Σχετικά, ο Ρ. ΒOVΕΤ γράφει: «’Ο σεβασμός είναι ένας πετυχημένος συνδυασμός γλυκύτητας και αυστηρότητας, φόβου και αγάπης». Κατά το FREUD, «ο φόβος και η αγάπη είναι δύο όψεις του ιδίου συναισθήματος, πού διαφοροποιείται όμως πολύ νωρίς». Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμη τον Καρτέσιο και τον Πασκάλ. Κατά τον Καρτέσιο, «ο σεβασμός είναι απόρροια του θαυμασμού και του φόβου». Και ο PASCAL λέγει χαρακτηριστικά: «Το πρώτο αποτέλεσμα της αγάπης, είναι η έμπνευση ενός μεγάλου σεβασμού».
Σέβεται και τιμά κανείς αυτόν πού αγαπά. Συχνά, η αγάπη αυτή μας συγκρατεί και έχει έναν ανασταλτικό ρόλο. Δεν πηγαίνω κάπου για να μη στενοχωρήσω τούς γονείς μου. Δεν κάνω κάτι για τον ίδιο λόγο. Συχνά όμως, αυτή η αγάπη μας ωθεί για δράση, για δημιουργία. Ξενυχτώ για να πετύχω και να δώσω χαρά στον κουρασμένο μου πατέρα. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, τί δύναμη για την αγωγή είναι ο σεβασμός και πόσο οφείλει ο σωστός παιδαγωγός να τον καλλιεργεί. Το παιδί αναζητά την αγάπη. Αυτή το λυτρώνει. Αυτή το εμπνέει. Και καθώς φουντώνει η αγάπη του, αναπτύσσεται και ο σεβασμός του προς το αγαπώμενο πρόσωπο. «Το παιδί πού αγαπιέται, βρίσκει τη δύναμη να αγαπήσει, να σεβαστεί και να προχωρήσει στη ζωή», γράφει ή γαλλίδα ψυχαναλύτρια Μαντλέν Ραμπέρ. Δια του σεβασμού θα οδηγηθεί στους ηθικούς νόμους πού θα του μάθουν την «αυτοκυριαρχία, πού είναι η πραγματική ελευθερία», τονίζει ο Βέλγος ψυχίατρος Ζιλμπέρ Ρομπέν.
Είναι, λοιπόν, ένα πανανθρώπινο συναίσθημα ο σεβασμός και εμφανίζεται πολύ νωρίς. ‘Ένα συναίσθημα πού κρύβει τεράστια προωθητική και λυτρωτική δύναμη. ‘Ένας βασικός παράγοντας στην αγωγή του ανθρώπου. Οφείλουμε και να τον εμπνέουμε και να τον καλλιεργούμε. Μπορούμε να μιλήσουμε, μας λένε οι ψυχολόγοι, για το σεβασμό που τα παιδιά έχουν και πρέπει να έχουν για τούς γονείς τους, όπως και για τον σεβασμό πού οι γονείς οφείλουν να έχουν για τα παιδιά τους. Τα αποτελέσματα είναι όμοια. ‘Υπάρχουν πράγματα πού δεν κάνουν, λόγια πού δεν λένε μπροστά στα παιδιά τους και οι χειρότεροι γονείς. Συνεπώς, το συναίσθημα του σεβασμού είναι αναγκαίο στον άνθρωπο. Και όταν το καλλιεργούμε, βοηθούμε στην ανύψωσή του, στον εμπλουτισμό του, στον εξανθρωπισμό του.
[βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα με όλα αυτά που έγιναν στον Μύλο των Ξωτικών].
“Ας δούμε, όμως, και την κοινωνική πλευρά του θέματος. ‘Ο σεβασμός εμπνέει τη διατήρηση, τη συνέχεια. ‘Όλες οι κοινωνίες εμπνέονται από σεβασμό για την Ιστορία τους, τούς ήρωες τους, τούς προγόνους τους, τον πολιτισμό τους. Κοινωνία που περιφρονεί το χθες και αποκόπτεται απ’ αυτό, οδηγείται στο χάος. Οι κοινωνιολόγοι τονίζουν ότι ή κοινωνία πού δημιούργησε τα σχολεία, πού κάνει τόσες θυσίες για να τα συντηρεί και να τα εμπλουτίζει, έχει δικαίωμα να έχει απαιτήσεις από αυτά. “Έχει δικαίωμα να απαιτεί βοήθεια από το σχολείο, στο πνευματικό έργο πού επιτελεί. ‘Οφείλει το σχολείο να μεταδίδει στη νεότητα αξίες θρησκευτικές, ηθικές, αισθητικές, επιστημονικές και κοινωνικές. ‘Οφείλει να εμπνέει στα παιδιά τον σεβασμό σ’ αυτές τις αξίες και να τούς μεταδίδει την θέληση να τις βιώσουν. Αυτό είναι το έργο του.
«Δεν πρόκειται για ένα δικαίωμα, αλλά για ένα καθήκον του σχολείου», τονίζει ο J. SCHMIED. Και ο Ρ. ΒOVΕΤ συμπληρώνει: «’Ο σεβασμός πού αισθανόμεθα για ένα νόμο, στην πραγματικότητα εκπορεύεται οπό τον σεβασμό προς τον άνθρωπο πού μας τον παραδίδει». ‘Άρα, ο σεβασμός δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, εφεύρημα των Ισχυρών για να καταπιέζουν τούς αδύνατους. Ούτε, άλλωστε, είναι μονόπλευρος. Είναι θαυμάσιο μέσον αγωγής και βοηθείας, όπως είδαμε, στην ανύψωση του ανθρώπου και στην καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων. Αναγκαία, λοιπόν, η καλλιέργεια του σεβασμού και ένας από τούς κύριους στόχους της αγωγής. “Ας δούμε πως μπορούμε να τον επιτύχουμε. Αγωγή σημαίνει έμπνευση. Φυσικό λοιπόν είναι ότι για να εμπνεύσουμε τον σεβασμό στα παιδιά μας, πρέπει εμείς πρώτα να τον βιώσουμε. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι πού δεν το ζεις. Σεβασμός λοιπόν στον εαυτό σου, στο σύντροφό σου, στο περιβάλλον σου, στα παιδιά σου. Ειδικά στα παιδιά σου. Σεβασμός και ειλικρίνεια και διάλογος.
“Ας δούμε, όμως, και την κοινωνική πλευρά του θέματος. ‘Ο σεβασμός εμπνέει τη διατήρηση, τη συνέχεια. ‘Όλες οι κοινωνίες εμπνέονται από σεβασμό για την Ιστορία τους, τούς ήρωες τους, τούς προγόνους τους, τον πολιτισμό τους. Κοινωνία που περιφρονεί το χθες και αποκόπτεται απ’ αυτό, οδηγείται στο χάος. Οι κοινωνιολόγοι τονίζουν ότι ή κοινωνία πού δημιούργησε τα σχολεία, πού κάνει τόσες θυσίες για να τα συντηρεί και να τα εμπλουτίζει, έχει δικαίωμα να έχει απαιτήσεις από αυτά. “Έχει δικαίωμα να απαιτεί βοήθεια από το σχολείο, στο πνευματικό έργο πού επιτελεί. ‘Οφείλει το σχολείο να μεταδίδει στη νεότητα αξίες θρησκευτικές, ηθικές, αισθητικές, επιστημονικές και κοινωνικές. ‘Οφείλει να εμπνέει στα παιδιά τον σεβασμό σ’ αυτές τις αξίες και να τούς μεταδίδει την θέληση να τις βιώσουν. Αυτό είναι το έργο του.
«Δεν πρόκειται για ένα δικαίωμα, αλλά για ένα καθήκον του σχολείου», τονίζει ο J. SCHMIED. Και ο Ρ. ΒOVΕΤ συμπληρώνει: «’Ο σεβασμός πού αισθανόμεθα για ένα νόμο, στην πραγματικότητα εκπορεύεται οπό τον σεβασμό προς τον άνθρωπο πού μας τον παραδίδει». ‘Άρα, ο σεβασμός δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, εφεύρημα των Ισχυρών για να καταπιέζουν τούς αδύνατους. Ούτε, άλλωστε, είναι μονόπλευρος. Είναι θαυμάσιο μέσον αγωγής και βοηθείας, όπως είδαμε, στην ανύψωση του ανθρώπου και στην καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων. Αναγκαία, λοιπόν, η καλλιέργεια του σεβασμού και ένας από τούς κύριους στόχους της αγωγής. “Ας δούμε πως μπορούμε να τον επιτύχουμε. Αγωγή σημαίνει έμπνευση. Φυσικό λοιπόν είναι ότι για να εμπνεύσουμε τον σεβασμό στα παιδιά μας, πρέπει εμείς πρώτα να τον βιώσουμε. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι πού δεν το ζεις. Σεβασμός λοιπόν στον εαυτό σου, στο σύντροφό σου, στο περιβάλλον σου, στα παιδιά σου. Ειδικά στα παιδιά σου. Σεβασμός και ειλικρίνεια και διάλογος.
[Κάντε τις δικές σας συγκρίσεις με όλα αυτά που συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα].
Είναι ωραίο πράγμα ή αποκατάσταση των καλών σχέσεων μεταξύ των συζύγων, μετά από μία παρεξήγηση. Και αυτή ή σωστή συμπεριφορά επηρεάζει θετικά τα παιδιά μας. Μα και στα ίδια μας τα παιδιά, δεν θα πρέπει να διστάσουμε να ζητήσουμε συγγνώμη, όταν νευριασμένοι τούς φερθήκαμε άσχημα. “Όταν σέβομαι τον άλλον, μετανοώ και του δείχνω έμπρακτα τη λύπη μου γι’ αυτό πού είπα ή έκανα.
Σωστά ονόμασαν την εποχή μας εποχή του παραλόγου. Και είναι παράλογο, μεθόδους πού εφαρμόσθηκαν σε άλλες χώρες σαράντα ή πενήντα χρόνια πριν και απέτυχαν, να τις εφαρμόζουμε σήμερα στον τόπο μας. Και ακούμε τον πιτσιρίκο να φωνάζει Κώστα τον μπαμπά, Μαρία τη μαμά και, όλους τούς θείους και τις θείες με τα μικρά τους ονόματα. Και δυστυχώς, το ακούμε και σε μερικά νηπιαγωγεία και σχολεία. Συνήθως χαμογελούμε συγκαταβατικά. “0μως εκείνη την ώρα γκρεμίζουμε. Και γκρεμίζουμε ανεπανόρθωτα. Το παιδί, μπαίνοντας στον κόσμο, έχει ανάγκη από στηρίγματα. Και δεν θα στηριχθεί στον Κώστα και στη Μαρία, αλλά στον Πατέρα και στην Μητέρα. Πατέρα και Μητέρα δύο ανθρώπους θα ονομάσει σε όλη του τη ζωή. Και ή ανάμνησή τους θα το συνοδεύει μέχρι του τάφου. Βάσει ποιας παιδαγωγικής αρχής, καταργούμε αυτό το όνομα πού έχει τόσο υμνηθεί και έχει γίνει σύμβολο στους αιώνες; Βάσει της Ισότητας; Αλλά ποία ισότητα υπάρχει ανάμεσα σε σένα και στο παιδί σου; Το παιδί έχει ανάγκη από ασφάλεια και σιγουριά. Και αυτή την ασφάλεια του την δημιουργούν και τα «όχι» και τα «απαγορεύεται», από τον πατέρα ή την μητέρα, όχι από τον σύντροφο. Συντρόφους και συμμαθητές και φίλους έχει πολλούς. Ό Πατέρας και ή Μητέρα, είναι μοναδικοί και ανεπανάληπτοι.
Ή σύγχρονη ψυχολογία μας ομιλεί για το “συναίσθημα ένοχης» πού έχει τρομερές επιπτώσεις στη διανοητική και ηθική ανάπτυξη του ατόμου. Σ’ αυτή την περίπτωση, το παιδί έχει ανάγκη από την επέμβαση του παιδαγωγού ο όποιος θα βοηθήσει τη συνείδηση να βρει την Ισορροπία της, επιβάλλοντας μία τιμωρία. Από αυτή την άποψη, ή τιμωρία παύει να έχει την μορφή της επιβολής και παίρνει τη μορφή της απελευθέρωσης. Συναντούμε συχνά παιδιά πού πάνε γυρεύοντας για τιμωρία. Στην πραγματικότητα, αναζητούν την αυθεντία πού τούς έλειψε.
Σε μία έρευνα πού έκανα με θέμα: «πως θα θέλατε τούς γονείς σας», ένα παιδί απάντησε: «Όταν ένα παιδί κάνη κάτι κακό, πρέπει ο γονιός ή ο δάσκαλος να το τιμωρήσει. Αλλά δεν πρέπει να του κρατά κακία, γιατί με την τιμωρία εξιλεώνεται το παιδί». Και μία φοιτήτρια γράφει: «Οι γονείς μου είναι αυστηροί, τόσο όσο χρειάζεται. Δεν θα τούς ήθελα λιγότερο αυστηρούς. Ουδέποτε θυμώνουν. Μου εξηγούν με ηρεμία το λόγο πού τούς κάνει να αρνούνται την ικανοποίηση μιας επιθυμίας μου. Μου αρέσει πού είναι έτσι, γιατί στις δυσκολίες μου μπορώ άφοβα ν’ ακουμπώ επάνω τους».
Είναι λοιπόν εσφαλμένη ή άποψη ότι πρέπει να υπάρχει απόλυτη Ισότητα μεταξύ γονέων και παιδιών, τονίζουν ψυχολόγοι ολκής. Και ο ZEIDLER συμπληρώνει: «Δεν είναι μόνο παιδαγωγική πλάνη, είναι και ηθική. Διότι το παιδί αναγνωρίζει στους γονείς του ένα παράδειγμα. Αλλά αυτό το παράδειγμα, για να έχει ευεργετική επίδραση, πρέπει να εμπνέει τον σεβασμό». Ό DEBESSE, καθηγητής των παιδαγωγικών στη Σορβόννη, έκανε πριν λίγα χρόνια στο Παρίσι μία έρευνα. Θέμα: «Πως θα θέλατε τούς καθηγητές σας». Και ή πλειονότητα των έφηβων απήντησε: «Να μας καθοδηγούν και όχι να μας ακολουθούν».
Ή εποχή μας περιφρόνησε κάποιες ηθικές αξίες και πρόδωσε την αγάπη. Χωρίς ηθικές αξίες και αγάπη, χάθηκαν οι ηθικές αρχές, χάθηκε κι ο σεβασμός του ανθρώπου προς τον άνθρωπο. πήρε τον τίτλο του «ελευθέρου» αυτός πού τις καταπατούσε. Και το τίμημα αυτής της ελευθέριας, το ‘κενό. Το τρομερό κενό πού δημιούργησε στην ψυχή. Αποτέλεσμα: οι πολλές αυτοκτονίες νέων ανθρώπων. Μία νέα κοπέλα, λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, ομολογούσε στη μητέρα της: «Μου κάνατε μεγάλο κακό με την απόλυτη ελευθέρια πού μου δώσατε». Και μία άλλη, πετυχημένη επαγγελματικά, σε ηλικία 28 ετών αυτοκτονεί, αφήνοντας το έξης σημείωμα. «Νοιώθω ένα απέραντο κενό μέσα μου». Ήταν και αυτή θύμα της απόλυτης ελευθέριας, της χωρίς φραγμούς αγωγής.
Αγαπητοί γονείς. Είναι καθήκον μας να εμπνεύσουμε στα παιδιά μας το σεβασμό. Είναι επιτακτική ανάγκη των καιρών μας να τα μάθουμε να σέβονται τον εαυτό τους, τους γονείς τους, τους δασκάλους τους, όλους τους ανθρώπους, αν θέλουν να εμπνέουν το σεβασμό και τα ίδια στους άλλους.
Πηγή: Μαμασούλα Μαρία – πρώην Διευθύντρια του Μουσικού Σχολείου Αγρινίου
========================
Με την αυτογνωσία ανακαλύπτουμε τις πτυχές του εαυτού μας. Η επιλογή έγινε από την Τερψιχόρη.
Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δε γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους, τα δυνατά και τ’ αδύνατα σημεία τους και νιώθουν ότι τους συμβαίνουν άσχημα πράγματα τα οποία δεν μπορούν να τα ελέγξουν. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που συμβαίνει σε αυτά τα άτομα είναι ότι τελικά δε γνωρίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό.
Τι είναι η αυτογνωσία;
Είναι η ικανότητα του ατόμου να γνωρίζει καλά όλες τις πτυχές του εαυτού του. Όταν έχουμε μια άσχημη αντίδραση και λέμε «αυτός δεν ήταν ο εαυτός μου» ή, αντίθετα, όταν κάνουμε κάτι καλό και μας φαίνεται τόσο παράξενο που το σχολιάζουμε μέσα μας «μπα! Αυτό δεν μπορεί να το έκανα εγώ» είναι δύο από τις κλασικές περιπτώσεις που δείχνουν ότι δεν έχουμε αυτογνωσία.
Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δε γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους, τα δυνατά και τ’ αδύνατα σημεία τους και νιώθουν ότι τους συμβαίνουν άσχημα πράγματα τα οποία δεν μπορούν να τα ελέγξουν, όπως το να πέφτουν διαρκώς στο λάθος άτομο σε μια σχέση, να ξεκινούν φιλίες και να τις διαλύουν μετά από καβγά ή να μη μπορούν να βρουν το κατάλληλο επάγγελμα.
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που συμβαίνει σε αυτά τα άτομα είναι ότι τελικά δε γνωρίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Ο εαυτός δεν είναι κάτι συμπαγές και μονοκόματο, αλλά αποτελείται από διαφορετικές πτυχές.
Για να μπορεί το άτομο να είναι πετυχημένο στη ζωή του, να παίρνει σωστές συναισθηματικές, επαγγελματικές, προσωπικές και κοινωνικές αποφάσεις θα πρέπει να γνωρίζει καλά τον εαυτό του.
Οι πέντε σημαντικές διαστάσεις του εαυτού
Πνευματική διάσταση: σχετίζεται με τη γνώση, τη μνήμη, τη μάθηση, το πώς λύνουμε διάφορα προβλήματα και πώς χρησιμοποιούμε τις γνώσεις μας για την αυτοβελτίωσή μας
Κοινωνική διάσταση: σχετίζεται με τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και τον τρόπο που φερόμαστε στους άλλους αλλά και με το πώς στεκόμαστε στον επαγγελματικό τομέα
Συναισθηματική διάσταση: σχετίζεται με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, θετικά κι αρνητικά και πώς αυτό επηρεάζει εμάς τους ίδιους και τους γύρω μας
Σωματική διάσταση: σχετίζεται με την ευεξία, την άσκηση και τη φροντίδα του σώματος
Θρησκευτική/ηθική διάσταση: σχετίζεται με τη θρησκευτική πίστη αλλά και με τις γενικότερες αξίες που διέπουν τη ζωή μας
Αυτή η λίστα δεν είναι παρά μόνο μια υπενθύμιση ότι ο «εαυτός» είναι μια σύνθετη έννοια και ότι χρειάζεται πολύ ψάξιμο και σε διαφορετικές διαστάσεις για ν’ αποκτήσει κανείς αυτογνωσία.
Ο καλός, ο κακός και ο μη-εαυτός συνυπάρχουν
Μια διάκριση που γίνεται συχνά είναι σε τρεις πτυχές του εαυτού μας: «ο καλός εαυτός», «ο κακός εαυτός», και ο «δεν-είναι-ο-εαυτός-μου».
Ο «ο καλός εαυτός» μας βοηθάει να αισθανόμαστε καλύτερα όταν μας κριτικάρουν ιδιαίτερα σκληρά, και συγκεκριμένα όταν μας επικρίνει ο «ο κακός εαυτός». Ο καλός εαυτός σχετίζεται με το πώς αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε γενικά για τον εαυτό μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας είναι το θεμέλιο της προσωπικότητάς μας κι επηρεάζει σχεδόν το κάθε τι που κάνουμε.
Όλοι έχουμε μέσα μας ένα κομμάτι του εαυτού μας που θέλει να περνάμε καλά και οι άλλοι να εγκρίνουν και να επιβεβαιώνουν αυτά που κάνουμε («ο καλός εαυτός»). Όμως, οι πράξεις μας μπορεί να κριθούν και διαφορετικά απ’ ότι θα επιθυμούσαμε (πχ το ατομικό «περνάω καλά» οι άλλοι μπορεί να το ερμηνεύσουν ως «είσαι τεμπέλης»).
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν δεν είναι στεναχωρημένοι βλέπουν τον εαυτό τους θετικά, παρά την αυτοκριτική ή κάποια αισθήματα κατωτερότητας που μπορεί να έχουν. Αυτή η υπερβολή στο πόσο «καλός» είναι κανείς, την οποία προκαλεί ο «ο καλός εαυτός», μπορεί να οδηγήσει σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας και σε μείωση της αυτογνωσίας.
Η πτυχή του εαυτού που ονομάζεται «δεν-είναι-ο-εαυτός-μου» είναι αυτή που κάνει τον άνθρωπο να μη βλέπει στον εαυτό του στοιχεία που ο ίδιος δε θέλει να δει, ενώ πιθανότατα οι γύρω του τα προσέχουν και του τα επισημαίνουν.
Πώς βλέπει κανείς τον εαυτό του και πώς τον βλέπουν οι άλλοι
Η εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του δεν είναι απαραίτητα ίδια με αυτή που έχουν οι γύρω του για το άτομό του. Υπάρχει:(1) ο υποκειμενικός εαυτός, δηλαδή το πώς βλέπει κι αντιλαμβάνεται κανείς τον εαυτό του,
(2) ο πραγματικός εαυτός, το πώς κανείς είναι στην πραγματικότητα, και, τέλος,
(3) ο ιδανικός εαυτός, το πώς θα ήθελε να είναι κανείς.
Οι έρευνες δείχνουν ότι στο ίδιο άτομο υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο πώς βλέπει κανείς τον εαυτό του και το πώς τον βλέπουν οι άλλοι, ή πώς θεωρεί τον εαυτό του και πώς θα ήθελε να είναι ιδανικά.
Ίσως το πιο χτυπητό παράδειγμα των διαφορών εαυτών είναι όταν κάποιος κάνει μια πράξη έχοντας συγκεκριμένα εσωτερικά κίνητρα, τα οποία δεν τα βλέπουν οι άλλοι και κρίνουν την πράξη και τον άνθρωπο αποκλειστικά βάση της συμπεριφοράς του. Το άτομο αισθάνεται άσχημα και πιστεύει ότι οι άλλοι δεν το καταλαβαίνουν και το αδικούν.
Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται κανείς ν’ αναπτύξει αυτογνωσία, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη συνέχεια και συνέπεια στο πώς βλέπει ο ίδιος τον εαυτό του και πώς τον βλέπουν οι άλλοι, για να έχει μια καλή σχέση με τον εαυτό του και το περιβάλλον του.
Πηγή: Λιζα Βορβοβλη.
Είναι ωραίο πράγμα ή αποκατάσταση των καλών σχέσεων μεταξύ των συζύγων, μετά από μία παρεξήγηση. Και αυτή ή σωστή συμπεριφορά επηρεάζει θετικά τα παιδιά μας. Μα και στα ίδια μας τα παιδιά, δεν θα πρέπει να διστάσουμε να ζητήσουμε συγγνώμη, όταν νευριασμένοι τούς φερθήκαμε άσχημα. “Όταν σέβομαι τον άλλον, μετανοώ και του δείχνω έμπρακτα τη λύπη μου γι’ αυτό πού είπα ή έκανα.
Σωστά ονόμασαν την εποχή μας εποχή του παραλόγου. Και είναι παράλογο, μεθόδους πού εφαρμόσθηκαν σε άλλες χώρες σαράντα ή πενήντα χρόνια πριν και απέτυχαν, να τις εφαρμόζουμε σήμερα στον τόπο μας. Και ακούμε τον πιτσιρίκο να φωνάζει Κώστα τον μπαμπά, Μαρία τη μαμά και, όλους τούς θείους και τις θείες με τα μικρά τους ονόματα. Και δυστυχώς, το ακούμε και σε μερικά νηπιαγωγεία και σχολεία. Συνήθως χαμογελούμε συγκαταβατικά. “0μως εκείνη την ώρα γκρεμίζουμε. Και γκρεμίζουμε ανεπανόρθωτα. Το παιδί, μπαίνοντας στον κόσμο, έχει ανάγκη από στηρίγματα. Και δεν θα στηριχθεί στον Κώστα και στη Μαρία, αλλά στον Πατέρα και στην Μητέρα. Πατέρα και Μητέρα δύο ανθρώπους θα ονομάσει σε όλη του τη ζωή. Και ή ανάμνησή τους θα το συνοδεύει μέχρι του τάφου. Βάσει ποιας παιδαγωγικής αρχής, καταργούμε αυτό το όνομα πού έχει τόσο υμνηθεί και έχει γίνει σύμβολο στους αιώνες; Βάσει της Ισότητας; Αλλά ποία ισότητα υπάρχει ανάμεσα σε σένα και στο παιδί σου; Το παιδί έχει ανάγκη από ασφάλεια και σιγουριά. Και αυτή την ασφάλεια του την δημιουργούν και τα «όχι» και τα «απαγορεύεται», από τον πατέρα ή την μητέρα, όχι από τον σύντροφο. Συντρόφους και συμμαθητές και φίλους έχει πολλούς. Ό Πατέρας και ή Μητέρα, είναι μοναδικοί και ανεπανάληπτοι.
Ή σύγχρονη ψυχολογία μας ομιλεί για το “συναίσθημα ένοχης» πού έχει τρομερές επιπτώσεις στη διανοητική και ηθική ανάπτυξη του ατόμου. Σ’ αυτή την περίπτωση, το παιδί έχει ανάγκη από την επέμβαση του παιδαγωγού ο όποιος θα βοηθήσει τη συνείδηση να βρει την Ισορροπία της, επιβάλλοντας μία τιμωρία. Από αυτή την άποψη, ή τιμωρία παύει να έχει την μορφή της επιβολής και παίρνει τη μορφή της απελευθέρωσης. Συναντούμε συχνά παιδιά πού πάνε γυρεύοντας για τιμωρία. Στην πραγματικότητα, αναζητούν την αυθεντία πού τούς έλειψε.
Σε μία έρευνα πού έκανα με θέμα: «πως θα θέλατε τούς γονείς σας», ένα παιδί απάντησε: «Όταν ένα παιδί κάνη κάτι κακό, πρέπει ο γονιός ή ο δάσκαλος να το τιμωρήσει. Αλλά δεν πρέπει να του κρατά κακία, γιατί με την τιμωρία εξιλεώνεται το παιδί». Και μία φοιτήτρια γράφει: «Οι γονείς μου είναι αυστηροί, τόσο όσο χρειάζεται. Δεν θα τούς ήθελα λιγότερο αυστηρούς. Ουδέποτε θυμώνουν. Μου εξηγούν με ηρεμία το λόγο πού τούς κάνει να αρνούνται την ικανοποίηση μιας επιθυμίας μου. Μου αρέσει πού είναι έτσι, γιατί στις δυσκολίες μου μπορώ άφοβα ν’ ακουμπώ επάνω τους».
Είναι λοιπόν εσφαλμένη ή άποψη ότι πρέπει να υπάρχει απόλυτη Ισότητα μεταξύ γονέων και παιδιών, τονίζουν ψυχολόγοι ολκής. Και ο ZEIDLER συμπληρώνει: «Δεν είναι μόνο παιδαγωγική πλάνη, είναι και ηθική. Διότι το παιδί αναγνωρίζει στους γονείς του ένα παράδειγμα. Αλλά αυτό το παράδειγμα, για να έχει ευεργετική επίδραση, πρέπει να εμπνέει τον σεβασμό». Ό DEBESSE, καθηγητής των παιδαγωγικών στη Σορβόννη, έκανε πριν λίγα χρόνια στο Παρίσι μία έρευνα. Θέμα: «Πως θα θέλατε τούς καθηγητές σας». Και ή πλειονότητα των έφηβων απήντησε: «Να μας καθοδηγούν και όχι να μας ακολουθούν».
Ή εποχή μας περιφρόνησε κάποιες ηθικές αξίες και πρόδωσε την αγάπη. Χωρίς ηθικές αξίες και αγάπη, χάθηκαν οι ηθικές αρχές, χάθηκε κι ο σεβασμός του ανθρώπου προς τον άνθρωπο. πήρε τον τίτλο του «ελευθέρου» αυτός πού τις καταπατούσε. Και το τίμημα αυτής της ελευθέριας, το ‘κενό. Το τρομερό κενό πού δημιούργησε στην ψυχή. Αποτέλεσμα: οι πολλές αυτοκτονίες νέων ανθρώπων. Μία νέα κοπέλα, λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, ομολογούσε στη μητέρα της: «Μου κάνατε μεγάλο κακό με την απόλυτη ελευθέρια πού μου δώσατε». Και μία άλλη, πετυχημένη επαγγελματικά, σε ηλικία 28 ετών αυτοκτονεί, αφήνοντας το έξης σημείωμα. «Νοιώθω ένα απέραντο κενό μέσα μου». Ήταν και αυτή θύμα της απόλυτης ελευθέριας, της χωρίς φραγμούς αγωγής.
Αγαπητοί γονείς. Είναι καθήκον μας να εμπνεύσουμε στα παιδιά μας το σεβασμό. Είναι επιτακτική ανάγκη των καιρών μας να τα μάθουμε να σέβονται τον εαυτό τους, τους γονείς τους, τους δασκάλους τους, όλους τους ανθρώπους, αν θέλουν να εμπνέουν το σεβασμό και τα ίδια στους άλλους.
Πηγή: Μαμασούλα Μαρία – πρώην Διευθύντρια του Μουσικού Σχολείου Αγρινίου
========================
Με την αυτογνωσία ανακαλύπτουμε τις πτυχές του εαυτού μας. Η επιλογή έγινε από την Τερψιχόρη.
Τι είναι η αυτογνωσία;
Είναι η ικανότητα του ατόμου να γνωρίζει καλά όλες τις πτυχές του εαυτού του. Όταν έχουμε μια άσχημη αντίδραση και λέμε «αυτός δεν ήταν ο εαυτός μου» ή, αντίθετα, όταν κάνουμε κάτι καλό και μας φαίνεται τόσο παράξενο που το σχολιάζουμε μέσα μας «μπα! Αυτό δεν μπορεί να το έκανα εγώ» είναι δύο από τις κλασικές περιπτώσεις που δείχνουν ότι δεν έχουμε αυτογνωσία.
Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δε γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους, τα δυνατά και τ’ αδύνατα σημεία τους και νιώθουν ότι τους συμβαίνουν άσχημα πράγματα τα οποία δεν μπορούν να τα ελέγξουν, όπως το να πέφτουν διαρκώς στο λάθος άτομο σε μια σχέση, να ξεκινούν φιλίες και να τις διαλύουν μετά από καβγά ή να μη μπορούν να βρουν το κατάλληλο επάγγελμα.
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που συμβαίνει σε αυτά τα άτομα είναι ότι τελικά δε γνωρίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Ο εαυτός δεν είναι κάτι συμπαγές και μονοκόματο, αλλά αποτελείται από διαφορετικές πτυχές.
Για να μπορεί το άτομο να είναι πετυχημένο στη ζωή του, να παίρνει σωστές συναισθηματικές, επαγγελματικές, προσωπικές και κοινωνικές αποφάσεις θα πρέπει να γνωρίζει καλά τον εαυτό του.
Οι πέντε σημαντικές διαστάσεις του εαυτού
Πνευματική διάσταση: σχετίζεται με τη γνώση, τη μνήμη, τη μάθηση, το πώς λύνουμε διάφορα προβλήματα και πώς χρησιμοποιούμε τις γνώσεις μας για την αυτοβελτίωσή μας
Κοινωνική διάσταση: σχετίζεται με τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και τον τρόπο που φερόμαστε στους άλλους αλλά και με το πώς στεκόμαστε στον επαγγελματικό τομέα
Συναισθηματική διάσταση: σχετίζεται με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, θετικά κι αρνητικά και πώς αυτό επηρεάζει εμάς τους ίδιους και τους γύρω μας
Σωματική διάσταση: σχετίζεται με την ευεξία, την άσκηση και τη φροντίδα του σώματος
Θρησκευτική/ηθική διάσταση: σχετίζεται με τη θρησκευτική πίστη αλλά και με τις γενικότερες αξίες που διέπουν τη ζωή μας
Αυτή η λίστα δεν είναι παρά μόνο μια υπενθύμιση ότι ο «εαυτός» είναι μια σύνθετη έννοια και ότι χρειάζεται πολύ ψάξιμο και σε διαφορετικές διαστάσεις για ν’ αποκτήσει κανείς αυτογνωσία.
Ο καλός, ο κακός και ο μη-εαυτός συνυπάρχουν
Μια διάκριση που γίνεται συχνά είναι σε τρεις πτυχές του εαυτού μας: «ο καλός εαυτός», «ο κακός εαυτός», και ο «δεν-είναι-ο-εαυτός-μου».
Ο «ο καλός εαυτός» μας βοηθάει να αισθανόμαστε καλύτερα όταν μας κριτικάρουν ιδιαίτερα σκληρά, και συγκεκριμένα όταν μας επικρίνει ο «ο κακός εαυτός». Ο καλός εαυτός σχετίζεται με το πώς αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε γενικά για τον εαυτό μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας είναι το θεμέλιο της προσωπικότητάς μας κι επηρεάζει σχεδόν το κάθε τι που κάνουμε.
Όλοι έχουμε μέσα μας ένα κομμάτι του εαυτού μας που θέλει να περνάμε καλά και οι άλλοι να εγκρίνουν και να επιβεβαιώνουν αυτά που κάνουμε («ο καλός εαυτός»). Όμως, οι πράξεις μας μπορεί να κριθούν και διαφορετικά απ’ ότι θα επιθυμούσαμε (πχ το ατομικό «περνάω καλά» οι άλλοι μπορεί να το ερμηνεύσουν ως «είσαι τεμπέλης»).
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν δεν είναι στεναχωρημένοι βλέπουν τον εαυτό τους θετικά, παρά την αυτοκριτική ή κάποια αισθήματα κατωτερότητας που μπορεί να έχουν. Αυτή η υπερβολή στο πόσο «καλός» είναι κανείς, την οποία προκαλεί ο «ο καλός εαυτός», μπορεί να οδηγήσει σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας και σε μείωση της αυτογνωσίας.
Η πτυχή του εαυτού που ονομάζεται «δεν-είναι-ο-εαυτός-μου» είναι αυτή που κάνει τον άνθρωπο να μη βλέπει στον εαυτό του στοιχεία που ο ίδιος δε θέλει να δει, ενώ πιθανότατα οι γύρω του τα προσέχουν και του τα επισημαίνουν.
Πώς βλέπει κανείς τον εαυτό του και πώς τον βλέπουν οι άλλοι
Η εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του δεν είναι απαραίτητα ίδια με αυτή που έχουν οι γύρω του για το άτομό του. Υπάρχει:(1) ο υποκειμενικός εαυτός, δηλαδή το πώς βλέπει κι αντιλαμβάνεται κανείς τον εαυτό του,
(2) ο πραγματικός εαυτός, το πώς κανείς είναι στην πραγματικότητα, και, τέλος,
(3) ο ιδανικός εαυτός, το πώς θα ήθελε να είναι κανείς.
Οι έρευνες δείχνουν ότι στο ίδιο άτομο υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο πώς βλέπει κανείς τον εαυτό του και το πώς τον βλέπουν οι άλλοι, ή πώς θεωρεί τον εαυτό του και πώς θα ήθελε να είναι ιδανικά.
Ίσως το πιο χτυπητό παράδειγμα των διαφορών εαυτών είναι όταν κάποιος κάνει μια πράξη έχοντας συγκεκριμένα εσωτερικά κίνητρα, τα οποία δεν τα βλέπουν οι άλλοι και κρίνουν την πράξη και τον άνθρωπο αποκλειστικά βάση της συμπεριφοράς του. Το άτομο αισθάνεται άσχημα και πιστεύει ότι οι άλλοι δεν το καταλαβαίνουν και το αδικούν.
Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται κανείς ν’ αναπτύξει αυτογνωσία, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη συνέχεια και συνέπεια στο πώς βλέπει ο ίδιος τον εαυτό του και πώς τον βλέπουν οι άλλοι, για να έχει μια καλή σχέση με τον εαυτό του και το περιβάλλον του.
Πηγή: Λιζα Βορβοβλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου