Οινώ, Σπερμώ και Ελαϊς: Οινότροπες της αρχαιότητας

Οινώ, Σπερμώ και Ελαϊς:Οινότροπες της αρχαιότητας

Το επίθετό τους κυριολεκτικά σημαίνει αυτές που μεταβάλλονται από νερό σε κρασί. Τούτο όμως, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν ίσχυε για όλες παρά μόνον για την Οινώ.
Οινότρες ή Οινότροφες κατά τον Απολλόδωρο (Επιτ. ΙΙΙ, 10) ήταν οι κόρες του βασιλιά της Δήλου Ανία και της Δωρίππης που άκουγαν στα ονόματα Οινώ, Σπερμώ και Ελαϊς. ..
Ο Άνιος σύμφωνα με την μυθολογία ήταν υιός του Απόλλωνα και της Ροιώς που αυτή είχε με την σειρά της πατέρα τον Στάφυλο και παππού τον ίδιο τον Διόνυσο.
Από τον έρωτά της με τον θεό απέκτησε έναν υιό, τον Αίνιο, όσο όμως ήταν έγκυος ο πατέρας της ο Στάφυλος ο οποίος δεν γνώριζε πως ο εγγονός του είχε πατέρα θεό έβαλε την κόρη του μέσα σε μια λάρνακα και την άφησε στην θάλασσα.
Η λάρνακα με την Ροιώ κατά την παράδοση έφτασε στην Εύβοια (ή ακόμη και στην Δήλο) όπου εκεί γεννήθηκε ο Αίνιος, όταν αυτός μεγάλωσε ο θεός τον έφερε στην Δήλο όπου τον έκανε βασιλιά της.
Κάποια στιγμή περνώντας πειρατές από το νησί κουβάλησαν μαζί τους την Δωρίππη, αυτήν την είχαν απαγάγει από την Θράκη και την πούλησαν στον Άνιο αντί ενός ίππου. Μαζί έκαναν τις τρεις κόρες, που τις είπαν Οινοτρόπους ή Οινοφόρους και τις οποίες ο παππούς τους ο Διόνυσος τις χάρισε κάποιες μαγικές ιδιότητες, στην Οινώ να παράγει από την γη οίνο, στην Σπερμώ καρπούς και στην Ελαϊδα λάδι. Σ` αυτές ο παππούς τους ο Διόνυσος έδωσε ένα μοναδικό χάρισμα:"ποιείν εκ γης έλαιον, σίτον και οίνον". Οι Οινοτρόποι παρείχαν άφθονους καρπούς και τροφές σ` όσους έφταναν για χρησμό στο μαντείο της Δήλου.
H Ελαΐς ήταν προστάτιδα του ελαιόλαδου, η Οινώ προστάτευε την άμπελο και η Σπερμώ, που προστάτευε το σιτάρι.

Ο μύθος λέει ότι οι Αχαιοί όταν άρχισαν την εκστρατεία τους εναντίον της Τροίας, πέρασαν από τη Δήλο. Ο Άνιος που ήξερε να προλέγει το μέλλον, τους είπε ότι ο πόλεμος που σκόπευαν
να ξεκινήσουν θα κρατούσε δέκα χρόνια. Για να μην ταλαιπωρούνται τους πρότεινε να μείνουν εννιά χρόνια κοντά του και τον δέκατο να πολεμήσουν με τους Τρώες μια και τότε θα έπεφτε η Τροία.
Κι όσο για τη διατροφή τους δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Θα την ανελάμβαναν οι τρεις κόρες του.
Η Σπερμώ θα πρόσφερε άφθονους καρπούς (δημητριακά), η Ελαϊς όσο λάδι θα ήθελαν και η Οινώ θα τους τροφοδοτούσε με κρασί.
Οι Αχαιοί αρνήθηκαν και συνέχισαν το ταξίδι τους. Η περιπέτεια των Οινοτρόπων άρχισε όταν αργότερα μετά από χρόνια αποφάσισαν να τις πάρουν κοντά τους. Άλλοι λένε ότι αρνήθηκαν να πάνε κι άλλοι ότι τις πήραν μαζί τους.
Πάντως κινδύνεψαν να θανατωθούν και τις προστάτεψε ο παππούς τους Διόνυσος.Ο Οβίδιος έγραψε, πως ο Διόνυσος μεταμόρφωσε τις τρεις κοπέλες σε περιστέρια.