Μέρος δέκατο Τέταρτο, Θα μου επιτρέψετε πριν συνεχίσω να αναφέρω τις θερμές ευχαριστίες του Επίκουρου για την γραμματέα του, την πολύγλωσση Βίκυ [κοριτσάκι] γιατί η βοήθειά της ήταν πολύ σημαντική, ήταν αυτή που έκανε τις μεταφράσεις και ήταν πολύ καλή, ήταν από τις κορυφαίες μεταφράστριες. Ίσως κάποια στιγμή αναρτήσω και τις δικές της εντυπώσεις από το ταξίδι που έκανε μαζί με την κόρη μου στη Νότια Αφρική.
Σύνδεση με το προηγούμενο. Πλήρωσαν, και αφού χαιρέτησαν τον Μάστορα και την υπόλοιπη παρέα κατευθύνθηκαν προς τη έξοδο με την συνοδεία του Πέπου, στην έξοδο τις αποχαιρέτησε λέγοντας, ελπίζω να σας ξαναδούμε. Τον λόγο πήρε η Μυρτώ λέγοντας, θα τα ξαναπούμε σίγουρα δάσκαλε!!
Ας αφήσουμε την Μυρτώ και την μητέρα της και ας μεταφερθούμε στο ταξίδι της κόρης του Επίκουρου και της γραμματέας ου στη Νότια Αφρική. Η κόρη του περίπου στα 12 και η γραμματέας του περίπου στα 20. Δεν θα πω πολλά γι' αυτό το ταξίδι γιατί οι πλέον κατάλληλες να εξιστορήσουν τα γεγονότα είναι τα δύο κορίτσια, απλά θα μεταφέρω τις λίγες εντυπώσεις που αποκόμισε ο Επίκουρος όταν επέστρεψαν στη Δεινοστράτου. Ήταν μαγεμένες!! Πετούσαν στα σύννεφα, αυτά που είχαν βιώσει κατά την παραμονή τους στη Νότια Αφρική ήταν τόσα πολλά και τόσο συναρπαστικά που για πολλές μέρες μετά μολογούσαν συνέχεια, η Κουλίτσα δε [η μητέρα της Βίκυς] δεν χόρταινε ν' ακούει την κόρη της να μολογάει. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά από μικρά να ταξιδεύουν, μ' αυτόν τον τρόπο ανοίγουν τους ορίζοντες του μυαλού τους και οξύνουν τη φαντασία τους. Πλουτίζουν τον εσωτερικό τους κόσμο και προσφέρουν νέκταρ και αμβροσία στο πνεύμα τους. Λησμόνησα να αναφέρω πως τους φίλους στη Νότια Αφρική επισκέφθηκαν επίσης ο αδερφός του Επίκουρου ο Αλέξανδρος και η νύφη του η Ράνια, όπως καταλαβαίνετε στη χρυσή αλυσίδα φιλίας οι κρίκοι κάθε χρόνο και αυξάνονταν. Όταν ο Επίκουρος ρώτησε τα κορίτσια για το τι ήταν αυτό που τους είχε κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση, και οι δύο είπαν: η αγάπη και η φιλοξενία των φίλων τους. [ακολουθούν λόγια του Επίκουρου] Οφείλω, για μία ακόμα φορά να ευχαριστήσω την γραμματέα μου για τις μεταφράσεις, μη φανταστείτε επειδή μιλούσε δύο γλώσσες ήταν εύκολη υπόθεση, κάθε άλλο, αυτά που έγραφα ήταν φιλοσοφικά και ποιητικά και είχα την παραξενιά να μεταφράσει στ' αγγλικά όλη τη μαγεία και τα συναισθήματα των επιστολών μου. Επίσης τα γράμματα από τους φίλους μας θα μπορούσε κάποιος να πει πως ήταν κάτι σαν φιλοσοφικά δοκίμια. Κοριτσάκι, σου αξίζουν συγχαρητήρια. 'Οταν αργότερα τη σκυτάλη των μεταφράσεων την πήρε η κόρη του Επίκουρου είχανε Ομηρικές μάχες γιατί ήθελε να ασκεί ''λογοκρισία'' στα γράμματά του, [απλοποιώντας τα] για να κάνει πιο εύκολη τη ζωή της. Κάτι άλλο που θα αξίζει να αναφέρω -ως αφηγητής- είναι το εξής: την περίοδο εκείνη, δηλαδή από το 1979 έως και το 2004 ο Επίκουρος με την οικογένειά του έμεναν στην οδό Δεινοστράτου στο Νέο Κόσμο σε ένα διαμέρισμα 70 τετραγωνικών, εκεί φιλοξενούσε τους φίλους του που κάποτε ήταν δύο και κάποτε τέσσερα άτομα. Θέλω να πω μ' αυτό πως αυτό που έχει σημασία είναι η αγάπη, άλλωστε η σοφία του λαού λέει: χίλιοι καλοί χωράνε!! Ειρήσθω εν παρόδω να αναφέρω πως οι φίλοι του Επίκουρου στην πατρίδα τους ζούσαν σε ένα μικρό παλάτι, πάντα θυμάται ο Επίκουρος τα λόγια της DENISE ''δεν θα κάνεις συγκρίσεις'' μας αρκεί που είμαστε μαζί, αυτό το μαζί στην πορεία έγινε εκατέρωθεν απαραίτητο. Κλείνω εδώ αυτή την παρένθεση και επιστρέφω στην Μυρτώ.
Όταν η Μυρτώ με την μητέρα της αναχώρησαν από το PEPOS RASTAURANT ήταν σφόδρα αναστατωμένη, χάρηκε που τώρα πια ήταν σίγουρη για το ποιος ήταν ο νεαρός, αλλά παράλληλα ήταν πολύ αναστατωμένη, αυτή η συνάντηση με τον ''δάσκαλο'', [έτσι αποφάσισε να τον αποκαλεί τον Πέπο] την είχε αναγκάσει να ξανασκεφτεί όλα αυτά που είχε στο μυαλό της. Όταν έφτασαν στο σπίτι ζήτησε από την μητέρα της να την αφήσει μόνη στο γραφείο του πατέρα της. Η νεφέλη δεν έφερε καμία αντίρρηση, κατάλαβε πως η κόρη της ήθελε να μείνει μόνη στο γραφείο και για ψυχολογικούς λόγους, μ' αυτόν τον τρόπο, έστω νοερά, θα επικοινωνούσε με τον πατέρα της, πατέρας και κόρη ήταν πολύ δεμένοι αυτή η απομόνωση ίσως να της έκανε καλό. Όταν η Μυρτώ βρέθηκε στο γραφείο του πατέρα της άρχισε να κατεβάζει από την βιβλιοθήκη αρκετά βιβλία, δεν ήταν βιβλία ιατρικής, ήταν βιβλία ποίησης, φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Όλη αυτή τη διαδικασία την έκανε γιατί θυμήθηκε μία παραξενιά του πατέρα της, ο πατέρας της ήταν ερωτευμένος με την ανάγνωση διάβαζε πάρα πολλά βιβλία, αυτό κατάφερε να το μεταλαμπαδεύσει και στην κόρη του, στις πρώτες σελίδες σχεδόν σε κάθε βιβλίο που διάβαζε, αποτύπωνε και κάποιες σκέψεις, αυτές μπορεί να είχαν να κάνουν και με το βιβλίο αλλά τις περισσότερες φορές έγραφε αυτά που τον είχαν απασχολήσει εκείνη την ημέρα που διάβαζε το συγκεκριμένο βιβλίο. Γνωρίζοντας αυτή τη συνήθεια του πατέρα της άρχισε να ψάχνει στις πρώτες σελίδες των βιβλίων, το τι ακριβώς έψαχνε ούτε και η ίδια το γνώριζε, απλά το ένστικτό της την παρότρυνε να ψάξει αυτές τις σελίδες. Ανάμεσα σ' αυτά που διάβασε υπήρχε ένα ποίημα του ΚΑΒΑΦΗ με τίτλο Θερμοπύλες και ήταν αφιερωμένο σε κάποιου δίκαιους κριτές!!! Ποιοι να ήταν άραγε αυτοί οι δίκαιοι κριτές; Τι να ήθελα άραγε να πει ο πατέρας της με την επιλογή αυτού του ποιήματος;
Θερμοπύλες
Τιμὴ σὲ ἐκείνους ὅπου στὴν ζωὴν των
ὥρισαν καὶ φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτὲ ἀπὸ τὸ χρέος μὴ κινοῦντες,
δίκαιοι κ᾿ ἴσιοι σ᾿ ὅλες των τὲς πράξεις,
ἀλλὰ μὲ λύπη κιόλας κ᾿ εὐσπλαχνία,
γενναῖοι ὁσάκις εἶναι πλούσιοι,
κι ὅταν εἶναι πτωχοί, πάλ᾿ εἰς μικρὸν γενναῖοι,
πάλι συντρέχοντες ὅσο μποροῦνε,
πάντοτε τὴν ἀλήθεια ὁμιλοῦντες,
πλὴν χωρὶς μίσος γιὰ τοὺς ψευδόμενους.
Καὶ περισσότερη τιμὴ τοὺς πρέπει ὅταν προβλέπουν,
καὶ πολλοὶ προβλέπουν,
πῶς ὁ Ἐφιάλτης θὰ φανεῖ στὸ τέλος,
κ᾿ οἱ Μῆδοι ἐπιτέλους θὰ διαβοῦνε.
Συνέχισε το διάβασμα και στην αμέσως επόμενη σελίδα υπήρχε πάλι ένα ποίημα του Καβάφη με τίτλο ΙΘΑΚΗ
Ἰθάκη
Σὰ βγεῖς στὸν πηγαιμὸ γιὰ τὴν Ἰθάκη,
νὰ εὔχεσαι νἆναι μακρὺς ὁ δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τοὺς Λαιστρυγόνας καὶ τοὺς Κύκλωπας,
τὸν θυμωμένο Ποσειδῶνα μὴ φοβᾶσαι,
τέτοια στὸν δρόμο σου ποτέ σου δὲν θὰ βρεῖς,
ἂν μέν᾿ ἡ σκέψις σου ὑψηλή, ἂν ἐκλεκτὴ
συγκίνησις τὸ πνεῦμα καὶ τὸ σῶμα σου ἀγγίζει.
Τοὺς Λαιστρυγόνας καὶ τοὺς Κύκλωπας,
τὸν ἄγριο Ποσειδώνα δὲν θὰ συναντήσεις,
ἂν δὲν τοὺς κουβανεῖς μὲς στὴν ψυχή σου,
ἂν ἡ ψυχή σου δὲν τοὺς στήνει ἐμπρός σου.
Νὰ εὔχεσαι νά ῾ναι μακρὺς ὁ δρόμος.
Πολλὰ τὰ καλοκαιρινὰ πρωϊὰ νὰ εἶναι
ποὺ μὲ τί εὐχαρίστηση, μὲ τί χαρὰ
θὰ μπαίνεις σὲ λιμένας πρωτοειδωμένους·
νὰ σταματήσεις σ᾿ ἐμπορεῖα Φοινικικά,
καὶ τὲς καλὲς πραγμάτειες ν᾿ ἀποκτήσεις,
σεντέφια καὶ κοράλλια, κεχριμπάρια κ᾿ ἔβενους,
καὶ ἡδονικὰ μυρωδικὰ κάθε λογῆς,
ὅσο μπορεῖς πιὸ ἄφθονα ἡδονικὰ μυρωδικά.
Σὲ πόλεις Αἰγυπτιακὲς πολλὲς νὰ πᾷς,
νὰ μάθεις καὶ νὰ μάθεις ἀπ᾿ τοὺς σπουδασμένους.
Πάντα στὸ νοῦ σου νἄχῃς τὴν Ἰθάκη.
Τὸ φθάσιμον ἐκεῖ εἶν᾿ ὁ προορισμός σου.
Ἀλλὰ μὴ βιάζῃς τὸ ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλὰ νὰ διαρκέσει.
Καὶ γέρος πιὰ ν᾿ ἀράξῃς στὸ νησί,
πλούσιος μὲ ὅσα κέρδισες στὸν δρόμο,
μὴ προσδοκώντας πλούτη νὰ σὲ δώσῃ ἡ Ἰθάκη.
Ἡ Ἰθάκη σ᾿ ἔδωσε τ᾿ ὡραῖο ταξίδι.
Χωρὶς αὐτὴν δὲν θἄβγαινες στὸν δρόμο.
Ἄλλα δὲν ἔχει νὰ σὲ δώσει πιά.
Κι ἂν πτωχικὴ τὴν βρῇς, ἡ Ἰθάκη δὲν σὲ γέλασε.
Ἔτσι σοφὸς ποὺ ἔγινες, μὲ τόση πείρα,
ἤδη θὰ τὸ κατάλαβες ᾑ Ἰθάκες τί σημαίνουν.
αυτή τη φορά το ποίημα το αφιέρωνε στη Nana και στον Ian, δηλαδή στο ζευγάρι των διπλωματών, εκείνη τι στιγμή σαν από αστραπή φωτίστηκε το μυαλό της, μέσα στη θλίψη τους είχαν ξεχάσει να ενημερώσουν τους φίλους τους και κουμπάρους αφού εντωμεταξύ είχαν βαπτίσει το κοριτσάκι τους, για τον θάνατο του πατέρα της. Άφησε τα βιβλία πάνω στο γραφείο και έτρεξε να βρει την μητέρα της. Πως τους είχε διαφύγει να ενημερώσουν αυτούς τους σημαντικούς φίλους της οικογένειας και ειδικότερα του πατέρα της; Η Νεφέλη όταν άκουσε τα λόγια της κόρης της ένιωσε πάρα πολύ άσχημα, σωριάστηκε σε μία πολυθρόνα και μονολογούσε, μα πως το έκανα αυτό; Έπρεπε άμεσα να τηλεφωνήσει στη Nana και στον Ian, ήταν καλοί φίλοι και θα έδειχναν κατανόηση, άλλωστε είχαν γίνει τόσο ξαφνικά όλα που δεν ήταν οι μόνοι που είχαν ξεχάσει. Γνώριζε πως θα ήταν και γι' αυτούς μεγάλο το πλήγμα. Από τις αρχές του ίδιου χρόνου [1977] οι φίλοι τους, συνταξιούχοι πια είχαν επιστρέψει στη βάση τους στο Germiston της Νοτίου Αφρικής. Συνομιλούσαν τακτικά και γνώριζε η Νεφέλη πως η κόρη τους η DENISE από την προηγούμενη χρονιά ήταν ερωτευμένη με κάποιον γιατρό καρδιολόγο ο οποίος ήταν ήταν κι αυτός τρελά ερωτευμένος μαζί της και τον περασμένο Απρίλιο, συγκεκριμένα 25 Απριλίου είχαν τελέσει τον γάμο τους. Κάλεσε τους φίλους στο γνωστό τηλέφωνο 00271182565.. και άκουσε τη φωνή της Nana, η Nana πριν προλάβει να ρωτήσει τι κάνουν άκουσε τη Νεφέλη να κλαίει!! Προς στιγμήν τα έχασε, κατάλαβε πως κάτι κακό είχε συμβεί στην οικογένεια των φίλων τους, το μυαλό της πήγε σε κάποια βαριά ασθένεια, όταν όμως άκουσε τα δυσάρεστα για τον Αριστοτέλη δεν μπόρεσε να κρατηθεί, έβαλε κι αυτή τα κλάματα, το τηλέφωνο το πήρε ο Ίαν ο οποίος κι αυτός με ραγισμένη καρδιά ρωτούσε για το πότε θα γινόταν η κηδεία.
Μέσα στη σαστιμάρα τους δεν είχαν καταλάβει πως ο φίλος του ήταν ήδη 12 μέρες νεκρός. Στα επόμενα λεπτά που ακολούθησαν κατάλαβαν το τι είχε συμβεί, κατανόησαν το γεγονός της κατάστασης στην οποία βρισκόταν η Νεφέλη και πως σ' αυτές τις περιπτώσεις αυτά συμβαίνουν. Τον Αριστοτέλη τον αγαπούσαν καλύτερα και από αδερφό, την ευτυχία τους την χρωστούσαν σ' αυτόν τον υπέροχο και αλτρου'ι'στή Έλληνα, δεν ξεχνούσαν το τι έκανε αυτός ο άνθρωπος, γι' αυτούς ήταν ο ήρωάς τους, ήθελαν πάρα πολύ να ήταν εκεί στον ύστατο αποχαιρετισμό του φίλου τους, αυτό πια δεν ήταν εφικτό. Υποσχέθηκαν στην Νεφέλη πως με την πρώτη ευκαιρία θα επισκέπτονταν την Ελλάδα γιατί ήθελαν να αφήσουν λίγα λουλούδια στο μνήμα του υπέροχου φίλου τους. Το απόγευμα της ίδιας μέρας μετέβησαν με τον σύζυγό της στην Ελληνική εκκλησία που υπήρχε στην περιοχή και άναψαν δύο κεράκια στη μνήμη του αγαπημένου τους Αριστοτέλη.
Εδώ θα κάνω ένα μικρό διάλειμμα και με την πρώτη ευκαιρία θα συνεχίσω το δέκατο πέμπτο μέρος, ως τότε Άστα Λαβίστα. Σας χαιρετώ, ο αφηγητής της Π.Σ.Ι. ο Πεπέ.