Τέταρτη ''Συναστρία'' Επικούρειων Φίλων στον Κήπο του Επίκουρου στο Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι.

Φίλες και φίλοι σας χαιρετώ από το Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι και συγκεκριμένα από τον κήπο του Επίκουρου του Γοργογυραίου. Χθες, 11/08/23 στον κήπο του Επίκουρου έγινε η τέταρτη συναστρία επικούρειων φίλων. Ανάμεσα στους εκλεκτούς καλεσμένους ήταν και ο συγγραφέας Ηλίας Γιαννακόπουλος ο οποίος επιμελήθηκε το πιο κάτω κείμενο. Ηλία σ' ευχαριστούμε. Ευχαριστούμε επίσης τον διδάσκαλο Δημήτρη Παπαγιαννόπουλο που με την στεντόρεια φωνή του μας χάρισε πολύ όμορφες μελωδικές στιγμές και με δική του προτροπή και καθοδήγηση ακολούθησε όλη η παρέα μαθήματα ορθοφωνίας. Ήταν μία μαγική βραδιά και το παράξενο φυσικό φαινόμενο το οποίο παρατηρήσαμε όλοι στην παρέα, ήταν το γεγονός πως τ' αστέρια συμμετείχαν κι αυτά με τον τρόπο τους, λόγω της συναστρίας. Το παρατηρούσε κάποιος με γυμνό μάτι πως τ' αστέρια πάνω από τον κήπο είχαν κατέβει πιο χαμηλά, ειδικότερα τι στιγμή που ο διδάσκαλος είπε το άσμα Μάρω Μάρω δάκρυσαν και τ' αστέρια. Αυτά και άλλα πολλά συνέβησαν χθες στον κήπο του Επίκουρου. Ακολουθεί το άρθρο του συγγραφέα Ηλία Γιαννακόπουλου. Για τον ιστορικό του μέλλοντος απλά να αναφέρω τα ονόματα των συμμετεχόντων.

Ηλίας Γιαννακόπουλος.
Αφροδίτη της Πιάλειας.
Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος.
Γιώτα Παπαγιαννοπούλου.
Γιαννάκης Αραχωβίτης junior.

Στέλλα Γιαννακόπουλου.
Πάνος Αραχωβίτης.
Mr Alex
Ράνια Γκοβίνα.


Βασίλης Γκουβίνας.
Μελισσάνθη Γκοβίνα.
Λαμπρινή-Λόλα Γκοβίνα.
Πέπος - Επίκουρος - Σπύρος - Πεπέ - Fuji Tomo Kazu Γκοβίνας.
και όλα τ' άστρα που βρέθηκαν πάνω από τον κήπο.

Ο Ε Π Ι Κ Ο Υ Ρ Ο Σ στο Γοργογύρι...
Την Ιστορία γράφουν οι Π α ρ έ ε ς.
Τελικά η Ιστορία δεν γράφεται από τους επώνυμους και τους διανοούμενους αλλά και από τους απλούς ανθρώπους που επιμένουν να στοχάζονται και να διαλέγονται με την πραγματικότητα που βασανιστικά επιμένει να θέτει ερωτήματα και διλήμματα για το "Ευ Ζην".

Μία ετερόκλητη παρέα στον Επικούρειο Κήπο του θεωρητικού της Επικούρειας Φιλοσοφίας και ceo της ΟΚΡΑ κ. Σπύρου Γκοβίνα προσπάθησε και προσέγγισε με επιτυχία τα φιλοσοφικά διδάγματα του Επίκουρου.

Τη συζήτηση ξεκίνησε ο Σπύρος - Επίκουρος Γκοβίνας με μία γενική αναφορά στις βασικές αρχές της Επικούρειας Φιλοσοφίας και στα προβλήματα που αυτή αντιμετώπισε τόσο στην εποχή της όσο και μετέπειτα λόγω των ρηξικέλευθων θέσεών της.
Λιτός τρόπος ζωής:
Ο Επίκουρος συνιστούσε ένα λιτό φιλοσοφημένο τρόπο ζωής με γνώμονα τη σωφροσύνη. Υποστήριζε ότι ο απλός τρόπος ζωής, χωρίς πολυτέλειες, βοηθά την υγεία και κάνει τον άνθρωπο ικανό να ανταπεξέρχεται με επιτυχία στις ενασχολήσεις της ζωής. Πρόσθετε όμως ότι και η λιτότητα έχει όρια. Όποιος το παραβλέπει παθαίνει κάτι αντίστοιχο με εκείνον που δεν βάζει φραγμό στις επιθυμίες του.

Αυτάρκεια, ολιγάρκεια: Σύμφωνα με τον Επίκουρο, πραγματικός πλούτος είναι το να αρκείται κανείς στα λίγα. Το λίγο ποτέ δεν λείπει συνήθιζε να λέγει. Η αυτάρκεια είναι ο μεγαλύτερος πλούτος και ο πολυτιμότερος καρπός της είναι η ελευθερία. Το να αρκείται κανείς σε αυτά που έχει είναι πολύ σπουδαίο αγαθό. Όχι γιατί πρέπει να περιορίζεται κανείς σώνει και καλά στα λίγα, αλλά να αρκείται στα λίγα, όταν λείπουν τα πολλά. Υπέρτατο αγαθό η φιλία: Απ’ όλα τα αγαθά που παρέχει η σοφία, το μέγιστο είναι η απόκτηση φίλων.

Ειδικότερα τονίστηκε η θέση του Φιλοσόφου για το ρόλο της Ηδονής στη ζωή του ανθρώπου. Η Ηδονή, δηλαδή, κατέχει δεσπόζοντα ρόλο στη ζωή μας και αυτό μόνο κάποιοι πουριτανοί δεν το αντιλαμβάνονται. Κανείς, δηλαδή, δεν μπορεί να νιώσει ευτυχής όταν αγνοεί την αδήριτη πραγματικότητα και αναγκαιότητα της Ηδονής...

Σημαντική ήταν και η επισήμανση του κ. Γκοβίνα για το θέμα του θανάτου, όπως το ανέπτυξε ο Επίκουρος. Θεωρούσε, δηλαδή, πως ο θάνατος δεν πρέπει να μας φοβίζει, γιατί όσο είμαστε ζωντανοί δεν τον αντιλαμβανόμαστε, και όταν πεθάνουμε πάλι δεν έχουμε την Γνώση και την εμπειρία του. Άρα "Ο Θάνατος ουδέν προς ημάς. Το γαρ διαλυθεν αναισθητικό. Το δε αναίσθητούν ουδέν προς ημάς ".

Τις θέσεις και τις αρχές της Επικούρειας Φιλοσοφίας συνέχισε ο Φιλόλογος Ηλίας Γιαννακόπουλος με την ανάλυση του εμβληματικού "Λάθε Βιώσας " που τόσα σχόλια και αρνητικές κριτικές προκάλεσε. Κι αυτό γιατί προτρέπει την "ιδώτευση" που αντίκειται στο πρότυπο του Ηomo Politicus της κλασικής και δημοκρατικής Αθήνας.

Ωστόσο ο Επίκουρος με το "Λάθε Βιώσας" ηθελε να αποκλείσει τις ανούσιες κοινωνικές συναναστροφές που εμποδίζουν την πραγμάτωση της ευδαιμονίας-Ευτυχίας.

Εκείνο, όμως, που προκάλεσε το ενδιαφέρον από την εισήγηση του κ. Ηλία Γιαννακόπουλου ήταν η αναφορά του στη θεωρία του Επίκουρου για την κίνηση των ατόμων. Ειδικότερα τονίστηκε η θέση περί "Παρέγκλισης" που προετοίμασε την θεωρία του Χάιζενμπεργκ για την απροσδιοριστία και την αρχή της αβεβαιότητας που αποδόμησε τις θέσεις του Αϊνστάιν για την απόλυτη αιτιοκρατία του σύμπαντος. Φαίνεται πως και ο Θεός κάπου-κάπου "Παίζει ζάρια ". Η ρευστότητα της παγκοσμιοποίησης το επιβεβαιώνει.

Τις εισηγήσεις των κ. Γκοβίνα και Γιαννακόπουλου ακολούθησε διάλογος μεταξύ των υπολοίπων εκλεκτών μελών της παρέας που εστιάστηκε στο "Άπαξ άνθρωποι γεγόναμεν, δις δε ουκ γενέσθαι.." και στο "Μάταιον πάρα θεών εστί αιτείσθαι α τις εαυτώ χορηγήσαι ικανός εστι..."

Εν τω μεταξύ η συζήτηση συνεχιζόταν παράλληλα με την κατανάλωση των πλουσίων και εύγεστων εδεσμάτων που ετοίμασαν η σύζυγος του κ. Γκοβίνα, Λαμπρινή και η κόρη του Βάσω - Μελισσάνθη. Όλα ήταν ενταγμένα στην κοσμοθεωρία του Επίκουρου σύμφωνα με την οποία η Ύλη βαδίζει παράλληλα με το Πνεύμα χωρίς να ανατρέπεται η αναγκαία ισορροπία που διακονεί τον υπέρτατο στόχο την "Ηδονή" με ό,τι αυτή συνεπάγεται ως αναγκαία προϋπόθεση για την βίωση της ευδαιμονίας.

Ο Φιλοσοφικός οίστρος, τα εδέσματα και το κρασί αναπόφευκτα οδήγησαν και στο τραγούδι, όπου πρωταγωνίστησαν οι φωνές των Δημητρίου Παπαγιαννόπουλου-γνωστού δασκάλου και εκλεκτού τέκνου της Πιαλείας- και του Ιωάννη Γιαννακόπουλου, υποψήφιου μέλους και μέγα χορηγού της ΟΚΡΑ.

Με τη συμμετοχή όλων των συνδαιτημόνων και με την καθοδήγηση του Δημήτρη Παπαγιαννόπουλου ακούστηκαν γνωστά τραγούδια της παλιάς Αθήνας και πολλά Ριζίτικα... Ανάμεσα σε αυτά ακούστηκαν και το "Εγώ θα κόψω το κρασί ","Το γελεκάκι ", ''Το Μάρω Μάρω'' .... και πολλά άλλα.

Η εκδήλωση τελείωσε με την ευχή και την υπόσχεση πως τέτοιου είδους συναντήσεις θα συνεχιστούν, αφού προάγουν τις ανθρώπινες σχέσεις που επωάζουν τη θέληση και την απόφαση για την διεκδίκηση μιας άλλης ζωής και κοινωνίας.

Εξάλλου η Ιστορία γράφεται και από τέτοιες εκδηλώσεις που αναδεικνύουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο του ατόμου στην εξέλιξη και την πρόοδο, που συνιστούν και τους θεμελιακούς στόχους του ανθρώπινου και κοινωνικού κινήματος της ΟΚΡΑ.

Εν κατακλείδι επισημάνθηκε πως η πολιτική και η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών επί το ανθρωπινότερον και το "Ευ Ζην" δεν μπορεί να επιτευχθούν χωρίς το φιλοσοφικό στοχασμό και την πνευματική ανάταση.

Ε Π Ι Μ Υ Θ Ι Ο Ν

Συμπερασματικά όλοι συμφωνήσαμε σε αυτή την Επικούρεια συναστρία πως: "Ουκ έστιν ηδέως Ζην άνευ του φρονίμως και καλώς και δικαίως, ουδέ φρονίμως και καλώς και δικαίως άνευ του ηδέως. Ότω δε τούτο μη υπάρχει εξ ου Ζην φρονίμως και καλώς και δικαίως υπάρχει, ουκ έστιν τούτον ηδέως ζην"(Επίκουρος).

Αυτό αποτελεί και την "τετραφάρμακον" της πολιτικής τέχνης και τεχνικής και γι' αυτό προτάθηκε όπως αποσταλεί σε όλους τους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς για να ενταχθεί στο πρόγραμμά τους.

ΥΓ. Επικούρειου Πέπου. Να είμαστε καλά να το επαναλάβουμε.














Θερμές ευχαριστίες από όλη την οικογένεια. Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε.

08/08/23 Μία Μαγική Βραδιά στον Κήπο του Ασκληπιού στην ιστορική και πνευματική Πιάλεια.

Φίλες και φίλοι Καλημέρα, Τετάρτη σήμερα και τα καλά νέα έχουν ήδη ξεκινήσει από χθες Τρίτη, η ώρα που ξεκίνησα να γράφω το πιο κάτω κείμενο είναι 02:24 πριν λίγα λεπτά επιστρέψαμε από την Πιάλεια όπου ζήσαμε ανεπανάληπτες - μοναδικές στιγμές γεμάτες εκπλήξεις και μεγάλες συγκινήσεις. Ας ξεκινήσω όμως από την αρχή λίγες μέρες πριν έλαβα μία πρόσκληση από τον εκλεκτό μας φίλο τον διδάσκαλο Δημήτρη Παπαγιαννόπουλο από την Πιάλεια.

ΠΡΌΣΚΛΗΣΗ

ΑΥΡΙΟ Τρίτη 08/08/23 και ώρα 21.00 σας περιμένουμε στον κήπο του Ασκληπιού στην όμορφη και ιστορική Πιάλεια σε μια φιλική συνάντηση Γιαννακοπουλαίων και επικούρειων φίλων να συνδειπνήσουμε (ελαφρώς) μετά συνοδείας οίνου ή ζύθου και φυσικά να ακούσουμε τα πρόσφατα ποιητικά έργα του Επικούρειου Πέπου και να θαυμάσουμε τις νέες δημιουργίες στην μετώπη της οικίας του οικοδεσπότη. Τις προσφωνήσεις θα κάνει ο μικρός μας φίλος Γιάννης Γιαννακόπουλος τζούνιορ, και στον ρόλο συγκεντρωσιάρχη θα είναι η εύχαρις και  αγαπητή μας Αφροδίτη.

Στις 20:55 περνούσαμε την πύλη του Μεγάρου της οικογένειας Δημήτρη και Γιώτας Παπαγιαννοπούλου, αρχικά μας υποδέχθηκαν οι οικοδεσπότες και στην συνέχεια τα επίτιμα μέλη του κήπου, ο Ασκληπιός, η Νίκη, ο Αχιλλέας, η Αφροδίτη, ο Ηρακλής, ο Αλέξανδρος, και ο Κολοκοτρώνης. Σε λίγα λεπτά κατέφθασαν και τα υπόλοιπα μέλη της συναστρίας, ο μικρός Γιαννάκης, η Στέλλα, ο Πάνος, ο Γιάννης, η Κασσιανή, ο Ηλίας και η Αφροδίτη. Όλοι τους εκλεκτοί φίλοι, φίλοι αληθινοί, φίλοι που γι' αυτούς ο μέγιστος Παπανούτσος είχε γράψει τα πιο κάτω λόγια.

Η φιλίας είναι θησαυρός του ώριμου και άξιου ανθρώπου. 

Συνδέει όσους ξέρουν να εκτιμήσουν και εμπιστευθούν τον άνθρωπο σαν άνθρωπο. 

Τη φιλία διαλύουν ή ιδιοτέλεια, ό φθόνος, η αχαριστία, ή αντιζηλία. 

Μεγάλος εχθρός της: ή καχυποψία.

"Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο, έχει πανάρχαιους τίτλους ευγένειας. 

Την εχάρηκαν άνθρωποι εκλεκτοί, σε όλα τα γεωγραφικά και τα ιστορικά πλάτη της οικουμένης, και την εγκωμίασαν ποιητές, σοφοί, πολιτικοί με τον τρόπο του ο καθ' ένας, αλλά όλοι με την ίδια συγκίνηση.

Η φιλία είναι θησαυρός του ώριμου και άξιου ανθρώπου, όπως προείπα, και προσφέρεται σ' έναν επίσης ώριμο και άξιο άνθρωπο. Παπανούτσος. 

Όταν ο Παπανούτσος έγραφε τα πιο πάνω λόγια για την φιλία σίγουρα είχε στο μυαλό του τα μέλη της χθεσινής συναστρίας. Ας επανέλθω όμως στη χθεσινή βραδιά, μετά την ξενάγηση στον πανέμορφο κήπο που μας έκανε ο οικοδεσπότης ήρθε η ώρα να γευτούμε τα εκλεκτά εδέσματα, και όπως είχε πει και κάποιος σοφός "δεν έχει σημασία τι τρως και τι πίνεις αλλά με ποιους τρως και πίνεις''. Εμείς πετύχαμε και τα δύο, και εκλεκτούς φίλους και εκλεκτά εδέσματα, όπως ταιριάζει σε επικούρειους, απλά και λιτά. Αφού είπαμε πολλά και διάφορα, κυρίως κάναμε πολλά σχέδια για το μέλλον μας, θυμήθηκαμε βέβαια και στιγμές από το παρελθόν, ειδικά ο Γιάννης ο οποίος ετοιμάζει κάτι πολύ προχώ και ελπίζω να το υλοποιήσει κάποια στιγμή, τον λόγο πήρε ο φίλος μας ο Δημήτρης για να μας απαγγείλει δύο ποιήματα του Επικούρειου Πέπου. Το πρώτο ποίημα ήταν αφιερωμένο στην αγαπημένη μας Αφροδίτη της Πιάλειας, ακολουθεί το ποίημα.

" Στην Αφροδίτη της Πιάλειας "

του Επικούρειου Πέπου, με την ευγενική χορηγία - βοήθεια ενός σοφού διδασκάλου.

🌹🌹

Ω!   της ψυχής μου όμορφα, αηδόνια αγαπημένα/

που τις φωλιές σας έχετε στα δέντρα του Κερκετίου όρους/  

αφιερώστε σήμερα όλες τις μελωδίες σας/  

στους φίλους επισκέπτες μας, αγαπημένους ξένους/

που θα ‘ρθουν στο Μαγευτικό  και Πανέμορφο Γοργογύρι./

🎷🎷

Να νοιώσουν όλοι τους το μελωδικό φτερούγισμα, στον απαλό σκοπό σας/

που δίνει φτερά στα όνειρα κι ελπίδα στην ψυχή μας /  

για να πετάξει εκεί ψηλά,   στο τρύπιο το Λιθάρι/  

στην πιο ψηλή του κορφή του Κερκετίου όρους./

 🌲🌲 

Στην Αστραπή την λαμπερή, των κεραυνών λιμέρι που ακουμπά τα σύννεφα με τ’απλωμένο χέρι/

Κι όταν χορτάσεις ουρανό, ψυχή μου έλα πίσω/

στο ένα το Μαγευτικό, Πανέμορφο Γοργογύρι/  

Στον  κήπο του Επίκουρου, τα άνθη του να τρυγήσεις

που τρέμουνε στο θρόισμα του παιχνιδιάρη ανέμου./  

🌹🌹🌹🌹🌹

Κι αν δεις το ρόδο που ανθεί μόνον σ’ αυτόν τον κήπο/

Ν’ απλώνει κατακόκκινο  άρωμα στον αέρα/

Μην κόψεις απ’ τα  πέταλα, μον’ σκύψε και μύρισέ το/

Και πες του, απ’ τον Επίκουρο, γλυκά μια καλημέρα./

Ακολουθεί το δεύτερο ποίημα που ήταν αφιερωμένο σε όλους τους αληθινούς φίλους και είναι από την συλλογή που φέρει τον τίτλο ''εικόνες μιας άλλης εποχής''.

☁️☁️☁️

Επάνω σ' ένα σύννεφο με άσπρα γιασεμιά/ 

Γλυκά ήρθε και μ’ αγκάλιασε ανάλαφρα ο ύπνος/ 

Κι ούτε που το κατάλαβα πως φθάσαμε εκεί/

στου Κερκετίου τις ψηλές κι απάτητες κορφές/.

☁️☁️☁️

Το γέρικο κι αγέρωχο βουνό στο ψήλωμά του/

λίγες σταγόνες έστειλε βροχής να με ξυπνήσει/.

Έπρεπε, λέει, να ιδώ τ’ ολόγιομο  φεγγάρι/ 

που χόρευε για χάρη μου στις κορυφές των δέντρων/.

☁️☁️☁️

Οπου  η αγάπη φώλιασε σ' ένα ζευγάρι αγαπημένο/  

τον μυθικό Κερκέτη μας με την γλυκιά Αηδόνα/

τον έρωτ’  όταν ένοιωσαν ανάμεσα στα δέντρα/,

στο μονοπάτι της ζωής που διαπερνά τις φτέρες/.

☁️☁️☁️

Και φτάνει ως  το σύννεφο αγνάντιο στο φεγγάρι/ 

που παίζει τα παιχνίδια του τα ερωτικά κι εκείνο/  

με την γλυκιά Π ι ά λ ε ι α  του Κερκετίου την νύμφη/,

όταν την βρίσκει ανέμελη στον ίσκιο ξαπλωμένη/.

ΥΓ. Για όσους δεν το γνωρίζουν η Πιάλεια ήταν κόρη του Πίαλου γενάρχη των Πιαλέων, την ερωτεύτηκε σφόδρα ο Ασκληπιός και χάρη σ' αυτή την όμορφη κόρη πήρε το όνομα η ιστορική Πιάλεια, εννοείται με την παρέμβαση του Ασκληπιού. Οι Πιαλειώτες προς τιμήν του Ασκληπιού κάθε χρόνο οργανώνουν τα Ασκληπιεία.

Ρίγη συγκίνησης είχαν συνεπάρει τον Επικούρειο Πέπο, το να απαγγέλλει στίχους ο διδάσκαλος Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος αυτό από μόνο του είναι κάτι ξεχωριστό, το να υπάρχουν στην παρέα τα εκλεκτά μέλη που προανάφερα και να ακούνε αυτούς τους ερασιτεχνικούς στίχους ξεπερνούσε όλα τα όρια της φαντασίας του Επικούρειου Πέπου, ήταν κάτι ασύλληπτο, αυτή τη χαρά μπορούν να την προσφέρουν ΜΟΝΟ Αληθινοί φίλοι. Η χαριστική βολή ήρθε αμέσως μετά την απαγγελία των ποιημάτων όταν ο διδάσκαλος πήρε ξανά τον λόγο. Από μία τσάντα έβγαλε ένα κόσμημα, ένα ιερό κειμήλιο τρόπον τινά!! Όταν ο Επικούρειος Πέπος το αντίκρυσε και διάβασε το περιεχόμενο δεν άντεξε, δακρυσμένος αγκάλιασε τον διδάσκαλο για την μεγάλη τιμή. Αγαπημένε φίλε Δημήτρη, αγαπημένη φίλη Γιώτα, αυτό που έζησα στο σπιτικό σας θα το κουβαλάω μαζί μου όσο η μνήμη μου θα συνεχίσει να λειτουργεί, από τα βάθη της ψυχής μου σας ευχαριστώ για την μεγάλη τιμή που μου κάνατε. Τώρα πια ξέρω τι είναι αυτό που θα πάρω μαζί μου για το μεγάλο ταξίδι. Ευχαριστώ επίσης τον Γιαννάκη, την Στέλλα, τον Πάνο, την Κασσιανή, τον Γιάννη, την Αφροδίτη μας και τον Ηλία. Στην επιστροφή η Λαμπρινή έβαλε τα πράγματα στη σωστή τους θέση: δηλαδή ο δάσκαλος από την Πιάλεια τίμησε έναν Γοργογυραίο, έναν Γοργογυραίο που έχει κάνει τόσα πολλά για το χωριό του και δεν σκέφτηκε ποτέ κανείς να του πει ένα ευχαριστώ, και ήρθε ο κ. Δημήτρης να κάνει όλα αυτά προς τιμήν σου; Ουδείς προφήτης στον τόπο του. 

Διδάσκαλε σ' ευχαριστώ και πάλι. Φίλες και φίλοι ήδη η ώρα είναι 06:05 και προσπαθώ να διαχειριστώ τα κύματα συγκίνησης που με κατακλύζουν. Συγχωρέστε με για τα λάθη, με τόση συγκίνηση ήταν αναπόφευκτο.

Αυτά τα υπέροχα δρώμενα, και άλλα πολλά συνέβησαν στον φιλόξενο κήπο του Ασκληπιού στην ιστορική Πιάλεια.

Όλα τα έργα είναι του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΙΑΛΕΙΑ στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου.

Πιάλεια 18/06/2023

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Παρουσίαση βιβλίου με τίτλο: ΠΙΑΛΕΙΑ "πόλις Θεσσαλική ύπό τό Κερκετικόν όρος" από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Συγγραφέας Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου συνταξιούχος δάσκαλος. Φίλες και φίλοι καλημέρα, καλή εβδομάδα και καλό καλοκαίρι μιας και το φετινό καλοκαίρι άργησε να έρθει. Η χθεσινή μέρα έκρυβε πολλές ευχάριστες εκπλήξεις, το μεσημέρι συμφάγαμε με εκλεκτούς φίλους όπου το βασικό μενού ήταν ψάρια τα οποία μας είχε στείλει από την Λήμνο ο πατέρας Ευθύμιος και διάφορα σαλατικά από τον κήπο του Παπανικολή,  μεταξύ οίνου και τσίπουρο Τρικαλιώτη, φιλοσοφήσαμε τρώγοντας Αμβροσία, και πίνοντας Νέκταρ! Η κορυφαία όμως έκπληξη ήρθε το βράδυ στις 19:30 στην παρουσίαση ενός βιβλίου που έγινε άκουσον! άκουσον!  στον εσωτερικό χώρο της εκκλησίας στην πνευματική και ιστορική Πιάλεια, πάντα πρωτοπόροι οι Πιαλειώτες. Προσοχή, Πιάλεια και όχι Πιαλεία, έχει την σημασία του ο τονισμός. 

Πολλά εύγε ανήκουν γι' αυτήν την πρωτοβουλία, δηλαδή για την παραχώρηση του ναού, στον Διδάσκαλο και ιεροψάλτη Δημήτρη Παπαγιαννόπουλο, φίλτατε Δημήτρη μακάρι αυτό να συμβεί κάποτε και στο κατά τ'άλλα Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι που δυστυχώς σε θέματα πολιτισμού βρίσκεται πίσω έτη φωτός από την Πιάλεια. Ειλικρινά ζήλεψα και θαύμασα όλα αυτά που έζησα χθες βράδυ στην πνευματική και ιστορική Πιάλεια και αναρωτήθηκα γιατί στο Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι δεν ευδοκιμούν παρόμοιες προσπάθειες; Τι φταίει; Γέρασα και απάντηση δεν πήρα ακόμα. Ας επιστρέψω όμως στην παρουσίαση, η προσέλευση του κόσμου ξεπέρασε τις προσδοκίες των οργανωτών, ήταν συγκλονιστικό να βλέπεις πάνω από 200; άτομα μέσα στην εκκλησία, θα έλεγα πως ήταν η καλύτερη "λειτουργία" που έχω παρακολουθήσει. Ο έχων την ευθύνη της διοργάνωσης Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος είχε συντονίσει τα πάντα με την παραμικρή λεπτομέρεια, με την μαγική του μπακέτα διεύθυνε τη συζήτηση ως δεύτερος Κουρεντζής! Σκέψη της ημέρας, μήπως κάποια στιγμή κάποιος φωτισμένος επίτροπος θα πρέπει να προτείνει να γίνει κάτι ανάλογο και στην δική μας εκκλησία; Πάμε τώρα στους ομιλητές, Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος συγγραφέας, Χρήστος Ζορμπάς μαθηματικός πληροφορικάριος και Νικόλαος Λεμονάς φιλόλογος, η μητέρα του κ. Λεμονά είναι από το Μαγευτικό. 

Η παρουσίαση εξελίχθηκε σε λειτουργία, ειδικότερα όταν τον λόγο πήρε ο Ηλίας Γιαννακόπουλος απογείωσε την συζήτηση με το πάθος του, την ευρυμάθεια του και ειδικότερα με την αναφορά στην σύνδεση που έκανε με τις μνήμες που κουβαλάμε όλοι μας από την παιδική μας ηλικία, προσωπική μεν η αναφορά αλλά μας αφορά όλους γιατί όλοι μας έχουμε παρόμοιες μνήμες, αν μάλιστα ο συντονισμός του ανθρώπου που χειριζόταν τον υπολογιστή - μουσική  ήταν πιο "δεμένος" με το λόγο, θα αφαιρούσε από την Αφροδίτη το ψεγάδι της κριτικής. Ας μην ζητάμε όμως το τεχνολογικό τέλειο αποτέλεσμα γιατί αυτά συμβαίνουν και στις πιο καλύτερα οργανωμένες εκδηλώσεις. Ως αναφορά το βιβλίο το αγόρασα και μόλις το διαβάσω θα αποφανθώ για το περιεχόμενό του. Θα επιστρέψω όμως στην ιεροτελεστία της παρουσίασης αφού πρώτα αναφερθώ στον αγώνα που έδωσε ο σοφός Διδάσκαλος Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος ώστε να καθιερωθεί το σωστό όνομα που είναι Πιάλεια και όχι Πιαλεία. Επί δυόμιση χρόνια έδινε μάχη για να αποδείξει τον λάθος τονισμό. Κάπου είχα διαβάσει πως κάποιοι άνθρωποι σκεπτόμενοι μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο, ένας από αυτούς είναι και το άξιο τέκνο της Πιάλειας ο Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος που έχω την τύχη να με θεωρεί φίλο του. Επίσης πολλά εύγε ανήκουν στον συγγραφέα του βιβλίου που με πολύ κόπο κατάφερε να συλλέξει πολλές πληροφορίες σχετικά με την  ιστορία της Πιάλειας κυρίως στην αρχαιότητα λόγω της σύνδεσης του Ασκληπιού μιας και υπάρχουν στοιχεία που μνημονεύουν την Πιάλεια ως γενέτειρα του Ασκληπιού. Άρα αφού ο Ασκληπιός γεννήθηκε στην Πιάλεια είναι δυνατόν να μην είχε έρθει στο Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι; Είναι δυνατόν να μην είχε επισκεφθεί τον Κεφαλοπόταμο; Να γιατί το μονοπάτι του Ασκληπιού που υπάρχει στο Μαγευτικό πρέπει να το περπατήσουν όλοι οι Έλληνες, ως Θεός και γιατρός κάτι παραπάνω θα ήξερε που έκανε αυτή την διαδρομή. Πόσο τυχερή είναι η Πιάλεια που έχει πληθώρα πνευματικών τέκνων όπως ο σεμνός συγγραφέας του βιβλίου, και πόσο τυχερά ήταν τα παιδιά που τον είχαν δάσκαλο. Ευχαριστούμε τους φίλους μας από την Πιάλεια, την Αφροδίτη, τον Ηλία και τον Δημήτρη για την τιμή που μας έκαναν να μας καλέσουν να παραστούμε σ' αυτή την μυσταγωγία, ευχόμαστε καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο και κυρίως να διαβαστεί και να διδάξει. Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος.

ΥΓ. Με βάση τις δικές μου αξιόπιστες μυθολογικές πληροφορίες από πηγές των Μουσών, το όνομα Πιάλεια δόθηκε προς τιμήν της κόρης του Πίαλου - γενάρχη των Πιαλέων - την ξακουστή και πανέμορφη Πιάλεια την οποία ερωτεύτηκε ο Ασκληπιός και την μύησε στην ευεργετική θεραπεία με τα βότανα γι' αυτό και πολλές γυναίκες στην Πιάλεια, κυρίως της τρίτης ηλικίας συνεχίζουν να κατέχουν την ευεργετική δράση των βοτάνων που συλλέγουν από το Κερκέτιον όρος που κακώς συνεχίζουμε να το αποκαλούμε Κόζιακα που είναι τουρκική ονομασία. Προφανώς για να το λένε αυτό οι Μούσες κάτι παραπάνω θα γνωρίζουν για την κόρη του Πίαλου. Ελπίζω κάποια στιγμή ο φίλος μου ο Δημήτρης που εκτός των άλλων είναι και καλλιτέχνης να φιλοτεχνήσει και την Πιάλεια ώστε δίπλα στον Αχιλλέα, στον Ηρακλή και στα υπόλοιπα έργα που έχει τοποθετήσει στον κήπο του να υπάρχει και η όμορφη Πιάλεια. Σας ευχαριστώ που κάνατε τον κόπο να διαβάσετε το πιο πάνω κείμενο.

Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε.

Η EΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΤΗΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ ΤΟΝ ΓΟΡΓΟΓΥΡΑΙΟ

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ.

Καβάφης: Ο “Παγκόσμιος”* Έλληνας. Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος - συγγραφέας.

 α. «Πού αλλού θα βρισκόμουν καλύτερα, παρά ανάμεσα στα τρία κέντρα της ύπαρξης: Τα σπίτια της αμαρτίας, την εκκλησία που τις συγχωρεί και το νοσοκομείο όπου πεθαίνεις” (Κ.Καβάφης).

        β. «Είμαι κι εγώ Ελληνικός. Προσοχή, όχι Έλλην, ούτε ελληνίζων, αλλά ελληνικός» (Κ.Καβάφης)**.

     γ. «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΚΑΒΑΦΗΣ / ΠΟΙΗΤΗΣ / ΘΑΝΩΝ ΕΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΤΗΝ 29ην ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1933» (επιτύμβια πλάκα).

            δ. Κ. Π. Καβάφης: 29 Απριλίου 1863 – 29 Απριλίου 1933.

       Ο σημερινός αναγνώστης και μελετητής της ποίησης του Κ. Καβάφη θα ήταν δύσκολο και συνάμα άστοχο αν παραβλέψει ή προσπεράσει με ασύγγνωστη ταχύτητα τα παραπάνω στοιχεία-αναφορές (αυτοαναφορές) του ποιητή. Κι αυτό γιατί οι αυτοαναφορές αυτές (α, β) συνιστούν τα δομικά στοιχεία του ποιητικού του έργου  και της λανθάνουσας πηγής της έμπνευσής του. Ο αλεξανδρινός ποιητής με μία αυτοβιογραφική ομολογία του φανερώνει τις βασικές συντεταγμένες της ποίησής του που καταυγάζουν το ρόλο-επιδράσεις τόσο των ερωτικών του επιλογών όσο και της πνευματικής ή ιδεολογικής του σχέσης με τον Ελληνισμό** ως Ιστορία ή Ιδέα.

                                       

        Οι οίκοι ανοχής και τα χαμαιτυπεία της Αλεξάνδρειας, η ομοφυλοφιλία του αλλά και ο ιδιαίτερος τρόπος να προσεγγίζει και να μετουσιώνει σε ποιητικό δημιούργημα τα ιστορικά γεγονότα (κατά προτίμηση της Ελληνιστικής περιόδου) αποτελούν τους αναγκαίους ερμηνευτικούς κώδικες της ποίησης του Καβάφη. Η ταξινόμηση των ποιημάτων του σε Φιλοσοφικά, Ιστορικά και Ηδονικά, όσο σχηματική κι αν είναι, αποτυπώνει με περισσή ενάργεια το πλαίσιο αναφοράς της ποιητικής δημιουργίας. Μιας δημιουργίας που 160 χρόνια μετά τη γέννησή του (1863) και 90 χρόνια μετά το θάνατό του (1933) εξακολουθεί να είναι τόσο σύγχρονη και επίκαιρη.

                                      Οι πολέμιοι του Καβαφικού έργου

        Στα επετειακά αφιερώματα, ωστόσο, θα πρέπει να καταγραφούν και οι αντιδράσεις του ποιητικού κατεστημένου της εποχής εκείνης απέναντι στην ποίηση του Καβάφη. Οι αντίπαλοί του παραγνωρίζοντας και παραβιάζοντας τους κανόνες της – απούσας τότε - πολιτικής ορθότητας εστίασαν την κριτική τους και στις ερωτικές ιδιαιτερότητες του ανθρώπου Καβάφη.

       Πρωταγωνιστής της αρνητικής υποδοχής και κριτικής της ποίησης του Κ. Καβάφη υπήρξε τότε ο ιεροφάντης του δημοτικισμού Κ. Παλαμάς που αδυνατούσε να  κατανοήσει και να αποδεχτεί την τεχνοτροπία του Καβάφη στην οποία δέσποζε ο ελεύθερος στίχος και ο πεζολογικός χαρακτήρας. Κι αυτό γιατί ο Παλαμάς και η σχολή του αποθέωναν τον έμμετρο στίχο, την δημοτική γλώσσα και τα πολλά και ηχηρά επίθετα. Ειδικότερα έλεγε:

       “Ποιητής ο Καβάφης; Δεν ξέρω, ίσως να κάμνω λάθος… Μάλλον για  ρεπορτάζ από τους αιώνες μοιάζουνε τα γραφτά του. Σκίτσα ιδεών, που πάνε να γίνουν καλά τραγούδια, αλλά παραμένουν ημιτελή σχεδιάσματα”.

            Σε ανάλογο κλίμα και ύφος ήταν και η κριτική του Γ. Κορδάτου:

     “Απόστημα της λογοτεχνίας μας, γι αυτό πρέπει να αποκοπεί… Πιστεύω πως θάρθει ο καιρός, όπου ο Καβάφης θα ξεχαστεί, όπως ξεχάστηκαν ο Αχ. Παράσχος κι άλλοι ποιητές που είχαν μεγάλη δημοσιότητα”.

          Ο Γ. Κορδάτος έντονα επικριτικός στην ποίηση του Καβάφη σε ένα άλλο επίπεδο σημείωνε πως ο ποιητής “απηχούσε το πνεύμα της απαισιοδοξίας και τις ιδέες της παρακμής… Ορισμένα ποιήματά του εκφράζουν την πίκρα που αισθανόταν για τον ξεπεσμό του και το μίσος ενάντια στους νεόπλουτους”.

                                       Οι υπερασπιστές του Καβάφη

          Ωστόσο, στο ποιητικό αρχιπέλαγος του Παλαμά και των παλαμιστών υπήρξαν και επώνυμες φωνές που εκθείαζαν την ποίηση του Καβάφη. Ήταν όλοι εκείνοι που στην καβαφική ποίηση διέκριναν το νέο και το πρωτοποριακό στοιχείο τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο. Ειδικότερα ο Σεφέρης τόνιζε:

        “Το έργο του Καβάφη είναι ένα και μόνο ποίημα εν προόδω που το τερματίζει ο θάνατος”.

         Σε ανάλογο ύφος και κλίμα ήταν και η υπεράσπιση του Κ. Βάρναλη “Χωρίς αμφιβολία ο Καβάφης είναι ένας μοναδικός ιδιότυπος ποιητής. Ασεβής σε όλα, από τη μορφή ίσαμε την ουσία…. Το περιεχόμενο αυτής της ποίησης είναι σχεδόν ένα επεισόδιο ιστορικό ή προσωπικό του ποιητή”.

                                    

        Στον κύκλο των υπερασπιστών του Καβαφικού έργου ανήκε και ο Ν. Καζαντζάκης ο οποίος μεταξύ άλλων έγραφε: “ Ο Καβάφης είναι από τα τελευταία άνθη ενός πολιτισμού θαρραλέου”.

       Η αξιολόγηση του Καβαφικού έργου που ακολουθεί αποδείχτηκε άκρως προφητική για τη διαχρονικότητά του.

      “Ο Καβάφης, κατά την γνώμη μου, είναι ποιητής υπερμοντέρνος, ποιητής των μελλουσών γενεών. Εκτός από την ιστορική, ψυχολογική και φιλοσοφική αξία του, η λιτότης του ύφους του, που εγγίζει ενίοτε τον λακωνισμό, ο ζυγισμένος ενθουσιασμός του που ελκύει προς τη διανοητική συγκίνηση, η ορθή φράσις του, αποτέλεσμα μιας αριστοκρατικής φυσικότητας, η ελαφρά ειρωνεία του, αντιπροσωπεύουν στοιχεία που θα  εκτιμήσουν ακόμη περισσότερο οι γενεές του μέλλοντος, παρακινημένες από την πρόοδο των ανακαλύψεων και την λεπτότητα του νοητικού μηχανισμού. Οι σπάνιοι ποιηταί σαν τον Καβάφη θα καταλάβουν τότε πρωτεύουσα θέσι σ’ έναν κόσμο που θα σκέπτεται πολύ περισσότερο παρά σήμερα” (απόσπασμα από το «αυτοεγκώμιο»).

       Η αξία και η διαχρονικότητα των ποιημάτων του Καβάφη καθίστανται πιο εμφανείς στο βαθμό που πολλοί στίχοι του ανιχνεύονται στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, όπως: “Σαν βγεις στον πηγεμό για την Ιθάκη», «Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς βαρβάρους;», «Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμο έξω», «Σαν έτοιμος από καιρό…».

                                 Αλήθειες ζωής και διαχρονικές Ιδέες

        Αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στη νεοελληνική ποίηση το γεγονός πως πολλοί στίχοι του Καβάφη χρησιμοποιούνται για να αναδείξουν κάποιες κρυμμένες και διαχρονικές αλήθειες και ιδέες της ανθρώπινης ζωής. Ο διδακτικός τόνος των ποιημάτων σε συνδυασμό με τον προτρεπτικό τους χαρακτήρα διαμορφώνουν για τον αναγνώστη έναν κώδικα ερμηνείας και κατανόησης της πραγματικότητας που μάς περιβάλλει αλλά και ένα πολύτιμο εργαλείο αυτογνωσίας και ανθρωπογνωσίας.

         Αρωγός σε όλα αυτά τα παραπάνω και η αποφθεγματική μορφή πολλών στίχων που ενσωματώθηκαν στο λεξιλόγιό μας καθώς και στις κοινωνικές μας σχέσεις.

       Η σταχυολόγηση που ακολουθεί είναι ενδεικτική του πλούτου της ποιητικής δημιουργίας του Καβάφη και δεν ενέχει κανένα αξιολογικό στοιχείο. 

                      Α. Ο εγκλωβισμός και τα αδιέξοδα του ανθρώπου.

       “Είπες «Θα πάγω σ΄άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλην θάλασσα. / Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλύτερη από αυτή / Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες. / Η πόλις θα σε ακολουθεί…»” (“Η Πόλις”).

       Οι παραπάνω στίχοι αποτυπώνουν με δραματικότητα το αίσθημα του εγκλωβισμού του ανθρώπου που αποφασίζει να αλλάξει τη ζωή του. Το ανέφικτο του στόχου του αισθητοποιεί πέραν όλων των άλλων αρνητικών συναισθημάτων και την οδυνηρή διάψευση κάθε προσδοκίας αλλά και την συνειδητοποίηση της πλήρους αδυναμίας του ανθρώπου να αποδεσμευτεί από το παρελθόν του.

           

   

 

        Ο ποιητής με απόλυτο τρόπο διακηρύσσει πως δεν υπάρχει καμία προοπτική να απεγκλωβιστούμε από ένα πλαίσιο ζωής που χτίσαμε πάνω σε λάθη και πως τα λάθη αυτά και οι επιλογές μας θα μάς ακολουθούν παντού και πάντα ( “Η πόλις θα σε ακολουθεί”).

                                  B.  Οι  κίνδυνοι από τα Μεγαλεία

    “Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή. / Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις / αν δεν μπορείς με δισταγμό και προφυλάξεις / να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις, / τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι”(“Μάρτιαι Ειδοί”).

          Ο ποιητής προειδοποιεί όσους εμμονικά στοχεύουν την εξουσία και τα μεγαλεία  πως αυτό το πάθος μπορεί να αποβεί μοιραίο για την ίδια την ζωή τους. Προτρέπει, επίσης, να χαλιναγωγούμε τις φιλοδοξίες μας γιατί μπορούν από μία δημιουργική δύναμη να εξελιχθούν σε μία ανεξέλεγκτη τραγωδία μας.

        Συμβουλεύει, επίσης, μία προσεκτική διαχείριση των προνομίων που απορρέουν από τα “μεγαλεία” γιατί τα ίδια αυτά μεγαλεία μπορεί να μάς φέρουν σε μία κατάσταση Οίησης και Ύβρης και απώλειας της αυτογνωσίας. Η προσωπική ανάδειξη, όσο κι αν συνιστά μία εσώτατη ανάγκη, δεν πρέπει να μάς αλλοτριώνει και να μάς απομακρύνει από το μέτρο και την ανθρώπινη ταπεινότητα. (“μάλλον / σαν κατανόησι της ματαιότητος των μεγαλείων”, «Ο Δαρείος»).

             Γ. Η αξιοπρέπεια μπροστά στην απώλεια

    “Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, / αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει” (“Απολείπειν ο θεός Αντώνιον”).

          H απώλεια όλων εκείνων για τα οποία ξοδέψαμε τη ζωή μας δεν πρέπει να μας καταβάλει, ούτε να μας οδηγεί σε συμπεριφορές και αντιδράσεις που ακυρώνουν την αξιοπρέπειά μας. Ο ποιητής προτείνει τη διατήρηση της συναισθηματικής μας ισορροπίας και την αποφυγή κάθε συναισθηματικού ξεσπάσματος και πανικού.            

      Ο άνθρωπος πρέπει να γυμνάζεται στην απώλεια και στην αποδοχή κάποιων αναγκαιοτήτων της ζωής μας. Οι συμφορές και οι αποτυχίες συνιστούν κομμάτι της φθαρτής μας ύπαρξη, όπως και οι επιτυχίες και τα μεγάλα άλματα. Η ψυχραιμία, η αξιοπρέπεια και   η υπομονή είναι αυτά που κοσμούν τον ανώτερο άνθρωπο και όχι τα βίαια συναισθήματα και οι μεγάλες απογοητεύσεις.

       Εξάλλου όλα έχουν κάποτε το τέλος τους. Όλα κάποτε χάνονται και γι αυτό αρμόζει μία αξιοπρέπεια και γενναιότητα στην απώλεια ”Κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις”.

                          Δ. Οι Φοβίες μας – Τα τέρατα της Ψυχής μας

     “Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, / τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, / αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, / αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου” (“Ιθάκη”).

         Η επιστήμη της ψυχολογίας θεωρεί πως τις περισσότερες φορές οι κίνδυνοι δεν έχουν αντικειμενική υπόσταση, αλλά είναι προϊόν της δικής μας φοβίας και ανασφάλειας. Οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες ως μυθικά όντα αισθητοποιούν τις εσωτερικές μας αδυναμίες, φοβίες, ανασφάλειες και ψυχικά αδιέξοδα. Οι άνθρωποι, δηλαδή, συνηθίζουν μέσα από τους αμυντικούς μηχανισμούς και ιδιαίτερα της προβολής να προβάλλουν τις αγωνίες και ανησυχίες τους στον εξωτερικό κόσμο δίνοντας σε αυτές διάφορα ονόματα.

     Όσο περισσότερο νιώθουμε ανέτοιμοι, αδύναμοι και ανίκανοι, άλλο τόσο περισσότερα εμπόδια και κινδύνους φανταζόμαστε και πλάθουμε με την σκέψη μας. Οι μυθικές μορφές των τεράτων είναι απότοκα του ανορθολογισμού μας και της προσωποποιημένης αδυναμίας μας καθώς και του χαμηλού δείκτη αυτοεκτίμησης.

        Δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που οι φοβίες μας  δρουν πολλαπλασιαστικά στην διόγκωση κάποιων προβλημάτων ή στην δραματοποίηση κάποιων μικρών. Η πρόταση του ποιητή για την υπέρβαση όλων αυτών είναι σαφής «Τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, / αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή / συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει».

                                   Ε.  Το αίσθημα της απόλυτης ήττας

         “Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων. / είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων…./ Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία”  (“Τρώες“) .

        O Καβάφης περιγράφει με περισσή καθαρότητα το αίσθημα και το βίωμα της αναπότρεπτης ήττας του ανθρώπου μπροστά στα προβλήματα της ζωής. Εκφραστής μιας "ηρωικής" πεσσιμιστικής αντίληψης και θέασης της πορείας του ανθρώπου – που δεν απέχει και πολύ από τον Σοπενχάουερ – δεν αφήνει περιθώρια για ελπίδα και υπέρβαση της μοίρας μας. Είναι κατηγορηματικός για την αναπότρεπτη ήττα και πτώση.

           Η χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου καταδεικνύει την καθολικότητα ενός προσωπικού βιώματος, που δεν αφήνει προσδοκίες για ανατροπή των μηχανισμών της συμφοράς που επέρχεται ως αναγκαιότητα. Κάπου στο σημείο αυτό αντιγράφει τον Σοφοκλή από την τραγωδία Αντιγόνη «Ουδέν  έρπει  θνατών βιότω πάμπολυ γ’ εκτός άτας» (ο βίος των θνητών καιρό δε σέρνεται πολύ έξω από της συμφοράς το μονοπάτι).

         Για τον Καβάφη οι προσπάθειες δεν αρκούν για να αποτρέψουν της επερχόμενη βέβαιη ήττα και πτώση «Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή» (“Η Πόλις”).

                                       ΣΤ.  Το βίωμα της μοναδικότητας

     “Αν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. / Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου / πάντα βάζω-/ που στην μεγάλη  πρόσθεσι (την πρόσθεσί των / που μισώ) / που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ΄ εγώ εκεί / απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό  / ποσό / δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί” (“Πρόσθεσις”).

     Ένα ποίημα σε μία στροφή. Με λιτότητα και χωρίς συναισθηματικούς πλεονασμούς ο ποιητής προσπαθεί να ορίσει εκείνο το στοιχείο που συνιστά το υπόβαθρο της ευτυχίας του. Από την αρχή δηλώνει πως απεχθάνεται τα μεγάλα αθροίσματα και τις απρόσωπες προσθέσεις. Οι ανθρώπινες μάζες ως προσθέσεις ανθρώπων τον αφήνουν αδιάφορο. Απορρίπτει την ψευδαίσθηση της ευτυχίας που υπόσχεται η συναρίθμηση στα μεγάλα ανθρώπινα πλήθη.

       Μοναχικός και εσωστρεφής ο Καβάφης, αλλά όχι και μισάνθρωπος, αποφεύγει τους μεγάλους “ανθρώπινους καταλόγους” και διεκδικεί την διάσωση της ιδιαιτερότητάς του μακριά από το “χωνευτήρι ταυτοτήτων” του άμορφου πλήθους. Δεν το κάνει από ελιτισμό ή από περιφρόνηση προς το λαό, αλλά από μία βαθιά πεποίθηση πως η μοναδικότητα της ύπαρξής μας δεν μπορεί να ανθοφορήσει στην εξομοίωση που επιβάλλουν οι μηχανισμοί της κοινωνίας.                      

    

       Η αριθμοποίηση των μεγαλουπόλεων τρομάζει τον ποιητή και αναζητά την ευτυχία στην “αφαίρεση” και στο “πρόσωπο” και όχι στο προσωπείο των προσθέσεων. Μπορεί το τίμημα της διάσωσης της διαφορετικότητας και της αυτονομίας να είναι μεγάλο, αλλά αξίζει να το επιχειρήσει κάποιος μακριά από τις ισοπεδωτικές “συνάφειες” των ανθρώπων.

       Η στάση αυτή του ποιητή είναι απόλυτη, όπως ανευρίσκεται και σε άλλα ποιήματά του. Το πλήθος και οι προσθέσεις μάς αλλοτριώνουν «Την ζωή σου…/ μην την εξευτελίζεις / μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου / μες σττες πολλές κινήσεις κι ομιλίες»(«Όσο Μπορείς») . 

                     Ζ. Το πέρασμα του Χρόνου και η νοσταλγία της Νιότης

       “Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα / …Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα. / Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια”(“Απ’ τες εννιά”).

      Η μοναξιά, η νοσταλγία, το ημίφως  και η ταχύτητα του χρόνου διαπλέκονται αρμονικά στο ποίημα για να δώσουν το πικρό παράπονο με την μορφή μιας οδυνηρής διαπίστωσης πως ο χρόνος περνά γρήγορα. Το φως της αναμμένης λάμπας διακονεί την επιστροφή του ποιητή στο παρελθόν, όπου η νιότη και το «είδωλον του νέου σώματος» ενεργοποιούν τις μνήμες κάποιων ξεχωριστών ηδονικών στιγμών (“Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου / είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι”, «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου, Ποιητού εν Κομμαγηνή ,595 μ.χ.»)

                             

        Οι αναμνήσεις και η αναπόληση κυριαρχούν στο ποίημα και βοηθούν τον ποιητή σε μία νοητή απόδραση στο παρελθόν  στα ηδονικά χρόνια της νιότης του. Ωστόσο ο ποιητής δεν αφήνεται αιχμάλωτος στη μελαγχολία, αλλά με κάποιο κρυφό παράπονο διαπιστώνει, αλλά και υπενθυμίζει σε όλους μας πως τα πάντα φεύγουν γρήγορα και τίποτα δεν μένει ίδιο. Ο Ηράκλειτος από την άλλη πλευρά.(“Τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει, / τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν”, «Κεριά»).

     Οι δείκτες του ρολογιού και του χρόνου εξακολουθούν να γυρίζουν χωρίς αισθήματα και αναστολές. Αυτή είναι η πραγματικότητα και με την οποία είμαστε υποχρεωμένοι ως πεπερασμένα όντα να συμβιβαστούμε και να αποδεχτούμε ό,τι καλό μάς προσφέρει.

                                 Ευχαριστούμε  Έλληνα  Ποιητή

      Η σταχυολόγηση και η ανάλυση κάποιων στίχων του Καβάφη καταδεικνύει όχι μόνον τον φιλοσοφικό στοχασμό του αλλά και τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο συναρμολόγησε τα διάφορα κομμάτια του χρόνου (παρελθόν, παρόν, μέλλον). Έτσι μοιάζουμε  να νιώθουμε πως ως σημερινοί αναγνώστες (παρόν) των καβαφικών ποιημάτων που αναφέρονται σε γεγονότα του παρελθόντος ζούμε το επερχόμενο μέλλον ,αφού οι αλήθειες που αναδύονται από την καβαφική ποίηση προβάλλονται στο βάθος του χρόνου.

     Κι αυτό γιατί σύμφωνα και με τον Στρατή Τσίρκα το καβαφικό έργο εκόμισε:

          “Βάθος χρόνου, βάθος οράματος, βάθος σκέψης, βάθος συγκίνησης”.

      Ευχαριστούμε “Παγκόσμιε Έλληνα Ποιητή” για όσες αλήθειες της ζωής μάς δίδαξες, για όσες ιδέες μάς ενέπνευσες και για όσα μαθήματα μάς έδωσες με  την λεπτή σου ειρωνεία που ποτέ δεν πρόσβαλε κανέναν παρά φανέρωνε την ανθρώπινη ματαιοδοξία, την κενότητα κάποιων “υψηλόφρονων” και την αξία να μένουμε ο εαυτός μας όταν όλα γύρω μας πλέκουν τον ιστό της ομοιομορφίας και της έκπτωσης του ανθρώπου σε έναν “αριθμό”.

*Παγκόσμιος: ”Ο Καβάφης είναι μαζί με τον Αργεντινό Μπόρχες και τον Πορτογάλο Πεσσόα ένας από τους τρεις ποιητές της λογοτεχνικής περιφέρειας που, παρότι δεν βρίσκονται εν ζωή, έχουν σήμερα παγκόσμια απήχηση και αποτελούν  σημεία αναφοράς για την καλλιτεχνική ιδιοτυπία τους”(Νάσος Βαγενάς).

** Έλλην-Ελληνικός: To ” Έλλην” ο Ποιητής το συνέδεε με το αίμα, την καταγωγή, το δε “Ελληνικό” με το πνεύμα, τη στάση.» «Υπήρξεν έτι το άριστον εκείνο, Ελληνικός- / ιδιότητα δεν έχ’ η ανθρωπότης τιμιοτέραν. / εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν» ( “Επιτύμβιον Αντιόχου, Βασιλέως Κομμαγηνής”) και «Βγήκαμε εμείς./ ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας» (“Στα 200 π.χ").

 

☆Αφιέρωμα στον ποιητή Κ.Καβάφη για τα 160 χρόνια από τη γέννησή του (29 Απριλίου 1863) και 90 χρόνια από το θάνατο του (29 Απριλίου 1933).