26 ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΙΑ ΝΕΑ ΒΟΛΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συνοδοιπόροι, και συνπεριπατητές σας καλημερίζω. Σας αποστέλω σήμερα λίγες πληροφορίες για τον επόμενο περίπατό μας. Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος τι θα λέγατε να επισκεφθούμε τους πιο κάτω προορισμούς  στις 26 Μαρτίου; Η πιο ωραία ημερομηνία θα ήταν η 21τη Μαρτίου αλλά δυστυχώς δεν  είναι Κυριακή. Ο λόγος που κάνει την 21τη ως πιο ιδανική είναι γιατί όπως ήδη θα γνωρίζετε είναι η παγκόσμια ημέρα ποίησης, αφού όμως αυτό δεν είναι εφικτό θα πράξουμε το αυτονόητο, θα κάνουμε την ημέρα του περιπάτου και ημέρα ποίησης. Κάποια από τα μέλη θα μας διαβάσουν ποιήματα. Ελπίζω πως θα είναι μαζί μας κάποιες από τις μούσες της ΟΚΡΑ-ΛΟΓ-ΟΜΑ.Σ για να διαβάσουν ΚΑΒΆΦΗ, ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ, ΔΗΜΟΥΛΑ, ΓΟΥ'Ι'ΤΜΑΝ, ΝΕΡΟΥΔΑ, ΣΑΠΦΩ, ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ κ.π.α. Μια καλή ιδέα θα ήταν αν κάποιο μέλος έχει κάποιο αγαπημένο ποίημα θα ήταν πολύ όμορφο να μας το διαβάσει στον λόφο των Μουσών. ( Αυτές ήταν τότε οι Μούσες

1. Η Μούσα Κλειώ, η οποία ανακάλυψε την Ιστορία (και την κιθάρα). Η ιστορία ονομαζόταν Κλειώ, επειδή αναφέρεται στο Κλέος (που ανήκει στους ήρωες του παρελθόντος), που μας διηγούνται οι συγγραφείς μέσα από τα βιβλία. Σύμφωνα με την παράδοση, η Κλειώ κατηγόρησε την Αφροδίτη επειδή ερωτεύθηκε τον “Aδωνη. Η Αφροδίτη ανταπέδωσε: Την οδήγησε στο σπίτι του Πίερου και την έκανε να τον ερωτευθεί. Η Κλειώ με τον Πίερο γέννησε τον Υάκινθο. Με το Μάγνητα (πατέρα του Πίερου) γέννησε τον Ιάλεμο, τον Υμέναιο και το Λίνο. Ζωγράφιζαν την Κλειώ δαφνοστεφανωμένη και με πορφυρό ένδυμα. Στο δεξί της χέρι κρατούσε μία σάλπιγγα και στο αριστερό ένα βιβλίο, που έγραφε Κλειώ Ιστορία. Στα πόδια της υπήρχε το Κιβώτιο της Ιστορίας.

2. Η Μούσα Ευτέρπη, η οποία ανακάλυψε διάφορα μουσικά όργανα, τα μαθήματα, και τη διαλεκτική. Τα μαθήματα τέρπουν τους ανθρώπους, αλλά και..«είναι εύτερπεϊς οί λόγοι των πεπαιδευμένων». Η Ευτέρπη με το Στρυμόνα γέννησε το Ρήσσο. Τη ζωγράφιζαν δαφνοστεφανωμένη να παίζει αυλό ή να τον κρατά. Δίπλα της βρισκόταν όργανα μουσικά και κείμενα, ο Έρωτας και δένδρα με τον τραγουδιστή Τέττιγα (τζιτζίκι).

3. Η Μούσα Θάλεια ήταν Έφορος της Κωμωδίας. Ανακάλυψε την κωμωδία, τη γεωμετρία, την αρχιτεκτονική και τη γεωργία. Ήταν προστάτισσα και των Συμποσίων. Το όνομα Θάλεια = θάλλειν τα φυτά, ή από του Θάλεια στα (συμπόσια) ή… επειδή θάλλουσιν εις πολλούς αιώνας οί έπαινούμενοι δια των ποιημάτων… Έλεγαν πως ο Παλαίφατος ήταν γιος της. Τη ζωγράφιζαν στεφανωμένη με κισσό, νέα και χαμογελαστή, να κρατά κωμική μάσκα. Άλλες φορές δαφνοστεφανωμένη με πράσινο πανωφόρι και την επιγραφή Θάλεια Κωμωδίαν.

4. Η Μούσα Μελπομένη ήταν προστάτιδα της Τραγωδίας, επειδή αυτή την επινόησε, της ρητορικής και της μουσικής μελωδίας (μολττήν). Ονομάστηκε Μελπομένη από την λέξη μολττήν … επειδή δι αυτής μέλπουσιν οι άνθρωποι όλοι τους αγαθούς. Η Μελπομένη με τον Αχελώο, κατά μία παράδόση, γέννησε τις Σειρήνες. Τη ζωγράφιζαν να φορεί μάσκα τραγωδίας, θυμωμένη, δαφνοστεφανωμένη με σκήπτρο, ρόπαλο στα χέρια και την επιγραφή Μελπομένη Τραγωδίαν.

5. Η Μούσα Τερψιχόρη επινόησε το χορό, την άρπα και την παιδεία. Ονομάστηκε Τερψιχόρη, επειδή ετέρπετο, ευχαριστιόταν με το χορό. Ίσως και από τη μάθηση (που τέρπει τους ακροατές). Στην παράδοση αναφέρεται πως γέννησε με το Στρυμόνο το Ρήσο και με τον Άρη το Βίστωνα ή ακόμη με τον Αχελώο τις Σειρήνες. Την Τερψιχόρη ζωγράφιζαν δαφνοστεφανωμένη και με προμετωπίδιο να κρατά άρπα και να χορεύει χαρούμενη, ενώ τα πόδια της μόλις να ακουμπούν τη γη και με την επιγραφή Τερψιχόρη λύραν.

6. Η Μούσα Ερατώ είναι η ευρέτρια των ερωτικών ποιημάτων, του γάμου, (και της ποιήσεως, της μουσικής και της διαλεκτικής). Το όνομα Ερατώ από το έρεσθαι και από τη λέξη έρως και εραστής. Τη ζωγράφιζαν καθιστή, να φορά ροδοστέφανο (στεφάνι από τριαντάφυλλα), με τη λύρα και το τόξο του έρωτος στα χέρια και την επιγραφή » Ερατώ Ψάλτριαν». Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος ξεκινά το τρίτο κεφάλαιο του τέταρτου μέρους στα Αργοναυτικά με: …«Και τώρα Μούσα Ερατώ, έλα κοντά μας και πες μας πώς ο Ιάσονας … έφερε το χρυσόμαλλο Δέρας… από τον ερωτά του στη Μήδεια … γιατί έχεις τις χάρες της Κύπριδας Αφροδίτης… και φέρνεις τη μαγεία στα ανύπαντρα κορίτσια…».

7. Η Μούσα Πολυμνία (ή Πολυάμνια). Το όνομα Πολυμνία από το πολύς και ύμνος, επειδή υμνεί πολλούς ανθρώπους ή από το πολλών και μνήμη, επειδή μνημονεύει πολλούς στην ιστορία. Ήταν προστάτισσα των θεϊκών ύμνων αλλά και της υποκριτικής μίμησης, της γεωμετρίας, της ιστορίας, της γραμματικής κ.ά. Την ζωγράφιζαν να κοιτά προς τον Ουρανό με στεφάνι από δάφνη και μαργαριτάρια στο κεφάλι, λευκό φόρεμα, με τη λύρα στα χέρια της και την επιγραφή Πολυμνία Μύθους.

8. Η Μούσα Ουρανία ήταν προστάτισσα των Ουρανίων Σωμάτων και γενικά της ατρονομίας που ανακάλυψε. Σύμφωνα με την παράδοση με το Διόνυσο γέννησε τον Υμέναιο και με τον Απόλλωνα το Λίνο. Ζωγράφιζαν την Ουρανία στεφανωμένη με αστέρια και προμετωπίδιο, μπλε φόρεμα, μπροστά της τρίποδα που επάνω είχε την ουράνια σφαίρα και διαβήτη.

9. Η Μούσα Καλλιόπη ήταν η ανώτερη και επισημότερη από τις άλλες αδελφές της Μούσες. Συνόδευε τους βασιλείς και τους ανώτατους άρχοντες για να επιβάλλει με τα λόγια της υποταγή και δικαιοσύνη. Η Καλλιόπη ήταν προστάτιδα των ηρωικών ποιημάτων και της ρητορικής. Ονομάστηκε Καλλιόπη, επειδή είχε καλή ωραία όψη, πρόσωπο. Την ονόμαζαν και Καλλιέπειαν, επειδή ήταν ευρέτρια της ποίησης. Σύμφωνα με την παράδοση η Καλλιόπη γέννησε τον Ορφέα, τις Σειρήνες, τον Κυμόθεο κ.ά. Ζωγράφιζαν την Καλλιόπη νέα και ωραία, με άνθη στο κεφάλι ή κισσό, στο δεξιό χέρι να κρατά δάφνες και στο αριστερό δύο βιβλία, πολλές φορές την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.)

τώρα,  ο Poof! έχει προσθέσει μερικές ακόμα, 10. Η Μούσα Διοτίμα, 11) η Μούσα Άλκηστη, 12) η Μούσα Αλκμήνη, 13) η Μούσα Πανδώρα, 14) η Μούσα Αρμονία, 15) η Μούσα Λυδία, η Μούσα Ναυσικά, η Μούσα Διώνη.)

Σημείο συνάντησης καλό θα είναι να είναι ξανά η είσοδος του Μουσείου από την πλευρά της Αρεοπαγίτου, στα σκαλιά όχι κάτω. Περισότερες πληροφορίες θα σας στείλω προσεχώς. Απαραίτητη θεωρώ την παρουσία της αρρηφόρου Αλκμήνης, της Διοτίμας, της Άλκηστης, και ίσως αυτή τη φορά να έχουμε μαζί μας και την Αγγελική-Αρμονία και όχι μόνο. Σας χαιρετώ προς ώρας, θα επανέλθω σύντομα εφόσον οριστικοποιηθή η ημερομηνία. Είναι απλά ένα πλάνο που ελπίζω να υλοποιηθεί. Αυτή τη διαδρομή την έχω ξανακάνει με ωραία παρέα, και είναι καταπληκτική. Εννοείται πως το να βρεθούμε στην ΠΝΥΚΑ αυτό από μόνο του είναι ενα σημαντικότατο γεγονός. Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

Λόφος Φιλοπάππου, η ονομασία από το 117 μ.Χ. του χαμηλού (147 μ.) λόφου ΝΔ της Ακρόπολης, όταν εκεί κτίστηκε το ταφικό μνημείο του Ρωμαίου Φιλέλληνα Γάιου Φιλοπάππου.Ένας φιλήσυχος λόφος, ιδανικός για περίπατο. Έτσι νομίζετε; Κι όμως, ο λόφος Φιλοπάππου, είναι ένας τόπος «μυστηρίου» συνδεδεμένος με θρύλους, αναπάντητα ερωτήματα, παγανιστικές τελετές και τις εννέα Μούσες.

Λόφος Μουσών, η ονομασία μέχρι το 117 μ.Χ. Λόφος των Μουσών ή Μουσείο, δηλαδή, ο ναός των Μουσών. Αυτόν τον λόφο με θέα την Ακρόπολη, διάλεξαν οι κάτοικοι της Αρχαίας Αθήνας για να κτίσουν -στην κορυφή του-, ναό προς τιμή των αγαπημένων τους ομαδικών θεοτήτων, των Μουσών, προστάτιδων των γραμμάτων και των τεχνών.

Θησείο, Αρχαία Αγορά και ΝΔ της Ακρόπολης ο αφιερωμένος στις Μούσες λόφος των Μουσών. Τόπος λατρείας, λοιπόν, των Μουσών στην αρχαία Αθήνα, ο χαμηλός αυτός λόφος ανατολικά του λόφου της Πνύκας και, παγανιστικές τελετές, διαγωνισμοί ποίησης και τραγουδιού στις σπηλιές του λόφου και στο ναό τους, στη θέση του οποίου κτίστηκε αργότερα το μνημείο Φιλοπάππου.

Ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει πως στη θέση αυτή υπήρχε ο τάφος του ποιητή Μουσαίου μαθητή του Ορφέα, που δίδασκε εκεί τους στίχους του δασκάλου του, εξ ου και η ονομασία Μουσείο, αλλά αυτή η άποψη δεν ευσταθεί και μένουμε στο Λόφο των Μουσών με τον ναό των εννέα κοριτσιών θεοτήτων και προστάτιδων της πνευματικής δημιουργίας που με την σειρά τους και αυτές τις προστάτευε ο ….. προστάτης των ποιητών, ο Θεός Απόλλωνας. Ας τις γνωρίσουμε…..

Κόρες του Δία, θεού του Σύμπαντος οι Μούσες γεννήθηκαν προς τιμή της νίκης του πατέρα τους κατά των Τιτάνων, ζούσαν στο βουνό των Θεών, τον Όλυμπο και εκεί τραγουδούσαν στον πατέρα τους Δία υπέροχες μελωδίες – ύμνους παίζοντας λύρα. Κορυφαία η Καλλιόπη μούσα – προστάτιδα της ηρωικής ποίησης, η Μελπομένη της τραγωδίας, η Ερατώ της ερωτικής ποίησης, η Κλειώ της Ιστορίας, η Ουρανία μούσα της Αστρολογίας, η Πολύμνια, η Τερψιχόρη, η Ευτέρπη, η Θάλεια ….

9 Μούσες, 9 Θεές, προστάτιδες των τεχνών, ο ναός τους στο λόφο της αρχαίας Αθήνας καταστράφηκε, Μουσείο σαν λέξη και σαν Ναός – χώρος προστασίας έργων τέχνης υπάρχει, που; Σ’ όλη τη γη. Το όνομά τους πέρασε στην αθανασία…..

Περνάμε στη στοά στη δυτική πλευρά του λόφου; Καλύτερα όχι. Είναι ανεξερεύνητη, όπως και 2 σπήλαια εκεί κοντά της. Απομεινάρια αρχαίων κτισμάτων 2^ου και 3^ου μ.Χ. αι., δεξαμενές, πηγάδια και, η Φυλακή του Σωκράτη.

Ναι, σ’ αυτό τον λόφο, όπως αναφέρει η πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, έζησε φυλακισμένος λίγο πριν τον θάνατό του ο φιλόσοφος Σωκράτης.

ΚΙΜΩΝΕΙ ΜΝΗΜΑΤΑ γραμμένο στα ευρήματα τάφου που όλοι θέλουμε να πιστεύουμε σαν τάφο του Ολυμπιονίκη της Αθήνας Κίμων, η αρχαιολογική όμως Υπηρεσία το αμφισβητεί. (Στην κοίλη οδό σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές ήταν ο τάφος του Κίμωνα). Ίσως, κάπου εκεί κοντά. 

Παραδόσεις, θρύλοι με ξωτικά και δαιμόνια να ζουν στην σπηλιά του Σωκράτη όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Λαογραφία» ο γνωστός λαογράφος του περασμένου αιώνα Νικόλαος Πολίτης, άλλος θρύλος μιλάει για υπόγειο θησαυρό στη σπηλιά της δυτικής πλευράς του λόφου και, είναι μύθος ή πραγματικότητα αυτό που αναφέρει στην αναρτημένη στου Φιλοπάππου ταμπέλα της;

Εδώ, σ’ αυτό το λόφο, σήμερα μικρό πνεύμονα πρασίνου για τους σύγχρονους Αθηναίους, οι αρχαίοι  Αθηναίοι πολέμησαν και νίκησαν τις μυθικές αμαζόνες στο πέρασμά τους από την αττική Γη.

Γι αυτούς που δεν πιστεύουν ότι απλά ο λόφος των Μουσών, ο λόφος Φιλοπάππου, είναι ένας φιλήσυχος τόπος περιπάτου και μόνο αυτό, αλλά αποδέχεται τη σαγήνη του μυστηρίου που καλύπτει τον λόφο, πριν φύγουν από την περιοχή, μία βόλτα στην γειτονική Ακρόπολη όπου πρόσφατα άλλο ένα «μυστήριο», βρήκε την λύση του. Εμπειρία μοναδική. Σας μιλάω για την ……

MIKROMERIA ACROPOLITANA, το φυτό που φύεται μόνο στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και πουθενά αλλού στον κόσμο. Παράξενη Ιστορία; Ναι.

Για έναν αιώνα η Μικρομέρια είχε χαθεί. Την χαρακτήρισαν «φυτό- φάντασμα», εξαφανισμένο είδος. Ξαφνικά, το 2004 …. Ξαναφύτρωσε. Με ύψος μόλις 20 εκ., άνθη ροζ από Μάιο-Ιούνιο και, το πολυετές φυτό-«μύθος», ζει και πάλι στα βράχια της Ακρόπολης…

Το φυτό-«μύθος» που δεν ήταν …. Μύθος. Γιατί, λοιπόν, να μην πιστέψουμε και τους μύθους του Λόφου των Μουσών;

Πηγές: www.kathimerini.gr Πάπυρος/Αρχαιότητα Περιοδικό «Μυστική Ελλάδα»,

2) Ο θανατοποινίτης Σωκράτης μιλάει μέσα απ’ τη φυλακή του για τις αιώνιες αλήθειες το Θεό τη δικαιοσύνη την αρετή.

Μετά το τέλος της δίκης οι Αθηναίοι άργησαν να διαλυθούν, σχημάτισαν έξω από το δικαστήριο μπουλούκια και συζητούσαν την απόφαση. Ανάμεσά τους πέρασε ο Σωκράτης, περιτριγυρισμένος από άγριους Σκύθες τοξότες. Πίσω του ακολουθούσαν οι φίλοι. Δύο τρείς ακόμα κλαίγανε. Άκουσε τους λυγμούς τους, κοντοστάθηκε και τους είπε: «Τί είν’ αυτά τα καμώματα; Δεν ξέρετε πως, αφότου γεννήθηκα, είχα καταδικαστεί να πεθάνω; Τώρα που με περιμένουν γερατειά και βάσανα, πρέπει να χαίρεστε πως θα τ’ αποφύγω».
Αλλά ένας Σκύθης τον έσπρωξε να βαδίσει και δεν είπε τίποτ’ άλλο. Σε λίγο η συνοδεία έφτασε στη φυλακή, που δεν απείχε πολύ από την Ηλιαία. Στην πόρτα τον χαιρέτισαν οι δικοί του συγκινημένοι. Η Ξανθίππη, καθώς τον αγκάλιασε, πρόφερε μέσα στ’ αναφιλητά της:
- «Φρενιάζω να ξέρω πως σε θανατώνουν άδικα».
Ο Σωκράτης της χάιδεψε τρυφερά την πλάτη κι αποκρίθηκε:
- «Μήπως θα προτιμούσες, καλή μου, να ήμουνα ένοχος;» Και γέλασε. Έκανε με το χέρι σε όσους τον ακολουθούσαν ένα χαιρετισμό και μπήκε στη φυλακή. Τον κάθισαν οι Σκύθες σε κρεβάτι κι ο δεσμοφύλακας του αλυσόδεσε το δεξί πόδι, λες κι ήταν κακούργος. Το κελί του φαρδύ, μα σκοτεινό. Εκεί θάμενε ο Σωκράτης είκοσι οκτώ μέρες, ώσπου να γυρίσει το ιερό πλοίο από τη Δήλο, γιατί, όσο βαστούσε το προσκύνημα, απαγορευόταν να εκτελεστούν κατάδικοι. Φυσικό λοιπόν θα ήταν να δικαστεί ο φιλόσοφος όταν θα τέλειωναν τα πανηγύρια, μα οι κατήγοροί του, που είχανε καλά οργανωθεί, βιάστηκαν να τον δικάσουν. Αυτό θυμίζει τη βιασύνη των Ιουδαίων, που σταύρωσαν τον Ιησού Χριστό λίγες ώρες πριν από τη γιορτή του Πάσχα. Ο Σωκράτης, μόνος στα σκοτεινά, δοκίμασε να συλλογιστεί τη δραματική μέρα που πέρασε, μα, κουρασμένος καθώς ήταν, γρήγορα αποκοιμήθηκε. Σαν μπήκε τα ξημερώματα λίγο φώς από το παραθυράκι του κελιού, ξύπνησε. Έκανε να μετακινηθεί, όμως η αλυσίδα τον πόνεσε κι ένιωσε πως ήτανε φυλακισμένος. Έφαγε το ξερό ψωμί που τούφερε ο δεσμοφύλακας και πάλι ξαναθυμήθηκε τη χτεσινή μέρα. Δεμένος και μόνος, αυτός που από το το πρωί ως το βράδυ τριγύριζε το Άστυ κυνηγώντας την ανθρώπινη παρουσία, στοχαζόταν τώρα ότι καλά φέρθηκε στο δικαστήριο.«Κάθε υποχώρησή μου θάφερνε ζημιά στο μέγα έργο που ανέλαβα. Σημασία έχει η τελική νίκη, όχι ο προσωρινός αγώνας. Σωστά πεισμάτωσα τους Ηλιαστές, για να με καταδικάσουν. Εξαιτίας του θανάτου μου πολλοί θα βρίσκονται, κάθε γενεά, για να μελετάν τη διδαχή μου, στον αιώνα τον άπαντα. Κάθε Αθηναίος χωριστά ήτανε φίλος μου. Όλοι μαζί με καταδίκασαν, γιατί τ’ ανθρώπινο κοπάδι δυναστεύει όποιον θελήσει να ταράξει τις ταπεινές του τάσεις».
Τη σκέψη του την έκοψε κρότος από κουδούνια βοδιών, που τα οδηγούσαν, πρωί-πρωί, στη βοσκή. Η μοναξιά τον έκανε να χαίρεται και τον παραμικρότερο αντίλαλο που ερχόταν απ’ έξω. Και φωνή μικροπωλητή, που διαλαλούσε μελόπιτες, και πέρασμα κάρου όλα ευχάριστα. Ωστόσο, η μεγάλη του χαρά ήταν ο ερχομός των μαθητών. Ο ίδιος είχε πιά σβήσει για τον κόσμο, τελευταία του ελπίδα να εξαπλωθούν οι αρχές του, απόμειναν εκείνοι. Στην αρχαιότητα οι κατάδικοι είχαν το δικαίωμα να δέχονται κάθε μέρα επισκέψεις, όσοι μάλιστα ήταν φυλακισμένοι μ’ ελαφρότερες ποινές, μπορούσαν στις δύο μεγάλες γιορτές, Διονύσια και Παναθήναια, να τριγυρίζουν λεύτεροι όσο να νυχτώσει, αρκεί να δίνανε το λόγο της τιμής τους πως δε θα δραπέτευαν. Μόλις γινόταν οχτώ η ώρα το πρωί, άνοιγε ο δεσμοφύλακας το κελί του Σωκράτη και μπαίναν οι φίλοι και μαθητές του. Τις ώρες που περνούσαν κοντά του δοκίμαζαν παράξενα συναισθήματα. Μόλο που γνώριζαν πως σύντομα θα χάνανε το δάσκαλό τους, που τόσο τον αγαπούσαν, δεν αισθάνονταν λύπη. Μπροστά τους έστεκε ένας Σωκράτης που συζητούσε πάντοτε με το ίδιο κέφι πού έδειχνε στην αγορά. Πλησίαζε το Χάρο με τόση σιγουριά, ώστε τους έδινε την εντύπωση πως τον οδηγούσε στον Άδη κάποια θεία θέληση που του εξασφάλιζε την ευτυχία στον άλλο κόσμο.Δεν νιώθαν όμως ούτ’ ευχαρίστηση, γιατί τους σκέπαζε το πένθος. Ενώ γελούσαν με τις ειρωνείες του φιλόσοφου, τύχαινε αμέσως να στενοχωρηθούν, μόλις άλλη φράση τους ξαναγύριζε στην πραγματικότητα. Βλέποντας την αδιαφορία τους, συλλογίζονταν: «εμείς είμαστε τρελοί  κάν αυτός;»
Ο Σωκράτης είχε καταφέρει να κάνει τη φυλακή του φιλοσοφική σχολή.

3) ΠΝΥΚΑ

Η χρήση της μεγάλης ημικυκλικής έκτασης, στο παρελθόν ερμηνεύθηκε με διάφορες θεωρίες, πριν ταυτισθεί με την Πνύκα, δηλαδή την θέση όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των Αθηναίων.
Τα λείψανα που βρέθηκαν στη μεγάλη θεατροειδή έκταση έδειξαν ότι η Πνύκα είχε τρεiς οικοδομικές περιόδους. Στην πρώτη περίοδο, η φυσική πλαγιά του λόφου χρησιμοποιήθηκε ως κοίλο του θεάτρου. Η επιφάνεια ομαλοποιήθηκε με τη λατόμευση σκληρού ασβεστόλιθου, ενώ στη βόρεια πλευρά κατασκευάσθηκε ένας ευθύς αναλημματικός τοίχος. Στη δεύτερη περίοδο, η διευθέτηση του χώρου του ακροατηρίου ήταν πολύ διαφορετική. Ενας ψηλός ημικυκλικός αναλημματικός τοίχος κτίσθηκε στα βόρεια και ο προσανατολισμός ήταν αντίθετος σε σχέση με την προηγούμενη φάση. Η προσέγγιση γινόταν από δύο κλίμακες πλάτους 3.90μ.
Η Πνύκα της τρίτης περιόδου είχε το ίδιο σχέδιο, σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ο μεγάλος αναλημματικός τοίχος κατασκευάσθηκε από μεγάλους κιβόλιθους που λατομήθηκαν στο χώρο, ενώ στα νότια διαμορφώθηκε το νέο βήμα.
Ανασκαφές διενεργήθηκαν από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία το 1910. Τότε επιβεβαιώθηκε οριστικά η ταύτιση της θέσης με την Πνύκα, όπου συνεκαλείτο η Εκκλησία του Δήμου. Μεγάλης κλίμακας ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες περιόδους μεταξύ 1930 και 1937 από τον Η. Α. Thompson σε συνεργασία αρχικά με τον Κ. Κουρουνιώτη και αργότερα με τον R. L. Scranton, οι οποίες συνέτειναν στην γνώση της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής της Πνύκας και στην κατανόηση της τοπογραφίας της ευρύτερης περιοχής.
Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της Πνύκας είναι:
- Οι δύο μεγάλες στοές που πλαισιώνουν την νότια πλευρά του ευρύχωρου επιπέδου πάνω από το βήμα. Οι στοές δεν μνημονεύονται στις αρχαίες πηγές και είναι βέβαιο ότι ουδέποτε τελείωσαν. Προορίζονταν να προστατεύουν τους ανθρώπους σε άσχημες καιρικές συνθήκες. Το διατείχισμα στην ίδια περιοχή, περιέτρεχε κατά τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. το πίσω μέρος των ατέλειωτων στοών.
- Το μεγάλο ορθογώνιο λάξευμα πάνω από το βήμα, για τον βωμό του Διός Αγοραίου ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο, όπως οι στοές (330-326 π.Χ.). Στην εποχή του Αυγούστου ο βωμός μετακινήθηκε στην Αγορά και τοποθετήθηκε, μπροστά από το Μητρώο.
- Το μεγάλο λάξευμα (19Χ13 μ.) μεταξύ των δύο στοών, ανήκει επίσης στην τρίτη περίοδο. Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, αποτελεί την θεμελίωση του προπύλου για ολόκληρο το αρχιτεκτονικό συγκρότημα, ο προγραμματισμός του οποίου αποδίδεται στον Λυκούργο. Τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, εμπόδισαν την αποπεράτωση του προγράμματος.
- Το ιερό του Διός Υψίστου. Έγινε γνωστό το 1803 από ενεπίγραφα πλακίδια που βρέθηκαν στις ανασκαφές του λόρδου Aberdeen΄s κοντά στο βήμα της Πνύκας. Εχει διατηρηθεί το δάπεδο του παλαιού ιερού, οι κλίμακες και ένας αριθμός κογχών στον κάθετα λαξευμένο βράχο. Η μεγάλη ορθογώνια κόγχη, όπου ήταν τοποθετημένο το λατρευτικό άγαλμα του θεού, ανήκει προφανώς στην ρωμαϊκή περίοδο

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΝΥΚΑ

Η Πνύκα (αρχαία ελληνικά η Πνύξ, της Πνυκός ή Πυκνός) είναι η θέση - περιοχή όπου συγκαλούνταν η Εκκλησία του δήμου, δηλαδή η συνέλευση των Αθηναίων, στην Αρχαία Αθήνα, από τον 6ο αιώνα μέχρι το τέλος του 4ο αιώνα π.Χ.. Βρίσκεται στο μέσον της κατά διεύθυνση βορρά-νότου λοφοσειράς έναντι και δυτικά της Ακρόπολης και μεταξύ των ακραίων υψωμάτων, του λόφου Νυμφών (βόρειο άκρο) και λόφου Μουσών ή Φιλοπάππου (νότιο άκρο).^[1]

Από το αρχαίο βήμα του ιερού χώρου αυτού αγόρευσαν σπουδαίοι πολιτικοί, στρατηγοί και ρήτορες όπως ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Περικλής, ο Δημοσθένης, ο Αισχίνης αλλά και στη σύγχρονη εποχή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Όλος ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος της Πνύκας, στην αρχαιότητα, αποτελούσε επίσης σπουδαίο ιερό χώρο, που ήταν αφιερωμένος στον «Πατέρα ανδρών τε θεών», τον Δία, που θεωρούνταν μέγας προστάτης του αθηναϊκού πολιτεύματος. Για τον σκοπό αυτόν υπήρχε και ο μεγάλος Βωμός του Αγοραίου Διός. Επίσης ο ίδιος χώρος ήταν αφιερωμένος στον Δία τον Ύψιστον με απόδοση χαρακτήρα θεού θεραπευτή, όπως αποδεικνύουν τούτο οι λαξευμένες κόγχες, καθώς και άλλα λαξεύματα στο φυσικό βράχο, όπου και η αναφορά: Ιερό Διός Υψίστου.

Από το τέλος του 4ου αιώνα ο χώρος παρέμενε μόνο ιερός, αφού οι συνελεύσεις των Αθηναίων μεταφέρθηκαν στο Διονυσιακό θέατρο.

Ηλιοσκόπιο του Μέτωνα
Στην Πνύκα βρίσκονται τα θεμέλια του Ηλιοσκόπιου του Μέτωνα.^[5] Το ηλιοσκόπιο ήταν τετραγωνικός πύργος (4 x 4 μέτρα) που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αστρονόμοι για την παρατήρηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των άλλων ουρανίων σωμάτων. Με αυτές τις παρατηρήσεις ο αστρονόμος Μέτων ανακάλυψε την περιοδικότητα των 19 ετών με την οποία επαναλαμβάνονται οι φάσεις της Σελήνης στο ίδιο σημείο του Ουρανού. Η Σελήνη έχει πολύπλοκη κίνηση ως αποτέλεσμα των δυνάμεων βαρύτητας που της ασκεί η Γη, ο Ήλιος. Ο Κάλλιππος, λίγο αργότερα, ανακάλυψε την περιοδικότητα των 76 ετών του Ηλίου της Γης και της Σελήνης που περιγράφει ακριβέστερα την κίνηση της Σελήνης στον ουρανό από την περιοδικότητα των 19 ετών. Το ημερολόγιο του Μέτωνος χρησιμοποιείται στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Είναι αυτό που χρησιμοποιούν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί για το Πάσχα και έχει ομοιότητες με το ημερολόγιο των Κινέζων. Η μια διαγώνιος του Ηλιοσκοπίου συμπίπτει με την κατεύθυνση βορρά-νότου και η άλλη με ανατολή-δύση. Η τελευταία διχοτομεί την Πνύκα, ώστε η ανατολή του Ηλίου να γίνεται κατά τις ισημερίες στη διχοτόμο της Πνύκας, που είναι και διαγώνιος του Ηλιοσκοπείου.

ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Θεμελιώθηκε στις 28 Ιουνίου του 1842. Εμπνευστής του ήταν ο Μακεδόνας αστρονόμος και καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γεώργιος Βούρης. Ο Γεώργιος Βούρης έπεισε τον Γεώργιο Σίνα να χρηματοδοτήσει την ανέγερση του αστεροσκοπείου Αθηνών^[1]. Την ημέρα, μάλιστα, των εγκαινίων συνέπεσε και έκλειψη ηλίου που περιέγραψε ο Δανός ιστορικός και γεωγράφος A. L. Koppen. Το αρχικό κτίριο του πρώτου αυτού ελληνικού ερευνητικού ιδρύματος ήταν προσανατολισμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και χτίστηκε με βάση τα σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν στο Λόφο των Νυμφών, έναν από τους επτά λόφους που δεσπόζουν στην πόλη των Αθηνών. Ήταν δωρεά του Βορειοηπειρώτη τραπεζίτη βαρώνου Γεωργίου Σίνα και η κατασκευή του περατώθηκε το 1846 με συνολικό κόστος 500.000 δραχμών.

Ο πρώτος διευθυντής

Πρώτος Διευθυντής, ήταν και ο εμπνευστής του, καθηγητής Γεώργιος Βούρης, από το 1846 έως το 1855. Στη θητεία του Γ. Βούρη το αστεροσκοπείο εξοπλίστηκε με όργανα από την Αυστρία και εκπονήθηκαν οι πρώτες αστρονομικές μελέτες, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν αδημοσίευτες. Ο καθορισμός των γεωγραφικών συντεταγμένων του Αστεροσκοπείου Αθηνών, εκείνη την εποχή, αποτελεί ακόμα και σήμερα τη βάση της χαρτογράφησης της Ελλάδος. ^[2]

Τα μετέπειτα στελέχη

Τον Γεώργιο Βούρη διαδέχτηκε ο Ιωάννης Παπαδάκης έως το 1858. H οικογένεια Σίνα εξόπλισε και συντήρησε το Ίδρυμα μέχρι το 1884 που το ανέλαβε το Κράτος. Ο γιος του Γεωργίου Σίνα, Σίμων, διόρισε το 1858 ως διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών τον Γερμανό αστρονόμο Ιούλιο Σμιτ ο οποίος υπηρέτησε στη θέση αυτή επί 26 χρόνια. Στην διάρκεια της θητείας του πραγματοποίησε πλήθος αστρονομικών, μετεωρολογικών και γεωφυσικών παρατηρήσεων. Κατασκεύασε, μάλιστα, κι έναν σπουδαίο τοπογραφικό χάρτη της Σελήνης ο οποίος περιέχει 30.000 κρατήρες και αναφέρεται στο βιβλίο του Ιούλιου Βερν «Γύρω από τη Σελήνη».

Με τον θάνατό του, και λόγω της οικονομικής κατάστασης, οι εργασίες του αστεροσκοπείου μέχρι την δεκαετία του 1890 ήταν δύσκολες, σε αυτό το διάστημα εργαζόταν ο Δημήτριος Κοκκίδης. Μετέπειτα την διεύθυνσή του ανέλαβε ένας άλλος αξιόλογος αστρονόμος ο Δημήτριος Αιγινήτης (1864-1932) τον οποίο μετακάλεσε από το Παρίσι η κυβέρνηση Δηλιγιάννη.

Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΕΡΤ ΣΤΟΥΝΤΙΟ Ε' 09/03/2017 και μια συνέντευξη στον Αντώνη Μποσκοϊτη.

Φίλες και Φίλοι καλησπέρα, χθες βράδυ είχα την τύχη να παρευρεθώ στη συναυλία που έγινε στη μνήμη της Δόμνας Σαμίου στο στούντιο ε' της ΕΡΤ,  ήταν μια βραδιά με υπέροχους καλλιτέχνες που είχαν μαθητεύσει κοντά στην αείμνηστη Δόμνα Σαμίου. Για δυο ώρες ακούσαμε καταπληκτικές-μελωδικές φωνές και απολαύσαμε τους σολίστες μουσικούς. Ήταν μαζί μου η Δολέντσια, η Φυλαχτή, και ο τεράστιος κ. Βάϊος-Όλυμπος. Μετά τη συναυλία  επισκεφθήκαμε στην Παιανία το μεζεδοπωλείο του Αποστόλη για μια

μπυρίτσα, έτσι μας είχε πει ο τεράστιος κ. Βάϊος-Όλυμπος. Για πρώτη φορά είδα η μια μπυρίτσα να συνοδεύεται και από 10 πιάτα με μεζέδες.  ΥΓ Αν καμια φορά βγείτε με τον κ. Βάϊο-Όλυμπο και σας πει να πάτε για μία μπυρίτσα καλό θα είναι να έχετε στο μυαλό σας και τα 10 πιάτα του Αποστόλη. Απόστολε συγχαρητήρια για τα μεζεδάκια σου και κυρίως για την ψυχική σου δύναμη. ΟΙ φωτογραφίες είναι από την συναυλία. Σας χαιρετώ ο Πεπέ.

Δόμνα Σαμίου: «Δεν υπάρχουν βρώμικες λέξεις, μόνο βρώμικα μυαλά- γνωστό αυτό. Μια συναρπαστική συζήτηση του Αντώνη Μποσκοϊτη με την παθιασμένη

ερευνήτρια του δημοτικού μας τραγουδιού.

Πηγή: www.lifo.gr

Δεν θα ξεχάσω την ημέρα που χτύπησα το κουδούνι της Δόμνας Σαμίου στην οδό Κουκλουτζά στη Νέα Σμύρνη. Ήταν καλοκαίρι του 2002. Μου άνοιξε η ίδια, φορώντας λευκό πουκάμισο και τζιν παντελόνι, εξαιρετικά νεανική δηλαδή για την προχωρημένη ηλικία της. Εγώ τότε δεν είχα καμία σχέση με την ελληνική δημοτική μουσική, μπορώ να μπω ότι τη σνόμπαρα κιόλας, χαμένος στα ηλεκτρικά ροκ ακούσματα μου. Την ήθελα πολύ, όμως, μία συζήτηση μ' αυτή τη γυναίκα, καθώς είχα θαυμάσει μερικά χρόνια πριν την έκδοση των οργιαστικών ''Αποκριάτικων'' από την ίδια: ''Το μουνί το λένε Γιώτα''΄, ''Ένα μουνί στην κερασιά'', ''Ένα μουνί παινεύτηκε'' και το ''Σαράντα μ'νιά μι κύκλουσαν'' -

παντού το ''μουνί'', το γυναικείο αιδείο ως πηγή εμφορούμενου χαβαλέ και εντελώς σουρεαλιστικών καταστάσεων, συνδεδεμένων άμεσα με τον Αριστοφάνη και τη σεξουαλική ελευθεριότητα της αρχαίας Ελλάδας. Έτσι, μολονότι η κουβέντα μας θα γινόταν με αφορμή έναν άλλο δίσκο της, τα τραγούδια ''Της κυρα - Θάλασσας'', η μακαρίτισσα δέχτηκε πρόθυμα να συνομιλήσουμε για ''Τα Αποκριάτικα'', όπως και για πολλά ακόμη θέματα. Ένα μικρό μέρος της συνέντευξης δημοσιεύθηκε στο τεύχος 353 του περιοδικού ''ΗΧΟΣ + HI-FI'' (Αύγουστος 2002), σήμερα όμως δημοσιεύεται ολόκληρη και χωρίς περικοπές, για πρώτη φορά στο διαδίκτυο. Έκτοτε και για όσα χρόνια κι αν περάσουν, έχοντας αφήσει πίσω μου προ πολλού τα μασκαρέματα και τα ανάλογα πάρτι, οι Απόκριες θά'ναι ταυτισμένες μέσα μου με τη Δόμνα Σαμίου, αυτή την Οσία

της ελληνικής μουσικής, όπως και με τα ανατρεπτικά ''Αποκριάτικα'' της. 

―Κυρία Σαμίου, μου λέγατε πριν πως θεωρείτε τον εαυτό σας εισηγήτρια των λεγόμενων ethnic μουσικών φεστιβάλ. Φυσικά. Ξεκίνησα δίπλα στον Δάσκαλο, τον Σίμωνα Καρρά, πολύ πριν ο Πέτρος Γαβριηλίδης μάς μάθει ότι υπάρχουν κι άλλες μουσικές πέρα απ' τις αγγλοσαξονικές. 

―Ποιος είναι ο Πέτρος Γαβριηλίδης; Ο Πίτερ Γκάμπριελ, ντε! (γέλια) 

―Αληθεύει πως το έναυσμα για να ασχοληθείτε με την παραδοσιακή μουσική ήταν ένα άσχημο περιστατικό, μια πυρκαγιά; 

Παραμονή Χριστουγέννων του 1944, ένας όλμος που έπεσε από την Εθνοφρουρά στο Λυκαβηττό εναντίον των κομμουνιστών, έγινε αιτία να καταστραφεί ολόκληρη η

γειτονιά μου και η παράγκα που μέναμε στην Καισαριανή. Εκείνη τη χρονιά έχασα και την αδερφή μου, 20 ετών από φυματίωση, ο πατέρας μου είχε πεθάνει το '41 μεσ' στην πείνα κι έτσι μείναμε εγώ κι η μάνα μου. Με το να τρέχω στο τότε Υπουργείο Πρόνοιας για κάποιο επίδομα, μέναμε και εργαζόμασταν κοντά σε μια εύπορη οικογένεια στο Κολωνάκι, της κυρίας Ζάνου - ζει ακόμα, να την έχει ο Θεός καλά! Η γυναίκα αυτή, από το '41 με είχε ακούσει να ψέλνω στην ταπεινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, μίλησε του γαμπρού της, που ήταν φίλος του Σίμωνα Καρρά, αυτός με πήγε στον Δάσκαλο κι έτσι ξεκίνησα τις μουσικές σπουδές. Τρομερές συγκυρίες..!

 ―Στη δισκογραφία ωστόσο μπήκατε πολύ αργότερα.  

Πράγματι, αυτό έγινε πολύ αργά. Στις 31 Αυγούστου του 1954 προσλήφθηκα στο ΕΙΡ με προϊστάμενο τον Δάσκαλο,

όπου έκανα πρόγραμμα στο τμήμα παραδοσιακής μουσικής με δίσκους 78 στροφών. Μεταξύ των υποχρεώσεων μου, μετά από επιτροπή ακροάσεως που πέρασα, ήταν και ο ορισμός ημερομηνιών για ηχογραφήσεις μιας σειράς ανθρώπων, οι οποίοι έρχονταν στην Αθήνα για να έχουν βήμα στο ραδιόφωνο: Ο Χαλκιάς, ο Αηδονίδης, οι Κονιτοπουλαίοι από τη Νάξο κ.α. Μια άλλη υποχρέωση μου ήταν να κρατώ τα πρακτικά, όταν οι δισκογραφικές εταιρείες μάς έστελναν 45άρια υποτιθέμενης δημοτικής μουσικής, τα οποία και απορρίπταμε. Βλέπετε, από τότε εχθρευόμουν την παραποίηση του δημοτικού τραγουδιού...Σιγά - σιγά ανέλαβα την επιμέλεια σε δίσκους των προαναφερθέντων «σωστών» καλλιτεχνών, ώσπου στα μέσα του '60 αγόρασα ένα Ucher μαγνητόφωνο, το έπαιρνα στον ώμο και όργωνα την

Ελλάδα, αρχίζοντας τις δικές μου καταγραφές. 

―Μιλήστε μου για τον Διονύση Σαββόπουλο. Συχνά αναφέρεστε σ' αυτόν σαν τον «σταθμό» στη ζωή σας. 

Μα, έτσι είναι! Ηχογραφούσα τον Αηδονίδη σε μια δική μου δουλειά, όταν ήρθε ο Σαββόπουλος από τη Μακεδονία για να τον ακούσει ο Πατσιφάς. Μας εντυπωσίασε όλους τότε με τα αλληγορικά του τραγούδια. Ο Διονύσης εκτιμούσε πολύ αυτό που έκανα κι έτσι, όταν έπαιζε στο ''Ροντέο'' το '70 - '71, το ''κρυφό σχολειό'' των φοιτητών, με κάλεσε να πάω να τραγουδήσω. Σημειωτέον, την ίδια περίοδο που για δεύτερη φορά κάηκε το σπίτι μου, πρωτοτραγούδησα μπροστά σε κοινό για τρεις συνεχόμενες Πέμπτες.

-Φαίνεται πως όταν άναβε φωτιά στη ζωή σας, κάτι καλό θα γινότανε. 

Τό 'χα σκεφτεί κι εγώ αυτό. Σαν το ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα. 

―Ή σαν το φοίνικα μέσα από τις στάχτες καλύτερα. Συνεχίστε, όμως, μη σας διακόπτω...  

Βλέπω λοιπόν στο «Ροντέο» επαναστατημένα νιάτα και τη Μαρίζα Κωχ να τραγουδά «Γιάννη μου, το μαντίλι σου» ξεσηκώνοντας το κοινό. Δεν το πίστευα, διότι νόμιζα πως τα νέα παιδιά ούτε ν' ακούσουν δεν ήθελαν για δημοτικό τραγούδι! Με προτροπή του Διονύση, παίρνω τον Χαλκιά στο κλαρίνο, τον Στεφανίδη στο κανονάκι κι άλλους μουσικούς και κάνουμε ένα πρόγραμμα με ηπειρώτικα μοιρολόγια, ριζίτικα, την ''Τρυγόνα''...Νεκρική σιγή παντού κι έπειτα ένα ασταμάτητο χειροκρότημα! 

―Ως γνωστόν, κάθε χουντικό διάγγελμα της εποχής, συνοδευόταν από τα «Παιδιά της Σαμαρίνας». Η δική σας κατάθεση είχε επαναστατικό χαρακτήρα ή περισσότερο αποσκοπούσε στη γνωριμία της νεολαίας με την παράδοση; 

Και τα δύο, νομίζω. Την εποχή εκείνη ο Διονύσης, η Κωχ και ο Γκαϊφύλλιας ήταν νέα παιδιά κι αυτοί και θεωρούσαν πως έκαναν τη δική τους επανάσταση, παίζοντας ροκ με δημοτικό τραγούδι. Μέχρι ένα σημείο πιστεύω ότι το πέτυχαν, αν και ο Διονύσης ήταν άλλο πράγμα κατά τη γνώμη μου. Εγώ θεωρούσα ότι επανάσταση γίνεται ακούγοντας το δημοτικό τραγούδι ατόφιο, όπως το κληρονομήσαμε, χωρίς προσμίξεις. Επομένως, όταν γινόντουσαν γελοίες φιέστες με τσάμικα, ήταν ότι καλύτερο για τους νέους να το εισπράττουν από τους ''σωστούς'' καλλιτέχνες του.

Το ροκ, όμως, τότε ήταν μια μορφή διαμαρτυρίας σε διεθνές επίπεδο από μόνο του. Ναι, αλλά το δημοτικό τραγούδι δεν έφταιγε σε τίποτα. 

―Μην το λέτε. Θα μπορούσα να σας απαριθμήσω δεκάδες ροκ συγκροτήματα που διασκεύασαν παραδοσιακά τραγούδια των χωρών τους.  

Κοιτάξτε, ήθελα να πω ότι εγώ τότε ήμουν μεγαλύτερη ηλικιακά και είχα ήδη γυρίσει ανά την Ελλάδα, καταγράφοντας δημοτικά τραγούδια από χείλη απλών λαϊκών ανθρώπων, που πολλοί απ' αυτούς είχαν περάσει τα 90 τους χρόνια. Καταλαβαίνετε πόσο πίσω πάμε. Η γοητεία της επαφής με έναν τέτοιο μουσικό προφορικό πλούτο δεν υπολογίζεται, ούτε συγκρίνεται με κανένα μοντέρνο μουσικό κίνημα. 

―Κατανοητό. Η συνεύρεση σας με τον Μάνο Χατζιδάκι είναι άλλο ένα σημαντικό κεφάλαιο. 

Α, βέβαια. Μου τηλεφωνεί η Βίκυ Γαλάτου και μου λέει ότι «ο κύριος Χατζιδάκις μόλις έχει φτιάξει τον Σείριο, προωθώντας διαφορετικά είδη ελληνικής μουσικής και θέλει να συνεργαστείτε». Έτσι κι έγινε, κυκλοφόρησα έναν ολόκληρο δίσκο στον Σείριο με δημοτικά τραγούδια - διαμάντια. Υποψιάζομαι, όμως, πως ο Χατζιδάκις έφτασε σε μένα μέσω του «πνευματικού» του, του Νίκου Γκάτσου, ο οποίος ανήκε στην παρέα των διανοουμένων του Πατσιφά και με είχε ακούσει να τραγουδάω, πολύ πριν ασχοληθώ επαγγελματικά με το δημοτικό τραγούδι σαν ερμηνεύτρια. 

―Πότε ιδρύθηκε ο Σύλλογος σας, απ' τον οποίο κυκλοφορούν σήμερα τα ''Της Κυρα - Θάλασσας''; 

Φτιάχτηκε το 1981 με τις δικές μου καταγραφές από τον Πόντο ως την Κύπρο. Είχαμε κάνει μια άιτηση στο Υπουργείο Πολιτισμού, επί Μελίνας, με τρία βασικά άρθρα στο καταστατικό: Το κάλεσμα ξένων παραδοσιακών μουσικών σχημάτων - αυτό που κάνει σήμερα η ΕΟΚ -, τη δημιουργία σχολής δημοτικής μουσικής και την κυκλοφορία σε δίσκους δημοτικών τραγουδιών. Απ' όλα αυτά, το τρίτο μόνο εφαρμόστηκε. Μας έδιναν 250.000 δραχμές ετησίως και μια φορά, επί υπουργίας Μικρούτσικου, ο υπάλληλος του Υπουργείου σχεδόν μας έδιωξε, λέγοντας ''Δεν έχουμε λεφτά''...Μέχρι σήμερα, ιδίοις εξόδοις κυκλοφόρησα ''Τα Αποκριάτικα'', ''Της Ξενιτιάς'', την ''Κανελλόριζα'', ''Τα Πασχαλιάτικα'', το live από το Μέγαρο Μουσικής, τη ''Μεγάλη Τρίτη'' και τώρα ''Της Κυρα - Θάλασσας''. 

―Και πώς τα βγάζετε πέρα από οικονομικής άποψης;  

Η αναζήτηση χορηγών, υποθέτω, θα σας απασχολεί στη δουλειά σας. Όπως στα ''Πασχαλιάτικα'', μεσολάβησε ο Λάκης Λαζόπουλος και μπήκε χορηγός ο κύριος Μαρινόπουλος, έτσι και σ' αυτό το διπλό CD χορηγός μπήκε ο Γιάννης Λύρας, ο Πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών. Τον είχα βοηθήσει κάποτε κι έτσι, σαν ευγνωμοσύνη, μου έκανε δώρο μια χορηγία. Και τι χορηγία, εφόσον το κόστος ξεπέρασε τα 20 εκατομμύρια! Αλλά και γι' αυτόν, που είναι καραβοκύρης και λάτρης της ελληνικής μουσικής, τα τραγούδια «Της Κυρα - Θάλασσας» ήταν, πιστεύω, το καλύτερο δώρο! ―Ας αφήσουμε τα «Της κυρα - Θάλασσας» κι ας πάμε στα «Αποκριάτικα». Ξέρετε ότι ισοδυναμεί με αναρχική πράξη η έκδοση ενός τέτοιου δίσκου; Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι η επίσημη Εκκλησία κυνήγησε τα τραγούδια αυτά ως άσεμνα και απρεπή για τα χρηστά ήθη. Ήταν χρέος μου να τα καταγράψω, όπως κατέγραψα όλα τα άλλα δημοτικά τραγούδια μέχρι σήμερα

―Δεν περιμένατε να αντιμετωπίσετε προβλήματα, εσείς που φαντάζομαι ότι έχετε έντονη θρησκευτική συνείδηση;  

Δεν υπάρχουν βρώμικες λέξεις, μόνο βρώμικα μυαλά, γνωστό αυτό. Το ότι είμαι χριστιανή, με το δικό μου τρόπο - θα μου επιτρέψετε-, δε σημαίνει ότι πετάω στον Καιάδα τέτοια τραγούδια ασύλληπτης φαντασίας και διονυσιακής εξωστρέφειας. Κάθε άλλο. Έκανα μεγάλο κόπο για να τα μαζέψω και κάθε φορά εντυπωσιαζόμουν με τον πλούτο των εικόνων τους και την έμπνευση του ανώνυμου δημιουργού. Ή, μάλλον, των ανώνυμων δημιουργών, αφού η προφορική παράδοση μεταλλάσσεται μέσα στους αιώνες

-Στο ένθετο της έκδοσης, η μουσικολόγος Μιράντα Τερζοπούλου αναφέρεται στην κυρίαρχη θρησκεία που εξοβελίζει κατά κανόνα στον περιθωριακό, αλλά παντοδύναμο χώρο της μαγείας, ότι δεν μπορεί να ιδιοποιηθεί... 

Συμφωνώ. Ιστορικά, αν το δούμε επί του θέματος, το βέβηλο, το ανίερο και το άσεμνο αποτελούσαν πτυχές του λαϊκού μας πολιτισμού, που ελάχιστα είχαν ανιχνευθεί, αφού επί δεκαετίες, ίσως και αιώνες, η αστική ηθική και η συντηρητική νοοτροπία των συλλόγων, τις αποσιωπούσαν συνειδητά. Σίγουρα, σε εποχές βυζαντινού σκοταδισμού, ενδεχομένως τα τραγούδια αυτά να θεωρούνταν προϊόντα μαγείας και ακατονόμαστων σατανικών πράξεων. 

―Σατανικές πράξεις δεν ήταν σίγουρα, αλλά πως βλέπετε όλη αυτή την «αυτονόμηση» των γεννητικών οργάνων από το ανθρώπινο σώμα;  

Τα «μουνιά» και οι «πούτσες» δίνουν και παίρνουν ως αυθύπαρκτες οντότητες. Από την Ελασσόνα ως την Καστοριά κι από την Κοζάνη ως την Κάρπαθο, η όλη δράση των γεννητικών οργάνων αναδεικνύει την αιώνια πάλη των δύο φύλων και ωθεί τον άνθρωπο στη χαρά της σαρκικής ηδονής. 

―Η απόλυτη σύγκρουση με την Εκκλησία που μοιάζει να μισεί το ανθρώπινο σώμα.

 Γι' αυτό ακριβώς ουδέποτε οι εκκλησιαστικοί κύκλοι είδαν με καλό μάτι τα συγκεκριμένα λαϊκά άσματα. Παράβλεψαν, έτσι, πως τέτοια τραγούδια είναι οι πιο κατάλληλες πηγές για να κατανοήσουμε κοινωνιολογικά την ενίοτε υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας σε έναν ανδροκρατούμενο πολιτισμό, καθώς και τις προκαταλήψεις για την απόκρυφη ερωτική επιθυμία της γυναίκας

-Χαίρομαι να τα ακούω αυτά από σας, κυρία Σαμίου. Ήμουν βέβαιος δηλαδή ότι θα τα άκουγα.  

Πάρτε για παράδειγμα το τραγούδι «Νά 'μουν νύ- μωρέ νά 'μουν νυ- νά 'μουν νύχτα στο γυαλό, ν 'ανάψω λύ- μωρέ ν' ανάψω λύ- ν' ανάψω λύχνο για να δω» (το τραγουδάει). Οι λέξεις γίνονται ήχοι μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν τον γονιμικό σκοπό της Αποκριάς, αλλά και το απαιτούμενο σεξουαλικό κλίμα. 

―Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί από αρχαιοτάτων χρόνων, ό,τι αφορούσε το σεξ και την ανθρώπινη ηδονή, θά 'πρεπε να λέγεται υπαινικτικά και ενοχοποιημένα. Τι λέτε εσείς γι' αυτό;  

Ακριβώς επειδή συνέβαινε και συμβαίνει αυτό που λέτε, οι δημιουργοί, ο απλός λαός, επιστράτευσαν το χιούμορ για να γελοιοποιήσουν τα ταμπού μέσα από τολμηρά αστεία. Και, ξέρετε, εκείνοι που υπέφεραν από την ενοχοποίηση του σεξ δεν ήταν οι κοσμικοί, αλλά κάποιες συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες: Οι χήρες, οι παπαδιές, οι καλόγεροι κι οι καλογριές. Ηθελημένα παρουσιάζονται μέσα από τα τραγούδια αυτά ως σεξουαλικά παμφάγοι (γέλια), οι γυναίκες κυρίως, εκεί που οι άντρες συχνά επιβεβαίωναν την εξουσία πάνω στη γυναικεία σεξουαλικότητα. 

―Με έχετε καλύψει, πιστεύω. Θα σας πω κάτι άλλο τώρα: Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων δημόσια σας κατηγόρησε ότι αφαιμάξατε τον ερωτισμό από το δημοτικό τραγούδι. Γιατί; Δεν του άρεσε μήπως ο τρόπος ερμηνείας σας;  

Δεν ξέρω πως αντιλαμβάνεται ο κύριος αυτός τον ερωτισμό στην παράδοση, αλλά ούτε και μένα μου αρέσουν αυτά που κάνει. Υπάρχω ακόμη ως ερωτικός άνθρωπος στην ηλικία αυτή και έτσι αντιλαμβάνομαι και τον τρόπο που αποδίδω ένα παραδοσιακό ερωτικό τραγούδι. Ίσως αν τον είχα απέναντι μου να μου εξηγούσε και θα του απαντούσα καλύτερα του ιδίου απ' ότι εσάς. Καλώς μου το θυμήσατε, όμως, για να μου δώσετε αφορμή να πω ότι πολεμήθηκα και πολεμιέμαι ακόμα. 

―Υπάρχουν και μουσικοί, ξέρετε, που υποστηρίζουν ότι πολεμήθηκαν από σας, ακριβώς γι' αυτό που λέγαμε στην αρχή, για την παραποίηση του δημοτικού τραγουδιού. 

Εγώ αισθάνομαι δικαιωμένη, γιατί με τον ερχομό του μπουζουκιού, το δημοτικό κόντεψε να αφανιστεί. Η έγνοια μας ήταν με τον Δάσκαλο πώς θα το σώσουμε. Δούλεψα μόνο και μόνο για τα νέα παιδιά. Κακά τα ψέματα, όμως, οι περισσότερες προσωπικές προσεγγίσεις του καθενός, ηλεκτρικές, ηλεκτρονικές κλπ. που ακούω σήμερα είναι κατασκευές, καμία σχέση δεν έχουν με την παράδοση. Ας τελειώσουμε λοιπόν αυτή την κουβέντα με μια προτροπή προς όλους τους «πειραματιζόμενους»: Αφήστε ήσυχο το δημοτικό τραγούδι, την εποχή που γραφόταν δεν υπήρχε καν ηλεκτρικό ρεύμα! ―Κυρία Σαμίου, σας ευχαριστώ και θα σας ήμουν υπόχρεος αν σας περίσσευε ένα αντίτυπο με ''Τα Αποκριάτικα''. Μου περισσεύει και πάω να σ' το φέρω αμέσως να σου γράψω και αφιέρωση! Πηγή: www.lifo.gr

Επιμέλεια ανάρτησης ο Επικούρειος Πέπος.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ-ΑΡΜΟΝΙΑ ΠΑΠΠΑ μια νέα μούσα στα χάλκινα ανατέλλει στο Κορωπί.

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί μουσικόφιλοι και συνχαλκινοερωτευμένοι σας καλησπερίζω. Όταν πριν λίγες μέρες η Αγγελική-Αρμονία με προσκάλεσε να παρακολουθήσω στο Μέγαρο Μουσικής την συναυλία με τα χάλκινα σε συνεργασία με την Κ.Ο.Α. δεν φανταζόμουν πως θα ζούσα αυτή την πανδαισία των ηχοχρωμάτων, την μαγεία των φωνών, και την δεξιοτεχνία έκφρασης τόσων πολλών καλλιτεχνών που ξεκίναγε από παιδάκια των 5; ετών και έφθανε μέχρι και τα 60. Πρώτη φορά αντίκριζα στη σκηνή περίπου 50 άτομα με χάλκινα, 
Τρομπέτες – για υψηλές φωνές 
Κόρνα – για μεσαίες ή χαμηλές φωνές 
Τρομπόνια – για χαμηλές φωνές 
Τούμπα – για χαμηλές φωνές, 
όσοι από σας δεν έχετε παρακολουθήσει κάποια συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με τα χάλκινα βάλτε το

στο πρόγραμμά σας και είστε σίγουροι πως θα ζήσετε μια μαγική βραδιά. Ειδικότερα όταν στη σκηνή παρουσιάστηκε ο δάσκαλος πολλών από τους μουσικούς, και με το μουσικό πριόνι!! συνόδευσε τα χάλκινα έγινε ο χαμός. Πολλά συγχαρητήρια ανήκουν στην δασκάλα των 10 περίπου μικρών ταλέντων που με την παρουσία τους και τα όργανά τους ομόρφυναν περαιτέρω τη μαγική βραδιά, το όνομα της δασκάλας είναι Αγγελική-Αρμονία Παππά. Τελικά γίνονται πολύ όμορφα πράγματα γύρω μας, απλά εμείς δεν τα παίρνουμε είδηση. Μιας και αναφέρθηκα στα τόσα όμορφα που γίνονται θα σας γνωστοποιήσω πως αυτή την Πέμπτη στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στην οδό Μεσογείων στις 20.00 το βράδυ θα γίνει μια καταπληκτική συναυλία στη μνήμη της Δόμνας Σαμίου μ' ένα φοβερό επιτελείο παραδοσιακών καλλιτεχνών. Η είσοδος είναι ελεύθερη, η συναυλία θα γίνει σε κάποιο στούντιο της ΕΡΤ και όσοι από σας επιθυμείτε να την παρακολουθήσετε τηλεφωνήστε στο 210 6013169 στην κ. Γκίνζου για να κάνετε κράτηση. Ποιο κάτω σας παρουσιάζω το χθεσινό πρόγραμμα.

Μία συναυλία «πολύχρωμη» και εορταστική αλλά και μία «γέφυρα» γνωριμίας και συνεργασίας των παλαιότερων και των νεότερων μουσικών είναι η εκδήλωση που διοργανώνει τη Δευτέρα 6 Μαρτίου (20.30) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Σύνολο Χάλκινων Πνευστών και Κρουστών «Metallon» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, σε συνεργασία με το Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» με τη συμμετοχή της Χορωδίας Pop Gospel του ωδείου.

Περισσότεροι από 50 μουσικοί θα βρεθούν επί σκηνής για να γιορτάσουν τα μουσικά επιτεύγματα των εργαστηρίων που πραγματοποιεί το Σύνολο «Metallon», σε συνεργασία με το Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» για πέμπτη συνεχή χρονιά. Στόχος των εργαστηρίων, που ξεκίνησαν το 2012, είναι η γνωριμία σπουδαστών κάθε ηλικίας με το ρεπερτόριο και τις «συνθήκες» μιας συμφωνικής ορχήστρας και η προσφορά μίας πολύτιμης εμπειρίας συνεργασίας και συμμετοχικής προετοιμασίας.

Τα αποτελέσματα των εργαστηρίων θα έχει λοιπόν τη δυνατότητα να απολαύσει το κοινό της εκδήλωσης, αφού καθηγητές και σπουδαστές θα συμπράξουν ερμηνεύοντας έργα των Παύλου Καρέρ, J. P. Sousa, H. Purcell, H. Mancini, σε διασκευές για χάλκινα πνευστά.

Την έναρξη της γιορτής θα κηρύξει με τον μουσικό τρόπο που ξέρει το Σύνολο «Metallon». Θα ακολουθήσει η κοινή του εμφάνιση με τη Χορωδία Pop Gospel του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας» που σε διδασκαλία και διεύθυνση Μαρίνας Σάττι και με τη συνοδεία στο πιάνο του Μιχάλη Παπαπέτρου θα ερμηνεύσει δημοφιλέστατα γκόσπελ και αποσπάσματα από musicals.

Αμέσως μετά θα βραβευτούν έξι παλαιότεροι μουσικοί των χάλκινων πνευστών, δάσκαλοι, συμπαραστάτες και εμπνευστές των σημερινών καθηγητών των εργαστηρίων, ως επισήμανση αυτής της σπουδαίας καλλιτεχνικής «σκυτάλης» της διδασκαλίας και της συνεργασίας των γενεών, χωρίς την οποία  καμία τέχνη δεν μπορεί να εξελιχθεί.

Και μετά τους παλαιότερους το μέλλον: η εκδήλωση θα κλείσει με την κοινή συναυλία καθηγητών και μαθητών…

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Έναρξη με το Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών «Metallon» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών

Η POP GOSPEL CHOIR του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας» ερμηνεύει τα τραγούδια: Hallelujah, Amazing grace, Seasons of love, End of the road (Boyz IΙ MEN),  Oh Happy Day (Sisters' act), I'm a Believer. Διδασκαλία/Διεύθυνση: Μαρίνα Σάττι. Στο πιάνο συνοδεύει ο Μιχάλης Παπαπέτρου.

Βράβευση παλαιότερων μουσικών

Συναυλία των σπουδαστών του Εργαστηρίου μαζί με το Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών «Metallon».

Metallon-Σύνολο Χάλκινων Πνευστών και Κρουστών της Κ.Ο.Α.:
Παναγιώτης Καίσαρης, τρομπέτα
Γιάννης Καραμπέτσος, τρομπέτα
Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.