Μελετήστε το πιο κάτω άρθρο και θα καταλάβετε.
Περί Εθνικών επετείων
« Ο κόσμος μας έλεγε τρελλούς. Ημείς, αν δεν είμεθα τρελλοί, δεν εκάναμε την επανάστασιν» (Κολοκοτρώνης, «Απομνημονεύματα»).
Κάθε χρόνο στη χώρα μας τιμάται και γιορτάζεται η επέτειος της επανάστασης του 1821. Οι πανηγυρικοί λόγοι και τα αφιερώματα αναδεικνύουν με τον πιο εμφαντικό τρόπο την αξία και το ρόλο της συγκεκριμένης επετείου στη γέννηση (1830) του νεοελληνικού κράτους. Οι επέτειοι λειτουργούν αναπόφευκτα ωςορόσημα και συμπύκνωση μνήμης. Μια επέτειος ανασύρει μια ιστορική περίοδο που ταυτίστηκε με την απόφαση και δράση των Ελλήνων για Ελευθερία.
Η επανάσταση της 25-3-1821ως ιστορικό γεγονός συνιστά μια αντικειμενική πραγματικότητα ανεξάρτητα από τη σπουδαιότητά του. Οι αιτίες που το καθόρισαν μπορούν να παρερμηνευτούν από τον ιστορικό ή τους ερευνητές (λόγοι εθνικοί, πολιτικοί), αλλά το γεγονός ως ιστορικό συμβάν εξακολουθεί να υφίσταται ως πραγματικότητα και κανείς δεν μπορεί να το αλλοιώσει. Το παρελθόν μπορούμε να το γνωρίσουμε ή να το αγνοήσουμε, δεν μπορούμε όμως, να το αλλάξουμε.
Ωστόσο δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που κατά τον εορτασμό των επετείων κυριαρχούν οι μεγαλόσχημοι λόγοι και αντί για δίδαγμα έχουμε διδακτισμό και αντί για μήνυμα κήρυγμα. Άλλοι πάλι έχοντας διαμορφώσει μια άποψη για το ιστορικό παρελθόν – ίσως και αυθαίρετη ή λανθασμένη – αναζητούν λογικά επιχειρήματα που θα επιβεβαιώνουν αυτό που γενικά πιστεύουν. Αυτή η τακτική, όμως, τρέφει τη μυθοπλασία και εμποδίζει τη διερεύνηση της ιστορικής αλήθειας για τα γεγονότα που στιγμάτισαν την πορεία και την ταυτότητα του έθνους μας.
Επειδή, λοιπόν, «χρη λέγειν τα καίρια» ας προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τους λόγους που ως χώρα επιλέξαμε να γιορτάζουμε ως επέτειο δυο γεγονότα, την 25-3-1821 και την 28η Οκτωβρίου 1940. Αυτό, ίσως, συνιστά μια παραδοξότητα για έναν ξένο παρατηρητή, αφού στον υπόλοιπο κόσμο κατά τεκμήριο εορτάζεται μια επέτειος. Πριν ερμηνεύσουμε την παραδοξότητα του εορτασμού των δυο επετείων κρίνεται σκόπιμο να θυμηθούμε το σκεπτικό καθιέρωσης ως εθνικής επετείου, της 25ης Μαρτίου1821.
Ξεφυλλίζοντας τον τύπο της πρώτης οθωνικής περιόδου, βρίσκουμε τούτο το βασιλικό διάταγμα, με το οποίο καθιερώθηκε η 25η Μαρτίου ως εθνική γιορτή:«Όθων – ελέω θεού Βασιλεύς της Ελλάδος. Επι τη προτάσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κτλ Γραμματείας, θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν τουΕυαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του περί της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής. Εν Αθήναις την 15 (27) Μαρτίου 1838».
Στο σκεπτικό της απόφασης δεν φαίνεται καθαρά αν ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου λαμπρύνει την έναρξη της επανάστασης του 1821 ή το αντίθετο. Ο ταυτόχρονος εορτασμός για άλλους λαμπρύνει και τις δυο «γιορτές» και για άλλους αποδυναμώνει την εθνική επέτειο της επανάστασης, αφού την περιορίζει σε αυστηρά θρησκευτικά όρια. Οι σκοπιμότητες της οθωνικής απόφασης είναι εμφανείς. Η ακύρωση του επαναστατικού πνεύματος και ο έλεγχος της υφέρπουσας δυσαρέσκειας κατά της Βαυαροκρατίας. Εξάλλου ακόμα στην Ευρώπη πλανάται ως απειλή το πνεύμα του Μέττερνιχ και άλλων αντιδραστικών ηγετών που δεν κρύβουν την απέχθειά τους σε κάθε επαναστατικό πνεύμα πνεύμα ή εορτασμό.
Σχετικά ο Άγγλος υπουργός εξωτερικών, Κέστλερυ, διακήρυττε πως «οι Έλληνες αποτελούν έναν κλάδο του οργανωμένου εκείνου στασιαστικού πνεύματος που προπαγανδίζεται συστηματικά στην Ευρώπη και που εκδηλώνεται εκρηκτικά παντού όπου εξασθενεί για έναν οποιονδήποτε λόγο το χέρι της κυβερνητικής εξουσίας».
Αν θελήσουμε να βρούμε επιχειρήματα για την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821 δεν θα δυσκολευτούμε. Το πρώτο σχετίζεται με την άποψη πως η επανάσταση συνοδεύτηκε από νίκες και ανέδειξε το πάθος και τη θέληση των Ελλήνων για ελευθερία. Το δεύτερο σχετίζεται με το γεγονός πως οι Έλληνες οργανώθηκαν σε αυτόνομο –ανεξάρτητο κράτος για πρώτη φορά μετά το 146 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα. Ακόμη και ο πιο δύσπιστος θα λύγιζε από το βάρος των παραπάνω επιχειρημάτων που θεμελιώνουν την αναγκαιότητα εορτασμού της επετείου της 25ης Μαρτίου 1821.
Ο εορτασμός της 28ηςΟκτωβρίου 1940 ως επετείου είναι δύσκολο να εξηγηθεί στο δύσπιστο παρατηρητή της ελληνικής ιστορίας και νοοτροπίας. Κι αυτό γιατί η συγκεκριμένη επέτειος έχει ως σημείο αναφοράς γεγονότα που δεν είχαν ευτυχή κατάληξη για την Ελλάδα στο πεδίο των μαχών, στοιχείο που προκαλεί απορίες και ερωτήματα στον ξένο παρατηρητή για την καθιέρωση της ως εθνική επέτειο. Αυτή η παραδοξότητα δεν γίνεται αντιληπτή από τους ξένους, γιατί αυτοί γιορτάζουν μια επέτειο με αναφορές σε γεγονότα που είχαν ευτυχή κατάληξη για το κράτος ή το έθνος τους (νίκη, οργάνωση κράτους, βαθιές κοινωνικές – πολιτικές- πολιτειακές αλλαγές..).
Η παραδοξότητα της επιλογής των επετείων καθίσταται εντονότερη στο βαθμό που άλλα ιστορικά γεγονότα κινδυνεύουν να χαθούν στη λήθη των νεοελλήνων, όπως οι νικηφόροι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-13. Και να σκεφθεί κανείς πως με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων η Ελλάδα διπλασιάστηκε εδαφικά. Πως, λοιπόν, να ερμηνεύσουμε και να αιτιολογήσουμε αυτή την αδικία απέναντι στους αγωνιστές των Βαλκανικών πολέμων;
Η απάντηση και η εξήγηση στο παραπάνω βρίσκεται στην προβολή κι αξιολόγηση που έγινε σε ανάλογα ιστορικοί γεγονότα της αρχαίας Ελλάδας. Συγκεκριμένα οι νίκες στο Μαραθώνα 490π.Χ., στη ναυμαχία της Σαλαμίνας 480 π.Χ. και στις Πλαταιές 479 π.Χ. έτυχαν μικρότερης αναγνώρισης και προβολής από τη μάχη των Θερμοπυλών 480 π.Χ. Τα τρία πρώτα γεγονότα συνοδεύτηκαν από λαμπρές νίκες των Ελλήνων εναντίον των Περσών, ενώ η μάχη των Θερμοπυλών τελείωσε με τη νίκη των Περσών.
Ωστόσο, στη μνήμη των Ελλήνων κατέλαβαν δεσπόζουσα θέση το «Μολών λαβέ» του Λεωνίδα και το «ΟΧΙ» των Ελλήνων απέναντι στην ιταμή πρόκληση – επίθεση των Ιταλών. Και τα δυο αυτά γεγονότα κατέδειξαν το μεγαλείο της Ελληνικής ψυχής και το αδούλωτο πνεύμα. Η ήττα στο πεδίο των μαχών μετασχηματίστηκε σε νίκη σε ηθικό επίπεδο. Πολλές φορές ο ηθικός θρίαμβος υποσκελίζει τις νίκες του ανθρώπου σε υλικό επίπεδο κι αναδεικνύει την ποιότητα κι ανωτερότητα κάθε λαού.
Το άλικο αίμα πάνω στο λευκό χιόνι των αγωνιστών του 40 και το «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» των νεκρών Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες δίδαξαν πως σκοπός του ανθρώπου δεν είναι η απλή επιβίωση αλλά η ζωή που πραγματώνεται μέσα σε συνθήκες προσωπικής ελευθερίας και εθνικής αυτονομίας. Έχοντας αυτά κατά νου μπορούμε να ερμηνεύσουμε την παραδοξότητα των πολλών επετείων αλλά και να χαρτογραφήσουμε το βαθύτερο «Είναι» των Ελλήνων, όπως αυτό φανερώνεται μέσα από τους αγώνες του.
Ίσως η παρακάτω θέση του Ν. Καζαντζάκη να αποκαλύπτει με ενάργεια τη βαθύτερη δομή της ψυχοσύνθεσης των Ελλήνων όταν αυτοί έρχονται αντιμέτωποι με τα όριά τους «Περηφάνεια, απελπισία και λευτεριά πείσμα».
Οι εθνικές επέτειοι είναι οι ποικίλες εκδοχές των Ελλήνων.
Πηγή: ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου