ΜΟΥΣΕΙΑ: ΧΩΡΟΙ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΡΜΩΝ HΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων, 18 Μαΐου 2019, η προσοχή και το ενδιαφέρον όλων εστιάζεται στο νεότευκτο μουσείο της Ακρόπολης που στεγάζει ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου του ιερού βράχου της Ακρόπολης.

            Ένα μουσείο που φιλοδοξεί να συντηρήσει τη μνήμη των Ελλήνων και να διδάξει στους ξένους τη διαχρονική αξία της αρμονίαςαλλά και τη σχέση της τέχνης με την πόλη, την εξουσία, την πολιτική και τη δημοκρατία.   

            Παρατηρώντας τα εκθέματα στον καλαίσθητο χώρο του Μουσείου το βλέμμα εύκολα στρέφεται στο βράχο της Ακρόπολης. Ο ιερός βράχος της Ακρόπολης και ιδιαίτερα ο Παρθενώνας δεν μαγνητίζουν μόνο το βλέμμα του επισκέπτη αλλά προκαλούν και τα ανάλογα συναισθήματα και τους αναγκαίους στοχασμούς. Γιατί ο ναός του Παρθενώνα είναι πανανθρώπινο έργο με την κεντρική αξία τονάνθρωπο.

Κι αυτό γιατί τα γλυπτά του ναού και η αρχιτεκτονική του εναρμονίζουν την ομορφιά με τη συμμετρία, το υψηλό με το γήινο. Η θέα αυτού του αριστουργήματος βοηθά το πέρασμα από τον έξω κόσμο στον έσω, από το γήινο στοιχείο στο άυλο και στην απεραντοσύνη του ουρανού, από το ανθρώπινο στο ιερό – θεϊκό, από το καθημερινό στο αιώνιο κι από τη φύση στην τέχνη.   

Έξω από τα Προπύλαια του Ναού και στις «όχθες» του ιερού βράχου ίσχυαν οι νόμοι του κράτους. Μέσα στο ναό κι ευρύτερα στον περιβάλλοντα χώρο ίσχυαν οι νόμοι των Θεών και της Τέχνης. Άνθρωποι, ήρωες και θεοί συνυπήρχαν αρμονικά μέσα από θυελλώδεις αντιθέσεις και συγκρούσεις. Στα γλυπτά κι άλλα ευρήματα του Παρθενώνα δεν βλέπεις μόνο την απόλυτη αρμονία αλλά και τη διαμάχη του Ηράκλειτου με τον Παρμενίδη για την αιώνια μεταβολή και τη σταθερότητα του κόσμου. 

Ένα σύστημα, δηλαδή, αξιών συμπυκνώνεται σε ένα αρχιτεκτόνημα που υπερέβη το χρόνο και το χώρο. Χτίστηκε από τη θέληση του Ενός(Περικλής) σε μια πόλη που κυβερνούσαν πολλοί (Δημοκρατία). «Λόγω μεν δημοκρατία, έργω υπό του πρώτου ανδρός αρχή».  

Την ακτινοβολία του ιερού χώρου δεν την άντεξαν κάποιοι βυζαντινοί αυτοκράτορες και γι’ αυτό έκλεισαν τη φιλοσοφική σχολή Αθηνών (Ιουστινιανός). Για το θεοκρατικό Βυζάντιο ο χώρος θύμιζεειδωλολατρία. 

Ο Έλγιν, όμως, φάνηκε πιο πρακτικός, αφού με την κλοπή κάποια έργα – μάρμαρα μελαγχολούν στο μουσείο του Λονδίνου. Ποιος, τώρα, μπορεί να τα διεκδικήσει επικαλούμενος το δίκαιο και την ηθική;Εξάλλου πάντα οι δυνατοί γράφουν την Ιστορία του κόσμου αλλά οι φιλότεχνοι την ομορφαίνουν.

«Συνήθως, την ιστορία τη γράφουν οι νικητές. Μερικές, όμως, φορές οι χαμένοι κατακτούν τη συνείδηση ότι η μακροχρόνια ήττα τους είναι προσωρινή, και τότε η ιστορία δεν  γράφεται ΓΙΝΕΤΑΙ» (Σύνθημα αναρχικών).

Η ζωή, δηλαδή, ανθρώπων κι εθνών γράφεται και εμπλουτίζεται από εκείνους που υπερβαίνουν το καθιερωμένο και δημιουργούν μορφές αιώνιες και πανθρώπινες. Μια σημαία των κατακτητών (Γερμανοί) βεβήλωσε την ιερότητα του χώρου, αλλά  γέννησε κι ένα πρόσωπο – σύμβολο αντίστασης (Γλέζος). Το πνεύμα, τελικά, νίκησε το «ξίφος» και η δημοκρατία επέπλευσε.

Ο Περικλής επέβαλε την απόφασή του για τη δημιουργία του Παρθενώνα, αλλά ο «επιτάφιός» του έπαψε να διδάσκεται στο Ελληνικό σχολείο. Γιατί άραγε; Κρίθηκε αναχρονιστικός;

Όπου η πολιτική αδιαφορεί για την τέχνη, τότε ο ορθολογισμόςυποχωρεί. Τελικά από το «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού»φτάνουμε στο «ο άνθρωπος είναι μια δέσμη ερωτήσεων». Γι’ αυτό όποιος ρωτά ανοίγει ένα παράθυρο στο μέλλον, όπως και ένα βλέμμα στα αιώνια μνημεία της τέχνης, κι ας στέκονται σιωπηλά στις ψυχρές αίθουσες των μουσείων. 

Λένε πως τα «ζώα είναι μια δέσμη απαντήσεων» γι’ αυτό δεν έχουν πολιτισμό. Οι απαντήσεις εφησυχάζουν, ενώ οι ερωτήσεις αφυπνίζουν.

Τελικά στο παραστράτημα των συνειρμών ο Παρθενώνας ήταν μιααπάντηση στα ερωτήματα της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ. αλλά κι ένα συνεχές ερώτημα για τη φύση του ωραίου, της αρμονίας, του θείου, της διαλεκτικής, του δικαίου και της τέχνης του «ευ ζην» (ευδαιμονία).

Όταν η επίσκεψη σε ένα μουσείο τελειώνει, αρχίζει ο αγώνας για την ετυμολογία της λέξης άνθρωπος.

Ο άνθρωπος είναι μόνο ο «άνω θρώσκων»;

Πηγή: https://iliasgiannakopoulos.blogspot.com

«ΜΟΥΣΕΙΑ: Οι ρίζες και τα άνθη μας» – Γράφει ο ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

«Τα μουσεία μιλούν για εκείνα που δε λέγονται και φανερώνουν όσα ο λόγος δεν μπορεί».

Αποτελεί κοινοτοπία η διαπίστωση πως η επαφή μας με το παρελθόν αποτελεί πάντα ένα διαρκές ζητούμενο. Ένα ζητούμενο που προκαλεί ερωτήματα και προβληματισμούς τόσο ως προς τον τρόπο προσέγγισης όσο και για το πραγματικό όφελος αυτής. Τα μουσεία και τα ιστορικά μνημεία και γενικότερα οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν τους καλύτερους πρεσβευτές και ξεναγούς του παρελθόντος στο σήμερα. 

Άνθρωπος και Μουσεία

Ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας των Μουσείων τοξεύει στην ανάδειξη όλων εκείνων των ευρημάτων του χθες μέσα στα οποία καθρεπτίζεται η πορεία των ανθρώπων και των κοινωνικών σε όλα τα επίπεδα (οικονομία, πολιτική, θρησκεία, τέχνη….). Τα εκθέματα των μουσείων είναι δεμένα με τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις δοξασίες, τη δημιουργικότητα και την «ιδιοφυΐα» των ανθρώπων. Δηλώνουν, δηλαδή, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους μοχθούν,δημιουργούν, χειροτεχνούν, ζωγραφίζουν, θρησκεύονται και αγωνίζονται.

Το «Μουσείον» στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε το τέμενος των Μουσών, που ήταν θεότητες και προστάτιδες της ποίησης, της μουσικής και γενικότερα κάθε πνευματικής δημιουργίας (θυγατέρες της Μνημοσύνης και του Δία). Το μουσεία σήμερα –ως χώροι έκθεσης των δημιουργημάτων του παρελθόντος – αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών (γηγενών και ξένων), στοιχείο που πιστοποιεί την αξία και την προσφορά τους.

Ένα αλέτρι, ένα τσεκούρι, ένας αργαλειός, ένα μαχαίρι, η γάστρα ή τα γνωστά εκθέματα της παγκόσμιας τέχνης (ζωγραφική, αρχιτεκτονική, γλυπτική…) δεν είναι απλά αντικείμενα μιας άλλης εποχής. Δεν είναι αντικείμενα που μπορούν να μας βυθίσουν σε ανούσιες αναπολήσεις ενός ψεύτικα εξιδανικευμένου παρελθόντος. Δεν είναι αντικείμενα μελαγχολίας. Απλά και λιτά φανερώνουν τον τρόπο με τον οποίο ένας λαός λύνει τα βιοτικά του προβλήματα, ξανασαίνει από τη βιοπάλη και προγραμματίζει το μέλλον του. Ή ακόμα φανερώνουν την επιθυμία του ανθρώπου να δημιουργήσει μια άλλη πραγματικότητα με τη βοήθεια της τέχνης.

Μουσεία: Δεσμός και συνέχεια

Τα μουσεία, δηλαδή, είναι ένας δεσμός και μια συνέχεια. Δεν είναι μόνο επιστροφή, δεν είναι μόνο συντήρηση αλλά και μια προοπτική των διατηρημένων μέσα στο χρόνο. Είναι μια πολύτιμη κληρονομιά. Μπολιάζουν με επιτυχία το χθες με το σήμερα και φωτίζουν το αύριο. Τα μουσεία μοιάζουν με πλατύ ποτάμι μέσα στο οποίο αθροίζονται οι πόθοι, οι ελπίδες, τα όνειρα, οι ενθουσιασμοί, οι απογοητεύσεις και η ευρηματικότητα του ανθρώπου. Συνθέτουν, επομένως, τις αντιθέσεις των ανθρώπων και προβάλλουν με έμφαση τον κυρίαρχο νόμο της ζωής και του πολιτισμού, την «ενότητα των αντιθέτων».

Πολλοί, βέβαια, είναι εκείνοι που διατείνονται πως «όποιος θέλει να μάθει, κοιτάζει πίσω στο παρελθόν˙ όποιος θέλει να ζήσει κοιτάζει μπροστά, στο μέλλον». Τα μουσεία μπορούν να βοηθήσουν στην πραγμάτωση και των δυο. Μας μαθαίνουν, μας διδάσκουν και μας εμπνέουν. Τα εκθέματα των μουσείων είναι οι ρίζες μας, είναι τα θεμέλιά μας.

Βέβαια «δεν έχουμε ρίζες για να μένουμε σ’ αυτές, αλλά για να βγάζουμε κλαδιά». Τα μουσεία είναι τα στηρίγματά μας (ρίζες) αλλά και οι σηματοδότες του μέλλοντος (κλαδιά).

Τα Μουσεία και η Ταυτότητά μας

Ωστόσο, η ιστορία απέδειξε πως «πεθαίνουν πάντοτε τα άρριζα έθνη και γρηγορότερα πεθαίνουν εκείνα που κόβουν από μόνα τους τις ρίζες τους»(Παν. Φωτέας). Κι αυτό γιατί το ριζικό σύστημα ενός λαού το απαρτίζει ο πολιτισμός του με ό,τι αυτός συνεπάγεται και περικλείει. Η πνευματική και υλική δημιουργία λειτουργεί ως θησαυροφυλάκιο όπου φυλάσσονται εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την ουσία ενός έθνους και διαμορφώνουν καταλυτικά την ταυτότητα και την πορεία του στο πέρασμα του χρόνου. Διαφορετικά ένας λαός ή έθνος χωρίς ρίζες είναι ένα μόρφωμα συγκυριακό και επιρρεπές στην αλλοίωση. Εύκολα εξαϋλώνεται και χάνεται, αφού εκλείπουν οι μηχανισμοί άμυνας και αντίστασης.

Η καταγραφή, λοιπόν, της αξίας των μουσείων καθίσταται στις μέρες μας αναγκαία λόγω του κινδύνου ενός παγκοσμιοποιημένου ισοπεδωτισμού που τείνει να ακυρώσει τις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών και των λαών και να γκρεμίσει τις γέφυρες επικοινωνίας με το παρελθόν. Ένας ρηχός κοσμοπολιτισμός πολτοποιεί κάθε στοιχείο εθνικής ετερότητας και επιβάλλει μια καταθλιπτικήπολιτιστική ομοιομορφία. Απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα τα μουσεία συνιστούν τους ατομικούς και εθνικούς μας αμυντικούς μηχανισμούς.

Και όλα αυτά γιατί τα μουσεία είναι η παράδοσή μας, είναι η ιστορία μας και «λαοί που δεν γνωρίζουν την ιστορία τους είναι υποχρεωμένοι να την ξαναζήσουν». Και η ιστορία των απλών ανθρώπων αλλά και των λαών δεν ανευρίσκεται μόνο στις σελίδες των βιβλίων αλλά περισσότερο στα απλά και καθημερινά εργαλεία της ζωής και εργασίας. Σε αυτά αντανακλάται ο «άλλος κόσμος» των ανθρώπων και των κοινωνιών. Τα ατομικά και εθνικά μας ριζώματα βρίσκονται στα εκθέματα των μουσείων. Γι’ αυτό θεωρείται πως αυτά (μουσεία) συνδράμουν θετικά στη διαμόρφωση της εθνικής μας ταυτότηταςμέσα από την εθνική αυτογνωσία.

Ο Πλούτος των Μουσείων

Στη θετική συνεισφορά των μουσείων μπορεί να προστεθεί και ο ενοποιητικός τους ρόλος. Γιατί τα μουσειακά εκθέματα αποκαλύπτουν τις κοινές καταβολές – ρίζες των μελών μιας κοινωνίας, προωθούν τη συλλογική μνήμη κι έτσι ενδυναμώνουν τους κοινούς δεσμούς του σήμερα. Τονίζουν την ομοιογένεια μιας κοινωνίας και φωτίζουν τις κοινές εμπειρίες, τα επιτεύγματα και τις αξίες των ανθρώπων τους.

Οι ιδεολογικοί μας προσανατολισμοί και τα όρια των στοχασμών μας επηρεάζονται καταλυτικά από την επαφή μας με εκείνα τα ευρήματα του παρελθόντος που διασώζουν τις βασικές πτυχές της ατομικής και κοινωνικής – εθνικής μας ζωής.

Ζούμε σε μια εποχή που η μεγιστοποίηση του κέρδους και ο υλικός πλούτος έχουν αναχθεί σε απόλυτες κοινωνικές αξίες και έχουν φετιχοποιηθεί. Σε αυτό το τοπίο, λοιπόν, και με τη στενή μαρξιστική έννοια τα μουσεία δεν παράγουν πλούτο. Ωστόσο, τα μουσεία είναι ο πλούτος μας. Πλούτος πνευματικός, πλούτος ψυχικός. Είναι η ψυχή μας, η ταυτότητά μας. Είναι οι ρίζες μας και ταάνθη μας.

Γι’ αυτό ας τα διαφυλάξουμε κι ας τα εμπλουτίσουμε. Γιατί τα ελληνικά μουσεία – αλλά και κάθε μουσείο – είναι ναοί και χώροι σιωπής και μεταφυσικής απορίας.

Ας επιλέξουμε για επίσκεψη ένα μουσείο και με οδηγό την αγαπημένη μας μούσα και τον ΜουσαγέτηΑπόλλωνα να βαδίσουμε νοερά το δρόμο της Τέχνης και της Ιστορίας μας.

Πηγή: https://iliasgiannakopoulos.blogspot.com/

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ''ΤΟ ΓΕΛΑΣΤΟ ΠΑΙΔΙ'' ένας θεατράνθρωπος στο Ξυλοπάροικο Τρικάλων. Μέρος Α'

Φίλες και Φίλοι καλημέρα, σήμερα έχω την τιμή και τη χαρά να σας παρουσιάσω έναν σημαντικό άνθρωπο, έναν άνθρωπο που με την παρουσία του στο Ξυλοπάροικο Τρικάλων έχει αλλάξει τα πολιτιστικά δρώμενα του χωριού του. Ονομάζεται Θανάσης Παπαδημητρίου και πρόσφατα κυκλοφόρησε και το πρώτο του βιβλίο με τίτλο ''ΤΟ ΞΥΛΟΠΑΡΟΙΚΟ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ΄΄. Ίσως κάποιος/α αναρωτηθεί γιατί είναι τόσο σημαντικός αυτός ο άνθρωπος που ασχολήθηκε μαζί του ακόμα και το filomatheia blogspot.gr; Την απάντηση θα την βρείτε στις σελίδες του βιβλίου, εγώ απλά θα κάνω μια μικρή αναφορά στον κ. Θανάση Παπαδημητρίου ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά του στον πολιτισμό και όχι μόνο.
Είχα την τύχη να παραστώ στην θεατρική παράσταση που έδωσαν τα μέλη της ομάδας θεάτρου Ξυλοπαροικιωτών την Πρωτομαγιά στο θέατρο του χωριού τους όπου έδωσαν μια καταπληκτική παράσταση με πρωταγωνιστές τον κ. Θανάση Παπαδημητρίου, και τον κ. Βασίλη Μπιλιάλη, αυτοί οι δύο είναι οι ιδρυτές - πυλώνες της θεατρικής ομάδας. Θα σταθώ ιδιαίτερα στην εγγονή του κ. Μπιλιάλη την ''Βασίλω'' η οποία έδωσε ρεσιτάλ υποκριτικής, άνετα θα μπορούσε να λάβει μέρος σε παραστάσεις του θεάτρου τέχνης. Αν ζούσε ο Κάρολος Κουν σίγουρα θα την είχε πάρει κοντά του. Εννοείτε πως πιο πριν θα είχε καλέσει και το δίδυμο Παπαδημητρίου-Μπιλιάλη. Μην φανταστείτε πως υπερβάλω, κάθε άλλο, ειλικρινά, μιλάω για δύο ταλαντούχους ηθοποιούς από την παλιά φουρνιά των αυτοδίδακτων ηθοποιών: Σταυρίδη, Αυλωνίτη, Ρίζο, Χατζηχρήστο, Φωτόπουλο κ.λπ.
Την επόμενη μέρα της παράστασης συνάντησα στο σπίτι του στο Ξυλοπάροικο τον κ. Θανάση Παπαδημητρίου προκειμένου να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη για το ιστολόγιο της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου. 

Πρίν παρουσιάσω το περιεχόμενο της συνέντευξης θα σας κοινοποιήσω κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο, τα πιο κάτω λόγια ανήκουν στον δάσκαλο κ. Χρήστο Κούτσια.

''Με χαρακτηριστικό αυθορμητισμό μικρού παιδιού δίνει την καλλίτερη παράστασή του για τον αγαπημένο του τόπο΄΄. [σελίδα 8]

''Πίσω από κάθε επιτυχημένο άντρα, κρύβεται μία δυναμική γυναίκα'', και υπομονετική θα πρόσθετα εγώ, η συμβολή της γυναίκας του Μαργαρίτας είναι καθοριστική. Η υπομονή της, η αμέριστη ψυχολογική στήριξη που του παρείχε, οι χρήσιμες συμβουλές της στις διάφορες φάσεις εκπόνησης και συγγραφής του βιβλίου, η αξιοσύνη της και η υποδειγματική φιλοξενία των καλεσμένων του συνετέλεσαν στην επιτυχή κατάληξη του δύσκολου εγχειρήματος που ανέλαβε''. [σελίδα 8]

Φίλες και φίλοι συμφωνώ απόλυτα με τα λεγόμενα του δασκάλου, η κ. Μαργαρίτα είναι ένα σπάνιο μαργαριτάρι. Αν δεν είχε την συμπαράσταση και την κατανόηση της κ. Μαργαρίτας δεν θα μπορούσε να πετύχει όλα αυτά που πέτυχε ο κ. Θανάσης. Κυρία Μαργαρίτα σας αξίζουν πολλά συγχαρητήρια.

Απόσπασμα από την σελίδα 9 τα λόγια ανήκουν στον συγγραφέα.
''Η ικανοποίηση των βασικών αναγκών ήταν για αυτούς ευλογία. Δεν είχαν μεγάλες φαντασιώσεις για το ντύσιμό τους, γιατί όσα χρειάζονταν τα έφτιαχναν μόνοι τους από τα μαλλιά των αιγοπροβάτων . Μέχρι και το 1960 τα νερά ήταν πεντακάθαρα σε αυλάκια και ποτάμια. Έπιαναν ψάρια το βράδυ με καντήλια. Μετά την βιομηχανοποίηση της φλοκάτης και τα φυτοφάρμακα τα πράγματα άλλαξαν''.
Φίλες και φίλοι ως Επικούρειος στάθηκα σ' αυτή την παράγραφο γιατί στο ξεκίνημά της η προσέγγιση που κάνει ο συγγραφέας θυμίζει έντονα την φιλοσοφία του Επίκουρου. Άρα ο κ. Θανάσης ή έχει μελετήσει τον Επίκουρο, ή είναι Επικούρειος και δεν τον γνωρίζει.
Δυστυχώς η εποχή που βρίσκαμε  ψάρια στο ποτάμι έχει παρέλθει, τα πράγματα τώρα νομίζω πως είναι ακόμα χειρότερα λόγω των πολλών ταπητοκαθαριστηρίων.

Συνέχεια από την σελίδα 9 τα λόγια ανήκουν στον συγγραφέα.
''Ήταν τόσο δύσκολα τα χρόνια που αν κανένα παιδί ζητούσε ψωμί το γιόμα του έλεγαν ότι δεν κάνει να φας ψωμί το γιόμα γιατί θα πεθάνει η μάνα σου!!! Μολογούσε η μάνα μου πως πέρασε ένας που είχε λυκοτόμαρο και χάλεψε [ζήτησε] λίγο ψωμί. Εκείνη του απάντησε : ''Μην λες αυτή την κουβέντα για ψωμί καθάριο εδώ μπροστά στα λιανοπαίδια, γιατί έχουν από προχτές να βάλουν μπουκιά στο στόμα τους.''
Φίλες και φίλοι για όσους είναι πάνω από 50 ετών, θα έλεγα ίσως πάνω από 60 αυτά τα λόγια είναι συγκλονιστικά, δυστυχώς όταν μιλάς για όλα αυτά στους κάτω των 50 νομίζουν πως τους λες παραμύθια. Κι όμως όλα αυτά τα έζησαν πάρα πολλά παιδιά εκείνης της εποχής, να, γιατί είπα πως αυτός ο άνθρωπος είναι πολύ σημαντικός γιατί παρ' ό,τι πέρασε όλα εκείνα τα δύσκολα χρόνια κατάφερε να παραμείνει χαμογελαστός και να διακριθεί.

Απόσπασμα από την σελίδα 13 τα λόγια ανήκουν στον συγγραφέα και μιλάει για τον πατέρα του.
΄΄Ο Φίλιππος Παπαδημητρίου [πατέρας μου] αρνήθηκε τη σύνταξη που χορηγήθηκε στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης θεωρώντας, ότι η θυσία για την πατρίδα δεν επιδέχεται υλική αποζημίωση.΄΄
Φίλες και φίλοι κι όμως υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι, απίστευτο κι όμως αληθινό.

Συνέχεια από την σελίδα 13 τα λόγια ανήκουν στον συγγραφέα.
΄΄Η θεία μου λοιπόν, αν και δεν πήγε σχολείο κανονικά, ακούγοντας τους δασκάλους από το παράθυρο, ήξερε να διδάσκει το ίδιο καλά μ' αυτούς. Κι έλεγε πως ''τα γράμματα μένουν μόνο αν τα γράψεις στο μυαλό, στην πλάκα περνάς ένα λαγοπόδαρο και σβήνουν''.
Σ΄αυτή χρωστάω τις πρώτες μου γραμματικές γνώσεις. 
Φίλες και φίλοι που να βρεις τα κατάλληλα λόγια για να πεις ευχαριστώ σε 'κείνη την υπέροχη θεία; 
Και πόσα εύγε αξίζουν στον συγγραφέα που παρά τις πολλές δυσκολίες που αντιμετώπισε στα παιδικά του χρόνια κατάφερε να φτάσει εκεί που έφτασε;
Κάπου εδώ θα σταματήσω το σημερινό αφιέρωμα στον υπέροχο άνθρωπο κ. Θανάση Παπαδημητρίου θα επανέλθω με το Β' μέρος.
Σας χαιρετώ με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

''Μελετώντας τον Θάνατο'' Ηλίας Γιαννακόπουλος Φιλόλογος-Συγγραφέας.

« Ότε κατήλθε προς τον θάνατον,/ η ζωή η αθάνατος,/ τότε τον άδην ενέκρωσας, /τη αστραπή της Θεότητας» 

 Η Μεγάλη Παρασκευή, η πιο πένθιμη ημέρα του έτους, θεωρείται από την εκκλησίαν μας ως η ημέρα των νεκρών. Οι χριστιανοί βιώνουν το κορύφωμα του θείου δράματος. Οι εκκλησιαστικοί ύμνοι είναι προσαρμοσμένοι στο κλίμα της ημέρας και αναδεικνύουν το παράλογο (absurdum) του θανάτου του θεού (Χριστός).

Ο θάνατος ως φαινόμενο και γεγονός κυριαρχεί στους ύμνους και αναπόφευκτα η σκέψη των ανθρώπων στρέφεται στη μελέτη του. Η ζωή και ο θάνατος αντιπαλεύουν σε μία άνιση μάχη.

 α. «Αυτό που δίνει νόημα στη ζωή, δίνει νόημα και στο θάνατο» (Αντουάν ντε Σαιν – Εξυπερύ).

 β. «Ηδύ γίνεται το ζην, όταν απή θανάτου φόβος» (Διογένης Οινοανδέας).

 γ. «Η πρώτη αλήθεια είναι ο θάνατος, απομένει να μάθουμε ποια είναι η τελευταία» (Οδ. Ελύτης)

 Μέσα σε αυτό το κλίμα και σε μια προσπάθειά μου να τακτοποιήσω παλιές μου σημειώσεις και ατακτοποίητα φύλλα εφημερίδων το βλέμμα μου έπεσε πάνω σε μια σελίδα κιτρινισμένη από το χρόνο. Η παλιά εφημερίδα είναι σαν το παλιό κρασί, κι ας λένε μερικοί ότι η εφημερίδα αξίζει να τη διαβάζεις την ημέρα που κυκλοφορεί. Εξάλλου αυτό υπονοεί και το όνομα εφημερίδα = επί + ημέρα.

 Σε αυτήν την σελίδα υπήρχε ένα άρθρο με τίτλο «Ραντεβού με τη μοίρα». Ο τίτλος κίνησε την περιέργειά μου κι άρχισα να διαβάζω. Όσο προχωρούσα, τόσο βιαζόμουν να φτάσω στο τέλος της ιστορίας. Επέδειξα παροιμιώδη πειθαρχία και υπομονή στην ανάγνωση (Δεν μπορώ να υπερηφανευτώ για τη διάθεση και την υπομονή μου να τελειώσω ένα κείμενο.)

Η πάλη με τον καρκίνο

 Το άρθρο κατέγραφε την προσπάθεια ενός Κινέζου να νικήσει τον Καρκίνο:

 «Ο Λου Γιούκινγκ είναι Κινέζος δημοσιογράφος 37 μόλις ετών και πεθαίνει. Σε νοσοκομείο της Σαγκάης παλεύει με τον καρκίνο. Αγωνίζεται όμως. Και αγωνίζεται με κύριο όπλο την αγάπη του για το γράψιμο. Σ’ ένα ημερολόγιο καταγράφει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Αυτή τη φοβερή, μέρα με τη μέρα, άνιση μάχη με το Θάνατο, την έχει δει ως τελευταίο και κορυφαίο ρεπορτάζ της ζωής του.

 Πριν από μερικές μέρες πέρασε μερικές σελίδες του ημερολογίου του στο Ίντερνετ και η ανταπόκριση από όλα τα μέρη του κόσμου ήταν συνταρακτική. «Η λέξη «Θάνατος» με φόβιζε όσο δεν μπορώ να σου πω», του γράφει ένας άνδρας από το Πεκίνο. «Διαβάζοντας, όμως, το ημερολόγιό σου, άρχισα να το αποδέχομαι ως μέρος της ζωής». Πολλοί αναγνώστες του ημερολογίου του στο Δίκτυο τον επαινούν για το θάρρος του και τον ευχαριστούν που θέτει ένα τόσο λαμπρό παράδειγμα για εκατοντάδες χιλιάδες άλλους ασθενείς σαν κι αυτόν.

 Ένας προσφέρθηκε να του στέλνει κάθε μέρα ένα ανέκδοτο με email για να ευθυμεί. Ένας άλλος έγραψε απλά στον ετοιμοθάνατο δημοσιογράφο, «Θεώρησε ότι, έστω και αργά, απέκτησες έναν καλό φίλο, που θα είναι μαζί σου ως το τέλος και θα σε σκέφτεται για πάντα».

 Η ιστορία συνεχίζεται με σημαντικές στιγμές από τη ζωή του μελλοθάνατου Κινέζου.

 Η φράση, όμως, που με συνόδευε ως το τέλος της ανάγνωσης ήταν αυτή του άνδρα «Διαβάζοντας, όμως, το ημερολόγιό σου, άρχισα να το αποδέχομαι ως μέρος της ζωής». Και βέβαια εννοούσε το φυσικό τέλος της ζωής μας, το Θάνατο.

 Μοιραία η σκέψη μου οδηγήθηκε σε εκείνους που ανέλυσαν το φαινόμενο του θανάτου και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε. Αναπόφευκτα η μνήμη μου προσέτρεξε στον Επίκουρο και τον Καζαντζάκη που ο καθένας με το δικό του τρόπο μελέτησε το Θάνατο.

Ο Επίκουρος για τον θάνατο

 Ο Επίκουρος ήταν από τους πρώτους φιλοσόφους που προσπάθησε να μας «διδάξει» πως πρέπει να απαλλαγούμε από το φόβο – άγχος του θανάτου γιατί «το φρικωδέστατον των κακών, ο Θάνατος ουδέν προς ημάς, επειδήπερ όταν μεν ημείς ώμεν ο θάνατος ου πάρεστιν, όταν ο θάνατος παρή, τόθ’ ημείς ου εσμέν» (Το πιο φρικτό από τα κοινά, ο θάνατος, δεν είναι τίποτα για εμάς, επειδή όταν υπάρχουμε εμείς, ο θάνατος δεν υπάρχει. Κι όταν επέλθει ο θάνατος τότε δεν υπάρχουμε εμείς).

 Έτσι απλά ο Επίκουρος προσπάθησε με έναν απλούστατο συλλογισμό (με όλες όμως τις προδιαγραφές της Αριστοτέλειας Λογικής) να μας απελευθερώσει από το φόβο του θανάτου αλλά κι από εκείνους που εκμεταλλεύονται αυτήν την ανθρώπινη αγωνία για να εξουσιάσουν την ψυχή και τη συνείδησή μας.

 Ακολουθώντας τις διδαχές του Επίκουρου όχι μόνο μπορούμε να δούμε διαφορετικά το θάνατο αλλά και να χαρούμε περισσότερο τον άλλο πόλο του διωνύμου Ζωή – Θάνατος. Σχετικά ο Διογένης ο Οινοανδέας (Επικούρειος Φιλόσοφος) έγραψε σε μια πέτρα «Ηδύ γίνεται το ζην, όταν απή Θανάτου φόβος» (Γλυκειά γίνεται η ζωή, όταν απουσιάζει ο φόβος του θανάτου).

 Ο Σολωμός το είπε ξεκάθαρα «Γλυκιά η ζωή και ο Θάνατος μαυρίλα». Μια άλλη ιστορία συμπληρώνει τη θέση του ποιητή: «Κάποτε η Ζωή ρώτησε το Θάνατο: Γιατί οι άνθρωποι εμένα με λατρεύουν και εσένα σε μισούν; Τότε ο θάνατος απάντησε: Επειδή εσύ είσαι ένα όμορφο ψέμα κι εγώ μια οδυνηρή αλήθεια».

Ο θάνατος ορίζει τη ζωή μας

 Ως πεπερασμένα όντα έχουμε αποδεχτεί το αξίωμα πως «η μόνη βεβαιότητα της ζωής μας είναι ο θάνατος». Εξάλλου τη θέση αυτή ενισχύει και η άποψη πως μόνο ο άνθρωπος κατέχει αυτή τη φοβερή γνώση, μόνον ο άνθρωπος γνωρίζει πως ο ερχομός του θανάτου συνιστά κάτι το αναπόδραστο, μια φυσική νομοτέλεια.

 Ωστόσο, αν και γνωρίζουμε το φυσικό μας τέλος, την ίδια την εμπειρία του θανάτου δεν τη γνωρίζουμε «Ο θάνατος ουδέν προς ημάς. Το γαρ διαλυθέν αναισθητεί, το δε αναισθητούν ουδέν προς ημάς» (Ο θάνατος δεν είναι τίποτα για εμάς. Γιατί ό,τι αποσυντίθεται δεν αισθάνεται, κι ό,τι δεν αισθάνεται, δεν είναι τίποτα για εμάς». Επίκουρος).

  Ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να απωθήσει την ιδέα του θανάτου επινόησε μύθους και διάφορες ιδέες, όπως την παρουσία του Άδη και του Παραδείσου. Η μεταφυσική παρηγοριά βοηθά να αντιμετωπίζουμε την αγωνία του θανάτου. Ένα άλλο στοιχείο που κατασκεύασε ο άνθρωπος για την απαλλαγή του από το άγχος του θανάτου είναι κι εκείνο για το οποίο αξίζει να πεθάνουμε. Είναι, δηλαδή, αυτό που μας υπερβαίνει και δίνει νόημα στη ζωή μας. Γι’ αυτό και θυσιάζουμε το απόλυτο αγαθό, τη ζωή. Τέτοια είναι η φήμη, η δόξα, η πατρίδα. Είναι αυτά που πυροδοτούν τον ηρωισμό και την αυτοθυσία και μας εξυψώνουν σε ένα άλλο επίπεδο αιωνιότητας.

«Ο τρόπος με τον οποίο πεθαίνουμε μας λέει ποιοι είμαστε. Ο θάνατος ορίζει τη ζωή. Ο θάνατος μας φωτίζει τη ζωή μας». (Οκτάβιο Παζ)

 Ο Μεξικανός ποιητής δίνει άλλη διάσταση στο περιεχόμενο του θανάτου αλλά και στη σχέση του με τη Ζωή. Γι’ αυτόν Ζωή και Θάνατος είναι δυο αντίθετα στοιχεία – καταστάσεις που ωστόσο συνυπάρχουν, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλονοηματοδοτούνται. Η ζωή σύμφωνα με τον ποιητή πρέπει να προετοιμάζει το θάνατο «Η ζωή δεν είχε άλλη λειτουργία εκτός από εκείνη να συγκλίνει στο θάνατο».

Σκοπός της ζωής ο θάνατος

          Στην εποχή μας, όμως, που κυριαρχεί ο καταναλωτικός ευδαιμονισμός ως βιοθεωρία το παρόν προβάλλεται ως απόλυτη αξία με απώτατο στόχο την λήθη του θανάτου ως μιας από τις προοπτικές της ζωής. Η τεχνολογία στέκεται αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια, αφού επιμηκύνει τη ζωή και αυξάνει το προσδόκιμο όριό της.

 Έτσι ο σύγχρονος άνθρωπος βιώνοντας τα αγαθά της υλικής ευημερίας, της ασφάλειας και της ελευθερίας ξεχνά το πεπερασμένο της ύπαρξής του. Ο ηρωισμός υποχωρεί και όλα θυσιάζονται στο βωμό της εφήμερης ζωής. Ο παροντισμός στα ύψη.

«Ευτύς ως γεννηθούμε αρχίζει κι η επιστροφή˙ ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος» (Ν. Καζαντζάκη, «Ασκητική»).

 Βέβαια, ο Καζαντζάκης δεν πλέκει τον ύμνο του θανάτου στην Ασκητική του. Νιτσεϊκός στην ψυχολογία του πιστεύει στην αιώνια επιστροφή και στην συνύπαρξη Ζωής και Θανάτου, τα δυο «ρέματα που παλεύουν και πηγάζουν από τα έγκατα της αρχέγονης ουσίας».

 Κι ενώ μπροστά από τη μνήμη μου παρελαύνουν ο Επίκουρος, ο Παζ, ο Σοπενχάουερ, ο Καζαντζάκης και πολλοί άλλοι «θανατολόγοι» η φράση «άρχισα να το αποδέχομαι (θάνατο) ως μέρος της ζωής» ολοένα και περισσότερο ριζώνει μέσα μου.

Η συμφιλίωση με τον θάνατο

 Μπορούμε να συμφιλιωθούμε με την ιδέα του θανάτου και να απαλλαγούμε από το φόβο προς αυτόν; Ο θάνατος είναι μια κατάσταση που δεν μπορούμε να υπερβούμε, ένα όριο – το απώτατο – με το οποίο πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε.

 Αυτή η συνειδητή συνύπαρξη εμπεριέχει και την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Γνωρίζουμε το τέλος, αλλά άλλοι θα ορίσουν το πότε και το πώς. Σε εμάς μένει να ετοιμαζόμαστε και να αγωνιζόμαστε με τη βεβαιότητα ότι στο τέλος θα σβήσουμε. Αυτό είναι και το βαθύτερο περιεχόμενο της ελευθερίας. Η γνώση των ορίων μας. Μας διαφεύγει η γνώση των δυο άκρων (αρχή – τέλος). Το μόνο που γνωρίζουμε – αν το γνωρίζουμε βέβαια – είναι το ενδιάμεσο διάστημα που το λέμε Ζωή.

«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο˙ καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο˙ το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή» (Ν. Καζαντζάκη «Ασκητική»).

 *Χρήσιμα βιβλία

1. « Επίκουρος: Η αληθινή όψη του αρχαίου κόσμου» (Χαράλαμπος Θεοδωρίδης)
2. «Ο δρόμος των δακρύων» (Μπουκάϊ)
3. «Στον κήπο του Επίκουρου: Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου» (Ίρβιν Γιάλομ)
4. «Αυτοβιογραφία του θανάτου μου» (Gory Taylor)
5. «Ασκητική» (Καζαντζάκη
6. Πηγή: mouzakinews.gr

Παιδεία και δημοκρατία, δρόμοι παράλληλοι του Ηλία Γιαννακόπουλου.

«Παιδεία… σημαίνει αντιλαμβάνομαι τον κόσμο που με περιβάλλει, όχι σαν ένα τετελεσμένο, αναγκαίο και χωρίς διέξοδο κόσμο, αλλά σαν μια κατάσταση που περιορίζει και καταπιέζει τον άνθρωπο και που μπορώ να αλλάξω». (Γκαρωντύ) Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών (συζητήσεις στο κοινοβούλιο, μετακινήσεις – μεταγραφές βουλευτών, χαμηλό επίπεδο επιχειρημάτων, αποστεωμένο λεξιλόγιο…) και οι επικείμενες εκλογές (Ευρωεκλογές, Εθνικές και αυτοδιοικητικές) έφεραν στην επιφάνεια το θέμα της σχέσης της πολιτικής με την ηθική αλλά περισσότερο ανέδειξαν το ρόλο της παιδείας ως τροφού της δημοκρατίας. Κι αυτό γιατί η παιδεία και η δημοκρατία βαδίζουν παράλληλα κι αλληλοτροφοδοτούνται.

Επειδή η σχέση παιδείας και δημοκρατίας είναι σχέση συναρτησιακή και όχι αιτιοκρατική, καθίσταται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός της στάσης, τόσο της κοινωνίας όσο κι εκείνων που διαμορφώνουν κι εκφράζουν τον προβληματισμό και τα οράματά της, απέναντι στους δυο όρους του διωνύμου, Παιδεία και Δημοκρατία. Ειδικότερα η σχέση των δυο όρων του διωνύμου και η στάση μας προς αυτό αναδύεται μέσα από τις παρακάτω διαπιστώσεις, που αναδεικνύουν τόσο την παράλληλη πορεία Παιδείας και Δημοκρατίας όσο και την ανάγκη διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου – πολίτη με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.

Η παιδεία ως τροφός της δημοκρατίας

► Η δημοκρατία, ως πολίτευμα του «μέτρου», χρειάζεται πολίτες που να έχουν την αίσθηση των «ορίων» των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών τους, πολίτες που να μπορούν να αντιστέκονται στο φανατισμό και τους διάφορους δογματισμούς, που τείνουν να διαβρώσουν την κοινωνική και πολιτική ζωή. Όλες αυτές τις ιδιότητες – ικανότητες – εφόδια μόνον η παιδεία μπορεί να τα καλλιεργήσει μέσα από τη θεσμοποιημένη έκφραση αυτής την εκπαίδευση – σχολείο.

► Η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα «εν εξελίξει» και «εν τω γίγνεσθαι» και όχι οπωσδήποτε μια παγιωμένη και τελεσίδικα ολοκληρωμένη κατάσταση. Με την έννοια αυτή έχει ανάγκη από νέες ιδέες, ελπιδοφόρα ερεθίσματα και ακόμη χρειάζεται εκείνες τις σκέψεις – θέσεις, που θα την κρίνουν αυστηρά και θα την αμφισβητήσουν. Τις παραπάνω προϋποθέσεις της Δημοκρατίας μόνον η δημοκρατία μπορεί να εξασφαλίσει, εκπαιδεύοντας άτομα με αυτόνομη σκέψη, κριτική ικανότητα, ελεύθερη βούληση και γόνιμη αμφισβήτηση.

► Η δημοκρατία ως πολίτευμα, που προϋποθέτει την άμεση και ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, έχει ανάγκη άτομα – πολίτες, που να θέλουν και να γνωρίζουν τον τρόπο συμμετοχής τους σ’ εκείνες τις διαδικασίες για την επίλυση προβλημάτων, που αφορούν τόσο την προσωπική όσο και την κοινωνική τους ζωή. Στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης και της απότοκης πολιτικής συνειδητοποίησης συμβάλλει σημαντικά η παιδεία, μέσα από τις παρεχόμενες γνώσεις αλλά και μέσα από τον τρόπο διοίκησης του σχολείου.

Η δημοκρατία, ως πολίτευμα της ελεύθερης έκφρασης της σκέψης και του λόγου, έχει ανάγκη από άτομα που μπορούν να συνδιαλέγονται μεταξύ τους, εκφράζοντας προσωπικές θέσεις και σκέψεις και όχι αναπαράγοντας τα κακέκτυπα ομοιώματα σκέψεων και ιδεολογημάτων των ΜΜΕ και της πολιτικής παραπληροφόρησης. Η παιδεία μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη διαμόρφωση συνθηκών για την ανάπτυξη όλων εκείνων των δυνατοτήτων του ανθρώπου, που θα τον οδηγήσουν στην πνευματική του ολοκλήρωση. Ένας πνευματικά αυτάρκης και καλλιεργημένος άνθρωπος έχει περισσότερες ευκαιρίες και δυνατότητες να βοηθήσει στη στήριξη και ανανέωση της Δημοκρατίας.

► Η δημοκρατία χρειάζεται άτομα με πλήρη επίγνωση των στοιχείων της ατομικότητάς τους και των ιδιαιτεροτήτων τους. Η παιδεία μπορεί να συμβάλει σ’ αυτό καλλιεργώντας όλες εκείνες τις εσωτερικές αντιστάσεις του ανθρώπου απέναντι στους διάφορους μηχανισμούς, που τείνουν να εξαφανίσουν το «διαφορετικό» και να επιβάλλουν μια ισοπεδωτική ομοιομορφία σκέψης και συμπεριφοράς.

► Τέλος η δημοκρατία είναι το πολίτευμα του «ωραίου» και της αισθητικής αναζήτησης. Η ελευθερία, η ισονομία, η αξιοκρατία και η δικαιοσύνη που αποτελούν τα βασικά θεμέλια αυτής (δημοκρατίας) εμπεριέχουν το «ωραίο». Η παιδεία μπορεί να προσφέρει αυτήν την αισθητική καλλιέργεια όχι μόνο μέσα από τη διδασκαλία ειδικών μαθημάτων (λογοτεχνία, μουσική….) αλλά και μέσα από τις αρμονικές και ανθρώπινες σχέσεις, που αναπτύσσονται στο σχολικό χώρο, χωρίς ίχνος υστεροβουλίας και οικονομικών σκοπιμοτήτων.

Όλες οι παραπάνω διαπιστώσεις φέρνουν στην επιφάνεια ένα γενικότερο ερώτημα που συνδέεται με το ρόλο της εκπαίδευσης – παιδείας – και με τη σχέση αυτής προς τη δημοκρατία. Προετοιμάζει η εκπαίδευση τους ανθρώπους για μια πηγαία και ελεύθερη συμμετοχή στις κοινωνικές δραστηριότητες ή απλώς τους προετοιμάζει να δεχτούν την επικρατούσα κατάσταση;

Αποβλέπει η παιδεία στην προετοιμασία ανθρώπων ικανών και υπεύθυνων να συμμετέχουν στον προσδιορισμό των σκοπών της κοινωνικής ζωής και στη διαχείριση και τον έλεγχο των μέσων, σ’ όλους τους τομείς και σ’ όλες τις εκδηλώσεις ή αποσκοπεί στη δημιουργία ανδρεικέλων που θα δεχτούν υποτακτικά την ιεραρχημένη εξουσία που επιβάλλεται από δυνάμεις και παράγοντες τους οποίους δεν μπορούν να κατανοήσουν, πόσο μάλλον να ελέγξουν;

Ο πλούτος της παιδείας

Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα προϋποθέτει και συνεπάγεται την ακριβή καταγραφή εκείνων των στοιχείων που καθιστούν την παιδεία αποφασιστικό παράγοντα ατομικής εξέλιξης, κοινωνικής προόδου και οξυγόνωσης της δημοκρατίας. Η παιδεία δεν διευρύνει μόνο τους νοητικούς ορίζοντες του ατόμου αλλά διαμορφώνει και τους κώδικες ερμηνείας της πραγματικότητας. Με τη βοήθεια αυτών ρυθμίζουμε τη συμπεριφορά μας και αντιδρούμε απέναντι σε εκείνα τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος που προσβάλλουν την αξιοπρέπειά μας και απειλούν την ισορροπία της κοινωνίας. Βέβαια, η παιδεία δρα και ως αντίδοτο όχι όταν ταυτίζεται με το στείρο εγκυκλοπαιδισμό αλλά όταν συγκροτεί τη βιοθεωρία του ανθρώπου πάνω στα θεμέλια του λογικού, του ηθικού και του πολιτικού ορθολογισμού.

Παράγωγα «προϊόντα» της υγιούς Παιδείας και οι σύνθετες σκέψεις, οι αφηρημένοι συλλογισμοί, η άσκηση κριτικής και ο ορθολογισμός που μπορούν να αποτελέσουν για το άτομο τα αναγκαία εφόδια για την αντιμετώπιση των αρνητικών στοιχείων που απορρέουν από τον εκφυλισμό της πολιτικής και την έκπτωση του πολιτικού λόγου.

Εξάλλου η παιδεία καλλιεργεί την ευαισθησία, οξύνει τον ανθρωπισμό, εμπλουτίζει την αισθητική της συμπεριφοράς μας και γενικότερα χαράσσει τους όρους και τα όρια μιας «υγιούς» αντίδρασης απέναντι σε φαινόμενα που αποφλοιώνουν τη ζωή μας από κάθε νόημα και αξία.

Επιπρόσθετα η παιδεία – στην υγιή της έκφραση και όχι στην τεχνοκρατική της εκδοχή- διαμορφώνει και ενεργοποιεί τους αξιολογικούς κώδικες του κοινωνικού – πολιτικού ανθρώπου και τον γαλουχεί με τις αρχές της ανεκτικότητας, της ειρηνικής συνύπαρξης με το διαφορετικό και κύρια με το σεβασμό των δικαιωμάτων του συνανθρώπου του (αυτονομία, αυτοπροσδιορισμός….)

Γενικότερα η παιδεία, λειτουργεί ως ανασταλτικός μηχανισμός στην ανθοφορία συμπεριφορών και φαινομένων που διαβρώνουν τα ηθικά μας αντισώματα κι αποδομούν τα σταθερά σημεία της ζωής μας. Εξημερώνει, επίσης, το «κτήνος» που κρύβεται στην ανθρώπινη φύση και λειτουργεί ως καθαρκτικό κάθε μολυσματικής πράξης.

Παιδεία και πολίτης

«Σκοπός της παιδείας είναι να μας βοηθήσει να δώσουμε νόημα στη ζωή μας, να ερμηνεύσουμε το παρελθόν και να γίνουμε άφοβοι και ανοιχτοί στο μέλλον» (Έρμαν Έσσε).
Η μέριμνα, λοιπόν, για την παιδεία είναι ταυτόχρονα φροντίδα για τη δημοκρατία γιατί:
«Δημοκρατία χωρίς μόρφωση σημαίνει υποκρισία χωρίς όρια» και «Δεν υπάρχει δημοκρατία, όπου δεν υπάρχει παιδεία».

Αμετάθετο χρέος όλων μας και ιδιαίτερα των ταγών της εξουσίας να διακονήσουμε την παιδεία, γιατί με αυτήν μπορούμε να πετύχουμε την ισορροπία και συλλειτουργία της ατομικότητας και της συλλογικότητας. Πρέπει να ξαναγίνουμε πολίτες.

«….Σήμερα οι «παγκοσμιολόγοι» επικαλούνται ως χαρακτηριστικά του σύγχρονου ανθρώπου σωρεία αριθμών, υπολογιστές, ορίζοντες παραγωγής, διακινήσεις αγορών, εικονικό χώρο και πλαστικό χρόνο. Τα όντα ζουν σαν να κινούνται μηχανικά πάνω στη σκακιέρα της διεθνούς αγοράς, υπάκουα στις προσταγές της παραγωγής και της κατανάλωσης. Ούτε μια λέξη για παιδεία, ούτε ένας ψίθυρος για πολιτική αρετή». (Τζον Άντον). Πηγή:/slpress.gr