Μαρίνος Δαλάκας: Πρωτοπόρος της νευρολογίας στις ΗΠΑ
ΑΝΝΑ ΓΡΙΜΑΝΗ
Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Έλληνας;
Πριν από λίγους μήνες στην Ελβετία, όταν μου δόθηκε το βραβείο «Life-time achievement award» και η παρουσίαση άρχισε ως εξής: «Γεννήθηκε στην Ελλάδα. Αριστούχος φοιτητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών». 'Ενιωσα μια έξαρση για την 'Ελλάδα! Το ίδιο νιώθω όταν 'Ελληνες ανά τον κόσμο βραβεύονται αξιοκρατικά.
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Πειθαρχία στη σκέψη και επικοινωνία, συμπόνια για τον ασθενή, προώθηση των ικανών αλλά με μηδενική ανοχή στην ανειλικρίνεια και την ασυνέπεια, πίστη ότι είμαι σε συνεχή αποστολή για το τελειότερο.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Ευρεία γνώση πέραν της Ιατρικής, βάση για διεισδυτικότερη και πιο ανθρωπιστική προσέγγιση της κλινικής έρευνας.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως 'Ελληνες;
Ικανότητα προσαρμογής στο χώρο και έντιμη ανταγωνιστικότητα. Αν είσαι εξίσου ικανός με τον Αμερικανό, μένεις σε μέτριο επίπεδο - οι επιτυχημένοι 'Ελληνες είμαστε δέκα φορές καλύτεροι. Στην Ελλάδα αυτό το ζητούμενο δεν υπάρχει, παρασύρεσαι σε εύκολες ή απατηλές επιλογές. Είναι ένα λυπηρό ελληνικό παράδοξο.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Εκλογή καθηγητών με αξιοκρατία. Ο σημερινός νόμος προμηνύει συνεχή κατήφορο. Γίνεσαι καθηγητής με «εξέλιξη», σαν να παίρνεις γαλόνι γιατί συμπλήρωσες τριετία, και ας έχεις προσόντα λέκτορα. Κατάργηση «γενικών συνελεύσεων» και «τομέων», δύο υδροκεφαλικών οργάνων διοίκησης, άγνωστων στην Αμερική, που «εκλέγουν και εγκρίνουν» δήθεν δημοκρατικά, αλλά περιορίζουν προοδευτικές κινήσεις. 'Ιδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, για να επιτευχθεί θεμιτός ανταγωνισμός.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με παράλληλη συνεργασία ιδιωτικού και κρατικού μηχανισμού μέσω αυστηρών κανονισμών. 'Ενα κρατικό νοσοκομείο, π.χ., να γίνει καλύτερο από άλλο κρατικό, απορροφώντας επενδυτές. Κερδίζουν όλοι, προπαντός οι ασθενείς.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
'Ισως σε μερικά ιδρύματα, ίσως μέσω μιας ανανεωμένης Ακαδημίας. Οι εύποροι 'Ελληνες πρέπει να προαγάγουν τη φιλανθρωπία και το κράτος να βοηθήσει με φορολογικές απαλλαγές. Είχα σκεφτεί την οργάνωση ενός μη κερδοσκοπικού ιδρύματος για τη σωστή κατεύθυνση σε 'Ελληνες ασθενείς που ταλαιπωρούνται με λανθασμένες θεραπείες.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Εκσυγχρονισμό στον τρόπο σκέψης, εφαρμογή σύγχρονων προγραμμάτων, συνεργασίες, επαφές με επιτυχημένους επιστήμονες και επιχειρηματίες του εξωτερικού.
Τι θα συμβουλεύατε κάποιον συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Εργασία με συνέπεια, συνεργασίες χωρίς κομπλεξισμό, περισσότερη συμπόνια στον ασθενή, αποπολιτικοποίηση του εργασιακού χώρου.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση - και ποιο είναι;
Ελπίζω αυτογνωσία, αναγνώριση ότι με ψεύτικες συνταγές δεν στέκεται τίποτα και αυτοσυμμόρφωση πολιτείας και πολιτών. Οταν ο δικαιολογημένος θυμός κοπάσει, θα αρχίσει η συστηματική ανανέωση κάθε ιδιωτικής ή δημόσιας δραστηριότητας πάνω σε υγιή θεμέλια.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Επιλογή δύο-τριών στενών συνεργατών, προσέγγιση όλων, άμεση αξιοποίηση των ικανών, εθελουσία έξοδος των «σκάρτων». Ο ερχομός ενός επιτυχημένου φοβίζει τους μέτριους. Οταν πρωτοεξελέγην καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ένας άλλος καθηγητής μού είπε: «Ας βγήκες παμψηφεί, ας είσαι καλός, είσαι όμως ουρανοκατέβατος, στέρησες την προαγωγή αυτού που είχε σειρά». Τέτοια αρρωστημένη νοοτροπία είναι βέβαιο ότι δεν βοηθάει.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Το καλά προετοιμασμένο δείπνο, ίσως με κάποια επισημότητα -όχι fast food-, που συνδέει κάθε βράδυ οικογένεια, φίλους.
Ο 'Ελληνας ήρωάς σας
Γιώργος Κοτζιάς. Εφήρμοσε την L-DOPA για τη νόσο του Parkinson. Τον γνώρισα. Δεν έχει βγει τίποτα σημαντικότερο για τη νόσο από το 1970.
Σταθμοί στη ζωή του
1966
Εισαγωγή με υποτροφία στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και μόλις αποφοιτά, το 1972, φεύγει για την Αμερική.
1986
Διορίζεται μόνιμος διευθυντής Νευρολογίας στο τμήμα Νευρομυϊκών Παθήσεων στο National Institutes of Health, ΝΙΗ, ΗΠΑ (ύστερα από 15 χρόνια εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και ΝΙΗ).
2007
Ιδρύει -με αποκλειστικά αμερικανική δωρεά- και διευθύνει τη Μονάδα Νευροανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, μοναδική στην Ελλάδα και πρότυπη στην Ευρώπη, για μελέτη αυτοάνοσων νευρολογικών νοσημάτων.
2010
Διορίζεται καθηγητής Νευρολογίας στο Thomas Jefferson University, Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ, σε επώνυμη, τιμητική και ισόβια έδρα (endowed Chair).
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Βόλτες στην Αθήνα ή την Κέρκυρα, ανακαλύπτοντας κάτι ξεχασμένο ή νέο κι άλλοτε εικόνες, όπως ο καστανάς, το μαλλί της γριάς, η λατέρνα.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Τον αληθινά ειλικρινή Ελληνα/Ελληνίδα.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Ψάρι α λα σπετσιώτα.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Νοσταλγία.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας απ’ την Ελλάδα.
Τη δύναμη να ξαναγυρίσω.
Πριν από λίγους μήνες στην Ελβετία, όταν μου δόθηκε το βραβείο «Life-time achievement award» και η παρουσίαση άρχισε ως εξής: «Γεννήθηκε στην Ελλάδα. Αριστούχος φοιτητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών». 'Ενιωσα μια έξαρση για την 'Ελλάδα! Το ίδιο νιώθω όταν 'Ελληνες ανά τον κόσμο βραβεύονται αξιοκρατικά.
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Πειθαρχία στη σκέψη και επικοινωνία, συμπόνια για τον ασθενή, προώθηση των ικανών αλλά με μηδενική ανοχή στην ανειλικρίνεια και την ασυνέπεια, πίστη ότι είμαι σε συνεχή αποστολή για το τελειότερο.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Ευρεία γνώση πέραν της Ιατρικής, βάση για διεισδυτικότερη και πιο ανθρωπιστική προσέγγιση της κλινικής έρευνας.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως 'Ελληνες;
Ικανότητα προσαρμογής στο χώρο και έντιμη ανταγωνιστικότητα. Αν είσαι εξίσου ικανός με τον Αμερικανό, μένεις σε μέτριο επίπεδο - οι επιτυχημένοι 'Ελληνες είμαστε δέκα φορές καλύτεροι. Στην Ελλάδα αυτό το ζητούμενο δεν υπάρχει, παρασύρεσαι σε εύκολες ή απατηλές επιλογές. Είναι ένα λυπηρό ελληνικό παράδοξο.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Εκλογή καθηγητών με αξιοκρατία. Ο σημερινός νόμος προμηνύει συνεχή κατήφορο. Γίνεσαι καθηγητής με «εξέλιξη», σαν να παίρνεις γαλόνι γιατί συμπλήρωσες τριετία, και ας έχεις προσόντα λέκτορα. Κατάργηση «γενικών συνελεύσεων» και «τομέων», δύο υδροκεφαλικών οργάνων διοίκησης, άγνωστων στην Αμερική, που «εκλέγουν και εγκρίνουν» δήθεν δημοκρατικά, αλλά περιορίζουν προοδευτικές κινήσεις. 'Ιδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, για να επιτευχθεί θεμιτός ανταγωνισμός.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με παράλληλη συνεργασία ιδιωτικού και κρατικού μηχανισμού μέσω αυστηρών κανονισμών. 'Ενα κρατικό νοσοκομείο, π.χ., να γίνει καλύτερο από άλλο κρατικό, απορροφώντας επενδυτές. Κερδίζουν όλοι, προπαντός οι ασθενείς.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
'Ισως σε μερικά ιδρύματα, ίσως μέσω μιας ανανεωμένης Ακαδημίας. Οι εύποροι 'Ελληνες πρέπει να προαγάγουν τη φιλανθρωπία και το κράτος να βοηθήσει με φορολογικές απαλλαγές. Είχα σκεφτεί την οργάνωση ενός μη κερδοσκοπικού ιδρύματος για τη σωστή κατεύθυνση σε 'Ελληνες ασθενείς που ταλαιπωρούνται με λανθασμένες θεραπείες.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Εκσυγχρονισμό στον τρόπο σκέψης, εφαρμογή σύγχρονων προγραμμάτων, συνεργασίες, επαφές με επιτυχημένους επιστήμονες και επιχειρηματίες του εξωτερικού.
Τι θα συμβουλεύατε κάποιον συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Εργασία με συνέπεια, συνεργασίες χωρίς κομπλεξισμό, περισσότερη συμπόνια στον ασθενή, αποπολιτικοποίηση του εργασιακού χώρου.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση - και ποιο είναι;
Ελπίζω αυτογνωσία, αναγνώριση ότι με ψεύτικες συνταγές δεν στέκεται τίποτα και αυτοσυμμόρφωση πολιτείας και πολιτών. Οταν ο δικαιολογημένος θυμός κοπάσει, θα αρχίσει η συστηματική ανανέωση κάθε ιδιωτικής ή δημόσιας δραστηριότητας πάνω σε υγιή θεμέλια.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Επιλογή δύο-τριών στενών συνεργατών, προσέγγιση όλων, άμεση αξιοποίηση των ικανών, εθελουσία έξοδος των «σκάρτων». Ο ερχομός ενός επιτυχημένου φοβίζει τους μέτριους. Οταν πρωτοεξελέγην καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ένας άλλος καθηγητής μού είπε: «Ας βγήκες παμψηφεί, ας είσαι καλός, είσαι όμως ουρανοκατέβατος, στέρησες την προαγωγή αυτού που είχε σειρά». Τέτοια αρρωστημένη νοοτροπία είναι βέβαιο ότι δεν βοηθάει.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Το καλά προετοιμασμένο δείπνο, ίσως με κάποια επισημότητα -όχι fast food-, που συνδέει κάθε βράδυ οικογένεια, φίλους.
Ο 'Ελληνας ήρωάς σας
Γιώργος Κοτζιάς. Εφήρμοσε την L-DOPA για τη νόσο του Parkinson. Τον γνώρισα. Δεν έχει βγει τίποτα σημαντικότερο για τη νόσο από το 1970.
Σταθμοί στη ζωή του
1966
Εισαγωγή με υποτροφία στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και μόλις αποφοιτά, το 1972, φεύγει για την Αμερική.
1986
Διορίζεται μόνιμος διευθυντής Νευρολογίας στο τμήμα Νευρομυϊκών Παθήσεων στο National Institutes of Health, ΝΙΗ, ΗΠΑ (ύστερα από 15 χρόνια εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και ΝΙΗ).
2007
Ιδρύει -με αποκλειστικά αμερικανική δωρεά- και διευθύνει τη Μονάδα Νευροανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, μοναδική στην Ελλάδα και πρότυπη στην Ευρώπη, για μελέτη αυτοάνοσων νευρολογικών νοσημάτων.
2010
Διορίζεται καθηγητής Νευρολογίας στο Thomas Jefferson University, Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ, σε επώνυμη, τιμητική και ισόβια έδρα (endowed Chair).
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Βόλτες στην Αθήνα ή την Κέρκυρα, ανακαλύπτοντας κάτι ξεχασμένο ή νέο κι άλλοτε εικόνες, όπως ο καστανάς, το μαλλί της γριάς, η λατέρνα.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Τον αληθινά ειλικρινή Ελληνα/Ελληνίδα.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Ψάρι α λα σπετσιώτα.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Νοσταλγία.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας απ’ την Ελλάδα.
Τη δύναμη να ξαναγυρίσω.
Περιοδικό "Κ" της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ
Εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή.
Εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή.
.JPG)
.png)
.jpg)
