Η ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΓΗΤΟΥ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΩΝ (ΙΑΠΩΝΙΑ)

Στη Χώρα των Χρυσανθέμων

Η ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΓΗΤΟΥ
Tου BAΣIΛH XAPΩNITH

Ο Έλληνας και γενικά ο δυτικός άνθρωπος, άμα βρεθεί στην Ιαπωνία πρέπει να λησμονήσει εντελώς τις διατροφικές του συνήθειες. Στα σύγχρονα εστιατόρια, θα βρει, βέβαια, ό,τι επιθυμήσει, μα αν θελήσει να γνωρίσει την παλιά ιαπωνική κουζίνα, ασφαλώς θα εκπλαγεί.
Στα παραδοσιακά σπίτια και τα αντίστοιχα εστιατόρια, δεν υπάρχουν πηρουνοκούταλα και μαχαίρια, ούτε και πιάτα απ' αυτά που εμείς χρησιμοποιούμε. Τα αναπληρώνουν, με ικανοποιητικό τρόπο, δύο ξυλάκια, τα Χάσι και αρκετά μπολ, συνήθως πορσελάνινα, περίτεχνα και σε διαφορετικά μεγέθη. Δεν τρώνε ψωμί. Τη θέση του έχει πάρει το ρύζι. Το κρέας και οι πατάτες απουσιάζουν από το τραπέζι ή παρουσιάζονται ελάχιστα. Τρώγονται όμως οι γλυκοπατάτες, όπως και τα λαχανικά, αλλά δεν τα μαγειρεύουν όπως εμείς. Εκεί χρησιμοποιούνται διαφορετικά, σαν συμπλήρωμα ή σαν στολίδι και γι' αυτό στα ανάλογα καταστήματα πουλιούνται συσκευασμένα σε πολύ μικρές ποσότητες μέσα σε νάιλον (2 φασόλια, 3 μπάμιες, 1 πιπεριά, 1 ντοματάκι κλπ). Τρώνε επίσης πολλά μανιτάρια και κρεμμύδια.
Όσον αφορά το κρέας, τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα καταναλώνεται με αποτέλεσμα το ύψος των νέων ατόμων να έχει αυξηθεί. Έμαθα ότι εκτρέφουν μοσχάρια με ιδιαίτερη φροντίδα: τους κάνουν καθημερινά μασάζ, τα ποτίζουν μπύρα και τους έχουν συνέχεια ν' ακούν μουσική. Το κρέας τους είναι εξαιρετικά μαλακό και, φυσικά, πανάκριβο.
Δεν χρησιμοποιούν καρέκλες. Κάθονται χάμω, επάνω σε μαξιλάρια, γύρω από ένα χαμηλό τραπέζι. Σε μερικά εστιατόρια είδαμε ένα άνοιγμα, σαν πηγαδάκι, κάτω από το χαμηλό τραπέζι, για τα πόδια. Ήταν πολύ αναπαυτικό. 

Στο παραδοσιακό εστιατόριο, μόλις καθίσει ο πελάτης του φέρνουν μια λευκή, καυτή, βρεμένη πετσέτα, μέσα σε νάιλον, για να σκουπίσει τα χέρια του. Του φέρνουν επίσης ένα φλυτζάνι γιαπωνέζικο τσάι. Είναι πράσινο, άγλυκο, αλλά πολύ αγαπητό. Ακολουθούν σούπες με ή χωρίς φύκια, πίκλες, ψαρικά, λαχανικά, σάλτσες, σαλάτες. Ολα αυτά σε διαφορετικά μπολ. Και φυσικά, ρύζι. Το ρύζι βράζεται με διαφορετικό τρόπο, γίνεται πιο σφικτό από το δικό μας πιλάφι και πιάνεται εύκολα με τα Χάσι. Καμιά φορά ανακατεύεται με γαρίδες ή άλλα ψαρικά ή τυλίγεται με φύκια (όπως οι δικοί μας ντολμάδες) με ανοιχτές τις δύο άκρες. Αυτό λέγεται σούσι.
Σε κάποια εστιατόρια φέρνουν σύνεργα μαγειρικής (γκαζάκια, τηγανάκια) κι ο πελάτης ψήνει το φαγητό που έχει παραγγείλει.
Οι γιαπωνέζοι τρώνε πολλά φύκια, όπως και πολλά ωμά ψάρια. Τα ψάρια είναι κομμένα σε λεπτές φέτες, τα βουτούν στις ειδικές σάλτσες και είναι αρκετά νόστιμα. Τα λένε σασίμι.
Βούτυρα δεν χρησιμοποιούν. Ούτε γαλακτερά. Ολα τους τα φαγητά είναι ελαφρά.
Η γιαπωνέζικη κουζίνα δεν θέλει πολύ λάδι. Μόνο στις σαλάτες και σε κάποια τηγανητά που είναι μείγμα από ψαρικά, λαχανικά, μανιτάρια κλπ και τα λένε τεμπούρα μπορούν να βάλουν λίγο. Τώρα χρησιμοποιούν σπορέλαια ή ιταλικό λάδι. Με κατάλληλη διαφήμιση θα μπορούσε να προωθηθεί και το ελληνικό. Είναι πολλά εκατομμύρια άνθρωποι....
Η σόγια χρησιμοποιείται πολύ και σε πολλές μορφές (σκόνη για σούπες, λάδια για τα τεμπούρα ή τις σαλάτες, κύβους για τις σάλτσες).
Τα χάσι τα χειρίζονται με μεγάλη ευχέρεια. Τρώνε πολύ και γρήγορα. Στις σούπες, το υγρό, τι πιο φυσικό πίνεται.
Οπως πληροφορήθηκα, η πρώτη δουλειά της γιαπωνέζας νοικοκυράς, μόλις σηκωθεί το πρωί, είναι να ετοιμάσει μια μεγάλη ποσότητα ρύζι καθώς και αρκετό τσάι. Το ρύζι θα αποτελέσει τη βάση της διατροφής της οικογένειάς της για όλη τη μέρα. Το διατηρούν ζεστό και το χρησιμοποιούν και το πρωί και το μεσημέρι και το βράδυ.
Ενα φλυτζάνι τσάι κι ένα μπολ ρύζι, είναι καλό πρωινό.

Για μεσημεριανό ένα μπολ σκέτο ρύζι ή σούσι, καθώς και κάποια σούπα με μακαρονοειδή, καλύπτουν ικανοποιητικά τις θρεπτικές ανάγκες. Κατά τις 7 τρώνε το βραδινό. Είναι το πιο φροντισμένο και συνήθως το πιο πλούσιο φαγητό τους. Εκτός από τα παραπάνω, μπορεί να συνοδεύεται και με λαχανικά, σαλάτα ή φρούτα. Στις σούπες χρησιμοποιούν αρκετά αβγά.
Με τέτοια διατροφή φυσικό είναι να μη συναντά κανείς αρκετά παχείς ανθρώπους. Επίσης, εξ αιτίας των πολλών ψαριών, τα μαλλιά τους είναι συνέχεια μαύρα.
Βλέποντας το μεγάλο αριθμό των μπολ αναρωτήθηκα πόσο θα κοπίαζε η γιαπωνέζα νοικοκυρά και το ρώτησα. Μου είπαν απλά: Έτσι γίνεται!
Η εμφάνιση του φαγητού είναι πρωταρχικής σημασίας. Οι Γιαπωνέζοι φροντίζουν πάρα πολύ να ευχαριστήσουν και το μάτι τους. Η τακτοποίηση των φαγητών στον δίσκο, το στρώσιμο γενικά του τραπεζιού είναι αδύνατο να περιγραφεί. Ωρα μπορείς να το θαυμάζεις και να μην τολμάς να το χαλάσεις τρώγοντάς το. (Σ' ένα τηγανητό μπορεί να δεις ένα φύλλο χρυσάνθεμου. Μια ρόγα σταφύλι μπορεί να έχει μετατραπεί σε λουλούδι κλπ).
Φυσικά και η μεγάλη ποικιλία, καθώς και η ιδιαίτερη τακτοποίηση δεν μπορεί να γίνεται καθημερινά από σκληρά εργαζόμενους ανθρώπους. Γίνεται στις επίσημες ημέρες και στα καλά εστιατόρια.
Ποτό για τους Γιαπωνέζους είναι το σακέ. Παρασκευάζεται από ρύζι και πίνεται σε μικρά ποτηράκια όπως και η δική μας τσικουδιά και είναι άλλο σακέ για τους άνδρες και άλλο (ελαφρύτερο σαν λικέρ) για τις γυναίκες.
Μετά το φαγητό, πίνεται και πάλι τσάι και η τελετουργία του φαγητού παίρνει τέλος.. 

ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ FUJI TOMO KAZU