνικό δημόσιο: -Αν τηλεφωνήσετε σε κάποια δημόσια υπηρεσία και είσαστε τυχερός και σας απαντήσουν , σπάνια θα βρείτε εκείνον που θέλετε στο τηλέφωνο. Αν ζητήσετε πληροφορίες , θα σας απαντήσουν ότι ο αρμόδιος λείπει και η κυρία που τον αντικαθιστά είναι έγκυος και έχει πάρει άδεια για τρεις μήνες! Στη συνέχεια, αν ψάξετε κάποιον άλλον στο ίδιο γραφείο, θα σας απαντήσουν: ''Όλοι έχουν πάρει άδεια και μάλλον από Τρίτη θα μπορείτε να μιλήσετε.' Όταν έρθει η Τρίτη, δεν θα απαντάει κανείς στο τηλέφωνο και επί πολύ ώρα θα ακούσετε ότι το τηλέφωνο αυτό είναι «εκτός λειτουργίας για τεχνικούς λόγους»! Τότε κατεβαίνετε πανικόβλητος στο κέντρο για να μιλήσετε από κοντά, αλλά δυστυχώς ανακαλύπτετε ότι κανείς δεν υπάρχει στο γραφείο γιατί ξεκίνησε απεργία διαρκείας. Για τους πολιτικούς παραθέτουμε ένα σκωπτικό κείμενό του -Ένας πολιτικός πρέπει να είναι επιδέξιος και ικανός ομιλητής . Αν δεν έχει αυτό το χάρισμα καλύτερα να μη ξεκινήσει την πολιτική του σταδιοδρομία . -Ένας πολιτικός δεν έχει σημασία τι λέει , το σημαντικό είναι να πείθει το κοινό του. -Ένας πολιτικός πρέπει να γνωρίζει ότι στις διάφορες συγκεντρώσεις με μεγάλο ακροατήριο, όσο πιο μεγάλο είναι το πλήθος που παρακολουθεί, αντιστρόφως ανάλογο είναι το συνολικό τους ΙQ! -Ένας νέος πολιτικός πρέπει να γνωρίζει τις επιθυμίες του λαού του και να υπόσχεται να τις πραγματοποιήσει ακόμα και αν είναι παράλογες. -Ένας καλός πολιτικός πρέπει να ξέρει ότι ο λαός έχει κοντή μνήμη -Ένας καλός πολιτικός αντιλαμβάνεται ότι ένα ωραίο παραμύθι είναι πιο αποτελεσματικό από τη πραγματικότητα . Καλή επιτυχία, λοιπόν, σε όσους τολμήσουν. Για την παιδεία έγραψε: Είναι γεγονός γνωστό σε όλους ότι τα Πανεπιστήμιά μας είναι υποβαθμισμένα διεθνώς, χωρίς ελπίδα ανάκαμψης. Τα προβλήματα από ό,τι έχω διαπιστώσει είναι κυρίως δύο: To ένα είναι τα συμφέροντα των καθηγητών οι οποίοι εξελίσσονται με δικά τους κριτήρια, ψηφίζοντας ο ένας τον άλλο χωρίς αξιολογήσεις και το δεύτερο, τα συμφέροντα των κομμάτων, τα οποία ψαρεύουν ψηφοφόρους μέσα από φοιτητές και μαθητές . Δεν είναι δυνατόν οι φοιτητές να μπορούν να συμμετέχουν στη διοίκηση και στην εκλογή καθηγητών και πρυτάνεων. Η συμμετοχή τους πρέπει να είναι συμβουλευτική. Επειδή έζησα 40 χρόνια σαν δάσκαλος στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στους χώρους του Πολυτεχνείου, πιστεύω ότι το πρόβλημα πρέπει να τεθεί υπόψιν της Βουλής και, μετά από μελέτη, να ψηφιστεί νόμος, ο οποίος θα καθορίζει με ακρίβεια τη λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Είναι αδιανόητο οι καθηγητές να εξελίσσονται χωρίς σύστημα αξιολόγησης. Είναι αδιανόητο παγκοσμίως, με απόφαση του φοιτητικού συλλόγου, να διακόπτονται τα μαθήματα επ' αόριστον και να δημιουργούνται τεράστια κενά στη διδασκαλία. Είναι αδιανόητο να γίνεται κατάληψη με πλήθος κλοπές και βιαιοπραγίες εναντίον του εκπαιδευτικού προσωπικού και κάθε είδους ποινικά αδικήματα, όπως ξυλοδαρμοί καθηγητών και έλεγχος των φοιτητικών συλλόγων με κομματικές εντολές. Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο σε λίγο θα έχουμε καταντήσει τα σκουπίδια της Ευρώπης!...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/echase-tin-orasi-tou-o-megalos-mas-zografos-d-mitaras-giati-proidopiouse-oti-tha-ginoume-ta-skoupidia-tis-evropis-ke-pos-ironevotan-ton-laikismo-ton-politikon/

ΧΑΡΟΥΚΙ ΜΟΥΡΑΚΑΜΙ Διαβάστε τον, είναι καταπληκτικός.

ύφος του. Σα να μην ήταν λίγα όλα αυτά στο magnum opus του 1Q84 (εκδόσεις Ψυχογιός, 2012) έφτιαξε μια πόλη με δυο φεγγάρια…

ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

Ο κόσμος της λογοτεχνίας είναι γεμάτος ιστορίες που αναλύουν ότι οι σημαντικότεροι συγγραφείς ξεκίνησαν τη συγγραφή από πολύ μικρή ηλικία, αφού στην πραγματικότητα είχαν γεννηθεί με το χάρισμα αυτό. Η ιστορία του Χαρούκι Μουρακάμι όμως είναι διαφορετική αφού αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή μετά από έναν αγώνα μπέιζμπολ. Ο Ιάπωνας συγγραφέας παραβρέθηκε στον αγώνα μεταξύ των Yakult Swallows και Hiroshima Carp ο οποίος ολοκληρώθηκε με εντυπωσιακό αποτέλεσμα και έκανε τον Χαρούκι Μουρακάμι να σκεφθεί «Μπορώ να γράψω ένα βιβλίο!». Πήγε σπίτι και ξεκίνησε να δουλεύει πάνω στο βιβλίο που αργότερα κυκλοφόρησε ως Hear the Wind Sing που δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στα ελληνικά.
ΛΑΤΡΗΣ ΤΗΣ JAZZ
Είναι ένας μεγάλος λάτρης της Jazz, η πρώτη του δουλειά ήταν σε ένα δισκοπωλείο, ενώ χρόνια αργότερα κατάφερε να γίνει ιδιοκτήτης του Peter Cat, ενός Jazz bar, το οποίο πούλησε μετά την επιτυχία του δεύτερου βιβλίου του, Pinball, το οποίο επίσης δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στα ελληνικά.
Η ΡΟΥΤΙΝΑ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ
H ρουτίνα της συγγραφής του Μουρακάμι είναι πολύ έντονη. Όταν έχει στο μυαλό του την ιστορία ενός βιβλίου, σηκώνεται από τις 4 το πρωί και δουλεύει 5 με 6 ώρες συνεχόμενα. Το απόγευμα για να «ξυπνήσει» το μυαλό του και να χαλαρώσει, τρέχει 10 χιλιόμετρα ή κολυμπά 1.500 μέτρα. Γιατί όμως υπάρχει τόσος προγραμματισμός στη ρουτίνα του; Ο ίδιος αναφέρει ότι η επανάληψη είναι ένας τρόπος μαγείας γι΄ αυτόν· το να γράψεις ένα εκτενές κείμενο είναι μιας μορφής εκπαίδευση του εαυτού του για την επιβίωση. Θυμόμαστε βέβαια και το βιβλίο του Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για το τρέξιμο (εκδόσεις Ωκεανίδα, 2011).
Ο ΕΣΩΣΤΡΕΦΗΣ ΧΑΡΟΥΚΙ ΚΑΙ Η ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΥ «ΤΣΟΥΚΟΥΡΟ ΤΑΖΑΚΙ»
Εσωστρεφής και παθιασμένος με τα γράμματα και τις ταινίες, ο Μουρακάμι ήταν μοναχικός στο πανεπιστήμιο και είχε μόνο δύο φίλους, δύο γυναίκες που στη συνέχει η μία από αυτές έγινε η γυναίκα του, η Yoko. Έχει τέτοιο πάθος με τις ταινίες, που ένα χρόνο από τα φοιτητικά του χρόνια είχε δει περισσότερες από 200 ταινίες.
Μεγάλο μέρος των χαρακτήρων του και των συνθηκών που αυτοί ζουν, είναι «κατασκευασμένοι» από στιγμές της ζωής του. Για παράδειγμα, ο κύριος χαρακτήρας από το μυθιστόρημα Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του, εργάζεται ως κατασκευαστής σιδηροδρομικών σταθμών. Ο συγγραφέας θυμάται ότι όταν έψαχνε σε ποιο σημείο να ανοίξει το jazz bar του, βρέθηκε μπροστά στην ανακατασκευή ενός παλιού σταθμού τραίνων. Θέλοντας να εκμεταλλευτεί την ανακατασκευή και να μάθει που θα ήταν η έξοδος του νέου σταθμού έγινε φίλος με αυτόν που είχε αναλάβει την ανακατασκευή… Αν και τελικά ποτέ δεν του αποκάλυψε λεπτομέρειες για την έξοδο, δεν ξέχασε ποτέ αυτή τη στιγμή και τη χρησιμοποίησε ως έμπνευση για τον Τσουκούρου Ταζάκι.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΕ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ
Το πρώτο βιβλίο που διάβασε στα αγγλικά ήταν το The Name is Archer του Ross Macdonald. Έμαθε να διαβάζει στα αγγλικά από τα μεταχειρισμένα βιβλία που πουλούσαν στην πόλη που μεγάλωσε, το Kobe. Χαλούσε όλα του τα λεφτά και χανόταν στα αστυνομικά μυθιστορήματα, το αγαπημένο του λογοτεχνικό είδος.
ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΤΥΧΕΙ ΩΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ;
Θα μπορούσε να παρομοιάσει τη σχέση του με τη γυναίκα του, με αυτή των Φιτζέραλντ και Ζέλντα, όχι για τις δυσκολίες που τους χαρακτήριζαν αλλά για το ότι η Yoko είναι η πρώτη που διαβάζει τα μυθιστορήματά του.
Όταν ρωτήθηκε τι ήθελε να πετύχει ως συγγραφέας, απάντησε ότι δεν είχε ιδέα. Η αιτία πίσω από αυτό είναι ότι τα λογοτεχνικά είδωλά του πέθαναν σε μία ηλικία που ο ίδιος έχει ξεπεράσει: Ο Φιτζέραλντ πέθανε στα 44, ο Καπότε στα 59, όπως και ο Ντοστογιέφσκι.
Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ
Ο Χαρούκι Μουρακάμι δεν ξέρει πόσα χρήματα έχει, πόσα κερδίζει από τα συγγραφικά του δικαιώματα αλλά και πόσα δίνει σε φόρους. Σε μία συνέντευξή του στην Guardian εξήγησε ότι η ιδέα του να είναι πλούσιος είναι να μην προβληματίζεσαι για τα χρήματα. Αποκάλυψε ότι έχει άγνοια για ό,τι αναφέρεται στους τραπεζικούς του λογαριασμούς του, αποφεύγει να χάνει χρόνο και ελευθερία σκεπτόμενος μόνο τα χρήματα.
«ΟΛΑ ΕΧΟΥΝ ΕΝΑ ΛΟΓΟ»
Έχει πρόβλημα με τον ύπνο, λίγες είναι οι φορές που θυμάται τα όνειρά του. Σε μια συνέντευξή του δήλωσε ότι επισκέφτηκε έναν ψυχαναλυτή για αυτόν το λόγο, και εκείνος του είπε ότι «όλα έχουν έχουν έναν λόγο». Χρόνια μετά, όταν θέλησε να τον ρωτήσει σε τι ακριβώς αναφερόταν, αυτός είχε πεθάνει αφήνοντας αυτή την απορία στον αέρα.
PORSCHE & UNDERGROUND
Τα κέρδη του από τα βιβλία του επιτρέπουν να οδηγεί μία Porsche, ενώ το πρώτο του βιβλίο Non Fiction, το Underground, γραμμένο το 1998 ήταν μία συλλογή από συνεντεύξεις με τα θύματα της επίθεσης το 1995 στο μετρό του Τόκιο. Η τρομοκρατική επίθεση διαπράχθηκε από την ιαπωνική Aum Shinrikyo.
ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΥ ΟΤΑΝ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥΣ;

Σε αντίθεση με τους περισσότερους συγγραφείς που έχουν στο μυαλό τους ένα συγκεκριμένο τέλος για το βιβλίο τους καθώς το γράφουν, ο Μουρακάμι απολαμβάνει να «ανακαλύπτει» και ο ίδιος τι συμβαίνει στους χαρακτήρες του καθώς τους γράφει. Σε συνέντευξή του στο Paris Review, δήλωσε ότι όταν γράφει ένα βιβλίο δεν γνωρίζει το τέλος του: «Αν υπάρχει ένας φόνος στην αρχή του βιβλίου, δεν γνωρίζω ποιος θα είναι ο δολοφόνος. Γράφω το βιβλίο γιατί θα ήθελα να μάθω ποιος το έκανε, γιατί αν ήξερα από πριν το δολοφόνο, δεν θα είχε νόημα να γράψω μια ιστορία για αυτό».
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ
Για να θεωρήσει ένα βιβλίο του ολοκληρωμένο, πρέπει να περάσει πάνω από ένας χρόνος σε διορθώσεις και σημειώσεις. Ο Μουρακάμι κάνει πάνω από τέσσερα πρόχειρα από κάθε βιβλίο που θέλει να εκδώσει και περνά έξι μήνες γράφοντας το πρώτο πρόχειρο και οκτώ μήνες ελέγχοντας την πρώτη του αυτή προσπάθεια.
Κουζέλη Λαμπρινή.Χαρούκι Μουρακάμι: "Τρέχω, γράφω, υπάρχω"
Ο βραβευµένος ιάπωνας λογοτέχνης Χαρούκι Μουρακάµι αφηγείται τη ζωή του παραλληλίζοντας την κοπιώδη άθληση µε τη συγγραφή
Θα είχαν γραφτεί ποτέ το Νορβηγικό δάσος και το Κουρδιστό πουλί αν ο Χαρούκι Μουρακάµι δεν είχε αρχίσει το τρέξιµο; Ο συσχετισµός δεν είναι αυθαίρετος. Ο βραβευµένος ιάπωνας µυθιστοριογράφος, ένας από τους σπουδαιότερους ζώντες συγγραφείς, άρχισε να τρέχει λίγους µήνες µετά την έκδοση του Κυνηγιού του αγριοπρόβατου, του πρώτου βιβλίου του που, όπως παραδέχεται, τον έπεισε για το ταλέντο του και του αποκάλυψε την απόλαυση της συγγραφής. «Τα περισσότερα πράγµατα που έµαθα για το γράψιµο τα έµαθα τρέχοντας καθηµερινά» γράφει στο προσωπικό αφήγηµα Για τι πράγµα µιλάω όταν µιλάω για το τρέξιµο. Οι παραλ ληλισµοί µεταξύ άθλησης καιτέχνης αφθονούν: για να τρέξεις χρειάζεσαι µονάχα ένα ζευγάρι παπούτσια για τρέξιµο και έναν δρόµο. Οµοίως για να γράψεις χρειάζεσαι µόνο χαρτί και µολύβι. Και τον εαυτό σου. Σοβαρός δροµέας µεγάλων αποστάσεων επί 23 χρόνια, ο Μουρακάµι θεωρεί αυτό το κείµενο γραµµένο στο διάστηµα 2005-2006, µια αυτοβιογραφία εστιασµένη στο τρέξιµο ή µια αλληγορία για τη συγγραφή.
Αφηγείται περιστατικά από τις προπονήσεις του πλάι στον ποταµό Τσαρλς στη Μασαχουσέτη, περιγράφει τη λιγοψυχία µπροστά στον πόνο της έντονης άσκησης, µεταφέρει τον ενθουσιασµό του για τη συµµετοχή στον µαραθώνιο της Νέας Υόρκης και την απογοήτευση από την επίδοσή του στον πρώτο του υπερµαραθώνιο της Σαρόµα. ∆ιηγείται ακόµη τη φριχτή ζέστη της Αθήνας όταν έτρεξε ανάποδα τον δικό µας µαραθώνιο τον Ιούλιο του 1983 µετρώντας ένα προς ένα τα κουφάρια των ζώων στην άσφαλτο.

Γραφή µε όρους σώµατος
Ανάµεσα στο ζέσταµα των µυών και στις διατάσεις της αποθεραπείας µιλάει για τη ζωή του, για το τζαζ κλαµπ που διατηρούσε µε τη γυναίκα του στο Τόκιο, τις αγαπηµένες του µουσικές των Lovin’ Spoonful, την αγάπη του για τα ζώα, τη λαχτάρα του για παγωµένες µπίρες. Μαθαίνουµε ότι ξεκίνησε να τρέχει στην ηλικία που το λογοτεχνικό άστρο του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ άρχισε να θαµπώνει, ότι πήρε συνέντευξη από τον Τζον Ιρβινγκ τρέχοντας µαζί του στο Σέντραλ Παρκ, ότι θαυµάζει τον Ρέιµοντ Κάρβερ τόσο που επέλεξε ο τίτλος της αυτοβι ογραφίας του να παραπέµπει στο Για τι πράγµα µιλάµε όταν µιλάµε για αγάπη του Αµερικανού.
Αποφασιστικότητα, θέληση, επιµονή, προσήλωση στον στόχο, πειθαρχία, σκληρή δουλειά ανακαλύπτουµε ότι είναι τα χαρακτηριστικά του δροµέα αλλά και συγγραφέα Μουρακάµι. Η σκέψη να γράψει µυθιστόρηµα του έρχεται ουρανοκατέβατη καθώς παρακολουθεί έναν αγώνα µπέιζµπολ την Πρωταπριλιά του 1978 στο Τόκιο. Κλείνει το κλαµπ στις τρεις το πρωί και γράφει κάθηµερινά στο τραπέζι της κουζίνας ως το ξηµέρωµα. Αποφασίζει να αφοσιωθεί πλήρως στο γράψιµο και διαχειρίζεται το ταλέντο του ώστε να αποκτήσει διάρκεια ασκούµενος σχολαστικά στη συγκέντρωση και εκπαιδεύοντας τους µυς του στη συγγραφή, όσοεπώδυνη ή αποθαρρυντική και αν είναι η διαδικασία. Γράφει όπως τρέχει και παίρνει µαθήµατα από το «µπλουζ του δροµέα» για να αποτρέψει τη «λογοτεχνική υπερκόπωση». Η πραγµατικότητα που παρατηρεί και σχολιάζει ο Μουρακάµι εδώ δεν προκαλεί την ίδια εντύπωση µε τους αλλόκοτους φανταστικούς κόσµους των µυθιστορηµάτων του. Ο λόγος του σωµατοποιεί τη γραφή και µιλά γι’ αυτήν µε όρους του σώµατος, βιωµατικά, απλά. Η προσωπική αφήγησή του διαβάζεται όµως µε ενδιαφέρον. ∆ιότι, όπως όλες οι αυτοβιογραφίες, αφηγείται µια ιστορία επιτυχίας, που εµπνέει και δίνει µαθήµατα για τη ζωή – τον µοναχικό δρόµο µεγάλης απόστασης που τρέχουµε όλοι –, όπου «σίγουρα θα πονέσεις, αλλά δεν είναι απαραίτητο να υποφέρεις».
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ FUJI TOMO KAZU

19.1.16

ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΩΜΩΔΙΑ

Τέχνη ή ζωή στο έργο του Μπαλζάκ

Της Χρυσας Σπυροπουλου Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Σαραζίν και Το άγνωστο αριστούργημα, διηγήματα, μετ. Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μετάφρασης του Παν. Αθηνών, επιμέλεια Μαρία Παπαδήμα, Υψιλον 2007.
Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ (Τουρ 1799 - Παρίσι 1850), αν και δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, είναι ένας από τους σπουδαιότερους τεχνίτες της γραφής, πολυγραφότατος μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος. Τα έργα του συγκεντρώθηκαν πρώτα σε δώδεκα τόμους, που λίγο αργότερα έφτασαν τους δεκαεπτά και εν τέλει έγιναν είκοσι τέσσερις, κάτω από τον τίτλο Η Ανθρώπινη Κωμωδία (La Comedie Ηumaine), τίτλος που φέρνει στο νου τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Ο Μπαλζάκ στα έργα του ανασυνθέτει γεγονότα και καταστάσεις της πραγματικότητας, ενώ οι χαρακτήρες του αντανακλούν τύπους καθημερινούς, απλούς και ταπεινούς. Η λεπτολόγος περιγραφή που χρησιμοποιεί, αναβιώνει σκηνές από τη ζωή των αστών και η παρατηρητικότητά του αναδεικνύει λεπτομέρειες, οι οποίες προσθέτουν χρώμα στην πλοκή και τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες. Ο συγγραφέας διεισδύει στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του και με σαφήνεια τους συνδέει με το χώρο στον οποίο μεγάλωσαν. Κάθε τι που έχει σχέση μ' αυτούς -τόποι, αρχιτεκτονική των πόλεων, διακόσμηση των σπιτιών, ενδυμασίες- αναφέρεται και συμβάλλει στο στήσιμο των αφηγημάτων του. Το μυθιστόρημά του, το «μυθιστόρημα ζωής» όπως χαρακτηρίζεται, στηρίζεται στην περιγραφή, την ανάλυση των χαρακτήρων και την πλοκή των ιστοριών, οι οποίες παρουσιάζουν λογική αλληλουχία και συνέπεια. Ωστόσο, ο ρεαλισμός στο έργο του Μπαλζάκ ξεπερνά τα όρια του συγκεκριμένου και ενίοτε δημιουργεί καταστάσεις υπερβολικές και ανθρώπινους τύπους με υπεράνθρωπα χαρακτηριστικά. Ετσι, η άποψη του Μπωντλαίρ ότι στα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ ακόμα και οι θυρωροί είναι ευφυείς, αποδίδει το μέτρο του ρεαλιστικού στοιχείου στο πολυσχιδές έργο του μεγάλου συγγραφέα.
Τα δύο διηγήματα, Σαραζίν και Το άγνωστο αριστούργημα, είναι ιστορίες, οι οποίες διερευνούν τη σχέση του καλλιτέχνη με το έργο του, τον έρωτα και το θάνατο. Οι αριστοτεχνικά δουλεμένες περιγραφές των εξωτερικών χώρων υποστηρίζουν την ανέλιξη των πιο σκοτεινών και απρόβλεπτων συναισθημάτων. Στο πρώτο διήγημα, μια αινιγματική γυναίκα, που μπορεί όμως να είναι και άντρας, εξαπατά τον ήρωα και τον οδηγεί στον θάνατο. Το πάθος του καλλιτέχνη για το έργο του αλλά και για μια «εικόνα» που σχηματίζει για τον άλλο, από τον οποίο εξαρτάται παθολογικά, αποδίδεται με αλληγορικό τρόπο, στο ύφος των έργων του Χόφμαν, του Ζεράρ ντε Νερβάλ και Θεόφιλου Γκωτιέ, εκπροσώπων του φανταστικού είδους.
Στο δεύτερο διήγημα, ο έρωτας αναμετριέται με την καλλιτεχνική ιδιοφυΐα, η οποία αγγίζει τα όρια της τρέλας και της αυτοκαταστροφής. Η πλήρης αφοσίωση των καλλιτεχνών στο έργο τους, η εμμονή για την τελειότητα και το απόλυτο, αποδεικνύονται αδυναμίες, οι οποίες οδηγούν τα άτομα που έχουν τέτοιου είδους διλήμματα με μαθηματική ακρίβεια στον όλεθρο. Οταν θα συνειδητοποιηθεί από τους ήρωες η πλάνη και το μάταιο των προσπαθειών να αποκτηθεί η απόλυτη καλλιτεχνική ομορφιά, θα είναι πολύ αργά. Το «τίποτα», το «κενό» και το «τέλος» σφραγίζουν αμετάκλητα τις οριακές καταστάσεις και τις αμφιθυμίες εκείνων που θέλησαν να δημιουργήσουν το τέλειο.
Η εισαγωγή της κ. Μαρίας Παπαδήμα είναι συγκροτημένη και διαφωτιστική.

Ενα από τα ωραία παράδοξα του ελληνικού πολιτισμού είναι η καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζει ο Πλάτων τον γραπτό λόγο. Ο νεαρός Φαίδρος στον φερώνυμο διάλογο κρύβει το χειρόγραφο του Λυσία από τον Σωκράτη, και όταν εκείνος το ανακαλύπτει, του εξηγεί πως η σκέψη δεν μπορεί να λειτουργήσει με τις γραπτές λέξεις γιατί αυτές είναι κουφές. Τις ρωτάς και δεν σου απαντούν. Στην 7η επιστολή του Πλάτωνος, το μόνο αυτοβιογραφικό κείμενο του φιλοσόφου που γνωρίζουμε, εκείνος προειδοποιεί τους συνομιλητές του, τους συγγενείς του φίλου του Δίωνος, για τους κινδύνους που ελλοχεύουν πίσω από τα γραπτά. Τους λέει σε γενικές γραμμές να μη γράφουν πολύ, γιατί ποτέ δεν ξέρουν σε ποια χέρια θα πέσουν τα γραπτά τους και πώς θα τα ερμηνεύσουν. Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα υποστηρίζει ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών, ο Πλάτων, που όχι μόνον οικοδόμησε γράφοντας το λεξιλόγιο της φιλοσοφίας, αλλά κληροδότησε στον πολιτισμό και ορισμένα από τα ωραιότερα μνημεία του γραπτού λόγου. Η «Απολογία Σωκράτους» παραμένει αξεπέραστη όχι μόνο για τον μεγαλειώδη ανθρώπινο χαρακτήρα που σκιαγραφεί, αλλά και για την εκφραστική της εκλέπτυνση. Ευτυχές παράδοξο. Αν ο Πλάτων παρέμενε πιστός στην προφορική αλήθεια του δασκάλου του, τότε δεν θα γνωρίζαμε ούτε τον έναν ούτε τον άλλον.
Γιατί οι Ελληνες, οι σύγχρονοι, δεν διαβάζουν όσο οι υπόλοιποι ευρωπαϊκοί λαοί; Γιατί είναι απολίτιστοι; Οχι βέβαια. Μια πρόχειρη και κάπως σχηματική απάντηση θα ήταν πως ο πολιτισμός τους, σε αντίθεση με τον ιουδαϊκό, ήταν και παραμένει προφορικός. Αυτό το κληρονόμησε και η ελληνική Ορθοδοξία, η οποία προτίμησε να αφήσει την ανάγνωση της Βίβλου στους προτεστάντες και να απαγγέλλει κομμάτια της Καινής Διαθήκης τη Μεγάλη Πέμπτη. Πόσοι από τους ιεράρχες μας ή τους ιερείς μας έχουν διαβάσει τους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, όχι μόνο όταν σπούδαζαν στη θεολογική σχολή, αλλά όταν αποφοίτησαν, όταν πια η πράξη της ανάγνωσης έχει αφομοιωθεί μέσα στην καθημερινότητα. Σε ποια κατάσταση θα ήταν η ελληνική Ορθοδοξία εάν οι άγιοι πατέρες μας διάβαζαν, όπως οι καθολικοί ομόλογοί τους διαβάζουν τον Αγιο Αυγουστίνο; Στην απαξίωση της ανάγνωσης ως κοινωνικού αγαθού έχει συμβάλει τα μέγιστα η αντιδιανοούμενη στάση και πρακτική της Εκκλησίας μας.
Υπάρχει και το κλίμα, βέβαια. Ω ναι! Το υπέροχο κλίμα, με την αδυσώπητη ηλιοφάνεια, το θαλασσινό τοπίο που μπροστά στη θέα του το μόνο που δεν θέλεις είναι να βγάλεις τα μάτια σου με τα ασπρόμαυρα σημαδάκια της τυπωμένης σελίδας. Πώς να συγκεντρωθείς; Ομως, πόσο απαραίτητη είναι αυτή η υποχρεωτική συγκέντρωση για τη σκέψη σου; Είναι ζήτημα ελευθερίας. Στο «1984» του Οργουελ, η πράξη αντίστασης του ήρωα απέναντι στο καθεστώς του Μεγάλου Αδελφού είναι ότι παλεύει να βρει μια γωνιά στο γραφείο του, την οποία δεν την πιάνουν οι πανταχού παρούσες κάμερες, για να καταγράψει τις σκέψεις του. Οσοι ισχυρίζονται πως τα νέα παιδιά δεν διαβάζουν γιατί έχουν παραδοθεί ψυχή τε και σώματι στη γοητεία του Διαδικτύου παραγνωρίζουν το γεγονός ότι και πριν από το Διαδίκτυο τα Ελληνόπουλα διάβαζαν ελάχιστα σε σχέση με τους συνομηλίκους τους στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην επανάσταση του Διαδικτύου παραδοθήκαμε χωρίς αντιστάσεις, σαν έτοιμοι από καιρό, αφού ήρθε να κολακεύσει την αγάπη μας για την προφορική ατάκα.
Διότι όλοι οι πολιτισμικοί παράγοντες που έχουν ρίξει την ανάγνωση στο κοινωνικό περιθώριο ωχριούν μπροστά στην εγκληματική πρακτική της εκπαίδευσης. Εκεί όπου το βιβλίο εξακολουθεί να παραμένει κρατικό μονοπώλιο και να απαξιώνεται ως κρατικό μονοπώλιο. Εκεί όπου το βιβλίο παρέχεται στους μαθητές δωρεάν, σαν ελεημοσύνη, με αποτέλεσμα να μην έχει καμία απολύτως αξία για το παιδί. Οσο η επαφή των παιδιών με τη λογοτεχνία γίνεται μέσω των αποσπασμάτων των αναγνωστικών, τα παιδιά όχι μόνο δεν θα την αγαπήσουν, αλλά θα την περιφρονήσουν κιόλας. Αναγνώστης δεν γίνεσαι στα σαράντα σου. Αν δεν έχεις γίνει ώς τα δεκατρία σου, δεν πρόκειται να γίνεις ποτέ. Μια απλή επίσκεψη σε ένα γαλλικό βιβλιοπωλείο σού επιτρέπει να διαπιστώσεις ότι μπορείς να επιλέξεις τον «Μπαρμπα-Γκοριό» του Μπαλζάκ σε μια πληθώρα εκδόσεων. Από την πανάκριβη και σχολιασμένη της Pleiade μέχρι τις πάμπολλες και πάμφθηνες τσέπης. Γιατί; Γιατί το Γαλλάκι είναι υποχρεωμένο να διαλέξει μία απ' αυτές επειδή το απαιτεί το σχολείο του. Πόσες εκδόσεις Ελλήνων κλασικών κυκλοφορούν; Μα εδώ το Ελληνόπουλο δεν τις χρειάζεται. Εχει το αναγνωστικό, τη μασημένη τροφή, από την επιτροπή των σοφών που όρισε το υπουργείο. Και μετά, απορούν πώς στους διεθνείς διαγωνισμούς τα Ελληνόπουλα πατώνουν στα μαθήματα κρίσεως.
Αποφθέγματα του Ονόρε Ντε Μπαλζάκ.
«Οι εφημερίδες είναι το μπορδέλο της σκέψης» 2. «Ένας γέρος είναι κάποιος που έχει φάει και βλέπει τους άλλους να τρώνε» 3. «Η ελευθερία που δόθηκε στο διεφθαρμένο λαό είναι παρθένα που δόθηκε στους ακόλαστους» 4. «Πρέπει να εισβάλεις μέσα στη μάζα των ανθρώπων σαν μπάλα κανονιού ή να γλιστράς σαν πανούκλα. Η τιμιότητα είναι άχρηστη» 5. «Μόλις μια γυναίκα μετατρέψει έναν άντρα σε γάιδαρο, αμέσως τον πείθει πως είναι λιοντάρι» 6. «Όταν επιτίθεσαι σε κάτι που βρίσκεται στον ουρανό, ο στόχος σου πρέπει να είναι ο θεός» 7. «Όσο πιο πολύ κρίνει ένας άντρας, τόσο λιγότερο αγαπά» 8. «Το μυστικό των μεγάλων περιουσιών χωρίς φανερή προέλευση είναι ένα έγκλημα που λησμονήθηκε, γιατί έγινε παστρικά» 9. «Αν θέλεις να είσαι σπουδαίος άντρας, πρέπει να κάνεις το λόγο σου μια δεύτερη θρησκεία και να κρατιέσαι πάνω του σαν να βρίσκεται σ' αυτόν όλη η τιμή σου» 10. «Όλη η ανθρώπινη δύναμη είναι μια ένωση υπομονής και χρόνου» 11. «Αξίζει περισσότερο να πολεμάς αδιάκοπα με τους άνδρες, παρά να πολεμάς με τη γυναίκα σου» 12. «Δεν πρέπει να 'σαι ούτε τρελός ούτε να προσπαθείς να ξεγελάσεις αυτή που φλερτάρεις. Μην μεγαλώνεις εκείνο που μόλις αισθάνεσαι. Μην παίρνεις μια υποκριτική γλύκα με μερικές ρομαντικές φράσεις» 13. «Η αγάπη δεν είναι μόνο συναίσθημα, είναι και τέχνη» 14. «Η άμιλλα ενθαρρύνει προς μίμηση θαυμαστών πράξεων» Τα θέματά του κρίθηκαν συχνά υπερβολικά, προσβλητικά για τα χρηστά ήθη Τα θέματά του κρίθηκαν συχνά υπερβολικά, προσβλητικά για τα χρηστά ήθη 15. «Η γυναίκα στον έρωτα μοιάζει με τη λύρα, που δεν φανερώνει τα μυστικά της, παρά μονάχα σ' εκείνον που ξέρει καλά να τη χειρίζεται» 16. «Η ευημερία φέρνει μαζί της μια έξαψη, στην οποία οι κατώτεροι άνθρωποι ποτέ δεν αντιστέκονται» 17. «Η ζωή είναι ένα ένδυμα. Όταν είναι λερωμένο το καθαρίζουμε, όταν τρυπήσει το μπαλώνουμε, αλλά μένει κανείς ντυμένος όσο πιο πολύ μπορεί!» 18. «Ο εγωισμός είναι το δηλητήριο της φιλίας» 19. «Ο χρόνος είναι το μόνο κεφάλαιο των ανθρώπων που η μοναδική τους περιουσία είναι η ευφυΐα τους» 20. «Ο εραστής πάντα σκέφτεται πρώτα την ερωμένη του και μετά τον εαυτό του. Ένας σύζυγος κάνει το αντίθετο» 21. «Ο έρωτας μοιάζει με την αναπνοή. Δεν μπορεί μόνο να εκπνέεις, χωρίς και να εισπνέεις. Αν σταματήσει η εισπνοή, αν δεν γίνει η ανταπόδοση του αισθήματος, χάνεται η αναπνοή, χάνεται ο έρωτας» 22. «Ο έρωτας μοιάζει με τον αέρα. Δεν ξέρουμε ποτέ από πού μπορεί να μας έρθει» 23. «Ο πειρασμός δεν είναι αμαρτία. Η κακία έγκειται στο να νικηθεί κανείς απ' αυτόν» 24. «Οι βασιλιάδες και οι γυναίκες νομίζουν ότι όλα όσα γίνονται οφείλονται σ' αυτούς» 25. «Οι περισσότεροι άνθρωποι της δράσης πιστεύουν στη μοίρα και οι περισσότεροι άνθρωποι της σκέψης πιστεύουν στην πρόνοια» 26. «Οι γενναίοι άντρες είναι κακοί έμποροι» 27. «Οι γυναίκες δεν θέλουν ποτέ να ζητιανεύετε τον έρωτά τους» 28. «Εάν μιλάς συνέχεια μόνο εσύ, τότε θα έχεις πάντα δίκιο» 29. «Οι γυναίκες μόνο όταν φθάσουν στο φθινόπωρο του βίου τους γνωρίζουν πώς να κάνουν τους άντρες ευτυχισμένους» 30. «Όλη η ανθρωπότητα είναι πάθος. Χωρίς πάθος, η θρησκεία, η ιστορία, τα μυθιστορήματα, η τέχνη δεν θα υπήρχαν» 31. «Οι γυναίκες τα γνωρίζουν όλα από ένστικτο» 32. «Οι καλύτερες καρδιές είναι καμιά φορά πολύ σκληρές» 33. «Οι λαοί έχουν την ελευθερία για είδωλο. Μα πού βρίσκεται πάνω στη γη ένας λαός ελεύθερος;» 34. «Οι παράνομοι έρωτες είναι ανεκτοί απ' τη σημερινή κοινωνία, όσο δεν αποκαλύπτονται. Απαράλλακτα, όπως με την κλεψιά στην αρχαία Σπάρτη» 35. «Όποιος δεν μπορεί να κυβερνήσει γυναίκα, δεν μπορεί να κυβερνήσει και έθνος» 36. «Όσο πιο πολύ κρατάει η αντίσταση, τόσο πιο δυνατή γίνεται η φωνή του έρωτα» 37. «Όσοι είχαν το ατύχημα να συνοδεύσουν πολλούς απ' τους δικούς τους στο νεκροταφείο, γνωρίζουν ότι κάθε υποκρισία σταματάει στο αμάξι, κατά τη διάρκεια της πορείας από την εκκλησία στο κοιμητήρι. Οι αδιάφοροι αρχίζουν τη συζήτηση, ενώ οι πιο θλιμμένοι άνθρωποι παύουν να τους ακούν και τους αποχωρίζονται» 38. «Η δόξα είναι δηλητήριο ,γι'αυτό πρέπει να την παίρνουμε σε μικρές δόσεις» 39. «Υπάρχει μια γυναίκα στην αρχή κάθε μεγαλουργήματος» 40. «Η κοινωνία είναι, περισσότερο μητριά παρά μητέρα, λατρεύει εκείνα τα παιδιά της που κολακεύουν τη ματαιοδοξία της» Πηγή: www.lifo.gr
AΝΙΧΝΕΥΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ

Ιστορία της Γης ένα αφιέρωμα στη μητέρα Γη.

Ιστορία της Γης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ιστορία της Γης συμπυκνωμένη σε ένα διάγραμμα που δείχνει τις σχετικές διάρκειες των γεωλογικών αιώνων

Η ιστορία της Γης αφορά την εξέλιξη του πλανήτη Γη από τον σχηματισμό του μέχρι σήμερα. Σχεδόν όλοι οι κλάδοι των φυσικών επιστημών έχουν συνεισφέρει στην κατανόηση των κυριότερων γεγονότων του γήινου παρελθόντος. Η ηλικία της Γης είναι χονδρικά το ένα τρίτο της ηλικίας του Σύμπαντος. Σε αυτό το χρονικό διάστημα έχουν λάβει χώρα τεράστιες βιολογικές και γεωλογικές αλλαγές.
Η Γη δημιουργήθηκε πριν από περίπου 4,54 δισεκατομμύρια έτη από συγκέντρωση υλικού από το ηλιακό νεφέλωμα. Τα αέρια που εκλύθηκαν από την ηφαιστειακή δραστηριότητα δημιούργησαν πιθανώς την αρχική ατμόσφαιρα του πλανήτη, η οποία δεν περιείχε σχεδόν καθόλου οξυγόνο και θα ήταν δηλητηριώδης τόσο για τους ανθρώπους, όσο και για τις περισσότερες ζωικές μορφές. Το μεγαλύτερο μέρος της γήινης επιφάνειας ήταν σε ρευστή μορφή εξαιτίας της εξαιρετικά έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας και των συχνών συγκρούσεων με άλλα ουράνια σώματα. Μία πολύ μεγάλη σύγκρουση πιστεύεται ότι προκάλεσε τη λόξωση του γήινου άξονα και τη δημιουργία της Σελήνης. Με την πάροδο των αιώνων η γήινη επιφάνεια ψύχθηκε και σχημάτισε ένα στερεό φλοιό, επιτρέποντας μεταγενέστερα και την ύπαρξη ποσοτήτων νερού σε υγρή κατάσταση πάνω στην επιφάνεια.
Οι πρώτες μορφές ζωής εμφανίσθηκαν μεταξύ 3,8 και 3,5 δισεκατομμυρίων ετών πριν από σήμερα. Οι αρχαιότερες ενδείξεις ζωής πάνω στη Γη είναι βιογενής γραφίτης που βρέθηκε μέσα σε μεταϊζηματογενή πετρώματα ηλικίας 3,7 δισεκατομμυρίων ετών, τα οποία ανακαλύφθηκαν στη Δυτική Γροιλανδία^[1], και μικροβιακά απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν μέσα σε ψαμμίτη ηλικίας 3,48 δισεκατομμυρίων ετών, στη Δυτική Αυστραλία^[2]^[3]. Ζωή ικανή να φωτοσυνθέτει πρωτοεμφανίσθηκε πριν από περίπου 2 δισεκατομμύρια έτη, οπότε και άρχισε να εμπλουτίζει την ατμόσφαιρα με οξυγόνο. Η ζωή παρέμεινε κυρίως μικροσκοπική μέχρι πριν από περίπου 580 εκατομμύρια έτη, όταν αναπτύχθηκαν σύνθετοι πολυκύτταροι οργανισμοί. Κατά τη διάρκεια της Κάμβριας περιόδου η ζωή γνώρισε μία απότομη δημιουργία μεγάλης ποικιλίας μορφών και γεννήθηκαν οι περισσότερες βασικές συνομοταξίες.
Γεωλογικές μεταβολές συμβαίνουν συνεχώς στη Γη από τον σχηματισμό της μέχρι σήμερα, το ίδιο και βιολογικές μεταβολές από την πρώτη εμφάνιση της ζωής. Τα είδη των ζωντανών οργανισμών εξελίσσονται, δημιουργώντας νέες μορφές, διακλαδιζόμενα σε θυγατρικά είδη ή εξαφανιζόμενα ως αντίδραση σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πλανήτη. Η διαδικασία της τεκτονικής των πλακών έχει διαδραματίσει μείζονα ρόλο στη διαμόρφωση των ωκεανών και των ηπείρων, καθώς και στη ζωή που φιλοξενούν. Η βιόσφαιρα, αντιστρόφως, είχε σημαντική επίδραση στην ατμόσφαιρα και στο έδαφος, π.χ. με την έκλυση οξυγόνου και τον σχηματισμό του στρώματος του όζοντος, τη δημιουργία του χώματος, κλπ..
Η ιστορία της Γης οργανώνεται χρονολογικώς σε υποδιαιρέσεις βασισμένες σε στρωματογραφικές αναλύσεις.
Ο πλανήτης Γη είναι ηλικίας 4.540.000.000 ετών και έχει περάσει από πολλές διαφορετικές περιόδους, ενώ παράξενα πλάσματα έχουν περπατήσει στο έδαφός της διαμέσου των αιώνων. Αν όμως μπορούσαμε να στριμώξουμε τα 4.540.000.000 χρόνια σε 12 ώρες, πόσο θα διαρκούσε η κάθε περίοδος της Γης;
Την απάντηση δίνει ένα έξυπνο σχεδιάγραμμα, το οποίο χρησιμοποιώντας τα ιστορικά στοιχεία προσομοιώνει ολόκληρη τη ζωή του πλανήτη μας και τις διαφορετικές φάσεις που αυτός πέρασε και περνάει μέσα σε μισή μέρα.
Συγκεκριμένα μέσα σε 12 ώρες, η πρώτη περίοδος της Γης η Προκάμβρια θα διαρκούσε περίπου 1μιση ώρα. Κατά την περίοδο αυτή, στην ατμόσφαιρα της Γης δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου ελεύθερο οξυγόνο και δεν έχει αναπτυχθεί καμία μορφή ζωής ακόμη.
Στις 2 πρώτες ώρες του υποθετικού 12ωρου ξεκινάνε να αναπτύσσονται οι πρώτες πολύ απλές και μονοκύτταρες μορφές ζωής, οι λεγόμενοι προκαρυωτικοί οργανισμοί .
Στις 4 πρώτες ώρες τα φωτοσυνθετικά βακτήρια αρχίζουν να εξαπλώνονται. Η ζωή ξεκινάει στη θάλασσα, όπου οι οργανισμοί είναι προστατευμένοι από την υπεριώδη ακτινοβολία και φωτοσυνθέτοντας εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με οξυγόνο.
Στις 5 ώρες εμφανίζονται τα αρχαιοβακτήρια και μία ώρα αργότερα οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί. Στις 7 ώρες εμφανίζονται τα πρώτα φυτά και η φωτοσύνθεση τους αλλάζει σταδιακά την ατμόσφαιρα του πλανήτη.
Στις 8 ώρες έχει σχηματιστεί αρκετό όζον, ώστε να προστατεύσει το έδαφος από την υπεριώδη ακτινοβολία και να ξεκινήσει η ζωή εκεί, ωστόσο οι πρώτοι μύκητες εμφανίστηκαν μόλις 1,125 δισεκατομμύρια χρόνια πριν (δηλαδή την 9η ώρα του 12ωρου)
Την 10η ώρα εμφανίζονται οι πρώτοι ζωικοί οργανισμοί, ενώ την 11η ώρα τα φυτά και τα έντομα εξαπλώνονται στα χερσαία περιβάλλοντα και εμφανίζονται τα πρώτα αμφίβια.
Τη 12η ώρα της Γης, δηλαδή αυτή που διανύουμε ακόμα, αρχικά εμφανίζονται τα πρώτα ερπετά. Με την προσομοίωση του 12ωρου, οι δεινόσαυροι στη Γη για 26 μόνο λεπτά, ενώ τα πρώτα ανθρωποειδή εμφανίστηκαν πριν από 36 δευτερόλεπτα. Οι σύγχρονοι άνθρωποι υπάρχουν στη Γη τα τελευταία 6
δευτερόλεπτα μόνο.
Πηγή: Η ιστορία του πλανήτη Γη σε 12 ώρες: Πόσο διαρκούσε η κάθε περίοδος; [εικόνα] | iefimerida.gr
Η δημιουργία της Γης
Η Γη λοιπόν δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ένα τεράστιο σύννεφο από σκόνη και αέρια συμπυκνώθηκε για να δημιουργηθεί ένας περιστρεφόμενος πεπλατυσμένος δίσκος. Στο κέντρο αυτού του δίσκου δημιουργήθηκε ένα καινούργιο αστέρι, ο Ηλιος, ενώ το υλικό που περίσσεψε έφτιαξε ένα πλήθος από μικρά ακανόνιστα σώματα, που τα ονομάζουμε πλανητοειδείς. Οι πλανητοειδείς περιφέρονταν γύρω από τον Ηλιο σε διασταυρούμενες τροχιές και συγκρούονταν πολύ συχνά μεταξύ τους, με αποτέλεσμα άλλοτε οι κρούσεις να τους θρυμματίζουν σε μικρότερα κομμάτια και άλλοτε η δύναμη της βαρύτητας να τους ενώνει σε μεγαλύτερα. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν μεγάλοι ανώμαλοι όγκοι με πλούσια ατμόσφαιρα, οι εννέα πρωτο-πλανήτες, ένας από τους οποίους ήταν η πρωτο-Γη.
Το σώμα αυτό υπέστη τρεις σημαντικές αλλαγές προτού γίνει ο πλανήτης που όλοι γνωρίζουμε σήμερα. Στην αρχή έχασε όλη την αρχική ατμόσφαιρα, όταν τα εξωτερικά στρώματα της ατμόσφαιρας του νεαρού τότε Ηλιου άρχισαν να διαφεύγουν με υπερηχητική ταχύτητα, σαρώνοντας τις ατμόσφαιρες των τεσσάρων κοντινότερων προς τον Ηλιο πρωτο-πλανητών, που έμελλε να εξελιχθούν στους πλανήτες Ερμή, Αφροδίτη, Γη και Αρη. Στη συνέχεια η πρωτο-Γη έλιωσε, καθώς οι διασπάσεις των ραδιενεργών ισοτόπων που υπήρχαν στο αρχικό υλικό θέρμαναν το εσωτερικό της. Τα αέρια που ήταν παγιδευμένα στα στερεά κομμάτια ανέβηκαν στην επιφάνεια, όπως οι φυσαλίδες του διοξειδίου του άνθρακα ανεβαίνουν στην επιφάνεια ενός ποτηριού μπίρας, και έτσι δημιουργήθηκε η δευτερογενής ατμόσφαιρα της Γης, αποτελούμενη κυρίως από μεθάνιο και αμμωνία.
Η τρίτη σημαντική αλλαγή που υπέστη ο πλανήτης μας είναι στενά συνδεδεμένη με τη ζωή. Οταν τα ραδιενεργά ισότοπα εξαντλήθηκαν σιγά σιγά και η παραγωγή θερμότητας ελαττώθηκε, η επιφάνεια του πλανήτη στερεοποιήθηκε και οι υδρατμοί συμπυκνώθηκαν σε βροχή, που δημιούργησε τις θάλασσες. Στις θάλασσες αναπτύχθηκαν οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί, αποτέλεσμα του μεταβολισμού των οποίων ήταν η αλλαγή της σύστασης της ατμόσφαιρας. Από τότε η ατμόσφαιρα της Γης αποτελείται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από οξυγόνο, το οποίο συντελεί στις καύσεις των τροφών που χρησιμοποιούν όλες οι προηγμένες μορφές ζωής στη Γη. Ετσι είναι φανερό ότι σήμερα οι γνώσεις μας για το πώς και πότε δημιουργήθηκε ο κόσμος που γνώριζαν οι αρχαίοι Ελληνες είναι λίγο-πολύ πλήρεις.
Η θεωρία της μεγάλης έκρηξης
Η μελέτη της δημιουργίας και της εξέλιξης του κόσμου, στις τεράστιες διαστάσεις που αντιλαμβανόμαστε σήμερα, αποτελεί έναν ξεχωριστό κλάδο της Αστρονομίας που ονομάζεται Κοσμολογία. Ο κλάδος αυτός άρχισε να αναπτύσσεται ουσιαστικά μετά τη διατύπωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας από τον Αϊνστάιν στις αρχές του αιώνα μας. Οι λύσεις των εξισώσεων της θεωρίας αυτής προβλέπουν ότι η «φυσική» κατάσταση του Σύμπαντος δεν είναι η στασιμότητα αλλά η κίνηση. Αυτό συμφωνεί απόλυτα με τις παρατηρήσεις των αστρονόμων, οι οποίοι έχουν διαπιστώσει ότι όλοι οι μακρινοί γαλαξίες απομακρύνονται από τον δικό μας Γαλαξία, και μάλιστα με ταχύτητες που είναι τόσο μεγαλύτερες όσο μακρύτερα βρίσκονται από εμάς. Οι παρατηρήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τα θεωρητικά αποτελέσματα της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, μας βεβαιώνουν ότι το Σύμπαν διαστέλλεται. Φυσικά, αν όλοι οι γαλαξίες απομακρύνονται σήμερα ο ένας από τον άλλον, αυτό σημαίνει ότι υπήρξε μια εποχή όπου όλοι βρίσκονταν συγκεντρωμένοι σε μια πολύ μικρή περιοχή. Ετσι ξεκίνησε η θεωρία της μεγάλης έκρηξης, που αποτελεί τη σύγχρονη άποψη για τη δημιουργία του κόσμου.
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, όλα ξεκίνησαν πριν από 15 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια, όταν δημιουργήθηκε ένα «πρωταρχικό άτομο», το οποίο περιείχε όλο τον χώρο και όλη τη μάζα του Σύμπαντος συγκεντρωμένους σε μια απειροελάχιστα μικρή περιοχή. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε και η έννοια του χρόνου. Ετσι δεν έχει νόημα, στο πλαίσιο της σημερινής Φυσικής, να ρωτάμε τι υπήρχε πριν από τη δημιουργία του κόσμου, για τον απλούστατο λόγο ότι η έννοια του προγενέστερου και μεταγενέστερου προϋποθέτει τη φυσική ροή του χρόνου, η οποία όμως δεν υπήρχε πριν από τη δημιουργία του κόσμου! Μπορούμε βέβαια να ρωτάμε γιατί και πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος, δυστυχώς όμως οι απαντήσεις σε αυτά τα δύο ερωτήματα δεν είναι προς το παρόν εύκολες. Τα τελευταία χρόνια σε αυτή την κατεύθυνση εργάζεται ο γνωστός στους περισσότερους μαθηματικός Stephen Hawking, τα αποτελέσματα του οποίου όμως δεν έχουν γίνει αποδεκτά από την πλειονότητα των κοσμολόγων.
Τις πρώτες στιγμές της ύπαρξής του το νεαρό Σύμπαν ήταν εξαιρετικά πυκνό και θερμό. Ενας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν είμαστε σίγουροι για το τι συνέβη κατά τις πρώτες στιγμές του Σύμπαντος, αμέσως μετά τη γέννησή του, είναι ότι οι φυσικές θεωρίες που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι ικανές να περιγράψουν τόσο μεγάλες θερμοκρασίες και πυκνότητες. Σίγουρα όμως καθώς διαστελλόταν το Σύμπαν άρχισε να ψύχεται ραγδαία. Ετσι σε ηλικία ενός δευτερολέπτου η θερμοκρασία του ήταν «μόλις» 10 δισεκατομμύρια βαθμοί και στο Σύμπαν υπήρχε μόνο φως, αφού στη θερμοκρασία αυτή δεν είναι δυνατόν να υπάρξει καμιά μορφή ύλης.
Την επόμενη μισή ώρα από το φως αυτό δημιουργήθηκε όλη η ύλη που αποτελεί σήμερα τον κόσμο, η οποία και συμπυκνώθηκε για να φτιάξει τα δύο ελαφρότερα χημικά στοιχεία, το υδρογόνο και το ήλιον. Οση από την ακτινοβολία περίσσεψε παρέμεινε διάχυτη στο Σύμπαν και μπορεί να ανιχνευθεί ακόμη και σήμερα από τους αστρονόμους. Αλλωστε η ανακάλυψη το 1965 αυτής της ακτινοβολίας, που ονομάζεται ακτινοβολία υποβάθρου, ήταν το ισχυρότερο επιχείρημα για την ορθότητα της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης.
Η σύνθεση των στοιχείων
Η κατανομή της ύλης στα αρχικά στάδια της ζωής του Σύμπαντος δεν ήταν απόλυτα ομογενής. Ετσι δημιουργήθηκαν τοπικές συμπυκνώσεις, που αποτέλεσαν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο συγκεντρώθηκε το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του Σύμπαντος. Οι συγκεντρώσεις αυτές αποτέλεσαν στη συνέχεια τους πρωτο-γαλαξίες. Μέσα σε κάθε πρωτο-γαλαξία υπήρχαν τεράστια σύννεφα από υδρογόνο και ήλιον, τα μοναδικά συστατικά της ύλης εκείνη την εποχή, πολλά από τα οποία συμπυκνώθηκαν με τη σειρά τους για να φτιάξουν τα αστέρια πρώτης γενιάς. Στο εσωτερικό των αστεριών η θερμοκρασία και η πίεση είναι τέτοιες, ώστε είναι δυνατόν να συμβαίνουν θερμοπυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης, παρόμοιες με αυτές που προκαλούν την έκρηξη μιας βόμβας υδρογόνου: τέσσερις πυρήνες υδρογόνου ενώνονται για να σχηματίσουν έναν πυρήνα ηλίου, τρεις πυρήνες ηλίου ενώνονται για να σχηματίσουν έναν πυρήνα άνθρακα, ένας πυρήνας άνθρακα ενώνεται με έναν πυρήνα ηλίου για να σχηματίσουν έναν πυρήνα οξυγόνου κ.ο.κ. Επειδή η μάζα των προϊόντων αυτών των αντιδράσεων είναι μικρότερη από τη μάζα των αρχικών συστατικών, προκύπτει ότι η μάζα που «χάνεται» μετατρέπεται σε ενέργεια, σύμφωνα με την πασίγνωστη εξίσωση του Αϊνστάιν Ε = mc2. Με τον τρόπο αυτόν αφενός παράγεται η ενέργεια που ακτινοβολούν τα αστέρια, αφετέρου παράγονται όλα τα βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιον στοιχεία. Πολλά από τα αστέρια της πρώτης γενιάς, κυρίως αυτά που ήταν πολύ μεγαλύτερα από τον Ηλιο, εξερράγησαν, όταν έφτασαν στο τέλος της ζωής τους, δημιουργώντας το φαινόμενο των υπερκαινοφανών (supernova). Η ύλη τους, εμπλουτισμένη με τα καινούργια αυτά στοιχεία, διασκορπίστηκε στον μεσοαστρικό χώρο του κάθε γαλαξία και, ανακατεμένη με το υλικό των πρωταρχικών νεφών υδρογόνου και ηλίου, αποτέλεσε την πρώτη ύλη για τη δημιουργία των αστεριών δεύτερης γενιάς. Τα μεγαλύτερα από αυτά εξερράγησαν με τη σειρά τους και τροφοδότησαν τον μεσοαστρικό χώρο με περισσότερα βαριά στοιχεία.
Ως αποτέλεσμα μιας τέτοιας έκρηξης υπερκαινοφανούς, 10 περίπου δισεκατομμύρια έτη από τη στιγμή της μεγάλης έκρηξης, ένα ως τότε αραιό και ψυχρό σύννεφο από αέριο και σκόνη άρχισε να συμπυκνώνεται δημιουργώντας έναν πεπλατυσμένο δίσκο που περιστρεφόταν όλο και πιο γρήγορα. Από την ύλη στο κέντρο του δίσκου δημιουργήθηκε ένα αστέρι τρίτης γενιάς, ενώ από την ύλη στην περιφέρεια του δίσκου δημιουργήθηκαν μεγάλοι ακανόνιστοι στερεοί όγκοι, οι πλανητοειδείς. Από τους αλληλοσυγκρουόμενους πλανητοειδείς δημιουργήθηκαν εννέα πλανήτες και έτσι φτάσαμε στο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε την εξιστόρηση της γέννησης του γνωστού στους προγόνους μας κόσμου: το νέο αυτό αστέρι τρίτης γενιάς ήταν ο Ηλιος μας.
Τα «γενέθλια» του Σύμπαντος
Ετσι λοιπόν γνωρίζουμε πώς δημιουργήθηκε ο ορατός κόσμος, η μικρή γειτονιά μας που παρατηρούσαν οι αρχαίοι Ελληνες και το αχανές Διάστημα που αντιλαμβανόμαστε εμείς σήμερα. Η λέξη «ορατός» δεν χρησιμοποιείται τυχαία εδώ. Ενα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα της Κοσμολογίας είναι ακριβώς ότι, εκτός από την ύλη που αποτελεί τα αστέρια και τους πλανήτες (και άρα είναι ορατή), φαίνεται ότι υπάρχει και αόρατη ύλη στο Σύμπαν. Η αόρατη μάλιστα ύλη φαίνεται ότι είναι πολύ περισσότερη από την ορατή, ίσως και 100 φορές. Κανένας δεν έχει σήμερα την παραμικρή ιδέα για το πώς δημιουργήθηκε και σε τι μορφή βρίσκεται αυτή η ύλη. Μερικοί μάλιστα σκεπτικιστές διερωτώνται πώς μπορούμε να θεωρούμε ότι κατανοούμε τον κόσμο, όταν δεν αντιλαμβανόμαστε καν την ύπαρξη του μεγαλύτερου τμήματός του. Εν τούτοις γνωρίζουμε τουλάχιστον την ηλικία του Σύμπαντος με αρκετή ακρίβεια: είναι «περίπου» 15 δισεκατομμύρια χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα κάνουμε σοβαρό λάθος αν ορίσουμε την επέτειο εορτασμού της γέννησής του οποιαδήποτε χρονιά την προσεχή χιλιετία.
Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ανιχνευτής Επικούρειος Πέπος.