Επίκουρος: ο φιλόσοφος της ηδονής.«Ευδαιμονία, Σέβας, Ηθική και Καλοπροαίρεση» Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο

Ο φιλόσοφος Επίκουρος που γεννήθηκε στη Σάμο, γιος του Αθηναίου Νεοκλή, ήταν ιδρυτής της Σχολής των Επικουρείων στην Αθήνα. Σε ηλικία 14 ετών άκουσε μαθήματα από τον πλατωνιστή Πάμφιλο. Για τη φιλοσοφική του εξέλιξη έπαιξε ρόλο η σπουδή του (327-324) με δάσκαλο τον Ναυσιφάνη, ο οποίος του δίδαξε την Ατομιστική του Δημόκριτου και τη θεωρία της ηδονής της Κυρηναϊκής Σχολής. Αργότερα ο ίδιος έλεγε ότι όλα όσα ήξερε τα έμαθε μόνος του, γιατί οι δάσκαλοι δεν μπορούσαν να του εξηγήσουν, τί υπήρχε πριν από το χάος, από το οποίο προέκυψε η ζωή.

Στα έτη 323-321 ο Επίκουρος ήταν στρατιώτης στην Αθήνα. Το 323 πέθανε ο Μεγαλέξανδρος στη Βαβυλώνα, με αποτέλεσμα το 322 να ξεσηκωθούν οι Αθηναίοι ενάντια στους Μακεδόνες. Ταυτόχρονα ο Αριστοτέλης, φοβούμενος λιντσάρισμα, εγκατέλειψε το «Λύκειο», τη Σχολή που είχε στην Αθήνα και διέφυγε στη Χαλκίδα όπου, μετά από λίγο καιρό, πέθανε. Η προσπάθεια των Αθηναίων για απεξάρτηση από τους Μακεδόνες κατέληξε σε ήττα, οπότε ο πατέρας του Επίκουρου εξεδιώχθη με άλλους Αθηναίους από τη Σάμο και κατέφυγε στον ιωνικό Κολοφώνα. Εκεί εγκαταστάθηκε και ο Επίκουρος, όπου εμβάθυνε σε φιλοσοφικά προβλήματα, στη συνέχεια δίδαξε δε στη Μυτιλήνη και στη Λάμψακο (Ελλήσποντος).

Αρκετοί φίλοι και μαθητές από τη Μυτιλήνη και τη Λάμψακο ακολούθησαν τον Επίκουρο στην Αθήνα, όταν αυτός ίδρυσε τη σχολή του «Κήπου», κάπου στο σημερινό Βοτανικό, μεταξύ Διπύλου και Ακαδημίας. Περίπου την ίδια εποχή ίδρυσε σχολή στην «Ποικίλη Στοά» και ο Ζήνων ο Κιτιεύς. Η επικούρεια Σχολή του «Κήπου» καλλιεργούσε φιλοσοφικό ανταγωνισμό με τους ακαδημαϊκούς (πλατωνικούς) και τους περιπατητικούς (αριστοτελικούς). Στον «Κήπο» δίδαξε ο Επίκουρος περίπου 40 χρόνια.

Οι επικούρειοι είχαν φυσιοκρατικές αντιλήψεις και μίλαγαν ενάντια στις δεισιδαιμονίες, τη μαντική, τα θρησκευτικά ιερατεία και τους δημοκόπους πολιτευτές, προκαλώντας έτσι την αντιπάθεια των κατεστημένων ολιγαρχικών κύκλων. Τα κυριότερα έργα του ίδιου του Επίκουρου γέμιζαν περί τους 300 παπύρους, έχουν όμως διασωθεί ελάχιστα, γιατί τα περισσότερα καταστράφηκαν κατά τις συστηματικές πυρπολήσεις βιβλιοθηκών από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και μετά.

Στην επικούρεια διδασκαλία διαιρείται η φιλοσοφία, η οποία θεωρείται «φάρμακο της ψυχής», σε τρεις τομείς, τη φυσική, τη λογική και την ηθική. Υπέρτατο αγαθό κατά τον Επίκουρο είναι η ευχαρίστηση στη ζωή, για την απόλαυση της οποίας πρέπει να επιστρατεύονται όλες οι προσπάθειες του ανθρώπου. Η επικούρεια ευχαρίστηση (ηδονή) αφορούσε όλες τις ψυχικές απολαύσεις, την καλλιέργεια του πνεύματος και την άσκηση της αρετής, χωρίς έπαρση και αυτοπροβολή. Σε επιστολή του προς τον Μενοικέα ο Επίκουρος γράφει:

«Όταν λέμε ότι σκοπός είναι η ηδονή, δεν εννοούμε τις ηδονές του ασώτου και αυτές που βρίσκονται μέσα στις απολαύσεις, όπως νομίζουν μερικοί που το αγνοούν και δεν το παραδέχονται ή είναι κακώς πληροφορημένοι. Αλλά εννοούμε να μην πονάει το σώμα και να μην ταράσσεται η ψυχή.»

Οι ιδανικές καταστάσεις για τον άνθρωπο είναι, αρνητικά μεν η αταραξία, η αφοβία και η απονία και θετικά, η ευθυμία, η χαρά, η ευφροσύνη και η απαλλαγή από το φόβο του θανάτου. Κύρια προσπάθεια του ανθρώπου πρέπει να είναι η απολύτρωση από τον πόνο, η οποία εξασφαλίζει μία παθητική ηδονή. Η φιλοσοφία του Επίκουρου για τον τρόπο διαβίωσης των ανθρώπων συμπυκνώνεται στο «λάθε βιώσας» (= να ζεις απαρατήρητος, να μην επιδιώκεις την προβολή). Στην ίδια επιστολή του προς Μενοικέα γράφει ο Επίκουρος:

«Το πιο φρικτό από τα κακά, ο θάνατος, δεν είναι τίποτα για μας (τους επικούρειους), επειδή όταν υπάρχουμε εμείς, αυτός δεν υπάρχει, και όταν επέλθει ο θάνατος, τότε δεν υπάρχουμε εμείς.»

Για το δίλημμα πεπερασμένη – αιώνια ζωή που εισάγουν τεχνητά οι θρησκείες ώστε να προσφέρουν υπηρεσίες με διάφορες αυθαίρετες κατασκευές περί αιωνιότητας της ζωής, έγραφε:

«Η σωστή γνώση πως ο θάνατος δεν είναι τίποτα για μας, κάνει απολαυστική τη θνητότητα της ζωής, όχι επειδή της προσθέτει άπειρο χρόνο, αλλά επειδή την απαλλάσσει από τον πόθο της αθανασίας.»

Ενώ ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης θεωρούσαν τα ουράνια σώματα θεϊκές μονάδες με αυτοτελή βούληση, τα οποία παρακολουθούσαν τους ανθρώπους, ο Επίκουρος γράφει ότι αυτά τα σώματα πήραν από την αρχή, μαζί με το σφαιρικό τους σχήμα, την αναγκαιότητα και περιοδικότητα των κινήσεών τους και δεν πρόκειται για μακάριες και άφθαρτες οντότητες.

Αναφέρει ο Επίκουρος για τη θεωρία του

Ηδονή είναι να μην πονάει το σώμα και να μην ταράσσεται η ψυχή.

Η αξία της γνώσης, υποστηρίζει ο Επίκουρος, αντίθετα με τον Αριστοτέλη, μετριέται με τη χρησιμότητά της. Η γνώση πρέπει να βοηθάει για να εκλείψουν οι δεισιδαιμονίες και οι πλάνες και για να κατακτήσει ο άνθρωπος το ανώτερο αγαθό που είναι η ψυχική γαλήνη. Δεν υπάρχει και δεν χρειαζόμαστε γνώση που δεν έχει σχέση με τη ζωή, που δεν μεγαλώνει την ευτυχία μας, που δεν μειώνει τον πόνο μας – επικούρειες αντιλήψεις που επικράτησαν οριστικά από την Αναγέννηση και εντεύθεν.

Επίσης αντίθετα με τον Αριστοτέλη, ο Επίκουρος θεωρεί τις γυναίκες ισότιμες στην κοινωνική ζωή με τους άνδρες και τις δέχεται ως μαθήτριες στη Σχολή. Εξ ίσου ισότιμη ανθρώπινη αντιμετώπιση αξίζουν οι δούλοι, οι οποίοι μπορούσαν να παρακολουθούν μαθήματα στον Κήπο και να αναδειχθούν σε φιλοσόφους. Το όνομα ενός εξ αυτών, Μυς, διασώθηκε σε μας από τον ιστορικό Λαέρτιο. Για τις γυναίκες έγραψε ο Επίκουρος:

«Η γυναίκα σου να σε σέβεται πρέπει και όχι να σε φοβάται, διότι δεν την πήρες για υπηρέτρια, αλλά για σύντροφο στη ζωή.»

Μια σύγκριση αυτών των αντιλήψεων με αντίστοιχες μεταγενέστερες που επικράτησαν στον ελληνόφωνο χώρο, δείχνει ποια ανατολίτικη οπισθοδρομικότητα επεβλήθη στον Ελληνισμό με τις μεσανατολικές δοξασίες.

Μέσα σε ένα περιβάλλον πολεμικών και πολιτικών ανακατατάξεων των ελληνιστικών κρατών, όπου τίθενται ερωτήματα για ανεξαρτησία (από τους Μακεδόνες) και αυτονομία των πόλεων, οι Επικούρειοι έχουν σαφή άποψη για το θέμα των πατρίδων, όχι με την ιδιοκτησιακή έννοια που δημιουργούν στους ανθρώπους, μέχρι των ημερών μας, οι κυβερνήτες για λόγους διατήρησης της εξουσίας και διακίνησης εξοπλισμών, αλλά με την έννοια του ενιαίου περιβάλλοντος, της κοινής πατρίδας και της αδελφοσύνης επί Γης. Έγραφε ο επικούρειος Διογένης Οινοανδέας (2ος αιώνα π.Χ.):

«Με το κάθε κομμάτιασμα της γης βέβαια άλλη είναι η πατρίδα για τον καθένα. Αλλά εάν δούμε όλη την επιφάνεια αυτού του κόσμου, τότε μία είναι η πατρίδα όλων μας, όλη η Γη, και μία η κατοικία μας, όλος ο κόσμος.»

Αντιλήψεις, οι οποίες επανέρχονται τον 21ο αιώνα ως νέες σοφίες, μπροστά στα πολλαπλά προβλήματα που προέκυψαν, είτε από τις φυσικές αλλαγές, είτε από τις δραστηριότητες του ανθρώπου, π.χ. επιβάρυνση περιβάλλοντος, πυρηνικά όπλα, διατροφικά προβλήματα, ενεργειακή ανεπάρκεια, αμάθεια και οπισθοδρομικότητα κ.ά.

Οι θεοί, κατά την επικούρεια αντίληψη, δεν ανακατεύονται στα ανθρώπινα, δεν κάνουν χάρες και δεν δέχονται δώρα. Αν έκαναν δε πράγματι οι θεοί όσα τους ζητούσαν οι άνθρωποι, θα εξαφανιζόταν η ανθρωπότητα, γιατί όλοι επιζητούν και εύχονται το κακό των άλλων… Για κάθε στιγμή και κάθε δυσκολία της ανθρώπινης ζωής, οι επικούρειοι φιλόσοφοι είχαν διατυπώσει ως πνευματικό βοήθημα την τετραφάρμακον, τέσσερις φράσεις για συνεχή χρήση:

«Δεν μας φοβίζει ο θεός, δεν μας ανησυχεί ο θάνατος, εύκολα αποκτιέται το Καλό, εύκολα υποφέρεται το Κακό.»

Αυτό δηλώνει ότι, πέρα από τις φυσικές δυνάμεις και τους νόμους του σύμπαντος,

• δεν υπάρχουν θεοί τιμωροί και μπαμπούλες, όπως επαναλαμβάνουν καταπιεστικά
  οι θρησκείες, οπότε και δεν χρειάζεται κάποιος να ζει με το φόβο τους
• δεν μας ανησυχεί ο θάνατος που δεν μας αφορά, εφόσον εμείς δεν υπάρχουμε πια
• το καλό που χρειάζεται για να ζήσει κάποιος, σύμφωνα με τις πνευματικές, ψυχικές και σωματικές ανάγκες του, αποκτάται  για έναν ολιγαρκή άνθρωπο εύκολα και τέλος,
• με την επικούρεια αταραξία αντιμετωπίζεται κάθε κακό, κάθε δυσάρεστη κατάσταση και κάθε φόβος.

Ένας σημαντικός τομέας που απασχόλησε εντατικά τον Επίκουρο, από τον οποίο έχουμε όμως λίγες πληροφορίες, είναι η φυσική του φιλοσοφία. Η επιρροή του ατομισμού του Λεύκιππου και του Δημόκριτου είναι παραπάνω από εμφανής στο έργο του Επίκουρου. Ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος έγραψε, μεταξύ άλλων, και ένα τεράστιο συναφές σύγγραμμα, «Περί Φύσεως», το οποίο είχε έκταση 37 τόμων. Τα λίγα αποσπάσματα που έχουν διασωθεί από αυτό το έργο, είν
αι κυρίως κείμενα του Λουκρήτιου και του Διογένη Οινοανδέα, αλλά και λίγα του ίδιου του Επίκουρου.

Μερικές από τις βασικές αρχές της φυσικής φιλοσοφίας του Επίκουρου

* Τίποτα δεν δημιουργείται ποτέ από το τίποτα.
* Ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε από θεία παρέμβαση.
* Ακόμα και αν υπάρχουν θεοί, αυτοί δεν επιδρούν στο φυσικό κόσμο.
* Η ύλη δεν καταστρέφεται σε τίποτα.
* Πρωταρχικά στοιχεία της ύλης δεν είναι τα αριστοτελικά στοιχεία πυρ, αήρ, γη και ύδωρ, αλλά μικρά αδιαίρετα άφθαρτα σωματίδια (άτμητα σωμάτια = άτομα).
* Τίποτα δεν μπορεί να γίνει αισθητό αν δεν έχει υλική υπόσταση.
* Τίποτα δεν υπάρχει εκτός από τα άτομα και το κενό ανάμεσά τους.
* Όλα τα σώματα, είτε είναι άτομα, είτε προέρχονται από ένωση ατόμων.
* Το σύμπαν είναι αχανές. Δεν βρισκόμαστε στο κέντρο του σύμπαντος, αλλά είμαστε ένας από τους αναρίθμητους κόσμους του σύμπαντος.
* Τα άτομα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση μέσα στο κενό. Μπορούν να συνεχίσουν σε ευθεία, να συγκρουστούν, να αλλάξουν κατεύθυνση, να ενωθούν με άλλα άτομα στη δημιουργία σύνθετων σωμάτων.
* Οι κόσμοι και τα έμβια όντα δημιουργούνται από τυχαία γεγονότα λόγω της χαοτικής
κίνησης των ατόμων.
* Αυτό που αποκαλούμε «ψυχή» είναι σωματική οντότητα με υλικά χαρακτηριστικά και
δεν συνεχίζει να υπάρχει μετά τον θάνατο.
* Η αίσθηση είναι αξιόπιστη, διότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κάτι άλλο πιο αξιόπιστο από αυτήν.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτές οι απόψεις, τις οποίες είχε προσεγγίσει διαισθητικά ο Επίκουρος, δεν απέχουν σημαντικά από τα επιστημονικά ευρήματα και τη σημερινή γνώση μας για τα ουράνια σώματα και τη φύση γενικότερα. Δεν είχε, λοιπόν, άδικο ο Νίτσε που διαπίστωνε στα τέλη του 19ου αιώνα ότι: «Η επιστήμη έχει βαλθεί να επιβεβαιώσει τον Επίκουρο!»

Είναι πασιφανές, πόσο αρνητική ήταν για την πρόοδο της ανθρωπότητας η αποσιώπηση αυτού του μεγάλου διανοητή κατά την ύστερη Αρχαιότητα και το Μεσαίωνα. Μπορούμε δε εύκολα να σκεφτούμε, πόσο θα είχαν προωθηθεί η επιστήμη, η τεχνολογία και γενικότερα ο (ελληνικός) πολιτισμός, αν είχε εξελιχθεί ομαλά η επιστήμη των ελληνορωμαϊκών και ελληνιστικών χρόνων και δεν είχε παρεμβληθεί ο οπισθοδρομικός Μεσαίωνας με την υποστήριξη της εισροής στις πολιτισμένες κοινωνίες βαρβάρων από Βορρά και Ανατολή και της άνωθεν επιβολής σκοτεινών δεσποτικών και θεόπληκτων αντιλήψεων.

Από τα προηγούμενα είναι επίσης κατανοητό, γιατί οι πλατωνιστές και αριστοτελιστές απεχθάνονταν αυτόν τον μεγάλο φιλόσοφο, τους μαθητές του και τη φιλοσοφία τους και γιατί συνεχίζεται αυτή η εχθρότητα μέχρι των ημερών μας από όλους τους ελιτίστικους μηχανισμούς.

Περίπου 300 χρόνια μετά την εποχή του Επίκουρου, γράφει ο Πλούταρχος (~50 – 125 μ.Χ.) ότι ο ιδρυτής της Σχολής του «Κήπου» προσπάθησε να ανατρέψει τους «θεσμούς της πόλης» και ότι θεωρούσε τον εαυτό του «σοφότερο από τον Πλάτωνα» – έγκλημα καθοσιώσεως για τους ολιγαρχικούς. Γι’ αυτές λοιπόν τις αντιλήψεις έπρεπε, σύμφωνα με τον Πλούταρχο που είχε ο ίδιος ολιγαρχικές προτιμήσεις, να μαστιγωθούν όλοι οι επικούρειοι, όχι με το απλό μαστίγιο αλλά με το αστραγωτό! Αυτή η εκδήλωση αντιπάθειας και εκδικητικότητας δείχνει, πόση επιρροή πρέπει να είχαν ακόμα κατά το 2ο μ.Χ. αιώνα στην κοινωνία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας οι επικούρειοι φιλόσοφοι.

Ο Επίκουρος δεν έτυχε μέχρι σήμερα, λόγω των δημοκρατικών και φυσιοκρατικών του αντιλήψεων, οποιασδήποτε προβολής μέσα από τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα, τα οποία κατά κύριο λόγο στηρίζουν ακόμα ολιγαρχικές και θεοκρατικές αντιλήψεις. Μόλις τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στα ελληνικά σχολικά βιβλία δειλά η βιογραφία του Επίκουρου και αναπτύσσεται η φιλοσοφία του. Μερικοί σύγχρονοι δυσφημιστές εξηγούν δε, κάνοντας μεταφραστικά άλματα, ότι το λάθε βιώσας (= να ζεις απαρατήρητος) του σπουδαίου αυτού φιλοσόφου σημαίνει πως κάποιος ζει λαθραία, σε βάρος των άλλων – ένα ακόμα δείγμα της διαχρονικής οπισθοδρομικής αθλιότητας που υποστηρίζεται κατά κανόνα από μηχανισμούς προπαγάνδας, θεσμοποιημένους και άτυπους.

Στ. Φραγκόπουλος.

Ανιχνευτής ο Επικούρειος Πέπος.

Τρώγοντας στο Μουσείο της Ακρόπολης. Από τον τακτικό θαμώνα Επικούρειου Πέπου.

Μεσημεράκι Σαββάτου, και αφού περιηγηθήκαμε ακόμη μία φορά στο ωραιότερο – δεν είναι υπερβολή – αρχαιολογικό μουσείο του κόσμου με την ωραιότερη θέα του πλανήτη – ούτε αυτό είναι υπερβολή –, ανεβήκαμε στον τελευταίο όροφο για ένα πρόχειρο, νομίζαμε, γεύμα.
Η ευρύχωρη αίθουσα ήταν ήδη γεμάτη καθ' ότι οι αλλοδαποί επισκέπτες γευματίζουν νωρίς, χωρίς φασαρία και φωνές, με σερβιτόρους που έμοιαζαν να εκτελούν χορευτικές φιγούρες ανάμεσα στα τραπέζια, καλογυαλισμένοι, πολύγλωσσοι, χαμογελαστοί, με την έκφραση του συνεπούς επαγγελματία που σπάνια συναντάς σ’ αυτή τη χώρα. 

Από τις μεγάλες τζαμαρίες έμπαινε και καθόταν παρέα στο τραπέζι σου η Ακρόπολη, στο πιάτο, τόσο κοντά που, να, αν απλώσεις το χέρι, χαϊδεύεις τη δεξιά κολόνα του Παρθενώνα. Οι άνθρωποι. Της απόλυτης ανωνυμίας, κατ' απαίτηση των ιδίων. «Ο στόχος δεν είναι να φανούμε ως άτομα. Είμαστε κομμάτι του μουσείου, της ζωντανής ελληνικής κουζίνας, ήρθαμε για να αποδείξουμε ότι μπορούμε να διαχειριστούμε την ελληνική παράδοση με σύγχρονη ματιά χρησιμοποιώντας εξαιρετικές τοπικές πρώτες ύλες, να διατηρήσουμε αυστηρά την εποχικότητα των πιάτων, να δείξουμε ακόμη ένα κομμάτι του πολιτισμού μας.
Να φανταστείς, τη Σαρακοστή, όλα τα πιάτα ήταν νηστίσιμα εκτός από ένα-δύο για τους επίμονους κρεοφάγους» μου είπε η υπεύθυνη του εστιατορίου. Σέβομαι την παράκληση-απαίτηση και δεν αποκαλύπτω ονόματα, εκτός από τον Στέφαν Ανδρέου, τον νεαρό υπεύθυνο για την κουζίνα σεφ, έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις. Πάντως, ο επαγγελματισμός και ο σεβασμός σε έμψυχο και άψυχο υλικό φωνάζουν από μακριά. Το φαγητό. Δεν ξέρω τι θα έπρεπε να πρωτογράψω. Οτι τα κουλούρια Θεσσαλονίκης ζυμώνονται και ψήνονται καθημερινά στους φούρνους τους για να σερβιριστούν με γλυκιά γραβιέρα, ότι με τον ελληνικό καφέ της χόβολης προσφέρουν φρεσκοφτιαγμένο παστέλι απίστευτης νοστιμιάς ή ότι τα τσιπς – ναι, τα πατατάκια – κόβονται στο χέρι και τηγανίζονται λίγα λεπτά προτού σερβιριστούν;
Στη... σοβαρή κουζίνα τώρα οι εκπλήξεις ακολουθούν η μία την άλλη. Φάβα σαντορινιά με αγκιναράκι τηνιακό τουρσί από τα χέρια τους, φακοσαλάτα με γαύρο αρωματισμένο με βότανα, χταποδάκι μαγειρεμένο με μελιτζάνες και πράσινες ελιές και ζουμερά μπιφτέκια σχάρας ήταν τα πρώτα πιάτα που απολαύσαμε χωρίς να αφήσουμε ούτε ένα σπυρί της ευγένειας στο πιάτο.
Από τον «επίσημο» κατάλογο της Παρασκευής το λαβράκι φιλέτο καπνισμένο σε φύλλα ευκαλύπτου με σάλτσα μελισσόχορτου και μελιτζάνα ήταν απλά συγκινητικό και τα αρώματά του τόσο διεγερτικά της όρεξης και τόσο ιδανικά συνδυασμένα που μας έστειλαν αδιάβαστους. Το αυτό συνέβη και με τις εξαιρετικές ισορροπίες σε αρώματα και υφές που είχε το συκώτι με πορτοκάλι και πιπεριές. Το σέρβις. Μπορείς με 40 άτομα στην κουζίνα και στο σερβίρισμα να εξυπηρετείς χωρίς καθυστερήσεις, με χαμόγελο και υποδειγματικό επαγγελματισμό 1.500 σε μέσο όρο άτομα ημερησίως; Ναι, και το αποδεικνύουν καθημερινά και έμπρακτα οι εργαζόμενοι στο συγκεκριμένο εστιατόριο. Το κρασί. Ξεκινώντας από 15 ευρώ για έναν λευκό Ορεινό Ηλιο ή 21 ευρώ για το λευκό Thema από το Κτήμα Παυλίδη ή 17 ευρώ για τη Μαντίνεια του Νασιάκου, μπορώ να πω ότι οι τιμές είναι πολύ φιλικές στον καταναλωτή. Οι τιμές. Σαλάτες 5,5-7,50 ευρώ, πρώτα  6,5-9,5 ευρώ, κύρια 7,50-9,50 ευρώ. Στον κατάλογο της Παρασκευής – που το εστιατόριο μένει ανοιχτό ως τα μεσάνυχτα για δείπνα με Ακρόπολη και φεγγαράδα – οι τιμές σε κάποια κύρια πιάτα φτάνουν τα 22 ευρώ. Τελική εκτίμηση. Αν είναι να απολαύσω ένα γεύμα με εξαιρετική πρώτη ύλη, ελληνική γεύση και συγκλονιστική θέα, θα πάω χωρίς δεύτερη σκέψη στο Μουσείο της Ακρόπολης. Το ίδιο και αν αποφασίσω να δείξω σε αλλοδαπό φίλο τι σημαίνει ολοκληρωμένη εικόνα της Αθήνας που αγαπάω. Δεν μπορώ να μην τον περάσω από αυτό το εστιατόριο.
Η υπεύθυνη ομάδα αποδεικνύει ότι όλες οι δικαιολογίες για τιμές, κόστη και άλλα συναφή είναι παραμύθια, παραδίδοντας μαθήματα ελληνικής γευσης υψηλής ποιότητας καθημερινά σε πάνω από 1.000 επισκέπτες.
Οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15, Αθήνα.
Δεν χρειάζεται να πληρώσετε εισιτήριο για να ανεβείτε στο εστιατόριο. Για το βράδυ της Παρασκευής πραγματοποιούνται τηλεφωνικές κρατήσεις τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του Μουσείου στο τηλ. 210 9000.915πηγή το βήμα.

Η ηθική διδασκαλία του Κομφούκιου. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Ο Κομφούκιος (551-479 π.X.) ήταν Κινέζος σοφός και εισηγήθηκε δικό του φιλοσοφικο-ηθικο-κοινωνικό σύοτημα, τον κομφουκιανιομό. Το όνομα του αποτελεί εκλατινισμένη εκδοχή του Κουνγκ φου τζου, που σημαίνει ο δάσκαλος Κουνγκ. Καταγόταν από ευγενή οικογένεια και έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία και μεγάλωσε μέσα σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες.

Αν και αυτοδίδακτος, κατόρθωσε να γίνει ο πιο μορφωμένος άνθρωπος του τόπου του. Στη νεότητα του ακολούθησε διάφορα επαγγέλματα, όπως φύλακας σε σιταποθήκη και επόπτης σε ποίμνιο, τα οποία, λόγω των συγκρούσεων του με τους προϊσταμένους του, δεν άσκησε επί μεγάλο χρονικό διάστημα. Από νωρίς, επίσης, άρχισε να διδάσκει και έδειξε ενδιαφέρον για την πολιτική. O τρόπος της διδασκαλίας του βασιζόταν στην ενεργό συμμετοχή του μαθητή· «αν», έλεγε χαρακτηριστικά, «όταν δείχνω μία πλευρά του θέματος, ο μαθητής δεν μπορεί να υπολογίσει τις άλλες τρεις μόνος του, δεν συνεχίζω».

Σε ηλικία πενήντα ενός ετών ο Κομφούκιος έγινε υπουργός δικαιοσύνης, στην ιδιαίτερη πατρίδα του – θέση την οποία εγκατέλειψε ύστερα από πέντε περίπου χρόνια, όταν δεν του προκαλούσε πλέον ενδιαφέρον. Αποφάσισε, τότε, με ορισμένους μαθητές του να ταξιδέψει σε εννέα επαρχίες της Κίνας. Ύστερα από δέκα τρία χρόνια, όμως, εγκατέλειψε το βίο του πλάνητος, όταν διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να επηρεάσει με τις απόψεις του τους κυβερνήτες και, σε ηλικία εξήντα οκτώ ετών, επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, για να συνεχίσει εκεί πια το διδακτικό έργο του.

H διδασκαλία του αποτελεί συλλογή αφενός μεν αποφθεγμάτων του ίδιου και των μαθητών του, αφετέρου δε συζητήσεων μεταξύ αυτού και μαθητών του. H ύψιστη ηθική αρχή, κατά αυτόν, είναι το γιεν, που σημαίνει την αγάπη, τη φιλανθρωπία, τη μεγαλοθυμία, την καλοσύνη·

«γιεν είναι να αγαπάει κανείς τους ανθρώπους με χαρά από τα μύχια της ψυχής του».

To γιεν είναι μία αρχή, την οποία θα πρέπει να καλλιεργήσουν οι άνθρωποι μέσα τους, ώστε να μπορέσει αυτή να επηρεάσει τις σχέσεις των με τους άλλους. O καλύτερος τρόπος, για να προσεγγίσει και να κατανοήσει κανείς τη σημασία του γιεν, είναι να βάζει τον εαυτό του στη θέση των άλλων και, έτσι, να συμπεριφέρεται ανάλογα.

Τα δύο βασικά αξιώματα του Κομφούκιου, εν προκειμένω, είναι: «Να μην κάνεις στους άλλους ό,τι δεν θα σου άρεσε για τον εαυτό σου» και «Να κάνεις στους άλλους εκείνο που θα ήθελες να κάνεις για τον εαυτό σου».

Δίδαξε περισσότερο για τη ζωή και τον άνθρωπο παρά για το θάνατο και τα πνεύματα. «Ο άνθρωπος είναι που κάνει τον δρόμο μεγάλο και όχι ο δρόμος που κάνει τον άνθρωπο μεγάλο», υποστήριξε.

Αντιδιέστειλε, επίσης, τον τσουντζου, τον ανώτερο άνθρωπο, ο οποίος διέπεται από το γιεν και χαρακτηρίζεται από τη γαλήνη και την ηρεμία, προς τον κατώτερο άνθρωπο, που έχει ως στόχο του το κέρδος και διακατέχεται από την ανησυχία και την αγωνία, και διακήρυξε ότι το ιδεώδες είναι η εναρμόνιση του ανώτερου ανθρώπου με το ορθά ταξινομημένο κοινωνικό περιβάλλον, η οποία προσδιορίζεται από τις αμοιβαίες ηθικές υποχρεώσεις, που περιλαμβάνονται στις πέντε βασικές ανθρώπινες σχέσεις – μεταξύ κυβερνήτη και υπουργού, μεταξύ πατέρα και γιου, μεταξύ μεγαλύτερου και μικρότερου αδελφού, μεταξύ συζύγων και μεταξύ φίλων.

Αποφθέγματα

* * * Η σιωπή είναι ένας πιστός φίλος που ποτέ δε θα σε προδώσει. 

* * * Διάλεξε μια δουλειά που σ’ αρέσει και δε θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου.

* * * Κάποτε οι άνθρωποι σπούδαζαν για να τελειοποιούν τον εαυτό τους. Τώρα σπουδάζουν για να προξενούν τον θαυμασμό των άλλων.

* * *  Η γνώση χωρίς την εμπειρία δεν είναι παρά ένα άχρηστο στολίδι.

* * *  Τρεις είναι οι δρόμοι προς τη σύνεση: ο δρόμος σκέψης ο πιο ευγενικός, ο δρόμος

* * *  Ακόμη και η μικρή ανυπομονησία μπορεί να εμποδίζει στην πραγματοποίηση των μεγάλων στόχων.

* * * Μια έννοια που έχει τη δύναμη να ρυθμίζει όλη τη ζωή μας: Επιείκεια.

* * *  Όσο πιο αυστηρά και άσπλαχνα κρίνεις τον εαυτό σου, τόσο πιο δίκαια και με επιείκεια θα κρίνεις τους άλλους.

* * *  Ο άνδρας με αρετή είναι απαιτητικός με τον εαυτό του, ενώ ο μικρός άνθρωπος είναι απαιτητικός με τους άλλους.

* * *  Ο άνδρας με αρετή λυπάται πως δεν είναι τέλειος, δεν λυπάται πως δεν είναι διάσημος.

* * *  Εμπειρία: ένα μικρό φανάρι που κρέμεται πίσω από την πλάτη μας και φωτίζει τον δρόμο που έχουμε είδη περάσει.

* * *  Ο ανώτερος άνθρωπος κρίνει τον εαυτό του, ο κατώτερος κρίνει τους άλλους …

* * *  Ο ευγενικός άνδρας πάντα έχει ατάραχη ψυχή. Ο παλιάνθρωπος είναι πάντα γεμάτος έγνοιες.

*  *  *  Μόνο οι γυναίκες και οι μικροπρεπείς είναι κουραστικοί μες στο σπίτι. Όταν αποκτήσουν οικειότητα μαζί σου, παύουν να συμβιβάζονται. Και όταν τους κρατάς σε απόσταση, γίνονται εκδικητικοί.

*  *  *  Ξέχνα τις προσβολές, αλλά ποτέ μη ξεχνάς την καλοσύνη.

Τούρκικες λέξεις που έχουμε την κακή; συνήθεια να χρησιμοποιούμε στην καθημερινοτητά μας.

Καθημερινά χρησιμοποιούμε πολλές δεκάδες λέξεις οι οποίες είναι τουρκικές και έχουν παρεισφρύσει στη γλώσσα μας χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή τους και την αντίστοιχη ελληνική έννοια.
Γράφει ο συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com:

1. Αγάς (δεσποτικός-αυταρχικός),
2. Αγιάζι (πρωινό ή νυχτερινό κρύο),
3. Αλάνα (ανοιχτός χώρος),
4. Αλάνι (αλήτης)
5. Γιακάς (περιλαίμιο),
6. Γιαπί (οικοδομή),
7. Γιαρμάς (ροδάκινο),
8. Γιαούρτι (πηγμένο γάλα)
9. Γιλέκο (περιθωράκιον)
10. Γινάτι (πείσμα),
11. Γιουρούσι (επίθεση)
12. Γκάιντα (άσκαυλος),
13. Γκέμι (χαλινάρι)
14. Γλέντι (διασκέδαση)
15. Γούρι (τύχη),
16. Γρουσούζης (κακότυχος),
17. Δερβένι (κλεισούρα),
18. Εργένης (άγαμος),
19. Ζαμάνια (μεγάλο χρονικό διάστημα),
20. Ζαρζαβατικά (λαχανικά),
21. Ζόρι (δυσκολία),
22. Ζουμπούλι (υάκινθος),
23. Καβγάς (φιλονικία),
24. Καβούκι (καύκαλο),
25. Καβουρδίζω (φρυγανίζω-ξεροψήνω),
26. Καζάνι (λέβητας),
27. Καΐκι (βάρκα)
28. Καλέμι (γραφίδα),
29. Καλούπι (μήτρα-πρότυπο),
30. Κάλπικος (κίβδηλος),
31. Καπάκι (σκέπασμα- κάλυμμα),
32. Καραούλι (φρουρά-σκοπιά),
33. Καρπούζι (υδροπέπων),
34. Κασμάς (αξίνα-σκαπάνη)
35. Κατσίκα (ερίφι-γίδα)
36. Καφάσι (κιβώτιο),
37. Κελεπούρι (ανέλπιστο εύρημα)
38. Κέφι (ευδιαθεσία)
39. Κιμάς (ψιλοκομμένο κρέας),
40. Κιόσκι (περίπτερο),
41. Κολάι (ευκολία-άνεση),
42. Κολαούζος (οδηγός),
43. Κόπιτσα (πόρπη),
44. Κοτζάμ (τεράστιος-πελώριος),
45. Κοτσάνι (μίσχος),
46. Κότσι (αστράγαλος),
47. Κουβαρντάς (γενναιόδωρος-ανοιχτοχέρης)
48. Κουβάς (κάδος-αγγείο),
49. Κουμπαράς (δοχείο χρημάτων),
50. Κουσούρι (ελάττωμα-μειονέκτημα),
51. Κουτουρού (ασύνετα-απερίσκεπτα),
52. Λαγούμι (υπόνομος-οχετός),
53. Λαπάς (χυλός),
54. Λεβέντης (ανδρείος-ευσταλής),
55. Λεκές (κηλίδα),
56. Λελέκι (πελαργός),
57. Λούκι (υδροσωλήνας),
58. Μαγιά (προζύμη-ζυθοζύμη),
59. Μαγκάλι (πύραυνο),
60. Μαγκούφης (έρημος),
61. Μαϊντανός (πετροσέλινο-μακεδονίσι)
62. Μαντζούνι (φάρμακο),
63. Μαούνα (φορτηγίδα)
64. Μανάβης (οπωροπώλης),
65. Μαράζι (φθίση),
66. Μαραφέτι (μικρό εργαλείο),
67. Μασούρι (μικρό ξύλο),
68. Μαχαλάς (συνοικία),
69. Μεζές (ορεκτικά),
70. Μελτέμι (άνεμος ετησίας),
71. Μενεξές (εύοσμο λουλούδι),
72. Μεντεσές (στρόφιγγα),
73. Μεράκι (πόθος),
74. Μερεμέτι (επισκευή-επιδιόρθωση)
75. Μουσαμάς (κερωμένο-αδιάβροχο ύφασμα),
76. Μουσαφίρης (φιλοξενούμενος-επισκέπτης),
77. Μπαγιάτικο (μη νωπό),
78. Μπαγλαρώνω (δένω-φυλακίζω),
79. Μπαϊράκι (σημαία)
80. Μπακάλης (παντοπώλης),
81. Μπαλτάς (πελέκι),
82. Μπάμια (ιβίσκος ο εδώδιμος),
83. Μπαμπάς (πατέρας),
84. Μπάμπαλης (ο πολύ γέρος),
85. Μπαξές (περιβόλι-κήπος),
86. Μπαρούτι (πυρίτιδα),
87. Μπατζάκι (κνήμη-σκέλη),
88. Μπατζανάκης (σύγαμπρος-συννυφάδα),
89. Μπατίρισα (πτωχεύω-χρεοκοπώ),
90. Μπαχαρικό (αρωματικό άρτυμα),
91. Μπεκρής (μέθυσος),
92. Μπελάς (ενόχληση),
93. Μπινές (κίναιδος-ασελγής)
94. Μπογιά (βαφή-χρώμα),
95. Μπογιατζής (ελαιοχρωματιστής)
96. Μπόι (ανάστημα-ύψος),
97. Μπόλικος (άφθονος)
98. Μπόρα (καταιγίδα)
99. Μπόσικος (χαλαρός),
100. Μποστάνι (λαχανόκηπος),
101. Μπούζι (πάγος-ψύχρα),
102. Μπουλούκι (στίφος-άτακτο πλήθος),
103. Μπουλούκος (καλοθρεμμένος-παχουλός),
104. Μπουνταλάς (κουτός-ανόητος),
105. Μπουντρούμι (φυλακή),
106. Μπουρί (καπνοσωλήνας),
107. Μπούτι (μηρός),
108. Μπούχτισμα (κορεσμός),
109. Νάζι (κάμωμα-φιλαρέσκεια),
110. Νταβαντούρι (σύγχυση)
111. Νταμάρι (φλέβα-λατομείο),
112. Νταμπλάς (αποπληξία),
113. Νταντά (παραμάνα-τροφός),
114. Νταραβέρι (συναλλαγή-αγοραπωλησία) *** Λάθος, το νταραβέρι είναι ιταλικής προέλευσης (dare e avere, δούναι και λαβείν). Το τουρκογενές αντίστοιχο είναι το αλισβερίσι.
115. Ντελάλης (διαλαλητής),
116. Ντελής (παράφρονας),
117. Ντέρτι (καημός)
118. Ντιβάνι (κρεβάτι)
119. Ντιπ για ντιπ (ολωσδιόλου),
120. Ντουβάρι (τοίχος),
121. Ντουλάπι (ιματιοθήκη),
122. Ντουμάνι (καταχνιά-καπνός),
123. Ντουνιάς (κόσμος-ανθρωπότητα),
124. Παζάρι (αγορά-διαπραγμάτευση),
125. Παντζάρι (κοκκινογούλι-τεύτλο),
126. Πατζούρι (παραθυρόφυλλο),
127. Παπούτσι (υπόδημα),
128. Περβάζι (πλαίσιο θυρών),
129. Πιλάφι (ρύζι),
130. Πούστης (κίναιδος-ασελγής)
131. Ραχάτι (ησυχία)
132. Ρουσφέτι (χαριστική εξυπηρέτηση),
133. Σακάτης (ανάπηρος),
134. Σαματάς (θόρυβος),
135. Σεντούκι (κιβώτιο),
136. Σέρτικο (τσουχτερό, βαρύ),
137. Σινάφι (συντεχνία, κοινωνική τάξη),
138. ΣιντριβάνιΙ(πίδακας),
139. Σιρόπι (πυκνόρρευστο διάλυμα ζάχαρης),
140. Σαΐνι (ευφυής),
141. Σοβάς (ασβεστοκονίαμα),
142. Σόι (καταγωγή-γένος),
143. Σοκάκι (δρόμος),
144. Σόμπα (θερμάστρα),
145. Σουγιάς (μαχαιράκι),
146. Σουλούπι (μορφή-σχήμα)
147. Ταβάνι (οροφή),
148. Ταμπλάς (αποπληξία-συγκοπή),
149. Ταπί (χωρίς χρήματα)
150. Ταραμάς (αυγοτάραχο),
151. Τασάκι (σταχτοδοχείο),
152. Ταχίνι (αλεσμένο σουσάμι),
153. Ταψί (μαγειρικό σκεύος),
154. Τεκές (καταγώγιο)
155. Τεμπέλης (οκνηρός-ακαμάτης),
156. Τενεκές (δοχείο),
157. Τερτίπι (τέχνασμα-απάτη),
158. Τεφαρίκι (εκλεκτό-αριστούργημα),
159. Τεφτέρι (κατάστιχο)
160. Τζάκι (παραγώνι),
161. Τζάμι (υαλοπίνακας-γυαλί),
162. Τζάμπα (δωρεάν),
163. Τζαναμπέτης (κακότροπος-δύστροπος),
164. Τόπι (σφαίρα),
165. Τουλούμι (ασκός),
166. Τουλούμπα (αντλία),
167. Τουμπεκί (σιωπή),
168. Τράμπα (ανταλλαγή),
169. Τσαίρι (λιβάδι-βοσκοτόπι),
170. Τσακάλι (θώς),
171. Τσακίρης (γαλανομάτης),
172. Τσακμάκι (αναπτήρας),
173. Τσάντα (δερμάτινη θήκη),
174. Τσαντίρι (σκηνή),
175. Τσαπατσούλης (ανοικοκύρευτος-άτσαλος),
176. Τσάρκα (επιδρομή-περιπλάνηση),
177. Τσαντίζω (εξοργίζω-προσβάλω),
178. Τσαχπίνης (κατεργάρης-πονηρός),
179. Τσέπη (θυλάκιο)
180. Τσιγκέλι (αρπάγη-σιδερένιο άγκιστρο),
181. Τσιγκούνης (φιλάργυρος)
182. Τσιμπούκι (καπνοσύριγγα),
183. Τσιράκι (ακόλουθος),
184. Τσίσα (ούρα)
185. Τσίφτης (άψογος-ικανός) **αυτό είναι μάλλον λάθος, διότι ο τσίφτης πρέπει να πρόερχεται από τα αλβανικά· αντικαταστήστε το με το "τσιφλίκι"
186. Τσιφούτης (φιλάργυρος),
187. Τσομπάνης (βοσκός-ποιμένας)
188. Τσουβάλι (σακί),
189. Τσουλούφι (δέσμη μαλλιών),
190. Τσογλάνι (νέος)
191. Τσοπάνης (βοσκός) Υπάρχει και πιο πάνω, ας βάλω στη θέσητου το τσουρέκι να μη χαλάσει η αρίθμηση
192. Φαράσι (φτυάρι-σκουπιδολόγος),
193. Φαρσί (τέλεια-άπταιστα),
194. Φιντάνι (φυτώριο),
195. Φιστίκι (πιστάκη),
196. Φιτίλι (θρυαλλίδα),
197. Φλιτζάνι (κύπελλο),
198. Φουκαράς (κακομοίρης-άθλιος),
199. Φουντούκι (λεπτοκάρυο-λεφτόκαρο),
200. Φραντζόλα (ψωμί),
201. Χαβάς (μουσικός σκοπός)
202. Χαβούζα (δεξαμενή νερού),
203. Χάζι (ευχαρίστηση),
204. Χαλαλίζω (συγχωρώ),
205. Χάλι (άθλιο),
206. Χαλί (τάπητας),
207. Χαλκάς (κρίκος),
208. Χαμάλης (αχθοφόρος)
209. Χαμπάρια (αγγελία-νέα),
210. Χάνι (πανδοχείο),
211. Χάπι (καταπότι),
212. Χαράμι (άδικα),
213. Χαρμάνης (χασισοπότης),
214. Χαρτζιλίκι (μικρό χρηματικό ποσό),
215. Χασάπικο (κρεοπωλείο),
216. Χατίρι (χάρη),
217. Χαφιές (καταδότης),
218. Χουζούρεμα (ανάπαυση),
219. Χούι (ιδιοτροπία),
220. Χουνέρι (πάθημα-εξαπάτηση)

Πηγή: Οι 200 τούρκικες λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και δεν το ξέρουμε [λίστα] | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/114550/oi-200-toyrkikes-lexeis-poy-hrisimopoioyme-kathimerina-kai-den-xeroyme-lista#ixzz4NFEOj6Em

Πηγή: Οι 200 τούρκικες λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και δεν το ξέρουμε [λίστα] | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/114550/oi-200-toyrkikes-lexeis-poy-hrisimopoioyme-kathimerina-kai-den-xeroyme-lista#ixzz4NFDjanOG

ΓΟΡΓΟΓΥΡΙ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ! Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ! ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΕ ΣΤΗ ΣΥΝΝΕΦΟΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συνάνθρωποι πως είναι δυνατόν να δεχθείς το θάνατο ενός παλληκαριού μόλις 17 ετών; Σήμερα αναχώρησε από τον πλανήτη Γη ο Λάμπρος Αργυρίου, λένε πως υπάρχει μια συννεφοχώρα όπου εκεί κατοικούν μόνον άγγελοι. Έστω και αν είναι αλήθεια πως ο Λάμπρος πήγε εκεί, αναρωτιέμαι, ποιος τον ρώτησε αν ήθελε να πάει, τι στιγμή που δεν είχε προλάβει να γευτεί τη ζωή στη Γή; Ποιος θα παρηγορήσει τους γονείς αυτού του παιδιού, και με τι λόγια; Η λέξη τραγωδία ίσως δεν εκφράζει αυτό που ζουν οι γονείς. Κάποια στιγμή που βρέθηκε συμβατός δότης, (αδερφός του Λάμπρου), διαφάνηκε πως ο Λάμπρος θα ήταν ο νικητής, δυστυχώς αυτές οι ελπίδες έμειναν ελπίδες. Για δυο χρόνια έδωσε τη μάχη με την λευχαιμία αλλά τελικά υπέκυψε σήμερα. Φίλες και Φίλοι πόσο πικρή είναι η ζωή για μερικούς συνανθρώπους μας; Ένα μεγάλο ευχαριστώ θέλω να πω σε όλους τους φίλους των Αθηνών που έδωσαν αίμα για τον Λάμπρο. Ελπίζω και εύχομαι οι γονείς να βρουν το κουράγιο και να σταθούν στα πόδια τους, γιατί αν μη τι άλλο πρέπει να συμπαρασταθούν στ' άλλα δυο παιδιά τους.
Λάμπρο προσπαθώ να βρω λόγια για να γράψω αυτό το κείμενο και δεν τα καταφέρνω. Αντίο μικρέ μου φίλε, καλό ταξίδι στις μνήμης τον παράδεισο. Επικούρειος Πέπος.

'ΚΕΙ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΣ ΚΑΡΔΟΥΛΑ ΜΟΥ

‘Κει που θα πας καρδούλα μου, στη σκάλα που θ’ ανέβεις,
Θα βγουν οι νιοι, θα βγουν οι νιες, θα βγουν τα παλικάρια
Να σε δεχτούν και να σε ιδούν, να πιάκουν τ’ άλογό σου,
Κι ο μαύρος καμαρώνοντας θα σειέται, θα λυγιέται.
Κι αν σε ρωτήσουν, γιόκα μου, κι αν θα σου ειπούν, παιδί μου,
«Σαν τι μαντάτα ήφερες απ’ τον Απάνω κόσμο;»
Πες τους οι μάνες θλίβονται για τα καψοπαίδια τους,
Που τάφαγεν η μαύρη γης και τ’ άραχνο το χώμα.

 Ηπειρώτικο μοιρολόι από την περιοχή της Κόνιτσας και τη συλλογή του ΡΕΜΠΕΛΗ σε ψηφιακή μεταγραφή από την "ΑΠΕΙΡΟ" στο πλαίσιο του προγραμματος "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ"

Ησουν παιδί στα δεκαεφτά 
που τώρα έχεις πετάξει  
ποιος θα σου φέρει αγάπη μου  
το γράμμα που 'χα τάξει  

και σαν πουλί που πέταξε
η πικραμένη σου ζωή, 
πέταξε πάει και σού 'φυγε
η δροσερή πνοή 

Σήμερα θα σου δώσω γιόκα μου
το τελευταίο μου φιλί  

Ο Λάμπρος μου πέθανε στα δεκαεφτά του χρόνια
κι ήταν όλη η ζωή μπροστά του
η κουρασμένη του σκιά τώρα πετά στα κλώνια, 
φέρνει δροσιά στ' αηδόνια  

Ποιος θα σου δείξει γιέ μου
πού 'ναι του ονείρου ο δρόμος 
αφού πεθάναμε μαζί εγώ κι ο ταχυδρόμος.

Ένα κεράκι που το έλεγαν Λάμπρο έσβησε!!!

Νέο σοκ προκαλεί στην τοπική κοινωνία ο θάνατος του 17χρονου...
Λάμπρου Αργυρίου, γιου του επί σειρά ετών οδηγού του Μητροπολίτη πρ. Τρίκκης κ. Αλεξίου, Κώστα Αργυρίου.
Το νεαρό παιδί έδινε γενναία μάχη τα τελευταία 2 χρόνια για να ξεπεράσει αιφνίδιο πρόβλημα υγείας. Με το σθένος του έδινε κουράγιο και δύναμη στους γύρω του. Λύγισε το μεσημέρι του Σαββάτου σε ηλικία μόλις 17 ετών, αφήνοντας απαρηγόρητους πίσω τους γονείς του Κώστα και Βάσω (επίσης υπάλληλο της Μητροπόλεως Τρίκκης & Σταγών), τα δυο του αδέλφια Νίκο και Βιργινία , παππούδες και γιαγιάδες.
Κηδεύεται στη 1 μ.μ. το μεσημέρι της Κυριακής εκ του Ι.Ν. Γεννήσεως Θεοτόκου Γοργογυρίου Τρικάλων.
Η σορός θα μεταφερθεί στην οικία της οικογένειας στο Γοργογύρι στις 9 π.μ. της Κυριακής.
Από το trikalavoice.gr  θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του.

Θανάσης Κωσταβάρας, Μικρό Ανθολόγιο (επιλογή: Χρήστος Αγγελακόπουλος)

Φίλες και Φίλοι σας καλησπερίζω από τη συνοικία των Θεών, όπως σας έχω ήδη ενημερώσει την Κυριακή 23 Οκτωβρίου θα γίνει ο γύρος της Αθήνας όσοι πιστοί προσέλθετε. Το ποιητικό μενού σήμερα έχει Θανάση Κωσταβάρα η επιλογή-πρόταση έγινε Δανάη. Δανάη σ' ευχαριστώ, με εξέπληξες πολύ ευχάριστα, είχα μια υποψία πως μπορεί να συνέχιζες να είσαι μαζί μας μέσω του ιστολογίου αλλά δεν φανταζόμουν πως αυτό το έκανες σε καθημερινή βάση. Εννοείται πως θα αναρτήσω και τα υπόλοιπα ποιήματα που μ' έστειλες. Να είσαι πάντα καλά και ελκυστική-χαρισματική όπως σε γνώρισα στη Στοά του Βιβλίου. Ακόμα δεν έχω προγραμματίσει κάτι. Γι' αυτό που με ρώτησες ναι πάνε όλα κατ' ευχήν, αν ξεπεράστηκε; θέλω να πιστεύω πως ναι. Παρακαλώ αναζητήστε τις μουσικές προτάσεις που σας είχα στείλει στο προηγούμενο μέιλ. Σας χαιρετώ, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πεπος.

(Το εκδοτικό γεγονός της Χρονιάς
'Οπως μας πληροφορεί ο γιός της Αγγελικής και του Θανάση Κωσταβάρα, Κωνσταντίνος, ετοιμάζονται
τα άπαντα του Θανάση Κωσταβάρα και θα κυκλοφορήσουν λίαν συντόμως από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης)

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Σαν το αγρίμι έζησα.
Στυλώνοντας πάντα τ' αυτί μου.
Αλλάζοντας πρόσωπο κι όνομα
Ανάμεσα σε τουφέκια, σίδερα και σκοινιά.
Μες σε πηγάδια έριξαν τον ύπνο μου.
Σκυλιά και σύρματα ξέσκισαν το κορμί μου.
Δεν μου άφησαν τίποτα.
Τη σιωπή μου γλίτωσα μόνο.
Σαν το αγρίμι έζησα τη ζωή μου.
Από την «ΚΑΤΑΘΕΣΗ» - 1965

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ
Σαν το άνθος της βουκαμβίλιας
αέρινο
είναι το χάδι σου.
Και σαν του ροδιού τους σπόρους
αμέτρητα
τα χαρίσματά σου.
Κι όπως του ρυακιού το ανάβρυσμα
έτσι κυλάει η φωνή σου.
Καθώς μου τραγουδάει τα κελαρυστά
ρήματα της Αγάπης.
Μου περιγράφει τα φανταστικά ταξίδια
που μας έχει προγραμματίσει ο Έρωτας.
Τελικά, ένας ανθισμένος κήπος είσαι.
Μια όαση μέσα στην έρημο.
Με τα νερά, τα πουλιά
τα φιλιά και τα χάδια σου.
Από τους «ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥΣ» - 2006

ΘΑ 'ΡΘΕΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα ξέρω ποιος είμαι.
Δε θα μπορώ να χτίσω ένα λόγο
να ψελλίσω ένα πρόσωπο.
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα 'μαι μόνο πολύ λυπημένος.
Θα 'μαι χαμένος σ' έναν κόσμο ξένο για μένα
θα 'χω κιόλας απ' αυτόν ξεχαστεί.
Θα 'ρθει μια μέρα που δε θα 'χω τίποτε ωραίο να σου χαρίσω.
Θα κλείσω μόνο τα μάτια
Και θα προσπαθήσω να σε δω μ' έναν τρόπο αλλιώτικο.
Μα ούτε τα ριγηλά σκιρτήματα του κορμιού σου
θα μπορέσω να θυμηθώ
ούτε τα φλογερά μας οράματα
θα είμαι σε θέση να τραγουδήσω.
Κι έτσι όπως ήρθα, ξένος κι απελπισμένος
θα κινήσω να φύγω.
Θα γυρίσω πάλι σε κείνο το σκοτεινό τίποτα
χωρίς να κρατώ τίποτα πάνω μου.
έξω μόνο απ' τα βαθιά σημάδια που θα 'χουν αφήσει στο σώμα μου
τα εγκαυστικά φιλιά σου.
Κι απ' της φωνής σου τα χάδια που είναι χαραγμένα στους στίχους μου.
Μ' αυτά, μόνο απ' αυτά
εκεί που θα πάω, ίσως
μπορέσω να με γνωρίσουν.
Από τις «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ» - 2003

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ
Έψαχνα μέσα στις λύπες μου, να βρω τ' αρχαία φτερά μου.
Μα στα όνειρά μου χιόνιζε πάντα.
Κι ήμουνα μόνος στον κόσμο.
Ήμουνα μόνος κι απελπισμένος
σ' έναν κόσμο που περνούσε πλάι μου αδιάφορος.
Όπως όταν περνάει μέσα στη νύχτα ένα πλοίο κατάφωτο.
Με τις ορχήστρες του στα σαλόνια να παίζουν.
Κι έτσι, αργά και σίγουρα κι επιβλητικά
περνάει πλάι σ' έναν ναυαγισμένο και χάνεται.
Από το «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ» - 1995

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΡΟΥΣΣΩ
Έναν δυνάστη κρύβω στο σπίτι μου.
Μέρα νύχτα γυροφέρνει γρυλίζοντας
κι ούτε λεπτό δεν μ' αφήνει να ησυχάσω
να περιποιηθώ τις πληγές μου επιτέλους να κοιμηθώ
να ξεχάσω για λίγο τον πόνο μου.
Με σκοτώνει αυτή η εξάρτηση.
Μάταια προσπαθώ να βρω λύση στο πρόβλημα.
Αν και το χειρότερο είναι πως έχω πια συνηθίσει
κι ούτε ξέρω τι θα 'κανα δίχως αυτό.
Κι όμως αυτό το καταραμένο θηρίο
αυτό το αχόρταγο πλάσμα που μ' έχει ρημάξει
έρχονται ώρες που δείχνει σαν να με σκέφτεται.
Σαν να με λυπάται, έρχεται και ξαπλώνει στα πόδια μου.
Κι αρχίζει κάτι σαν κλάμα
κάτι σαν κελάρυσμα ρυακιού αρχίζει να βγαίνει από το στόμα του.
Από τις «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ» - 2003

Η ΜΟΙΡΑ ΜΙΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
Η φωνή μας
σαν τα τσαλακωμένα χαρτιά που τα παίρνει ο άνεμος.
Σαν πουλιά σκοτωμένα, φιμωμένοι οι στίχοι μας.
Κι όμως, κάτι κατορθώσαμε κάποτε.
Κάτι πιστέψαμε πως χρωστάμε ακόμα.
Γι' αυτό, έστω και με κομμένη τη γλώσσα
δίχως μιλιά
δεν σταματάμε
να τραγουδάμε.
Έξω από το τραγούδι, ο άνθρωπος
δεν είναι παρά ένα φοβισμένο αγρίμι.
Μέσα στο τραγούδι η καρδιά του χτυπάει πιο ανθρώπινα.
Ανάβει μυστικά φεγγάρια στα σκοτεινά, στα έρημα βράδια
κρατάει συντροφιά στους ξένους, στους κυνηγημένους
δίνει στους απελπισμένους κουράγιο.
Ας το πούμε μια φορά ακόμα: δίχως Ποίηση
δεν ξέρω αν υπάρχει ελπίδα στον κόσμο.
Πάντως δίχως τραγούδι
δεν υπάρχει Ομορφιά
Από «ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ» - 2007

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟ ΥΠΑΙΘΡΟ
Στρωμένα τραπέζια στη σειρά, με τη λιακάδα στον κήπο.
Άσπρα τραπεζομάντιλα, φαγητά και κρασιά
και φρέσκα λουλούδια στα βάζα.
Και το γραμμόφωνο παίζοντας αποσπάσματα από όπερες.
Ξαφνικά περνάει γρήγορα ένα κοπάδι πουλιά.
Κι ένα μαύρο σάλεμα στον αέρα, σαν προμήνυμα μπόρας.
Κι απ' το βάθος
φαίνεται να προβαίνει αργά
ο απρόσκλητος επισκέπτης.
Παράξενος άντρας, φορώντας άσπρο κοστούμι ξεχειλωμένο
και το πρόσωπο αθέατο.
Κρυμμένο πίσω απ' τα φύλλα.
Μοιάζει πάντως κανένας να μην τον γνωρίζει.
Ίσως μόνο ο πατέρας, που τον κοιτάζει μ' ένα φόβο αόριστο.
Εκείνος τον πλησιάζει και του απλώνει το χέρι.
Σαν να του λέει κιόλα κάτι, σαν να τον καλεί για έναν περίπατο.
Κι όπως, τελείως απρόθυμος, ο πατέρας σηκώνεται
αρχίζουν να πέφτουν οι πρώτες σταγόνες.
Όχι δυνατή όμως βροχή, μια σιγανή ψιχάλα, περίπου αθόρυβη.
Παγερή σιωπή σφραγίζει τώρα τα χείλη.
Από το γραμμόφωνο δεν ακούγεται παρά το ξύσιμο της βελόνας.
Όλος ο κήπος μυρίζει βρεγμένο χώμα, όλοι έχουν πια σηκωθεί.
Μερικοί ανοίγουν ομπρέλες.
Μια λύπη απλώνεται λίγο λίγο πάνω σ' όλα τα πρόσωπα.
Από το «ΒΑΘΟΣ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ» - 1993

ΣΑΝ ΤΑ ΕΡΗΜΙΚΑ ΔΕΝΤΡΑ
Έπρεπε να περάσουν τόσα και τόσα χρόνια
τόσοι μαύροι χειμώνες, τόση αφόρητη μοναξιά
για να φτάσει κάποτε σε κείνη τη γενναία πραότητα
που έχουν τα δέντρα.
Όχι όλα τα δέντρα.
Εκείνα που μέσα στην ερημιά μεγαλώνουν αφρόντιστα μόνα τους.
Και γεμίζουν φύλλα και κλώνους και δίνουν καρπούς που, αλίμονο
δεν έρχεται να τους μαζέψει κανένας.
Ώσπου αρκούνται να περιμένουν κάποιον οδοιπόρο τουλάχιστον
να του προσφέρουν τον ίσκιο τους.
Έτσι και κείνος.
Τόσο πολύ τον είχε πλουτίσει η βασανισμένη ζωή του
που τον έκανε ποιητή.
Και περίμενε χρόνια κάποιον να του μιλήσει η ποίησή του.
Να του χαρίσει έστω τον ίσκιο της.
Κι έτσι να ξοφλήσει κάτι απ' το χρέος του.
Γιατί είχε τόσον πλούτο αθησαύριστον μέσα του
που μια ζωή ονειρευόταν
να του δοθεί κάποτε η χάρη με τη ζεστή του φωνή να ντύσει
όλη τη γυμνή ανθρωπότητα.
Από τη «ΜΑΚΡΙΝΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΧΩΡΑ» - 1999

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΟΜΕΝΩΣ Η ΠΟΙΗΣΗ
Μη με ρωτάτε τι είναι η ποίηση.
Πέστε μου μόνο τι θα 'ταν η ζωή
δίχως αυτή.
Μιλάω για μένα βέβαια πάντα.
Αν και τι θα 'ταν ο κόσμος ολόκληρος.
Δίχως τ' όνειρο, δίχως την κρυφή ελπίδα για φυγή μέσα απ' τ' όνειρο.
Δίχως το άλλο πρόσωπο του χρόνου, την άλλη φωνή.
Δίχως την αυταπάτη ακόμα
πως πάντα ήμασταν φωτεινοί
πως δεν είμαστε για πάντα κλεισμένοι
μέσα σε μια τυφλή, σε μια απελπισμένη
σε μια δίχως νόημα τέλος
αναμονή.
(Άραγε θα μπορέσουμε να συναντήσουμε κάποτε
τη μακρινή χώρα απ' όπου πριν απ' τη γέννηση μας
εξοριστήκαμε;
Αυτή η ακοίμητη νοσταλγία
αυτή η οδυνηρή περιπλάνηση για την αναζήτηση της χαμένης πατρίδας
μπορεί να είναι η ποίηση.)
Από το «ΦΟΒΟ ΤΟΥ ΑΚΡΟΒΑΤΗ» - 1989

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΛΑΙ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Υπάρχει ένας θρύλος για έναν αρχαίο θησαυρό
που τον φυλάει μέσα του κάποιο ψάρι.
Ο άνθρωπος έχει ένα όνειρο.
Νομίζοντας πως είναι ο μόνος που κατέχει το μυστικό
πηγαίνει κάτω στην όχθη και περιμένει.
Περιμένει ελπίζοντας να περάσει το ψάρι.
Τα χρόνια περνούν, το ποτάμι κυλάει
περνάει το νερό μπροστά του, πάντα σκοτεινό κι αθησαύριστο.
Ο άνθρωπος αρχίζει να γίνεται ανήσυχος.
Μια σκέψη ωστόσο τον ημερεύει.
Πιστεύει πως όπου να 'ναι θ' αλλάξει η τύχη του.
Το σώμα του βαραίνει, τα μαλλιά του ασπρίζουν
πυκνή ομίχλη κατεβαίνει στα μάτια του
κι ενώ μια νύχτα αλλιώτικη σκοτεινιάζει τον κόσμο
εκείνος, κουρασμένος, νυστάζει.
Παρ' όλα αυτά επιμένει.
Περιμένει πάντα να πιάσει το ψάρι.
Δεν ξέρει και ίσως προς το τέλος μόνο μαθαίνει
πως το ποτάμι ήταν το ψάρι που περίμενε.
Μα είναι αργά.
Το ποτάμι συνεχίζει να κυλάει όπως πάντα.
Καταλήγοντας στην ατρύγετη θάλασσα.
Από το «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΥΡΙΑΝΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ» - 1995

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μη με ρωτάτε γιατί έρχομαι κι επανέρχομαι.
Γιατί με βασανίζουν τα ίδια θέματα πάντα.
Στο βάθος δεν έκανα τίποτ' άλλο
παρά να μιλώ για το αίμα μου.
Για τις μέρες που υπήρξαν τόσο θολές.
Για τις νύχτες τις τόσο τρομερές και απάνθρωπες.
Γι' αυτό φαίνομαι τόσο μονότονος, τόσο περιορισμένος.
Πιασμένος στο ίδιο δόκανο πάντα.
Γιατί δεν μπόρεσα να ξεφύγω απ' αυτόν τον τρομερό εφιάλτη.
Απ' τον τετρακέφαλο σκύλο που δε μ' άφησε ούτε λεπτό.
Θέλω να πω, η ζωή μου στάθηκε μετρημένη.
Απ' τον ένα, όχι στον άλλο φόβο, στον ίδιο πάλι. Γι' αυτό.
Από τον «ΜΟΥΓΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ» - 1982

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Θανάσης Κωσταβάρας γεννήθηκε στην Ανακασιά του Βόλου το 1927 όπου πέρασε τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1954 και εργάστηκε ως οδοντίατρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση. Για την αγωνιστική του δράση, την οποία συνέχισε και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, διώχτηκε και φυλακίστηκε. Στο χώρο της λογοτεχνίας παρουσιάστηκε το 1956 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής «Αναζήτηση», το 1956. Ασχολήθηκε, επίσης, με την πεζογραφία και το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, πολωνικά και γερμανικά. Πέθανε στην Αθήνα, το 2007.
WLP.

Τζελαλεντιν Ρουμί: Ο Ποιητής του Αγαπημένου» Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές του γύρου της Αθήνας έφθασε η ώρα για να ξανακρεμάσω ακόμα ένα μετάλλιο στο στήθος μου. Από τότε που ξεκίνησα να συμμετέχω στο γύρο της Αθήνας έχω στη συλλογή μου 9 μετάλλια, 3 χρυσά, 3 ασημένια, και 3 χάλκινα. Φέτος λόγω του ό,τι δεν έχω κάνει την κατάλληλη προετοιμασία μου αρκεί ο τερματισμός σε έναν καλό χρόνο. Παρακαλώ τα μέλη της ΟΚΡΑ που επιθυμούν και έχουν τα κότσια να λάβουν μέρος στην εκδήλωση να επικοινωνήσουν με τον Αρκά για να τους δηλώσει τη συμμετοχή. Η πρόεδρος της ΛΟΓ θα λάβει μέρος η οι συνθήκες τάχαμου! τάχαμου! είναι αντίξοες; Εμείς πάντως την περιμένουμε. Η ψυχολόγος τι λέει; είναι έτοιμη; Επίσης ως μάνατζερ της ΟΚΡΑ παρακαλώ τον αρχηγό της Πυροσβεστικής να δώσει ειδική άδεια στην Κορνηλία Γκοβίνα προκειμένου να λάβει μέρος στον αγώνα, γιατί παράλληλα με την ΟΚΡΑ θα εκπροσωπήσει και την Πυροσβεστική. Αμέσως μετά σας έχω μερικές μουσικές προτάσεις, εγώ τις θεωρώ διαμάντια μοναδικά, ελπίζω ν' αρέσουν και σε σας. Σας χαιρετώ, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος. Υ.Γ. Μελισσάνθη σ' ευχαριστώ που με βοηθάς να ανακαλύπτω αυτά τα διαμάντια. Καλή ακρόαση, μεγάλη προσοχή δώστε σε όλα, και ειδικότερα στο Α' και στο Ζ'

https://www.youtube.com/watch?v=JvXetS8V3Ys
https://www.youtube.com/watch?v=N_eOtWT9kRQ
https://www.youtube.com/watch?v=BFVV1bB3dnQ
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM
https://www.youtube.com/watch?v=vEb_4tiS9bM

Ο Μεβλανά Τζελαλεττίν (Ρουμί) (1207 – 1273) θεωρείται ο μεγαλύτερος περσόφωνος ποιητής. σουφιστής και μυστικιστής. που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο περσικό Χορασάν, αλλά οι επιδρομές των Μογγόλων ανάγκασαν την οικογένειά του να καταφύγει δυτικά και τελικά εγκαταστάθηκε στο Ικόνιο, που ήταν τότε έδρα του Σουλτανάτου του Ρουμ των Σελτζούκων (1077-1307). Οι Σελτζούκοι επέλεξαν την ονομασία «Ρουμ» από τους πολλούς Ρωμιούς που ζούσαν στην περιοχή. Δηλαδή ο προερχόμενος από τη χώρα των Ρουμ, όπως ήταν γνωστή στους Σελτζούκους η βυζαντινή Μικρά Ασία Ακόμα και η προσωνυμία «Ρουμί» για τον Μεβλανά αποδίδεται στα αρχαία ελληνικά που γνώριζε, και τις μελέτες του στον Πλωτίνο και τον νεοπλατωνισμό.

Ήταν δάσκαλος θεολογίας και δικαίου στο Ικόνιο. Από τους συγχρόνους του, του δόθηκε το όνομα «Μεβλανά» που σημαίνει «ο δάσκαλός μας. Αναπτύσσοντας τη μυστικιστική του διδασκαλία, ο Ρουμί τονίζει το «Υπερούσιο Εν» και ότι ο Θεός βρίσκεται μέσα μας. Τα πάντα αποτελούν αντανάκλαση του Θεού όπως στην εικόνα ενός όμορφου προσώπου καθρεφτίζεται η ομορφιά του Θεού. Ο Ρουμί δεν μιλάει για γονυκλισίες, προσκύνημα στη Μέκκα, ιερό πόλεμο και νηστεία.

Ο Μεβλανά μυήθηκε τον σουφισμό από κύκλους στη Συρία. Οι Σουφιστές επέκριναν τα γήινα πλούτη, αποδοκίμαζαν την επιδεικτική ευσέβεια του ισλαμικού ιερατείου, δίδασκαν ότι η αγάπη προς των πλησίον και οι καλές πράξεις σημαίνουν πολύ περισσότερο παρά η εκτέλεση των ιεροτελεστιών. Η διδασκαλία τους έλεγε πως η προσωπικότητα μπορεί να προοδεύει μόνο στον δρόμο της άρνησης από την κοσμική ζωή και με αναζήτηση του εσωτερικού της κόσμου.

Η σημαντική καμπή στην ζωή του συνέβη το 1244 όταν γνώρισε στους δρόμους τού Ικονίου τον περιπλανώμενο δερβίση Σαμς αντ-Ντιν (Ήλιος τής θρησκείας) από την Ταυρίδα, ο οποίος τού αποκάλυψε τα μυστήρια τού θείου μεγαλείου και κάλλους. Ο απόλυτος πνευματικός δεσμός του με τον Σαμς προκάλεσε τις κλιμακούμενες αντιδράσεις της οικογένειας του. Τελικά, το 1247. ο Σαμς εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και δεν επανεμφανίστηκε πλέον. Όπως αποδείχθηκε πρόσφατα είχε δολοφονηθεί.

Η εμπειρία αυτή τού έρωτα, της νοσταλγίας και της απώλειας, αποκάλυψε το ποιητικό χάρισμα τού Ρουμί. Οι χιλιάδες στίχοι του εκφράζουν όλα τα στάδια τού μυστικού έρωτα ως την πλήρη ένωση-ταύτιση τού εραστή-ερωμένου, σε σημείο ώστε να υπογράφει συχνά τα ποιήματα του ως Σαμς και να τιτλοφορήσει την συλλογή του «Η συλλογή τού Σαμς». Η μέθεξη της φύσης στον εκστατικό ερωτά του εκφράζεται με τέτοια αμεσότητα και ρυθμικότητα τού λόγου, ώστε να δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι συνέθετε τα ποιήματα του σε κατάσταση έκστασης, χορεύοντας.

Το συνολικό ποιητικό έργο του άσκησε βαθιά επίδραση σε όλες τις μορφές αισθητικής έκφρασης του ισλαμικού κόσμου και κυριαρχείται από την απόλυτη αγάπη προς τον Θεό. Η διδασκαλία του καλούσε ανθρώπους από οποιαδήποτε πίστη, θεωρώντας ότι ο Θεός Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων είναι ένας.

Ο πανθεϊστικός χαρακτήρας της πνευματικής του καθοδήγησης φάνηκε τη νύχτα του ενταφιασμού του, τη Σεμπούλ Αρούζ, όταν Εβραίοι χαχάμηδες, χριστιανοί ιερείς και μουσουλμάνοι κληρικοί συνόδευσαν τον Μεβλανά στην τελευταία του κατοικία.

Πριν το θάνατό του είπε: «Όταν θα πεθαίνω να με ψάξετε όχι μέσα στη γη, αλλά στις καρδιές των μορφωμένων ανθρώπων»

Το μαυσωλείο του Μεβλανά βρίσκεται στο κέντρο του Ικονίου και προσελκύει πλήθος πιστών από όλα τα μέρη του κόσμου.

Τα σπουδαιότερα έργα του είναι το «Ντιβάν», μια συλλογή λυρικών ποιημάτων και το «Μεσνεβί» (δίστιχα) που περιέχει 40.000 δίστιχα σε ηθικά και ασκητικά θέματα, μέσα από μυστικισμό και αλληγορίες. Μια συλλογή στίχων στα Περσικά που θεωρείται το απόσταγμα της σοφίας των Σούφι και ένα από τα σημαντικότερα έργα της μυστικιστικής ποίησης. Κατά τους Σούφι είναι το Κοράνι στα Περσικά. Τούτο το έργο άσκησε ευρύτατη επίδραση στην ισλαμική μυστική σκέψη και ποίηση.
Μετά τον θάνατο του, οι μαθητές του οργάνωσαν το αδελφικό τάγμα των Μεβλεβήδων, που μας είναι γνωστό σήμερα ως «Οι Στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες».
Ενδεικτικό της επιρροής του Τζελαλεντίν και του σεβασμού που του έτρεφαν και του τρέφουν ακόμη οι χριστιανοί, είναι η επίσκεψη του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου στο Ικόνιο (Δεκέμβριος 2004) για να λάβει μέρος στους εορτασμούς της 731ης επετείου του θανάτου του Μεβλανά.
Στις ελληνικές επιρροές στο έργο του Ρουμί αναφέρεται το άρθρο «Τα ελληνικά ποιήματα του Μεβλανά Ρουμή. Από εκεί συνάγονται τα εξής:
Στο έργο του Ρουμί υπάρχουν πολλά νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία. Αυτό οφείλεται –πέρα από τις ελληνικές επιδράσεις που υπήρχαν ήδη στην ισλαμική φιλοσοφία και θεολογία– στο ότι ο Ρουμί είχε ο ίδιος επαφή με Έλληνες διανοούμενους της περιοχής, κυρίως κληρικούς. Ο Αφλακί^[2], βιογράφος του Ρουμί, περιγράφει τις φιλοσοφικές συζητήσεις του Ρουμί με τον ηγούμενο της Μονής του Αγίου Χαρίτωνος, κοντά στην ελληνική κωμόπολη Σίλλη του Ικονίου, την οποία μάλιστα αναφέρει ως «μονή του Πλάτωνος» (Ντέιρε Αφλατούν).
Από τα λίγα ποιήματα του Ρουμί σε τοπικό ελληνικό ιδίωμα δεν είναι εμφανές σε ποιον βαθμό γνώριζε την ελληνική. Φαίνεται όμως ότι ο γιος του, ο Σουλτάν Βαλέντ, γνώριζε πολύ καλά τα ελληνικά, διότι έγραψε αρκετά ποιήματα σ’ αυτή τη γλώσσα. Οι τελετουργίες που αυτοσχεδίασε ο Ρουμί (μουσική, χορός, απαγγελίες) φαίνεται ότι είχαν ως στόχο περισσότερο να προσελκύσουν στον ισλαμισμό τους Έλληνες της περιοχής παρά απευθύνονταν στους μουσουλμάνους.
Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι εκστατικοί χοροί των δερβίσηδων είναι επιβιώσεις αρχαίων διονυσιακών λατρειών που ήταν διαδεδομένες στη Μ. Ασία. Υπάρχουν μαρτυρίες για την επιβίωση διονυσιακών τελετουργιών κατά τους Μέσους Χρόνους, ίσως και μέχρι την εποχή του Ρουμί. Ο ΞΒ’ κανών της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου Κωνσταντινουπόλεως, το 691, ορίζει στους τρυγητές όπως «μη το του βδελυκτού Διονύσου όνομα επιβοάν» και «έτι και τας ονόματι των παρ’ Έλλησι ψευδώς ονομασθέντων θεών ή εξ ανδρών ή γυναικών γινομένας ορχήσεις, και τελετάς … αποπεμπόμεθα»^[. Ένα σχόλιο του Ιωάννου Ζωναρά (12ος αιών) στον ανωτέρω κανόνα επιβεβαιώνει ότι και στην εποχή του (έναν αιώνα πριν τον Ρουμί) επιβίωναν οι ίδιες διονυσιακές τελετές μεταξύ των αγροτών.
Γνωμικά

• Ο πραγματικά σοφός άνθρωπος μένει απαρατήρητος.
• Η αγάπη είναι το φάρμακο της περηφάνιας μας και της αυταρέσκειάς μας. Ο γιατρός όλων των ατελειών μας.
• Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάνω στο Δρόμο είναι η δόξα.
• Η σοφία και η γνώση υπάρχουν για να μπορεί κανείς να ξεχωρίζει τον καλό δρόμο απ’ τον κακό.
• Η αγάπη είναι ο εξάντας της αλήθειας.
• Η οσμή της έπαρσης, της απληστίας και της ασελγείας θα σε προδώσει – όπως το σκόρδο που έφαγες – όταν θ’ ανοίξεις το στόμα σου για να μιλήσεις.
• Θα γνωρίσει το μυστικό του Αόρατου μόνο εκείνος που είναι ικανός να κλείσει τα χείλη του και να μείνει σιωπηλός.
• Προσήλωσε το βλέμμα σου στα άστρα και ψάξε το Δρόμο. Τα λόγια εμποδίζουν να βλέπεις μακριά, τήρησε τη σιωπή.
• Την επιστήμη την γνωρίζεις με την βοήθεια των λέξεων, την τέχνη με άσκηση, αλλά την αποξένωση γνωρίζεις μέσα σε μια παρέα.
• Δίχως να κοιτάζω Μπορώ και βλέπω τα πάντα μέσα μου Τα μάτια μου είναι άχρηστα Τώρα που μπορώ να δω Ολόκληρο τον κόσμο Με τα δικά Του μάτια…

Πηγές: wikipedia, gnomikologikon.gr Καθημερινή, pegas.gr

ΣΕΝΕΚΑΣ ΚΑΙ ΟΣΚΑΡ ΟΥΑ'Ι'ΛΝΤ. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

«Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας το περνάμε κάνοντας κακές πράξεις, ένα μεγάλο μέρος μην κάνοντας τίποτα, και όλη μας τη ζωή χωρίς να σκεπτόμαστε τι κάνουμε».
«Καμία κατάσταση δεν είναι τόσο πικρή, ώστε να μη μπορεί ένα ήρεμο μυαλό να βρει κάποια παρηγοριά σε αυτή… Στις δυσκολίες επιστράτευσε τη λογική… Έχεις τη δυνατότητα να απαλύνεις τα σκληρά και να διευρύνεις τα στενά, έτσι που τα βάρη να ασκούν τελικά μικρότερη πίεση σε όσους τα υποφέρουν με δεξιότητα.»
«Ας μάθουμε πώς να ενισχύουμε την εγκράτειά μας, να περιορίζουμε την τάση μας για πολυτέλεια, να ελέγχουμε τη φιλοδοξία μας, να απαλύνουμε την οργή μας, να καλλιεργούμε την ολιγάρκειά μας, να διατηρούμε αδάμαστες τις ελπίδες μας και να έχουμε διαρκώς υπό έλεγχο το νου μας, στραμμένο προς το μέλλον…»,«Στην αρένα της ζωής θα πρέπει να κρατιόμαστε στον εσωτερικό κύκλο».
ΣΕΝΕΚΑΣ  

Οι καλύτερες ατάκες του Όσκαρ Ουάιλντ

Ο συγγραφέας του "Πορτρέτου του Ντόριαν Γκρέι" είναι σήμερα περισσότερο γνωστός για την ατάκα του «ο καλύτερος τρόπος να απαλλαγείς από έναν πειρασμό, είναι να υποκύψεις», παρά για το συγγραφικό του έργο. Μάλλον, όμως, έτσι θα το ήθελε κι ο ίδιος.

Το να ξεχωρίσεις τις καλύτερες ατάκες του, ανάμεσα στα εκατοντάδες αποφθέγματά του που στάζουν είτε δηλητήριο είτε συμπυκνωμένη γνώση της ζωής, δεν είναι εύκολο πράγμα. Κι αυτό σημαίνει ότι η λίστα που ακολουθεί είναι καθαρά υποκειμενική. Και ενδεικτική. Και (πάντα) απολαυστική.

• Η «απλή και καθαρή αλήθεια» είναι σπάνια καθαρή και ποτέ απλή.
• Εμπειρία είναι το όνομα που ο καθένας δίνει στα λάθη του.
• Η απομίμηση είναι ο φόρος που πληρώνει η μετριότητα στην ιδιοφυΐα.
• Είναι απαράδεκτο να χωρίζουμε τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς. Οι άνθρωποι είναι είτε γοητευτικοί είτε βαρετοί.
• Υπάρχει ένα μόνο πράγμα χειρότερο από το να μιλάνε για σένα, κι αυτό είναι να μη μιλάνε για σένα.
• Η μόδα είναι μια μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορη που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε έξι μήνες.
• Η δουλειά είναι το καταφύγιο των ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν.
• Οι άντρες θέλουν πάντα να είναι η πρώτη αγάπη μιας γυναίκας. Οι γυναίκες, αντίθετα, θέλουν να είναι η τελευταία γυναίκα ενός άντρα.
• Ο αληθινός φίλος σε μαχαιρώνει από μπροστά.
• Σκέφτομαι ότι ο Θεός στη δημιουργία του ανθρώπου υπερεκτίμησε κάπως τις δυνατότητές του.
• Οι γέροι πιστεύουν τα πάντα. Οι μεσήλικες υποπτεύονται τα πάντα. Οι νέοι ξέρουν τα πάντα.
• Ο ποιητής μπορεί να υπομείνει τα πάντα, εκτός από ένα τυπογραφικό λάθος.
• Όσο για τους οιωνούς, δεν υπάρχουν οιωνοί. Η μοίρα δεν μας στέλνει αγγελιαφόρους. Είναι πολύ σοφή ή πολύ σκληρή για να κάνει κάτι τέτοιο.
• Το τσιγάρο είναι η πιο τέλεια μορφή μιας απόλυτης απόλαυσης. Είναι εξαιρετικό και αφήνει κάποιον δυσαρεστημένο. Τι παραπάνω θέλει κανείς;
• Πολύ μακιγιάζ και λίγα ρούχα, αποτελούν πάντα ένα αλάνθαστο σημάδι απελπισίας σε μια γυναίκα.
• Η σταθερότητα είναι το τελευταίο καταφύγιο αυτών που δεν έχουν φαντασία.
• Μπορώ να αντισταθώ στα πάντα, εκτός από τον πειρασμό.
• Το κοινό είναι εξόχως ανεκτικό. Συγχωρεί τα πάντα, εκτός από τη μεγαλοφυΐα.
• Ο άνθρωπος είναι λιγότερο ο εαυτός του όταν μιλά ως ο εαυτός του. Δώστε του μια μάσκα και θα σας πει την αλήθεια.
• Όλοι ζούμε στον υπόνομο, αλλά κάποιοι από μας κοιτάνε τα αστέρια.  Ηρώ Κουνάδη in2life.gr

Πως να μη χάνετε ποτέ το δίκιο σας σύμφωνα με τον φιλόσοφο Άρθουρ Σοπενχάουερ. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Ευχαριστώ αγαπητή Περικτιόνη για τις πολύ καλές επιλογές των άρθρων. Ευχαριστώ επίσης για την παραχώρηση του ατελιέ, κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί νιώθω πως είμαι κάπου στη Μontmartre. Όσο για τη δισκοθήκη σου τι να πω; Απλά υποκλίνομαι στο γούστο σου και την παιδεία σου. Φίλες και Φίλοι το μενού σήμερα έχει Σοπενχάουερ, καλή ανάγνωση.

Στην εποχή του ψηφιακού θορύβου, όπου ο καθένας που φέρει ένα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει αυτόματα και μια ολοκληρωμένη άποψη για όλα τα θέματα, χρειάζεται να αναπτυχθεί μια τέχνη επιβίωσης.

Μια τέχνη που αφού δεν θα μπορεί να περιορίσει αυτόν το "θόρυβο", τουλάχιστον θα τον θέτει σε μια καλύτερη βάση, κάνοντας πολλούς να αναθεωρούν τους λόγους για τους οποίους ξαφνικά αποτελούν τους σύγχρονους επαΐοντες της κοινωνίας.

Στο βιβλίο "Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο", ο γλαφυρός Σοπενχάουερ αφήνει για λίγο στην άκρη τον παθητικό του μηδενισμό, αποκαλύπτοντας ποια είναι η τέχνη που κερδίζει οποιονδήποτε δεινό συνομιλητή. Διαβάστε το ενδιαφέρον απόσπασμα:

Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε σαν θέσφατο μια κοινή προκατάληψη, διότι οι περισσότεροι άνθρωποι συντάσσονται με τη θέση του Αριστοτέλη ότι μπορούμε να ισχυριστούμε ως σωστό αυτό που πιστεύουν οι πολλοί.

Δεν υπάρχει γνώμη, όσο παράλογη κι αν είναι που οι άνθρωποι να μην είναι έτοιμοι να την ασπαστούν μόλις πειστούν πως είναι κοινώς αποδεκτή. Το παράδειγμα των άλλων επηρεάζει τόσο τη σκέψη τους όσο και τις πράξεις τους. Είναι σαν πρόβατα που ακολουθούν τον αρχηγό του κοπαδιού όπου τους οδηγήσει. Θα προτιμούσαν να τον ακολουθήσουν στο θάνατο παρά να σκεφτούν από μόνοι τους.

Είναι πολύ περίεργο που η γενική απήχηση μιας γνώμης έχει για τους ανθρώπους τόση βαρύτητα. Η ίδια τους η εμπειρία είναι σε θέση να τους διδάξει πως η αποδοχή μια γνώμης γίνεται άκριτα και είναι αποτέλεσμα μίμησης. Παρόλα αυτά οι ίδιοι δεν το αντιλαμβάνονται ποτέ, καθώς δεν κατέχουν αυτογνωσία . μόνο οι εκλεκτοί σύμφωνα με τον Πλάτωνα : "τις πολλοίς πολλά δοκεί", που σημαίνει πως ο κόσμος μπορεί να σκέφτεται αμέτρητες ανοησίες, και δεν είναι δυνατό ν ασχοληθούμε με όλες.

Για να μιλήσουμε με σοβαρότητα η γενική απήχηση μιας γνώμης δεν αποτελεί απόδειξη. Στην πραγματικότητα, δεν καθιστά καν πιθανή την ορθότητά της.

Όσοι ισχυρίζονται το αντίθετο πρέπει να λάβουν υπόψη τους τα παρακάτω:

Σε βάθος χρόνου μια κοινώς αποδεκτή γνώμη χάνει την ισχύ της, διαφορετικά θα έπρεπε να αποκαταστήσουμε όλες τις παλαιότερες λανθασμένες απόψεις που κάποτε θεωρούνταν ως κοινά αποδεκτές αλήθειες. Για παράδειγμα θα έπρεπε να επαναφέρουμε το σύστημα του Πτολεμαίου ή να καθιερωθεί ξανά ο καθολικισμός στις προτεσταντικές χώρες.

Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και η φυσική απόσταση, αλλιώς μια συναφής κοινώς αποδεκτή γνώμη των υποστηρικτών του βουδισμού, του χριστιανισμού και του Ισλάμ, θα τους έφερνε σε δύσκολη θέση

Αν εξετάσουμε το θέμα διεξοδικά, θα δούμε πως αυτό που αποκαλούμε κοινώς αποδεκτή γνώμη δεν είναι παρά η γνώμη 2 ή 3 ατόμων. Αν μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε την πραγματική διαδικασία γέννησης μιας γνώμης, δεν θα είχαμε γι αυτό την παραμικρή αμφιβολία.

Θα ανακαλύπταμε ότι δεν είναι παρά 2 ή 3 άνθρωποι που δέχτηκαν, προώθησαν και υποστήριξαν την άποψη την 1η φορά, κι ότι οι υπόλοιποι πίστεψαν αφελώς πως οι 2-3 αυτοί άνθρωποι την είχαν εξετάσει εξονυχιστικά προτού τη διαδώσουν. Ύστερα αποδέχτηκαν τη γνώμη αυτοί μερικοί επιπλέον, οι οποίοι ήταν πεπεισμένοι εξαρχής πως οι άνθρωποι που την διέδωσαν είχαν την απαραίτητη κατάρτιση. Στη συνέχεια σ αυτούς βασίστηκαν πολλοί άλλοι , που από οκνηρία προτίμησαν να πιστέψουν κάτι χωρίς δεύτερη σκέψη παρά να κοπιάσουν εξετάζοντας οι ίδιοι το ζήτημα. Έτσι ο αριθμός των νωθρών και εύπιστων υποστηρικτών μεγάλωσε μέρα με τη μέρα. Μόλις η συγκεκριμένη άποψη κέρδισε ευρεία υποστήριξη, οι υπόλοιποι που αποφάσισαν να την ενστερνιστούν απέδωσαν τη μεγάλη της απήχηση στην ορθότητά της. Τότε όσοι είχαν απομείνει αναγκάστηκαν να αποδεχτούν ότι ήταν πλέον κοινώς αποδεκτό, προκειμένου να μην θεωρηθούν ταραξίες που απαρνιούνται τις γενικώς παραδεδεγμένες απόψεις, ή θρασείς, που θεωρούν ότι είναι πιο έξυπνοι απ όλους τους άλλους.

Όταν μια γνώμη φτάνει σε αυτό το βαθμό αποδοχής η συγκατάνευση αποτελεί πλέον καθήκον. Από το σημείο αυτό και στο εξής οι λίγοι που είναι ικανοί να κρίνουν θα σιωπήσουν. Μιλούν μόνο όσοι είναι παντελώς ανίκανοι να σχηματίσουν οποιαδήποτε γνώμη ή κρίση, αφού παπαγαλίζουν απλώς τις απόψεις των άλλων. Ωστόσο υπερασπίζονται τις συγκεκριμένες απόψεις με υπερβάλλοντα ζήλο και μισαλλοδοξία, καθώς αυτό που απεχθάνονται στους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο από το δικό τους δεν είναι τόσο οι διαφορετικές τους κρίσεις, όσο η τόλμη να θέλουν να σχηματίσουν τη δική τους άποψη. Εν ολίγοις, ελάχιστοι είναι ικανοί να σκεφτούν, όλοι όμως θέλουν να έχουν άποψη. Συνεπώς δεν απομένει παρά να ενστερνιστούν έτοιμες απόψεις άλλων αντί να σχηματίσουν τις δικές τους.

Εφόσον αυτό συμβαίνει, τι αξία έχει μια γνώμη, ακόμη κι αν έχει εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές;

Δεν είναι περισσότερο τεκμηριωμένη από ένα ιστορικό γεγονός καταγεγραμμένο από 100 ιστορικούς, οι οποίοι αποδεικνύεται πως έχουν αντιγράψει ο ένας από τον άλλο, η άποψη στο τέλος μπορεί ν αποδοθεί σ ένα και μόνο άτομο. Άλλα θα πω εγώ, άλλα εσύ κι άλλα κάποιος άλλος. Δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από μια σειρά ισχυρισμών.
πηγή:wordpress.com

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΓΚΕΝΖΙ ΜΟΥΡΑΣΑΚΙ SHIKIBU Η επιλογή έγινε από τον Ιαπωνολόγο Επικούρειο Πέπο.

Murasaki Shikibu – The Tale of Genji

Αυτό είναι, τουλάχιστον σύμφωνα με το οπισθόφυλλο το βιβλίου, το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ. Συγγραφέας του φέρεται να είναι η Μουρασάκι, μια ορφανή από μητέρα γυναίκα, που έζησε στην αυτοκρατορική αυλή της Ιαπωνίας τον 11ο αιώνα. Προστάτης αλλά και επίδοξος μελλοντικός εραστής της είναι ο Γκέντζι, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο οποίος ανέλαβε τη φροντίδα της από παιδί, με σκοπό όταν μεγαλώσει να την κάνει γυναίκα του.
«Ευτυχισμένος είναι αυτός του οποίου οι πράξεις περνάνε απαρατήρητες σ’ αυτό τον κόσμο», διαβάζουμε σε κάποιο σημείο του βιβλίου. Ο Γκέντζι, ο ήρωάς μας, την ομορφιά και τη νοημοσύνη του οποίου, εξυμνεί η συγγραφέας, σύμφωνα με τον πιο πάνω αφορισμό δε θα μπορούσε ποτέ να γίνει ευτυχισμένος. Τη βασική ευθύνη ωστόσο δεν τη φέρει ο ίδιος, αλλά το παρουσιαστικό και ο περίγυρός του, που του φουσκώνουν τα μυαλά, που δεν αφήνουν να βγει στο φως η καλοσύνη που κρύβει πίσω από την εικόνα του.
«Η ιστορία του Γκέντζι» είναι μια ιστορία παράφορου έρωτα και ατελείωτων απογοητεύσεων, μηχανορραφιών και επιδείξεων γνώσης και δύναμης, φιλίας και προδοσίας. Ο Γκέντζι μοιάζει με ένα άνθρωπο ελεύθερο μα φυλακισμένο, υπόδουλο στις ορμές του, τυφλό στις αδυναμίες του, γενναιόδωρο, θαραλλέο, μα και αλαζόνα. Αυτό το τελευταίο ελάττωμα είναι που θα τον βάλει στους περισσότερους μπελάδες, αλλά αυτό το ίδιο είναι που θα τον οδηγήσει κιόλας κάποτε στην εξορία και την αυτογνωσία.
Η Μουρασάκι έφτιαξε ένα μυθιστόρημα-χρονικό, μια μαρτυρία για μια ολόκληρη, χαμένη στο χθες εποχή, αλλά και μια ιστορία αγάπης, με πολλά ωστόσο αντικείμενα. Ο ήρωάς της είναι φτιαγμένος με μαστοριά και κατασκευασμένος με ποιητική στόφα. Τα γράμματά του είναι ποιήματα, τα λόγια του στάζουν μέλι. Θα ήταν τέλειος, αν δεν τον έτρωγε το σκουλήκι του ανικανοποίητου, αυτό που τον οδηγούσε ξανά και ξανά στην αναζήτηση «δύσκολων και μη συμβατικών σχέσεων».

«Ο ποιητής που είπε ότι αγαπάμε μόνο όσο ζούμε δε γνώριζε και πολλά πράγματα για την αγάπη», υποστηρίζει κάπου ο Γκέντζι. Μα μήπως γνωρίζει ο ίδιος; Αρχικά όχι. Αλλά όσο περνάει ο καιρός, όσο οι αναμνήσεις της έκλυτης ζωής και των αμέτρητων σωματικών απολαύσεων αρχίζουν να ξεθωριάζουν, τόσο αλλάζει και η ψυχοσύνθεσή του. Τόσο πιο πολύ χαρίζει την αγάπη και την αφοσίωσή του σ’ εκείνους που ηθελημένα ή άθελά του πλήγωσε και στο κορίτσι που, μόνο και μόνο με το να υπάρχει, τον έκανε καλύτερο άνθρωπο.
Δε θα μπορούσαμε να δώσουμε ένα ορισμό γι’ αυτό το βιβλίο, να το περιγράψουμε με λόγια απλά. Αν και ο παρόν τόμος περιλαμβάνει μόνο το ένα τέταρτο του πρωτότυπου κειμένου, που μάλλον ξεπερνά τις 1200 σελίδες, ξεχειλίζει από εικόνες ομορφιάς, στιγμές έρωτα, σκηνές ατελείωτου πόνου, ποίηση και σοφία. Κάτι σαν συσκευασία – όχι δύο σε ένα, αλλά πολλών διαφορετικών στοιχείων.
Η επιλεκτική ωστόσο μετάφραση των κεφαλαίων του, μοιάζει να του στερεί κάτι από την αρχική μαγεία, ενώ δεν απουσιάζουν και τα λάθη (κάποια στιγμή ένας αξιωματούχος θρηνεί για το θάνατο της κόρης του, για τον οποίο μόλις εκείνη τη στιγμή μαθαίνουμε, ενώ πού και πού υπάρχουν χρονικές ασυνέπειες). Ωστόσο οι χάρες του είναι τόσες πολλές που αξίζει να διαβαστεί από κάθε φίλο της γιαπωνέζικης λογοτεχνίας.
Η Μουρασάκι Σικίμπου (ιαπ. 紫式部, τέλη του 10ου αιώνα στο Κιότο - αρχές του 11ου αιώνα) ήταν συγγραφέας και κυρία της αυτοκρατορικής αυλής στην Ιαπωνία της εποχής Χεϊάν. Είναι η συγγραφέας του Ιστορία του Γκέντζι, του πρώτου σημαντικού μυθιστορήματος του απω-ανατολικού κόσμου και αριστουργήματος της κλασικής ιαπωνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Σήμερα δεν υπάρχει σχεδόν καμία ακριβής πηγή πληφοριών για τη ζωή της Μουρασάκι Σικίμπου και γι' αυτό συχνά μόνο υποθέσεις είναι δυνατές.
Το πραγματικό όνομά της είναι άγνωστο, όπως και πολλά άλλα στοιχεία από τη ζωή της και για το πώς έλαβε το όνομα Μουρασάκι Σικίμπου (Βιολέττα της τελετουργίας) υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Το βέβαιο είναι πως καταγόταν από ένα λιγότερο σημαντικό και λογοτεχνικά δραστήριο παρακλάδι της τότε πανίσχυρης οικογένειας Φουτζιβάρα. Στην αρχή ζωής της στην αυλή πήρε το όνομα Το νο Σικίμπου (藤の式部) πιθανότατα επειδή ο πατέρας και αργότερα και ο αδερφός της κατείχαν θέσεις στο Γραφείο Τελετουργιών.
Ο χαρακτήρας κάντζι 藤, ο οποίος διαβάζεται στα σινο-ιαπωνικά ως το, στην ανάγνωση κουν μπορεί να σημαίνει φούτζι. Αυτό αποτελεί ένδειξη για την καταγωγή της Σικίμπου από την οικογένεια Φουτζιβάρα (藤原), καθώς το φούτζι εκτός από πρώτη συλλαβή του οικογενειακού ονόματος, σημαίνει μεταφρασμένο και γλυστίνα, το οικόσημο της πατριάς Φουτζιβάρα.
Για την προέλευση του ονόματος Μουρασάκι υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Σύμφωνα με μια, σχετίζεται με ένα γνωστό ποίημα από το Κοκίν-βακασού (Συλλογή παλιών και νέων ποιημάτων) στο οποίο αναφέρθηκε ο αυτοκράτορας Ιτσιτζό (一条天皇, 980–1011) όταν εισήγαγε τη Μουρασάκι στην αυλή. Θα μπορούσε όμως να σχετίζεται και με το χρώμα των ανθών της γλυστίνας (η οποία ονομάζεται και «γαλάζια βροχή» λόγω των γαλάζιων και βιολετί ανθών της), καθώς το Μουρασάκι μεταφράζεται ως βιολετί ή μωβ. Μια άλλη διαδεδομένη θεωρία αποδίδει το όνομα στο πιο γνωστό της έργο, την Ιστορία του Γκέντζι, στο οποίο η πρωταγωνίστρια ονομάζεται Μουρασάκι (νο) Ούε (紫上).

Ένα από τα λίγα βάσιμα στοιχεία για τη Μουρασάκι Σικίμπου είναι πως γεννήθηκε στο Χεϊάν-κιό, το σημερινό Κιότο. Ακόμη και το έτος γέννησής της είναι όμως αβέβαιο, σαν υποθέσεις βρίσκει κανείς το 970 (Τενρόκου 天禄 1), το 973 (Τεν'εν 天延 1) ή το αργότερο 978 (Τένγκεν 天元 1). Η Μουρασάκι θα μπορούσε να έχει γεννηθεί τόσο στο σπίτι του πατέρα της, Φουτζιβάρα Ταμετόκι (947 - ;), όσο και σε αυτό του παππού της, καθώς δεν ήταν ασυνήθιστο για μια γυναίκα να επιστρέφει στο σπίτι της οικογένειάς της για τη γέννηση του παιδιού της.
Επίσης άγνωστο είναι αν ο πατέρας της ήταν παντρεμένος με τη μητέρα της, επίσης μέλος των Φουτζιβάρα, καθώς την ίδια εποχή είχε παιδιά με άλλη γυναίκα και η πολυγαμία ήταν διαδεδομένη στα αριστοκρατικά στρώματα της εποχής. Όμως είναι βέβαιο πως η Μουρασάκι είχε δύο αδέρφια, μια μεγαλύτερη αδερφή και το μικρότερο αδερφό Νομπουνόρι (974-1011), κατά τη γέννηση του οποίου η μητέρα τους μάλλον πέθανε.
Φαίνεται να κληρονόμησε τη λογοτεχνική της κλίση από την πλευρά της μητέρας της, αν και από την πλευρά του πατέρα της διαδέχτηκε μια γραμμή δώδεκα προγόνων ιδιαίτερα προικισμένων στη λογοτεχνία και τα γράμματα. Ο προπαππούς της, Φουτζιβάρα Κανεσούκε (877-933), είχε συμπεριληφθεί στο Σαντζούροκασεν (三十六歌仙, Συλλογή έργων 36 ποιητών) και ο πατέρας της ήταν διάσημος για την εξαιρετική του ικανότητα στην κινέζικη γραφή.
Οι λιγοστές πηγές για την παιδική ηλικία της Μουρασάκι προέρχονται από μεμονωμένες αναφορές σε ημερολόγια. Είναι πιθανό να έμενε στο σπίτι του παππού της Ταμενόμπου, μέχρι που αυτός εισήλθε στην τάξη των ιερέων, οπότε και να μετακόμισε στον πατέρα της. Το γεγονός όμως πως κατά την παιδική της ηλικία ο πατέρας της έκανε μαθήματα κινεζικών σπουδών (λογοτεχνία και γραφή) στη Μουρασάκι και τον αδερφό της αποδυναμώνει αυτή την υπόθεση. Εκείνη την εποχή ήταν μάλλον ασυνήθιστο για κορίτσια να λάβουν εκτεταμένη παιδεία. Μια επιφανειακή γνώση λογοτεχνίας και τεχνών θεωρούνταν αρκετή και γι' αυτό το υψηλό επίπεδο παιδείας που έλαβε η Μουρασάκι μέσω των κοινών μαθημάτων με τον αδερφό της ήταν εκτός του κοινωνικού κανόνα.

Το 996 ο πατέρας της Μουρασάκι διορίστηκε διοικητής στην επαρχία Ετσιζέν (σημερινός νομός Φουκούι. Έτσι δόθηκε στη Μουρασάκι η τότε σπάνια ευκαιρία να βγει από την πρωτεύουσα, καθώς ως κόρη καλής οικογένειας της ήταν απαγορευμένα τα ταξίδια αναψυχής.
Ενάμιση χρόνο μετά η Μουρασάκι επέστρεψε στο Κιότο και νυμφεύθηκε το 998 ή 999 τον Φουτζιβάρα Νομπουτάκα (藤原宣孝, 952–1001), έναν εξάδελφο τετάρτου βαθμού, ο οποίος είχε ήδη ενήλικα παιδιά την εποχή του γάμου. Το 999 γεννήθηκε η κόρη της Μουρασάκι, Κατάκο, η οποία έγινε αργότερα γνωστή ως Ντάινι (νο) Σάνμι (大弐三位, 999–1077). Σύμφωνα με μη επιβεβαιωμένες υποθέσεις, η Κατάκο ενδέχεται να ολοκλήρωσε το Ιστορία του Γκέντζι μετά το θάνατο της μητέρας της. Το 1001 πέθανε ο σύζυγός της Νομπουτάκα και το φθινόπωρο του ίδιου έτους πιθανώς η Μουρασάκι ξεκίνησε τη συγγραφή του Ιστορία του Γκέντζι.
Η Μουρασάκι εισήλθε στην υπηρεσία της αυτοκράτειρας Τζοτόμον'ιν (上東門院, 988-1074, γνωστή και ως Φουτζιβάρα νο Σόσι, κόρη του Μιτσινάγκα) την 29η ημέρα του 12ου μήνα του δεύτερου έτους Κανκό (寛弘二).
Αυτό ήταν φυσικά μεγάλη τιμή, ωστόσο η Μουρασάκι πήγε απρόθυμα στην αυλή και μετά από μικρό διάστημα επέστρεψε στο σπίτι της καθώς η ζωή στην αυλή ήταν διαφορετική από την εικόνα που είχε αποκτήσει από αφηγήσεις. Οι άνθρωποι της αυλής ήταν κριτικά διακείμενοι απέναντί της και ισχυρίζονταν επιπλέον πως ο πατέρας της ήταν αυτός που σκέφτηκε τη δράση του Ιστορία του Γκέντζι και πως η Μουρασάκι απλά την κατέγραψε και τη διάνθισε. Παρόλο που οι άλλοι αυλικοί τη μισούσαν, τη μείωναν και την πλήγωναν, παρέμεινε στην αυλή με την παράκληση της αυτοκράτειρας ως κυρία της αυλής στην υπηρεσία της. Ο αυτοκράτορας Ιτσιτζό (一条天皇, 980-1011) επίσης την υποστήριξε και τη θεωρούσε τόσο ευφυή ώστε να δηλώσει πως η Μουρασάκι έχει διαβάσει το Νιχόνγκι, ένα από τα δύο αρχαία έργα της ιαπωνικής ιστορίας, γραμμένο σε κλασσικά κινεζικά. Η ιδιαιτερότητα ήταν πως οι γυναίκες της εποχής δεν μπορούσαν να διαβάσου και να γράψουν κινεζικά αλλά χρησιμοποιούσαν τη λεγόμενη γραφή γυναικών (όνα-ντε).

Υπήρχε και άλλη μια αυλική για την οποία ήταν γνωστό ότι μπορούσε να χειριστεί την κινεζική γραφή, η Σέι Σόναγκον (清少納言, 966; - 1025;), συγγραφέας του Μακούρα νο Σόσι (枕草子, Βιβλίο του μαξιλαριού), η οποία ήταν εξοικειωμένη με την αυλική ζωή, ήταν προκλητική και γεμάτη αυτοπεποίθηση. Η Σέι Σόναγκον διέσυρε το σύζυγο της μικρής ετεροθαλούς αδερφής της Μουρασάκι επειδή αυτός, ως υπάλληλος της αυλής, είχε συντάξει ένα κείμενο με ιδιαίτερη δυσανάγνωστη γραφή. Επίσης κακολογούσε τον αποθανόντα σύζυγο της Φουτζιβάρα Νομπουτάκα. Η Μουρασάκι, η οποία μάλλον υπερτερούσε στην ευχέρειά της στα κινεζικά, είχε σουφρώσει τη μύτη και στο ημερολόγιό της ποτέ δεν αναφέρθηκε ευνοϊκά για αυτή.
Ένας άλλος λόγος για την αμοιβαία αντιπάθεια ήταν πως υπηρετούσαν στην ακολουθία διαφορετικών αυτοκράτειρων. Η πρώτη και έτσι η τυπικά ιεραρχικά ανώτερη σύζυγος του Ιτσιτζό ήταν η αυτοκράτειρα Σαντάκο (ή Τεϊσι, 定子, 977-1000) στις οποίας την ακολουθία ανήκε η Σέι Σόναγκον. Εκείνη την εποχή όμως η εξουσία ήταν στα χέρια των Φουτζιβάρα και κυρίως του Φουτζιβάρα Μιτσινάγκα. Όταν κατάφερε να κάνει την κόρη του αυτοκράτειρα εξασφάλισε ότι αυτή θα ήταν που θα ήταν ιεραρχικά ανώτερη. Αυτό ήταν ένα βαρύ χτύπημα για την αυτοκράτειρα Σαντάκο και την ακολουθία της και έτσι δεν ήταν ευνοϊκά διακείμενοι απέναντι στη νέα αυτοκράτειρα και την ακολουθία της.

Η Μουρασάκι επένδυσε πολύ χρόνο στη συγγραφή του Ιστορία του Γκέντζι αλλά ταυτόχρονα έπρεπε να αντεπεξέλθει και στις υποχρεώσεις της στην αυλή. Έπρεπε να μάθει να παίζει το Κότο, να εξασκείται στην καλλιγραφία και να διασκεδάζει την αυτοκράτειρα. Εισήγαγε την αυτοκράτειρα όχι μόνο στα έργα που συνιστούσαν οι υπουργοί και ο αυτοκράτορας, αλλά κρυφά και συλλογές ποιημάτων, όπου η Μουρασάκι έβλεπε τη δυνατότητα να διαμορφώσει από την αυτοκράτειρα μια γυναίκα με υψηλές ηθικές προσδοκίες, πράγμα το οποίο ενέκρινε ο πατέρας της, Μιτσινάγκα. Το φθινόπωρο του 1008 άρχισε να συγγράφει το Μουρασάκι Σικίμπου νίκι (紫式部日記), το οποίο περιέγραφε τη ζωή στην αυλή και αναφερόταν στη χρονική περίοδο πριν και μετά τη γέννηση του πρίγκηπα του στέμματος Ατσουχίρα (敦成親王, αργότερα γνωστός με το όνομα Γκο-Ιτσιτζό Τενό (後一条天皇, 1008-1036). Στο ημερολόγιό της έγραφε, μέχρι την ολοκλήρωση του έργου, τις σκέψεις της για εκδηλώσεις, γεγονότα και τη γνώμη της για τις άλλες κυρίες της αυλής.
Πιθανόν η Μουρασάκι να έφυγε για κάποιο διάστημα από την αυλή το 1011, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσει το θάνατο του αγαπημένου της αδερφού Νομπουνόρι. Το πότε επέστρεψε στην αυλή και το πως διαμορφώθηκε η ζωή της από τότε έως το θάνατό της δεν έχει αποσαφηνιστεί.
Το έτος θανάτου της Μουρασάκι είναι άγνωστο και εικάζεται πως ήταν το 1014 (Τσόβα 長和 3), το 1016 (Τσόβα 5) ή το 1025 (Μάντζου 万寿 2). Πιθανότερο είναι το 1016, μιας και ο πατέρας της έγινε μέλος σε ένα βουδιστικό μοναστήρι το ίδιο έτος, ίσως λόγω του πένθους του για το θάνατο της Μουρασάκι και του αδερφού της.
Ο τάφος της Μουρασάκι Σικίμπου υποτίθεται πως βρίσκεται νότια του Μπιακουγκό-ιν, ενός μοναστηριού ουρίν-ιν του Κιότο και δυτικά του τάφου του Τακαμούρα νο Όνο (篁小野, αυλικός, ποιητής και λόγιος, 802–853).
Η Μουρασάκι θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα της ιαπωνικής λογοτεχνίας. Σε όλη την Ιαπωνία έχουν τοποθετηθεί αγάλματα προς τιμή της και τα έργα της είναι σημαντικό κομμάτι της ιαπωνικής παιδείας. Το χαρτονόμισμα των 2000 γιέν που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2000 αναπαριστά στην πίσω πλευρά μια σκηνή από το Ιστορία του Γκέντζι και κάτω δεξιά τη Μουρασάκι Σικίμπου.
πηγή: Βικιπαίδεια-literature.blogspot.gr with love fuji tomo kazu.