Όταν τα μέλη της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου συνάντησαν την Loreena McKennitt... Απίστευτο κι όμως αληθινό.

Τόπος συνάντησης: Θέατρο Βράχων
Ημερομηνία: 29/6/09

Υπάρχει μια πολύ γνωστή ρήση που λέει πως όταν κάτι το θες πραγματικά πολύ τότε το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να γίνει αυτό πραγματικότητα! Πως αλλιώς θα μπορούσε να εξηγήσει κανείς αυτό που ζήσαμε το βράδυ της 29ης Ιουνίου στο θέατρο Βράχων;
Η αποστολή μας ήταν διπλή! Πρώτον, μετά από παράκληση της Loreena και των βοηθών της, δεχτήκαμε με μεγάλη χαρά και προθυμία να μοιράσουμε ειδικά φυλλάδια της Loreena κατά την είσοδο των ατόμων στον συναυλιακό χώρο, που καλούσαν τον κόσμο να εγγραφεί στην κοινότητα της Quinlan Road (Επίσημο site της Loreena McKennitt http://www.quinlanroad.com/) καθώς επίσης να τους ενημερώσει για νέο υλικό της Loreena που πρόκειται να κυκλοφορήσει τις προσεχείς ημέρες! Υλικό που σχετίζεται με την "Μεσογειακή Περιοδεία" που πραγματοποίησε αυτό το καλοκαίρι!
Δεύτερον και σημαντικότερο όλων, η συνάντηση που είχαμε κανονίσει με την Loreena McKennitt μετά το πέρας της συναυλίας. Μιας συναυλίας που μάγεψε και ταξίδεψε με τρόπο μοναδικό όλους όσους είχαν την τύχη να παρευρεθούν και να απολαύσουν την μοναδική καλλιτέχνιδα κάτω από τον έναστρο αττικό ουρανό! Καταπληκτικές ερμηνείες με μια φωνή αψεγάδιαστη και κρυστάλλινη, ο ήχος της άρπας από τα χέρια της Loreena αξέχαστος όπως και όλοι οι καταπληκτικοί μουσικοί που την συνοδεύανε! Όλα αυτά όμως πάνω στην σκηνή!
Για τα 20 από τα χιλιάδες άτομα που βρισκόντουσαν εκείνο το βράδυ στο Θέατρο Βράχων, η μεγαλύτερη στιγμή θα ερχόταν εκτός σκηνής, μετά το ολόθερμο και ενθουσιώδες χειροκρότημα του κόσμου και μετά την υπόσχεση της Loreena πως θα ξαναέρθει σύντομα, όταν οι μελωδίες θα σώπαιναν και όταν τα φώτα των προβολέων θα έσβηναν!
Είχε έρθει η ώρα λοιπόν! Κατευθυνθήκαμε προς τα καμαρίνια όπου όπως είχαμε συνεννοηθεί πριν την συναυλία με τον βοηθό της Mark και την Μαρίζα, θα μας περίμενε η Loreena! Με μεγάλη αγωνία και αμηχανία όπως μας ενημέρωσε ο Mark μιας και είχε έρθει η ώρα και για την ίδια να γνωρίσει από κοντά μέλη της ομάδας για την οποία διάβαζε και μάθαινε νέα τον τελευταίο καιρό μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που είχαμε!
Φτάσαμε στον τόπο συνάντησης και όλα ήταν τέλεια! Μόλις μας αντίκρισε, ένα τεράστιο χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπό της όπως και στα δικά μας! Αφού μας χαιρέτησε τον καθένα ξεχωριστά, δεν χρειάστηκαν παρά δευτερόλεπτα για να "σπάσει" ο πάγος και να φύγει κάθε ίχνος αμηχανίας και από τις δύο πλευρές! Πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν έχεις απέναντί σου μια γυναίκα τόσο οικεία, απλή, ευγενική και καλοσυνάτη με μια αύρα μοναδική! Μετά από ερωτήσεις και απαντήσεις τόσο από την ίδια όσο και από εμάς είχε έρθει η ώρα να της προσφέρουμε κάποια δώρα που είχαμε για αυτή! Μεταξύ των άλλων, μυρωδιές και γεύσεις από το χωριό μας Γοργογύρι όπως ρίγανη, τήλιο και χαμομήλι τα οποία μόλις τα μύρισε έβγαλε έναν αναστεναγμό ευχαρίστησης! Καθώς επίσης και ένα χειροποίητο πλεκτό από τα χέρια της Γιαγιάς Βασιλικής φτιαγμένο ειδικά για την Loreena, το οποίο μόλις το είδε και της εξηγήσαμε ποιος και γιατί το έφτιαξε ενθουσιάστηκε τόσο που το πήρε στα χέρια της με τόση στοργή λέγοντας μας πως θα το φυλάξει σαν τα μάτια της! Δεν θα μπορούσε να κάνει και αλλιώς βλέπετε… η γιαγιά είχε επιστρατεύσει όλη της την μαεστρία!!!
Δυστυχώς ο χρόνος όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις κύλησε σαν νερό!
Θα μπορούσαμε να κουβεντιάζουμε για ώρες, έπρεπε όμως να σεβαστούμε και τον υπόλοιπο κόσμο που περίμενε καρτερικά για ένα της αυτόγραφο όπως και την κούραση της μετά από διαδοχικά ταξίδια και συναυλίες!
Η συνάντηση αυτή έκλεισε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων! Ο δεσμός πλέον μεταξύ μας είναι ισχυρός και όπως η ίδια μας διαβεβαίωσε έχουν να γραφτούν ακόμη πολλά κεφάλαια στο βιβλίο "Loreena McKennitt – Λογοτεχνική Ομάδα Γοργογυρίου"!
Η συνέχεια επί της οθόνης και όχι μόνο!
Τέλος ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας την Stacey, τον Mark, την Μαρίζα και την Ελπίδα για την πολύτιμη βοήθειά τους! Να είναι πάντα καλά!
Σας χαιρετώ, με σεβασμό και εκτίμηση ο CEO της ΟΚΡΑ Επικούρειος Πέπος
ΥΓ. Τότε που η ΛΟΓ έγραφε ιστορία με χρυσά γράμματα.

Μια περιπέτεια συναισθημάτων και όχι μόνο!

Tοποθεσία: Αυλώνας
Ημερομηνία: 28.05.09
Η Λ.Ο.Γ. , μετά από πρόταση της κας. Βασιλικής Ντούνη, βρέθηκε στον Αυλώνα όπου επισκέφθηκε το 1ο Γυμνάσιο-Λύκειο για μια συνέντευξη της 13μελούς (ήταν παρών 9) δημιουργικής ομάδας που πήρε το πρώτο βραβείο μαθητικών αγώνων σύγχρονου χορού.
Θα θέλαμε καταρχάς να μας πείτε τα ονόματα των μελών της δημιουργικής ομάδας.
Βασίλης Γεωργαντάς, Μαρία Παπακωνσταντίνου, Άντζελα Μπαμπαλίου, Μαντά Α. , Ελένη Κυριακού, Μ. Θωμάς, Δουρής Αντώνης, Τούργελη Ν. , Μαρία Μαρουλή, Λένου Δήμητρα, Μαζιώτη Χ. , Δάβρη Αναστασία, Παπακωνσταντίνου Αναστασία.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ενταχθείτε σ’ αυτήν την ομάδα;

Μαρουλή Μαρία: Για να είμαστε ειλικρινείς στην αρχή δεν είχαμε καταλάβει περί τίνος πρόκειται, είχαμε κάνει και την περσινή χρονιά ένα χορευτικό με την κα. Ψαρρού αλλά το φετινό ήταν εντελώς διαφορετικό. Αρχικά νομίσαμε πως ήταν μια απλή χορογραφία, σιγά-σιγά όμως και με τη βοήθεια της κας. Ψαρρού συνειδητοποιήσαμε πως τα μηνύματα που έκρυβε ήταν πάρα πολλά. Αυτό μας τρόμαξε λίγο γιατί φοβηθήκαμε μήπως δεν καταφέρουμε να μεταδώσουμε τα μηνύματα της χορογραφίας. Για τα παιδιά που είχαμε λάβει μέρος στην προηγούμενη παράσταση και είχαμε συνεργαστεί με την κα. Ψαρρού ήταν δεδομένο πως η εμπειρία μας θα ήταν ξανά μοναδική, της είχαμε απόλυτη εμπιστοσύνη. Τα υπόλοιπα παιδιά που εντάχθηκαν στην ομάδα φέτος είχαν μεγάλο ζήλο και μεράκι και αυτό μας βοήθησε ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να νιώθουμε πως ήμασταν χρόνια μαζί. Γίναμε μια όμορφη παρέα. Όσο περνούσε ο καιρός και η κα. Ψαρρού μας αποκάλυπτε τι ακριβώς είχε στο μυαλό της και τι ζητούσε από μας ,τόσο μεγάλωνε ο ενθουσιασμός μας και ήμασταν πολύ χαρούμενοι για την ένταξή μας σ’ αυτό το εγχείρημα.

Αγγελική: Εμένα γενικά μ’ αρέσει ο χορός οπότε την ένταξή μου την θεωρούσα δεδομένη. Εγώ προσωπικώς είχα ένα κίνητρο επιπλέον γιατί αυτή θα ήταν η τελευταία μου συμμετοχή, λόγω του ότι είμαι Γ’ λυκείου. Ένας ακόμα λόγος ήταν πως από νωρίς κατάλαβα πως φέτος θα είναι μια πολύ ξεχωριστή χορογραφία.

Μαρία Παπακωνσταντίνου: Και σε μένα αρέσει ο χορός και γι’ αυτό θεώρησα πως ήταν ευκαιρία να συμμετέχω σ’ αυτήν την προσπάθεια. Ήταν μια πρόκληση για όλους μας, ναι μεν δεν είχαμε καταλάβει από την αρχή το τι ακριβώς είχε στο μυαλό της η δασκάλα μας, αλλά γι’ αυτό που ήμουν σίγουρη ήταν το πολύ όμορφο κλίμα της παρέας και το πρωτότυπο θέμα της χορογραφίας. Αυτά ήταν αρκετά για να με κάνουν να θέλω πάρα πολύ να συμμετέχω. Ευτυχώς που τελικώς ήμουν στις επιλογές της κας. Ψαρρού, γιατί θα πρέπει να σας πω πως περάσαμε από οντισιόν.
Αντώνης: Όσο παράξενο κι αν ακούγεται ο χορός μ’ άρεσε από μικρός, είχα δει το προηγούμενο χορευτικό που είχε κάνει η κα. Ψαρρού, είχα ενθουσιαστεί και αναρωτήθηκα, γιατί όχι κι εγώ; Όταν ανακοίνωσε πως ετοιμάζει μια καινούρια παράσταση, χωρίς δεύτερη σκέψη αποφάσισα να θέσω υποψηφιότητα. Όπως σας είπε και η Μαρία, έγινε η οντισιόν και έλαβα μέρος. Η κα. Ψαρρού με ενέκρινε και σύντομα κατάλαβα πως έπρεπε να δουλέψω σκληρά προκειμένου να γίνω ισότιμο μέλος. Όπως και τα άλλα παιδιά, στην αρχή ούτε κι εγώ μπόρεσα να καταλάβω το νόημα της χορογραφίας, πρόβα με την πρόβα όμως άρχισα να νιώθω πως κάτι εξαιρετικό μας καλούσε να παρουσιάσουμε η κα.Ψαρρού. Σιγά-σιγά η ομάδα άρχισε να λειτουργεί με το εμείς και όχι με το εγώ κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δώσουμε όλοι μας τον καλύτερό μας εαυτό.

Σε περιπτώσεις σαν την δική σας είθισται να ρωτάμε για την ψυχή της ομάδας. Θα θέλατε να μας πείτε το όνομα αυτής της ψυχής;
Αναστασία Παπακωνσταντίνου: Νομίζω πως όλα τα παιδιά συμφωνούν πως η ψυχή της ομάδας ήταν ο Θωμάς, ήταν αυτός που μας στήριζε και για να είμαι ειλικρινής, αυτό ήταν για όλους μας πολύ μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη. Παράλληλα ο Θωμάς με τον τρόπο του ήταν σαν να μας έλεγε πως τα όριά μας είναι ακόμα πιο πάνω.
Ελένη Κυριακού: Την ίδια γνώμη έχω κι εγώ για την ψυχή της ομάδας, ο Θωμάς ήταν μια ορχήστρα μόνος του, όταν νομίζαμε πως έχουμε φθάσει στα όριά μας ο Θωμάς ήταν εκεί μ’ έναν καλό λόγο, μ’ ένα αστείο, μ’ ένα βλέμμα, για να μας υπενθυμίσει την αποστολή μας. Επίσης, δεν φανταζόμουν πως μέσα από αυτή την συμμετοχή θα μάθαινα κι άλλα πολύ σημαντικά πράγματα: είναι πολύ περίεργο, ενώ νομίζουμε πως είμαστε άνθρωποι με ψυχική δύναμη, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πράγματα πολύ πιο δύσκολα από μας και τα καταφέρνουν σε πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις, πού ούτε οι ίδιοι τις είχαν φαντασθεί.
Αναστασία Δάβρη: Βλέπαμε τον Θωμά να προσπαθεί κι αναρωτιόμασταν, αν ο Θωμάς κάνει αυτή την προσπάθεια, τι πρέπει να κάνουμε εμείς; Και όλοι μαζί λέγαμε πάμε κι εμείς παιδιά πιο δυνατά. Το μόνο κακό που έχει ο Θωμάς είναι που είναι Ολυμπιακός!!!
Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στα άλλα παιδιά της ηλικίας μας;

Ελένη: Αν πραγματικά το θέλουνε μπορούν να συμμετάσχουν σε κάτι δημιουργικό και όχι απλά να περνούν την ώρα τους καλά, αλλά να νιώθουν ότι είναι χρήσιμοι στην κοινωνία και πως κάνουν κάτι ξεχωριστό.
Θωμάς: Δεν υπάρχουν εμπόδια γι’ αυτούς που έχουν θέληση.
Λένου Δήμητρα (Γαλανομάτα): Πιστεύω κι εγώ πως δεν υπάρχουν εμπόδια όταν υπάρχει θέληση και πως το στήριγμά μας είναι η ψυχή μας. Αν εμείς νιώθουμε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, τα εμπόδια καταργούνται.
Mr. Pepos: Θα μου επιτρέψετε να σας εξομολογηθώ κάτι. Έχω παρευρεθεί σε πολλές συνεντεύξεις της Λ.Ο.Γ. με πολύ σημαντικούς ανθρώπους όπως π.χ. ο κ. Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο οποίος είναι ένας ζωντανός θρύλος, αλλά τα συναισθήματα που με κατακλύζουν αυτή την στιγμή ακούγοντας αυτά που λέτε και κυρίως αυτά που βλέπω στο πρόσωπό σας είναι ανεπανάληπτα, είναι αδύνατον να μεταφερθούν και να αποτυπωθούν.
Κυρία Ψαρρού: Έχουμε ένα λάθος πρότυπο από την τηλεόραση πως ο χορός είναι μόνο για τα τέλεια σώματα και γενικώς για τους: ψηλές-ψηλούς, ωραίες-ωραίους. Αυτό είναι μεγάλο λάθος, όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε, όπως όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε στη χαρά της ζωής.
Αγγελική: Νομίζω πως το σημαντικότερο ήταν αυτό που καταφέραμε να βγάλουμε στη σκηνή, τον χορό που ο καθένας είχε στην καρδιά του. Άσχετα αν υπήρχαν τεχνικές ή όχι, άσχετα αν κάποιο παιδί δεν σήκωσε το χέρι του τόσο ψηλά όσο έπρεπε, καταφέραμε να βγάλουμε αυτό που αισθανόμασταν την πλέον κατάλληλη στιγμή. Πολλές φορές ένιωθα πως δεν χορεύαμε με τα σώματά μας, παρά με τις ψυχές μας, λες και είχαμε εξαϋλωθεί, νομίζω πως όλοι είχαμε κάνει την υπέρβαση. Ίσως αυτό να είδαν και οι κριτές και μας έδωσαν την πρώτη θέση, ίσως αυτό να είδαν και οι θεατές, γι’ αυτό εισπράξαμε πλουσιοπάροχα το χειροκρότημά τους, ίσως αυτό να είδαν και όλοι οι παρευρισκόμενοι, γι’ αυτό και είδαμε πολλά μάτια βουρκωμένα.
Θωμάς: Επίσης υπήρχε μια καταπληκτική χημεία μεταξύ μας, αυτό νομίζω τα λέει όλα, τις περισσότερες φορές επικοινωνούσαμε με τα μάτια.
Στην υπέροχη προσπάθεια που κάνατε, είχατε τη συμπαράσταση των δασκάλων σας και των συμμαθητών σας;

Αναστασία: Ναι είχαμε την συμπαράσταση όλων των συμμαθητών μας, των γονιών μας, των δασκάλων μας και της δημοτικής αρχής. Ο δήμαρχός μας, κ. Σύρμας Άγγελος, αγκάλιασε την προσπάθειά μας και βοήθησε πάρα πολύ. Τους ευχαριστούμε όλους και ειδικότερα τους συμμαθητές μας, για την ηθική και την τεχνική συμπαράσταση.
Ποια ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή που ζήσατε στη διάρκεια αυτής της προσπάθειας;
(Τη στιγμή που άρχισε η Αγγελική να μιλάει για την πιο συγκλονιστική στιγμή που έζησαν κατά την διάρκεια αυτής της προσπάθειας, βούρκωσαν τα μάτια όλων των παιδιών!!!Εκείνη η στιγμή για μας, Μίνα-Αρκά-Pepo, ήταν πράγματι η πιο συγκλονιστική).Η Αγγελική με βουρκωμένα μάτια προσπαθούσε να μας πει: Ακράδαντα πιστεύω, όπως άλλωστε και όλα τα παιδιά, πως η πιο συγκλονιστική στιγμή που ζήσαμε και που μας ένωσε πιο πολύ σαν ομάδα και μας έκανε να καταλάβουμε πόσο σημαντικός είναι ο ένας για τον άλλον, ήταν την ημέρα που ο Αντώνης λιποθύμησε μέσα στην τάξη, όλα τα παιδιά πάθαμε σοκ. Αυτό που νιώσαμε όταν είδαμε το ασθενοφόρο να παίρνει τον Αντώνη δεν μπορώ να σας το περιγράψω, είναι αδύνατον, ξαφνικά νιώσαμε πως υποχώρησε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας. Πάντα όταν θυμόμαστε εκείνες τις στιγμές κοιτάζουμε τον Αντώνη και δοξάζουμε τον Θεό που είναι καλά και είναι μαζί μας. Επιπροσθέτως να σας πω πως ο Αντώνης είναι και πολύ καλός αθλητής, έχει πάρει αρκετά μετάλλια.
Mr. Pepos: Πριν πάρει τον λόγο η Αγγελική είχαμε πει πως θα μίλαγε το κάθε παιδί ξεχωριστά για να μας πει ποια ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή. Δεν χρειάστηκε τελικά γιατί για όλα τα παιδιά η πιο συγκλονιστική στιγμή ήταν αυτή που περιέγραψε η Αγγελική με τον Αντώνη.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Γεωργαντάς Βασίλης: Όταν πρωταρχίσαμε το χορευτικό ήμασταν οι πιο πολλοί άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Στην πορεία δεθήκαμε πάρα πολύ. Μόνο και μόνο γι’ αυτό άξιζε που συμμετείχα σ΄ αυτή την ομάδα.
Μαρία Παπακωνσταντίνου: Όταν συνέβη το περιστατικό με τον Αντώνη η κα. Ψαρρού ήθελε να τα παρατήσει. Ο Θωμάς ήταν αυτός που την έπεισε να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια και τελικά δικαιώθηκε.
Άντζελα Μπαμπαλίου: Μετά το τέλος της παράστασης ο Θωμάς μίλησε ως είθισται στους κριτές και τους είπε πως εμείς για να φθάσουμε εδώ που φθάσαμε υπερβάλαμε πάρα πολλές φορές τους εαυτούς μας. Αυτή ήταν η αλήθεια.
Αναστασία Δάβρη: Συμφωνώ κι εγώ με αυτό που είπαν τα προηγούμενα παιδιά, πράγματι αυτό που έγινε ήταν εκ μέρους μας κατάθεση ψυχής και ελπίζω πως η κα. Ψαρρού θα μας οδηγήσει ξανά στην χώρα των ονείρων και επειδή αυτό που μετράει είναι οι εμπειρίες από το ταξίδι προς την Ιθάκη ελπίζω να συμμετέχω και του χρόνου.
Ελένη Κυριακού: Πριν οι κριτές αποφανθούν και μας δώσουν την πρώτη θέση εμείς ήμασταν τρισευτυχισμένοι σαν ομάδα γιατί είχαμε καταλάβει πως βγάλαμε τον καλύτερό μας εαυτό, είχαμε κάνει το καθήκον μας όσο καλύτερα μπορούσαμε. Αυτό μας ικανοποίησε όλους. Όταν δε, μας ανακήρυξαν και πρώτους πλέαμε σε πελάγη ευτυχίας.
Αναστασία Παπακωνσταντίνου: Όταν μας ανακοίνωσαν πως κερδίσαμε την πρώτη θέση δεν αντέξαμε και βάλαμε όλοι τα κλάματα, αγκαλιαζόμασταν και χοροπηδούσαμε. Είναι σημαντικό να βλέπεις οι κόποι σου ν’ αμείβονται.
Θωμάς: Η χορογραφία στην αρχή μου φάνηκε λίγο δύσκολη και αναρωτιόμουν αν θα μπορέσω να ανταποκριθώ, παρόλα αυτά όταν γνωρίστηκα με τα παιδιά είπα μέσα μου Θωμά πρέπει να προσπαθήσεις. Τα παιδιά υπερβάλουν όταν μιλάνε για μένα γιατί εγώ χωρίς την δική τους υπερπολύτιμη συμπαράσταση δεν θα είχα καταφέρει τίποτα. Τους ευχαριστώ όλους και ιδιαίτερα την κα. Ψαρρού που μου έδωσε αυτή την ευκαιρία. Θέλω κι εγώ να πω δυο λόγια για τον Αντώνη. Αντώνη σ’ ευχαριστώ που είσαι φίλος μου και να πω πως χωρίς την βοήθεια του SUPER Αντώνη εγώ δεν θα είχα ρόλο σ’ αυτή την υπέροχη προσπάθεια. Αντώνη σ’ ευχαριστώ. Ο Αντώνης είναι αθληταράς.
Μαρία Μαρουλή: Όταν τελείωσε το χορευτικό είπα στην κα. Ψαρρού πως είμαι πολύ λυπημένη που τέλειωσε το χορευτικό, η κα. Ψαρρού μου απάντησε πως αυτό που τελείωσε ήταν η παρουσία μας στη σκηνή, αυτά που ζήσαμε είναι δικά μας, είναι μέσα μας και θα τα κουβαλάμε σε όλη μας την ζωή. Πράγματι είχε δίκιο. Άλλωστε μια συνέχεια εκείνης της παράστασης είναι και η σημερινή συνάντηση με την Λ.Ο.Γ.
Αντώνης Δουρής: Αυτό που εγώ έχω κρατήσει είναι η έκρηξη συναισθημάτων κατά την διάρκεια αυτής της προσπάθειας. Δεν σας κρύβω πως έχω δεθεί πάρα πολύ με όλα τα παιδιά. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω όλους για την αγάπη τους και για την συμπαράστασή τους στην περιπέτεια που πέρασα τότε. Είναι υπέροχο να έχεις τόσο καλούς φίλους.
Λένου Δήμητρα (Γαλανομάτα): Θέλω κι εγώ να σταθώ στην περιπέτεια του Αντώνη και να πω πως εκείνη την ημέρα κατάλαβα τι θα πει κόλαση. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και όλα αυτά που ζήσαμε τότε είναι πια μια κακή ανάμνηση.

Αγγελική: Τέλος καλό όλα καλά. Εκ μέρους όλων των παιδιών να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κα. Ψαρρού, στην αρχιτέκτονα όλης αυτής της προσπάθειας και είμαστε όλα τα παιδιά υπερήφανοι που συνεργαστήκαμε μαζί της. Την ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση που μας έδειξε και για το ήθος που μας δίδαξε. Ευχαριστούμε επίσης όλους όσους βοήθησαν ώστε το όνειρο της κας. Ψαρρού να πάρει σάρκα και οστά.
Κα. Ψαρρού: Ευχαριστώ τα παιδιά που μου έδωσαν την δυνατότητα να μοιραστώ μαζί τους τις τόσο σπουδαίες στιγμές που ζήσαμε σ’ αυτό το ταξίδι προς την δική μας Ιθάκη. Ευχαριστώ επίσης όλους όσους βοήθησαν να γίνει το όνειρο πραγματικότητα.
Εκ μέρους της Λ.Ο.Γ. την συνέντευξη πήραν οι: Μίνα Μαγαλιού, Παναγιώτης Κονταξής (Αρκάς)
Ευχαριστούμε θερμά την δημιουργική ομάδα των μαθητών Γυμνασίου-Λυκείου Αυλώνα.

Σπύρος, Παναγιώτης, Μίνα

Από την Αντιόπη μας.... Ένα ξεχωριστό πλάσμα που εκτιμώ πολύ, ιδρυτικό μέλος της ΛΟΓ

Ο φύλακας άγγελος μου
Τετάρτη 16.01.08

Αυτή τη μέρα σε θέλω κοντά μου
σε θέλω μέσα στην αγκαλιά μου
να νιώσω το χάδι και το φιλί σου
να νιώσω ότι μ’ αγαπάς και με νοιάζεσαι
να λιώσω μέσα στα χέρια σου
να κοιτάξω στα μάτια σου
και να χαθώ απ’ την μαγεία.
Να δω μέχρι που θα έφτανες για μένα
να είσαι εσύ για μένα για μια ζωή
η αγάπη η παντοτινή και
ο φύλακας άγγελός μου…


Εσύ και το φεγγάρι μόνο

Το πρόσωπο σου, σαν τη μορφή του φεγγαριού
Τα μάτια σου, δύο αστέρια λαμπερά…
Χαμένα στην άβυσσο των δακρύων σου.
Τόση μοναξιά, εσύ και το φεγγάρι μόνο.

Τα φιλιά σου, μικρές σταγόνες παραδείσου
Τα λόγια σου απύθμενα πιθάρια νέκταρ
Που ποτίζουν την διψασμένη μου καρδιά
Τόση μαγεία εσύ και το φεγγάρι μόνο

Τα χείλη σου, κόκκινα σαν το αίμα
Πάνω στην άσπρη σάρκα σου
Καθάρια σαν το χιόνι
Τόση ομορφιά, εσύ και το φεγγάρι μόνο.

Ποτέ
Τετάρτη 23.01.08

Μην κλάψεις ποτέ για κάτι που πέρασε
Κλάψε για κάτι που δεν ήρθε
Μην δακρύσεις ποτέ για μια αγάπη που τέλειωσε
Δάκρυσε για κάποια που έρχεται
Μην πονέσεις ποτέ για κάτι που δεν κατάφερες
Πόνεσε για κάτι που έχεις καταφέρει
Μην θυμώσεις ποτέ με κάποιον που σε πλήγωσε
Θύμωσε για κάποιον που θα πληγώσεις
Μην πεις ποτέ σ’ αγαπώ σε αυτόν που δεν αξίζει
Πες στο σ’ αυτόν που θα στο πει πρώτος.


Θα κοιτάω πάντα μπροστά
Τρίτη 11.12.07

Έχω μάθει στην ζωή να κοιτάω πάντα μπροστά
Το κεφάλι μου είναι ακόμα ψηλά
Όσο και αν πλήγωσα αλλά και πληγώθηκα
Ποτέ μου δεν το έβαλα κάτω
Και συνέχισα να κοιτάω πάντα μπροστά
Έχω μάθει από τα λάθη μου
Και δεν τα ξανακάνω πια
Έχω όνειρα και ελπίδες
Και όσο ζω θα ζουν και αυτά
Ποτέ μου δεν θα σταματήσω
και θα κοιτάω πάντα μπροστά
Το λάθος θα το κάνω εγώ σωστό
Μέχρι να φτάσω ψηλά
Τον ουρανό θα κοιτάω με μάτια ανοιχτά
Και θα φωνάζω δυνατά
Αφήστε με να ζήσω ελεύθερα
Για να ζήσω καλά…

Το δωμάτιο
Τρίτη 11.12.07
Μέσα σ’ ένα δωμάτιο είμαι χαμένη
Σ’ ένα δωμάτιο σκοτεινό
Προσπαθώ να φωνάξω μα δεν μπορώ
Η φωνή μέσα απ’ το στήθος μου
βγαίνει ψιθυριστή και δεν μ’ ακούει κανείς
Γιατί δεν μ’ ακούνε;
Γιατί βρίσκομαι εδώ;
Μήπως όλα αυτά είναι παιχνίδια στο μυαλό;
Σώσε με σε παρακαλώ
Πιάσε με απ’ το χέρι και πάρε με από εδώ
Πήγαινε με κάπου μακριά
Κάπου που θα νιώθω υπέροχα
Σφίξε μου το χέρι για να ξέρω πως είσαι κοντά
Μην φύγεις πάρε με μακριά…

Τα όνειρα
Τετάρτη 12.12.07

Τα όνειρα σε κάνουν να γελάς
Να γελάς με αυτά που σε κάνουν χαρούμενο
Σε κάνουν και να κλαις
Να κλαις γι’ αυτά που δεν μπορείς να αποκτήσεις
Καμιά φορά γίνονται εφιάλτες και σε τρομάζουν τόσο που
Ξυπνάς τα βράδια φοβισμένος
Φοβάσαι το αύριο, φοβάσαι το τώρα, το μετά
Ποιος ξέρει αν θα υπάρχει αύριο
Κανείς δεν ξέρει τι παιχνίδια μας παίζει η ζωή
Μην νοιάζεσαι για το μέλλον
Και ζήσε το τώρα
Σαν να μην υπάρχει μετά.


Η διαφορετικότητα
Τετάρτη 12.12.07

Όλοι σε κοιτάζουν παράξενα
Όλοι σε αποφεύγουν
Και μιλούν με λόγια άσχημα
Πίσω απ’ την πλάτη σου
Όλοι υποκρίνονται και σε εξαπατούν
Σε εκμεταλλεύονται και σε αγνοούν
Και όλα αυτά γιατί διαφέρεις
Διαφέρεις απ’ τους άλλους
Σε εμφάνιση και χαρακτήρα
Είσαι ξεχωριστός
με τον δικό σου μοναδικό τρόπο
και δεν μπορούν να το δεχτούν
θέλεις να ξεφύγεις
να βρεις κάποιον να εμπιστευτείς
αυτοί σε υποτιμούν εγώ όμως όχι
είμαι εδώ και δεν θα σου κάνω κακό.

Τα παιδιά
Παρασκευή 28.12.07
Ξύπνησα από ύπνο βαθύ για να βρεθώ
Και πάλι σε έναν κόσμο που το μόνο
Που ξέρει να κάνει είναι να εκμεταλλεύεται
Τα παιδιά και να καταπατά τα όνειρα
Και τις κρυφές τους ελπίδες για ζωή.
Για μια ζωή χωρίς φόβο, πόνο και μετριοφροσύνη
Για μια ζωή γεμάτη όνειρα και ελπίδες
Που θα μπορούν να κάνουν χωρίς να σκέφτονται
Πιο είναι το σωστό και πιο το άδικο.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη να μάθουν να ζουν
Χωρίς καταπίεση και μίσος για τους μεγάλους
Που δεν τα σέβονται απλώς και μόνο επειδή είναι παιδιά.
Ε, λοιπόν τα παιδιά ξέρουν καλύτερα
Από κάθε μεγάλο το χρειάζονται για να είναι ευτυχισμένα.
Γι’ αυτό αφήστε τα να ζήσουν και να παλέψουν
Για τα δικά τους θέλω στη ζωή
Και όχι γι’ αυτά που ευχαριστούν εσάς τους μεγάλους.

«Αφιερωμένο σε όλους τους υποτιθέμενους γονείς…»

Αντιόπη

Ο Παναγιώτης Λάλεζας μιλάει στο filomatheia.blogspot.com

Ημερομηνία συνάντησης: 20/12/08

Τόπος συνάντησης: Τρίκαλα

Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, στα πλαίσια του ετήσιου χορού που διοργάνωσε ο μορφωτικός σύλλογος του χωριού μας, είχαμε την χαρά και την ευτυχία, να συναντήσουμε και να συνομιλήσουμε με έναν νέο άνθρωπο, που σε πείσμα των καιρών και κλείνοντας τα αυτιά του στις σειρήνες της εποχής, υπηρετεί με αξιέπαινο τρόπο εδώ και πολλά χρόνια το καλό ελληνικό δημοτικό τραγούδι.
Έχοντας από παιδί ως πρότυπα του τους ήρωες της Επανάστασης του 1821 και εμπνεόμενος από τα έπη, την λεβεντιά και την παλικαριά αυτών, δέθηκε με το δημοτικό τραγούδι με τρόπο μοναδικό, ερμηνεύοντας το, όπως και οι παλαιότεροι του είδους (μεγάλα ονόματα όπως ο Παπασιδέρης, Μηττάκη, Αηδονίδης, Εσκενάζυ κ.α.).
Ένας σεμνός και χαμογελαστός άνθρωπος, αφοσιωμένος σε αυτό που κάνει με μεράκι και αγάπη, μιλάει μαζί μας για την παράδοση, το δημοτικό μας τραγούδι, τους νέους και άλλα πολλά!

Καλή ανάγνωση!

Κύριε Λάλεζα πότε ήταν η πρώτη φορά που τραγουδήσατε μπροστά σε κοινό και τι θυμάστε από αυτή;
Πρώτη φορά ήταν το 1981 σε μια συναυλία στο γήπεδο του Αιγάλεω. Ήταν μια συναυλία αφιερωμένη στο δημοτικό τραγούδι με τραγουδιστές απ’ όλη την Ελλάδα, όπως ο κ. Αηδονίδης, η Ειρήνη Κονιτοπούλου από Ήπειρο ο Σιάτρας, ο Μπέλος και άλλοι τους οποίους αυτή τη στιγμή δεν θυμάμαι. Εγώ βγήκα στον Μοριά και τραγούδησα το καλαματιανό το «Όλα τα πουλάκια ζυγά ζυγά», σε ηλικία 8 ετών. Ποτέ ξανά δεν είχα τραγουδήσει με συνοδεία ορχήστρας και μικρόφωνο.
Σαν ξεκίνησα και άκουσα τη φωνή μου, ήταν η πρώτη φορά που άκουγα τη φωνή μου στα ηχεία, σε ένα στάδιο γεμάτο από κόσμο ένιωσα ένα δέος και τρακ αλλά το ξεπέρασα γρήγορα και όλα πήγαν μια χαρά. Υπάρχει και ηχητικό ντοκουμέντο από αυτό.
Ποιο ήταν το ερέθισμα ώστε να ασχοληθείτε με το δημοτικό τραγούδι;
Ο πατέρας μου τραγουδούσε. Δεν ήταν επαγγελματίας αλλά είχε μεράκι από παιδί και γνώριζε πάρα πολλά τραγούδια, είχε μεγάλο ρεπερτόριο με δημοτικά τραγούδια, είτε από δισκογραφία (Παπασιδέρης, Μηττάκη) είτε άλλα παραδοσιακά από παλαιότερους της περιοχής. Ο πατέρας μου λοιπόν ήταν το πρώτο μου ερέθισμα γιατί από την κούνια μου αυτό άκουγα κάθε μέρα που τραγουδούσε σε ανάπαυλα της δουλειάς και στις γιορτές. Έτσι ξεκίνησα κι εγώ, αυτόν είχα δίπλα μου.
Ποιο είναι το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας;
Δεν θα ήθελα να περιαυτολογήσω και να πω προτερήματα. Αυτό το αφήνουμε πάντα για τους άλλους. Η γυναίκα μου για παράδειγμα θα μπορούσε να σας πει μερικά.
Ευαίσθητος, πολύ ευαίσθητος αλλά και εκρηκτικός όταν κάτι με ενοχλεί ή όταν με αδικούν.
Ποια βιβλία διαβάζατε μικρός και ποιοι ήταν οι ήρωες σας;
Ότι διάβαζαν όλα τα παιδιά αλλά εμένα με συνέπαιρνε ότι είχε να κάνει με τους ήρωες του 21 και με την επανάσταση. Σκεφτόμουν πριν κοιμηθώ το βράδυ όλους αυτούς τους ήρωες Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Καραϊσκάκη, Διάκο και φανταζόμουν πως ήμουν κι εγώ μαζί τους. Έλεγα από παιδί τα τραγούδια αυτά που μιλούσαν για τις μάχες και τα κατορθώματα των ηρώων μας και τα ζούσα. Έτσι αν και τα άλλα παιδιά είχαν ήρωες όπως τον Batman για παράδειγμα εγώ είχα τον Νικηταρά. Και έτσι είμαι ακόμη και σήμερα και ψάχνω στα παλαιοπωλεία για βιβλία με τέτοιο περιεχόμενο. Με ενθουσιάζουν ακόμη ληστρικά τραγούδια που αναφέρονται στον Γιαγκούλα, στον Νταβέλη, στον Τζέλιο στον Ασπροπόταμο όπως λέει και ένα κλέφτικο.
Ως νέος ποια ήταν τα πρότυπά σας; Υπάρχουν σήμερα πρότυπα για την νεολαία;
Ήταν ένας κορυφαίος τραγουδιστής ο Γιώργος Παπασιδέρης, εκεί κόλλησα από παιδί και ακόμα τον βρίσκω μπροστά μου. Ο Γιώργος Παπασιδέρης για μας που τραγουδάμε δημοτικά είναι ότι ο Στέλιος Καζαντζίδης για τους λαϊκούς τραγουδιστές. Αξεπέραστοι μέχρι στιγμής και οι δύο και φοβάμαι για πολλά χρόνια ακόμα. Κάποιοι μου λένε πως η φωνή μου προσεγγίζει τη φωνή του Παπασιδέρη και αυτό για μένα είναι μεγάλη τιμή. Εγώ όμως που γνωρίζω το μέγεθος του, νιώθω απλώς μαθητής του. Είναι ο σπουδαιότερος ερμηνευτής του Ρουμελιώτικου και Μοραΐτικου τραγουδιού κατά τη γνώμη μου. Και για τον τρόπο που τα ερμήνευσε. Αυτός ήταν ο δάσκαλός μου.
Δυστυχώς δεν τον πρόλαβα ώστε να συνεργαστούμε, στα 27 μου όμως χρόνια όταν στη Σαλαμίνα ο δήμος έκανε προτομή του Γ. Παπασιδέρη έξω από το σπίτι του και παρευρέθηκα στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του τραγουδώντας ένα τραγούδι του. Όταν τελείωσε η εκδήλωση με πλησίασε η σύζυγος του και αφού με συνεχάρη μου είπε: «Μου θύμισες τον Γιώργο μου!». Καταλαβαίνετε πως αυτό για μένα ήταν ο μεγαλύτερος έπαινος, τα λόγια της ήταν βάλσαμο στην ψυχή μου.
Όσον αφορά τη νέα γενιά όπως και κάθε γενιά εμπνέεται από την εποχή της. Σήμερα λοιπόν τα παιδιά που ασχολούνται με το τραγούδι θα έχουν ως πρότυπο τον Χατζηγιάννη για παράδειγμα, που για μένα αποτελεί την καλή πλευρά του τραγουδιού. Όσον αφορά τα παιδιά που ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική μακάρι να έχουν και αυτά ως πρότυπο τον Παπασιδέρη και να μην μαθαίνουν τα τραγούδια από εμένα ή από νεότερους αλλά να ανατρέχουν και να αναζητούν το πρωτότυπο. Η χρυσή εποχή του γραμμοφώνου αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή. Όσον αφορά τα κλαρίνα ο Καρακώστας για την Θεσσαλία, ο Γιαούζος για τα ακούσματα της Λειβαδιάς και για την Ήπειρο ο Χαλκιάς.
Μπορείτε να μας προσδιορίσετε τα κύρια χαρακτηριστικά της παραδοσιακής μουσικής;
Νομίζω πως ακούγοντας και αυτό το είδος της μουσικής της δημοτικής μας παράδοσης, αποφεύγεις να κάνεις λάθη στη ζωή σου. Τα μηνύματα που περικλείουν τα δημοτικά τραγούδια είναι για το ήθος, για την αγάπη, για την αξιοπρέπεια, για την λεβεντιά, για την ξενιτιά, για την ζωή στην ύπαιθρο και γενικότερα για αξίες που μας βοηθούν να σταθούμε στη φωτεινή πλευρά της ζωής. Ακούγοντας λοιπόν αυτή τη μουσική παραμένεις άνθρωπος.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν καλλιτέχνη όπως εσείς να υπηρετεί την παραδοσιακή μουσική;Είναι πάρα πολύ δύσκολο γιατί τα πάντα γύρω σου σε καλούν να την αφήσεις και να κάνεις κάτι ευκολότερο που έχει και περισσότερα χρήματα. Στην πορεία μου βρέθηκαν αρκετοί και εννοώ από το χώρο της μουσικής, που με πλησίασαν και μου είπαν: «Εσύ έχεις μια φωνή που μπορεί να πει σχεδόν τα πάντα, γιατί ασχολείσαι μόνο με το δημοτικό και δεν λες και τ’ άλλα τραγούδια που και πιο πολλά χρήματα θα βγάλεις και πιο γνωστός θα γίνεις». Το κομμάτι της νεολαίας -όπως εσείς- που με γνωρίζει είναι μικρό. Και δυστυχώς η πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από το μεγαλύτερο κομμάτι και από τα παιδιά που δεν είναι εδώ μαζί μας όπως εσείς. Άρα είναι πράγματι πολύ δύσκολο γιατί οι σειρήνες είναι πολλές και πολλές φορές μας παραπλανούν. Ειδικά παλαιότερα που δεν ήμουνα γνωστός αλλά πάντα ήθελα να επιλέγω εγώ τις δουλειές μου και όχι αυτές εμένα, για παράδειγμα δεν ήθελα να πάω στα πανηγύρια με τα τσιφτετέλια και τα σκυλάδικα με αποτέλεσμα πολλές φορές να μένω χωρίς δουλειά και να πηγαίνω να οργώνω και να φρεζάρω με τον πατέρα μου, κάτι που έκανα από παιδί.
Μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια μπορώ να πω πως τα καταφέρνω με την δουλειά μου. Άρα είναι δύσκολο να ασχοληθείς. Καλό είναι να έχεις κάτι άλλο, να έχεις σπουδάσει κάτι σχετικό με την μουσική ή την λαογραφία.
Μέχρι στιγμής πάντως καταφέρνω να αντιστέκομαι και δεν προδίδω αυτό που κάνω και προσπαθώ να βάλω κι εγώ ένα πετραδάκι στο οικοδόμημα της δημοτικής μας παράδοσης.
Ποια άλλα είδη μουσικής ακούτε και ποιο ήταν το τελευταίο cd που αγοράσατε και σας ενθουσίασε;Όταν ταξιδεύω μου αρέσει πολύ να ακούω ραδιόφωνο, να ψάχνω τους σταθμούς και να ενημερώνομαι. Γνωρίζω σχεδόν όλους τους τραγουδιστές είτε του έντεχνου είτε του μοντέρνου και της ποπ. Θέλω να ξέρω τι γίνεται γύρω μου και να μην ζω στον κόσμο μου. Κάτι συγκεκριμένο δεν έχω αγοράσει τελευταία. Μου αρέσει πάρα πολύ να ακούω ραδιόφωνο και να ανακαλύπτω καινούρια τραγούδια και ερμηνευτές. Ακούω δισκογραφία από Τουρκία, από Αραβία, μεγάλους τραγουδιστές από εκεί και σολίστες σε όργανα όπως κλαρίνα και βιολιά και με εντυπωσιάζουν. Κάποιο cd δεν έχω αγοράσει τελευταία αλλά όταν ταξιδεύω στο εξωτερικό φέρνω κάποια. Ακούω από την Ιταλία τενόρους τους οποίους θεωρώ μεγάλες φωνές.
Θα σας ενδιέφερε να ασχοληθείτε με κάποιο άλλο είδος μουσικής και αν ναι με ποιο;
Θα με ενδιέφερε να κάνω μια συνεργασία για ένα δίσκο με Σμυρναίικα, ρεμπέτικα μιας και αυτά είναι μια γειτονιά. Είναι «ξαδερφάκια» μας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η μαμά είναι η Βυζαντινή μουσική, τα παιδιά είναι η δημοτική μουσική, το μικρασιάτικο τραγούδι και το ρεμπέτικο και ίσως το λαϊκό μέχρι τη δεκαετία του 50. Άρα ότι είναι γραμμένο σε δρόμους της βυζαντινής μουσικής και ήχους και ρυθμούς που έρχονται από το παρελθόν με ενδιαφέρει. Τα σμυρναίικα και τα ρεμπέτικα είναι τραγούδια που τα έχω μελετήσει από το γραμμόφωνο. Ο Παπασιδέρης είχε ερμηνεύσει και ρεμπέτικα και αμανέδες όπως επίσης ο Ρούκουνας και η Ρόζα. Σε χώρους έχω τραγουδήσει τέτοια τραγούδια, δεν έχει προκύψει όμως κάτι τέτοιο και δισκογραφικά.
Ποιους παλιούς παραδοσιακούς μουσικούς θαυμάζετε και με ποιους από αυτούς έχετε συνεργαστεί; Ποια από αυτές θεωρείτε πιο σημαντική;
Είμαι τυχερός που συνεργάστηκα με τον Γιώργο Κόρο με τον οποίο έχω οχτώ δουλειές. Έχουμε παίξει και ζωντανά μαζί σε πανηγύρια. Πρόλαβα τον Παναγιώτη Κοκοντίνη, ένα κλαρίνο από τα χωριά της Θήβας, έπαιξα με τον Γιάννη Βασιλόπουλο, Νίκος Φιλιππίδης, Νίκος Σαραγούδας, Τασία Βέρα, Σοφία Κολλητήρι, τον Αηδονίδη, καλλιτέχνες που παλαιότερα ούτε που φανταζόμουν πως θα βρισκόμουν μαζί τους.

Όταν μελετάτε τα τραγούδια που θέλετε να ερμηνεύσετε πατάτε πάνω στο πρωτότυπο ή προσθέτετε και δικά σας στοιχεία;Στη αρχή το μαθαίνεις όπως ακριβώς είναι. Δεν λέμε να μιμηθείς όπως κάνει για παράδειγμα ο Μητσικώστας τον Μητσοτάκη. Τις νότες λοιπόν μπορείς να τις κάνεις ακριβώς. Σαν μια καλογραμμένη και λεπτομερή παρτιτούρα που μπορείς να την διαβάσεις με ακρίβεια. Αυτό δεν είναι μίμηση εκτός κι αν πρόκειται για την χροιά της φωνής. Δικαίωμά σου είναι για παράδειγμα να θέλεις να πεις «Τα νιάτα» όπως ο Παπασιδέρης και είναι εφικτό γιατί είναι νότες πάνω στις οποίες μπορείς να πατήσεις.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας ως καλλιτέχνης;
Ο μεγάλος μου φόβος είναι αν μην χάσω την φωνή μου. Έχουμε ακούσει πολλές φορές διάφορους σημαντικούς καλλιτέχνες που κάτι τους συνέβη στις χορδές τους και έχασαν το πολύτιμο μέταλλό τους. Με τρομάζει το γεγονός να ξυπνήσω ένα πρωί και να έχω χάσει την φωνή μου. Προσέχω βέβαια ώστε να μην της δημιουργώ προβλήματα πχ δεν καπνίζω και δεν πίνω αλλά πάντα ο φόβος παραμένει. Μη ξεχνάτε πως πολλές φορές αναγκαζόμαστε να τραγουδήσουμε σε χώρους όπου υπάρχουν πολλοί καπνιστές και οι χώροι δεν αερίζονται αρκετά. Αυτή η κατάσταση είναι επιβαρυντική για την φωνή του τραγουδιστή. Επίσης μια καλή συνταγή είναι να είσαι ένας καλός ακροατής και να αφήνεις τους άλλους να μιλούν.
Ποια είναι η γνώμη σας για τα πανηγύρια και ποιος ο ρόλος που διαδραματίζουν στις τοπικές κοινωνίες;Παλαιότερα ήταν σημείο αναφοράς τα πανηγύρια γιατί ήταν ο τόπος όπου θα μπορούσαν να βρεθούν οι άνθρωποι για να διασκεδάσουν, να ξεκινήσει μια σχέση στον χορό επάνω. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, κάθε μέρα είναι σαν πανηγύρι και έχει χάσει την παλιά του αίγλη. Παλιά το περίμεναν πως και πως γιατί ήταν η μοναδική διασκέδαση το πανηγύρι και ο γάμος. Σήμερα μπορούμε να κάνουμε το εξής, στο πανηγύρι έστω και μια φορά το χρόνο να ακούμε σωστή παραδοσιακή μουσική στην κάθε περιοχή να ακούγονται πρωτίστως τοπικά τραγούδια. Μακάρι να γίνει έτσι και σ’ αυτό θα βοηθήσουν πάρα πολύ οι πολιτιστικοί σύλλογοι, όπως καλή ώρα αυτός του χωριού σας που μας έκανε την τιμή να μας καλέσει για δεύτερη φορά. Άρα σκοπός του πανηγυριού είναι να μας θυμίζει από πού ήμαστε.
Τι θυμόσαστε από την συμμετοχή σας στο χορό του συλλόγου «Θεόκτιστος» στην Αθήνα στο Olympic Royal σε ηλικία 10 ετών;
Για την πρώτη φορά δεν θυμάμαι και πολλά πράγματα (εκτός από την παρουσία του Βαγγέλη Γιαννόπουλου) γιατί ήμουν πολύ μικρός. Τη δεύτερη φορά όμως θυμάμαι κάτι πολύ σημαντικό. Όταν γύρισα σπίτι μου πήρα τη γυναίκα μου και φύγαμε για το νοσοκομείο για να γεννήσει το πρώτο μας παιδί, την πρώτη μου κόρη με την οποία έχω συνδέσει λοιπόν εκείνη την εκδήλωση.
Θα θέλαμε να μας αναφέρετε μερικά παραδοσιακά τραγούδια που σας αγγίζουν περισσότερο κατά την ερμηνεία τους.Δεν θα αναφερθώ σε τίτλους τραγουδιών αλλά θα σας πω το είδος που με συγκινεί ιδιαίτερα όταν το τραγουδάω είναι τα κλέφτικα, της τάβλας που λέμε. Τα τραγούδια που έχουν να κάνουν με την Επανάσταση και τους αγώνες για την λευτεριά μας. Μακάρι στο μέλλον να έχω την δυνατότητα να αφιερώσω όλη μου την καριέρα σ’ αυτά τα τραγούδια και ως ερμηνευτής και ως ερευνητής.
Ποια πιστεύετε πως είναι η στάση της νεολαίας απέναντι στην παραδοσιακή μουσική;
Σήμερα είναι καλύτερα τα πράγματα συγκριτικά με την εποχή που ξεκίνησα εγώ. Όλο και πιο πολλοί νέοι έρχονται κοντά στην παραδοσιακή μουσική. Σε αυτό βοηθούν πολλοί παράγοντες π.χ. τα μουσικά σχολεία, οι πολιτιστικοί σύλλογοι και κάποιοι σημαντικοί καλλιτέχνες όπως η Αλεξίου, ο Πάριος, ο Νταλάρας, ο Αηδονίδης, οι Κατσιμιχαίοι, ο Ross Daly και άλλοι πολλοί που ερμήνευσαν δημοτικά τραγούδια κι αυτό λειτούργησε πολύ θετικά στα ακούσματα των νέων. Τα καλοκαίρια που πάμε στα πανηγύρια οι νέοι είναι αυτοί που χορεύουν μέχρι το πρωί. Το σέβεται η νεολαία το δημοτικό τραγούδι και μεγάλη μερίδα ασχολείται με αυτή μαθαίνοντας κάποιο παραδοσιακό όργανο.
Ποια η γνώμη σας για τα μουσικά σχολεία και αν πιστεύετε πως παράγουν έργο.
Σίγουρα παράγουν έργο και αποτελούν μια σημαντική πρωτοβουλία που βοήθησε πάρα πολύ. Έχουν ξαναβγεί όργανα όπως το κανονάκι, το σαντούρι και το ούτι που είχαν χαθεί. Είχαν μείνει για παράδειγμα στο σαντούρι μόνο ο Καρατάσιος και ο Μόσχος. Πολλοί νέοι ήρθαν κοντά στην παραδοσιακή μουσική είτε σαν ερμηνευτές είτε σαν ακροατές χάρη στα μουσικά σχολεία. Θα ήθελα όμως να δώσουν περισσότερη βάση ώστε το έργο που παράγεται εκεί να έχει καλύτερο αποτέλεσμα. Επίσης θα πρέπει να διευρύνουν το ρεπερτόριό ώστε να καλύπτουν πιο πολλές περιοχές πχ. Θεσσαλία, Ρούμελη, Ήπειρο.
Νομίζω πως έχουν ρίξει όλο το βάρος στα Μικρασιάτικα και στα Θρακιώτικα. Θα ήθελα πιο πολλές επιλογές.
Ποιας περιοχής τα δημοτικά τραγούδια είναι δυσκολότερα στην ερμηνεία τους;
Τα Ποντιακά και τα Σαρακατσάνικα γιατί θέλουν και βιώματα για να τα ερμηνεύσεις. Είναι πολλά πράγματα που δεν γράφονται στην Βυζαντινή μουσική. Για παράδειγμα το «καμπίσιο» που λένε (ένας ήχος) δεν ανήκει κάπου και πρέπει να το έχεις ακούσει από παιδί και μόνο έτσι θα το πεις. Μπορεί να το λέει μια γιαγιά που δεν ξέρει τίποτα από μουσική. Αυτά λοιπόν θεωρώ πιο δύσκολα, που είναι σε κλειστές κοινωνίες (Ποντιακά, Σαρακατσάνικα, Βλάχικα, τραγούδια από το Μέτσοβο).
Επιδιώκεται να βρεθείτε σε τέτοιες περιοχές ώστε να έχετε «τοπικά» ακούσματα;
Ναι βεβαίως. Πήγα ένα καλοκαίρι στο Ζαγόρι με το συγκρότημα του Γρηγόρη Καψάλη (ο Ζώτος ήταν στο λαούτο) για να μάθω τα Ζαγορίσια εκεί. Δισκογραφία σχετική είχα ήδη αλλά ήθελα να τα πω και εκεί, να τραγουδήσω σε κόσμο γνήσιο εκεί και κατάφερα να τους κάνω να θεωρήσουν πως ήμουν από τα μέρη τους. Το ίδιο ισχύει και στον χορό. Ο ξένος θα φανεί σε σχέση με τους ντόπιους. Αν καταφέρεις λοιπόν να σε θεωρήσουν δικό τους τότε έχεις πετύχει.
Πόσο δύσκολο είναι να αντισταθεί κανείς στα σουξέ και στο εύκολο χρήμα;
Είναι πάρα πολύ δύσκολο παιδιά. Οι πειρασμοί είναι πολλοί αλλά πρέπει να έχεις φτιάξει τις αντιστάσεις σου από μικρός και να μη τους κάνεις την χάρη να υποκύψεις.
Ποια είναι η στάση των παλαιότερων του δημοτικού τραγουδιού απέναντι στους νεώτερους τραγουδιστές που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό το είδος;Είναι γεγονός πως όταν ξεκίναγα κι εγώ για παράδειγμα έβρισκα παραξενιές, ζήλεια. Δεν σε καλοδέχονταν στον κύκλο τους που ήταν κλειστός. Όταν όμως είσαι καλός σε αυτό που κάνεις, ο κόσμος θα σε τοποθετήσει εκεί που πρέπει. Στην αρχή λοιπόν είχα κι εγώ προβλήματα με τραγουδιστές και με μουσικούς. Τραγουδούσα παιδάκι και είτε μου κλείνανε το μικρόφωνο είτε παίζανε με τα κλαρίνα ψηλά σε άλλους τόνους για να με κουράσουν μιας και δεν ήξερα τότε. Όλα βρήκαν τον δρόμο τους όμως!
Σε τι χώρους θα προτιμούσατε να τραγουδάτε και σε τι κοινό;
Ένας χώρος όπως είναι το Παλλάς πιστεύω πως είναι ο καταλληλότερος. Θα μου άρεσε αυτό το πράγμα. Να έρθουνε μια φορά και να ακούσουνε μόνο, γιατί παρατηρώ πως μετά από μισή ώρα γλεντιού είτε εγώ είμαι πάνω είτε φέρουν κάποιον άλλον να με αντικαταστήσει δεν θα το καταλάβει κανείς. Έτσι λοιπόν θα ήθελα να προσέξει ο άλλος τι του δίνω. Θα με ενδιέφερε να κάνω αφιερώματα στην παραδοσιακή μουσική σε έναν χώρο στην Αθήνα. Το κοινό που προτιμώ είναι αυτό που αγαπά τα παραδοσιακά και που σκέφτεται. Θα μου άρεσε πολύ να έρθει η οικογένεια με τα παιδιά, πράγμα που γίνεται σε μεγάλο βαθμό τα καλοκαίρια. Παιδιά, γονείς και παππούδες όλοι μαζί και έρχονται και μου λένε : «Φέραμε και τον παππού που ξέρει όλα τα τραγούδια που λες!». Αυτό μου αρέσει λοιπόν, και οι τρεις γενιές μαζί!
Ποια είναι η γνώμη σας για το Γοργογύρι και πως θα χαρακτηρίζατε την συνεργασία σας με τον συγχωριανό μας τον κ. Μαργώνη.Ο Σωτήρης είναι ένας από τους καλύτερους νέους μουσικούς που έχουμε (άλλοι είναι ο Μαρινάκης, Κότορος Μανώλης). Με τον Σωτήρη γνωριζόμαστε δέκα χρόνια περίπου, έχουμε παίξει αρκετές φορές μαζί σε γάμους, σε συναυλίες. Όσο καλός είναι στο βιολί άλλο τόσο καλός είναι και σαν άνθρωπος. Γεμάτος αρετές και πάντα με το χαμόγελο. Εξίσου καλός μουσικός είναι και ο αδερφός του στα έγχορδα σε σημείο που μπορείς να τον χαζεύεις να παίζει όλη τη νύχτα. Πρόκειται για παιδιά με πολλές αρετές και μακάρι το παράδειγμά τους να το ακολουθήσουν και άλλα παιδιά από το Γοργογύρι.
Αυτό που θυμάμαι από το Γοργογύρι, εκτός από τα γάργαρα νερά, είναι πως η πίστα ήταν γεμάτη έως το πρωί και πως έχουν καλό μουσικό γούστο. Έδειξαν ενδιαφέρον για αυτό που κάνω και είναι ίσως από τις λίγες φορές που ήμουν ενθουσιασμένος από το ακροατήριο, λες και ήμουν σε συναυλία. Δεν το συναντάς και πολύ συχνά αυτό. Οι Γοργογυραίοι μου άφησαν πολύ καλές εντυπώσεις.
Ποια η γνώμη σας για τα τελευταία γεγονότα και πως κρίνετε τον ξεσηκωμό της νεολαίας. Θα συμμετείχατε κι εσείς σε μια πορεία μαζί τους για καλύτερη παιδεία και όχι μόνο;Σίγουρα θα ήμουν κι εγώ μαζί τους σε μια πορεία για τα δίκαια αιτήματά τους. Όταν κάνεις το σωστό θα έχεις τους πάντες με το μέρος σου κι επειδή πιστεύω πως τα παιδιά έχουν δίκιο θα ήμουν μαζί τους. Θα πρέπει βέβαια τα ίδια τα παιδιά να περιφρουρήσουν τις διαδηλώσεις τους, ώστε να μην παρεισφρέουν ανάμεσά τους οι γνωστοί άγνωστοι με τα γνωστά αποτελέσματα. Θέλουμε λοιπόν μια αστυνομία που να προστατεύει τους πολίτες χωρίς να αυθαιρετεί και μαθητές που να διεκδικούν πάντα το καλύτερο και να το παίρνουν για τους ίδιους αλλά και για όσους έρχονται από πίσω. Οι όποιες βιαιοπραγίες με βρίσκουν εντελώς αντίθετο.
Τέλος θα θέλαμε να μας χαρακτηρίσετε με λίγα λόγια τα ονόματα που ακολουθούν:
Χρήστος Ζώτος: Κορυφαίος δεξιοτέχνης, ο πρώτος στη χώρα μας που ανέδειξε αυτό το όργανο (λαούτο) και το γνωρίζει όσο κανένας άλλος. Εμένα ήταν δάσκαλός μου. Παλιότερα είχα ασχοληθεί με το λαούτο αλλά ένα ατύχημα που είχα στο χέρι μου με ανάγκασε να σταματήσω την εκμάθησή του. Χάρη σε αυτόν κατάφερα και έμαθα τραγούδια από το Αγρίνιο. Με έχει βοηθήσει απλόχερα και του οφείλω πολλά και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που συνεργαστήκαμε.
Πετρολούκας Χαλκιάς: Κι αυτός κορυφαίος δεξιοτέχνης στο κλαρίνο της Ηπείρου. Θεωρώ τον Πέτρο Λούκα Χαλκιά και τον Γρηγόρη Καψάλη ως τους καλύτερους εκφραστές του Πογωνίσιου και του Ζαγωρίου αντίστοιχα. Πριν λίγους μήνες μάλιστα κάναμε κι ένα δίσκο μαζί στο οποίο συμμετείχε και μια νέα φωνή η Γιώτα Γρίβα, μια δροσερή φωνή που έχει μέλλον. Μεγάλος δεξιοτέχνης λοιπόν και δυστυχώς από τους τελευταίους. Ήμουν πολύ τυχερός που συνεργάστηκα μαζί του.
Κονιτοπουλαίοι: Η Ειρήνη είναι η μεγάλη τραγουδίστρια των Κονιτοπουλαίων που δεν αλλοίωσε το παραδοσιακό τους τραγούδι. Ήταν η τελευταία που τραγουδούσε μαζί και με την Καραμπεσίνη και τις αδερφές Σαρρή νομίζω, άκρως ποιοτικό παραδοσιακό νησιώτικο τραγούδι. Έτσι ακριβώς όπως ερχότανε ζυμωμένο από τα χρόνια.
Ο Βαγγέλης επίσης είναι πολύ καλός τραγουδιστής και κάνει την φωνή του όπως θέλει. Γνωρίζει πολύ καλά το νησιώτικο τραγούδι.
Χρόνης Αηδονίδης: Έχει μια μαγική φωνή που την ακούς σαν χάδι. Όταν τραγουδάει σου χαϊδεύει την ψυχή. Λεπτομέρεια μεγάλη στους ήχους. Είχα την τύχη να συνεργαστώ και με αυτόν σε πολλές συναυλίες με την Εστουδιαντίνα. Πρόκειται για έναν γλυκύτατο άνθρωπο που σιωπηλά και με ήθος κράτησε το Θρακιώτικο τραγούδι και το παρέδωσε στους νεώτερους.

Δόμνα Σαμίου: Έχουμε συνεργαστεί στο παρελθόν. Ήθελε το τραγούδι τελείως «πρωτόγονο», πρώτη ύλη δηλαδή, φανταστείτε για παράδειγμα τον χρυσό μέσα στην γη με τα χώματα και τα άλλα μέταλλα μαζί. Παραδέχομαι την δουλειά που έχει κάνει όσον αφορά την καταγραφή γυρνώντας από χωριό σε χωριό όπως και ο δάσκαλος ο Καρράς.

Γιώργος Νταλάρας: Τον ακούω από παιδί. Σαν βρεθήκαμε πρώτη φορά του πήγα ένα βίντεο 18-20 ωρών στο οποίο είχα συγκεντρώσει όλα αυτά τα χρόνια σχεδόν όλες τις συναυλίες του και τις συνεντεύξεις του – ήταν το αρχείο μου για τον Νταλάρα. Πολλά από αυτά δεν τα είχε ούτε ο ίδιος και εντυπωσιάστηκε. Εμένα προσωπικά ο Νταλάρας μου αρέσει στο ρεμπέτικο τραγούδι γιατί αυτός είναι και τα βιώματά του. Είναι τα τραγούδια που άκουγε στο σπίτι του από παιδί. Μεγάλος καλλιτέχνης από τους πιο σπουδαίους της γενιάς του. Είναι φίλος και τον ευχαριστώ γιατί μίλησε για μένα όπως δεν έχει μιλήσει κανένας μέχρι τώρα. Είναι παράδειγμα προς μίμηση για τον τρόπο με τον οποίο στάθηκε και κινήθηκε στον χώρο τόσα χρόνια, για όλους τους νεότερους και μόνο να παίρνουμε έχουμε από αυτόν. Και βέβαια μην ξεχνάμε πόσους νέους τραγουδιστές και τραγουδίστριες βοήθησε στα πρώτα τους βήματα. Αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα, ένας φάρος για τους νεότερους. Πολύ μεγάλος τραγουδιστής λοιπόν με ειδικότητα θα έλεγα τα ρεμπέτικα.

Εστουδιαντίνα: Όλοι οι μουσικοί είναι φίλοι μου. Ξεκινήσαμε μαζί τον πρώτο δίσκο και είχα μεγάλη τύχη που βρέθηκα με αυτά τα παιδιά. Γνωριζόμαστε από παλαιότερα όταν παίζαμε σε γάμους και πανηγύρια την εποχή που δεν είχε σχηματιστεί ακόμα η ορχήστρα αυτή. Θέλω να τους ευχαριστήσω για ότι έκαναν για μένα και για τις στιγμές που περάσαμε μαζί. Σε αυτούς οφείλω το ότι βρέθηκα με τον Νταλάρα, που τραγούδησα με την Βιτάλη σε ένα πάλκο, με την Γλυκερία και μου έδωσαν την ευκαιρία να τραγουδήσω στις συναυλίες ρεμπέτικα και μικρασιάτικα και κάποια λαϊκά. Τους χρωστάω πολλά.

Αρετή Κετιμέ: Είναι η ελπίδα και ίσως να την βαπτίζαμε και Ελπίδα εκτός από Αρετή. Είναι αυτή που θα ξεσηκώσει τις επόμενες γενιές. Είναι ο σπινθήρας που θα κάνει την ανάφλεξη για ένα καλύτερο αύριο στην παραδοσιακή μουσική. Παιδιά σαν την Αρετή θα σπρώξουν το κάρο της δημοτικής μουσικής προς τα εμπρός. Αρκεί να μην παρασυρθεί από αυτά που λέγαμε προηγουμένως γιατί την έχουμε ανάγκη εδώ. Πρόκειται για μια γλυκιά ύπαρξη και περιμένουμε πολλά από αυτήν και από το τραγούδι της αλλά και από το σαντούρι που παίζει. Το ευτύχημα πως υπάρχουν και άλλα παιδιά σαν και αυτή ειδικά στην επαρχία.

Φιλιππίδης: Είναι καταπληκτικός, είναι μεγάλη αξία! Είναι Ηπειρώτης από την Κόνιτσα και παίζει εξίσου καλά τα Θρακιώτικα, τα Ηπειρώτικα, τα Ρουμελιώτικα και έχεις την εντύπωση πως κατάγεται από τα αυτά μέρη! Το έχει αυτό το χάρισμα. Είναι μεγάλο σχολείο για όλους εμάς που ήμαστε δίπλα του. Σαν χαρακτήρας δε είναι αψεγάδιαστο διαμάντι.
Ross Daly: Δεν έχουμε συνεργαστεί ποτέ. Εκτιμώ αυτό που έκανε στα δύσκολα χρόνια για την παραδοσιακή μουσική. Πολλά παιδιά ξεκίνησαν κάποιο όργανο χάρη σε αυτόν. Του χρωστάμε πολλά για την στροφή που έκανε η νεολαία στο παραδοσιακό.

Παντελής Θαλασσινός: Με μεγάλη μου χαρά θα έλεγα τραγούδια του Παντελή Θαλασσινού. Υπάρχει μια ρήση που λέει το εξής: «Αν είναι να κλέψεις, να κλέψεις ασήμι». Αν ήταν λοιπόν να αφήσω τα δημοτικά μου για κάτι άλλο – να κάνω δηλαδή μια «παρανομία»- θα ήταν για να ερμηνεύσω τραγούδια του. Όπως κάτι αντίστοιχο είχα κάνει πριν ένα χρόνο τραγουδώντας τραγούδια του μεγάλου μαέστρου Νίκου Μαμαγκάκη.
Κύριε Λάλεζα εκ μέρους της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου σας ευχαριστού-με θερμά για αυτή την συζήτηση που είχαμε, καλή συνέχεια στο έργο σας και σας παρακαλούμε να συνεχίσετε να χαϊδεύετε τις ψυχές μας με τους γλυκούς ήχους της φωνής σας. Σας περιμένουμε ξανά στο χωριό μας!

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε να πω ορισμένα πράγματα και για την πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση που είχαμε! Να είστε καλά και καλή συνέχεια!

O Δημήτρης Μπουραντάς στο Γοργογύρι; κι όμως είναι αλήθεια!! ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ ΓΟΡΓΟΓΥΡΙ ΓΙΝΟΝΤΟΥΣΑΝ ΜΑΓΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΧΑΡΗΝ ΤΗΣ ΛΟΓ.

Το Σάββατο 14/3 τα μέλη της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυ-ρίου και όχι μόνο είχαν την χαρά και την ευτυχία να ζήσουν πολύ διδακτικές και ανθρώπινες στιγμές κατά την διάρκεια την ομιλίας του κ. Μπουραντά. Ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής χρειάστηκε μόνο 5 λεπτά για να κερδίσει τις καρδιές μικρών και μεγάλων. Το ακροατήριο βέβαια δεν αποτελείτο από φοιτητές και υψηλά στελέχη επιχειρήσεων αλλά από ωραίες και

αγνές ανθρώπινες ψυχές. Αυτές οι αγνές ψυχές λένε ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Μπουραντά που είχε την ευγενή καλοσύνη να έρθει στο Γοργογύρι και να δείξει τον τρόπο για το πώς πρέπει να σκέφτονται έξω από το κουτί, και για το πώς τα αετόπουλα πρέπει να τολμούν να πετάξουν γιατί σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουν να γίνουν κοτόπουλα.
Κύριε καθηγητά η πράξη σας ήταν κορυφαία, ήταν μια πράξη πρωτοποριακή και γενναία. Επειδή όπως λέτε κι εσείς στο βιβλίο σας δεν ζούμε δύο ζωές για να ζήσουμε την πρώτη σαν πρόβα ώστε να ζήσουμε την δεύτερη

όπως θα θέλαμε, χαιρόμαστε ιδιαίτερα που μας τιμήσατε με την παρουσία σας στο χωριό μας αυτή την μία ζωή.
Εκ μέρους της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου σας ευχαριστούμε και σας περιμένουμε ξανά να μας επισκεφτείτε με την οικογένειά σας.

“Αυτή η συνάντηση μπορεί να έχει για μένα πολύ μεγαλύτερη αξία και ευχαρίστηση απ’ ότι είχαν άλλες με περισσότερα άτομα που τα έβλεπα από μακριά, με μικρόφωνα και λοιπά. Πραγματικά είναι για μένα και ευχαρίστηση και τιμή και το επιθυμούσα πάρα πολύ να σας επισκεφτώ. Σας ευχαριστώ για την φιλοξενία καθώς επίσης και για το γεγονός πως τιμήσατε και στηρίξατε το βιβλίο μου μέσω της ιστοσελίδας σας, συμβάλλοντας κι εσείς όπως και άλλοι στην επιτυχία του. Σας ευχαριστώ και πάλι από ψυχής!"

Δημήτρης Μπουραντάς

Χωριό....προς μίμηση! ΑΝΑΒΡΑ Δυστυχώς οι πολιτικάντηδες φρόντισαν αυτό το χωριό να το ενώσουν και με άλλα χωριά ώστε να γίνουν δήμος, και μ' αυτόν τον τρόπο να μην μπορεί πλέον να αναπτυχθεί. ν

Πρόκειται για ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριό που κατάφερε μετά από συστηματική προσπάθεια, όχι μόνο να σταθεί όρθιο, αλλά να γίνει πρότυπο ανάπτυξης. Για τη μεγάλη ανατροπή που έρχεται από την Ανάβρα του νομού Μαγνησίας.
Στις δυτικές πλαγιές της Όθρυος, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων και σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από την κοντινότερη κωμόπολη (τον Αλμυρό), οι 700 κάτοικοι, όλοι τους κτηνοτρόφοι, απολαμβάνουν εισοδήματα από 30 έως 100 χιλιάδες ευρώ και μια ποιότητα ζωής που μπορεί να συγκριθεί μόνο με την πλούσια Ελβετία. Εδώ ο κόσμος δεν φεύγει προς τα αστικά κέντρα, αλλά επιστρέφει στο χωριό του. Με ποσοστό ανεργίας στο μηδέν και με μέσο όρο ηλικίας τα 40 έτη, ο πληθυσμός διπλασιάστηκε μέσα στα τελευταία 15 χρόνια.
Οι υποδομές του υποδειγματικές: Το αιολικό πάρκο, που δίνει έσοδα 100.000 ευρώ ετησίως στην κοινότητα, τα τρία υπερσύγχρονα κτηνοτροφικά πάρκα που στεγάζουν το χειμώνα (όταν η Ανάβρα αποκλείεται από τα χιόνια) 25000 ζώα, το πρότυπο σφαγείο, που θυμίζει χειρουργείο, το διώροφο παρκινγκ των 60 θέσεων, το γυμναστήριο με τα τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα, τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, το λαογραφικό μουσείο και φυσικά το περιβαλλοντικό-πολιτιστικό πάρκο, έκτασης 240 στρεμμάτων.

Η κοινωνική μέριμνα κατέχει πρώτιστη θέση: νηπιαγωγείο και δημοτικό του «κουτιού», αγροτικό ιατρείο (πάντοτε στελεχωμένο), δωρεάν στέγαση για τους δασκάλους και τους γιατρούς, «Βοήθεια στο σπίτι», σχεδιασμός για γηροκομείο, ακόμα και για πισίνα! Ποιο είναι άραγε το μυστικό της επιτυχίας; Πώς μια μειονεκτική περιοχή κατάφερε το «θαύμα»;

Η μάχη με τη μιζέρια άρχισε τις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν τα ηνία της κοινότητας πήρε ο Δημήτρης Τσουκαλάς, ένας άνθρωπος που άφησε την Αθήνα για να γυρίσει στο χωριό του και να προσφέρει στη γενέτειρά του Με ένα διάλειμμα 4 χρόνων, είναι από τότε κοινοτάρχης της Ανάβρας. Η κατάσταση που συνάντησε ήταν απελπιστική. Τα γελάδια, οι χοίροι και τα πρόβατα κυκλοφορούσαν ελεύθερα στο χωριό. Στους χωματόδρομους. Δεν υπήρχε πουθενά άσφαλτος. Το χειμώνα περπατούσες μέσα στη λάσπη, το καλοκαίρι η σκόνη σε έπνιγε. «Προτεραιότητά μας ήταν η κατασκευή κτηνοτροφικών πάρκων, για να μπει τέλος στην αναρχία που επικρατούσε. Με φως, νερό και σωστή δόμηση, σταβλίζουν τα ζώα τους το χειμώνα Τους υπόλοιπους μήνες βόσκουν ελεύθερα στα βουνά. Αυτός είναι και ο λόγος που το κρέας τους φημίζεται για την ξεχωριστή γεύση του.

Η κτηνοτροφία είναι η πηγή των εισοδημάτων στην Ανάβρα», λέει ο πρόεδρος της κοινότητας. «Ίσως εγώ είμαι ο πιο φτωχός του χωριού, αφού η σύνταξη που παίρνω από τη ΔΕΗ, όπου έφυγα με το βαθμό του επιθεωρητή, κυμαίνεται στα 2.500 ευρώ».

Βάσεις ανάπτυξης: Η πρόοδος συνεχίστηκε με την κατασκευή του σφαγείου βιολογικής γραμμής, το μοναδικό δημόσιο στην Ελλάδα, με πιστοποίηση από τη ΔΗΩ. Έτσι μπήκε τάξη και δημιουργήθηκε η βάση για την ανάπτυξη της βιοκτηνοτροφίας, με συνέπεια οι παραγωγοί να κερδίζουν σημαντικά ποσά από τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με χρήματα της οποίας έγιναν οι παραπάνω υποδομές. Ξύπνιος, σχολαστικός και με όραμα ο πρόεδρος παρακολουθεί ανελλιπώς κάθε κοινοτικό πρόγραμμα και το εκμεταλλεύεται δεόντως.

Το μεγαλύτερο επίτευγμά του, όπως λέει ο ίδιος, είναι ότι κατάφερε να αλλάξει τη νοοτροπία των συγχωριανών του. Στην αρχή έφεραν αντιρρήσεις στα σχέδιά του, αλλά με επιμονή και υπομονή τούς έπεισε.Τώρα τους καλεί να δημιουργήσουν τυποποιητήρια για τα προϊόντα τους, ώστε να ολοκληρωθεί το φάσμα της βιολογικής παραγωγής.

Η Ανάβρα δεν βάσισε την ανάπτυξή της στο κράτος. Ήθελε έσοδα δικά της. Έτσι, πριν από τρία χρόνια ολοκλήρωσε το έργο του αιολικού πάρκου, με τις 20 ανεμογεννήτριες και ανάδοχο την ισπανική εταιρία Gamesa. Έσοδα: Το ρεύμα το αγοράζει η ΔΕΗ, ενώ η κοινότητα για τη χρήση του χώρου, που της ανήκει, εισπράττει έως και 100..000 ευρώ το χρόνο. Υπό δημοπράτηση βρίσκεται και η ανάπτυξη υδροηλεκτρικού εργοστασίου, από το νερό των πηγών της Ανάβρας. Από εκεί θα εισπράττονται άλλες 100.000 ευρώ.

Η επιστροφή στις ρίζες είναι μια σταθερή πολιτική για τον κ. Τσουκαλά. Για να ενισχυθεί κι άλλο ο πληθυσμός, έκανε επέκταση του οικισμού και δίνει οικόπεδα σε άστεγους δημότες στο μισό της αντικειμενικής τους αξίας και με αποπληρωμή σε 5 δόσεις. Μετανάστες σε... ορεινό παράδεισο. «Δεν μας λείπει τίποτα. Εγώ, παρόλο που γεννήθηκα στην Αθήνα, ήρθα στο χωριό των γονιών μου, μόλις γνώρισα εδώ, κατά τη διάρκεια των διακοπών, το σύζυγό μου τον Παναγιώτη. Κάναμε τρία παιδιά. Δουλεύουμε με τον άνδρα μου φροντίζοντας τα 100 γελάδια που έχουμε. Πηγαίνουμε γυμναστήριο, πίνουμε τα τσιπουράκια μας στις 5 ταβέρνες του χωριού και αν θέλουμε νυχτερινή ζωή πεταγόμαστε μέχρι τον Δομοκό ή τον Αλμυρό», λέει η Νίκη Μηλιώνη.

Οι ηλικιωμένοι αισθάνονται ασφάλεια με τη μόνιμη παρουσία της αγροτικής γιατρού. Η Ελένη Τριανταφύλλου δέχεται 8 με 9 άτομα καθημερινά στο ιατρείο. Πήγε στην Ανάβρα στις 5 Αυγούστου και για τους επόμενους 9 μήνες που θα μείνει εκεί νιώθει τυχερή που βρέθηκε σε ένα τόσο φιλικό περιβάλλον. Μάλιστα, δεν επιβαρύνεται από την τσέπη της, γιατί μένει σε διαμέρισμα που της παραχώρησε η κοινότητα (όπως και οι τρεις δάσκαλοι).Ο Αποστόλης Καπέλος και ο Πολύζος Κανατούλης είναι δυο νέοι κτηνοτρόφοι.

Παίκτες στην ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού (Α.Ο. ΟΘΡΥΣ), κάθονται στο καφενείο και συζητούν πώς θα αντιμετωπίσουν τον ΔΟΜΟΚΟ, την ισχυρότερη ομάδα της περιοχής. Περηφανεύονται για την προαγωγή στην Α' Ερασιτεχνική, αλλά και για τα επιτεύγματα του χωριού τους «Να πάτε να δείτε το περιβαλλοντικό πάρκο», μας λένε.Συναντάμε έναν παράδεισο. Αιωνόβια πλατάνια, σε μια διαδρομή πέντε χιλιομέτρων, με γεφύρια, παιδικές χαρές, πετρόκτιστη διακόσμηση και με τους λαγούς και τα ελάφια να ξεπετάγονται μέσα από τα ξέφωτα, με φόντο τον υδάτινο κόσμο του Ενιππέα (παραπόταμου του Πηνειού). Εδώ κρατάει ακόμα το έθιμο της δρυστέλας, όπου οι νοικοκυραίοι πλένουν ρούχα και χαλιά με τα ορμητικά νερά των πηγών. Μια περιφραγμένη έκταση, συνολικού εμβαδού 240 στρεμμάτων, που αποτελεί ταυτόχρονα και μουσείο παράδοσης. Άλλη μια ευκαιρία για να εισπράττει η κοινότητα έσοδα, καθώς πολλά σχολεία εκδηλώνουν ενδιαφέρον για επίσκεψη και αναμένεται να μπει συμβολικό εισιτήριο για τα έξοδα συντήρησής του.

Το πλέον μεγαλόπνοο σχέδιο, αυτή την περίοδο, είναι η επικείμενη εγκατάσταση συστήματος τηλεθέρμανσης. Με προϋπολογισμό 1.700.000 ευρώ (από ευρωπαϊκά κονδύλια) και με μελέτη από το ΤΕΙ Κοζάνης η Περιφέρεια έχει πει ήδη το «ναι». Ένας κεντρικός λέβητας θα τοποθετηθεί στο πάνω μέρος του χωριού και από εκεί θα διοχετεύονται υπόγειοι αγωγοί από τους δρόμους της Ανάβρας με καυτό νερό. Το κάθε σπίτι θα συνδέεται με το σύστημα και θα έχει ολόκληρο το χειμώνα ζεστό νερό και θέρμανση, με μια ελάχιστη επιβάρυνση. Θα λειτουργεί με την καύση βιομάζας (κοπριές των ζώων, ξερά φύλλα, άχυρο κ.ά).

Jim Adams

Η Άννα Μιχαηλίδου μιλάει στο filomatheia.blogspot.com

Συναντήσαμε και μιλήσαμε με ένα σπουδαίο στέλεχος της αστυνομίας, που τιμά το σώμα με την εν γένει παρουσία και πορεία της. Επιπρόσθετα διαπιστώσαμε μέσα από ένα τόσο μικρό διάστημα επαφής μαζί της πως πρόκειται για έναν πολύ καλό και ανοιχτό τύπο ανθρώπου, που ξέρει όπως λίγοι να προσεγγίζει ένα άτομο και να προσπαθεί να το βοηθήσει. Ακολουθεί η συζήτηση που είχαμε με την κ. Μιχαηλίδου, ενός ατόμου που καταφέρνει να χωρέσει την ευσυνειδησία της στον επαγγελματισμό της.

Καλή ανάγνωση!

Κυρία Μιχαηλίδου όταν ήσασταν μικρή παίζατε κλέφτες και αστυνόμους και αν ναι με ποιους ήσασταν;
Από ότι θυμάμαι δεν έπαιζα κλέφτες και αστυνόμους, εμείς τα κορίτσια παίζαμε άλλα παιχνίδια, αυτό ήταν παιχνίδι των αγοριών. Αλλά αν έπαιρνα μέρος θα ήθελα να είμαι με τους αστυνόμους.Ποιο ήταν το αγαπημένο σας παιδικό βιβλίο και ποιοι ήταν οι ήρωες σας;
Ήμουν φανατική αναγνώστρια των βιβλίων του Ιουλίου Βερν. Οι συναρπαστικές περιπέτειες του με έκαναν να νομίζω πως ήμουν και εγώ μέλος του πληρώματος. Έβλεπα επίσης μια τηλεοπτική εκπομπή που είχε τον τίτλο «Superwoman», φανταστείτε κάτι αντίστοιχο με τον σημερινό Superman
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επιλέξετε το επάγγελμα της αστυνόμου; Υπήρχε κάποιος αστυνόμος στην οικογένεια σας;
Όχι στην οικογένειά μου δεν υπήρχε κανένας αστυνομικός, απλά κάποια φιλικά πρόσωπα που ήταν αξιωματικοί στην ΕΛ.ΑΣ. μπορώ να πω, πως με επηρέασαν λέγοντας μου πως θα μου ταίριαζε να γινόμουν αστυνομικίνα. Έδωσα εξετάσεις και πέτυχα, ήμουν μάλιστα ανάμεσα στις πρώτες. Όταν μπήκα στην σχολή το κλίμα ήταν πάρα πολύ καλό και αποφάσισα να συνεχίσω, τώρα πια μπορώ να πω πως η επιλογή μου ήταν σωστή.
Οι γονείς σας και οι φίλοι σας πως αντέδρασαν όταν τους ανακοινώσατε πως θα θέλετε να γίνετε αστυνομικός; Μήπως κάποιοι φίλοι απομακρύνθηκαν από κοντά σας;
Όχι κανένας φίλος μου δεν απομακρύνθηκε από κοντά μου όταν τους ανακοίνωσα την απόφασή μου, γιατί οι φίλοι μου γνώριζαν την πρόθεσή μου και μάλιστα με ενθάρρυναν, άλλωστε η προσωπικότητα μας είναι αυτή που εκτιμούν οι φίλοι μας και όχι το τι επάγγελμα κάνουμε. Όσο για τους γονείς μου, η μητέρα μου ήταν βέβαια πιο θετική αλλά και ο πατέρας μου δεν ήταν αρνητικός, δεν ξετρελάθηκε κιόλας, αλλά στην πορεία βλέποντας την εξέλιξή μου είναι πολύ χαρούμενος και υπερήφανος για μένα.
Υπάρχει σχολή αστυνομικών για γυναίκες και για άνδρες και αν όχι πως σας αντιμετώπισαν οι συνάδελφοί σας και ποια ήταν η συμπεριφορά τους;
Τώρα η σχολή είναι ενιαία, όταν μπήκα εγώ ήταν ξεχωριστά, υπήρχε τότε σχολή μόνο για γυναίκες, μόνο στη σχολή αρχιφυλάκων αργότερα ήμασταν άνδρες και γυναίκες μαζί. Εγώ είχα μπει στη σχολή το 1991, οι σχέσεις μας με τους άνδρες συναδέλφους ήταν άριστες. Το 1994 τελείωσα τη σχολή αρχιφυλάκων μετά τη σχολή υπαστυνόμων και αμέσως μετά ως διοικητής στο τμήμα που είμαι σήμερα
Σας έχει τύχει ποτέ να δώσετε κάποια κλήση και ο παραβάτης να τη δεχθεί με χαμόγελο λέγοντας σας πως ήταν η πιο όμορφη κλήση που πήρε, εννοώντας εσάς;
Ναι αρκετές φορές, μάλιστα μια φορά χαριτολογώντας κάποιος πολίτης μου είχε πει: για σας μπαίνω στο κρατητήριο!!! Δεν χρειάστηκε βέβαια γιατί ήταν μια απλή κλήση για παράνομη στάθμευση. Γενικά μπορώ να πω πως δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα, και το ότι είμαι γυναίκα αυτό νομίζω πως με βοήθησε στην επικοινωνία μου με τους πολίτες
Αντιμετωπίσατε ποτέ το δίλημμα καριέρα ή οικογένεια;
Όχι ποτέ, τα κατάφερα και στα δύο, νομίζω πως αν κάτι το θέλουμε πολύ μπορούμε να τα καταφέρουμε. Υπάρχουν δυνάμεις μέσα μας που περιμένουν να τις ενεργοποιήσουμε, εγώ αυτό έκανα και σας το συνιστώ και εσάς. Σκεφθείτε πως όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο ο γιός μου ο μεγάλος ήταν ενός έτους, τα τελευταία μαθήματα στη σχολή μου τα είχα δώσει έγκυος στον δεύτερο γιό μου. Τελικά νομίζω πως μπορούμε να πετύχουμε πάρα πολλά αρκεί να το θέλουμε. Στο πανεπιστήμιο μάλιστα τελείωσα πρώτη και είπα και τον όρκο. Ήταν πολύ συγκινητικές εκείνες οι στιγμές και αφιέρωσα το πτυχίο στον γιό μου για τις ώρες που με στερήθηκε και τον στερήθηκα
Ποιος ο ρόλος της τουριστικής αστυνομίας και ποιος ο ρόλος ο δικός σας;
Ο ρόλος της Τουριστικής Αστυνομίας είναι πολύπλευρος. Ελέγχει τους χώρους παροχής υπηρεσιών, π.χ. ξενοδοχεία αν πληρούν τους όρους, αν έχουν τις απαιτούμενες άδειες, αν οι χώροι είναι καθαροί, επίσης ελέγχει τα τουριστικά γραφεία, τους ξεναγούς, τα καταστήματα επίσης υγειονομικού ενδιαφέροντος από το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο ως αναφορά τον υγειονομικό κανονισμό. Όταν διενεργούμε ελέγχους και διαπιστώνουμε πως μια επιχείρηση πληρεί τους όρους και εφαρμόζει τους κανονισμούς είναι για μας η πιο ευτυχισμένη στιγμή. Έχουν αρχίσει πλέον και στη χώρα μας οι επιχειρηματίες να καταλαβαίνουν πως όσο καλύτερες είναι οι υπηρεσίες που παρέχουν τόσο πιο γερά θα σταθούν στον ανταγωνισμό. Μακάρι κάποτε να φθάσουμε στο σημείο η Τουριστική Αστυνομία να είναι απλά και μόνο για να δίνει λύσεις σε ήσσονος σημασίας προβλήματα. Εμείς πάντως ήμαστε εδώ για να προστατεύουμε τους πολίτες και τους σωστούς επιχειρηματίες από τους κακούς πελάτες γιατί θα πρέπει να γνωρίζετε πως υπάρχουν και τέτοιοι. Ο ρόλος ο δικός μου ως Διοικητή είναι να εποπτεύω μαζί με τους συνεργάτες μου για την καλύτερη εφαρμογή των κανονισμών που έχει θεσπίσει η πολιτεία.
Μήπως γνωρίζετε ποια είναι η αναλογία με την οποία συμμετέχουν οι γυναίκες στους ανώτατους , ανώτερους και κατώτερους Αξιωματικούς;Από την παλιά φουρνιά αμφιβάλω αν αυτό το ποσοστό ξεπερνούσε το 4 με 5 %, ευελπιστώ πως αυτό μελλοντικά θα αλλάξει προς το καλύτερο. Αυτή τη στιγμή πάντως στην Αττική οι γυναίκες Διοικητές δεν ήμαστε πάνω από 5.
Ως διοικητής πόσο χρόνο αφιερώνετε στους υφισταμένους σας για τα προβλήματά τους;
Είμαι πάντα δίπλα στους συνεργάτες μου και ειδικότερα στους νέους συναδέλφους. Επειδή ως υπηρεσία θέλω να λειτουργούμε άψογα έχω πολύ καλές σχέσεις με όλους τους συναδέλφους τους οποίους θεωρώ συνεργάτες μου και όχι υφισταμένους μου, μόνο συλλογικά μπορούμε να πετύχουμε στη αποστολή μας. Άρα είναι βασική προϋπόθεση για μένα η άριστη συνεργασία και ως εκ τούτου είμαι δίπλα τους για την επίλυση των όποιων προβλημάτων, πάντα βέβαια στα όρια των δυνατοτήτων μου.
Από τα ΜΜΕ ακούμε πως υπάρχει αύξηση της εγκληματικότητας. Που πιστεύεται πως οφείλεται αυτό και με ποιον τρόπο θα μπορούσε η αστυνομία να προφυλάξει καλύτερα τους πολίτες;
Αυτό το θέμα που θίξατε είναι πιστεύω και ο πονοκέφαλος της Ελληνικής Αστυνομίας σε μια πρώτη προσέγγιση θα έλεγα πως οι μάχιμοι αστυνομικοί είναι λίγοι, εννοώ αυτοί που διατίθενται για την ασφάλεια των πολιτών. Επίσης πιστεύω πως η αστυνομία αναλίσκεται σε προβλήματα και αρμοδιότητες που δεν είναι ο άμεσος στόχος της με αποτέλεσμα να μην επαρκεί το έμψυχο υλικό, και ως εκ τούτου χάνουμε την ουσία, δηλαδή την ασφάλεια των πολιτών. Κάτι άλλο που θα πρέπει να σας πω πάνω σε αυτό το θέμα είναι πως έχει αλλάξει η εγκληματικότητα, κάποτε είχαμε να κάνουμε με τους εγχώριους κακοποιούς και γνωρίζαμε πρόσωπα και πράγματα, τα τελευταία χρόνια με την εισβολή του ανεξέλεγκτου αριθμού μεταναστών καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι πλέον το έργο της αστυνομίας. Αρκεί να σας πω πως υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας άνθρωποι που δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτούς πουθενά. Πως λοιπόν να βρεις κάποιον που δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο για αυτόν σε καμία αρχή; Λόγω της παγκοσμιοποίησης εισέρχονται πλέον στη χώρα μας άνθρωποι που δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτούς και το κυριότερο δεν έχουμε στοιχεία για την εδώ παραμονή τους.
Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να ασκεί το δικό σας επάγγελμα;
Είναι πράγματι δύσκολο επάγγελμα και ειδικά για γυναίκες, είναι πιο δύσκολα τα πράγματα, έχει καταρχήν άστατα ωράρια, ανά πάσα στιγμή μπορεί να σε καλέσουν στην υπηρεσία σου, το κάλο για μένα είναι που δεν είναι μια δουλειά ρουτίνας, αυτό εμένα με ενθουσιάζει γιατί η κάθε μέρα είναι διαφορετική. Ειδικά όταν μου δίνετε η ευκαιρία να δώσω λύση σε κάποιο πρόβλημα ή να βοηθήσω κάποιους συνανθρώπους μου ξεχνάω τις δυσκολίες που αντιμετώπισα. Από την άλλη μεριά είναι ένα επάγγελμα που σου παρέχει μια εργασιακή ασφάλεια και αυτό ειδικά στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό.
Μετά τη βάρδια σας, όταν επιστρέφετε στους δικούς σας, πόσο έχει αλλάξει η ψυχολογία σας από τα συμβάντα που έχουν μεσολαβήσει;
Προσπαθώ να κρατώ τη δουλειά μακριά από το σπίτι, όσο μπορώ τουλάχιστον γιατί μη ξεχνάτε πως λόγω της θέσεώς μου είμαι σχεδόν όλες τις ώρες με το κινητό ανοιχτό για να ενημερωθώ για όποιο πρόβλημα προκύψει.
Οι συνάδελφοί σας θα έβλεπαν με καλό μάτι την πρώτη γυναίκα αρχηγό της ΕΛ. ΑΣ.;
Αν κάποιος το αξίζει άσχετα αν είναι άνδρας ή γυναίκα νομίζω πως όλοι θα την –τον αποδεχθούν, επομένως αν το αξίζω και αν αυτό συμβεί σίγουρα η αποδοχή θα είναι μεγάλη.
Κάποια από τα νεαρά μέλη της Λ.Ο.Γ. σκέφτονται να γίνουν αστυνομικίνες. Ποια συμβουλή θα τους δίνατε και ποια είναι τα υπέρ και τα κατά μιας τέτοιας επιλογής;
Εγώ θα συμβούλευα στα μέλη της Λ.Ο.Γ. που θέλουν να γίνουν αστυνομικίνες να το κάνουν, αρκεί να το θέλουν και να μην το κάνουν μόνο και μόνο για τη σιγουριά του μισθού. Πιστεύω πως τα υπέρ είναι πιο πολλά από τα κατά.
Από πότε δόθηκε η δυνατότητα στις γυναίκες να εξελίσσονται ισότιμα με τους άνδρες στην αστυνομία;
Από το 1980
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας Έλληνες ποιητές και συγγραφείς;
Ρίτσος, Ελύτης, Καβάφης, Σεφέρης και από συγγραφείς Σαμαράκης, Καζαντζάκης
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία και σας άρεσε πάρα πολύ;
Η «Σιωπηλή πέτρα» της Ευρυδίκης Αμανατίδου.
Τι είδος μουσικής ακούτε και ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας καλλιτέχνες;
Ντίσκο, εγώ είμαι της εποχής που μεσουρανούσε η Μαντόνα, βασικά ακούω τα πάντα, γιατί η καλή μουσική είναι μια.
Αν υποθέσουμε πως ήμαστε οι καλές νεράιδες και είχαμε τη δυνατότητα να εκπληρώσουμε άμεσα μια επιθυμία σας, ποια θα ήταν αυτή;
Χωρίς δεύτερη σκέψη να εξαφανιζόμουν για δέκα μέρες χωρίς καμία σκοτούρα στο κεφάλι μου. Μιλάω για τις απόλυτες διακοπές, είναι αυτό που μου έχει λείψει πάρα πολύ στη ζωή μου. Μου αρέσουν πάρα πολύ τα ταξίδια, μου αρέσει να βρίσκομαι κοντά στη φύση.
Θα προτρέπατε τα παιδιά σας να ακολουθήσουν το δικό σας επάγγελμα;
Αν το θελήσουν γιατί όχι, αρκεί όπως σας είπα και πιο πριν να είναι αυτό που θέλουν να κάνουν στη ζωή τους γιατί είναι σημαντικό να ασχοληθούμε με αυτό που αγαπάμε και που μας ικανοποιεί.
Κυρία Μιχαηλίδου εκ μέρους της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου σας ευχαριστούμε για τη φιλοξενία και ελπίζουμε πως η επόμενη συνέντευξη που θα μας δώσετε να είναι τότε που θα είστε Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας.

Έφη, Μίνα, Παναγιώτης, Σπύρος

Ο Γιώργος Νταλάρας μιλάει στο filomatheia.blogspot.com

Ημερομηνία Συνάντησης: 16/11/08Τόπος: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Απόγευμα Κυριακής και όλα έξω ήταν χειμωνιάτικα. Όχι όμως και μέσα στο Μέγαρο Μουσικής όπου ο κ. Νταλάρας ως άριστος οικοδεσπότης μας υποδέχτηκε και μας φιλοξένησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο! Νιώθοντας ο ίδιος άνετα στο «σπίτι» του, φρόντισε ώστε να αισθανθούμε κι εμείς το ίδιο από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή. Σε αντίθεση με τον κρύο καιρό έξω, η ατμόσφαιρα εντός όσο περνούσε η ώρα, γινόταν όλο και περισσότερο ζεστή και οικεία με αποτέλεσμα το «σφιχτό» αρχικό χρονοδιάγραμμα να μην τηρηθεί και οι τρεις και πλέον ώρες που διήρκησε αυτή η συνάντηση, να φαντάζουν πολύ λίγες για μια τόσο ευχάριστη, ουσιαστική και φιλική συζήτηση από καρδιάς με τον κ. Νταλάρα.

Καλή ανάγνωση!
Κύριε Νταλάρα θα θέλαμε να μας περιγράψετε με λίγα λόγια τα παιδικά σας χρόνια.
Πώς να περιγράψεις το πιο σημαντικό κομμάτι της ζωής σου, με τι χρώματα; Θέλει πολύ συζήτηση. Γεννήθηκα στον Πειραιά. Προέρχομαι από μια μικρασιατική οικογένεια, μεγάλωσα στην Αθήνα και θα έλεγα πως είμαι πολυταξιδεμένος στον Νομό Αττικής μιας και έχω ζήσει σε πάρα πολλές γειτονιές. Ήταν παράξενα εκείνα τα χρόνια, σκληρά αλλά με πολύ ανθρωπιά, πολύ αγάπη και σύμπνοια, τουλάχιστον στις ομάδες των ανθρώπων που εγώ έζησα και μεγάλωσα. Είχα την τύχη να προέρχομαι από μουσικούς και να έχω μια ανεξέλεγκτα καλή σχέση με τη μουσική και το τραγούδι, χωρίς να μπορώ ούτε ο ίδιος να την ερμηνεύσω. Προφανώς προερχόταν από τα γονίδια των παλαιοτέρων. Αυτό ισχύει και καλό είναι να το θυμόμαστε, ότι δηλαδή αυτό που είμαστε, τον τρόπο σκέψης μας, τις δυνατότητες που έχουμε ή δεν έχουμε, το χρωστάμε στους γονείς μας και αυτοί με τη σειρά τους στους προηγούμενους. Άρα δεν είναι τίποτα ξεκομμένο. Έτσι λοιπόν μπήκα στη μουσική από πολύ μικρός και τα υπόλοιπα νομίζω λίγο έως πολύ τα ξέρετε. Όπως όλα τα παιδιά, ήμουν πολύ άτακτος και ζωηρός.
Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές των σημερινών νέων με αυτών της εποχής σας;
Μπορώ να σας πω, ότι τίποτα απολύτως δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά, υπάρχει και σ’ ένα τραγούδι αυτό και είναι αληθινό. Πάρα πολλά πράγματα πάντως είναι τα ίδια, έχετε τα ίδια περίπου προβλήματα μ’ εμένα, αλλάζουν βέβαια τα εργαλεία σας, τα μέσα, αλλά οι ανάγκες μας παραμένουν περίπου οι ίδιες. Σημασία έχει αν αυτές οι αλλαγές είναι ουσιαστικές ή επιφανειακές, πράγμα για το οποίο πρέπει να μιλήσουμε και να αναλύσουμε σε βάθος. Και κυρίως να διαπιστώσουμε αν έχουμε ίδιο κώδικα επικοινωνίας. Ίδια γλώσσα δηλαδή. Πολλές φορές λέμε πράγματα, που δεν τα αντιλαμβανόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Τι είναι ουσιαστικό και τι περιστασιακό τότε και σήμερα; Δημιουργικός μπορείς να είσαι αν φέρνοντας αυτές τις δύο καταστάσεις αντιμέτωπες, καταφέρεις να τις διαχειριστείς με έναν τρόπο, που θα είσαι εντάξει με τον εαυτό σου, με τη συνείδησή σου και με το περιβάλλον σου. Αντιθέσεις και ανατροπές υπάρχουν πάντα. Αλλά εγώ θέλω να πιστεύω, ότι μέσα από αυτές βγαίνουμε πιο πλούσιοι σε εμπειρίες. Κι αυτό για εσάς που είστε νέα παιδιά, νομίζω είναι κάτι που μερικές φορές ίσως το αισθάνεστε αλλά δεν το αποκωδικοποιείτε για να σιγουρευτείτε, πότε πρέπει να επιμένετε στις ουσιαστικές σας επιλογές και πότε να συμβιβάζεστε με την περίσταση. Εγώ λειτούργησα έτσι με την μουσική, που ήταν όλη μου η ζωή. Όλες αυτές οι αντιθέσεις, με «σπρώξανε» να συνειδητοποιηθώ πολύ πιο γρήγορα και στον χώρο της πολιτικής, στον χώρο της κοινωνικής στάσης, πώς να αντιμετωπίζεις δηλαδή τη ζωή και τους ανθρώπους, καθώς και στον επαγγελματικό χώρο. Μια βασική ανάγκη πάντως που παραμένει η ίδια, είναι η ανάγκη της επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μας σε βάθος.

Ήσασταν ένα ταλαντούχο παιδί ή διαπρέψατε μετά από σκληρή δουλειά;
Το ταλέντο τώρα, βάζετε συνέχεια αιχμές! Το ταλέντο ήταν η προίκα που πήρα από τους γονείς μου. Το ταλέντο νομίζω πως διοχετεύεται μέσω του γενετικού μας υλικού. Πιθανόν το δικό μου ταλέντο, να προϋπήρχε σε κάποιον από τους προγόνους μου, αυτό όμως από μόνο του δεν λέει τίποτα. Το ταλέντο που αξίζει θαυμασμό, είναι αυτό που ανακαλύπτεις σε συνειδητοποιημένους ανθρώπους και χαρακτήρες, που νιώθουν τη διαφορετικότητα και ταπεινώνονται μέσα σε αυτή. Πολλές φορές η διαφορετικότητα τρέφει την έπαρση και η έπαρση μπορεί να σε κάνει κάφρο. Άρα το ταλέντο από μόνο του δεν είναι αρκετό, το σεβόμαστε μεν αλλά το κριτικάρουμε κιόλας. Πρέπει να το καλλιεργήσεις και να το εκπαιδεύσεις, αλλιώς είναι ανεξέλεγκτο. Και μετά θέλει πίστη, αφοσίωση η οποία αποτελεί ένα πρόσθετο εργαλείο πάνω στο ταλέντο.
Η γνώση, η αγάπη προς τη μάθηση, η πολύ δουλειά και η ανάγκη για επικοινωνία είναι τα εργαλεία για να αναδείξεις το ταλέντο σου.
Σχετικά με την αγάπη σας για τη μουσική:
Μπορεί να μου έλειψε ο πατέρας από τα πρώτα μου χρόνια, αλλά είχα μια ξεχωριστή μητέρα και μια οικογένεια ευρύτερη (Λευτέρης, Μάνος, Κουγιουμτζής, Καλδάρας). Με κάποιους από αυτούς υπήρχε σεβασμός γιατί είχαμε μεγάλη διαφορά ηλικίας. Εγώ ήμουν σαν ανοιχτό βιβλίο, με καταλαβαίνανε, βλέπανε ένα παιδί που έρχεται από το πουθενά αλλά αγαπάει τη μουσική. Να ένα πράγμα που έκανα εγώ, αγάπησα πάρα πολύ τη μουσική και έψαξα σε βάθος να καταλάβω πως λειτουργεί για παράδειγμα το κλειδί που κουρδίζει την χορδή, γιατί μια χορδή είναι μπάσα και η πρίμα διαφορετική και άλλα πολλά! Πράγματα δηλαδή που σε κάνουν απαραίτητο στην δημιουργία και στην κατασκευή. Αυτό ήμουν εγώ, ένας εργάτης, ένας μάστορας ο οποίος έμαθε πολύ καλά να δουλεύει την τέχνη του και τα εργαλεία του. Δούλεψα πάρα πολύ γι’ αυτό και σιγά-σιγά έφτασα σ’ ένα σημείο, όχι μόνο να μπορώ να μαστορεύω για την δουλειά μου, αλλά και να μπορώ να οραματίζομαι όπως οραματίζεται ένας δημιουργός και πολλές φορές να το πετυχαίνω.
Σχετικά με τη μάθηση και την γνώση:
Μέσω αυτής αποκτάς αυτογνωσία και σεβασμό προς τον εαυτό σου. Γιατί για να μπορέσεις να αγαπήσεις τους άλλους, την κοινωνία, την πόλη σου, τα δέντρα, τα ζώα όλα αυτά που πλήττονται σήμερα από τις δραστηριότητές μας, πρέπει πρώτα να αγαπήσεις τον εαυτό σου. Για να τον αγαπήσεις όμως πρέπει να τον μάθεις. Μέσω αυτής αποκτάς οντότητα και κύρος, γιατί χωρίς κύρος δεν θα υπάρχει βάρος σε αυτά που θες να εκφράσεις.
Σχετικά με την πολιτική:
Όλες μας οι πράξεις είναι πολιτικές. Έχουμε υποχρέωση όμως να ασχολούμαστε σωστά με την πολιτική. Να είμαστε κριτικοί. Θα αναφέρω ένα μικρό απλοϊκό παράδειγμα: αν ακούσετε ότι αυτό το ποτήρι έχει νερό που προέρχεται από μια βρύση που συνδέεται με μια δεξαμενή με ακατάλληλο νερό, επειδή το κράτος και οι υπεύθυνοι δεν είχαν την συνείδηση ή την δυνατότητα να το καθαρίσουν και το άφηναν να φτάνει στη βρύση. Αν εμείς κλείσουμε αυτή τη βρύση και δεν πιούμε αυτό το νερό, κάνουμε μια πολιτική πράξη. Άρα η πολιτική είναι παρούσα, είναι παντού. Πιστεύω πως το πιο επικίνδυνο πράγμα που συμβαίνει στις μέρες μας, είναι να απαξιώνουμε την πολιτική συλλήβδην. Μπορείς να απαξιώσεις πολιτικά πρόσωπα, κόμματα, έχεις το δικαίωμα, αλλά δεν μπορείς να απαξιώνεις την πολιτική.
Πολιτική είναι αυτό που κάνουμε εμείς εδώ τώρα, η επικοινωνία, η γνώση. Νιώθω πως μέσω της προσπάθειας, να κάνει ο καθένας το καλύτερο που μπορεί στον τομέα του, έρχεται η ενότητα, μας ενώνει ως κοινωνία. Και εγώ πιστεύω στη συλλογικότητα, δηλαδή από την αγάπη και την διάθεση να δω τι είναι αυτό το ταλέντο που αναφέραμε προηγουμένως, να δω τι τελικά θέλω να γίνω στη ζωή μου, δούλεψα συλλογικά και όχι διασπαστικά και αντιδραστικά. Μπορώ να είμαι αντιδραστικός και στοιχεία αντιδραστικού ανθρώπου υπάρχουν σε αυτά που λέω, αλλά πρόκειται για την αντίδραση της ανησυχίας. Σου επιτρέπεται και είναι θεμιτό να ανησυχείς, να έχεις αντιρρήσεις και να αντιδράς. Εδώ ερχόμαστε στην έννοια της πολιτικοποίησης. Όταν σκέφτεσαι, όταν αντιδράς και όταν αντιπαρατίθεσαι – έχει όμως σημασία πως το πράττεις αυτό – είσαι ήδη πολιτικό ον. Έτσι όταν έχεις μέσα σου τέτοιες ανησυχίες, τότε αποφασίζεις τι θα κάνεις το ταλέντο σου και τη ζωή σου, σε προσωπικό επίπεδο και σαν μέλος της κοινωνίας.
Σχετικά με το Internet:
Εκεί που δεν το περιμένανε οι σοφοί τους ήρθε! Να λοιπόν η επανάσταση η ουσιαστική! Δεν μπορεί να το ελέγξει κανείς! Μέχρι πριν 10 χρόνια η επικοινωνία ήταν δύσκολη, τώρα έγινε. Πρέπει να δούμε πως θα αξιοποιηθεί σωστά. Ο άνθρωπος είναι παράξενο ον και αντιφατικό. Είναι απρόβλεπτος, διεισδυτικός, δημιουργικός, πονηρός, κακός, έχει πολλά πράγματα μέσα του! Αλλά είναι και περιπετειώδης, αν του δώσεις μια χαραμάδα θα σου κάνει λεωφόρο. Αυτό είναι το internet τώρα και η επικοινωνία που δεν μπορεί κανείς να την ελέγξει! Αποτελεί την πιο σπουδαία επανάσταση που γίνεται αυτό τον καιρό. Θα έλεγα μια σιωπηρή, μέγιστη πολιτική πράξη των ανθρώπων που δεν είναι μέσα στα κόλπα. Μιλάω για τους bloggers που μοιράζονται τις απόψεις τους και τις ανησυχίες τους για το κοινό καλό. Από μόνο του βέβαια το internet, κάποτε θα γίνει ένα κόλπο μεγάλο γιατί κάποιοι θα βρεθούν να το εκμεταλλευτούν και εκεί είναι που πρέπει να προσέχουμε! Και μετά πάλι από την αρχή! Ξαναρχίζουμε!
Ποια είναι η γνώμη σας για την ελεύθερη διακίνηση μουσικής στο διαδίκτυο και που βλέπετε να οδηγούνται τα πράγματα όσον αφορά τη μουσική βιομηχανία;Εδώ τώρα είμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Υπάρχουν προβλήματα. Η δισκογραφία στην Ελλάδα ξεκινώντας από τις αρχές του περασμένου αιώνα, έγινε ένα μονοπώλιο, στο οποίο συμπράξανε και βοήθησαν ακόμα και άνθρωποι της δουλειάς μας, συνθέτες, στιχουργοί αλλά και επιχειρηματίες.
Αυτό έφτιαξε ένα δέντρο, το «Δέντρο της δισκογραφίας», το οποίο σαν εικόνα είναι ωραία, διότι βλέπεις κάτι φυσιολογικό, βλέπεις ένα δέντρο να ανεβαίνει, με τα κλαδιά του, να ανθίζει την άνοιξη, με τα καλά του αλλά και με πολλές αναποδιές και κυρίως με πολλές αδικίες, όσον αφορά τα δικαιώματα των ανθρώπων που παρήγαγαν μουσική.
Ήταν ένα μονοπώλιο που λειτουργούσε με λεόντειες συμβάσεις απέναντι στους ανθρώπους που τους ανήκε η δημιουργία, είτε ήταν στιχουργοί, είτε ποιητές, συνθέτες, οργανοπαίχτες. Ήταν άδικες οι εταιρίες μαζί τους γιατί ήταν ένα μονοπώλιο δέκα ανθρώπων με σιωπηρή ανοχή ο ένας προς τον άλλο, γιατί από μόνοι τους είχαν ένα χωράφι το οποίο το καλλιεργούσαν και δεν πάταγε ψυχή μέσα. Την πίτα την μοιραζόντουσαν μεταξύ τους.
Σήμερα επειδή το διαδίκτυο τους έπιασε στον ύπνο, έχασαν τα πρωτεία και έχασαν και τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τον κόσμο. Τώρα υπάρχει μεγάλη ανησυχία, όλοι τρέχουν, νομοθέτες, νομικοί, καθηγητές πανεπιστημίων, για να δουν με ποιο τρόπο μπορεί να εξασφαλιστεί η δικαιοσύνη απέναντι στα έργα της διανοίας, γιατί αυτό τον καιρό δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Τώρα όλα είναι στον αέρα, γιατί κανείς δεν πρόβλεψε την ταχύτητα και τις δυνατότητες του διαδικτύου. Χρειάζονται θεσμικές λύσεις όσον αφορά την πνευματική ιδιοκτησία, τα δικαιώματα των ανθρώπων διότι εμπλέκονται πολύ κλάδοι, ώστε να μην είναι κανείς παράνομος. Θα δούμε.
Λέγανε πριν 15 χρόνια οι εταιρίες και ακόμη το λένε, πως πλήττει την δισκογραφία η πειρατεία, πως φταίνε οι πειρατές και οι πλανόδιοι. Η δισκογραφία καταστράφηκε κυρίως από το φτηνό υλικό που ηχογραφούσαν οι εταιρίες. Αυτό στην πραγματικότητα κατέστρεψε το τραγούδι.
Ποιο τραγούδι και ποια συνεργασία θεωρείτε σταθμό στην καριέρα σας;
Πολλά…… πολλά τραγούδια και πολλές συνεργασίες. Θα σας μιλήσω για τους παλιούς δασκάλους που μου αρέσανε πάρα πολύ, παρ’ ότι η ζωή τους δεν μου ταίριαζε καθόλου, μιας και εγώ γεννήθηκα σε άλλη γενιά και δεν μπορούσα να ζήσω όπως αυτοί. Μην ξεχνάμε πως τους ανθρώπους που θα αναφέρω όπως ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης, ο Παπαϊωάννου και άλλους μεγάλους σπουδαίους τραγουδιστές, κάποτε ο κόσμος τους θεωρούσε απόκληρους της κοινωνίας. Τους βλέπανε και τους διώχνανε, κρύβανε τους μπαγλαμάδες στα σακάκια τους και πολλοί από αυτούς δεν είχανε να φάνε, ζητιανεύανε. Μπόρεσα όμως να νιώσω την αξία αυτού που κάνανε, κατάλαβα τι γράψανε και τους αγάπησα και τους θεωρώ δασκάλους μου.
Εκτός από το λαϊκό τραγούδι, το δημοτικό και τους ψαλτάδες τους μεγάλους, τον Περιστέρη, τον Χατζημάρκο, τον Χρόνη Αηδονίδη, τον Παπασιδέρη, την Γεωργία Μυτάκη, μπορώ ώρες να σας μιλάω για ονόματα που πιθανότατα μπορεί να μην λένε κάτι στους νέους και πολύ στεναχωριέμαι γι’ αυτό. Μεγάλη μου επιθυμία θα ήταν κάποια στιγμή οι νέοι να βρουν τον χρόνο να ασχοληθούν, ώστε αυτά τα ονόματα να αποκτήσουν νόημα. Θα ήθελα να μάθετε για την αξία της Γεωργίας Μυτάκη, της Ειρήνης Κονιτοπούλου-Λεγάκη, της Άννας Καραμπεσίνη, για τον Κώστα Μουντάκη, τον Σκορδαλό, και είμαι σίγουρος ότι για σας αυτό το σκονισμένο παρελθόν θ’ αποκτήσει άλλο νόημα. Για μερικούς το παρελθόν δεν είναι τίποτα, γι’ αυτούς όμως που γνωρίζουν, είναι η κοινωνική εξασφάλιση του αύριο.
Στις νεότερες εποχές ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος, ο Λοΐζος, ο Κουγιουμτζής, ο Καλδάρας που ήταν οι δικοί μου δάσκαλοι, αλλά και ο Μπιθικώτσης και ο Καζαντζίδης, αυτοί οι σπουδαίοι τραγουδιστές με τους οποίους έγινα φίλος λόγω του πατέρα μου που ήταν συνεργάτης τους. Έπαιξα μαζί τους, κάναμε αστεία, μου έμαθαν πράγματα.
Ειλικρινά δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο τραγούδι διότι είναι απίστευτα πολλά! Ποιο να ξεχωρίσω; Το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», «Αχ χελιδόνι μου», «Παραπονεμένα λόγια», «Φαρμακωμένος ο καιρός». Το κάθε ένα από αυτά τα τραγούδια έχει μια ιστορία ολόκληρη.
Έτσι λοιπόν θεωρώ τον εαυτό μου από τους πιο τυχερούς σε αυτή τη δουλειά.
Ποιους από τους σύγχρονους στιχουργούς και συνθέτες θεωρείτε σημαντικούς;
Πολλούς. Η ροκ μουσική πρώτα από όλα, η καλή ροκ, σε συνεργασία με καλά ακούσματα έχει επηρεάσει θετικά το σύγχρονο τραγούδι. Δε θα μιλήσουμε για τα κακά τα οποία είναι αρκετά, γιατί πολλές φορές η μίμηση επηρεάζει με λάθος τρόπο. Θα μιλήσουμε για τα καλά για τα οποία υπάρχουν και είναι πολλά. Και να πάω σε αυτά που επηρέασαν ήδη εμένα, όπως ο Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας που είναι ένα σπουδαίο μουσικό κομμάτι του ελληνικού τραγουδιού τα τελευταία χρόνια, ο Ορφέας Περίδης, ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Φίλιππος Πλιάτσικας, ο Μπάμπης Στόκας, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Διονύσης Τσακνής, ο Ξυδάκης, ο Παπάζογλου, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, οι Active Member. Σας ανέφερα μερικούς μόνο, είναι πάρα πολλοί ευτυχώς, οι οποίοι διαφοροποιημένα μεν, επηρεασμένοι και από την ξένη μουσική κρατήσανε τον κρίκο με τους παλιούς και δεν σπάσανε την αλυσίδα. Και από την άλλη υπάρχουν αμιγώς παραδοσιακοί μουσικοί όπως η Εστουδιαντίνα, οι Χαΐνηδες, οι Δυνάμεις του Αιγαίου παλιότερα, οι Τακίμ, και κυρίως ο Ross Daly, αλλά και λαϊκοί συνθέτες με έργο όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος. Σημασία λοιπόν έχει τί συνείδηση έχει ο καθένας και πόσο σέβεται τη μουσική του, τη γλώσσα του και τι θέλει να πει. Βεβαίως σύγχρονους εγώ θεωρώ και τον Μίκη Θεοδωράκη που ακόμη είναι κορυφαίος, τον Σαββόπουλο, τον Μούτση και από το 80 έχουμε μια γενιά τραγουδοποιών, όπως ο Κραουνάκης ας πούμε, οι οποίοι γράφουν και για τραγουδιστές, αλλά τραγουδούν και μόνοι τους ή τραγουδούν μόνο μόνοι τους, όπως ο Νίκος Πορτοκάλογλου ας πούμε, που μπορεί να μην είναι τόσοι «δυνατοί» ως τραγουδιστές, αλλά γράφουν ωραία και σημαντικά τραγούδια, εκτιμώντας τη δουλειά του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Λοΐζου, του Κουγιουμτζή, του Ξαρχάκου, του Μούτση και ακούγοντας και παραδοσιακή μουσική αλλά και ροκ τραγούδια.
Η ροκ μουσική επειδή είναι ένα στοιχείο κοινωνικής συμπεριφοράς, βρήκε μονοπάτια σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, έχει κι αυτό το λαϊκό όργανο, όπως το λέω εγώ «Το μπουζούκι της υφηλίου» που είναι η ηλεκτρική κιθάρα.
Ήσασταν ο μοναδικός καλλιτέχνης που κατάφερε να γεμίσει με κόσμο για δύο συνεχόμενες μέρες το ΟΑΚΑ το 1983. Τι σας έχει μείνει από αυτές τις συναυλίες;
Πρώτα απ’ όλα δεν νιώθω καθόλου μοναδικός και δεν είμαι μοναδικός. Και ούτε θα θεωρούσα τον εαυτό μου μοναδικό λόγω της προσέλευσης του κόσμου. Και έχουν προϋπάρξει και άλλοι καλλιτέχνες με μαζικές συναυλίες, κυρίως ο Θεοδωράκης, ο Διονύσης Σαββόπουλος γέμισε το Ολυμπιακό Στάδιο. Η συναυλία του Κηλαϊδόνη στη Βουλιαγμένη…
Πρέπει να έχω κάνει 3 μόνος μου και άλλες 5 συμμετοχικές στο Ολυμπιακό Στάδιο. Βέβαια εκείνες οι δύο πρώτες ήταν ένα ρεκόρ, γιατί ήταν πρωτοφανής η συμμετοχή! Νομίζω πάντως ότι έπαιξε ρόλο ότι είχα σταθερά ακολουθήσει το συναυλιακό live τα τελευταία χρόνια, και αυτό έπαιξε ρόλο όπως επίσης έπαιξε ρόλο η εποχή και η συγκυρία. Και βέβαια τα καλά τραγούδια. Δεν το θεωρώ μόνο επιτυχία δική μου. Εγώ ήμουν τυχερός που βρέθηκα μέσα σ’ αυτή τη γειτονιά της μουσικής και των ανθρώπων και μέσα από αυτή την κατάσταση έζησα ένα όνειρο. Και βέβαια το κυριότερο, εισέπραξα την ευθύνη της εμπιστοσύνης του κόσμου και συνέχισα με μεγάλη προσοχή το δρόμο μου στη μουσική.
Υπάρχει κάποια καλλιτεχνική συνεργασία που δεν έγινε μέχρι τώρα και θα θέλατε πάρα πολύ να πραγματοποιηθεί στο μέλλον;
Αρκετές ακόμα. Ο μουσικός δεν σταματάει ποτέ. Ο άνθρωπος που αγαπάει τη δουλειά του, είναι σαν το ναύτη που όταν βγει στη θάλασσα θέλει να πάει παντού. Δεν προλαβαίνει όμως, θα πάει σε λίγα μέρη και θα αποκτήσει σημαντικές εμπειρίες. Έτσι κι εγώ δεν θα προλάβω να πάω παντού, περνούν τα χρόνια. Είναι πάρα πολλοί οι καλλιτέχνες οι σπουδαίοι που θα ήθελα να συνεργαστώ μαζί τους. Ήδη έχω συνεργαστεί με αρκετούς που τους θαύμαζα, που τους θεωρούσα ξεχωριστούς και πάλι είχα την τύχη να τους γνωρίσω, να μιλήσω μαζί τους, ν’ ανέβω στη σκηνή και να παίξουμε μαζί. Ο Sting ήταν ένας από τους μουσικούς που εγώ θαύμαζα, αλλά και σπουδαίοι μουσικοί όπως ο Paco de Lucia, o Al di Meola, η Dulce Pontes, και όχι μόνο, καθώς έχω συνεργαστεί και με σπουδαίους διευθυντές ορχήστρας και με μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες. Έχω δουλέψει επίσης και με σπουδαίους καλλιτέχνες με πολιτικό λόγο, όπως στη συναυλία της Διεθνούς Αμνηστίας με τον Bruce Springsteen, τον Peter Gabriel, την Tracy Chapman, τον Youssou N’Dour και τον Sting βεβαίως. Όλα αυτά για μένα ήταν πολύ σημαντικά. Δεν νομίζω να προλάβω να κάνω πιο πολλά, ήδη είμαι και μια περίπτωση επιβαρυμένη με τα τόσα πολλά που έχω κάνει.
Υπάρχει κάποιος χώρος που να σας προκάλεσε τέτοιο δέος με την ιστορία και την επιβλητικότητά του, που έκανε τα πόδια σας να τρέμουν πριν εμφανιστείτε στη σκηνή;
Τα πόδια μου να τρέμουν, όχι δεν το έχω αισθανθεί ποτέ αν και πάντα έχω τρακ. Αλλά όχι σε βαθμό που να τρέμουν τα πόδια μου. Δεν μπορεί να σε περιμένει ένας κόσμος ολόκληρος και να βγαίνεις ασταθής. Αν αυτό συμβαίνει ίσως κάτι δεν έχεις κάνει καλά. Πρέπει να σέβεσαι τον κόσμο, να έχεις αυτό το δέος αλλά να μπορείς να στηριχθείς στα πόδια σου. Στη σκηνή μερικές φορές βέβαια χάνεσαι. Εγώ συνήθως δε χάνομαι, χωρίς να σημαίνει αυτό πως δεν έχω μεγάλη ανησυχία κάθε φορά που βγαίνω. Επειδή όμως είμαι τυχερός και ο κόσμος είναι πολύ καλός μαζί μου, από το δεύτερο τραγούδι ξεκινά η επικοινωνία. Είναι δύσκολο πράγμα η σκηνή. Όσον αφορά τον χώρο είναι πάλι προσωπικό και συναισθηματικό. Για παράδειγμα έχω τραγουδήσει σε πολύ σπουδαία μέρη, μοναδικά, όπως εκεί που έχει διευθύνει ο Φον Κάραγιαν, στο μεγαλύτερο θέατρο της Νέας Υόρκης και άλλα πολλά. Αλλά μερικές φορές συγκινείσαι ιδιαίτερα και κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Μια τέτοια περίπτωση ήταν όταν τραγούδησα στις σκηνές των Κυπρίων, μετά την εισβολή. Τραγουδήσαμε για τους ανθρώπους που χάσανε τα σπίτια τους. Τα συναισθήματα ήταν πολύ πιο έντονα από τις επευφημίες του πολύ κόσμου σε ένα σπουδαίο θέατρο.
Όπως επίσης και στην Ίμβρο που τραγούδησα σε μια μάντρα μέσα, σε ένα προαύλιο μιας εκκλησίας που κατέρρεε. Κι εκεί υπάρχει ένα άλλο ξεπούλημα της Ίμβρου, όπου η Ελλάδα δεν άντεξε τουλάχιστον να υπερασπίσει πολιτισμικά αυτούς τους ανθρώπους. Σε ανθρώπους που ιστορικά έπρεπε να έχουμε φερθεί με πιο γενναιόδωρο τρόπο σαν κράτος. Όχι στα χώματα, αλλά στους ίδιους τους ανθρώπους και στην ιστορία τους. Αυτές οι στιγμές ήταν ξεχωριστές.
Έχουμε την πληροφορία πως ήσαστε μέλος της ομάδας των Λευτεριστών. Θα θέλαμε να μας εκφράσετε την γνώμη σας για τον πρόεδρο και τις αρμοδιότητές του.Θα πρέπει να σας πω πως είμαι ιδρυτικό μέλος και είμαι αυτός που έβγαλε τις πρώτες μπροσούρες τις έχετε δει; Το «Οικουμενικός Πρόεδρος» είναι δική μου επινόηση, το τύπωσα σ’ ένα ημερολόγιο, καθώς και το «Πρόεδρος όλων των προέδρων». Επίσης πιστεύω πως τώρα πρέπει να τον αναβαθμίσουμε, να τον κάνουμε Πλανητάρχη όλων των προέδρων και ίσως γιατί όχι, αφού μπορούμε πια να κοιτάξουμε και λίγο πιο ψηλά, διαγαλαξιακά. Να τον τοποθετήσουμε εκεί, γιατί είναι μοναδικός.
Νομίζω πως δεν θα υπάρξει άλλος πρόεδρος. Είναι ο πιο γλυκός «αλήτης» που υπάρχει στη ζωή μου, είναι ένας μαγικός άνθρωπος. Είναι ένα πολύ γλυκό αστείο αυτό που δείχνει την αγάπη μας και το σεβασμό μας στον Λευτέρη.
Πιστεύετε κι εσείς όπως ο Πάολο Κοέλο πως όταν κάτι το θέλεις πραγματικά πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να γίνει αυτό πραγματικότητα;Είναι μερικές φράσεις πολύ αισιόδοξες που πραγματικά τις ζηλεύω! Και σ’ εμένα έχει συμβεί ειδικά όσον αφορά την δουλειά μου, γιατί παρά το γεγονός πως ότι έχω δουλέψει πάρα πολύ, η τύχη έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο. Δηλαδή αυτό το λεγόμενο τρένο που πρέπει να είσαι στον σταθμό την κατάλληλη στιγμή για να το πάρεις, δημιουργείς το δρομολόγιο. Και με την δύναμη της ψυχής σου και την γνώση που έχεις αποκτήσει αυτό έρχεται και σε βρίσκει. Και αυτό γίνεται με τον εξής τρόπο: όταν κάποιος είναι φιλομαθής και ενδιαφέρεται πραγματικά, το τρένο όσο κι αν είναι μια μηχανή, κινείται από ανθρώπους οι οποίοι ψάχνουν ανθρώπους σαν κι εσάς. Είναι περισσότερο από σίγουρο πως το τρένο το καλεί το άτομο που θέλει να ανέβει σ’ αυτό. Και μεταφυσικά να μη θέλετε να το δεχτείτε και να το πιστέψετε, παλέψτε το, γιατί και μόνο η διαδικασία αυτή για να καταφέρετε να τερματίσετε, ήδη θα σας έχει κάνει καλύτερους.Αλλά θέλω να πάμε και στη διάσταση την ουσιαστική. Μπορούμε να το κάνουμε να συμβεί; Αυτό εξαρτάται από εμάς, δηλαδή αν θέλουμε να συμπράξει όλος ο κόσμος για να πετύχουμε κάτι, θα πρέπει να το πιστέψουμε πρώτα εμείς. Χαρακτηριστικό και πιο πρόσφατο παράδειγμα ο Obama, o οποίος δούλεψε πολύ σε πολύ κακές συνθήκες. Όλος ο κόσμος «συνωμοτούσε», τα γεγονότα, η προεδρία του Bush με όλους αυτούς τους πολέμους που έκανε, κάνανε τους Αμερικανούς να σκεφτούν διαφορετικά. Δεν πρέπει να περιμένουμε να κάνουν οι άλλοι αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς. Τώρα βέβαια οι συνθήκες ευνόησαν. Μένει να κριθεί ο άνθρωπος, πόσο ρίσκο θα πάρει για να αλλάξει την εικόνα αυτής της χώρας. Αν και αυτό συμβεί τότε ναι, όλος ο κόσμος και το σύμπαν μπορεί να συνωμοτήσουν υπέρ μας. Στην ουσία όμως οι μεγαλύτεροι συνωμότες είμαστε εμείς. Η ανθρώπινη δύναμη και το κουράγιο μπορούν να κινήσουν τα νήματα. Πάντα προς το γενικό καλό. Εμένα αυτό με αφορά.
Ας υποθέσουμε πως σας χαρίζανε ένα μαγικό ραβδί. Ονομάστε μας μερικά από αυτά που θα αλλάζατε γύρω σας.
Αν εσείς μου χαρίζατε ένα μαγικό ραβδί το πρώτο που θα έκανα θα ήταν να μειώσω την απογοήτευση από τον κόσμο. Την ποτίζουν πολύ την απογοήτευση οι μπαγάσηδες! Και τα μέσα ενημέρωσης και όλοι. Εγώ όμως δεν πιστεύω σε μαγικά ραβδιά, πιστεύω στη δουλειά, στη συλλογικότητα, στην αισιοδοξία, στο όραμα.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποιητές;
Η ποίηση είχε στη ζωή μου μια επίδραση παιδαγωγική, ψυχολογική και αισθητική σαφώς, αλλά με επηρέασε και καλλιτεχνικά. Αρχίζεις και διαβάζεις αλλιώς τη γλώσσα, «ταλαιπωρείσαι» να αποκωδικοποιήσεις τον ποιητή, που σημαίνει αμέσως πως σε πάει σε άλλες σφαίρες. Αυτό ήταν που με βοήθησε να σας περιγράφω από την αρχή αυτής της συζήτησης, την σημασία της προσπάθειας να ερμηνεύσεις τον κόσμο, τους ανθρώπους και τις καταστάσεις που ζεις σε άλλο επίπεδο. Αυτό το έκανε η ποίηση. Ακόμα διαβάζω πολύ, ψάχνω, παιδεύομαι και εκπαιδεύομαι.
Εδώ θα ήθελα να αναφέρω κάτι που είναι τετριμμένο, αλλά που θα πρέπει να το τονίζουμε, γιατί είναι καλό για όλους μας. Αυτό που έκανε ο Μίκης και ακολούθησαν και άλλοι στη συνέχεια, που μελοποίησε δηλαδή πολλούς σπουδαίους ποιητές μας όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, αναφέρω μόνο μερικούς γιατί ευτυχώς για εμάς υπάρχουν ακόμα αρκετοί, ήταν μοιραίο. Ήταν μεγάλο επίτευγμα για την ελληνική κοινωνία, αυτό που κατάφερε ο Μίκης και οι άλλοι δημιουργοί, να κάνουν κτήμα του λαού αυτή την πραγματικά υψηλή ποίηση. Αργότερα το ίδιο έγινε με την ποίηση του Καββαδία με τον Μικρούτσικο. Αυτή που είναι μια πολύχρωμη γλώσσα, συναισθηματικά ιδιαίτερη. Πιστεύω λοιπόν πως η ποίηση βοήθησε σε πολύ μεγάλο βαθμό και το τραγούδι, αλλά και ανέβασε αυτόν τον τόπο και τον κόσμο, πολύ υψηλότερα από ότι του έμελλε την εποχή που δέχτηκε να βαπτιστεί σε αυτό το λόγο. Η Ελλάδα είναι τυχερή, διότι λίγες χώρες απόλαυσαν τέτοια ανάταση πνευματική μέσα από την λογοτεχνία και την ποίηση.
Κάτι που έρχεται από την αρχαιότητα, από την ιαμβική ποίηση, τους θρήνους, τους παιάνες, τον Όμηρο, την Σαπφώ, τον Αρχίλοχο. Δυστυχώς η σημερινή συγκυρία δεν βοηθάει την ελληνική γλώσσα που είναι τόσο πλούσια. Ευτυχώς έχουμε και ποιητική διάθεση στο τραγούδι, έχουμε τον Λευτέρη (Παπαδόπουλο) τον Μάνο Ελευθερίου, την Λίνα (Νικολακοπούλου) και άλλους πολλούς.

Ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους;
Δεν θέλω να δίνω συμβουλές, τα ‘χω καλά όμως με το παράδειγμα της ζωής μου. Δεν είμαι ακαδημαϊκός, δηλαδή δεν έχω πρακτικά και ουσιαστικά τον τρόπο να μεταδώσω συμβουλές. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να ανασύρω από τη μνήμη μου τα λάθη μου και να τα λέω στην κόρη μου και σε κάποιους φίλους μου, απλά και μόνο προς αποφυγήν. Μόνο έτσι μπορώ να είμαι χρήσιμος. Αν και καταλαβαίνω την ανάγκη των ανθρώπων για συμβουλές.
Υπάρχει κάποια εσωτερική φωνή που σας οδηγεί όσον αφορά τις αποφάσεις σας ή εμπιστεύεστε περισσότερο την λογική σας;
Το ένστικτο έπαιξε για μένα σημαντικό ρόλο. Σαν άτομο είμαι περισσότερο συναισθηματικός, λειτουργώ με το ένστικτο και το συναίσθημα. Μαθαίνω όμως και σέβομαι την λογική, γιατί η λογική είναι αυτή που επιβραβεύει την αξία του αποτελέσματος.
Έχετε επισκεφτεί τα Τρία Καλά δηλαδή τα Τρίκαλα;
Τρίκαλα! Τρία Καλά!! Πολύ καλό, δηλαδή αυτό σημαίνει Τρίκαλα; Στην αρχαιότητα ήταν η αρχαία Τρίκκη έτσι δεν είναι; Ναι τα έχω επισκεφτεί και έχω δώσει και συναυλίες εκεί. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση και με πολύ χαρά θα ερχόμουνα εκδρομή στο Γοργογύρι να σας έβλεπα και να γνωρίσω και την υπόλοιπη ομάδα σας.
Από τα Τρίκαλα, πέρα από τους σπουδαίους καλλιτέχνες μας, με συγκίνησε και η Σοφία Σακοράφα που έχει κάνει αυτή τη διαδρομή και που δεν στάθηκε μόνο στα δικά της, ασχολήθηκε με τους ανθρώπους, διάλεξε και έναν κοινωνικό χώρο που θέλει προσφορά.
Θα θέλαμε να ζωγραφίσετε με τα πινέλα της φαντασίας σας, τον πίνακα της απόλυτης ευτυχίας στον οποίο θα είσαστε κι εσείς μέσα.
Απόλυτη ευτυχία! Υπάρχει απόλυτη ευτυχία; Είναι ανύπαρκτος ο όρος. Όπως η έννοια με τον παράδεισο και την κόλαση. Αν ζεις καθημερινά τον παράδεισο, είναι μια κόλαση. Ο άνθρωπος φτιάχνει αυτές τις έννοιες για να πάρει θάρρος να κάνει το επόμενο βήμα του. Και πως είναι δυνατόν να υφίσταται απόλυτη ευτυχία με τόση δυστυχία που υπάρχει γύρω μας; Κάποιες καταστάσεις που βιώνουμε και μας δημιουργούνε ευχάριστα συναισθήματα ναι, απόλυτη ευτυχία όμως όχι! Ευτυχισμένες στιγμές μπορούμε να έχουμε από πολύ απλά πράγματα, όπως για παράδειγμα το να σου δίνει ένα φιλί το παιδί σου, να ακούς ένα ωραίο τραγούδι, να βλέπεις ένα ωραίο πίνακα, να σε αγκαλιάζει ένα αγαπημένο πρόσωπο. Δεν έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε για απόλυτη ευτυχία, όταν αυτή τη στιγμή χιλιάδες παιδιά δεν μπορούν να έχουν μερικά γραμμάρια ρύζι για να φάνε! Δεν νομίζω πως θα μπορούσα να ανήκω σε μια κοινωνία απόλυτης ευτυχίας, γιατί δεν την έχω γνωρίσει ποτέ, όπως εξάλλου και την απόλυτη δυστυχία. Γιατί και εκεί πρέπει να υπάρχει ελπίδα.
Τέλος θα θέλαμε να κλείσουμε με τον καθιερωμένο μας τρόπο που δεν είναι άλλος από τον χαρακτηρισμό των παρακάτω προσώπων:

Κουγιουμτζής:
Έχω μιλήσει τόσο πολύ για τον Κουγιουμτζή. Για μένα ήταν ο πιο σημαντικός και πιο ξεχωριστός συνεργάτης μου στο χώρο του τραγουδιού. Ήταν ο άνθρωπος που έχει πιάσει τον μεγαλύτερο χώρο στην καρδιά μου και στην σκέψη μου. Ο Κουγιουμτζής μου έδωσε ζωή και φωνή, τραγουδιστικά εννοώ όταν ήμουν πολύ μικρός. Τον γνώρισα όταν ήμουν μόλις 18 χρονών. Τραγουδούσαμε μαζί, μιλούσαμε, προβληματιζόμασταν μαζί. Έχω πολλούς ανθρώπους που αγαπάω στον χώρο της μουσικής, αλλά αυτός είναι ο πιο ξεχωριστός.
Καλδάρας:
Μεγάλος δάσκαλος και πατριώτης σας. Ο Καλδάρας ήταν από τους πρώτους ανθρώπους που μου καλλιέργησε την αυτοπεποίθηση. Δούλευε με τον Καζαντζίδη, που τον αντιμετωπίζαμε με δέος, με αυτή τη φωνή που είχε και με όλα αυτά τα τραγούδια που είχε πει! Μου έδινε θάρρος. Θυμάμαι του έλεγα «Τι λες τώρα θείε;», τον έλεγα θείο και αυτός με αποκαλούσε ανεψιό, «Δεν μπορώ εγώ αυτά τα έχει πει ο Καζαντζίδης»! «Έλα εδώ» μου έλεγε, «Μην την ξαναπείς αυτή την κουβέντα, έλα εδώ, τραγούδα!». Ήταν από τους λίγους που με κανάκεψε και με προστάτεψε. Μεγάλος δάσκαλος και σπουδαίος μουσικός.
Λευτέρης Παπαδόπουλος:
Ο Λευτέρης είναι άλλη περίπτωση! Γνωριζόμαστε από το 1968. Ήμουν σχεδόν παιδί. Είναι συγγενής μου, δεν χωρίσαμε ποτέ και εκτός δουλειάς συναντιόμαστε μέρα παρά μέρα. Είμαστε οικογένεια! Τώρα για το μεγαλείο του τι να σας πω! Είναι ένας άνθρωπος μαγικός, σπάνιος. Ένα παιδί αυτοδημιούργητο και μοιάζουμε σ’ αυτό. Δεν είχε στον ήλιο μοίρα και έγινε τόσο ξεχωριστός και δημιουργικός στην πένα του, με ένα μυαλό και μια καρδιά που τα χωράει όλα! Καθώς επίσης και αυτή η ακριβοδίκαιη συμπεριφορά του απέναντι στην κοινωνία, η ανάγκη να συμμετέχει στα κοινά, η ανάγκη του να γράφει στην εφημερίδα. Το μεγαλύτερο προτέρημά του όμως είναι πως δεν θα βρεις τέτοιο φίλο εύκολα. Ο Λευτέρης γίνεται θυσία για τους φίλους του! Δεν μπορείτε να φανταστείτε.
Τώρα αυτό που έχει να βρίζει καμιά φορά είναι μια τρυφερή – δεν είναι καθόλου τρυφερές οι εκφράσεις βέβαια – αλλά είναι πολύ ωραίο να τον ακούς, γιατί ο ίδιος είναι ένας πολύ σπουδαίος ηθοποιός, ο οποίος το βρίσιμο το έχει κάνει μανιέρα, μάλλον ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, και παίζει με αυτό. Όσο πιο πολύ σ’ αγαπάει τόσο πιο πολύ σε βρίζει. Θέλει να τα λέει ώστε να ενοχλούνται τα κορίτσια και μετά σχολιάζει «Μόλις το ‘πα αυτό είδες πως έκανε;». Αυτό λοιπόν του αρέσει πάρα πολύ. Είναι ένα παιδί που του αρέσει να παίζει. Που σημαίνει πρακτικά πως τελικά το μυαλό, η ψυχή, το συναίσθημα δεν γερνάνε, παρά μόνο το σώμα και αυτό είναι μια άλλη αδικία!

Μάνος Ελευθερίου:
Ο Μάνος είναι κι αυτός από τους πρώτους μου φίλους. Είχα αυτή την τύχη και την χαρά να έχω εκλεκτούς φίλους! Πάντα διάλεγα ανθρώπους καλύτερους από εμένα για να κάνω παρέα, γιατί τους είχα ανάγκη. Αυτοί με βοήθησαν να σταθώ στα πόδια μου. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μάνος Ελευθερίου.
Μίκης Θεοδωράκης:
Είμαστε πολύ τυχεροί, όλοι μας, που ζούμε στην περίοδο που πατάει το ίδιο χώμα με εμάς ο Θεοδωράκης! Είναι σπάνια περίπτωση, είναι σαν τους μεγάλους Έλληνες της μυθολογίας! Σπουδαίος άνθρωπος και σπουδαίος Έλληνας. Έχει προσφέρει στον τόπο όσο λίγοι Έλληνες. Του χρωστάμε την ποίηση, το πολιτισμικό μας ανέβασμα. Στάθηκε στον τόπο του με πολύ ευθύνη και πολύ αγάπη όσο λίγοι άνθρωποι. Μουσικά είναι ένας κολοσσός. Πολύ σπάνιος και ξεχωριστός άνθρωπος.
Βασίλης Τσιτσάνης:
Κι αυτός πατριώτης σας! Αν και δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ τις λέξεις μαγεία, μάγος, ο Τσιτσάνης με αναγκάζει να το κάνω! Ο Τσιτσάνης πρέπει να ήταν μάγος δηλαδή ο μάγος της φυλής! Πως μπορεί ένα παιδί που η καθημερινότητά του ήταν τα τσαρούχια που έφτιαχνε ο πατέρας του, τα ζώα, η αγροτική ζωή κλπ, τι είχε δηλαδή αυτός ο άνθρωπος μέσα του που διαμόρφωσε και μεταμόρφωσε την ελληνική μουσική; Επειδή εγώ είμαι πρακτικός άνθρωπος και καθόλου της μαγείας αδυνατώ να το κατανοήσω! Δεν κινδυνεύω λοιπόν να αρχίσω να πιστεύω στις μάγισσες; Ο Τσιτσάνης λοιπόν είναι η αιτία που θα με κάνει να πιστέψω στις μάγισσες! Ήταν κι αυτός μοναδικός και είχα την χαρά να τον γνωρίζω γιατί ήταν φίλος του πατέρα μου. Όταν μου ζήτησαν να αναφερθώ στον Τσιτσάνη, δεν μπόρεσα να βρω κάτι και ανέσυρα από το παρελθόν μου. Έλεγα λοιπόν πως όταν ερχόντουσαν οι μουσικοί στο σπίτι για να παίξουν με τον πατέρα μου, μιλούσαν συνέχεια για τον Τσιτσάνη. Αργότερα διάβαζα αναφορές για τον Τσιτσάνη του Τσαρούχη, του Θεοδωράκη ο οποίος τον αποκαλούσε και Δάσκαλο του, του Χατζιδάκι και στο τέλος λέω «Καλά όλα αυτά που ακούω, αλλά καλύτερα να σας πω αυτό που νομίζω εγώ για τον Τσιτσάνη» και με ρωτούσανε «Ναι πες τι είναι ο Τσιτσάνης;» και τους έλεγα «Ο Τσιτσάνης είναι ο Τσιτσάνης!». Είμαι πολύ φίλος με τον γιο του τον Κώστα. Ο Τσιτσάνης ήταν ο μεγάλος ροκάς της εποχής του, και περίεργος ροκάς, γιατί ήταν νοικοκύρης και πολύ ευγενής! Παρ’ όλη την απέχθεια που έδειξε ένας μέρος του κόσμου για το τραγούδι εκείνης της εποχής, αυτός επειδή ήταν τακτικός και ευγενής – είχε μια ευγένεια έμφυτη – απαντούσε με τα τραγούδια του και τις μελωδίες του και διαμόρφωνε σιωπηρά την γνώμη των ανθρώπων. Και αυτοί που συνδυάζανε το λαϊκό τραγούδι με τον υπόκοσμο σιγά-σιγά με τις μελωδίες του το ανέτρεψε αυτό. Ήταν επαναστάτης φοβερός, γι’ αυτό και ο ακόμα πιο μεγάλος επαναστάτης ο Θεοδωράκης, το σεβάστηκε αυτό και τον αποκάλεσε δάσκαλό του.
Βίρβος:
Δεν τον γνώρισα πολύ καλά παρά μόνο από το έργο του. Θα πρέπει να έχω κάνει 4 τραγούδια του νομίζω. Τώρα στον «Άξιο Λόγο» αξίζει να είναι, γιατί είναι ένα εμβληματικό πρόσωπο στον χώρο της μουσικής. Δυστυχώς δεν τον γνωρίζω πολύ σαν άνθρωπο για να σας πω. Θεωρείται ένας από τους στυλοβάτες του ελληνικού τραγουδιού και ήταν από τους πρώτους διανοούμενους και σκεπτόμενους στιχουργούς.

Λοΐζος:
Δεν μας φέρθηκε καλά, έφυγε γρήγορα. Δεν τον προλάβαμε, εμείς φταίμε, έπρεπε να το καταλάβουμε. Κάπνιζε πολύ ο μπαγάσας, ξενυχτούσε. Ήταν πολύ καλό παιδί, φίλος κολλητός και το γεγονός πως ήμασταν κοντά στην ηλικία, συνετέλεσε σε αυτό σε μεγάλο βαθμό. Τα τρία σπίτια, δηλαδή του Λευτέρη, του Λοΐζου και το δικό μου, ήταν στην ουσία ένα σπίτι! Δεν πήγε ποτέ το μυαλό μας πως θα χάναμε αυτό τον υπέροχο φίλο. Δεν ξέραμε και τόσα πράγματα για την υγεία μας τότε. Όταν είσαι νέος δεν προσέχεις! Ήταν πολύ άδικο αυτό που έγινε. Ήταν πολύ ευαίσθητος και πολύ συνειδητοποιημένος. Αγαπούσε τον κόσμο και ήθελε να προσφέρει. Ήταν από εκείνους τους αριστερούς που δεν ήταν έρμαιο της γραμμής. Είχε κριτική σκέψη και άποψη και τα τραγούδια του θα μείνουν φρέσκα και ζωντανά να παρηγορούν τις νέες γενιές και αυτό είναι καταπληκτικό.

Δημήτρης Παπαϊωάννου:
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση που τιμάει την Ελλάδα. Δεν είναι μόνο χορογράφος, είναι ένας εστέτ της τέχνης. Έχω δουλέψει με τον Δημήτρη πολύ νωρίς, εδώ στο Μέγαρο Μουσικής στην παράσταση «…Και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως». Πρόκειται για μια ιδιαίτερη δουλειά που περιλαμβάνει μια τρίωρη μουσική παράσταση που αφορά όλη τη διαδρομή της ελληνικής μουσικής. Από τα πρώτα αρχαία μουσικά κομμάτια που έχουν απομείνει και έχουν φτάσει στις μέρες μας, μέχρι το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι. Ο Δημήτρης ήταν ο αρχηγός της «Ομάδας εδάφους» και μας βοήθησε πάρα πολύ. Αυτή η παράσταση είναι ότι πιο σημαντικό έχω κάνει, μιλάμε για 300 συντελεστές, 3 ορχήστρες, 2 χορωδίες (80 και 40 ατόμων αντίστοιχα) σε σκηνοθεσία Κώστα Γαβρά.
Ας γυρίσουμε όμως στον Δημήτρη. Στη συνέχεια αυτό το παιδί, κατάλαβε το νόημα της βαθύτερης έννοιας του να μιλάς Ελληνικά και να παίρνεις τους μύθους της Ελλάδας και προσπάθησε να ντύσει τους μύθους αυτούς, μ’ ένα σύγχρονο ένδυμα και τα κατάφερε καλύτερα απ’ όλους! Γι’ αυτό και έκανε αυτές τις καταπληκτικές τελετές στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Είναι πολύ καλός. Το τεχνικό αποτέλεσμα και το καλλιτεχνικό είναι πολύ ενδιαφέροντα και πρόκειται για ένα παιδί που τιμάει την Ελλάδα. Μπράβο του και συγχαρητήρια!

Αφοί Κατσιμίχα:
Αδέρφια μου. Εγώ λοιπόν ο «ορφανός» και ο μεγαλωμένος δύσκολα, βρήκα μια τεράστια οικογένεια. Αυτά τα παιδιά είναι επίσης ποιητές, διανοούμενοι και πολύ συνειδητοποιημένοι. Την μουσική τους την κάνανε για τους λόγους που σας εξέφρασα κι εγώ προηγουμένως. Ξέρανε τι είναι. Ο Χάρης δε είναι ένας καταπληκτικός τραγουδιστής, μοναδικός – και ο Πάνος βέβαια - αλλά αναφέρω τον Χάρη γιατί έχει τραγουδήσει λιγότερο και τον παρασύρουμε να τραγουδήσει όλο και πιο πολύ. Νομίζω ότι ο Χάρης κουράστηκε λίγο από αυτή τη διασημότητα και λιγάκι οπισθοχώρησε, ο Πάνος όμως ακόμα τραγουδάει. Θεωρώ τον Πάνο και τον Χάρη ίσως τους σπουδαιότερους μουσικούς που άνοιξαν δρόμο στους τραγουδοποιούς γιατί ήταν αυτοί που τον ετοίμασαν για να περάσουν οι επόμενοι.
Χωρίς αυτούς τους δύο δεν θα είχαμε την επανάσταση των τραγουδοποιών που έγινε μετά την δεκαετία του 90. Είναι πάρα πολύ καλοί μουσικοί, σπουδαίοι στιχουργοί, ξέρουν να διαβάζουν ποίηση. Και αν δείτε, παρ’ ότι ακούνε ροκ μουσική και τους ενδιαφέρουν αυτά τα ακούσματα, καταφέρνουν να βάζουν στοιχεία από το ελληνικό τραγούδι ακόμα και από το δημοτικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τραγούδι «Του έρωτα» το οποίο θεωρώ μοναδικό. Έχουν μείνει στην ιστορία, είναι ιδιαίτεροι άνθρωποι και πολύ σπουδαίοι!
Loreena McKennitt:
Πολύ καλή και ξεχωριστή! Μου αρέσει που δεν ακολούθησε την πεπατημένη και θέλησε να κάνει μια εναλλακτική παρουσία στο χώρο του τραγουδιού. Έκανε επιστροφή στη μελωδία όταν η Disco βασίλευε και κυρίως έδειξε σεβασμό στην Ανατολή. Μου αρέσει και η φωνή της, είναι μια φωνή ιέρειας. Έχει έναν ήχο σαν μια μοναχή που τραγουδάει παραδοσιακά πράγματα που δεν θέλει να τα αφήσει να πεθάνουν. Έχει κάτι το μυστικιστικό και το ιδιαίτερο.

Κύριε Νταλάρα, εκ μέρους της Λογοτεχνικής Ομάδας Γοργογυρίου θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε πολύ για αυτή την συνάντηση και να σας προσκαλέσουμε να επισκεφτεί-τε το χωριό μας για να σας φιλοξενήσουμε.
Και εγώ σας ευχαριστώ.
Όσον αφορά εμένα, επειδή δεν είχα πολύ χρόνο να μοιραστώ - λόγω της δουλειάς μου - τις σκέψεις μου με πολλούς ανθρώπους, με ενδιαφέρει και μου αρέσει που με ρωτάνε νέα παιδιά σαν και εσάς που δεν με γνωρίζουν προσωπικά αλλά ενδιαφέρονται, με ενδιαφέρει να τους πω την αλήθεια μου, αυτό που έζησα…

Πέπος, Μάκης, Μίνα, Έφη