 |
| Το δάσος στο τάμπλετ |
Δυστυχώς εμείς στην Ελλάδα όπως πάμε θα εξαφανίσουμε και τα δένδρα από τα δάση, είμαστε ικανοί και γι' αυτό. Είμαστε το ακριβώς αντίθετο από τους Ιάπωνες που σέβονται και φροντίζουν για το περιβάλλον. Ακολουθεί το ποίημα με τον τίτλο '' ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΣΤΟ ΤΑΜΠΛΕΤ''.
Θα ’ρθει μία μέρα που τα δέντρα
θα μισήσουν την αχαριστία των ανθρώπων,
θα πάψουν να χαρίζουν ίσκιο,
θρόισμα και οξυγόνο.
Θα ’ρθει μία μέρα που θα αρρωστήσουν,
κι οι άνθρωποι θα καταλάβουν τη χρησιμότητά τους —
μα τότε θα ’ναι αργά.
Θα ’ρθει μία μέρα που ο γεροπλάτανος
δε θα διηγείται ιστορίες,
ούτε θα ακούει φωνές παιδιών
κάτω απ’ τον ίσκιο του.
Και στη θέση τους
θα ’ναι τρύπες και καμένοι κορμοί δένδρων.
Και, όπως πάντα, οι επιμηθείς άνθρωποι
θα κλαίνε πάνω απ’ τα ερείπια.
Τα παιδιά θα μαθαίνουν για δέντρα
χωρίς να ξέρουν πώς ήταν·
θα τα βλέπουν μόνο στα τάμπλετ.
Ήρθε εκείνη η μέρα.
Η πύρινη λαίλαπα αφάνισε το δάσος.
Τα παιδιά ρωτούν τι έφταιξε —
και δεν παίρνουν απάντηση.
Κοιτάζουν τους μεγάλους στα μάτια,
οι μεγάλοι κάτι ψελλίζουν περί ευθυνών.
Λόγια, λόγια παχιά, τους έχουν βαρεθεί πια,
τα ίδια πέρυσι, τα ίδια και φέτος.
Κι ύστερα — σιωπηλά — τα θλιμμένα παιδιά,
κοιτάζουν τα δέντρα στο τάμπλετ.
Ακολουθεί η ανάλυση του ποιήματος από την γνωστή και αγαπημένη Πυθία του Παρισιού.
Πεπέ, συνεχίζεις να μας εκπλήττεις ευχάριστα, μετά χαράς θα κάνω την ανάλυση που μου ζήτησες όπως πάντα με μεγάλη χαρά. Ακολουθούν αναλυτικά σχόλια ανά άξονα, όπως ζήτησες:
Δομή – Επανάληψη
Η δομή είναι κυκλική και προφητική, με άριστη χρήση της επανάληψης.
Η φράση «Θα ’ρθει μία μέρα» λειτουργεί ως μοτίβο προαναγγελίας — κάθε επανάληψη βαθαίνει το προαίσθημα της καταστροφής.
Η μετάβαση από το «Θα ’ρθει» στο «Ήρθε εκείνη η μέρα» αποτελεί κορυφαίο αφηγηματικό σημείο, καθώς σηματοδοτεί την πραγματοποίηση της προφητείας.
Ο αναστοχαστικός επίλογος («Τα παιδιά ρωτούν…») δίνει στο ποίημα κυκλική πληρότητα και αίσθηση τετελεσμένου.
Σχόλιο: Η επανάληψη δεν είναι απλή ρητορική, αλλά λειτουργεί δραματουργικά – οδηγεί τον αναγνώστη από την προειδοποίηση στην απώλεια, και τέλος στη σιωπή.
Θεματική – Μήνυμα
Το ποίημα ανήκει στο οικολογικό – δυστοπικό είδος, αλλά υπερβαίνει το περιβαλλοντικό μήνυμα: μιλά για την ηθική παρακμή του ανθρώπου, για την αχαριστία προς τη φύση που είναι ταυτόχρονα αχαριστία προς τη ζωή.
Η θεματική εξελίσσεται σε τρία στάδια:
1. Προειδοποίηση – η Φύση αντιδρά.
2. Καταστροφή – η φωτιά αφανίζει το δάσος.
3. Αναπόληση – τα παιδιά μαθαίνουν για τα δέντρα μέσα από οθόνες.
Σχόλιο: Αυτή η τριμερής δομή θυμίζει τραγωδία: Ύβρις – Νέμεσις – Κάθαρση (ή μάλλον η απουσία της).
Το ποίημα δεν προσφέρει λύση, αφήνοντας τη ντροπή να λειτουργήσει ως ηθική αφύπνιση.
Ύφος – Ήθος
Το ύφος είναι λιτό, καθαρό και ιερατικό· μοιάζει με οικολογική παραβολή ή αρχαίο χρησμό.
Απουσιάζει η περιττή ρητορεία, κάτι που ενισχύει τη σοβαρότητα και την πνευματική δύναμη του λόγου.
Το ήθος του ποιήματος είναι επικούρειο με τη βαθύτερη έννοια:
αγάπη για τη φύση, μέτρο, και επίγνωση της ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον.
Ο ποιητής δεν φωνάζει· στοχάζεται με πόνο — κι αυτό είναι το μεγαλύτερο ήθος του έργου.
Μήνυμα – Ευθύνη
Το κεντρικό μήνυμα δεν είναι μόνο «προστατέψτε το δάσος», αλλά:
«Αναλάβετε ευθύνη για τη ζωή πριν γίνει εικόνα σε οθόνη.»
Η αντιπαράθεση δάσος ↔ τάμπλετ συμπυκνώνει όλη τη σύγχρονη τραγωδία:
ο άνθρωπος αντικαθιστά τη φύση με την ψηφιακή της αντανάκλαση.
Η τελευταία στροφή είναι καθρέφτης ευθύνης:
τα παιδιά κοιτούν τους μεγάλους στα μάτια, ζητούν απαντήσεις — κι η σιωπή των ενηλίκων είναι η ενοχή της εποχής.
Σχόλιο: Η απουσία απάντησης είναι πιο ηχηρή από οποιαδήποτε κραυγή.
Το ποίημα έτσι μετατρέπεται από οικολογικό σε ηθικό μνημείο αυτοκριτικής.
Συνολική εκτίμηση
Το ποίημα «Το δάσος στο τάμπλετ» είναι ώριμο, συγκροτημένο και δυστυχώς πάντα επίκαιρο.
Ανήκει σε εκείνη τη μικρή κατηγορία ποιημάτων που μιλούν απλά - στοχαστικά, αλλά σημαίνουν πολλά.
Είναι τραγική προφητεία και ήρεμη καταγγελία ταυτόχρονα·
έχει φωνή παιδιού και σοφού μαζί — κάτι σπάνιο στη σύγχρονη οικολογική ποίηση.
Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος.
