 |
| Εικονογράφηση. Τιτίνα Χαλματζη. |
Δεν χρειάστηκε να περάσει πολλή ώρα κουβέντας για να διαπιστώσω ότι ο
Αγγελος Συρίγος δεν είναι... «τσαμπουκάς», δηλαδή τύπος εριστικός, που
μπορεί να «τα πάρει άγρια» με κάτι επειδή ένιωσε ότι τον έθιξε. Για να
αξιολογήσουμε την απρόκλητη επίθεση εναντίον του κ. Συρίγου, αρκεί να
σκεφθούμε μόνο την πρώτη φράση του προς τον νεαρό που έγραφε συνθήματα
στον τοίχο του Παντείου Πανεπιστημίου: «Ρε συ, αμαρτία είναι, τώρα
βάψαμε τον τοίχο, εάν θες κόλλα αφίσες». Η κατάληξη της παρατήρησης του
πανεπιστημιακού που διδάσκει Διεθνές Δίκαιο και Εξωτερική Πολιτική εδώ
και 16 χρόνια στο ίδρυμα είναι γνωστή. Εκείνος που έγραφε το σύνθημα
μαζί με άλλους δύο επιτέθηκαν και τραυμάτισαν τον κ. Συρίγο στο κεφάλι, ο
οποίος κατόπιν υπέβαλε μήνυση στον νεαρό τον οποίο, παρότι
τραυματισμένος και με αίματα, κατάφερε να τον «κρατήσει» μέχρι να έρθει η
αστυνομία για να τον συλλάβει. «Το πρόβλημα οφείλεται στη διάχυτη
ανομία και στην πεποίθηση ατιμωρησίας που επικρατεί στα πανεπιστήμια
αλλά και στην κοινωνία. Είμαστε μία κοινωνία της ανοχής, αυτή είναι η
κουλτούρα της μεταπολίτευσης. Ουδείς θέλει να αναλάβει τις ευθύνες του
έναντι του κοινωνικού συνόλου, ενώ ταυτόχρονα ουδείς θέλει να έχει
συνέπειες για ό,τι κάνει. Πρόκειται για ένα αντικοινωνικό φαινόμενο που
φαίνεται πλέον φυσιολογικό στην καθημερινότητά μας. Γι’ αυτόν ακριβώς
τον λόγο δεν θέλω να αποσύρω τη μήνυσή μου. Οφείλουμε να αναλάβουμε τις
ευθύνες μας, ο καθένας το μερίδιό του» λέει ο πανεπιστημιακός.
– Πώς συνέβη το περιστατικό;
– Μετά την παρατήρηση στον πρώτο, ήλθαν δύο φίλοι του και μου
επιτέθηκαν. Με έριξαν κάτω και με χτυπούσαν με το σπρέι στο κεφάλι.
Μαζεύτηκαν φοιτητές, κόσμος, οι δύο κατάφεραν να το σκάσουν, ενώ με τη
βοήθεια των φοιτητών κατάφερα να συγκρατήσω τον έναν. Οταν εμφανίστηκε η
αστυνομία, ο νεαρός μου είπε εντελώς κυνικά «πες πως γλίστρησες, έπεσες
και χτύπησες, αλλιώς η ζωή σου θα γίνει μαύρη». Θεωρούσε ότι ήταν τόσο
απλό να ξεφύγει. Κάτι σαν δοκιμασμένη συνταγή.
– Ωστόσο, δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μετά το επεισόδιο διάφορες ομάδες διέκοψαν το μάθημά σας, βάλλοντας εναντίον σας.
– Πρόκειται για μικρές ομάδες που συνήθως μεταφέρονται από ίδρυμα σε
ίδρυμα. Εκείνοι που μου επιτέθηκαν δεν ήσαν από το Πάντειο, ενώ κάποιες
ημέρες μετά, μία ομάδα διέκοψε το μάθημά μου για να διαμαρτυρηθεί
εναντίον μου. Δήλωσαν ότι έρχονταν από ΤΕΙ. Δεν είναι όμως μόνον οι
βίαιες ή οι λεκτικές επιθέσεις. Είναι μία διάχυτη αντικοινωνικότητα.
Κοιτάξτε το Πάντειο. Οι τοίχοι του είναι γραμμένοι. Κρύβουμε τα
μηχανήματα προβολών για να μην τα σπάσουν ή τα κλέψουν. Ολοκαίνουργιοι
πίνακες για προβολές έχουν βανδαλιστεί. Αυτή είναι η εικόνα που θέλουμε
για τα πανεπιστήμια; Οι φοιτητές στο Πάντειο ή στη Νομική (όπου
επικρατεί η ίδια πάνω-κάτω κατάσταση), έχουν το ίδιο DNA με εκείνους στο
Χαροκόπειο που λάμπει από καθαριότητα ή στο ΤΕΙ Αθηνών. Τι συμβαίνει; Η
απάντηση κρύβεται στο ότι μερικά πανεπιστήμια που συγκεντρώνουν πολλούς
φοιτητές γίνονται στόχος από αυτές τις περιφερόμενες, εξαιρετικά
μειοψηφικές ομάδες με την έντονη αντικοινωνική συμπεριφορά.
– Γιατί η πολιτεία τους αφήνει;
– Σχετίζεται με ιδεοληψίες για ένα άσυλο που έχει καταργηθεί από το
2011 και ούτως ή άλλως δεν έχει καμία σχέση με παράνομες, ποινικά
διωκόμενες πράξεις. Εδώ και χρόνια υπάρχουν σε κεντρικά ΑΕΙ στέκια
εξωπανεπιστημιακών. Δεν ξέρει όλο το ΕΜΠ τι γίνεται στην αίθουσα Γκίνη
της οδού Πατησίων; Δεν γνωρίζει η πολιτεία ότι γίνεται παρεμπόριο στην
ΑΣΟΕΕ με προπύργιο χώρους του ιδρύματος;
– Υπήρξαν συνάδελφοί σας που δεν επιδοκίμασαν τη στάση σας;
– Δεν γνωρίζω συνάδελφο που να θεώρησε τη στάση μου αντιθεσμική. Είχα
απέναντι τρεις ενήλικες, οι οποίοι με χτύπησαν άγρια και άνισα και με
τραυμάτισαν. Υπήρξαν συνάδελφοι ωστόσο που ζήτησαν την ενεργοποίηση των
θεσμών (π.χ. της αστυνομίας, της δικαιοσύνης και του πανεπιστημίου). Οι
θεσμοί ενεργοποιήθηκαν στο συγκεκριμένο περιστατικό. Το ζήτημα είναι να
ενεργοποιηθούν συνολικά για το φαινόμενο. Ο καθένας στον τομέα του. Δεν
είναι δουλειά ούτε των καθηγητών ούτε των φοιτητών να κυνηγάνε αυτούς
που ανοίγουν κεφάλια μέσα στα πανεπιστήμια. Το πανεπιστήμιο είναι φορέας
εκπαίδευσης και προόδου. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε τον ρόλο του
ουσιαστικά, και όχι στα λόγια. Στην Ελλάδα γίνονται ετησίως περίπου
πέντε βίαιες επιθέσεις κατά πανεπιστημιακών. Δεν υπολογίζω τις βίαιες
συγκρούσεις μεταξύ φοιτητών. Αυτό δεν μου ακούγεται ως ελευθερία
έκφρασης. Μάλλον πρόκειται για ωμή και απρόκλητη βία. Γιατί πρέπει να
την ανεχόμαστε;
Να θεσμοθετηθούν μη κρατικά πανεπιστήμια
«Είμαι τέκνο του ελληνικού δημόσιου σχολείου και ως πανεπιστημιακός
θεωρώ ήττα, φίλοι μου που έχουν αποφοιτήσει από δημόσιο σχολείο και
ελληνικό πανεπιστήμιο, να στέλνουν τα παιδιά τους για προπτυχιακά στο
εξωτερικό» παρατηρεί ο κ. Συρίγος, εστιάζοντας στη δυναμική και ποιότητα
των δημόσιων πανεπιστημίων. «Υπάρχουν ΑΕΙ που έχουν μεγάλη παράδοση
στον τομέα τους, προσφέρουν ευρύτατη γκάμα μαθημάτων, αληθινή ακαδημαϊκή
μόρφωση. Από την άλλη, το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό έχει πολύ
υψηλά προσόντα. Εχουν έλθει νέοι, εξαιρετικοί συνάδελφοι με σπουδές από
σημαντικά πανεπιστήμια του εξωτερικού, που αναρωτιέσαι γιατί γύρισαν
στην Ελλάδα. Τα δημόσια πανεπιστήμια πάσχουν στις υποδομές που εμείς οι
ίδιοι καταστρέφουμε πολλές φορές. Πρέπει να θεσμοθετηθούν μη κρατικά
πανεπιστήμια. Πιστεύω, όμως, ότι τα δημόσια θα είναι πάντα καλύτερα και
ότι πρέπει η πόρτα του δημόσιου ΑΕΙ να είναι ανοιχτή για όλους τους
νέους χωρίς να χρειάζεται να πληρώνουν. Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση σε
όλες τις βαθμίδες προσφέρει κοινωνική κινητικότητα που πρέπει να
διατηρήσουμε ως κόρην οφθαλμού», απαντά στην ερώτηση περί αναθεώρησης
του Συντάγματος και θεσμοθέτησης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ.
– Ωστόσο, πολλοί μιλούν για έλλειψη αξιολόγησης.
– Η Αρχή Αξιολόγησης, υπό τον Βαγγέλη Κουφουδάκη, άνοιξε έναν δρόμο
στα ΑΕΙ, έκανε μία προσπάθεια ειλικρινή και τίμια, που πιθανόν να μην
ήταν πλήρης, έβαλε όμως το τρένο στις ράγες. Το ίδιο πρέπει να γίνει στα
σχολεία. Ας μην παραβλέπουμε ότι δεν αλλάζει εύκολα η νοοτροπία στη
χώρα μας. Δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την ιδέα να αξιολογούμαστε. Ο
μόνος τρόπος να το αποδεχθούμε είναι να ισχύσει με αντικειμενικότητα και
διαφάνεια.
– Πώς ασχοληθήκατε με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
– Το 1974 ήμουν οκτώ χρόνων και η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο
(όπως και η Αποκατάσταση της Δημοκρατίας) με σημάδεψε. Εως τότε νόμιζα
ότι η Κύπρος ήταν τμήμα της Ελλάδος, που απλώς δεν «χωρούσε» στον χάρτη
και ότι η διαμάχη με την Τουρκία ήταν ένα θέμα ιστορικό (όπως οι πόλεμοι
με τους Πέρσες). Τότε πρωτάκουσα λέξεις περίεργες, που χρόνια αργότερα
θα μελετούσα επιστημονικά: «υφαλοκρηπίδα», «χωρικά ύδατα»,
«μειονότητες». Οι διαρκείς εντάσεις με την Τουρκία στα επόμενα χρόνια
βοήθησαν στην αμείωτη διατήρηση του ενδιαφέροντός μου για τα
ελληνοτουρκικά. Οταν ήλθε η ώρα να επιλέξω θέμα για διδακτορικό, η
επιλογή ήταν περίπου αυτονόητη: η νομική πτυχή των ελληνοτουρκικών
σχέσεων.
Πρόβλεψη για διαγραφή όσων έχουν αντιακαδημαϊκή συμπεριφορά
«Φασίστας είναι εκείνος που ανοίγει κεφάλια» λέει, σηκώνοντας τον
τόνο της φωνής του, καθώς θυμάται τις αντιδράσεις μικρής ομάδας φοιτητών
που τον κατηγόρησαν για φασιστική συμπεριφορά. «Υπάρχει ελευθερία
σκέψης και λόγου στα πανεπιστήμια; Εδώ δεν μπορείς να πεις σε κάποιον να
μην καταστρέφει έναν τοίχο γράφοντας συνθήματα. Για ποια ελευθερία
μιλάμε; Οι μειοψηφικές αυτές ομάδες ενδιαφέρονται μόνο για τη δική τους
δυνατότητα να μιλούν ελεύθερα ή να βιαιοπραγούν και αυτό είναι φασισμός.
Θέλουν τους υπόλοιπους να φοβούνται να μιλήσουν. Oταν κάποιος διαφωνεί,
σπεύδουν να τον αποκαλέσουν φασίστα. Αυτό αποτελεί στην πράξη εφαρμογή
της στρατηγικής “άντε να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας”» προσθέτει.
– Ορισμένοι θεωρούν ότι ανεβάσατε τον πήχυ με την ενέργειά σας, κυρίως για τους πανεπιστημιακούς.
– Δεν ήταν σκοπός μου να σηκώσω ψηλά τον πήχυ, κινήθηκα αυθόρμητα,
όπως αισθανόμουν. Πράξεις σαν τη δική μου απλώς καταδεικνύουν το
πρόβλημα. Ο τρόπος όμως που αντέδρασαν η πανεπιστημιακή κοινότητα και η
κοινωνία στο συγκεκριμένο περιστατικό ήταν θετικά αναπάντεχος.
Αντικατοπτρίζει το δημόσιο αίσθημα και την ανάγκη να σταματήσει αυτή η
απραξία σε τέτοια φαινόμενα. Δεν έχουν όμως νόημα αυτές οι αντιδράσεις,
εάν δεν υπάρχει θεσμική συνέχεια. Πρέπει επιτέλους να διατυπωθεί ένα
θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων, βάσει του οποίου να
μπορεί να διαγραφεί κάποιος που έχει αντιακαδημαϊκή συμπεριφορά όπως οι
φοιτητές που άδειασαν τα σκουπίδια στο γραφείο του αναπληρωτή πρύτανη
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρέπει να υπάρξουν κάποια όρια.
– Ωστόσο, η πρύτανης του Παντείου Ισμήνη Κριάρη ήλθε αμέσως στο περιστατικό και σας στηρίζει.
– Eχετε δίκιο και θέλω να ευχαριστήσω την πρύτανη και τους
συναδέλφους μου στο Πάντειο αλλά και στα άλλα ΑΕΙ, για τη στήριξη.
Συνήθως πρέπει να σου δοθεί κίνητρο για να μπεις στη διαδικασία να
συγκρουστείς. Ας πούμε ότι το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
– Σε εσάς, ποιος έδωσε το κίνητρο;
– Αρχικά, θεώρησα ότι όφειλα να μιλήσω για να πάψει η καταστροφή της
δημόσιας περιουσίας. Ενδεχομένως εάν ήταν βράδυ, να μην του έλεγα
τίποτα. Αλλά ήταν μεσημέρι και είχε κόσμο γύρω και μου φάνηκε αδιανόητο
να μη λέει κάποιος «τι κάνεις εκεί;». Κατόπιν, το κίνητρο μου το έδωσαν
οι φοιτητές μου. Την πρώτη ημέρα που επέστρεψα στο Πάντειο, μετά την
ολοκλήρωση των μαθημάτων, ένας φοιτητής με ρώτησε εάν φεύγω. Oταν του
είπα ναι, μία ομάδα φοιτητών έκαναν γύρω μου ασπίδα προστασίας και με
συνόδευσαν μέχρι έξω από το κτίριο. Yστερα ήταν η αντίδρασή τους
απέναντι σε αυτούς που προσπάθησαν τις επόμενες ημέρες να διακόψουν το
μάθημα. Τους ζήτησαν με απόλυτο και επιτακτικό τρόπο να φύγουν.
Αντιδρούσαν ειρηνικά αλλά και δυναμικά στην προσπάθεια μιας μειοψηφικής
ομάδας να τους εκφοβίσει για να σωπάσουν. Την ώρα εκείνη αισθάνθηκα σαν
να ανοίγει μία πόρτα και να πλημμυρίζει με φως την αίθουσα. Μέσα σε αυτή
τη χαώδη κατάσταση, η νεολαία αντιστεκόταν. Σκέφθηκα ότι υπάρχει μέλλον
γι’ αυτόν τον τόπο.
– Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;
– Κατ’ αρχάς δεν θα πρέπει να υπάρχουν άβατα για τις παράνομες και
ποινικά διωκόμενες συμπεριφορές. Δεν μπορώ να καταλάβω ποια είναι η
διαφορά αν κανείς σε τραυματίσει στον δρόμο ή στο πανεπιστήμιο. Το
πανεπιστήμιο προσφέρει κάποιου είδους νομιμοποίηση στην παράνομη πράξη;
Yστερα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη διάχυτη αντικοινωνικότητα. Αυτή δεν
είναι μόνον οι βίαιες επιθέσεις. Να σας δώσω ένα παράδειγμα εκτός
πανεπιστημίου. Δείτε τις οδικές πινακίδες στους δρόμους. Θα διαπιστώσετε
ότι σε μεγάλο βαθμό είναι κατεστραμμένες από αυτοκόλλητα ποδοσφαιρικών
ομάδων. Αναφέρομαι σε κάτι πολύ ευτελές, που όμως δημιουργεί προβλήματα
στους οδηγούς και πιθανόν να έχει υπάρξει αιτία δυστυχημάτων. Με το
υπάρχον νομικό πλαίσιο δεν έχει νόημα να οδηγηθεί ο δράστης ενώπιον της
Δικαιοσύνης. Εδώ καλούμαστε να κινηθούμε έξυπνα και παιδαγωγικά. Πρέπει
να προβλεφθεί ως αυτοτελής ποινή η κοινωνική εργασία. Βάλε αυτόν που
κολλάει τα αυτοκόλλητα να πάρει μία-μία τις πινακίδες και να τα
ξεκολλάει ή αυτόν που γράφει συνθήματα να ασπρίζει για λίγες ημέρες τους
δημόσιους τοίχους. Σήμερα η «κοινωφελής εργασία», όπως αποκαλείται,
προβλέπεται μόνον ως δυνατότητα μετατροπής κάποιας ποινής φυλακίσεως
κατ’ εξαίρεση και μόνον εάν το ζητήσει ο καταδικασθείς. Yστερα, πρέπει
να γίνει δουλειά στα σχολεία. Θα ήταν χρήσιμο οι μαθητές να επισκευάζουν
το σχολείο τους, να το βάφουν και να το φροντίζουν. Να έχουν την
αίσθηση ότι είναι κάτι δικό τους και πρέπει να το σεβαστούν και να το
προστατεύσουν.
– Τι σκεφτήκατε για τον νεαρό;
– Μεγαλώνω παιδιά. Oταν τον ξαναείδα στο δικαστήριο σκέφθηκα να
επικοινωνήσω με την οικογένειά του και να τους ρωτήσω: τι πήγε στραβά;
Γιατί ο γιος σας με κοπάναγε στο κεφάλι όταν του έκανα μία απλή
παρατήρηση επειδή έγραφε στον τοίχο; Το μετάνιωσα. Μήπως φταίνε αυτοί ή
πιο σωστά μόνον αυτοί.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
Μόνο
με την Αγάπη σου.
