8 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 Γιορτή της Γυναίκας. Σημαντικές Ελληνίδες που άφησαν το στίγμα τους. Η επιλογή έγινε από τον Πούφ.

Μια πολύ δυναμική γυναίκα σκιαγραφούν οι μαρτυρίες των κατοίκων του Καστελλορίζου που αναφέρονται στην Κυρά της Ρω. Σύμβολο της ανθρωπιάς και ενάντια στην τουρκική προκλητικότητα.

Στα δυτικά του Καστελλορίζου εντοπίζεται μια μικρή νησίδα, η Ρω.

Εκεί ζούσε η Δέσποινα Αχλαδιώτη, η Κυρά της Ρω, η μοναδική κάτοικος του νησιού για πολλά χρόνια. Επί δεκαετίες ύψωνε κάθε μέρα την ελληνική σημαία, μέχρι το 1982 οπότε και απεβίωσε. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που απέκτησε αυτό το προσωνύμιο. 

Για την Κυρά της Ρω μίλησε στο Sputnik η Μαρία Μαγιάφη, η οποία διατηρεί ταβέρνα δίπλα στο άγαλμα της Κυράς στο Καστελλόριζο.

«Ζούσε όλο τον καιρό στη Ρω αλλά κάποιες φορές έμενε πάνω από το πατρικό της. Ερχόταν στο Καστελλόριζο το καλοκαίρι ή στις γιορτές ή για κάποιο γιατρό. Ήταν πολύ δυνατή γυναίκα, είχε χαρακτήρα. Δεν υπάρχουν πια τέτοιες γυναίκες. Δεν φοβόταν τίποτα, ήταν θαρραλέα, με βροντερή φωνή. 'Ηταν πανέξυπνη. Το πρωί ανέβαζε την ελληνική σημαία, το βράδυ την κατέβαζε. Όταν περνούσε το ελληνικό πολεμικό πλοίο εκείνη ανεβοκατέβαζε τη σημαία και χαιρετούσε». 

«Θυμάμαι πως όταν ήμουν μικρή και ερχόταν εδώ στις γιορτές πήγαινα και της έλεγα τα κάλαντα. Φτωχά χρόνια τότε. Δεν υπήρχαν χρήματα τότε και μου έλεγε: "άνοιξε το χέρι σου να σε γλυκάνω. Μου έβαζε ζάχαρη στα χέρια"», θυμάται, με ένα χαμόγελο να σχηματίζεται στο προσωπό της.

«Όταν γυρνούσε στη Ρω κάναμε μήνες να τη δούμε. Είχε κατσίκια, αγελάδες, ήταν τυροκόμος, έβγαζε το γάλα. Φιλοξενούσε και τάιζε τους ψαράδες που μπορεί να υπέφεραν από την κακοκαιρία. Συνεννοούμασταν μαζί της με τη φωτιά. Καθώς δεν υπήρχαν τηλέφωνα τότε, όταν είχε κάποιο πρόβλημα, άναβε φωτιά ώστε να τη δούμε και να επικοινωνήσουμε μαζί της». ΠΗΓΗ: https://sputniknews.gr/

ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ

Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα». Ο ορισμός του ποιήματος σύφμωνα με την σπουδαία Κική Δημουλά.

Για όλους, για όλες μας, η ποιήτρια έφτιαξε αυτό το δέντρο. Η ποίηση της στάθηκε στήριγμα σαν βράχος, σε καιρούς μοναξιάς, σε καιρούς θλίψης, σε ημέρες όμορφες γεμάτες νέα χαρμόσυνα. Σε λεπτά και δευτερόλεπτα, που η φυγή έμοιαζε μονόδρομος, αυτό το γεμάτο λέξεις και συναισθήματα δέντρο, ήταν εκεί.

Τα βραβεία της ποιήτριας πολλά. Κρατικό Βραβείο Ποίησης, Βραβείο Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και άλλα πολλά. Μα αλήθεια τι σημασία έχουν όλα αυτά, ώστε να αναφερθούν μια ημέρα σαν και αυτή;  Τι σημασία έχουν οι έπαινοι, όταν η Ποίηση της κατάφερε να κάνει ανθρώπους πάνω στην Γή γεμάτους από δάκρυα; Καλά τα βραβεία, δεν λέμε. Μα ακόμα καλύτερο το συναίσθημα…

ΜΑΡΙΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ

Γεννήθηκε στην Λάρισα το 1955. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Ολοκλήρωσε τους κύκλους των Μεταπτυχιακών της Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στο Παρίσι.

Έχει διδαχθεί επτά ξένες γλώσσες.

Από το 1981 ανήκει στο Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό του ΕΚΠΑ όπου σήμερα υπηρετεί ως Τακτική Καθηγήτρια. Από τη θέση αυτή έχει διδάξει, επί 39 χρόνια, χιλιάδες φοιτητές και εποπτεύσει εκατοντάδες σεμιναριακές και μεταπτυχιακές εργασίες, καθώς και διδακτορικά.  Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε Επιτροπές Ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ έχει μετάσχει, ως πανεπιστημιακός, σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκπαιδευτικές δράσεις σχετικές με τη Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Έχει μετάσχει στο εγχείρημα του Mathesis των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης με πέντε ενότητες Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας Από το 2006 διδάσκει στο ευρύ κοινό δωρεάν, σχεδόν καθημερινά, σε εσπερινή βάση, σε ολόκληρη την Ελλάδα -και σε φυλακές και Κέντρα Απεξάρτησης- κύκλους Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας. Τα μαθήματα αυτά έχουν παρακολουθήσει δεκάδες χιλιάδες άτομα.

Την άνοιξη του 2016, στα πλαίσια συνεργασίας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δίδαξε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών έναν κύκλο 19 τρίωρων μαθημάτων Παγκόσμιας Ιστορίας (καταγεγραμμένα στο blod.gr).

Έχει συγγράψει και επιμεληθεί έξι βιβλία Ιστορίας. Παραλλήλως έχουν δημοσιευθεί περισσότερα από εβδομήντα άρθρα της (σε περιοδικά Ιστορίας, Πρακτικά Συνεδρίων Ιστορίας, ένθετα Ιστορίας) καθώς και παρεμβάσεις και τοποθετήσεις της, περί τα πανεπιστημιακά και κοινωνικά, στον ημερήσιο και περιοδικό ελληνικό Τύπο.

Έχει αποδώσει στα ελληνικά ποιήματα της μεγάλης ποιήτριας Raquel Angel–Nagler, σε τέσσερα βιβλία ποίησης που έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις ΣΜΙΛΗ.

Κατά το έτος 2013 τιμήθηκε με το “Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας εις μνήμην Β. Ξανθόπουλου–Στ. Πνευματικού”.

Είναι μητέρα δύο ξεχωριστών ανδρών, του Γιωργή και του Ρήγα Χατζηλάκου, και γιαγιά της Μάγιας, της Έλενας και της Δανάης.

Είχε την ευλογία να είναι θυγατέρα δύο ακέραιων ανθρώπων, της Χριστίνας και του Δημήτρη Ευθυμίου˙ αδελφή ενός αγαπημένου αδελφού, του Πέτρου˙ μαθήτρια ενός σπουδαίου πανεπιστημιακού δασκάλου και ιστορικού, του Βασ. Βλ. Σφυρόερα.

Τέλος, έχει την τιμή να συγκαταλέγεται στον κύκλο των φίλων δεκάδων ζεστών, ουσιαστικών, αυθεντικών, ταλαντούχων, δημιουργικών, δοτικών και φωτεινών ανθρώπων-φίλων, συγγενών, συνορειβατών, συγκωπηλατών, συγχορευτών, συντραγουδιστών, συνοραματιστών, συνσυζητητών, συναδέλφων.

Mε πληροφορίες από mathesis.cup.gr 

ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΝΓΚ

Σήμερα, όποιος μνημονεύει την Aμαλία Φλέμινγκ θα μπορούσε να αναφέρεται στο διάσημο επώνυμο με το οποίο συνέδεσε τις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας του τόπου της, το πάθος της για ελευθερία και δημοκρατία. Ή και στο κύρος το οποίο είχε κατακτήσει, εκείνη, μια νέα γυναίκα στα μέσα του 20ού αιώνα, ως διδάκτωρ Mικροβιολογίας της Iατρικής

Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών. Όταν, μετά τα Δεκεμβριανά, το Βρετανικό Συμβούλιο χορήγησε στην Aμαλία Kουτσούρη την πολυπόθητη υποτροφία προκειμένου να εργαστεί ως ερευνήτρια στο Iνστιτούτο Pάιτ Φλέμινγκ του Λονδίνου, η μοίρα έμελλε να υφάνει το δικό της σχέδιο στη ζωή της νεαρής γυναίκας.

Μαζί με την υποτροφία ήρθε και το διαζύγιό της με τον αρχιτέκτονα Mανώλη Bουρέκα, τον οποίο είχε παντρευτεί όταν ακόμη ήταν φοιτήτρια. Ελεύθερη πια, έφτασε στο νοσοκομείο St. Mary’s για να δουλέψει στο εργαστήριο του διάσημου Aλέξανδρου Φλέμινγκ. Ο Σκοτσέζος επιστήμονας θεωρούνταν ήδη την εποχή εκείνη ένας ήρωας, αφού η χορήγηση της πενικιλίνης στους τραυματίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε σώσει τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Η ανακάλυψη του αντιβιοτικού αυτού είχε χαρίσει στον Φλέμινγκ το Νόμπελ Iατρικής και Φυσιολογίας το 1945. Ανακαλύπτοντας την Αμαλία, η μοίρα θα του χάριζε και κάτι ακόμα: έναν μεγάλο έρωτα.

ΔΟΡΑ ΣΤΡΑΤΟΥ

Η Δόρα Στράτου ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και χορογράφος, που ίδρυσε το ομώνυμο συγκρότημα Ελληνικών Χορών. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην διάσωση ελληνικών παραδοσιακών χορών και φορεσιών. Ασχολήθηκε κυρίως με το γνωστικό αντικείμενο του χορού. Κινητήρια δύναμη για την Στράτου υπήρξε η προσπάθειά της να επιβεβαιώσει και να τεκμηριώσει την ιστορική συνέχιση της Aρχαίας με τη Σύγχρονη Ελλάδα.

Τα νεανικά χρόνια της Δόρας Στράτου

Η Δόρα Στράτου γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1903 στην Αθήνα. Ήταν κόρη του δικηγόρου, πολιτικού και πρωθυπουργού Νικόλαου Στράτου, με καταγωγή από το Λουτρό της Αιτωλοακαρνανίας, και της Μαρίας Κορομηλά, κόρης του θεατρικού συγγραφέα, δημοσιογράφου και εκδότη Δημητρίου Κορομηλά, προσώπου σημαντικού για την ανέγερση του Εθνικού Θεάτρου.

Η οικογένεια κατοικούσε μόνιμα στην οδό Υπατίας, κοντά στην Πλάκα. Η Δωροθέα, όπως ονομάστηκε, μεγάλωσε σε ένα μεγαλοαστικό περιβάλλον. Η μητέρα της μύησε την μικρή Δόρα στα μυστικά του πολιτισμού. Σπούδασε πιάνο, με δάσκαλο τον Δημήτρη Μητρόπουλο, κλασικό τραγούδι, χορό και θέατρο. Μιλούσε γαλλικά και αγγλικά, έκανε παρέα με γόνους ισχυρών οικογενειών και πήγαινε σε χορούς των ανακτόρων. Παρακολουθούσε με πάθος θεατρικές παραστάσεις στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

ΜΑΡΙΑ ΧΟΡΣ

ΑΠΩΛΕΙΑ. Μία από τις σημαντικότερες Ελληνίδες χορογράφους που χάραξε, μεταξύ άλλων, με την πορεία της την ιστορία του χορού στην Ελλάδα ήταν η πολυαγαπημένη Μαρία Χορς, η οποία έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 94 ετών. «Η Μαρία Χορς θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας ως η μεγάλη δασκάλα που σημάδεψε γενιές και γενιές χορευτών και ηθοποιών, διδάσκοντας την ποιητικότητα της κίνησης, την αρμονία σώματος και ψυχής, και την ελευθερία του λόγου που βρίσκεται πέρα από τα στενά γλωσσικά σημεία και όρια», αναφέρεται στο σημείωμα που έστειλε το Εθνικό Θέατρο για τον θάνατό της.

«Η κίνηση είναι ζωή και αυτός που κινείται είναι ζωντανός», έλεγε στους μαθητές της η Μαρία Χορς, η οποία ξεχώριζε από πολλούς καλλιτέχνες καθώς είχε στο επίκεντρο της διδασκαλίας της την «αγάπη για τον άνθρωπο», πράγμα σπάνιο στον χώρο.

Η Μαρία Χορς, το γένος Παναγιωτοπούλου, γεννήθηκε το 1921 στον Πειραιά και από νεαρή ηλικία μελέτησε με πάθος χορό, κίνηση, μουσική και φιλολογία. Φοίτησε στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο επαγγελματικό τμήμα της Σχολής Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα (ως μέλος του οποίου έλαβε μέρος σε σειρά χορευτικών παραστάσεων κατά την περίοδο 1938-1955), ενώ παρακολούθησε και μαθήματα χορού στη Γαλλία, με κορυφαίους δασκάλους του είδους.

Για πάνω από 40 χρόνια (1964-2007) δίδαξε χορό, εκφραστική κίνηση, χορογραφία και ελληνικό παραδοσιακό χορό στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Δίδαξε επίσης στο Τμήμα Ρυθμικής του Λυκείου των Ελληνίδων, το οποίο ίδρυσε η ίδια, στη Δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, στο Εργαστήριο του «Αμφι-θέατρου» και στο Στούντιο της Λυρικής Σκηνής. Να σημειωθεί ότι η Μαρία Χορς δημιούργησε χοροδραματικά εμβόλιμα για δύο παραστάσεις όπερας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής: τη «Μήδεια» (Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 1961, με τη Μαρία Κάλλας, σκηνοθεσία Αλέξης Μινωτής) και την «Κασσιανή» του Γεωργίου Σκλάβου (Ολύμπια, 1972-73).

Η μακρόχρονη συνεργασία της με το Εθνικό Θέατρο ξεκίνησε το 1958, όταν, μετά από πρόταση του Αλέξη Μινωτή, ανέλαβε τη χορογραφία του «Οιδίποδα επί Κολωνώ». Από τότε η Μαρία Χορς χορογράφησε στο Εθνικό Θέατρο πλήθος παραστάσεων αρχαίου, κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου. Πάνω από εκατόν είκοσι χορογραφίες της σε αρχαίες τραγωδίες ταξίδεψαν στο εξωτερικό και παρουσιάστηκαν σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, καθώς και σε Ιαπωνία, Κίνα, Καναδά, Αμερική και Ρωσία.

Η Μαρία Χορς θα παραμείνει ως μία εμβληματική μορφή στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, καθώς το όνομά της είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την τελετή αφής της ολυμπιακής φλόγας, την οποία χορογραφούσε επί σχεδόν πενήντα χρόνια, προσθέτοντας με την απύθμενη έμπνευσή της νέα στοιχεία που ζωντάνευαν το τελετουργικό.

ΜΑΡΙΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ - ΠΛΑΚΑ

Μπήκα στο γιαπί της Εθνικής Πινακοθήκης με το δεξί. Μετά  20 χρόνια στο πολιτιστικό ρεπορτάζ, ο χώρος είναι τόσο οικείος που εμείς οι δημοσιογράφοι τον γνωρίζουμε σπιθαμή προς σπιθαμή. Λογικό ήταν λοιπόν να έχω τεράστια περιέργεια για να δω πώς ένα κουρασμένο οικοδόμημα μετατρέπεται σε  μουσείο για τον 21ο αιώνα. Δίπλα μου ήταν η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στην οποία πιστώνεται ακέραια το όραμα της αλλαγής της κτιριακής υποδομής. 'Οπως ο αείμνηστος 'Αγγελος Δεληβορριάς, που τραβούσε μπροστά και το κράτος ακολουθούσε αργότερα, έτσι και η διευθύντρια της Πινακοθήκης, με πείσμα, υπομονή και κουράγιο αντιμετωπίζει κάθε δυσκολία στον δρόμο για την ολοκλήρωση του έργου. «Ευτυχώς κοντεύουμε και το τελικό αποτέλεσμα θα γεμίσει με χαρά και υπερηφάνεια όλους τους Ελληνες» μου λέει την ώρα που περνάμε το κατώφλι.