Life for Life
"Το θαύμα δεν είναι πουθενά
παρά κυκλοφορεί μέσα
στις φλέβες του ανθρώπου!!!"


"Στης σκέψης τα γυρίσματα μ’ έκανε να σταθώ
ιδέα περιπλάνησης σε όμορφο βουνό.
Έτσι μια μέρα το ’φερε κι εμέ να γυροφέρει
τ’ άτι το γοργοκίνητο στου Γοργογυριού τα μέρη !!!"


ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΑΣ
Εμείς στο χωριό μας έχουμε ακόμα αυλές. Εκεί μαζευόμαστε, αμπελοφιλοσοφούμε,
καλαμπουρίζουμε, ψιλοτσακωνόμαστε μέχρι τις... πρώτες πρωινές ώρες! Κοπιάστε ν' αράξουμε!!!
-Aναζητείστε το"Ποίημα για το Γοργογύρι " στο τέλος της σελίδας.

27.11.24

ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ, ΤΑΣΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΑΚΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί επισκέπτες του ιστολογίου καλησπέρα, έχετε προσέξει τελευταία, μ' αυτόν τον κακό χαμό που γίνετε στα κόμματα και στις ''τελείες'' στην πατρίδα μας, το πόσο ανεύθυνα άτομα είχαν φθάσει στο σημείο να γίνουν και πρωθυπουργοί με την ψήφο βέβαια των Ελλήνων πολιτών; Τρεις αμνήμονες πρωθυπουργοί ως επιχειρηματίες χρόνου που είναι [συνταξιούχοι δηλαδή] όταν βρουν μικρόφωνο αρχίζουν και μιλάνε για όλα τα κακά του τόπου εκτός βέβαια για την περίοδο που κυβερνούσαν οι ίδιοι, αναφέρομαι βέβαια στον κ. Καραμανλή, στον κ. Σαμαρά, και στον κ. Τσίπρα, τσίτ γάτα για τις δικές τους ευθύνες, τα έχουν βάλει τώρα με τον Μητσοτάκη λες κι αυτοί ήταν οι Εθνάρχες που τα είχαν κάνει όλα τέλεια. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε και η μαντάμ Μέρκελ για να μας πει το πόσο γούσταρε τον Αλέξη, δεν είναι κακό ούτε πρωτάκουστο, ούτε και παράλογο θα έλεγα μία γυναίκα στην ηλικία της μαντάμ Μέρκελ να γουστάρει ένα τεκνό σαν τον Αλέξη, όλοι μας γνωρίζουμε τι εστί γεροντοέρωτας. Κάπου όμως τα μπέρδεψε η μαντάμ Μέρκελ, οι Έλληνες δεν ψήφισαν τον Αλέξη Τσίπρα για να γουστάρει η μαντάμ Μέρκελ, αν δεν κάνω λάθος τον είχαν ψηφίσει για πρωθυπουργό, επομένως κατά την ταπεινή μου άποψη αυτά που γράφει στο βιβλίο της για τον μεγάλο ''ερωτά της'' δεν τιμούν ούτε την ίδια αλλά ούτε και τον πρώην πρωθυπουργό, αλίμονό μας πάντως αν σε τόσο σοβαρά ζητήματα της χώρας βρίσκονται στο τιμόνι τόσο ανεύθυνοι ηγέτες. Για να ξεφύγουμε λίγο από την μιζέρια ας πάμε στην φωτεινή πλευρά της Ελλάδας μας, ας πάμε στους ποιητές μας. Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος. Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε όσο είναι ακόμα νωρίς. Ξεκινάμε με ΜΑΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ.
===================
Πολλές φορές βλέπω στον ύπνο μου σκηνές από την παιδική μου ηλικία. Είμαι καθισμένος στην τάξη και με σηκώνει ο δάσκαλος να πω μάθημα και, βεβαίως, δεν ξέρω. Αυτός ο τρόμος τού να μην ξέρω το μάθημα, με ακολουθεί πάντα. Όπως και ο τρόμος των μαθηματικών. Ως παιδί, στο δημοτικό διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου. Την εφημερίδα που παίρναμε καθημερινώς τη μάθαινα απ' έξω. Το ίδιο και το αναγνωστικό, αλλά καλός μαθητής δεν υπήρξα ποτέ. Άργησα να μάθω ότι υπήρχαν βιβλία λογοτεχνίας.

Η Σύρος, όπου γεννήθηκα, δεν είχε καμία αίγλη, παρά μόνο απόλυτη φτώχεια. Ειδυλλιακές στιγμές θυμάμαι ελάχιστες, από εκδρομές που πηγαίναμε στα χωριά. Μου 'ρχεται στη μνήμη η εικόνα απ' όταν βγάζαμε αχινούς από τη θάλασσα, τους ανοίγαμε με προσοχή, ρίχναμε λεμόνι και τους τρώγαμε. Η αστική τάξη είχε αποδράσει προ πολλού στην Αθήνα και αλλού. Τα αρχοντικά τους έρεβαν. Στην Κατοχή ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού πέθανε από την πείνα. Κατηγορούσαν τους Καθολικούς που είχαν τα χωράφια και τα καλλιεργούσαν, αλλά η σοδειά τους πήγαινε στους Γερμανούς και τους Ιταλούς.Ο πατέρας μου ήταν ναυτικός και όταν ξέσπασε ο πόλεμος αποκλείστηκε στο εξωτερικό. Τον γνώρισα στα επτά μου, μετά την απελευθέρωση. Ξαφνικά, ήρθε ένας ξένος κι έμεινε στο σπίτι μας. Μέχρι τότε ήμασταν εγώ, η μικρότερη αδελφή μου και η μητέρα μου. Μετά, προστέθηκαν και άλλα δυο αδέλφια.
Πρωτοάρχισα να βλέπω θέατρο στην ηλικία των 12. Είδα μερικούς θιάσους επιθεωρησιακούς και κάποια μπουλούκια. Θυμάμαι σπουδαίους θεατρίνους που τους ξαναείδα αργότερα στην Αθήνα, όπως ο Κώστας Χατζηχρήστος, ο Κυριάκος Μαυρέας, που θεωρούνταν ο μεγαλύτερος Έλληνας κωμικός, η Μπέμπα Δόξα, μια δόξα πραγματική. Δεν ένιωθα ακόμα καμιά καλλιτεχνική τάση. Εγώ, εκείνα τα χρόνια, έλεγα ότι θα γίνω μηχανικός στα καράβια. Δεν ήξερα τι σήμαινε αυτό. Όπως δεν ήξερα τι σήμαινε να είναι κανείς λογοτέχνης, μέχρι που άκουσα τη λέξη πρώτη φορά από έναν καθηγητή μου με αφορμή το θάνατο του Ξενόπουλου και κάτι σκίρτησε μέσα μου.

Η επιτυχία μού άνοιξε πολλές πόρτες, αλλά μου έκλεισε άλλες. Άρχισα να γράφω μυθιστορήματα και άλλα βιβλία. Έτσι, επανήλθα στην παλιά μου αγάπη, το θέατρο, με την Εποχή των Χρυσανθέμων, για μια πρωταγωνίστρια του 19ου αιώνα, και τη Γυναίκα που πέθανε δυο φορές, όπου μέσα από τη ζωή της Ελένης Παπαδάκη θίγω την ανθρωποθυσία που έγινε στην Ελλάδα. Πήγαν χιλιάδες άνθρωποι και από τις δύο πλευρές, τζάμπα και βερεσέ.

Φοράω κασκέτο από τα 25 μου γιατί είχα πάντα φαλάκρα και κρύωνα. Δεν το έκανα από στυλ. Έχω καμιά πενηνταριά κασκέτα στη συλλογή μου κι όποιος θέλει έρχεται και παίρνει.

Έκλεισα 60 χρόνια στην Αθήνα τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά τιμώ πάντοτε την ιδιαίτερη πατρίδα μου, τη Σύρο. Λυπάμαι για ό,τι κακό γίνεται στην Αθήνα και χαίρομαι έστω και για το ένα πετραδάκι που μπαίνει. Είναι ο τόπος όπου μεγάλωσα και καθώς εδώ μάλλον θα πεθάνω, θέλω να είναι ένας ωραίος τόπος. Με φοβίζει ότι κανένας δεν σκέφτεται το μέλλον αυτού του τόπου. Απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε στη LIFO.

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΡΚΙΖΑ

Ό,τι από σένα τώρα έχει μείνει
σε μια φωτογραφία της στιγμής
είναι αυτό που δεν τολμούν τα χείλη
σ' εκείνο το τοπίο της βροχής.

Όλα μου λεν πως έχεις κιόλας φύγει
κι ας λάμπει η ξενοιασιά της εκδρομής.
Εσύ όπου να πας, σ' όποιο ταξίδι,
σε λάθος στάση θα κατεβείς.

Χρόνια μετά και κάτω απ' τη μαρκίζα
σε βρήκα που 'ρθες για να μη βραχείς,
ίδια η βροχή, τα μάτια σου τα γκρίζα μα τίποτα,
όπως πάντα, δε θα πεις.

Μονάχα εγώ ρωτώ χωρίς ελπίδα πού μένεις,
πού κοιμάσαι και πώς ζεις,
κι εσύ που ξέρεις όσα η καταιγίδα
δεν έχεις κάτι για να μου πεις.
====================

ΠΑΡΑΠΟΝΕΜΕΝΑ ΛΟΓΙΑ

Στης ανάγκης τα θρανία
και στης φτώχειας το σχολειό
μάθαμε την κοινωνία
και τον πόνο τον παλιό

Παραπονεμένα λόγια
έχουν τα τραγούδια μας
γιατί τ’ άδικο το ζούμε
μέσα από την κούνια μας

Το σεργιάνι μας στον κόσμο
ήταν δέκα μέτρα γης
όσο πιάνει ένα σπίτι
και ο τοίχος μιας αυλής

Παραπονεμένα λόγια
έχουν τα τραγούδια μας
γιατί τ’ άδικο το ζούμε
μέσα από την κούνια μας
====================

ΑΓΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Στα εννιακόσια δεκαοχτώ
από την Μικράν Ασία
μου ’στειλες κάρτες με στρατό
και με την Αγιά Σοφία.

Κι αυτά συμβαίνουν στον καιρό.
Μα από τότε μέχρι εδώ
σπίτι μείναμε μόνο δυο:
ο Άγιος Φεβρουάριος κι εγώ.

Πρόσφυγα σ’ έριξαν εδώ
κι ο χάρος έξι βήματα
στα χρόνια που ’ρθα να σε δω
μέσα στα παραπήγματα.

Κι αυτά συμβαίνουν στον καιρό.
Μα από τότε μέχρι εδώ
σπίτι μείναμε μόνο δυο:
ο Άγιος Φεβρουάριος κι εγώ.
===================

ΑΛΛΟΣ ΓΙΑ ΧΙΟ ΤΡΑΒΗΞΕ

Στα καλντερίμια συζητούν
ως το πρωί γειτόνοι
μα σκοτεινιάζει ο καιρός
και στις καρδιές νυχτώνει

Άλλος για Χίο τράβηξε πήγε
κι άλλος για Μυτιλήνη
κι άλλος στης Σύρας τα στενά
αίμα και δάκρυα πίνει

Σε πανηγύρι και γιορτή
απ’ την Αγιά Μαρκέλλα
σ’ αγόρασα χρυσή κλώστη
και κόκκινη κορδέλα

Άλλος για Χίο τράβηξε πήγε
κι άλλος για Μυτιλήνη
κι άλλος στης Σύρας τα στενά
αίμα και δάκρυα πίνει
=====================

ΑΝ ΗΤΑΝ ΑΣΤΡΑ ΤΑ ΦΙΛΙΑ ΣΟΥ

Αν ήταν άστρα τα φιλιά σου
και τα `χαν άλλοι ουρανοί
θα `ταν αλλιώς ο κόσμος τώρα
θα `χαν και τα πουλιά φωνή

Αν ήταν άστρα τα φιλιά σου
σ’ ένα κουτί θα κλείδωνα
για να ταίζω την ψυχή μου
και τα πετροχελίδονα

Αν ήταν άστρα τα φιλιά σου
και χαμηλώναν προς τη γη
θα `ταν αλλιώς ο κόσμος τώρα
θα `ταν αλλιώς και η ζωή.
======================

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ [ο άνεμος γέννησε τη νύχτα]

Ο άνεμος γέννησε τη νύχτα και το πέλαγος
κι έγινε θάλασσα και γνώρισε η θάλασσα το βάθος της.
Κι η νύχτα γέννησε τα δέντρα και τη χλόη
κι έγινε ουρανός και πουλιά τ’ ουρανού και πανσέληνος
κι έγινε φως και γνώρισε το φως τη λάμψη του.
Ημέρες δύο.

Ο άνεμος γέννησε την πίκρα και τη μουσική
κι έγινε δάκρυ και γέννησε το δάκρυ τα μάτια μας
κι η πίκρα γέννησε τις εποχές και τα πουλιά
και γέμισαν τα όρη άγρια ζωα, ερπετά και χρώματα
κι έγινε δρόμος και γνώρισαν οι δρόμοι τη μοίρα τους.
Ημέρες δύο.

Ο άνεμος γέννησε την πέτρα και το σίδερο.
Κι έγινε άντρας και γνώρισε ο άντρας τη δύναμή του
κι η πέτρα γέννησε τη λάσπη και το μόχθο
κι έγινε μαχαίρι και καρφιά και σύννεφο
κι έγινε γυναίκα και γνώρισε η γυναίκα τη μοναξιά της
και γέμισε η μοναξιά τον καημό και τη λύπη μου.
Ημέρες γενεές δεκατέσσερις.
======================

ΑΥΤΟΣ Ο ΤΌΠΟΣ

Αυτός ο τόπος που μας ματώνει
κι αυτός ο αέρας που μας φαρμακώνει,
με μια σημαία μάς έχει ντύσει
μιας ξένης χώρας που έχει χρόνια σβήσει.

Αυτός ο τόπος που έχει ανοίξει
βαθειά πηγάδια και πικρά να πνίξει,
αυτός ο τόπος, αυτό το χώμα
και πεθαμένους δε μας θέλει ακόμα.

Ποιος είμαι κι ήρθα
χωρίς ελπίδα
με μια πατρίδα
σαν την νυχτερίδα
και κυματίζω σαν μια σημαία
μπροστά στην Κίρκη
και στον Οδυσσέα;

Αυτός ο τόπος που έχει ανοίξει
βαθειά πηγάδια και πικρά να πνίξει,
αυτός ο τόπος, αυτό το χώμα
και πεθαμένους δε μας θέλει ακόμα.
=====================

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Θά ῾ρθει μιὰ μέρα

Θά ῾ρθει μιὰ μέρα ποὺ δὲ θά ῾χουμε πιὰ τί νὰ ποῦμε
Θὰ καθόμαστε ἀπέναντι καὶ θὰ κοιταζόμαστε στὰ μάτια
Ἡ σιωπή μου θὰ λέει: Πόσο εἶσαι ὄμορφη, μὰ δὲ
βρίσκω ἄλλο τρόπο νὰ στὸ πῶ
Θὰ ταξιδέψουμε κάπου, ἔτσι ἀπὸ ἀνία ἢ γιὰ νὰ
ποῦμε πὼς κι ἐμεῖς ταξιδέψαμε.
Ὁ κόσμος ψάχνει σ᾿ ὅλη του τὴ ζωὴ νὰ βρεῖ τουλάχιστο
τὸν ἔρωτα, μὰ δὲν βρίσκει τίποτα.
Σκέφτομαι συχνὰ πὼς ἡ ζωή μας εἶναι τόσο μικρὴ
ποὺ δὲν ἀξίζει κἂν νὰ τὴν ἀρχίσει κανείς.
Ἀπ᾿ τὴν Ἀθήνα θὰ πάω στὸ Μοντεβίδεο ἴσως καὶ
στὴ Σαγκάη, εἶναι κάτι κι αὐτὸ δὲ μπορεῖς
νὰ τὸ ἀμφισβητήσεις.
Καπνίσαμε -θυμήσου- ἀτέλειωτα τσιγάρα
συζητώντας ἕνα βράδυ
-ξεχνῶ πάνω σὲ τί- κι εἶναι κρῖμα γιατὶ ἦταν τόσο
μα τόσο ἐνδιαφέρον.
Μιὰ μέρα, ἂς ἤτανε, νὰ φύγω μακριά σου ἀλλὰ κι
ἐκεῖ θά ῾ρθεις καὶ θὰ μὲ ζητήσεις
Δὲ μπορεῖ, Θέ μου, νὰ φύγει κανεὶς μοναχός του.
====================
ΔΡΟΜΟΙ ΠΑΛΙΟΙ

Δρόμοι παλιοὶ ποὺ ἀγάπησα καὶ μίσησα ἀτέλειωτα
κάτω ἀπ᾿ τοὺς ἴσκιους τῶν σπιτιῶν νὰ περπατῶ
νύχτες τῶν γυρισμῶν ἀναπότρεπτες κι ἡ πόλη νεκρὴ
Τὴν ἀσήμαντη παρουσία μου βρίσκω σὲ κάθε γωνιὰ
κᾶμε νὰ σ᾿ ἀνταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο τοῦ τόπου μου κι ἐγὼ
Ξεχασμένος κι ἀτίθασος νὰ περπατῶ
κρατώντας μία σπίθα τρεμόσβηστη στὶς ὑγρές μου παλάμες
Καὶ προχωροῦσα μέσα στὴ νύχτα χωρὶς νὰ γνωρίζω κανένα
κι οὔτε κανένας κι οὔτε κανένας μὲ γνώριζε μὲ γνώριζε
====================
ΤΟ ΣΚΑΚΙ

Ἔλα νὰ παίξουμε...
Θὰ σοῦ χαρίσω τὴ βασίλισσά μου
Ἦταν γιὰ μένα μιὰ φορὰ ἡ ἀγαπημένη
Τώρα δὲν ἔχω πιὰ ἀγαπημένη

Θὰ σοῦ χαρίσω τοὺς πύργους μου
Τώρα πιὰ δὲν πυροβολῶ τοὺς φίλους μου
Ἔχουν πεθάνει ἀπὸ καιρὸ
πρὶν ἀπὸ μένα

Ὅλα, ὅλα καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Ὅλα, ὅλα καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Μονάχα ἐτοῦτο τὸν τρελό μου θὰ κρατήσω
ποὺ ξέρει μόνο σ᾿ ἕνα χρῶμα νὰ πηγαίνει

δρασκελώντας τὴν μίαν ἄκρη ὡς τὴν ἄλλη
γελώντας μπρὸς στὶς τόσες πανοπλίες σου
μπαίνοντας μέσα στὶς γραμμές σου ξαφνικὰ
ἀναστατώνοντας τὶς στέρεες παρατάξεις

Ἔλα νὰ παίξουμε...

Ὁ βασιλιὰς αὐτὸς δὲν ἤτανε ποτὲ δικός μου
Κι ὕστερα τόσους στρατιῶτες τί τοὺς θέλω!
Τραβᾶνε μπρὸς σκυφτοὶ δίχως κἂν ὄνειρα
Ὅλα, ὅλα, καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω

Ὅλα, ὅλα, καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Μονάχα ἐτοῦτο τὸν τρελό μου θὰ κρατήσω
ποὺ ξέρει μόνο σ᾿ ἕνα χρῶμα νὰ πηγαίνει
δρασκελώντας τὴν μίαν ἄκρη ὡς τὴν ἄλλη

γελώντας μπρὸς στὶς τόσες πανοπλίες σου
μπαίνοντας μέσα στὶς γραμμές σου ξαφνικὰ
ἀναστατώνοντας τὶς στέρεες παρατάξεις
Ἔλα νὰ παίξουμε...

Κι αὐτὴ δὲν ἔχει τέλος ἡ παρτίδα...

Φοβᾶμαι τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἑφτὰ χρόνια ἔκαναν πὼς δὲν εἶχαν πάρει χαμπάρι
καὶ μία ὡραία πρωία μεσοῦντος κάποιου Ἰουλίου
βγῆκαν στὶς πλατεῖες μὲ σημαιάκια κραυγάζοντας «δῶστε τὴ χούντα στὸ λαό».

Φοβᾶμαι τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μὲ καταλερωμένη τὴ φωλιὰ
πασχίζουν τώρα νὰ βροῦν λεκέδες στὴ δική σου.

Φοβᾶμαι τοὺς ἀνθρώπους ποὺ σοῦ κλείναν τὴν πόρτα
μὴν τυχὸν καὶ τοὺς δώσεις κουπόνια καὶ τώρα
τοὺς βλέπεις στὸ Πολυτεχνεῖο νὰ καταθέτουν γαρίφαλα καὶ νὰ δακρύζουν.

Φοβᾶμαι τοὺς ἀνθρώπους ποὺ γέμιζαν τὶς ταβέρνες
καὶ τὰ σπάζαν στὰ μπουζούκια κάθε βράδυ καὶ τώρα τὰ ξανασπάζουν
ὅταν τοὺς πιάνει τὸ μεράκι τῆς Φαραντούρη καὶ ἔχουν καὶ «ἀπόψεις».

Φοβᾶμαι τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἄλλαζαν πεζοδρόμιο ὅταν σὲ συναντοῦσαν
καὶ τώρα σὲ λοιδοροῦν γιατὶ, λέει, δὲν βαδίζεις ἴσιο δρόμο.

Φοβᾶμαι, φοβᾶμαι πολλοὺς ἀνθρώπους.

Φέτος φοβήθηκα ἀκόμη περισσότερο.

Νοέμβρης 1983

ΠΗΓΗ: http://users.uoa.gr/
======================

ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ ΤΑΣΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

Θά ῾θελᾳ νὰ φωνάξω τ᾿ ὄνομά σου, ἀγάπη, μ᾿ ὅλη μου τὴν δύναμη.
Νὰ τ᾿ ἀκούσουν οἱ χτίστες ἀπ᾿ τὶς σκαλωσιὲς καὶ νὰ φιλιοῦνται μὲ τὸν ἥλιο
νὰ τὸ μάθουν στὰ καράβια οἱ θερμαστὲς καὶ ν᾿ ἀνασάνουν ὅλα τὰ τριαντάφυλλα
νὰ τ᾿ ἀκούσει ἡ ἄνοιξη καὶ νά ῾ρχεται πιὸ γρήγορα
νὰ τὸ μάθουν τὰ παιδιὰ γιὰ νὰ μὴν φοβοῦνται τὸ σκοτάδι,
νὰ τὸ λένε τὰ καλάμια στὶς ἀκροποταμιές, τὰ τρυγόνια πάνω στοὺς φράχτες
νὰ τ᾿ ἀκούσουν οἱ πρωτεύουσες τοῦ κόσμου καὶ νὰ τὸ ξαναποῦνε μ ὅλες τὶς καμπάνες τους
νὰ τὸ κουβεντιάζουνε τὰ βράδια οἱ πλύστρες χαϊδεύοντας τὰ πρησμένα χέρια τους.

Νὰ τὸ φωνάξω τόσο δυνατὰ
ποὺ νὰ μὴν ξανακοιμηθεῖ κανένα ὄνειρο στὸν κόσμο
καμιὰ ἐλπίδα πιὰ νὰ μὴν πεθάνει.

Νὰ τ᾿ ἀκούσει ὁ χρόνος καὶ νὰ μὴν σ᾿ ἀγγίξει, ἀγάπη μου, ποτέ.

Ναὶ ἀγαπημένη μου,
ἐμεῖς γι᾿ αὐτὰ τὰ λίγα κι ἁπλὰ πράγματα πολεμᾶμε
γιὰ νὰ μποροῦμε νά ῾χουμε μία πόρτα, ἕν᾿ ἄστρο, ἕνα σκαμνὶ
ἕνα χαρούμενο δρόμο τὸ πρωὶ
ἕνα ἤρεμο ὄνειρο τὸ βράδι.
Γιὰ νά ῾χουμε ἕναν ἔρωτα ποὺ νὰ μὴ μᾶς τὸν λερώνουν
ἕνα τραγούδι ποὺ νὰ μποροῦμε νὰ τραγουδᾶμε

Ὅμως αὐτοὶ σπᾶνε τὶς πόρτες μας
πατᾶνε πάνω στὸν ἔρωτά μας.
Πρὶν ποῦμε τὸ τραγούδι μας
μᾶς σκοτώνουν.

Μᾶς φοβοῦνται καὶ μᾶς σκοτώνουν.
Φοβοῦνται τὸν οὐρανὸ ποὺ κοιτάζουμε
φοβοῦνται τὸ πεζούλι ποὺ ἀκουμπᾶμε
φοβοῦνται τὸ ἀδράχτι τῆς μητέρας μας καὶ τὸ ἀλφαβητάρι τοῦ παιδιοῦ μας
φοβοῦνται τὰ χέρια σου ποὺ ξέρουν νὰ ἀγγαλιάζουν τόσο τρυφερὰ
καὶ νὰ μοχτοῦν τόσο ἀντρίκια
φοβοῦνται τὰ λόγια ποὺ λέμε οἱ δυό μας μὲ φωνὴ χαμηλωμένη
φοβοῦνται τὰ λόγια ποὺ θὰ λέμε αὔριο ὅλοι μαζὶ
μᾶς φοβοῦνται, ἀγάπη μου, καὶ ὅταν μᾶς σκοτώνουν
νεκροὺς μᾶς φοβοῦνται πιὸ πολύ.
Σὲ περιμένω παντοῦ

Κι ἂν ἔρθει κάποτε ἡ στιγμὴ νὰ χωριστοῦμε, ἀγάπη μου,
μὴ χάσεις τὸ θάρρος σου.
Ἡ πιὸ μεγάλη ἀρετὴ τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι νὰ ᾿χει καρδιά.
Μὰ ἡ πιὸ μεγάλη ἀκόμα, εἶναι ὅταν χρειάζεται
νὰ παραμερίσει τὴν καρδιά του.

Τὴν ἀγάπη μας αὔριο, θὰ τὴ διαβάζουν τὰ παιδιὰ στὰ σχολικὰ βιβλία, πλάι στὰ ὀνόματα τῶν ἄστρων καὶ τὰ καθήκοντα τῶν συντρόφων.
Ἂν μοῦ χάριζαν ὅλη τὴν αἰωνιότητα χωρὶς ἐσένα,
θὰ προτιμοῦσα μιὰ μικρὴ στιγμὴ πλάι σου.

Θὰ θυμᾶμαι πάντα τὰ μάτια σου, φλογερὰ καὶ μεγάλα,
σὰ δύο νύχτες ἔρωτα, μὲς στὸν ἐμφύλιο πόλεμο.

Ἄ! ναί, ξέχασα νὰ σοῦ πῶ, πὼς τὰ στάχυα εἶναι χρυσὰ κι ἀπέραντα, γιατὶ σ᾿ ἀγαπῶ.

Κλεῖσε τὸ σπίτι. Δῶσε σὲ μιὰ γειτόνισσα τὸ κλειδὶ καὶ προχώρα. Ἐκεῖ ποὺ οἱ φαμίλιες μοιράζονται ἕνα ψωμὶ στὰ ὀκτώ, ἐκεῖ ποὺ κατρακυλάει ὁ μεγάλος ἴσκιος τῶν ντουφεκισμένων. Σ᾿ ὅποιο μέρος τῆς γῆς, σ᾿ ὅποια ὥρα,
ἐκεῖ ποὺ πολεμᾶνε καὶ πεθαίνουν οἱ ἄνθρωποι γιὰ ἕνα καινούργιο κόσμο... ἐκεῖ θὰ σὲ περιμένω, ἀγάπη μου!

ΠΗΓΗ: http://users.uoa.gr/
======================
Αγαπημένη μου… Ερωτικό Ποίημα Τασος Λειβαδιτης (απόσπασμα)

Δος μου τα χέρια σου να κρατήσω τη ζωή μου.
Σ’ εύρισκα, αγαπημένη,
στο χαμόγελο όλων των αυριανών ανθρώπων.
Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου
είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρά μου αγαπημένη μου.
Yστερα έρχόταν η βροχή.
Mα έγραφα σ’ όλα μας τα χνωτισμένα τζάμια τ’ όνομα σου
κι έτσι είχε ξαστεριά στη κάμαρά μας.
Kράταγα τα χέρια σου
κι έτσι είχε πάντοτε η ζωή ουρανό κι εμπιστοσύνη.
Tα μαλλιά σου είναι μαύρα όπως μια νύχτα,
στο στόμα σου ανασαίνει ολάκερη η άνοιξη…
Oλα μπορούσανε να γίνουνε στον κόσμο αγάπη μου,
τότε που μου χαμογελούσες.

Στην πιό μικρή στιγμή μαζί σου,
έζησα όλη τη ζωή.
Hξερες να δίνεσαι, αγάπη μου.
Δινόσουνα ολάκερη
και δεν κράταγες για τον εαυτό σου
παρά μόνο την έγνοια αν έχεις ολάκερη δοθεί.
Θα ξαναβρεθούμε μια μέρα.
Kαι τότε όλα τα βράδια κι όλα τα τραγούδια
θάναι δικά μας.
Θά ’θελα να φωνάξω τ’ όνομά σου,
αγάπη μου, μ’ όλη μου τη δύναμη.
Nα το φωνάξω τόσο δυνατά
που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο
καμιά ελπίδα πιά να μήν πεθάνει.

Ναι, αγαπημένη μου, πολύ πριν να σε συναντήσω
εγώ σε περίμενα. Πάντοτε σε περίμενα…
Κι όταν βρεθήκαμε για πρώτη φορά-θυμάσαι;-
μου άπλωσες τα χέρια σου τόσο τρυφερά
σα να με γνώριζες από χρόνια. Μα και βέβαια
με γνώριζες. Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου
είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρά μου,
αγαπημένη μου…
Αγαπημένη, σου χρωστάω κάτι πιο πολύ απ’ τον έρωτα
εγώ σου χρωστάω το τραγούδι και την ελπίδα, τα δάκρυα
και πάλι την ελπίδα.
Στην πιο μικρή στιγμή μαζί σου, έζησα όλη τη ζωή.
Θάθελα να φωνάξω το όνομά σου, αγάπη, μ’ όλη μου τη δύναμη.

Να τ’ ακούσουν οι χτίστες απ’ τις σκαλωσιές
και να φιλιούνται με τον ήλιο
να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές
και ν’ ανασάνουν όλα τα τριαντάφυλλα
να τ’ ακούσει η άνοιξη και να ‘ρχεται πιο γρήγορα
να το μάθουν τα παιδιά για να μη φοβούνται το σκοτάδι,
να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές,
τα τρυγόνια στους φράχτες…
Να το φωνάξω τόσο δυνατά
που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο
καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει.
Να τα’ ακούσει ο χρόνος και να μη σ’ αγγίξει, αγάπη μου, ποτέ.
…Μες στην αγάπη μας είναι ένα δροσερό κλωνάρι
ένα σπουργίτι
μια φυσαρμόνικα…
Καλημέρα γειτόνισσες
να και κει, αγάπη μου, εκεί στη γωνιά,
κοίταξε την άνοιξη που έρχεται
κοίταξε αυτά τα παλικάρια που γνέφουνε με τα δρεπάνια
και τα κορίτσια πίσω τους που δένουν σε δεμάτια τις ακτίνες του ήλιου
κοίταξε μας γνέφουν. Όλα μας γνέφουν. Καλημέρα.
Καλημέρα όλα εσείς κοντινά και μακρινά μου αδέρφια.
Ελάτε να σας γνωρίσω την αγαπημένη μου.
Πέστε μου, δεν είναι όμορφη;
Σαν τη ζωή και το τραγούδι, αδέρφια μου, την αγαπάω.
Και πιο πολύ.Καλημέρα ουρανέ, καλημέρα ήλιε, καλημέρα άνοιξη.
Ελάτε λοιπόν να σας γνωρίσω την αγαπημένη μου.
Καλημέρα ευτυχία.
======================
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄αγωνίζεσαι για την ειρήνη και
για το δίκαιο.
Θα βγείς στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα
ματώσουν απ΄τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια, μην
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις
πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν΄αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη
ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ΄απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου
Θ΄απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν΄ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,
να κοιτάς έν΄ άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμένος πάνω απ΄το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
Να την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ΄αποχαιρετήσεις όλ΄αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,
για όλα τ΄άστρα, για όλες τις λάμπες και
για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή
και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .
Κι΄ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλο
απ΄τ΄άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η συνείδηση σου
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν΄ ασπρίζουν
τα μαλλιά σου
δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
Αφού όλο και νέοι αγώνες θ΄ αρχίζουνε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Απο βραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό
γράμμα στη μάνα σου
Θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ΄αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη :
Ειρήνη
σα ναγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ΄ολάκαιρο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ΄την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν΄ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που
τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Είναι απλό, αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος πράξε τα δέοντα. Σε χαιρετώ με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

======================

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΑΚΟΣ
Αὐτοβιογραφία (ἀποσπάσματα)

Μὴ μοῦ σκοτώσετε τὸ νερό.
Μὴ μοῦ σκοτώσετε τὰ δέντρα.
Μὴ μοῦ ξεσκίστε αὐτὲς τὶς θεῖες σελίδες ποὺ τὶς γράψανε
τ᾿ ἀσύλληπτο φῶς κι ὁ ἀσύλληπτος χρόνος
κι ὅπου σταθῶ μὲ περιβάλλουν.
Μὴ μοῦ σκοτώσετε τῆς γῆς τὸ ποίημα!...
...Ἐπιστρατέψετε τὴν αἰωνιότητα,
ἀνάβοντας τὸ ἄστρο: «Ἀγάπη».
Ἐπιστρατέψετε τὴν αἰωνιόττητα, ἀνάβοντας
ψηλότερα ἀπ᾿ ὅλα, πάνω ἀπ᾿ τὸ ἕτοιμο
βάραθρο, τὸ ἄστρο: «Ἀνθρώπινο μέτωπο!»...
...Σᾶς παρακαλοῦμε:
Ἀφῆστε μας τὰ πράγματα. Μὴ μᾶς τὰ καῖτε.
Ἀφῆστε τὰ ἔντομα νὰ βρίσκουνε τ᾿ ἄνθη τους.
======================
Κάτω ἀπὸ σκιὲς καὶ φῶτα


Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-
κεῖνα τὰ χρόνια, μοῦ ῾χε ὁ Θεὸς
φυλάξει τὰ δέντρα. Ἦταν ἀστέρια στὸν οὐρανό...
Μπροστά μου ὁ Ταΰγετος στεκόταν ἀνέπαφος...
Ἦταν ὁ κόσμος τοῦτος τόσο ὄμορφος, ποὺ μπέρδευε εὔκολα
κανεὶς τὰ φαινόμενα...
Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-κεῖνα τὰ χρόνια,
δὲν πλανιότανε οὔτε ὑποψία κακῆς φωτιᾶς στὸν ὁρίζοντα.
====================
Δίχως πανί


Δίχως πανί, δίχως κουπί, ἂν μᾶς σέρνει
ὁ γιαλός μας,
δίχως ἄστρο ἂν μᾶς θέλει ἡ νύχτα,
δίχως ἥλιο ἂν μᾶς καλεῖ ἡ ημέρα,
ποῦ εἶναι ο κόσμος;
====================
Τὸ καθαρότερο πράγμα τῆς δημιουργίας

Δὲν ξέρω, μὰ δὲν ἔμεινε καθόλου σκοτάδι.
Ὁ ἥλιος χύθηκε μέσα μου ἀπὸ χίλιες πληγές.
Καὶ τούτη τὴ λευκότητα ποὺ σὲ περιβάλλω
δὲ θὰ τὴ βρεῖς οὔτε στὶς Ἄλπεις, γιατὶ αὐτὸς ὁ ἀγέρας
στριφογυρνᾶ ὡς ἐκεῖ ψηλὰ καὶ τὸ χιόνι λερώνεται.
Καὶ στὸ λευκὸ τριαντάφυλλο βρίσκεις μιὰ ἰδέα σκόνης.
Τὸ τέλειο θαῦμα θὰ τὸ βρεῖς μοναχὰ μὲς στὸν ἄνθρωπο:
λευκὲς ἐκτάσεις ποὺ ἀκτινοβολοῦν ἀληθινὰ
στὸ σύμπαν καὶ ὑπερέχουν. Τὸ πιὸ καθαρὸ
πράγμα λοιπὸν τῆς δημιουργίας δὲν εἶναι τὸ λυκόφως,
οὔτε ὁ οὐρανὸς ποὺ καθρεφτίζεται μὲς στὸ ποτάμι,
οὔτε ὁ ἥλιος πάνω στῆς μηλιᾶς τ᾿ ἄνθη. Εἶναι ἡ ἀγάπη.
====================
Ἂν σοῦ λείψω μιὰ νύχτα


Ἂν σοῦ λείψω μιὰ νύχτα μὴν ἀνησυχήσης
ὡς τὸ ἄλλο πρωί, ὡς τὸ ἄλλο βράδυ, ὡς τὴν Κυριακή,
Ἐδῶ κάπου θὰ βρίσκομαι σ᾿ ἕναν ἄρρωστο δίπλα,
μ᾿ ἕνα πικρὸ ραβδὶ θὰ ψάχνω νὰ βρῶ μία πηγή.
πόρτα σὲ πόρτα θὰ γυρνῶ μ᾿ ἕνα ψωμὶ στὴ μασχάλη.
Ἔχε ἀναμμένη τὴ φωτιὰ πάντοτε, γιατὶ πάντοτε
θὰ σοῦ γυρίζω μουσκεμένος- Ἔχω ζεσταμένο
στὰ γόνατά σου ἕνα πουκάμισο κι ἔχε τὸ νοῦ σου
στὴν πόρτα καὶ στὴ δημοσιὰ μὴν ἀκουστῶ, γιατί,
δίχως λειψὸ ἀποφέγγαρο κι ἄστρι, κάθε φορά,
ἀπὸ τὴν ἄκρη θά ῾ρχομαι τὸν κόσμου.

ΠΗΓΗ: http://www.mentality10.com/art

=====================

ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

Μπολιβάρ! Κράζω τ' όνομά σου ξαπλωμένος στην κορφή του βουνού Έρε,
Την πιο ψηλή κορφή της νήσου Ύδρας.
Από δω η θέα εκτείνεται μαγευτική μέχρι των νήσων του Σαρωνικού, τη Θήβα,
Μέχρι κει κάτω, πέρα απ' τη Μονεβασιά, το τρανό Μισίρι,
Αλλά και μέχρι του Παναμά, της Γκουατεμάλα, της Νικαράγουα,
του Oντουράς, της Αϊτής, του Σαν Ντομίνγκο, της Βολιβίας,
της Κολομβίας, του Περού, της Βενεζουέλας, της Χιλής,
της Αργεντινής, της Βραζιλίας, Oυρουγουάη, Παραγουάη, του Ισημερινού,
Ακόμη και του Μεξικού.
Μ' ένα σκληρό λιθάρι χαράζω τ' όνομά σου πάνω στην πέτρα,
να 'ρχουνται αργότερα οι άνθρωποι να προσκυνούν.
Τινάζονται σπίθες καθώς χαράζω –έτσι ήτανε, λεν, ο Μπολιβάρ– και παρακολουθώ
Το χέρι μου καθώς γράφει, λαμπρό μέσα στον ήλιο.

Είδες για πρώτη φορά το φως στο Καρακάς. Το φως το δικό σου,
Μπολιβάρ, γιατί ως να 'ρθεις η Νότια Αμερική ολόκληρη
ήτανε βυθισμένη στα πικρά σκοτάδια.
Τ' όνομά σου τώρα είναι δαυλός αναμμένος, που φωτίζει την Αμερική,
και τη Βόρεια και τη Νότια, και την οικουμένη!
Oι ποταμοί Αμαζόνιος και Oρινόκος πηγάζουν από τα μάτια σου.
Τα ψηλά βουνά έχουν τις ρίζες στο στέρνο σου,
Η οροσειρά των Άνδεων είναι η ραχοκοκαλιά σου.
Στην κορφή της κεφαλής σου, παλληκαρά, τρέχουν
τ' ανήμερα άτια και τ' άγρια βόδια,
O πλούτος της Αργεντινής.
Πάνω στην κοιλιά σου εκτείνονται οι απέραντες φυτείες του καφέ.

Σαν μιλάς, φοβεροί σεισμοί ρημάζουνε το παν,
Από τις επιβλητικές ερημιές της Παταγονίας μέχρι τα πολύχρωμα νησιά,
Ηφαίστεια ξεπετιούνται στο Περού και ξερνάνε στα ουράνια την οργή τους,
Σείουνται τα χώματα παντού και τρίζουν τα εικονίσματα στην Καστοριά,
Τη σιωπηλή πόλη κοντά στη λίμνη.
Μπολιβάρ, είσαι ωραίος σαν Έλληνας.
========================
ΚΗΠΟΙ ΜΕΣ' ΣΤΟ ΛΙΟΠΥΡΙ

το λευκό σώμα αυτής της γυναικός
φωτίζονταν
εκ των έσωθεν
μ' ένα φως τόσο λαμπρό
ώστε
εδέησε
να πάρω τη λάμπα
και να την
ακουμπήσω
χάμω στο πάτωμα
που
να μπορέσουνε
οι σκιές
των δύο τόσο ευγενικών μας σωμάτων
να προβληθούν
στον
τοίχο
με μίαν ιερατικότητα βιβλική

η λάμπα έκαιε συνεχώς
— η πηγή του πετρελαίου είτανε ανεξάντλητη —
όλη τη νύχτα
την ακόλουθη μέρα
κι' όλη την επόμενη νύχτα
χάμω στο πάτωμα
πάνω στα πλούσια
στοιβαγμένα
χαλιά
τα ωραιότερα φρούτα
τα λαμπρότερα λουλούδια
— όπου επικρατούσαν
οι πικροδάφνες
άσπρες και ρόδινες —

η ατμόσφαιρα — συμβολική — από ένα κίτρινο :ένα κίτρινο χρυσό.
======================
ΤΟ ΧΕΡΙ

εις Ανδρέαν Εμπειρίκον

ωραίο δίχτυ
που έπλεξεν η
κόρη
η κόρη-τέκτων
ορθή ως
στέκονταν εις το παράθυρο του Αναπλιού
ωραίο δίχτυ
φιλόξενο
ωσάν καλός θεός
ισχυρό
σαν τα' άσπρα πλήκτρα
της χαράς
ωραίο δίχτυ
που έβαψε
με το χρώμα των ματιών της
και μύρωσε
με τ' άρωμα των πλούσιων μαλλιών της
η κόρη που εστέκονταν
ορθή
εις το παράθυρο του Αναπλιού

ωραίο δίχτυ
ωραία κόρη
ωραίο παράθυρο που φώτιζες
μέσα στη νύχτα
τ' Αναπλιού
ωραίο παράθυρο που φώναζες
ωραία κόρη που φώτιζες
ωραίο δίχτυ
μέσα στο χρώμα
τ' Αναπλιού
ωραίο δίχτυ
γύρω τρογύρω
εις τον λαιμό μου
είτανε
κόρη
τα ωραία μαλλιά
σου
καθώς τα έπλεκες
εις το παράθυρο
μέσα στο φως

ωραία νύχτα

μέσα στο
βλέμμα σου
είτανε κόρη
καθώς τη ζήσαμε
τρελλοί από έρωτα
γυμνοί θεόγυμνοι
τρελλοί από έρωτα
— μια νύχτα έρωτος —
μέσα στο
δίχτυ
του Αναπλιού
Η επιστροφή των πουλιών (1946)
======================
Η ΝΕΑ ΛΑΟΥΡΑ

οι τεράστιοι θησαυροί
— για τους οποίους τόσα θρυλούνται —
της πτωχής
περιγιαλούς
κόρης
είναι
τα μόνα
χείλη της
τα μόνα
ηδύγευστα χείλη της

πόσο μου λείπουν και πόσο τα νοσταλγώ
— και τα δοξάζω —
σα βρίσκομαι μακρυά
να περιπλανιέμαι
σε τούτα τ' άχαρα
τ' απίστευτα ταξείδια
που κάθε τόσο
επιχειρώ

κι' όμως πόσο τα χαίρομαι
— και τα δοξάζω —
σα βρίσκομαι
κοντά
της

είναι η ζ ω ή

βγαίνει και παίρνει γύρα
σοκάκια
και μαχαλάδες
και με λυγμούς
με φωνάζει
και με ζητά

έλα
μην κάνεις έτσι
είμαστε Έλληνες
συ είσαι
— τι θαύμα! —
μια κόρη
Ελληνίς

όταν κοιμούμαι
τα λουλούδια της αμασχάλης σου
έρχονται
και μου θωπεύουν
όλο το κορμί
και σαν ζωγραφίζω
τότε
έρχονται
τα μάτια σου
τα ωραία
στην άκρια του χρωστήρα μου
και σεργιανίζουν
πάνω
σ' όλη την επιφάνεια
του μουσαμά

για να ξέρης :
σ' έχω κάνει αθάνατη.
Ελευσίς (1948) ΠΗΓΗ: https://www.o-klooun.com/
=======================

ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ
ΠΟΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Πες μου πού πήγε ο Αύγουστος με τα καμπαναριά του

Το γέλιο σου που γέμιζε το σπίτι μας βροχή
Τώρα μας δίνει ο άνεμος γυμνή την αγκαλιά του
Ω πρόσωπο που σκέπασε με μάρμαρο τη γη

Πόσα σβησμένα βλέμματα κοιτάνε όταν κοιτάζεις
Πόσα δεμένα στόματα μιλάνε όταν μιλάς
Ήταν του ήλιου η δύναμη το ρόδο που ωριμάζει
Κλειστά παραθυρόφυλλα τα στήθια που αγαπάς

Είναι καρδιές που μάθαμε σαν γράμματα ανοιγμένα
Είναι τραπέζια όπου κανείς δε θα καθίσει πια
Μια μουσική πανάκριβη που γράψανε για σένα
Τόσες χιλιάδες δάχτυλα για τελευταία φορά

Εσάς που πήρε ο θάνατος βαριά στα δάχτυλά του
Από τα μάτια σας η αυγή πηγάζει σαν νερό
Άστρα σε κάθε μέτωπο και φως τ’ ανάστημά του
Καμιά ζωή δε γράφεται χωρίς το δάκρυ αυτό

Ακουμπισμένες δυο εποχές η μια κοντά στην άλλη
Ω πρόσωπο που φώτισε μια μακρινή αστραπή
Ποια θάλασσα ποια θάλασσα θα `ναι αρκετά μεγάλη
Για να χωρέσει τον καημό που μάζεψ’ η ψυχή;

Σα μυθικό τριαντάφυλλο μια νύχτα ο κόσμος κλείνει
Είναι η πόρτα όπου κανείς δε θα περάσει πια
Είναι του δήμιου η ταραχή του ήρωα η γαλήνη
Ο ποταμός που κύλησε σαν έσπασε η καρδιά.
=======================

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ

Πολιορκούμεθα από ποιον;
Από σένα κι από μένα απ’ τον τάδε και τον δείνα
Πολιορκούμεθα στενά
Από σύνορα, τελωνεία, ελέγχους διαβατηρίων, την Ιντερπόλ, τη στρατιωτική Αστυνομία, τα τανκς, τη ρητορεία, τη βλακεία,
Απ’ τα παράσημα, τις στολές, τους εκφωνώντας λόγους.
Τις υποσχέσεις, τις ψευτιές, την κουτοπονηριά,
τη δήθεν αγανάκτηση των ιθυνόντων, την υποκρισία.
Την τηλεόραση, τη ραδιοφωνία, τα σαπούνια, τ’ απορρυπαντικά
τις διαφημίσεις, τον τουρισμό, τα οργανωμένα ταξίδια, τις κρουαζιέρες
τις γκαζιέρες, τα ψυγεία, τις κατασκηνώσεις, τους προσκόπους,
τ’ άρθρα για την εκπαίδευση, την πολυκοσμία, τη σκόνη, τις ποιητικές συλλογές
την έλλειψη ύδατος, τα λιπάσματα, τα νεύρα, την κακή χώνεψη, τη φαλάκρα,
τους εφοπλιστές, το ποδόσφαιρο, τα λεωφορεία, την ακρίβεια, τις παθήσεις της σπονδυλικής στηλης,
τη γραφειοκρατία, την καθυστέρηση, τις διαβεβαιώσεις,
τις κριτικές, την εκκλησία, τα βασανιστήρια, τους καιροσκόπους,
την υποψία, τους κατατρεγμούς, το φόβο, τη θρασύτητα, τους διαγωνισμούς Καλλονής,
την έλλειψη χρημάτων, την έλλειψη δικαιωμάτων,
πολιορκούμεθα από τους βάναυσους
τους άναρθρους, από τις μαύρες σκέψεις μας.
Από τον εαυτό μας
Κι απ’ ό,τι άλλο βάλει ο νους σας πολιορκούμεθα στενά.
=====================

ΠΟΙΗΣΗ
Μάταια οι ποιητές προσπαθούν
Να γεμίσουν το κενό
Με τους στίχους
Και τις εικόνες τους.

Το κενό επανέρχεται
Πιο άδειο από πριν
Και ζητάει
Νέο γέμισμα.
======================
ΤΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΑ ΓΡΑΜΜΕΝΑ
Στον Ανδρέα Εμπειρίκο

Έμπλεξα μες στης ποίησης το δέντρο το πολύκλωνο
Έμπλεξα μες στους θάμνους της όπως με μια γυναίκα
Μια λάμπα με πετρέλαιο έξω απ’ την πόρτα μου έβγαλα
Της νύχτας τη βαθιά σκιά σαν αστραπή να σκίσει
Μα ούτε τη νύχτα έσκισα ούτε τον ίσκιο χάλασα
Αλλά για μόνο μια στιγμή τα σκαλοπάτια είδα
Και μια ταράτσα ευρύχωρη επάνω από τη θάλασσα
Το μόλο τον τετράγωνο και δίπλα του μια βάρκα
Κι ανέβηκα να κοιμηθώ μες στα πλατιά κρεβάτια
Απέξω η νύχτα πάντοτε βαθιά κι αναμφισβήτητη
Έμπλεξα μες στης ποίησης τα δίχτυα όπως τα έντομα
Γύρω απ’ το φως του φαναριού που άναψε ένα βράδυ
Έμπλεξα με τη θάλασσα όπως με μια γυναίκα
Μα η γυναίκα έφυγε μόνη της με μια βάρκα
Σέρνοντας μες στα δίχτυα της τον ίσκιο της ταράτσας.
=====================
ΤΟ 'ΝΑ ΜΕΣΑ ΣΤ' ΑΛΛΟ

Τα πάντα αλλάζουνε γίνονται το `να τ’ άλλο
Τα ξύλα γίνονται πέτρες τα δέντρα σύννεφα
Οι γυναίκες άντρες τα φύλλα θάλασσες
Τα φτερά πηγάδια τα μάτια αέρας
Τα σερτάρια μέταλλα τα λουλούδια νους
Τα γράμματα και οι γραφές γίνονται
Αναλφάβητα τ’ ωραίο γίνεται κτήνος
Τ’ αρσενικό ουδέτερο το μυστήριο φανερώνεται
Η ελπίδα τυφλώνεται όπως ο πλούτος
Τα πάντα είναι τηλεσκόπια και τίποτα δεν είναι
Σίγουρα ό,τι θα γίνει ή δε θα γίνει
Όλα είναι το ένα μέσα στ’ άλλο πέτρες
Ποτάμια τρέχουνε από τα δάχτυλά του
Οι λέξεις τους είναι τουλίπες
Η αγάπη του είναι στέρνα είναι τραπέζι
Μια πολυθρόνα κάθεται μες στο δεξί του μάτι
Το περιβόλι του παραθυριού είναι ένα
Κοιμητήριο φύλλων η αγορά είναι παρθένα
Και η δροσιά του δειλινού μια στραβοτιμονιά
Μια βελόνα τεντώνει την κλωστή της ώσπου να σπάσει
Ένα πόδι μασάει την αλυσίδα του ένας χαρταετός
Γίνεται σκύλος και δαγκώνει όποιον έτυχε να περάσει
Ένα παιδί ορφανό γίνεται η μητέρα ενός άλλου
Ένας τίτλος γίνεται άπορος και παντρεύεται
Ό,τι υπάρχει ζει τα μέταλλα μέσα στη γη
Οι πέτρες μες στο χώμα απόδειξη πως μαραίνονται
Άμα τα ξεριζώσεις ο κόσμος είναι τρομερός
Δανείζει και δανείζεται αλλάζει χρώμα
Δε λέγεται πια όπως λέγεται είναι
Τέρας χελώνα ντιβάνι καναπές μπούτι γκαζιέρα
Και μαλλί ξανθό γύρω από ένα γυναικείο φύλλο.
=======================
ΠΙΣΤΕΥΩ

Πιστεύω σε μια χημική ένωση Πατέρα Παντοκράτορα
Πιστεύω σε μια ηλεκτρική εκκένωση Άγιο Πνεύμα
Πιστεύω σ’ έναν Γιο Μονογενή που βγήκε από το σπέρμα
Πιστεύω σε μια φυσική εξέλιξη Μητέρα Αειπαρθένα
Πιστεύω σε μιαν Εκκλησία διακόπτρια του φωτός
Και σε δώδεκα απόστολους του Έρωτα
Πιστεύω σ’ ένα Εσταυρωμένο δέντρο
και σε μιαν αρχική ουσία Π
Πιστεύω σ’ έναν άγνωστο παράγοντα
Που γεννάει την περιέργεια
πιστεύω σ’ ένα πονηρό και σ’ ένα αθώο πνεύμα
Πιστεύω σε μιαν ωραία γυναίκα
Που θα με κάνει ευτυχισμένο
Πιστεύω στη μεγάλη δύναμη της φαντασίας
Που μπορεί στην κόλαση να δει έναν παράδεισο
Στο καθετί που βλέπω που ακούω που μαντεύω που αγαπώ
Πιστεύω
Πιστεύω σ’ έναν άνθρωπο αποφυλακισμένο
Απ’ τα δεσμά της σκέψης του του φόβου του το αυγό
Άγιος ελεύθερος στον Αιώνα τον Άπαντα).
=========================

ΚΑΠΟΙΟΣ

Κάποιος κοιτάει μέσα μου και βλέπει ότι με βλέπει
κάποιος ακούει μέσα μου κι ακούει ότι μ’ ακούει
με συναντάει το απόγευμα σε μια γωνιά του δρόμου
μαντεύοντας ποιος θα `ναι κει κι όσα θα μου συμβούνε

Κάποιος που είναι μέσα μου μου χτίζει ένα σπιτάκι
και το γκρεμίζει γρήγορα πριν να το κατοικήσω
κάποιος που είναι πάντοτε μπροστά και δε μ’ αφήνει
κλείνοντας και φράζοντας το δρόμο να περάσω

Κάποιος κινείται μέσα μου και ξεκινάει σαν τρένο
γεμάτος ανυπόμονους κι ωραίους ταξιδιώτες
κάποιος μου λέει πως είν’ αργά και δε θα αρθούν εγκαίρως
να μας γλιτώσουν οι καλοί απ’ τις κακές διαθέσεις

Κάποιος μου λέει για στάσου ένα λεπτό περίμενε
στάσου να δω ποιος είσαι συ ποιος είν’ αυτός πού πάμε
μα ήταν άλλος απ’ αυτό που νόμιζα πως ήταν
και που’ ναι πάντα μακριά από εκείνου που είναι

Κάποιος θυμάται μέσα μου έναν παλιό του φίλο
τότε που πέφταν κανονιές η μια πάνω στην άλλη
κάποιος μου λέει δεν είμαι γω που γράφω αυτήν την ώρα
μα ένα χέρι ελαστικό που σπρώχνει το δικό μου

Κάποιος μιλάει μέσα μου όταν μιλάω με κάποιον
και του εξηγεί πως γίνεται το κάθε τι στον κόσμο
πως γίνεται το ανώμαλο απ’ το κανονικό
και ο καπνός απ’ τη φωτιά πως βγαίνει γαλανόλευκος

Κι απ’ τη βροχή το σύννεφο πως χαμηλώνει αθόρυβα
κι αδειάζοντας πως πέθαινε επάνω από τα σπίτια
κι από την πόρτα του μυαλού μια σκέψη πως μπαινόβγαινε
αλείβοντας τα λόγια της με της μιλιάς το μέλι

Ένας σκορπιός τρυπήθηκε απ’ το κεντρί του μόνος
κάποιο ρολόι αδέσποτο μπερδεύοντας τις ώρες
χτυπούσε οκτώ στις έντεκα και δώδεκα στις μία
απάνω στο καμπαναριό ή μέσα στην καρδιά μου

Ανοίξτε αμέσως για να μπει αυτός ο κάποιος άλλος
να μπει απ’ το παράθυρο όπως μια πεταλούδα
που με κοιτάει όταν κοιτώ μέσα στον εαυτό μου
μες το δικό μου πρόσωπο το πρόσωπο ενός άλλου.
H επιμέλεια της ανάρτησης έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.
======================

ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΣ ΄΄ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ. Titus Lucretius Carus (98-94 π.Χ. - 55-53 π.Χ.) Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

«Σου δίνει τέρψη το να κάθεσαι να παρακολουθείς από τη στεριά τις σκληρές δοκιμασίες του άλλου που παραδέρνει μες στην απέραντη θάλασσα, την ώρα που οι άνεμοι σηκώνουν τα κύματα και την κάνουν να λυσσομανά. Όχι βέβαια γιατί ηδονίζεσαι με τα ξένα βάσανα, μα γιατί είναι γλυκό να βλέπεις από τι κακά έχεις γλιτώσει εσύ ο ίδιος. Όπως κι είναι ευχάριστο να βλέπεις τις σκληρές μάχες να μαίνονται πέρα στους κάμπους, χωρίς να σε αγγίζει ο κίνδυνος.

Τίποτε όμως δεν είναι πιο γλυκό από το να είσαι θρονιασμένος στα ύψη τα οχυρωμένα από τις γνώσεις και τη διδασκαλία των σοφών, κι από τις γαλήνιες αυτές κατοικίες σκύβοντας να ρίχνεις το βλέμμα στους άλλους και να τους βλέπεις να τρέχουν πέρα δώθε, ψάχνοντας στα τυφλά το δρόμο της ζωής, να συναγωνίζονται σε εξυπνάδα, να μαλώνουν για την ευγενή τους καταγωγή, να μοχθούν μέρα και νύχτα και να τσακίζονται να σκαρφαλώσουν στην κορυφή του πλούτου ή να κατακτήσουν την εξουσία.

Ω, κακόμοιρα ανθρώπινα μυαλά και τυφλωμένες καρδιές! Σε τι σκοτάδια, σε τι κινδύνους κυλάει ο λίγος χρόνος της ζωής σας! Δεν ακούτε λοιπόν την κραυγή της φύσης που διαλαλεί την επιθυμία της, από το κορμί να φύγει κάθε πόνος και το πνεύμα να νιώσει ευδαιμονία ελεύθερη από έγνοιες και αγωνίες;

Το βλέπουμε πως δε χρειάζεται το κορμί πολλά πράγματα. Κάθε τι που διώχνει τον πόνο, μπορεί και πολλές απολαύσεις να προσφέρει. Η ίδια η φύση τότε δεν ζητά μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Αν το σπίτι δεν έχει χρυσά αγάλματα εφήβων να κρατούν στο δεξί το χέρι αναμμένες δάδες και να φωτίζουν τα νυχτερινά φαγοπότια, αν το σπίτι δεν αστραποβολεί από ασήμια και χρυσάφια, αν δεν αντιλαλούν κιθάρες μες στα στολισμένα σαλόνια, εμάς μας είναι αρκετό να ξαπλώνουμε στο τρυφερό χορτάρι, φίλοι με φίλους στην ακροποταμιά, κάτω από τα σκιερά κλαδιά ενός μεγάλου δέντρου μας είναι αρκετό να μπορούμε να διασκεδάζουμε με λίγα έξοδα, ιδίως αν μας χαμογελά ο καιρός, κι η εποχή ραίνει το καταπράσινο χορτάρι με λουλούδια. Ο καυτός πυρετός δεν αφήνει γρηγορότερα το κορμί που ξαπλώνει πάνω σε κεντητά στρώματα και σε άλικες πορφύρες, απ' ότι το κορμί που 'ναι ξαπλωμένο σ' ένα φτωχικό στρωσίδι.

Κι αφού τα πλούτη κι η ευγενική καταγωγή κι η δόξα του θρόνου δεν ωφελούν σε τίποτα το κορμί, θα πρέπει να σκεφτούμε πως ούτε και το πνεύμα ωφελούν. Μήπως τάχα, την ώρα που βλέπεις τις λεγεώνες σου να κάνουν πολεμικές ασκήσεις στο πεδίο του Άρεως και να προελαύνουν ορμητικά, και μήπως, την ώρα που παρακολουθείς τα γυμνάσια του στόλου σου στην ανοιχτή θάλασσα, θα τρομάξουν οι δεισιδαιμονίες σου και θα πάρουν δρόμο και θα φύγει απ' την ψυχή σου ο φόβος του θανάτου, αφήνοντας την λεύτερη, απαλλαγμένη από το άγχος;»
* Λουκρήτιος, Περί της φύσεως των πραγμάτων II, 1-59

Λέω πρώτον πως ο νους –που συχνά τον λέμε «λογικό»- όπου έχει την έδρα της η φρόνηση και η διακυβέρνηση της ζωής, είναι μέρος του ανθρώπινου σώματος, όχι λιγότερο απ’ ό,τι το χέρι και το πόδι καθώς και τα μάτια, που είναι μέρη ολάκερου του έμβιου όντος.

Ο νους και η ψυχή, λοιπόν, κρατιούνται σφιχτοδεμένα μεταξύ τους κι αποτελούν μια ενιαία φύση΄ όμως αυτό που ονομάζουμε «νου» και «λογικό» κυριαρχεί σ’ ολόκληρο το σώμα κι η έδρα του βρίσκεται στη μέση του στήθους. Από εδώ ξεπηδά ο φόβος κι ο τρόμος· κι η χαρά αυτό το μέρος χαϊδεύει. Εδώ λοιπόν βρίσκεται το πνεύμα και η σκέψη. Η υπόλοιπη ψυχή είναι μοιρασμένη σ’ ολόκληρο το κορμί και κινείται όπως της υπαγορεύει ο νους. Κι από μόνος του ο νους σκέφτεται για τον εαυτό του και χαίρεται για τον εαυτό του, όταν τίποτα δεν ταράσσει το σώμα ή την ψυχή. Και ακριβώς όπως δεν βασανίζεται ολόκληρο το κορμί μας όταν κεντρίζει ο πόνος το μάτι ή το κεφάλι μας, έτσι και ο νους μπορεί να υποφέρει ή να λάμπει από χαρά τη στιγμή που την υπόλοιπη ψυχή δεν την ταράσσει τίποτα το καινούριο. Όταν όμως ο νους ταράσσεται από δυνατό φόβο, βλέπουμε να τον συμμερίζεται ολόκληρη η ψυχή στα μέλη του σώματος, ν’ απλώνεται ιδρώτας και χλομάδα παντού κι η γλώσσα να τραυλίζει, η φωνή να σβήνει, τα μάτια να θαμπώνουν, τ’ αυτιά να βουίζουν, τα μέλη να παραλύουν, και βλέπουμε ανθρώπους να καταρρέουν από τον τρόμο του νου. Από αυτό εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι η ψυχή είναι δεμένη με το νου΄ κι όταν δεχτεί από το νου ένα χτύπημα δυνατό, σπρώχνει κι αυτή με τη σειρά της και χτυπά το σώμα.

Ο ίδιος συλλογισμός μας δείχνει πως η φύση του νου και της ψυχής είναι σωματική. Τη βλέπουμε να δίνει ώθηση στα μέλη, να βγάζει το σώμα από τον ύπνο και ν’ αλλάζει την όψη μας, και να διευθύνει και να στρέφει ολόκληρο τον άνθρωπο – και το βλέπουμε πως τίποτα απ’ αυτά δεν μπορεί να γίνει χωρίς επαφή· και χωρίς υλικό σώμα δεν υπάρχει επαφή. Δεν πρέπει να τ’ ομολογήσουμε, λοιπόν, πως η σύσταση του νου και της ψυχής είναι σωματική;

Εξάλλου, το νιώθουμε πως ο νους γεννιέται, αναπτύσσεται και γερνάει μαζί με το σώμα. Όπως τα νήπια παραπατάνε με το αδύναμο και τρυφερό τους σώμα, έτσι κι η σκέψη τους είναι ασθενική· μετά, σαν δυναμώσει το κορμί τους ωριμάζοντας, μεγαλώνει κι η δύναμη του νου. Κι αργότερα, που το σώμα χτυπιέται από τη δύναμη του χρόνου και χαλαρώνουν οι δυνάμεις και παραλύουν τα μέλη, παραπατάει και το λογικό, παραληρεί η γλώσσα, παραπαίει το πνεύμα, όλα είναι λειψά και χάνονται στη στιγμή. Συνεπώς διαλύεται η φύση της ψυχής σαν καπνός στα ψηλά ρεύματα του ανέμου΄ αφού τη βλέπουμε να γεννιέται δεμένη με το σώμα, να μεγαλώνει μαζί του και, όπως έδειξα, να εξαντλείται μαζί του τσακισμένη από τα χρόνια.

Χώρια που, αν η φύση της ψυχής είναι αθάνατη και μπορεί να αισθάνεται απ’ τη στιγμή που θα χωριστεί από το σώμα μας, θα πρέπει τότε να την φανταστούμε προικισμένη με πέντε αισθήσεις. Με κανέναν άλλο τρόπο δεν μπορούμε να φανταστούμε ψυχές να περιφέρονται κάτω στον Αχέροντα. Γι’ αυτό και οι ζωγράφοι κι οι παλιοί συγγραφείς μας τις παρουσίασαν έτσι τις ψυχές, εξοπλισμένες με αισθήσεις. Όμως ψυχή χωρισμένη από το σώμα, ούτε μάτια μπορεί να έχει ούτε μύτη ούτε και χέρι, μήτε γλώσσα μήτε αυτιά. Δεν μπορούν λοιπόν από μόνες τους οι ψυχές να έχουν αίσθηση ούτε να υπάρχουν.

* Λουκρήτιος, Περί της φύσεως των πραγμάτων III 94-97, 136-167,445-458,624-633 -Επίκουρος, Κείμενα ~ Πηγές της Επικούρειας Φιλοσοφίας και Τέχνης του Ζην, Επιμέλεια:Γ. Αβραμίδης, Θύραθεν Εκδόσεις.
Από το ιστολόγιο Περιβάλλον και Υγεία

Από το ιστολόγιο Ecrasez l' Infame

26.11.24

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΚΟΒΙΝΑ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1928 - 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 5 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ.

ΠΕΠΟΣ ΚΑΙ ΜΑΝΟΥΛΑ
Φίλες και φίλοι καλημέρα, σήμερα θα μου επιτρέψετε να αφιερώσω τη σημερινή μου ανάρτηση στην μητέρα μου. Η μητέρα μου ως Βασιλική Κοτσιαμπασάκου γεννήθηκε στη Μεσοχώρα Τρικάλων το 1928 στις 25 Δεκεμβρίου.
Κόρη της Αλεξάνδρας και του Στυλιανού Κοτσιαμπασάκου.
Είχε ακόμα δύο αδερφές, την Μαρία, η οποία μας αποχαιρέτησε το 2017 και την Ευαγγελία η οποία ζει στο Φλαμούλι.
Η γονείς της λόγω του εμφυλίου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Μεσοχώρα και βρέθηκαν στο Μαγευτικό και Πανέμορφο Γοργογύρι.
Εκεί την συνάντησε ο πατέρας μου, την ερωτεύτηκε και της έκανε πρόταση γάμου την οποία και αποδέχτηκε η μητέρα μου. Όπως λένε οι πιο παλιές γυναίκες ήταν μία Νερά'ι'δα, ήταν πάρα πολύ όμορφη.
Χάρη σ' αυτόν το γάμο γεννήθηκα εγώ ο Επικούρειος Πέπος, ο Καπτάν Αλέξανδρος που από θαλασσόλυκος έγινε βιβλιοπώλης, και ο πρωτότοκος γιός ο Βασίλης.
Η Βασιλική Κοτσιαμπασάκου - Γκοβίνα, σπάνιο πράγμα για εκείνα τα χρόνια, είχε τελειώσει το σχολείο και λόγω του πολέμου, και μετά λόγω του εμφυλίου, αναγκάστηκε να μην πάει γυμνάσιο.
Κρίμα γιατί ήταν πανέξυπνη και είχε μεγάλη έφεση προς τα γράμματα.

Αφού δεν μπόρεσε να γίνει ζωγράφος αποφάσισε να κάνει τα πιο όμορφα κεντήματα.
Είναι γενικώς αποδεκτό πως τα κεντήματα της μανούλας μου ήταν πίνακες ζωγραφικής με καταπληκτική αισθητική και ποιότητα.
Εις ό,τι με αφορά θεωρώ πως έπραξα το καθήκον μου όλα αυτά τα χρόνια που η μανούλα μου και ο πατερούλης βίωναν, για δύο χρόνια ο πατέρας μου και 4 η μητέρα μου, την περιπέτεια με το εγκεφαλικό επεισόδιο, βρισκόμουν δίπλα τους και είμαι πολύ υπερήφανος γι' αυτό. Όπως άλλωστε και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Ούτε για μία ώρα δεν τους αφήσαμε μόνους, επ' ευκαιρία να πω τρία μεγάλα ευχαριστώ, ένα στην Λαμπρινή-Λόλα, ένα στην Μελισσάνθη και ένα στον μάγο της φυσικοθεραπείας τον Αστροτόμ [ανιψιός μου], ηρω'ι'κές μορφές και οι τρεις τους. Σήμερα 26/11/24 θα συμφάγουμε με φίλους στην Ματίνα για ένα μνημόσυνο τρόπον τινά. Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος. Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε όσο είναι ακόμα νωρίς.





Η Μεσοχωρίτισσα στον κήπο του Επίκουρου στην Κάντζα λίγους μήνες πριν την αναχώρηση.
Μανούλα σ' ευχαριστώ, σ' ευχαριστώ για όλα,
σ' ευχαριστώ για τις θυσίες που έκανες για να μας μεγαλώσεις,
σ' ευχαριστώ για την προσφορά σου,
σ' ευχαριστώ που είχες μεγαλώσει τα παιδιά μας,
σ' ευχαριστώ που η μόνη σου ασχολία ήταν η οικογένεια σου,
σ' ευχαριστώ που με τις μεγάλες σου φτερούγες προστάτευες όλους μας,
σ' ευχαριστώ για τα αριστουργήματα που χάρισες στις νύφες, στα εγγόνια, στις ανιψιές σου, στις κόρες των ανιψιών σου, στις αδερφές σου και όχι μόνο.
Σ' ευχαριστώ που τα τελευταία 4 χρόνια μας χάρισες απίθανες στιγμές που μόνο μία μάνα μπορεί να προσφέρει.
Σ' ευχαριστώ που μας παρότρυνες να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι,
σ' ευχαριστώ που μου χάρισες τα γονίδια του καλλιτέχνη και έγινα ένας ζωγράφος μελλοντικής φήμης,
σ' ευχαριστώ που μου χάρισες τα γονίδια του ποιητή με αποτέλεσμα να έχω ήδη εκδώσει τις τρεις πρώτες ποιητικές μου συλλογές.
Σ' ευχαριστώ για τα γονίδια του λογοτέχνη που μου χάρισες με αποτέλεσμα να προσδοκώ να εκδώσω κι εγώ κάποια στιγμή το πρώτο μου βιβλίο.
Σ' ευχαριστώ γιατί χάρη στην δική σου επίβλεψη και του πατέρα ολοκληρώθηκε το σπίτι στο χωριό,
σ' ευχαριστώ για την τόση αγάπη που είχες για την Λαμπρινή και για όλες τις νύφες σου,
σ' ευχαριστώ που ήσουν βιβλιόφιλη.
Σ' ευχαριστώ!!
Σ' ευχαριστώ!!
Σ' ευχαριστώ!!

24.11.24

Βασίλης Ντζιαχρήστος: Ο Έλληνας που κέρδισε το "γερμανικό Νόμπελ".

Φίλες και Φίλοι καλημέρα, ιδού ένας ακόμα Έλληνας από την μικρή δημιουργική Ελλάδα του εξωτερικού που διαπρέπει, αγαπητέ Βασίλη συγχαρητήρια. Τελικά οι Έλληνες που πάνε στο εξωτερικό, είτε σε κάποια Ευρωπα'ι'κή χώρα είτε Αμερική, Καναδά, Αυστραλία κ.α. διαπρέπουν γιατί εκεί προφανώς δεν υπάρχουν ''βύσματα'' παρά μόνο αξιοκρατικά κριτήρια, όταν ο Έλληνας βρεθεί σε ένα τέτοιο περιβάλλον απλά διαπρέπει. Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος.Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε.

Στα 44 του χρόνια, ο Λαρισαίος Βασίλης Nτζιαχρήστος, καθηγητής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, βραβεύτηκε με το Leibniz Prize του 2013, το «γερμανικό Νομπέλ», για την πρωτοποριακή μέθοδο απεικόνισης των καρκινικών κυττάρων που αναπτύχθηκε στο εργαστήριό του. Aν και το επίτευγμα αυτό τον τοποθετεί στην αφρόκρεμα της διεθνούς επιστήμης, μια άλλη πρωτοβουλία του, για τη διασύνδεση της πανεπιστημιακής έρευνας με την αγορά με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη, καθιστά το λόγο του εξαιρετικά επίκαιρο. Το νέο «κλειδί» είναι ο όρος Uni-preneur, από τις αγγλικές λέξεις «University» και «Εntrepreneur», που καθιερώθηκε με πρότασή του από τον οργανισμό DAAD, τον μεγαλύτερο γερμανικό φορέα προαγωγής της διεθνούς ακαδημαϊκής συνεργασίας, και αναπτύσσεται με τη συνεργασία του Technische Universität München και εξωστρεφών ελληνικών πανεπιστημίων - του ΑΠΘ και του Π. Κρήτης. «Το Uni-preneur περιγράφει τη στροφή του πανεπιστημίου στην εκμετάλλευση της γνώσης που παράγει - και αυτό ίσως είναι η σημαντικότερη ευκαιρία ανάπτυξης που έχει η χώρα», λέει ο ίδιος. «Ουσιαστικά, είναι η αρχή ενός διαλόγου για τη δημιουργία κανόνων και κινήτρων που θα επιτρέψουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο να μην είναι παθητικός θεατής στα οικονομικά προβλήματα της χώρας, αλλά απεναντίας να γίνει ο βασικός της επιθετικός παίκτης... ο γκολτζής!» Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη συνέντευξή του σε ελληνικό περιοδικό.

Πώς βλέπετε την επιχειρούμενη στροφή της Ελλάδας στην καινοτομία;
Συνεχώς ακούγεται η λέξη «ανάπτυξη», αλλά τέσσερα χρόνια μετά την απαρχή των οικονομικών δεινών δεν υπάρχει ουσιαστικός δημόσιος διάλογος για τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτή θα δημιουργηθεί. Ολο λέμε παθητικά «θα έρθει ανάπτυξη». Αντιθέτως, η επιχειρηματικότητα σχετίζεται με την αναγνώριση καινοτόμων ιδεών και στη συνέχεια με ενεργά βήματα συγκέντρωσης πόρων, πρόσληψης και οργάνωσης μιας ομάδας ικανών συνεργατών και με τη δημιουργία των απαραίτητων δομών και δραστηριοτήτων ώστε να μετατραπεί η ιδέα σε επιτυχημένο προϊόν. Πού παράγονται όμως οι καινοτόμοι ιδέες; 
Στο πανεπιστήμιο.
...όπου η επιχειρηματικότητα πρέπει να πάψει να είναι ταμπού.
Ακριβώς. Ηγετικές μορφές του ακαδημαϊκού χώρου της Ελλάδας περιγράφουν το πανεπιστήμιο ως ένα χώρο με πρωταρχικό ρόλο την εκπαίδευση των φοιτητών. Φυσικά είναι αυτός, αλλά είναι και η παραγωγή και η μετάδοση νέας γνώσης. Στα καλά πανεπιστήμια του κόσμου σημαντικότερο κριτήριο πρόσληψης είναι η ερευνητική ικανότητα, όχι η διδακτική. Φυσικά, ένα πανεπιστήμιο θέλει να επενδύει σε καλούς δασκάλους, αλλά πολύ περισσότερο σε καλούς ερευνητές.
Ποιο είναι το ζητούμενο της ερευνητικής ικανότητας;
Η εφεύρεση, που ήταν έως πρότινος απούσα από τα σύγχρονα ελληνικά πράγματα, ενώ τουλάχιστον η λέξη «καινοτομία», δηλαδή η ανάπτυξη νέων μεθόδων, έχει αρχίσει να κάνει δειλά την εμφάνισή της. Ποιο είναι ωστόσο το μέλλον των ιδεών και ελπίζω εφευρέσεων που δημιουργούνται στο ελληνικό πανεπιστήμιο χρηματοδοτούμενες από τον Ελληνα και τον Ευρωπαίο φορολογούμενο; Ποιο είναι το μέλλον, π.χ., ενός νέου αντικαρκινικού φαρμάκου; Να μεταδοθεί ως γνώση στους φοιτητές; Ή να δοθεί αφιλοκερδώς σε μια ξένη εταιρεία; Το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν συνδέει την παραγωγή γνώσης με την πατέντα, για ιδέες που δημιουργούν πραγματικό value στη χώρα.
Δεν ενισχύει δηλαδή τη διασύνδεση με τη βιομηχανία.
Η Νότιος Κορέα ή και το Ισραήλ μετατράπηκαν μέσα σε δύο δεκαετίες από αγροτικές χώρες σε εύρωστες τεχνολογικές δυνάμεις, με το πανεπιστήμιο να προτρέπει στην παραγωγή νέας γνώσης ως τον σημαντικότερο άξονα ανάπτυξης. Επένδυσαν στα πανεπιστήμιά τους και στη μεταφορά της γνώσης και της τεχνολογίας σε επιχειρηματικότητα. Τα πράγματα δουλεύουν όταν όλοι μπορούν να παραγάγουν και να μοιραστούν τα κέρδη μιας επιτυχίας. Με λύπη πρέπει να πω από την εμπειρία μου ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο στην πλειονότητά του (πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις) δεν εμπνέει καμία φιλοδοξία και δημιουργικότητα στον φοιτητή - στην καλύτερη περίπτωση τον κάνει αόριστα να ελπίζει ότι θα βρει κάπου μια δουλειά.
Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό;
H ανάπτυξη των μηχανισμών που προωθούν την καινοτομία και την εκμετάλλευσή της είναι η λύση σε πολλές ελληνικές παθογένειες. Μοχλοί μπορεί να είναι η δημιουργία βιώσιμης και μακροχρόνιας ανάπτυξης, η αναστροφή της φυγής των νέων προς το εξωτερικό και κυρίως η αλλαγή της νοοτροπίας και της κακής ψυχολογίας, που αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημά μας. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει λόγος να μην είμαστε σαν την Καλιφόρνια, εφόσον εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητές μας και, αντί να μεμψιμοιρούμε, να καθορίσουμε την ευτυχία μας μέσα από μια πορεία τεχνολογικής προόδου. Μεγάλο μέρος του ελληνικού ακαδημαϊκού - ερευνητικού προσωπικού είναι άνθρωποι ικανότατοι. Το αποδεικνύουν οι επιτυχίες τους, ειδικά όταν βρεθούν στο εξωτερικό.
Είναι ανταγωνιστικοί οι 'Ελληνες ερευνητές;
Η Ελλάδα είναι πολύ ανταγωνιστική στη διεκδίκηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Αυτό που χρειάζεται είναι να πιστέψουμε ότι έχει το δυναμικό για να δημιουργήσει - και εδώ τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να βοηθήσουν προβάλλοντας επιτυχημένα παραδείγματα. Χρειάζεται αλλαγή κανόνων και αντιλήψεων, ώστε να υποστηριχθεί η δημιουργία καινοτομίας προς ένα ισορροπημένο όφελος του ερευνητή, του πανεπιστημίου και της πολιτείας. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι ένας θετικός κύκλος δημιουργίας και ανταμοιβής, κάτι απαραίτητο για την προώθηση θετικής ψυχολογίας. Ενας κατάλληλος μηχανισμός γι’ αυτό είναι π.χ. η δημιουργία μιας μικρής εταιρείας (start-up), υπό την αιγίδα ή τη συμμετοχή του πανεπιστημίου, που θα προωθεί τις νέες ιδέες, με ανταλλάγματα φυσικά για τον καινοτόμο ερευνητή, για το πανεπιστήμιο και το κράτος. Στη Γερμανία, όταν το πανεπιστήμιο συμμετέχει, δημιουργεί κίνητρα ώστε η γνώση σου να γίνει προϊόν και να πουληθεί σε όλο τον κόσμο. Μεγάλη ικανοποίηση!
Χρειάζονται όμως και χρήματα...
Χρειάζεται η αναγνώριση επενδυτικών πηγών. Ο όρος «επενδυτής» αποκτά το σωστό του νόημα όταν μιλάμε για επένδυση σε θέματα καινοτομίας και όχι με την έννοια που προβάλλεται σήμερα, της αγοράς και της εκμετάλλευσης δημόσιας περιουσίας. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να διατεθεί ένα μεγάλο μέρος του ΕΣΠΑ σε αυτήν τη δραστηριότητα. Μία ακόμη προϋπόθεση είναι η έξυπνη επιλογή ερευνητικών περιοχών που να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες της Ελλάδας και να έχουν στρατηγική σημασία γι’ αυτήν. Οπως π.χ. αποτελεσματικές τεχνικές εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας, που έχουμε άφθονη.
Πώς βιώνετε στη Γερμανία την αλληλεπίδραση πανεπιστημίου, βιομηχανίας και αγοράς;
Οι προηγμένες χώρες έχουν αναδείξει το πανεπιστήμιο στον πραγματικό του ρόλο, την παραγωγή σκέψης και γνώσης. Εχουν επίσης δημιουργήσει τους μηχανισμούς προώθησης αυτής της γνώσης στην παραγωγική διαδικασία. Παράδειγμα, η δημιουργία βιοτεχνιών με μερική συμμετοχή του πανεπιστημίου. Είναι οι μικρές εταιρείες (GmbH), και όχι εταιρείες κολοσσοί, όπως η ΒΜW ή η Zeiss, που θεωρούνται πυλώνες της γερμανικής οικονομίας. Πολλές φορές λοιπόν, όταν μιλάμε για «βιομηχανία», αναφερόμαστε στη σύνδεση της καινοτόμου ιδέας με μια μικρή εταιρεία που προωθεί τα συμφέροντά της, καθώς και του πανεπιστημίου.
Γιατί φύγατε από τις ΗΠΑ;
Η Αμερική έχει πολλά πλεονεκτήματα, αλλά η Γερμανία προσφέρει υποδομές που δεν συγκρίνονται με αυτές των αμερικανικών πανεπιστημίων. Η Γερμανία διατηρεί ακόμη την έννοια της «έδρας» που υπήρχε και στην Ελλάδα, αλλά έχει προ πολλού καταργηθεί. Η έδρα σηματοδοτεί την επένδυση ενός πανεπιστημίου σε ένα γνωστικό αντικείμενο, τη δέσμευση και την υποστήριξη πλέον σε επίπεδο προέδρου του πανεπιστημίου αλλά και σε επίπεδο κυβέρνησης. Στην Αμερική μόνο ένα μέρος των πανεπιστημιακών θέσεων ονομάζονται «έδρες», συνήθως στο όνομα μιας δωρεάς. Ακόμη, το αμερικανικό πανεπιστήμιο επενδύει πολύ λιγότερο σε έναν καθηγητή απ’ ό,τι το γερμανικό. Ως μοντέλο θεώρησα ότι ανταποκρινόταν καλύτερα στο πώς ήθελα να αναπτύξω το εργαστήριό μου.
Πώς νιώσατε την ελληνικότητά σας χτίζοντας μια καριέρα στο εξωτερικό;
Το σίγουρο είναι ότι βρήκα την ελληνικότητά μου στο εξωτερικό. Μέσω της σύγκρισης με τις φιλοσοφίες και τις αξίες άλλων λαών καταλαβαίνει κανείς καλύτερα, αλλά και κρίνει πιο σφαιρικά, τη δική του ταυτότητα.
Τι απαιτεί η έρευνα;
Φιλοδοξία. Επιμονή. Αγάπη για εξερεύνηση, για το άγνωστο. Ε, και λίγη εγκεφαλική ικανότητα δεν βλάπτει - αλλά είναι σχεδόν άχρηστη χωρίς τα τρία πρώτα.
Τι δεν θα διαπραγματευόσασταν ποτέ;
Την οικογένειά μου και τους φίλους μου.
Ενας καινοτόμος επιστήμονας καινοτομεί και στη ζωή του;
Κάποιοι συνάδελφοί μου λένε, και συμμερίζομαι την άποψή τους, ότι, εάν ζούσαν σε μια άλλη εποχή, όπου η επιστήμη δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένη, τότε θα ήταν πιθανώς ταξιδευτές, εξερευνητές νέων τόπων. Για μένα, η καινοτομία είναι μέρος του τρόπου σκέψης μου. Καινοτομία σημαίνει να κάνεις τα πράγματα καλύτερα και πάντοτε υπάρχει η δυνατότητα να γίνεται αυτό - δεν διαχωρίζεται σε εργασία και προσωπική ζωή.
Υπερ-όραση για τα καρκινικά κύτταρα
Ενα φθορίζον μόριο με την ιδιότητα να «αναγνωρίζει» καρκινικά κύτταρα εγχέεται ενδοφλεβίως στο σώμα μία - δύο ώρες πριν από την εγχείρηση. Η ουσία περνάει από όλα τα όργανα και βοηθά τον χειρουργό να διακρίνει ό,τι δεν θα ήταν ορατό με γυμνό μάτι - κάτω από την επιφάνεια του ιστού ή μικρές συστοιχίες κυττάρων.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της Οπτικής Απεικόνισης (Optical Imaging) σε σχέση με άλλες τεχνικές της ακτινολογίας είναι ότι βασίζεται σε μη ιονίζουσα ακτινοβολία και δεν προκαλεί επιβάρυνση στον οργανισμό, όπως π.χ. οι ακτίνες Χ. «Με τη δημιουργία της κατάλληλης φθορίζουσας ουσίας, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ευαίσθητων πολυφασματικών συσκευών, μπορούμε να εντοπίζουμε με μεγάλη ακρίβεια ακόμη και μικρές εστίες καρκινικών κυττάρων σε μια ενδοσκόπηση ή μετά την αφαίρεση ενός κύριου όγκου, ώστε να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχουν μικρές εστίες καρκίνου μέσα στον ασθενή». Πριν από μερικά χρόνια, η τεχνική που αναπτύχθηκε στο εργαστήριο του κ. Ντζιαχρήστου εφαρμόστηκε για πρώτη φορά σε άνθρωπο, ενώ η προσπάθεια συνεχίζεται: «Δοκιμάζουμε καινούργιες φθορίζουσες ουσίες μεγαλύτερης ακριβείας και προωθούμε τη μέθοδό μας σε νοσοκομεία διάφορων χωρών. Αν και ο δρόμος μεταξύ κλινικής έρευνας και κλινικής εφαρμογής είναι μακρύς, ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε σύντομα να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο “βλέπει” ένας επεμβατικός ιατρός».
Πριν εφαρμοστεί η μέθοδος κλινικά, πέρασαν πάνω από 10 χρόνια ερευνών σε ζώα, ώστε να πιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της τεχνικής και το πόσο ασφαλής είναι για τον άνθρωπο. Ηδη το εργαστήριο, που αριθμεί 100 ερευνητές και υπαλλήλους από 34 (!) χώρες με σπουδές στη Βιολογία, στην Ιατρική, στα Μαθηματικά και στη Φυσική, προχωρεί στο επόμενο μεγάλο βήμα, που αλλάζει τα δεδομένα τεσσάρων αιώνων στην οπτική απεικόνιση - από την ανακάλυψη δηλαδή του μικροσκοπίου. «Η νέα τεχνική ονομάζεται Πολυφασματική Οπτικοακουστική Τομογραφία και επιτρέπει για πρώτη φορά οπτική απεικόνιση υψηλής ανάλυσης βαθιά μέσα σε ιστούς. Ενα μικροσκόπιο δεν μπορεί να “δει” βαθύτερα από μισό χιλιοστό κάτω από το δέρμα. Η τεχνική μας μπορεί να δώσει εικόνες υψηλής ανάλυσης σε βάθος 20 - 30 χιλιοστών και να ανοίξει το δρόμο για νέες διαγνωστικές εφαρμογές που δεν ήταν εφικτές μέχρι τώρα». Και πού βασίζεται; «Ο οπτικοακουστικός τομογράφος φωτίζει τον ιστό με παλμούς laser σύντομης χρονικής διάρκειας και “ακούει” την απορρόφηση του φωτός από τον ιστό. Μετρώντας αυτούς τους υπέρηχους, μπορεί να παράγει για πρώτη φορά οπτικές εικόνες υψηλής ακρίβειας και ανάλυσης βαθιά μέσα σε ιστούς, συνδυάζοντας έτσι τα πλεονεκτήματα της οπτικής απεικόνισης και της τεχνολογίας των υπερήχων».
Οι τεχνολογίες που έχει παραγάγει η ερευνητική ομάδα του κ. Ντζιαχρήστου χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες της Ε.Ε., σε εργαστήρια των ΗΠΑ και του Καναδά, καθώς και στις προηγμένες ασιατικές χώρες - Ιαπωνία, Νότιο Κορέα, Σιγκαπούρη, Κίνα. •
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ