( Αυτές ήταν τότε οι Μούσες
1. Η Μούσα Κλειώ, η οποία ανακάλυψε την Ιστορία (και την κιθάρα). Η ιστορία ονομαζόταν Κλειώ, επειδή αναφέρεται στο Κλέος (που ανήκει στους ήρωες του παρελθόντος), που μας διηγούνται οι συγγραφείς μέσα από τα βιβλία. Σύμφωνα με την παράδοση, η Κλειώ κατηγόρησε την Αφροδίτη επειδή ερωτεύθηκε τον “Aδωνη. Η Αφροδίτη ανταπέδωσε: Την οδήγησε στο σπίτι του Πίερου και την έκανε να τον ερωτευθεί. Η Κλειώ με τον Πίερο γέννησε τον Υάκινθο. Με το Μάγνητα (πατέρα του Πίερου) γέννησε τον Ιάλεμο, τον Υμέναιο και το Λίνο. Ζωγράφιζαν την Κλειώ δαφνοστεφανωμένη και με πορφυρό ένδυμα. Στο δεξί της χέρι κρατούσε μία σάλπιγγα και στο αριστερό ένα βιβλίο, που έγραφε Κλειώ Ιστορία. Στα πόδια της υπήρχε το Κιβώτιο της Ιστορίας.
2. Η Μούσα Ευτέρπη, η οποία ανακάλυψε διάφορα μουσικά όργανα, τα μαθήματα, και τη διαλεκτική. Τα μαθήματα τέρπουν τους ανθρώπους, αλλά και..«είναι εύτερπεϊς οί λόγοι των πεπαιδευμένων». Η Ευτέρπη με το Στρυμόνα γέννησε το Ρήσσο. Τη ζωγράφιζαν δαφνοστεφανωμένη να παίζει αυλό ή να τον κρατά. Δίπλα της βρισκόταν όργανα μουσικά και κείμενα, ο Έρωτας και δένδρα με τον τραγουδιστή Τέττιγα (τζιτζίκι).
3. Η Μούσα Θάλεια ήταν Έφορος της Κωμωδίας. Ανακάλυψε την κωμωδία, τη γεωμετρία, την αρχιτεκτονική και τη γεωργία. Ήταν προστάτισσα και των Συμποσίων. Το όνομα Θάλεια = θάλλειν τα φυτά, ή από του Θάλεια στα (συμπόσια) ή… επειδή θάλλουσιν εις πολλούς αιώνας οί έπαινούμενοι δια των ποιημάτων… Έλεγαν πως ο Παλαίφατος ήταν γιος της. Τη ζωγράφιζαν στεφανωμένη με κισσό, νέα και χαμογελαστή, να κρατά κωμική μάσκα. Άλλες φορές δαφνοστεφανωμένη με πράσινο πανωφόρι και την επιγραφή Θάλεια Κωμωδίαν.
4. Η Μούσα Μελπομένη ήταν προστάτιδα της Τραγωδίας, επειδή αυτή την επινόησε, της ρητορικής και της μουσικής μελωδίας (μολττήν). Ονομάστηκε Μελπομένη από την λέξη μολττήν … επειδή δι αυτής μέλπουσιν οι άνθρωποι όλοι τους αγαθούς. Η Μελπομένη με τον Αχελώο, κατά μία παράδόση, γέννησε τις Σειρήνες. Τη ζωγράφιζαν να φορεί μάσκα τραγωδίας, θυμωμένη, δαφνοστεφανωμένη με σκήπτρο, ρόπαλο στα χέρια και την επιγραφή Μελπομένη Τραγωδίαν.
5. Η Μούσα Τερψιχόρη επινόησε το χορό, την άρπα και την παιδεία. Ονομάστηκε Τερψιχόρη, επειδή ετέρπετο, ευχαριστιόταν με το χορό. Ίσως και από τη μάθηση (που τέρπει τους ακροατές). Στην παράδοση αναφέρεται πως γέννησε με το Στρυμόνο το Ρήσο και με τον Άρη το Βίστωνα ή ακόμη με τον Αχελώο τις Σειρήνες. Την Τερψιχόρη ζωγράφιζαν δαφνοστεφανωμένη και με προμετωπίδιο να κρατά άρπα και να χορεύει χαρούμενη, ενώ τα πόδια της μόλις να ακουμπούν τη γη και με την επιγραφή Τερψιχόρη λύραν.
6. Η Μούσα Ερατώ είναι η ευρέτρια των ερωτικών ποιημάτων, του γάμου, (και της ποιήσεως, της μουσικής και της διαλεκτικής). Το όνομα Ερατώ από το έρεσθαι και από τη λέξη έρως και εραστής. Τη ζωγράφιζαν καθιστή, να φορά ροδοστέφανο (στεφάνι από τριαντάφυλλα), με τη λύρα και το τόξο του έρωτος στα χέρια και την επιγραφή » Ερατώ Ψάλτριαν». Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος ξεκινά το τρίτο κεφάλαιο του τέταρτου μέρους στα Αργοναυτικά με: …«Και τώρα Μούσα Ερατώ, έλα κοντά μας και πες μας πώς ο Ιάσονας … έφερε το χρυσόμαλλο Δέρας… από τον ερωτά του στη Μήδεια … γιατί έχεις τις χάρες της Κύπριδας Αφροδίτης… και φέρνεις τη μαγεία στα ανύπαντρα κορίτσια…».
7. Η Μούσα Πολυμνία (ή Πολυάμνια). Το όνομα Πολυμνία από το πολύς και ύμνος, επειδή υμνεί πολλούς ανθρώπους ή από το πολλών και μνήμη, επειδή μνημονεύει πολλούς στην ιστορία. Ήταν προστάτισσα των θεϊκών ύμνων αλλά και της υποκριτικής μίμησης, της γεωμετρίας, της ιστορίας, της γραμματικής κ.ά. Την ζωγράφιζαν να κοιτά προς τον Ουρανό με στεφάνι από δάφνη και μαργαριτάρια στο κεφάλι, λευκό φόρεμα, με τη λύρα στα χέρια της και την επιγραφή Πολυμνία Μύθους.
8. Η Μούσα Ουρανία ήταν προστάτισσα των Ουρανίων Σωμάτων και γενικά της ατρονομίας που ανακάλυψε. Σύμφωνα με την παράδοση με το Διόνυσο γέννησε τον Υμέναιο και με τον Απόλλωνα το Λίνο. Ζωγράφιζαν την Ουρανία στεφανωμένη με αστέρια και προμετωπίδιο, μπλε φόρεμα, μπροστά της τρίποδα που επάνω είχε την ουράνια σφαίρα και διαβήτη.
9. Η Μούσα Καλλιόπη ήταν η ανώτερη και επισημότερη από τις άλλες αδελφές της Μούσες. Συνόδευε τους βασιλείς και τους ανώτατους άρχοντες για να επιβάλλει με τα λόγια της υποταγή και δικαιοσύνη. Η Καλλιόπη ήταν προστάτιδα των ηρωικών ποιημάτων και της ρητορικής. Ονομάστηκε Καλλιόπη, επειδή είχε καλή ωραία όψη, πρόσωπο. Την ονόμαζαν και Καλλιέπειαν, επειδή ήταν ευρέτρια της ποίησης. Σύμφωνα με την παράδοση η Καλλιόπη γέννησε τον Ορφέα, τις Σειρήνες, τον Κυμόθεο κ.ά. Ζωγράφιζαν την Καλλιόπη νέα και ωραία, με άνθη στο κεφάλι ή κισσό, στο δεξιό χέρι να κρατά δάφνες και στο αριστερό δύο βιβλία, πολλές φορές την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.)
τώρα, ο Poof! έχει προσθέσει μερικές ακόμα, 10. Η Μούσα Διοτίμα, 11) η Μούσα Άλκηστη, 12) η Μούσα Αλκμήνη, 13) η Μούσα Πανδώρα, 14) η Μούσα Αρμονία, 15) η Μούσα Λυδία, η Μούσα Ναυσικά, η Μούσα Διώνη.)
Σημείο συνάντησης καλό θα είναι να είναι ξανά η είσοδος του Μουσείου από την πλευρά της Αρεοπαγίτου, στα σκαλιά όχι κάτω. Περισότερες πληροφορίες θα σας στείλω προσεχώς. Απαραίτητη θεωρώ την παρουσία της αρρηφόρου Αλκμήνης, της Διοτίμας, της Άλκηστης, και ίσως αυτή τη φορά να έχουμε μαζί μας και την Αγγελική-Αρμονία και όχι μόνο. Σας χαιρετώ προς ώρας, θα επανέλθω σύντομα εφόσον οριστικοποιηθή η ημερομηνία. Είναι απλά ένα πλάνο που ελπίζω να υλοποιηθεί. Αυτή τη διαδρομή την έχω ξανακάνει με ωραία παρέα, και είναι καταπληκτική. Εννοείται πως το να βρεθούμε στην ΠΝΥΚΑ αυτό από μόνο του είναι ενα σημαντικότατο γεγονός. Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.
Λόφος Φιλοπάππου, η ονομασία από το 117 μ.Χ. του χαμηλού (147 μ.) λόφου ΝΔ της Ακρόπολης, όταν εκεί κτίστηκε το ταφικό μνημείο του Ρωμαίου Φιλέλληνα Γάιου Φιλοπάππου.Ένας φιλήσυχος λόφος, ιδανικός για περίπατο. Έτσι νομίζετε; Κι όμως, ο λόφος Φιλοπάππου, είναι ένας τόπος «μυστηρίου» συνδεδεμένος με θρύλους, αναπάντητα ερωτήματα, παγανιστικές τελετές και τις εννέα Μούσες.
Λόφος Μουσών, η ονομασία μέχρι το 117 μ.Χ. Λόφος των Μουσών ή Μουσείο, δηλαδή, ο ναός των Μουσών. Αυτόν τον λόφο με θέα την Ακρόπολη, διάλεξαν οι κάτοικοι της Αρχαίας Αθήνας για να κτίσουν -στην κορυφή του-, ναό προς τιμή των αγαπημένων τους ομαδικών θεοτήτων, των Μουσών, προστάτιδων των γραμμάτων και των τεχνών.
Θησείο, Αρχαία Αγορά και ΝΔ της Ακρόπολης ο αφιερωμένος στις Μούσες λόφος των Μουσών. Τόπος λατρείας, λοιπόν, των Μουσών στην αρχαία Αθήνα, ο χαμηλός αυτός λόφος ανατολικά του λόφου της Πνύκας και, παγανιστικές τελετές, διαγωνισμοί ποίησης και τραγουδιού στις σπηλιές του λόφου και στο ναό τους, στη θέση του οποίου κτίστηκε αργότερα το μνημείο Φιλοπάππου.
Ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει πως στη θέση αυτή υπήρχε ο τάφος του ποιητή Μουσαίου μαθητή του Ορφέα, που δίδασκε εκεί τους στίχους του δασκάλου του, εξ ου και η ονομασία Μουσείο, αλλά αυτή η άποψη δεν ευσταθεί και μένουμε στο Λόφο των Μουσών με τον ναό των εννέα κοριτσιών θεοτήτων και προστάτιδων της πνευματικής δημιουργίας που με την σειρά τους και αυτές τις προστάτευε ο ….. προστάτης των ποιητών, ο Θεός Απόλλωνας. Ας τις γνωρίσουμε…..
Κόρες του Δία, θεού του Σύμπαντος οι Μούσες γεννήθηκαν προς τιμή της νίκης του πατέρα τους κατά των Τιτάνων, ζούσαν στο βουνό των Θεών, τον Όλυμπο και εκεί τραγουδούσαν στον πατέρα τους Δία υπέροχες μελωδίες – ύμνους παίζοντας λύρα. Κορυφαία η Καλλιόπη μούσα – προστάτιδα της ηρωικής ποίησης, η Μελπομένη της τραγωδίας, η Ερατώ της ερωτικής ποίησης, η Κλειώ της Ιστορίας, η Ουρανία μούσα της Αστρολογίας, η Πολύμνια, η Τερψιχόρη, η Ευτέρπη, η Θάλεια ….
9 Μούσες, 9 Θεές, προστάτιδες των τεχνών, ο ναός τους στο λόφο της αρχαίας Αθήνας καταστράφηκε, Μουσείο σαν λέξη και σαν Ναός – χώρος προστασίας έργων τέχνης υπάρχει, που; Σ’ όλη τη γη. Το όνομά τους πέρασε στην αθανασία…..
Περνάμε στη στοά στη δυτική πλευρά του λόφου; Καλύτερα όχι. Είναι ανεξερεύνητη, όπως και 2 σπήλαια εκεί κοντά της. Απομεινάρια αρχαίων κτισμάτων 2ου και 3ου μ.Χ. αι., δεξαμενές, πηγάδια και, η Φυλακή του Σωκράτη.
Ναι, σ’ αυτό τον λόφο, όπως αναφέρει η πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, έζησε φυλακισμένος λίγο πριν τον θάνατό του ο φιλόσοφος Σωκράτης.
ΚΙΜΩΝΕΙ ΜΝΗΜΑΤΑ γραμμένο στα ευρήματα τάφου που όλοι θέλουμε να πιστεύουμε σαν τάφο του Ολυμπιονίκη της Αθήνας Κίμων, η αρχαιολογική όμως Υπηρεσία το αμφισβητεί. (Στην κοίλη οδό σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές ήταν ο τάφος του Κίμωνα). Ίσως, κάπου εκεί κοντά.
Παραδόσεις, θρύλοι με ξωτικά και δαιμόνια να ζουν στην σπηλιά του Σωκράτη όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Λαογραφία» ο γνωστός λαογράφος του περασμένου αιώνα Νικόλαος Πολίτης, άλλος θρύλος μιλάει για υπόγειο θησαυρό στη σπηλιά της δυτικής πλευράς του λόφου και, είναι μύθος ή πραγματικότητα αυτό που αναφέρει στην αναρτημένη στου Φιλοπάππου ταμπέλα της;
Εδώ, σ’ αυτό το λόφο, σήμερα μικρό πνεύμονα πρασίνου για τους σύγχρονους Αθηναίους, οι αρχαίοι Αθηναίοι πολέμησαν και νίκησαν τις μυθικές αμαζόνες στο πέρασμά τους από την αττική Γη.
Γι αυτούς που δεν πιστεύουν ότι απλά ο λόφος των Μουσών, ο λόφος Φιλοπάππου, είναι ένας φιλήσυχος τόπος περιπάτου και μόνο αυτό, αλλά αποδέχεται τη σαγήνη του μυστηρίου που καλύπτει τον λόφο, πριν φύγουν από την περιοχή, μία βόλτα στην γειτονική Ακρόπολη όπου πρόσφατα άλλο ένα «μυστήριο», βρήκε την λύση του. Εμπειρία μοναδική. Σας μιλάω για την ……
MIKROMERIA ACROPOLITANA, το φυτό που φύεται μόνο στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και πουθενά αλλού στον κόσμο. Παράξενη Ιστορία; Ναι.
Για έναν αιώνα η Μικρομέρια είχε χαθεί. Την χαρακτήρισαν «φυτό- φάντασμα», εξαφανισμένο είδος. Ξαφνικά, το 2004 …. Ξαναφύτρωσε. Με ύψος μόλις 20 εκ., άνθη ροζ από Μάιο-Ιούνιο και, το πολυετές φυτό-«μύθος», ζει και πάλι στα βράχια της Ακρόπολης…
Το φυτό-«μύθος» που δεν ήταν …. Μύθος. Γιατί, λοιπόν, να μην πιστέψουμε και τους μύθους του Λόφου των Μουσών;
Πηγές: www.kathimerini.gr Πάπυρος/Αρχαιότητα Περιοδικό «Μυστική Ελλάδα»,
2) Ο θανατοποινίτης Σωκράτης μιλάει μέσα απ’ τη φυλακή του για τις αιώνιες αλήθειες το Θεό τη δικαιοσύνη την αρετή.
Μετά το τέλος της δίκης οι Αθηναίοι άργησαν να διαλυθούν, σχημάτισαν έξω από το δικαστήριο μπουλούκια και συζητούσαν την απόφαση. Ανάμεσά τους πέρασε ο Σωκράτης, περιτριγυρισμένος από άγριους Σκύθες τοξότες. Πίσω του ακολουθούσαν οι φίλοι. Δύο τρείς ακόμα κλαίγανε. Άκουσε τους λυγμούς τους, κοντοστάθηκε και τους είπε: «Τί είν’ αυτά τα καμώματα; Δεν ξέρετε πως, αφότου γεννήθηκα, είχα καταδικαστεί να πεθάνω; Τώρα που με περιμένουν γερατειά και βάσανα, πρέπει να χαίρεστε πως θα τ’ αποφύγω».
Αλλά ένας Σκύθης τον έσπρωξε να βαδίσει και δεν είπε τίποτ’ άλλο. Σε λίγο η συνοδεία έφτασε στη φυλακή, που δεν απείχε πολύ από την Ηλιαία. Στην πόρτα τον χαιρέτισαν οι δικοί του συγκινημένοι. Η Ξανθίππη, καθώς τον αγκάλιασε, πρόφερε μέσα στ’ αναφιλητά της:
- «Φρενιάζω να ξέρω πως σε θανατώνουν άδικα».
Ο Σωκράτης της χάιδεψε τρυφερά την πλάτη κι αποκρίθηκε:
- «Μήπως θα προτιμούσες, καλή μου, να ήμουνα ένοχος;» Και γέλασε. Έκανε με το χέρι σε όσους τον ακολουθούσαν ένα χαιρετισμό και μπήκε στη φυλακή. Τον κάθισαν οι Σκύθες σε κρεβάτι κι ο δεσμοφύλακας του αλυσόδεσε το δεξί πόδι, λες κι ήταν κακούργος. Το κελί του φαρδύ, μα σκοτεινό. Εκεί θάμενε ο Σωκράτης είκοσι οκτώ μέρες, ώσπου να γυρίσει το ιερό πλοίο από τη Δήλο, γιατί, όσο βαστούσε το προσκύνημα, απαγορευόταν να εκτελεστούν κατάδικοι. Φυσικό λοιπόν θα ήταν να δικαστεί ο φιλόσοφος όταν θα τέλειωναν τα πανηγύρια, μα οι κατήγοροί του, που είχανε καλά οργανωθεί, βιάστηκαν να τον δικάσουν. Αυτό θυμίζει τη βιασύνη των Ιουδαίων, που σταύρωσαν τον Ιησού Χριστό λίγες ώρες πριν από τη γιορτή του Πάσχα. Ο Σωκράτης, μόνος στα σκοτεινά, δοκίμασε να συλλογιστεί τη δραματική μέρα που πέρασε, μα, κουρασμένος καθώς ήταν, γρήγορα αποκοιμήθηκε. Σαν μπήκε τα ξημερώματα λίγο φώς από το παραθυράκι του κελιού, ξύπνησε. Έκανε να μετακινηθεί, όμως η αλυσίδα τον πόνεσε κι ένιωσε πως ήτανε φυλακισμένος. Έφαγε το ξερό ψωμί που τούφερε ο δεσμοφύλακας και πάλι ξαναθυμήθηκε τη χτεσινή μέρα. Δεμένος και μόνος, αυτός που από το το πρωί ως το βράδυ τριγύριζε το Άστυ κυνηγώντας την ανθρώπινη παρουσία, στοχαζόταν τώρα ότι καλά φέρθηκε στο δικαστήριο.«Κάθε υποχώρησή μου θάφερνε ζημιά στο μέγα έργο που ανέλαβα. Σημασία έχει η τελική νίκη, όχι ο προσωρινός αγώνας. Σωστά πεισμάτωσα τους Ηλιαστές, για να με καταδικάσουν. Εξαιτίας του θανάτου μου πολλοί θα βρίσκονται, κάθε γενεά, για να μελετάν τη διδαχή μου, στον αιώνα τον άπαντα. Κάθε Αθηναίος χωριστά ήτανε φίλος μου. Όλοι μαζί με καταδίκασαν, γιατί τ’ ανθρώπινο κοπάδι δυναστεύει όποιον θελήσει να ταράξει τις ταπεινές του τάσεις».
Τη σκέψη του την έκοψε κρότος από κουδούνια βοδιών, που τα οδηγούσαν, πρωί-πρωί, στη βοσκή. Η μοναξιά τον έκανε να χαίρεται και τον παραμικρότερο αντίλαλο που ερχόταν απ’ έξω. Και φωνή μικροπωλητή, που διαλαλούσε μελόπιτες, και πέρασμα κάρου όλα ευχάριστα. Ωστόσο, η μεγάλη του χαρά ήταν ο ερχομός των μαθητών. Ο ίδιος είχε πιά σβήσει για τον κόσμο, τελευταία του ελπίδα να εξαπλωθούν οι αρχές του, απόμειναν εκείνοι. Στην αρχαιότητα οι κατάδικοι είχαν το δικαίωμα να δέχονται κάθε μέρα επισκέψεις, όσοι μάλιστα ήταν φυλακισμένοι μ’ ελαφρότερες ποινές, μπορούσαν στις δύο μεγάλες γιορτές, Διονύσια και Παναθήναια, να τριγυρίζουν λεύτεροι όσο να νυχτώσει, αρκεί να δίνανε το λόγο της τιμής τους πως δε θα δραπέτευαν. Μόλις γινόταν οχτώ η ώρα το πρωί, άνοιγε ο δεσμοφύλακας το κελί του Σωκράτη και μπαίναν οι φίλοι και μαθητές του. Τις ώρες που περνούσαν κοντά του δοκίμαζαν παράξενα συναισθήματα. Μόλο που γνώριζαν πως σύντομα θα χάνανε το δάσκαλό τους, που τόσο τον αγαπούσαν, δεν αισθάνονταν λύπη. Μπροστά τους έστεκε ένας Σωκράτης που συζητούσε πάντοτε με το ίδιο κέφι πού έδειχνε στην αγορά. Πλησίαζε το Χάρο με τόση σιγουριά, ώστε τους έδινε την εντύπωση πως τον οδηγούσε στον Άδη κάποια θεία θέληση που του εξασφάλιζε την ευτυχία στον άλλο κόσμο.Δεν νιώθαν όμως ούτ’ ευχαρίστηση, γιατί τους σκέπαζε το πένθος. Ενώ γελούσαν με τις ειρωνείες του φιλόσοφου, τύχαινε αμέσως να στενοχωρηθούν, μόλις άλλη φράση τους ξαναγύριζε στην πραγματικότητα. Βλέποντας την αδιαφορία τους, συλλογίζονταν: «εμείς είμαστε τρελοί κάν αυτός;»
Ο Σωκράτης είχε καταφέρει να κάνει τη φυλακή του φιλοσοφική σχολή.
Αλλά ένας Σκύθης τον έσπρωξε να βαδίσει και δεν είπε τίποτ’ άλλο. Σε λίγο η συνοδεία έφτασε στη φυλακή, που δεν απείχε πολύ από την Ηλιαία. Στην πόρτα τον χαιρέτισαν οι δικοί του συγκινημένοι. Η Ξανθίππη, καθώς τον αγκάλιασε, πρόφερε μέσα στ’ αναφιλητά της:
- «Φρενιάζω να ξέρω πως σε θανατώνουν άδικα».
Ο Σωκράτης της χάιδεψε τρυφερά την πλάτη κι αποκρίθηκε:
- «Μήπως θα προτιμούσες, καλή μου, να ήμουνα ένοχος;» Και γέλασε. Έκανε με το χέρι σε όσους τον ακολουθούσαν ένα χαιρετισμό και μπήκε στη φυλακή. Τον κάθισαν οι Σκύθες σε κρεβάτι κι ο δεσμοφύλακας του αλυσόδεσε το δεξί πόδι, λες κι ήταν κακούργος. Το κελί του φαρδύ, μα σκοτεινό. Εκεί θάμενε ο Σωκράτης είκοσι οκτώ μέρες, ώσπου να γυρίσει το ιερό πλοίο από τη Δήλο, γιατί, όσο βαστούσε το προσκύνημα, απαγορευόταν να εκτελεστούν κατάδικοι. Φυσικό λοιπόν θα ήταν να δικαστεί ο φιλόσοφος όταν θα τέλειωναν τα πανηγύρια, μα οι κατήγοροί του, που είχανε καλά οργανωθεί, βιάστηκαν να τον δικάσουν. Αυτό θυμίζει τη βιασύνη των Ιουδαίων, που σταύρωσαν τον Ιησού Χριστό λίγες ώρες πριν από τη γιορτή του Πάσχα. Ο Σωκράτης, μόνος στα σκοτεινά, δοκίμασε να συλλογιστεί τη δραματική μέρα που πέρασε, μα, κουρασμένος καθώς ήταν, γρήγορα αποκοιμήθηκε. Σαν μπήκε τα ξημερώματα λίγο φώς από το παραθυράκι του κελιού, ξύπνησε. Έκανε να μετακινηθεί, όμως η αλυσίδα τον πόνεσε κι ένιωσε πως ήτανε φυλακισμένος. Έφαγε το ξερό ψωμί που τούφερε ο δεσμοφύλακας και πάλι ξαναθυμήθηκε τη χτεσινή μέρα. Δεμένος και μόνος, αυτός που από το το πρωί ως το βράδυ τριγύριζε το Άστυ κυνηγώντας την ανθρώπινη παρουσία, στοχαζόταν τώρα ότι καλά φέρθηκε στο δικαστήριο.«Κάθε υποχώρησή μου θάφερνε ζημιά στο μέγα έργο που ανέλαβα. Σημασία έχει η τελική νίκη, όχι ο προσωρινός αγώνας. Σωστά πεισμάτωσα τους Ηλιαστές, για να με καταδικάσουν. Εξαιτίας του θανάτου μου πολλοί θα βρίσκονται, κάθε γενεά, για να μελετάν τη διδαχή μου, στον αιώνα τον άπαντα. Κάθε Αθηναίος χωριστά ήτανε φίλος μου. Όλοι μαζί με καταδίκασαν, γιατί τ’ ανθρώπινο κοπάδι δυναστεύει όποιον θελήσει να ταράξει τις ταπεινές του τάσεις».
Τη σκέψη του την έκοψε κρότος από κουδούνια βοδιών, που τα οδηγούσαν, πρωί-πρωί, στη βοσκή. Η μοναξιά τον έκανε να χαίρεται και τον παραμικρότερο αντίλαλο που ερχόταν απ’ έξω. Και φωνή μικροπωλητή, που διαλαλούσε μελόπιτες, και πέρασμα κάρου όλα ευχάριστα. Ωστόσο, η μεγάλη του χαρά ήταν ο ερχομός των μαθητών. Ο ίδιος είχε πιά σβήσει για τον κόσμο, τελευταία του ελπίδα να εξαπλωθούν οι αρχές του, απόμειναν εκείνοι. Στην αρχαιότητα οι κατάδικοι είχαν το δικαίωμα να δέχονται κάθε μέρα επισκέψεις, όσοι μάλιστα ήταν φυλακισμένοι μ’ ελαφρότερες ποινές, μπορούσαν στις δύο μεγάλες γιορτές, Διονύσια και Παναθήναια, να τριγυρίζουν λεύτεροι όσο να νυχτώσει, αρκεί να δίνανε το λόγο της τιμής τους πως δε θα δραπέτευαν. Μόλις γινόταν οχτώ η ώρα το πρωί, άνοιγε ο δεσμοφύλακας το κελί του Σωκράτη και μπαίναν οι φίλοι και μαθητές του. Τις ώρες που περνούσαν κοντά του δοκίμαζαν παράξενα συναισθήματα. Μόλο που γνώριζαν πως σύντομα θα χάνανε το δάσκαλό τους, που τόσο τον αγαπούσαν, δεν αισθάνονταν λύπη. Μπροστά τους έστεκε ένας Σωκράτης που συζητούσε πάντοτε με το ίδιο κέφι πού έδειχνε στην αγορά. Πλησίαζε το Χάρο με τόση σιγουριά, ώστε τους έδινε την εντύπωση πως τον οδηγούσε στον Άδη κάποια θεία θέληση που του εξασφάλιζε την ευτυχία στον άλλο κόσμο.Δεν νιώθαν όμως ούτ’ ευχαρίστηση, γιατί τους σκέπαζε το πένθος. Ενώ γελούσαν με τις ειρωνείες του φιλόσοφου, τύχαινε αμέσως να στενοχωρηθούν, μόλις άλλη φράση τους ξαναγύριζε στην πραγματικότητα. Βλέποντας την αδιαφορία τους, συλλογίζονταν: «εμείς είμαστε τρελοί κάν αυτός;»
Ο Σωκράτης είχε καταφέρει να κάνει τη φυλακή του φιλοσοφική σχολή.
3) ΠΝΥΚΑ
Η χρήση της μεγάλης ημικυκλικής έκτασης, στο παρελθόν ερμηνεύθηκε με διάφορες θεωρίες, πριν ταυτισθεί με την Πνύκα, δηλαδή την θέση όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των Αθηναίων.
Τα λείψανα που βρέθηκαν στη μεγάλη θεατροειδή έκταση έδειξαν ότι η Πνύκα είχε τρεiς οικοδομικές περιόδους. Στην πρώτη περίοδο, η φυσική πλαγιά του λόφου χρησιμοποιήθηκε ως κοίλο του θεάτρου. Η επιφάνεια ομαλοποιήθηκε με τη λατόμευση σκληρού ασβεστόλιθου, ενώ στη βόρεια πλευρά κατασκευάσθηκε ένας ευθύς αναλημματικός τοίχος. Στη δεύτερη περίοδο, η διευθέτηση του χώρου του ακροατηρίου ήταν πολύ διαφορετική. Ενας ψηλός ημικυκλικός αναλημματικός τοίχος κτίσθηκε στα βόρεια και ο προσανατολισμός ήταν αντίθετος σε σχέση με την προηγούμενη φάση. Η προσέγγιση γινόταν από δύο κλίμακες πλάτους 3.90μ.
Η Πνύκα της τρίτης περιόδου είχε το ίδιο σχέδιο, σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ο μεγάλος αναλημματικός τοίχος κατασκευάσθηκε από μεγάλους κιβόλιθους που λατομήθηκαν στο χώρο, ενώ στα νότια διαμορφώθηκε το νέο βήμα.
Ανασκαφές διενεργήθηκαν από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία το 1910. Τότε επιβεβαιώθηκε οριστικά η ταύτιση της θέσης με την Πνύκα, όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου. Μεγάλης κλίμακας ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες περιόδους μεταξύ 1930 και 1937 από τον Η. Α. Thompson σε συνεργασία αρχικά με τον Κ. Κουρουνιώτη και αργότερα με τον R. L. Scranton, οι οποίες συνέτειναν στην γνώση της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής της Πνύκας και στην κατανόηση της τοπογραφίας της ευρύτερης περιοχής.
Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της Πνύκας είναι:
- Οι δύο μεγάλες στοές που πλαισιώνουν την νότια πλευρά του ευρύχωρου επιπέδου πάνω από το βήμα. Οι στοές δεν μνημονεύονται στις αρχαίες πηγές και είναι βέβαιο ότι ουδέποτε τελείωσαν. Προορίζονταν να προστατεύουν τους ανθρώπους σε άσχημες καιρικές συνθήκες. Το διατείχισμα στην ίδια περιοχή, περιέτρεχε κατά τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. το πίσω μέρος των ατέλειωτων στοών.
- Το μεγάλο ορθογώνιο λάξευμα πάνω από το βήμα, για τον βωμό του Διός Αγοραίου ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο, όπως οι στοές (330-326 π.Χ.). Στην εποχή του Αυγούστου ο βωμός μετακινήθηκε στην Αγορά και τοποθετήθηκε, μπροστά από το Μητρώο.
- Το μεγάλο λάξευμα (19Χ13 μ.) μεταξύ των δύο στοών, ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο. Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, αποτελεί την θεμελίωση του προπύλου για ολόκληρο το αρχιτεκτονικό συγκρότημα, ο προγραμματισμός του οποίου αποδίδεται στον Λυκούργο. Τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, εμπόδισαν την αποπεράτωση του προγράμματος.
- Το ιερό του Διός Υψίστου. Έγινε γνωστό το 1803 από ενεπίγραφα πλακίδια που βρέθηκαν στις ανασκαφές του λόρδου Aberdeen΄s κοντά στο βήμα της Πνύκας. Εχει διατηρηθεί το δάπεδο του παλαιού ιερού, οι κλίμακες και ένας αριθμός κογχών στον κάθετα λαξευμένο βράχο. Η μεγάλη ορθογώνια κόγχη, όπου ήταν τοποθετημένο το λατρευτικό άγαλμα του θεού, ανήκει προφανώς στην ρωμαϊκή περίοδο
Τα λείψανα που βρέθηκαν στη μεγάλη θεατροειδή έκταση έδειξαν ότι η Πνύκα είχε τρεiς οικοδομικές περιόδους. Στην πρώτη περίοδο, η φυσική πλαγιά του λόφου χρησιμοποιήθηκε ως κοίλο του θεάτρου. Η επιφάνεια ομαλοποιήθηκε με τη λατόμευση σκληρού ασβεστόλιθου, ενώ στη βόρεια πλευρά κατασκευάσθηκε ένας ευθύς αναλημματικός τοίχος. Στη δεύτερη περίοδο, η διευθέτηση του χώρου του ακροατηρίου ήταν πολύ διαφορετική. Ενας ψηλός ημικυκλικός αναλημματικός τοίχος κτίσθηκε στα βόρεια και ο προσανατολισμός ήταν αντίθετος σε σχέση με την προηγούμενη φάση. Η προσέγγιση γινόταν από δύο κλίμακες πλάτους 3.90μ.
Η Πνύκα της τρίτης περιόδου είχε το ίδιο σχέδιο, σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ο μεγάλος αναλημματικός τοίχος κατασκευάσθηκε από μεγάλους κιβόλιθους που λατομήθηκαν στο χώρο, ενώ στα νότια διαμορφώθηκε το νέο βήμα.
Ανασκαφές διενεργήθηκαν από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία το 1910. Τότε επιβεβαιώθηκε οριστικά η ταύτιση της θέσης με την Πνύκα, όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου. Μεγάλης κλίμακας ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες περιόδους μεταξύ 1930 και 1937 από τον Η. Α. Thompson σε συνεργασία αρχικά με τον Κ. Κουρουνιώτη και αργότερα με τον R. L. Scranton, οι οποίες συνέτειναν στην γνώση της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής της Πνύκας και στην κατανόηση της τοπογραφίας της ευρύτερης περιοχής.
Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της Πνύκας είναι:
- Οι δύο μεγάλες στοές που πλαισιώνουν την νότια πλευρά του ευρύχωρου επιπέδου πάνω από το βήμα. Οι στοές δεν μνημονεύονται στις αρχαίες πηγές και είναι βέβαιο ότι ουδέποτε τελείωσαν. Προορίζονταν να προστατεύουν τους ανθρώπους σε άσχημες καιρικές συνθήκες. Το διατείχισμα στην ίδια περιοχή, περιέτρεχε κατά τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. το πίσω μέρος των ατέλειωτων στοών.
- Το μεγάλο ορθογώνιο λάξευμα πάνω από το βήμα, για τον βωμό του Διός Αγοραίου ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο, όπως οι στοές (330-326 π.Χ.). Στην εποχή του Αυγούστου ο βωμός μετακινήθηκε στην Αγορά και τοποθετήθηκε, μπροστά από το Μητρώο.
- Το μεγάλο λάξευμα (19Χ13 μ.) μεταξύ των δύο στοών, ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο. Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, αποτελεί την θεμελίωση του προπύλου για ολόκληρο το αρχιτεκτονικό συγκρότημα, ο προγραμματισμός του οποίου αποδίδεται στον Λυκούργο. Τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, εμπόδισαν την αποπεράτωση του προγράμματος.
- Το ιερό του Διός Υψίστου. Έγινε γνωστό το 1803 από ενεπίγραφα πλακίδια που βρέθηκαν στις ανασκαφές του λόρδου Aberdeen΄s κοντά στο βήμα της Πνύκας. Εχει διατηρηθεί το δάπεδο του παλαιού ιερού, οι κλίμακες και ένας αριθμός κογχών στον κάθετα λαξευμένο βράχο. Η μεγάλη ορθογώνια κόγχη, όπου ήταν τοποθετημένο το λατρευτικό άγαλμα του θεού, ανήκει προφανώς στην ρωμαϊκή περίοδο
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΝΥΚΑ
Η Πνύκα (αρχαία ελληνικά η Πνύξ, της Πνυκός ή Πυκνός) είναι η θέση - περιοχή όπου συγκαλούνταν η Εκκλησία του δήμου, δηλαδή η συνέλευση των Αθηναίων, στην Αρχαία Αθήνα, από τον 6ο αιώνα μέχρι το τέλος του 4ο αιώνα π.Χ.. Βρίσκεται στο μέσον της κατά διεύθυνση βορρά-νότου λοφοσειράς έναντι και δυτικά της Ακρόπολης και μεταξύ των ακραίων υψωμάτων, του λόφου Νυμφών (βόρειο άκρο) και λόφου Μουσών ή Φιλοπάππου (νότιο άκρο).[1]
Από το αρχαίο βήμα του ιερού χώρου αυτού αγόρευσαν σπουδαίοι πολιτικοί, στρατηγοί και ρήτορες όπως ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Περικλής, ο Δημοσθένης, ο Αισχίνης αλλά και στη σύγχρονη εποχή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Όλος ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος της Πνύκας, στην αρχαιότητα, αποτελούσε επίσης σπουδαίο ιερό χώρο, που ήταν αφιερωμένος στον «Πατέρα ανδρών τε θεών», τον Δία, που θεωρούνταν μέγας προστάτης του αθηναϊκού πολιτεύματος. Για τον σκοπό αυτόν υπήρχε και ο μεγάλος Βωμός του Αγοραίου Διός. Επίσης ο ίδιος χώρος ήταν αφιερωμένος στον Δία τον Ύψιστον με απόδοση χαρακτήρα θεού θεραπευτή, όπως αποδεικνύουν τούτο οι λαξευμένες κόγχες, καθώς και άλλα λαξεύματα στο φυσικό βράχο, όπου και η αναφορά: Ιερό Διός Υψίστου.
Από το τέλος του 4ου αιώνα ο χώρος παρέμενε μόνο ιερός, αφού οι συνελεύσεις των Αθηναίων μεταφέρθηκαν στο Διονυσιακό θέατρο.
Ηλιοσκόπιο του Μέτωνα
Στην Πνύκα βρίσκονται τα θεμέλια του Ηλιοσκόπιου του Μέτωνα.[5] Το ηλιοσκόπιο ήταν τετραγωνικός πύργος (4 x 4 μέτρα) που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αστρονόμοι για την παρατήρηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των άλλων ουρανίων σωμάτων. Με αυτές τις παρατηρήσεις ο αστρονόμος Μέτων ανακάλυψε την περιοδικότητα των 19 ετών με την οποία επαναλαμβάνονται οι φάσεις της Σελήνης στο ίδιο σημείο του Ουρανού. Η Σελήνη έχει πολύπλοκη κίνηση ως αποτέλεσμα των δυνάμεων βαρύτητας που της ασκεί η Γη, ο Ήλιος. Ο Κάλλιππος, λίγο αργότερα, ανακάλυψε την περιοδικότητα των 76 ετών του Ηλίου της Γης και της Σελήνης που περιγράφει ακριβέστερα την κίνηση της Σελήνης στον ουρανό από την περιοδικότητα των 19 ετών. Το ημερολόγιο του Μέτωνος χρησιμοποιείται στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Είναι αυτό που χρησιμοποιούν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί για το Πάσχα και έχει ομοιότητες με το ημερολόγιο των Κινέζων. Η μια διαγώνιος του Ηλιοσκοπίου συμπίπτει με την κατεύθυνση βορρά-νότου και η άλλη με ανατολή-δύση. Η τελευταία διχοτομεί την Πνύκα, ώστε η ανατολή του Ηλίου να γίνεται κατά τις ισημερίες στη διχοτόμο της Πνύκας, που είναι και διαγώνιος του Ηλιοσκοπείου.
Στην Πνύκα βρίσκονται τα θεμέλια του Ηλιοσκόπιου του Μέτωνα.[5] Το ηλιοσκόπιο ήταν τετραγωνικός πύργος (4 x 4 μέτρα) που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αστρονόμοι για την παρατήρηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των άλλων ουρανίων σωμάτων. Με αυτές τις παρατηρήσεις ο αστρονόμος Μέτων ανακάλυψε την περιοδικότητα των 19 ετών με την οποία επαναλαμβάνονται οι φάσεις της Σελήνης στο ίδιο σημείο του Ουρανού. Η Σελήνη έχει πολύπλοκη κίνηση ως αποτέλεσμα των δυνάμεων βαρύτητας που της ασκεί η Γη, ο Ήλιος. Ο Κάλλιππος, λίγο αργότερα, ανακάλυψε την περιοδικότητα των 76 ετών του Ηλίου της Γης και της Σελήνης που περιγράφει ακριβέστερα την κίνηση της Σελήνης στον ουρανό από την περιοδικότητα των 19 ετών. Το ημερολόγιο του Μέτωνος χρησιμοποιείται στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Είναι αυτό που χρησιμοποιούν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί για το Πάσχα και έχει ομοιότητες με το ημερολόγιο των Κινέζων. Η μια διαγώνιος του Ηλιοσκοπίου συμπίπτει με την κατεύθυνση βορρά-νότου και η άλλη με ανατολή-δύση. Η τελευταία διχοτομεί την Πνύκα, ώστε η ανατολή του Ηλίου να γίνεται κατά τις ισημερίες στη διχοτόμο της Πνύκας, που είναι και διαγώνιος του Ηλιοσκοπείου.
ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Θεμελιώθηκε στις 28 Ιουνίου του 1842. Εμπνευστής του ήταν ο Μακεδόνας αστρονόμος και καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γεώργιος Βούρης. Ο Γεώργιος Βούρης έπεισε τον Γεώργιο Σίνα να χρηματοδοτήσει την ανέγερση του αστεροσκοπείου Αθηνών[1]. Την ημέρα, μάλιστα, των εγκαινίων συνέπεσε και έκλειψη ηλίου που περιέγραψε ο Δανός ιστορικός και γεωγράφος A. L. Koppen. Το αρχικό κτίριο του πρώτου αυτού ελληνικού ερευνητικού ιδρύματος ήταν προσανατολισμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και χτίστηκε με βάση τα σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν στο Λόφο των Νυμφών, έναν από τους επτά λόφους που δεσπόζουν στην πόλη των Αθηνών. Ήταν δωρεά του Βορειοηπειρώτη τραπεζίτη βαρώνου Γεωργίου Σίνα και η κατασκευή του περατώθηκε το 1846 με συνολικό κόστος 500.000 δραχμών.
Ο πρώτος διευθυντής
Πρώτος Διευθυντής, ήταν και ο εμπνευστής του, καθηγητής Γεώργιος Βούρης, από το 1846 έως το 1855. Στη θητεία του Γ. Βούρη το αστεροσκοπείο εξοπλίστηκε με όργανα από την Αυστρία και εκπονήθηκαν οι πρώτες αστρονομικές μελέτες, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν αδημοσίευτες. Ο καθορισμός των γεωγραφικών συντεταγμένων του Αστεροσκοπείου Αθηνών, εκείνη την εποχή, αποτελεί ακόμα και σήμερα τη βάση της χαρτογράφησης της Ελλάδος. [2]
Τα μετέπειτα στελέχη
Τον Γεώργιο Βούρη διαδέχτηκε ο Ιωάννης Παπαδάκης έως το 1858. H οικογένεια Σίνα εξόπλισε και συντήρησε το Ίδρυμα μέχρι το 1884 που το ανέλαβε το Κράτος. Ο γιος του Γεωργίου Σίνα, Σίμων, διόρισε το 1858 ως διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών τον Γερμανό αστρονόμο Ιούλιο Σμιτ ο οποίος υπηρέτησε στη θέση αυτή επί 26 χρόνια. Στην διάρκεια της θητείας του πραγματοποίησε πλήθος αστρονομικών, μετεωρολογικών και γεωφυσικών παρατηρήσεων. Κατασκεύασε, μάλιστα, κι έναν σπουδαίο τοπογραφικό χάρτη της Σελήνης ο οποίος περιέχει 30.000 κρατήρες και αναφέρεται στο βιβλίο του Ιούλιου Βερν «Γύρω από τη Σελήνη».
Με τον θάνατό του, και λόγω της οικονομικής κατάστασης, οι εργασίες του αστεροσκοπείου μέχρι την δεκαετία του 1890 ήταν δύσκολες, σε αυτό το διάστημα εργαζόταν ο Δημήτριος Κοκκίδης. Μετέπειτα την διεύθυνσή του ανέλαβε ένας άλλος αξιόλογος αστρονόμος ο Δημήτριος Αιγινήτης (1864-1932) τον οποίο μετακάλεσε από το Παρίσι η κυβέρνηση Δηλιγιάννη.
Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.
