Αναφέρομαι στην Jacqueline de Romilly και στον H.D.F. Kitto. Μιας και πρώτα διάβασα το βιβλίο του καθηγητή Kitto θα σας παρουσιάσω πρώτα τον κ. Καθηγητή. O H.D.F. Kitto γεννήθηκε το 1897 στο Στράουντ της κομητείας του Γκλόστερ, στην περιοχή Κορνουάλης στη Μ. Βρετανία. Το 1944 έγινε καθηγητής των Ελληνικών στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Πέθανε τον Γενάρη του 1982 το βιβλίο του με τίτλο ''οι Έλληνες'' είναι ένα βιβλίο που ασκούσε και εξακολουθεί να ασκεί σαγηνευτική επίδραση στους σπουδαστές που έρχονται για πρώτη φορά σ' επαφή με την κλασική Ελλάδα. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ''ΚΑΚΤΟΣ''
Θα σας παρουσιάσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο σελίδα 12 και 13.
''Μπορούμε να επισημάνουμε, παρεμπιπτόντως, πως και μια άλλη επίσης φυλή προχώρησε στην ίδια έντονη διαφοροποίηση μεταξύ του εαυτού της και των άλλων ξένων, συγκεκριμένα οι Εβραίοι. Υπήρχαν δηλαδή δυο φυλές, και οι δυο με βαθιά επίγνωση διαφοράς τους από τους γείτονες τους, οι οποίες δεν έζησαν πολύ μακριά η μία από την άλλη, ως επί το πλείστον όμως με πλήρη άγνοια η μία της άλλης και χωρίς καμία μεταξύ τους αλληλεπίδραση μέχρι την περίοδο μετά τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου, όταν η ελληνική σκέψη επηρέασε την εβραϊκή σημαντικά - όπως στον Εκκλησιαστή. Πάντως ο συνδυασμός των βασικών χαρακτηριστικών αυτών των δυο πολιτισμών -η θρησκευτική προσήλωση των Εβραίων με τον ορθολογισμό και τον ανθρωπισμό των Ελλήνων - ήταν αυτός που επρόκειτο να αποτελέσει τη βάση του κατοπινού πολιτισμού, δηλαδή της χριστιανικής θρησκείας.
Θα σας παρουσιάσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο σελίδα 12 και 13.
''Μπορούμε να επισημάνουμε, παρεμπιπτόντως, πως και μια άλλη επίσης φυλή προχώρησε στην ίδια έντονη διαφοροποίηση μεταξύ του εαυτού της και των άλλων ξένων, συγκεκριμένα οι Εβραίοι. Υπήρχαν δηλαδή δυο φυλές, και οι δυο με βαθιά επίγνωση διαφοράς τους από τους γείτονες τους, οι οποίες δεν έζησαν πολύ μακριά η μία από την άλλη, ως επί το πλείστον όμως με πλήρη άγνοια η μία της άλλης και χωρίς καμία μεταξύ τους αλληλεπίδραση μέχρι την περίοδο μετά τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου, όταν η ελληνική σκέψη επηρέασε την εβραϊκή σημαντικά - όπως στον Εκκλησιαστή. Πάντως ο συνδυασμός των βασικών χαρακτηριστικών αυτών των δυο πολιτισμών -η θρησκευτική προσήλωση των Εβραίων με τον ορθολογισμό και τον ανθρωπισμό των Ελλήνων - ήταν αυτός που επρόκειτο να αποτελέσει τη βάση του κατοπινού πολιτισμού, δηλαδή της χριστιανικής θρησκείας.
Αλλά ο εθνικός των Εβραίων και ο βάρβαρος των Ελλήνων ήταν δυο πολύ διαφορετικές έννοιες, η μία καθαρά φυλετική και θρησκευτική, η άλλη μόνο παρεμπιπτόντως φυλετική και ούτε στο ελάχιστο θρησκευτική. Τι οδήγησε λοιπόν τους Έλληνες να κάνουν αυτόν τον έντονο διαχωρισμό; Και ήταν δικαιολογημένος;
Μια αληθινή και ικανοποιητική απάντηση θα ήταν να πούμε πως, ενώ οι παλαιότεροι πολιτισμοί της Ανατολής ήταν συχνά εξαιρετικά αποτελεσματικοί σε πρακτικά ζητήματα και, μερικές φορές, στην τέχνη όχι κατώτεροι από τους Έλληνες, ωστόσο ήταν πνευματικοί φτωχοί. Για αιώνες, εκατομμύρια ανθρώπων είχαν την εμπειρία της ζωής και τι την έκαναν; Τίποτα. Η εμπειρία κάθε γενιάς (εκτός από συγκεκριμένα απολύτως πρακτικά θέματα) πέθανε μαζί τους, ούτε καν σαν τα φύλλα του δάσους, γιατί αυτά τουλάχιστον λιπαίνουν το έδαφος. Εκείνο που διυλίζει, διασώζει και πλαταίνει την εμπειρία ενός λαού είναι η λογοτεχνία.
Η λογοτεχνία σε όλες τις γνωστές μορφές της (εκτός από το μυθιστόρημα) επινοήθηκε και τελειοποιήθηκε από τους Έλληνες. Επική ποίηση, ιστορία και δράμα, φιλοσοφία σε όλους τους κλάδους της, από τη μεταφυσική ως τα οικονομικά μαθηματικά και πολλές από τις φυσικές επιστήμες - όλα αυτά άρχισαν με τους Έλληνες''.
Και τώρα ένα μικρό απόσπασμα από τις σελίδες 14 και 15 του ίδιου βιβλίου.
''Η αυθαίρετη διακυβέρνηση προσέβαλλε τον Έλληνα βαθιά στην ψυχή του. Και, όταν έβλεπε τις πλουσιότερες και πιο πολιτισμένες χώρες της Ανατολής, έβλεπε ακριβώς αυτό: ανακτορική διακυβέρνηση , κυριαρχία ενός βασιλιά που ήταν απόλυτος μονάρχης όχι μια διακυβέρνηση, όπως της πρώιμης ελληνικής μοναρχίας, με βάση τη Θέμιδα ή έναν Νόμο προερχόμενο από τον ουρανό, αλλά μια διακυβέρνηση με βάση την προσωπική βούληση του μονάρχη και μόνο, χωρίς ευθύνη απέναντι στους θεούς, αφού ο ίδιος ο μονάρχης ήταν θεός. Ο υπήκοος ενός τέτοιου αφέντη ήταν δούλος. Η δουλεία και ο δεσποτισμός είναι πράγματα που ακρωτηριάζουν την ψυχή, γιατί, όπως λέει ο Όμηρος, ''ο Δίας αφαιρεί από τον άνδρα τη μισή του αντρειοσύνη, όταν τον βρει η μέρα της δουλείας''.
Η Ανατολίτικη συνήθεια της υπόκλισις χτυπούσε στα μάτια των Ελλήνων ως ανελεύθερη, στα μάτια του ήταν μια προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ακόμα και προς τους Θεούς ο Έλληνας προσευχόταν σαν άνθρωπος, όρθιος, παρόλο που γνώριζε σαν όλους τους άλλους τη διαφορά μεταξύ ανθρώπινου και θείου. Το ό,τι δεν ήταν Θεός το ήξερε μα ήταν τουλάχιστον άνθρωπος. ή ξερε πως οι Θεοί μπορούσαν γρήγορα να καταστρέψουν χωρίς έλεος έναν άνθρωπο που προσπαθούσε να φτάσει το Θείο, και πως από όλες τις ανθρώπινες αρετές εκτιμούσαν περισσότερο τη μετριοφροσύνη και την ευσέβεια. Ωστόσο θυμόταν πως ο θεός και ο άνθρωπος είχαν κοινή καταγωγή:
Ένα το γένος των θνητών, ένα και των θεών
τη ζωή μας χρωστάμε και οι δύο στην ίδια
μητέρα όμως αλλιώτικη δύναμη μας ξεχωρίζει
εμείς είμαστε ένα τίποτα, μα εκείνοι έχουν
αιώνια κατοικία απρόσβλητη τον χάλκινο ουρανό.
Πίνδαρος.
Φίλες και Φίλοι τα συμπεράσματα δικά σας, απλά με βάση αυτά που γράφει ο κ. καθηγητής θα πρέπει να σκεφτούμε κάποια πράγματα σε σχέση με μας, και τους προγόνους μας, προσοχή μίλησα για τους δικούς μας προγόνους και όχι μιας άλλης φυλής.
Αύριο θα συνεχίσω με αποσπάσματα από το άλλο βιβλίο που φέρει τον τίτλο ''ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΩ'' και είναι της καθηγήτριας των ελληνικών στο Coollege de France της Zακλίν ντε Ρομιγύ.
Ανιχνευτής ο Επικούρειος Πέπος.
