O Paolo Nespoli μιλάει στο Flash 96 και στο filomatheia.blogspot.com
Καλώς ήρθες Πάολο στην Ελλάδα! Ευχαριστούμε θερμά που δέχτηκες την πρόσκληση μας και είναι μεγάλη μας τιμή που σε έχουμε εδώ μαζί μας στο ραδιόφωνο του Flash και στο ιστολόγιο μας.
Είναι η πρώτη σου φορά στην Ελλάδα και εννοώ να πατάς στο έδαφος της μιας και γνωρίζω πως έχεις πετάξει πολλές φορές πάνω από την Ελλάδα με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό οπότε δεν είναι η πρώτη σου φορά αλλά είναι η πρώτη σου επίσκεψη εδώ?
Photo: Paolo Nespoli
Ναι για την ακρίβεια είναι η πρώτη φορά που πατάω το πόδι μου σε Ελληνικό έδαφος. Η Ελλάδα είναι ένα από τα μέρη που ήθελα πραγματικά να επισκεφτώ τόσο για την ιστορία της όσο και για το περιβάλλον της. Όσοι επισκεπτόντουσαν την Ελλάδα και επιστρέφανε στην Ιταλία μου περιγράφανε πόσο όμορφη χώρα είναι. Οπότε πάντα ανυπομονούσα να την επισκεφτώ αλλά ποτέ δεν μου δόθηκε η ευκαιρία έως τώρα. Επιτέλους μετά από τις τόσες φορές που την έχω δει από το διάστημα είμαι εδώ και είναι πραγματικά πολύ ωραία.
Θα μπορούσες να συστηθείς στο Ελληνικό κοινό?
Είμαι ο Paolo Nespoli από την Ιταλία. Είμαι ένας από τους Ευρωπαίους αστροναύτες. Είμαι μηχανικός της αεροδιαστημικής παραμένω όμως ένα παιδί. Είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ούτε superman ούτε super ιδιοφυία, απλώς ένας κανονικός άνθρωπος που ήθελε να γίνει αστροναύτης από όταν ήτανε παιδί. Τελικά μέσα από μια σειρά ευτυχών συγκυριών αλλά και μέσω σκληρής δουλειάς ,μεγάλης θέλησης και προκλήσεων κατάφερα να βρεθώ στο διάστημα. Έχω ταξιδέψει στο διάστημα δύο φορές. Την πρώτη φορά σε μια αποστολή βραχείας διάρκειας 15 ημερών με το διαστημικό λεωφορείο και τη δεύτερη φορά πρόσφατα σε μια μακράς διαρκείας αποστολή έξι μηνών στο διαστημικό σταθμό.
Οπότε δεν χρειάζεται να έχει κάποιος υπερδυνάμεις για να γίνει αστροναύτης. Έχει να κάνει με πολύ δουλειά. Τι χρειάζεται κάποιος να κάνει για να γίνει αστροναύτης?
Τα προσόντα σε βασικό επίπεδο είναι σχετικά απλά γιατί χρειάζεται ένα πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε κάποιο τεχνολογικό πεδίο, πρέπει να έχεις επάρκεια στα αγγλικά σε πολύ καλό επίπεδο, να έχεις καλή κατάσταση υγείας ή σώματος. Οπότε είναι σχετικά απλό. Από την άλλη είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να γίνουν αστροναύτες, οι θέσεις πολύ λίγες και είναι πολύπλοκο.
Οπότε αρχικά θα πρέπει πρώτα να πιστέψεις σε αυτό το όνειρο και στη συνέχεια να δουλέψεις πραγματικά σκληρά για να το κάνεις πραγματικότητα. Συνήθως δεν είναι κάτι που συμβαίνει τόσο απλά. Μου πήρε περισσότερα από 15 χρόνια, περίπου 20 από τη στιγμή που επέλεξα πραγματικά πως ήθελα να κάνω αυτό και άρχισα να δουλεύω πάνω σε αυτό μέχρι τη στιγμή που κατάφερα τελικά να πετάξω στο διάστημα.
Χρειάζεται πολύ χρόνο και αν δεν είσαι αφοσιωμένος, δεν έχεις κουράγιο και επιμονή, δεν πιστεύεις στον εαυτό σου και δεν μαθαίνεις από τα λάθη σου, γιατί όλοι κάνουμε λάθη και το σημαντικό κομμάτι είναι να μαθαίνουμε από αυτά, αν δεν επιμείνεις πραγματικά δεν θα επιτύχεις αυτό σου τον στόχο. Αλλά αυτό συμβαίνει γενικότερα στη ζωή. Οπότε δεν σημαίνει πως επειδή θέλεις να γίνεις αστροναύτης θα πρέπει να έχεις άλλα προσόντα από αυτά που έχει ένας συνηθισμένος άνθρωπος και χρησιμοποιεί στην καθημερινότητα του.
Τι σε ενέπνευσε στο να γίνεις αστροναύτης. Ποια ήταν η αρχική ιδέα?
Η αρχική ιδέα μου ήρθε όταν ήμουνα παιδί σε ηλικία περίπου 10 ετών όταν οι αστροναύτες πηγαίνανε στο διάστημα και στο φεγγάρι. Ακόμα θυμάμαι αυτούς τους τύπους να χοροπηδάνε στο φεγγάρι και να οδηγούνε το τζιπ στην επιφάνεια του και σκέφτηκα «A τι ωραία θέλω να γίνω κι εγώ αστροναύτης, θέλω να εξερευνήσω νέους κόσμους, να πάω σε μέρη που δεν έχει πάει κανείς ή δεν μπορεί να πάει». Οπότε αυτή ήταν η ιδέα αλλά μου πήρε αρκετό χρόνο ώστε να γίνει συνειδητή επιλογή μου γιατί από τη μία ήταν το όνειρο και από την άλλη αν ήμουν σε θέση να το κάνω και να προσπαθήσω για αυτό. Πάντα ήθελα να γίνω μηχανικός και έγινα μηχανικός όχι όμως επειδή ήθελα να γίνω αστροναύτης αλλά επειδή ήθελα να γίνω μηχανικός. Είναι πολύ σημαντικό να επιλέγουμε ένα επάγγελμα που να ανταποκρίνεται στα όνειρα μας και στις ιδέες μας. Δεν πρέπει να προσπαθούμε να κάνουμε κάτι που δεν μας αρέσει ή που δεν μπορούμε γιατί δεν είναι τίποτα άλλο παρά χάσιμο χρόνου. Πρέπει να επιλέξεις κάτι που πραγματικά σου αρέσει και να δουλέψεις για αυτό με πάθος. Γιατί αν σου αρέσει κάτι και δουλέψεις σε αυτό με πάθος, τότε μόνο επιτυγχάνεις υψηλότερους στόχους. Και αυτό είναι πραγματικά πολύ σημαντικό για όλους μας.
Είναι αυτό που λέει ένα κινέζικο ρητό, πώς αν επιλέξεις μια δουλειά που την αγαπάς τότε δεν θα δουλέψεις ποτέ στη ζωή σου.
Ναι φυσικά, συνήθως λέω αστειευόμενος στους ανθρώπους πως αν θέλεις να καταλάβεις με τι θέλεις να ασχοληθείς στη ζωή σου το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να κοιτάξεις τα χόμπι σου. Πρέπει να κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα οπότε να μην σου φαίνεται πως δουλεύεις αλλά να το διασκεδάζεις και να βρεις έναν τρόπο ώστε κάποιος να σε πληρώνει για να το κάνεις αυτό. Είμαι πεπεισμένος πως οι μεγάλοι σεφ τους αρέσει πραγματικά να μαγειρεύουν και όταν το κάνουν είναι δημιουργικοί και αισθάνονται πως κάνουν κάτι. Υπάρχουν πολλοί που μισούν το μαγείρεμα οπότε είναι λάθος αν δεν σου αρέσει το μαγείρεμα να μπεις στην διαδικασία και να το επιλέξεις ως επάγγελμα. Το να είσαι αστροναύτης είναι ακριβώς το ίδιο.
Ποιο μέρος της εκπαίδευσης σου βρήκες το δυσκολότερο?
Προσωπικά πάντα αντιμετώπιζα δυσκολίες με τη θεωρητική διδασκαλία. Να κάθομαι σε μια τάξη και να δέχομαι τη μια πληροφορία μετά την άλλη, γνώση μετά τη γνώση. Μου είναι δύσκολο να την οικειοποιηθώ και να την κάνω δική μου. Είμαι τύπος που μαθαίνω με την πράξη. Αν κάνω κάτι μπορώ να το θυμάμαι για πάντα. Αν όμως κάποιος μου περιγράψει πώς να κάνω κάτι και δεν το κάνω στην πράξη μου παίρνει περισσότερο χρόνο. Οπότε πάντα λέω αστειευόμενος «Το μισώ το σχολείο, δεν μου αρέσει το σχολείο» που έχει κάποια δόση αλήθειας. Δεινοπαθώ όταν πρέπει να στρωθώ. Αλλά πραγματικά με ευχαριστεί να κάνω πράγματα χρησιμοποιώντας τα χέρια μου και τη φαντασία μου.
Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής ώστε κάποιος αστροναύτης να πάρει μέρος σε κάποια αποστολή?
Κουβεντιάσαμε πριν λίγο ποια είναι τα βασικά κριτήρια για να επιλεγείς ως αστροναύτης. Που είναι κάποιο πτυχίο πανεπιστημίου σε τεχνολογικό τομέα, η γνώση αγγλικών σε υψηλό επίπεδο, πιθανότατα και κάποια επιπλέον γλώσσα και καλή κατάσταση υγείας και σώματος. Στην πραγματικότητα όμως είναι και άλλες παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη όταν κάνουν την επιλογή. Όπως η ικανότητα που έχει κάποιος να μαθαίνει για παράδειγμα που είναι πολύ σημαντικό γιατί μπορεί να επιλεγείς ως αστροναύτης αλλά θα πρέπει να μάθεις τόσα άλλα πράγματα. Θα πρέπει να καταλάβουν πως έχεις την ικανότητα να μαθαίνεις, πως είσαι σε θέση να μάθεις και πως αν αντιμετωπίσεις νέες καταστάσεις δεν θα πανικοβληθείς. Θα βάλεις τα πράγματα κάτω και θα δράσεις. Θέλουν να δουν την ικανότητα να αντιδράς με καλό τρόπο σε περίεργες καταστάσεις. Πως παραμένεις ψύχραιμος και αντιδράς χωρίς να είσαι παθητικός. Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό επίσης να μπορείς να δουλεύεις ομαδικά. Η ομαδική δουλειά είναι πολύ σημαντική. Γιατί όταν βρίσκεσαι στο διάστημα δεν υπάρχει Ό αστροναύτης που είναι στο διάστημα αλλά η ομάδα, το πλήρωμα που βρίσκεται στο διάστημα. Γιατί ως ένας μοναχικός αστροναύτης εκεί πάνω αργά ή γρήγορα θα κάνεις κάποιο λάθος, αργά ή γρήγορα θα κάνεις κάποια χαζομάρα και είναι φυσιολογικό. Όταν όμως υπάρχει μια ομάδα η οποία δουλεύει μαζί μπορεί να καλύψει τα λάθη που μπορεί να κάνει κάποιος.
Επίσης θα πρέπει να είσαι σε θέση να αναγνωρίζεις τα πράγματα που μπορείς να κάνεις καλύτερα. Όλοι μας έχουμε πράγματα που μπορούμε να κάνουμε πολύ καλά ή λιγότερο καλά. Οπότε αν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τις ικανότητες μας τότε μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε σε συγκεκριμένα πεδία και να αφήσουμε κάποιον άλλο να ασχοληθεί με κάποιο άλλο πεδίο. Οπότε όλα αυτά συνυπολογίζονται στην επιλογή των ατόμων. Στη συνέχεια θα πρέπει να χτίσεις πάνω σε αυτά και να τα βελτιώσεις.
Τελικά όταν επιλέγουν το πλήρωμα που θα ταξιδέψει στο διάστημα, βεβαιώνονται πως η σύνθεση του πληρώματος είναι ομοιογενής, τα άτομα μπορούν να δουλέψουν μαζί και στη συνέχεια οι ικανότητες του πληρώματος είναι επαρκείς για τη διεκπεραίωση των καθηκόντων της αποστολής στο διάστημα.
Να σας δώσω ένα παράδειγμα: Αν υπάρχουν συγκεκριμένα άτομα που να μπορούν να κάνουν διαστημικούς περιπάτους και η συγκεκριμένη αποστολή περιλαμβάνει διαστημικούς περιπάτους τότε θα επιλέξουν από αυτά τα άτομα. Μπορεί όμως η αποστολή να έχει περισσότερο χειρισμούς του ρομποτικού βραχίονα. Το να μπορεί κάποιος να κάνει διαστημικούς περιπάτους ή να μπορεί να χειρίζεται το βραχίονα πρόκειται για δύο διαφορετικές ικανότητες. Μπορεί να είσαι πολύ καλό στον διαστημικό περίπατο αλλά πολύ κακός χειριστής του βραχίονα ή και το αντίθετο. Υπάρχουν άτομα που δεν είναι καθόλου καλοί και στα δύο ή και άτομα που τα χειρίζονται όλα χωρίς πρόβλημα. Οπότε στην πραγματικότητα προσπαθούν να έχουν εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε το πλήρωμα να είναι ομοιογενές και να ταξιδέψει στο διάστημα δουλεύοντας μαζί και ωραία.
Όλοι ή σχεδόν όλοι γνωρίζουν τη NASA. Η Ευρώπη όμως έχει και αυτή το δικό της διαστημικό οργανισμό τον επονομαζόμενο ESA.
Όντως ο ESA, o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος είναι σχεδόν όσο παλιά είναι και η NASA. O ESA μπορεί να μην έχει καταφέρει να πάει στο φεγγάρι όπως η NASA που πιθανώς το θεωρεί ως το απόγειο της τελειότητας στο να κάνεις κάτι που εμείς ίσως δεν μπορούμε, αλλά ο ESA έχει επιτελέσει επίσης σημαντικό έργο στις τηλεπικοινωνίες, στην παρατήρηση της Γης, στην εξέλιξη των πυραύλων. Οπότε η Ευρώπη είναι επίσης παρούσα στο διάστημα. Πιστεύω όμως πως έχουμε κάποια δυσκολία γιατί δεν έχουμε, ακόμα τουλάχιστον, κάποιον ενοποιημένο ευρωπαϊκό στρατηγικό στόχο οπότε κάποιες από τις μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες "κλωτσάνε" με τον ένα τρόπο ή τον άλλο και αυτό δεν μας επιτρέπει να θέσουμε ένα στόχο πραγματικά υψηλό όπως για παράδειγμα έχουν οι Αμερικανοί ή είχαν όταν πήγαν στο φεγγάρι. Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον, συνεργαζόμαστε και με τη NASA και υπάρχουν πλέον πολλές δυνατότητες.
Το 2007 ταξίδεψες στο διάστημα με το Διαστημικό Λεωφορείο Discovery ως ειδικός αποστολής με την αποστολή STS-120. Τι θυμάσαι από εκείνη την αποστολή σχετικά με το διαστημικό λεωφορείο, την προετοιμασία ή τον Διαστημικό Σταθμό?
Η αποστολή αυτή του 2007 ήταν μια πολύ σημαντική αποστολή με σκοπό την κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Μεταφέραμε την μονάδα Node 2 που ήταν πολύ σημαντική γιατί ήταν η μονάδα που θα επέτρεπε στα διεθνή εργαστήρια να πάνε στο διάστημα. Επίσης μετακινήσαμε τους ηλιακούς συλλέκτες από τη θέση που βρισκόντουσαν στο διαστημικό σταθμό σε κάποια άλλη θέση. Πετώντας με το διαστημικό λεωφορείο οι αποστολές είναι σαν να τρέχεις σε μαραθώνιο, συγνώμη ήθελα να πω σαν να σπριντάρεις σε αγώνα ταχύτητας 100 μέτρων. Πηγαίνεις στο διάστημα και αρχίζεις να τρέχεις γιατί έχεις μόνο 15 μέρες, οι στόχοι που πρέπει να επιτύχεις είναι πραγματικά πολύ υψηλοί οπότε υπάρχει μια πολύ σφιχτή χορογραφία των δραστηριοτήτων που γίνονται η μια μετά την άλλη πολύ γρήγορα. Και όλα αυτά γίνονται στο διάστημα. Κάνουμε προσομοιώσεις στη Γη, προσομοιώνοντας την εκτόξευση και μετά πηγαίνουμε σπίτια μας. Την επόμενη μέρα προσομοιώνουμε πάλι την εκτόξευση και πηγαίνουμε ξανά στα σπίτια μας. Και έναν μήνα αργότερα προσομοιώνεις κάτι διαφορετικό. Όταν όμως ξεκινάς για το διάστημα, μέσα σε οχτώ λεπτά βρίσκεσαι στο διάστημα οπότε λες «Τέλεια έφτασα στο διάστημα τώρα θέλω να πάω σπίτι μου αλλά όχι υπάρχει δουλειά να κάνεις, οπότε ξεκινάς να δουλεύεις χωρίς σταματημό για 15 μέρες. Είναι πραγματικά καταπληκτικό. Θυμάμαι πως αυτή η αποστολή ήταν πραγματικά πολύ ωραία γιατί όλα πήγανε πολύ καλά αν και προέκυψε ένα πρόβλημα στα μισά της αποστολής. Ένας από τους ηλιακούς συλλέκτες έσπασε και σήμανε ένας πολύ μεγάλος συναγερμός. Ήταν μια κατάσταση παρόμοια με αυτή του Apollo 13 για το κέντρο ελέγχου αν θυμάστε, ήταν σχεδόν όπως τότε όπου οι μηχανικοί στη Γη άρχισαν να δουλεύουν προσπαθώντας να βρουν μια λύση και εμείς εκεί πάνω το ίδιο και τελικά μετά από μερικές μέρες καταφέραμε να καταστρώσουμε ένα σχέδιο που ήταν πραγματικά πολύ τολμηρό. Έμοιαζε απίθανο να πραγματοποιηθεί αλλά τελικά τα καταφέραμε και καταλήξαμε να κοιταζόμαστε μεταξύ μας με έκπληξη λέγοντας πως "Αυτό είναι τρελό, Είναι τρελό!!!". Αλλά το κάναμε και έπιασε!!! Έπιασε και καταφέραμε τελικά να διορθώσουμε την κατάσταση. Και ήταν απλά καταπληκτικό! Ήταν μια πραγματικά εξαιρετική ομάδα, εξαιρετική δουλειά τόσο από το κέντρο ελέγχου στη Γη όσο και από εμάς στο διάστημα. Φάνηκε με τον καλύτερο τρόπο πως αν θες κάτι πραγματικά, με συλλογική προσπάθεια μπορείς να επιτύχεις κάτι πολύ υψηλό.
Ποια ήταν η καλύτερη και ποια η χειρότερη στιγμή όταν επισκέφτηκες το διάστημα για πρώτη φορά? Θυμάσαι?
Την πρώτη φορά? Καλύτερη και χειρότερη…
Λοιπόν, νομίζω πως όταν οι άνθρωποι πηγαίνουν στο διάστημα και δεν ισχύει μόνο για εμένα αυτό, υπάρχουν δύο πράγματα που είναι πολύ σοκαριστικά.
Το πρώτο είναι το περιβάλλον μικροβαρύτητας το οποίο είναι πραγματικά κάτι έξω από αυτό τον κόσμο. Όταν αφαιρέσεις την βαρύτητα, εμείς εδώ στη Γη δεν συνειδητοποιούμε πραγματικά πόσο πολύ μας επηρεάζει αυτή η δύναμη. Σε ποιον βαθμό μας αναγκάζει να κάνουμε πράγματα με συγκεκριμένο τρόπο. Αν την εξαφανίσουμε ο τοίχος γύρω σου αλλάζει και δεν αισθάνεσαι καν το ίδιο. Αισθάνεσαι πως πέφτεις, γιατί στην ουσία αυτό κάνεις, δεν υπάρχει πλέον ούτε πάνω, ούτε κάτω, ούτε δεξιά και αριστερά και τα πράγματα συμπεριφέρονται με διαφορετικό τρόπο. Είναι ένας πραγματικά διαφορετικός κόσμος.
Και μετά κοιτάς έξω και βλέπεις τη Γη και μένεις έκπληκτος. Οπότε αυτά τα πράγματα, αυτές οι στιγμές είναι αξέχαστες εμπειρίες. Κατά τη γνώμη μου όμως το χειρότερο είναι όταν επιστρέφεις στη Γη. Κι αυτό επειδή η βαρύτητα γραπώνει πάλι το σώμα σου και αυτό πραγματικά σε ταρακουνάει και σε κάνει να αισθάνεσαι «Ω θεέ μου». Είναι λες και ζυγίζεις 300 κιλά. Κοιτάζεις το ρολόι σου και σκέφτεσαι «Ω θεέ μου είναι ασήκωτο, εννοώ πως δεν ξέρω αν μπορώ να το σηκώσω! Οπότε αστειευόμενος έλεγα πως όταν επέστρεψα στη Γη το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν «Ουάου η βαρύτητα είναι πραγματικά χάλια! Είναι πολύ άσχημη!»
Έχει το διάστημα κάποια μυρωδιά?
Αν το διάστημα έχει κάποια μυρωδιά….
Πολλοί πιστεύουν πως μέσα στο διαστημόπλοιο υπάρχει μια δυσάρεστη μυρωδιά αλλά εγώ δεν νομίζω πως αυτό αληθεύει. Επειδή υπάρχει σύστημα υποστήριξης ζωής που συνεχώς καθαρίζει τον αέρα. Οπότε θα έλεγα πως ο αέρας είναι πιο καθαρός από αυτόν που αναπνέουμε εδώ στη Γη συνήθως. Προσωπικά ποτέ δεν μύρισα κάποια δυσάρεστη οσμή, από την άλλη όμως ο χώρος δεν είναι και τόσο μεγάλος και η τουαλέτα είναι δίπλα στην κουζίνα οπότε καταλαβαίνετε….. ίσως θα έπρεπε να το σχεδιάσουνε κάπως αλλιώς. Οπότε μερικές φορές υπάρχουν κάποιες δυσάρεστες μυρωδιές αλλά φεύγουν γρήγορα είτε τις συνηθίζεις οπότε δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Όσον αφορά στο διάστημα το ίδιο, λοιπόν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη μυρωδιά που την αντιλαμβάνεσαι όταν ανοίγουν οι καταπακτές ή όταν φέρνουμε μέσα πράγματα που ήταν εκτεθειμένα στο διάστημα. Και αυτά μου φαίνεται πως μυρίζουν σαν μαγειρεμένο μέταλλο. Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω. Έχει παρόμοια μυρωδιά με αυτή ενός τραμ ή ενός τραίνου που φρενάρει απότομα. Ένα είδος μυρωδιάς σκουριάς ή μετάλλου. Αυτό που πολλοί αποκαλούν μυρωδιά του διαστήματος. Όταν κάποιος έρχεται από ένα διαστημικό περίπατο μπορείς να την μυρίσεις λίγο αυτή τη μυρωδιά. Πιστεύω πως είναι το μέταλλο που αντιδρά με το οξυγόνο στο διάστημα που προκαλεί οξείδωση παράγοντας αυτή τη μυρωδιά. Αυτή ίσως είναι η μυρωδιά του διαστήματος. Αν δεν υπάρχουν ειδικές συνθήκες κανονικά δεν την αντιλαμβάνεσαι. Μέσα στο διαστημόπλοιο είναι καθαρά. Είναι λες και κάποιο παράθυρο είναι συνέχεια ανοιχτό γιατί υπάρχει αυτή η κυκλοφορία του αέρα.
Αφού η ζωή σε περιβάλλον μικροβαρύτητας δεν είναι κάτι που μπορεί να βιώσει κάποιος εδώ στη Γη, ως λάτρης της κατάδυσης που είσαι, βρίσκεις ομοιότητες με την αιώρηση στο διάστημα?
Θα έλεγα πως ναι. Κατά κάποιο τρόπο από οπτικής απόψεως αισθάνεσαι κάπως παρόμοια. Μου έρχονται μερικές περιπτώσεις στο μυαλό όπου βρισκόμουνα κάτω από το νερό, επιπλέοντας στο ένα μέτρο από το βυθό και συνεχίζοντας να επιπλέω ξαφνικά ο βυθός εξαφανίζεται και στην ουσία είναι σαν να πετάς και από κάτω σου δεν βλέπεις καν το βυθό που μπορεί να είναι 200 μέτρα κάτω και αισθάνεσαι ξαφνικά πως θα αρχίσεις να πέφτεις αλλά δεν πέφτεις. Απλώς παραμένεις εκεί. Στο διάστημα είναι πάνω κάτω το ίδιο. Αν και υποθαλάσσια έχεις την οπτική αναφορά. Στο διάστημα όμως είναι εντελώς διαφορετικά. Επειδή δεν είναι μόνο πως δεν έχεις αυτή την οπτική αναφορά αλλά έχεις και αυτό το αίσθημα. Το να βρίσκεσαι σε συνθήκες μικροβαρύτητας από φυσικής απόψεως είναι λες και κάνεις ελεύθερη πτώση. Σαν να πέφτεις και τίποτα να μην σε σταματάει. Σου έχει τύχει ποτέ να κατεβαίνεις τα σκαλιά και να γλιστρήσεις σε ένα σκαλοπάτι και να αισθανθείς πως πέφτεις για κλάσματα του δευτερολέπτου και μετά τελικά ξαφνικά να πέφτεις? Ε λοιπόν το να βρίσκεσαι στο διάστημα είναι ακριβώς το ίδιο. Αλλά διαρκεί για έξι μήνες και όχι για κλάσματα του δευτερολέπτου. Στην αρχή είναι πολύ αγχωτικό αλλά στη συνέχεια το συνηθίζεις και είναι πραγματικά ωραίο. Οπότε αυτό σου λείπει γιατί είναι κάτι που δεν μπορείς να αναπαράγεις εδώ στη Γη. Πρέπει να πας στο διάστημα για να το βιώσεις.
Οπότε προτιμάς την κατάδυση ή την αιώρηση στο διάστημα?
Θα έλεγα πως πρόκειται για διαφορετική αίσθηση και σε διαφορετικό περιβάλλον. Καθένα από αυτά έχει τη δική του ομορφιά και τους δικού του λόγους. Δεν θα έλεγα πως επειδή πήγα στο διάστημα η κατάδυση είναι βαρετή ή και το αντίθετο. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Μέσω της κατάδυσης μπορείς να μάθεις και να δεις έναν διαφορετικό κόσμο, υπάρχουν τριγύρω σου ψάρια, φύση και πολλά άλλα πράγματα που δεν μπορείς να έχεις στο διάστημα ενώ από την άλλη στο διάστημα αιωρείσαι ελεύθερα και πέφτεις, κάτι που δεν μπορείς να έχεις εδώ στη Γη. Οπότε θα πρότεινα στους ακροατές μας αν είχαν τη δυνατότητα να τα βιώσουν και τα δύο.
Το Δεκέμβριο του 2010 ταξίδεψες και πάλι στο διάστημα με το Ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz ως μηχανικός πτήσης της αποστολής 26 και 27. Πως αισθάνθηκες που εκτοξεύτηκες από την ίδια εξέδρα εκτόξευσης που ο Yuri Gagarin εκτοξεύτηκε, ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, 50 χρόνια αργότερα?
Ήταν καταπληκτικό! Το περιβάλλον στο διάστημα! Ακόμα και όταν ήμουν στο Ακρωτήρι Κένεντυ και προετοιμαζόμουνα για την αποστολή μου με το Διαστημικό Λεωφορείο βρισκόμουν στους ίδιους χώρους πληρώματος που ήταν και οι αστροναύτες του προγράμματος Apollo. Αν κοιτάξετε παλιές φωτογραφίες από την προετοιμασία των αστροναυτών του Apollo είναι ακριβώς το ίδιο μέρος που βρισκόμασταν κι εμείς. Κι από εκεί ακόμα σκεφτόμουνα «Ουάου αυτό είναι το μέρος που βρισκόντουσαν και οι αστροναύτες του Apollo!!». Η έξοδος μας από το κτίριο και ο χαιρετισμός είναι ακριβώς τα ίδια όπως φαίνονται στις φωτογραφίες.
Οπότε το να βρίσκομαι στην Star city και να εκπαιδεύομαι στο ίδιο μέρος που οι Κοσμοναύτες εκπαιδευόντουσαν όπως ο Yuri Gagarin ήταν επίσης μοναδική εμπειρία. Το να βρίσκομαι στο Baikonour και να κοιτάζω την εξέδρα εκτόξευσης, ακόμα και το διαστημόπλοιο Soyuz είναι πάνω κάτω το ίδιο, ήταν ένα καταπληκτικό συναίσθημα!
Όταν βρισκόμουνα στο διάστημα γιορτάσαμε την 50η επέτειο της εκτόξευσης του Yuri Gagarin που ήταν επίσης μια μοναδική εμπειρία.
Βρισκόμουνα στην εξέδρα εκτόξευσης λίγες μέρες πριν την εκτόξευση και είδα τις σημαίες εκεί πάνω, της Ρωσίας, του Καζακστάν, της Αμερικής και της Ιταλίας να κυματίζουν στο Καζακστάν με τον πύραυλο πίσω τους. Μου φάνηκε πραγματικά καταπληκτικό! Είχα την αίσθηση πως έκανα κάτι ιστορικό, που δεν είναι και πολύ αλήθεια, γιατί πρόκειται για ένα μικρό βήμα, αλλά ένιωσα πλήρης και ήταν ωραία.
Θα ήθελες να μας ονομάσεις τρία πράγματα που πιστεύεις πως θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουν για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό?
Τρία πράγματα που πρέπει όλοι να γνωρίζουν για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό….
Πιστεύω πως η ύπαρξη του Διαστημικού Σταθμού έχει στην ουσία τρεις κύριους σκοπούς.
Ο πρώτος είναι η διεξαγωγή επιστημονικών πειραμάτων, ο άλλος η εξέλιξη της τεχνολογίας και ο τρίτος εκπαιδευτικός. Θα προσέθετα όμως και έναν τέταρτο μιας και ο ΔΔΣ είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πως μπορούν τα έθνη να δουλεύουν μαζί και να κάνουν πράγματα που δεν θα μπορούσαν μόνα τους. Πραγματικά πιστεύω πως παρ’ όλα τα πειράματα που κάνουμε στο διάστημα, την τεχνολογία που αναπτύσσουμε και όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, η δυνατότητα που έχουμε να δουλεύουμε μαζί είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί μας καταδεικνύει πως όταν θέλουμε κάτι ως ανθρώπινη φυλή, μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Συχνά σκέφτομαι τι ωραία που θα ήταν να κατασκευάζαμε από κοινού ένα διαστημόπλοιο και να πηγαίναμε στον Άρη. Να μην πηγαίναμε με τη σημαία της Αμερικής, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας. Αλλά να πηγαίναμε με τη σημαία της Γης. Δεν έχουμε καν μια σημαία της Γης. Θα έπρεπε να φτιάξουμε μια σημαία της Γης και να πάμε σε κάποιον άλλο πλανήτη! Πιστεύω πως αυτό θα ήταν πολύ ωραίο! Και ο Διαστημικός Σταθμός μας αποδεικνύει πως όταν το θέλουμε μπορούμε να τα καταφέρουμε!
Επέστρεψες από το Διάστημα τον Μάιο του 2010 σωστά?
Ναι σωστά!
Έχοντας κατά νου πως οι αστροναύτες κάθε αποστολής μένουν για έξι μήνες στον ΔΔΣ πως διαχειρίζεστε τον ρουχισμό σας, το φαγητό και το νερό σας? Υποθέτω πως δεν βάζετε κάποιο πλυντήριο εκεί πάνω ούτε και μαγειρεύετε!
Το περιβάλλον μικροβαρύτητας μας αναγκάζει να κάνουμε πράγματα με διαφορετικούς τρόπους από αυτούς εδώ στη Γη. Συγκεκριμένα πράγματα που είναι εύκολα εδώ είναι αδύνατα εκεί και το αντίθετο. Οπότε για παράδειγμα δεν βάζουμε πλυντήριο. Δεν είναι εφικτό. Ή καλύτερα δεν έχουμε ένα τρόπο να το κάνουμε ακόμα! Στην πραγματικότητα θα ήταν πολύ ωραία αν μπορούσαμε. Οπότε χρησιμοποιούμε ρούχα και μετά τα πετάμε. Αλλά δεν αλλάζουμε τόσο συχνά όσο εδώ στη Γη. Έμεινα άφωνος όταν μου δώσανε τα παντελόνια μου, και μου δώσανε τρία παντελόνια για να περάσω έξι μήνες και σκέφτηκα «Τι???» και μετά μου δώσανε σορτς λέγοντας μου «Σορτς θα σου δώσουμε λίγα περισσότερα περίπου 4» και είπα πάλι «Τι???». Ήταν κάπως. Αλλά στη πραγματικότητα δούλεψε αρκετά καλά και δεν υπήρξε κάποιο πρόβλημα.
Ανακυκλώνουμε πολύ. Ο διαστημικός σταθμός είναι από τα μέρη που η ανακύκλωση βρίσκεται στο απόγειο. Ανακυκλώνουμε το νερό, τα ούρα και τον ιδρώτα συλλέγοντας τον και ανακυκλώνοντας τον πάλι. Το φαγητό, τα πειράματα και τα ρούχα έρχονται περίπου κάθε μήνα με τα οχήματα ανατροφοδότησης που στέλνουν από τη Γη. Πρόκειται για μια περίπλοκη επιχείρηση γιατί είναι σαν να έρχεται ένα φορτηγό στην είσοδο του σπιτιού σου και ανοίγεις την πόρτα, μπαίνεις μέσα στο φορτηγό και πρέπει να τα βγάλεις όλα τα πράγματα έξω. Η ιδιαιτερότητα με το διάστημα είναι πως τα πάντα αιωρούνται οπότε πρέπει να τα βάλεις στην άκρη, δεν μπορείς να τα αφήσεις απλώς κάτω στο πάτωμα. Τα βάζεις στην άκρη αλλά είναι δύσκολο μετά να τα ξαναβρείς. Οπότε πρέπει να τα σιγουρέψεις για να μπορέσεις να τα βρεις αργότερα πράγμα που είναι περίπλοκο και δύσκολο. Είναι μια μεγάλη πρόκληση αλλά αυτός είναι και ο λόγος τελικά που τα κάνουμε αυτά τα πράγματα. Γιατί μέσα από τα δύσκολα μαθαίνουμε. Αν συνέχεια κάναμε τα ίδια και πράγματά που μας είναι βολικά τότε δεν πρόκειται να μάθουμε. Οπότε αυτός είναι άλλος ένας λόγος που κάνουμε αυτά τα πολύπλοκα πράγματα.
Πως κοιμάστε στο διάστημα? Διαφέρει από τον ύπνο εδώ στη Γη?
Είναι διαφορετικά επειδή δεν υπάρχει η βαρύτητα. Εδώ συνηθίζουμε να πηγαίνουμε στο κρεβάτι μας και να ξαπλώνουμε, έχουμε τις αγαπημένες μας θέσεις που σχετίζονται με τη βαρύτητα. Όταν όμως βρίσκεσαι στο διάστημα δεν αισθάνεσαι πλέον το κρεβάτι οπότε είναι κάπως δύσκολο. Όλοι έχουν διαφορετική προσέγγιση και όλοι το αισθάνονται με διαφορετικό τρόπο. Όσον αφορά εμένα δεν είχα κανένα πρόβλημα, κοιμόμουνα πολύ καλά στο διάστημα. Δεν έχεις πλέον πόνους στον αυχένα ή κάπου αλλού επειδή δεν υπάρχει βαρύτητα. Οπότε προσπάθησα να επωφεληθώ αυτής της κατάστασης από το να βλέπω τα όποια αρνητικά. Όσον αφορά στα όνειρα, ονειρεύεσαι το ίδιο αλλά και πάλι είναι πολύ υποκειμενικό. Στην πραγματικότητα ήταν πολύ διασκεδαστικό να κοιμάσαι εκεί και να ξυπνάς το πρωί χωρίς να γνωρίζεις που βρίσκεσαι, αναποδογυρισμένος. Είναι πολύ περίεργα αλλά με έναν ευχάριστο τρόπο.
Πώς υπολογίζετε την ώρα μέσα στο ΔΔΣ?
Προφανώς επειδή γυρνάμε γύρω από τη Γη τόσο γρήγορα, έχοντας κάθε μισή ώρα περίπου μια ανατολή και μια δύση του ήλιου δεν κοιτάμε έξω από το παράθυρο για να δούμε αν είναι μέρα ή νύχτα. Δεν μπορείς να βγάλεις άκρη αν το κάνεις αυτό. Οπότε τα ρολόγια μας είναι ρυθμισμένα σε ώρα Γκρίνουιτς , ώρα Λονδίνου και πορευόμαστε με βάση αυτή. Η μέρα μας αποτελείται από 24 ώρες και δουλεύουμε περίπου με τον ίδιο τρόπο που δουλεύουμε εδώ στη Γη. Εργαζόμαστε από τις 7:30 το πρωί ως τις 7:30 το απόγευμα, κάνοντας ένα μικρό διάλειμμα για φαγητό και μετά πλενόμαστε, κάνουμε κάποια άλλα πράγματα και πηγαίνουμε για ύπνο για να ξυπνήσουμε την άλλη μέρα.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας κάποιες αξιομνημόνευτες στιγμές από την παραμονή σου στον διαστημικό σταθμό?
Highlights…..
Νομίζω πως το πρώτο highlight είναι και μόνο το γεγονός πως βρίσκεσαι εκεί πάνω. Αυτό είναι ένα. Στη συνέχεια βρίσκεσαι σε αυτό το παράξενο μέρος που δεν υπάρχει βαρύτητα πια και όταν κοιτάζεις έξω από το παράθυρο έχεις μια θέα που είναι εξωπραγματική. Αυτές είναι αξιομνημόνευτες στιγμές. Σου παίρνει περίπου ενάμιση μήνα ώστε να μάθεις να δουλεύεις σε αυτό το περιβάλλον κι αυτό επειδή η μικροβαρύτητα σε ταράζει.
Στη συνέχεια μπορείς να κάνεις πολλά και ωραία πράγματα για τα οποία έχεις την επίβλεψη. Ήταν πολύ ωραία όταν διεξήγαγα πειράματα με τον τρόπο που έπρεπε να γίνουν χωρίς να κάνω λάθη, να βγάζω τα αποτελέσματα, όταν μιλούσαμε σε σχολεία που ήταν και πολλά. Για εμένα ήταν επίσης σημαντικό που συνομίλησα με τον Ιταλό πρόεδρο αλλά μιλήσαμε και με τον Obama, τον Putin, μίλησα και σε άλλους πολύ σημαντικούς ανθρώπους, είχαμε και μια τηλεδιάσκεψη με τον Πάπα. Θέλω να πω πως είχαμε πάρα πολλά πράγματα που είχαν ενδιαφέρον και μας έκαναν να αισθανόμαστε κάπως μοναδικά, σαν να ήμασταν έξω από αυτό τον κόσμο αλλά πολλοί άνθρωποι μας παρακολουθούσαν και αυτό μας ευχαριστούσε.
Ακόμη όμως και συνηθισμένοι άνθρωποι κάθε φορά, μιλήσαμε σε 77 σχολεία όσο βρισκόμουν εκεί, σε 10000 μαθητές και κάθε φορά που μιλούσα σε κάποιο σχολείο ένιωθα πραγματικά μοναδικά και διαφορετικά. Αυτές οι στιγμές ήταν πάντα αξιομνημόνευτες. Είχε ενδιαφέρον, ήταν ένα συνεχόμενο highlight!
Και μετά φυσικά η επιστροφή στη Γη είναι από μόνη της ένα highlight. Το να βρίσκεσαι μέσα στο διαστημόπλοιο Soyuz και να επιστρέφεις στη Γη είναι μια άκρως εντυπωσιακή βόλτα!
Τράβηξες ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών όσο βρισκόσουνα στο διάστημα και οφείλω να πω πως όλες είναι καταπληκτικές. Έχεις κάποιες που να είναι οι αγαπημένες σου?
Άρχισα να έχω κάποιες αγαπημένες. Άρχισαν να μου αρέσουν συγκεκριμένα πράγματα! Στην αρχή νόμιζα πως θα τραβήξω 2-3 φωτογραφίες από τα μέρη που θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ όταν επέστρεφα στη Γη, όταν όμως άρχισα να τις συγκεντρώνω μέχρι το τέλος της αποστολής είχα περίπου 300 μέρη που ήθελα να επισκεφτώ. Πράγμα που είναι αδύνατο, δεν έχω τόσο χρόνο στη ζωή μου εκτός κι αν σταματήσω να κάνω αυτό που κάνω τώρα και να ξεκινήσω τα ταξίδια. Ήταν όμως καταπληκτικό όταν ήθελα να δω κάτι συγκεκριμένο όπως οι πυραμίδες, το Σινικό Τείχος ή κάτι άλλο. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση το να καταφέρεις να τα φωτογραφήσεις και από τη στιγμή που μπόρεσα να τα δω, αυτές οι φωτογραφίες είναι ιδιαίτερες.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το twitter, facebook, flickr άλλαξαν τον τρόπο που επικοινωνείτε με τον κόσμο όσο βρίσκεστε στο διάστημα?
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πιο συγκεκριμένα το twitter και το flickr μου έδωσαν μια μοναδική προοπτική όσο βρισκόμουν στο διάστημα. Και το γεγονός πως μπορούσα να επικοινωνώ με αυτό τον τρόπο ήταν κάτι καινούριο για εμένα και κάτι πολύ ωραίο παράλληλα γιατί μπορούσα να μοιραστώ τα πράγματα που έκανα εκεί πάνω και που με διασκεδάζανε ανακαλύπτοντας πως πολλοί άνθρωποι διασκεδάζανε και αυτοί με τα ίδια πράγματα. Με βοήθησε πραγματικά στο να μην νιώθω μόνος εκεί πάνω. Έβλεπα τη ροή στο twitter και έμενα έκπληκτος με αυτά που έλεγε ο κόσμος για όλα αυτά. Οπότε πιστεύω πως είναι ένας πολύ καλός τρόπος να επικοινωνείς, να μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου και ειδικά όταν βρίσκεσαι στο διάστημα να κάνεις τον κόσμο να αισθάνεται πως είναι κι αυτός μαζί σου εκεί πάνω. Δυστυχώς είναι ένα μέρος που ο κόσμος δεν μπορεί να πάει ακόμα εύκολα αλλά αυτός ήταν ένας τρόπος για να συνδεθείς. Και νομίζω πως ήταν πολύ αποτελεσματικό.
Στις 11 Μαρτίου του 2011 όταν η Ιαπωνία χτυπήθηκε από το σεισμό και το τσουνάμι βρισκόσουνα στον Διαστημικό Σταθμό. Πως βιώσατε αυτή τη βιβλική καταστροφή?
Πολλά πράγματα γίνανε όσο ήμασταν εκεί πάνω στο διάστημα. Αισθάνεσαι τη Γη, αισθάνεσαι πως είναι κάτι το ζωντανό, και αισθάνεσαι τους ανθρώπους που υποφέρουν σε τέτοιες περίεργες καταστάσεις. Εμείς νιώθαμε θλίψη. Ακόμα και το κέντρο ελέγχου της Ιαπωνίας τέθηκε εκτός λειτουργίας. Αμέσως καταλάβαμε πως κάτι πολύ σοβαρό είχε συμβεί γιατί οι Ιάπωνες είναι πολύ σχολαστικοί και εκείνο το πρωί δεν ήταν μαζί μας στην πρωινή ενημέρωση. Ξαφνιαστήκαμε και θεωρήσαμε πως κάτι τεράστιο πρέπει να είχε συμβεί. Πήραμε κάποιες πληροφορίες και στη συνέχεια προσπαθήσαμε σκληρά να τραβήξουμε φωτογραφίες και ακόμα και από τόσο ψηλά μπορούσαμε να δούμε τις πλημμυρισμένες περιοχές, κάποια σημάδια καταστροφής. Ήτανε δύσκολο αλλά παρ’ όλα αυτά μπορούσαμε να διακρίνουμε κάποια πράγματα. Αισθανθήκαμε πολύ κοντά στην Ιαπωνία, το Ιαπωνικό κέντρο ελέγχου τέθηκε πάλι σε λειτουργία πολύ γρήγορα αλλά ήταν εμφανές πως κάτι πολύ σοβαρό είχε γίνει εκεί. Από τη μεριά μας προσπαθήσαμε να τους συμπαρασταθούμε όσο περισσότερο μπορούσαμε.
Υπάρχει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για τα μεγάλα χρηματικά ποσά που δαπανούνται στην εξερεύνηση του διαστήματος, αν πρέπει να γίνεται αυτό και αν θα έπρεπε να σταματήσουμε τις διαστημικές πτήσεις και να επικεντρωθούμε περισσότερο στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εδώ στη Γη. Ποια είναι η γνώμη σου. Επωφελούμαστε από την εξερεύνηση του διαστήματος?
Πιστεύω πως αυτές είναι βάσιμες ανησυχίες γιατί για να πάμε στο διάστημα χρειάζονται πόροι που είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Από τη άλλη όμως αυτή η αντίληψη πως παίρνουμε χρήματα και τα στέλνουμε στο διάστημα είναι λανθασμένη. Βρέθηκα στο διαστημικό σταθμό για αρκετό καιρό και δεν είδα πουθενά χρήματα στο διάστημα. Κατασκευάζουμε πράγματα στη Γη και τα στέλνουμε στο διάστημα. Τα λεφτά μένουν στη Γη. Τα λεφτά δίνουν δουλειά στους μηχανικούς, στα σχολεία μας, στις βιομηχανίες μας τις οποίες και προκαλεί. Θεωρώ πως χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά εδώ στη Γη κάνοντας τους ανθρώπους να δουλέψουν.
Μπορούμε να κουβεντιάσουμε αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς και φυσικά ο καθένας έχει την άποψη του. Προσωπικά πιστεύω πως η τεχνολογία είναι πολύ σημαντική γιατί μέσω αυτής μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα και πιο αποδοτικά. Θεωρώ πως η κοινωνία που έχει την έρευνα ως έναν από τους πρωταρχικούς της στόχους είναι και αυτή που προοδεύει περισσότερο. Οπότε πιστεύω πως τα λεφτά που ξοδεύονται στο διάστημα ή για διαστημικές δραστηριότητες έχουν καλό σκοπό.
Ναι θα πρέπει να κάνουμε πράγματα με προσοχή γιατί τα χρήματα που δαπανώνται είναι πολλά και πρέπει να είμαστε προσεχτικοί. Όσον αφορά στο διάστημα θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος, μερικές φορές υπάρχουν υπερβολές και άλλες επιλέγουμε στρατηγικούς στόχους που δεν είναι ακριβώς οι κατάλληλοι. Πρόκειται όμως για μια διαδικασία και αυτά μπορούν να συμβούν. Απλώς θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πραγματικά πιστεύω πως όλες αυτές οι δραστηριότητες τα αξίζουν τα λεφτά τους.
Μία τελευταία ερώτηση, όσο βρισκόσουνα εκεί πάνω και παρατηρούσες κάτω τον όμορφο πλανήτη μας, την εύθραυστη όαση όπως τον αποκαλεί και ο αστροναύτης Ron Garan, μήπως μεγάλωσε η ανάγκη ή το αίσθημα να πιστέψεις σε κάποια ανώτερη δύναμη? Θέλω να πω αισθάνθηκες πιο κοντά στο Θεό ή στον άνθρωπο?
Αυτή είναι μια πολύ βαθιά ερώτηση. Ξέρεις είμαι μηχανικός και συνήθως κάνω πρακτικά πράγματα. Οπότε μια τέτοια θεολογική θα έλεγα ερώτηση μου είναι κάπως δύσκολη να την απαντήσω. Από εκεί ψηλά, ειλικρινά ένιωσα σαν να είναι ένα πλοίο στο διάστημα. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως εμφανίστηκε έτσι ξαφνικά και την ίδια στιγμή μπορείς να δεις πως ήμασταν κάπως τυχεροί ώστε να υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως η απόσταση από τον ήλιο και όλα αυτά.
Όντως δεν σου φαίνεται σαν κάτι τυχαίο, αισθάνεσαι πως πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία στην οποία ζούμε, η ίδια η Γη είναι μια λεπτή ισορροπία και πραγματικά πιστεύω πως πρέπει να την κατανοήσουμε περισσότερο, να την φροντίσουμε και να επεκτείνουμε τη γνώση μας.
Όπως είπε και ο Jesco von Puttmaker ένας Γερμανό-Αμερικανός μηχανικός της αεροδιαστημικής και διευθυντής της NASA:
«Το πιο σημαντικό προϊόν που προέκυψε από το διάστημα δεν είναι ούτε το Τεφλόν ούτε τα φάρμακα αλλά η ειρήνη!»
Πιστεύω πως ναι αυτό είναι σωστό. Η τεχνολογία είναι πολύ σημαντική αλλά ένα από τα κύρια πράγματα που συμβαίνουν με το διάστημα είναι πως μας δείχνει ότι μπορούμε να δουλέψουμε από κοινού και πως μπορούμε να εστιάσουμε τις προσπάθειες μας στο να κατασκευάσουμε κάτι που δεν είναι εναντίον κάποιου άλλου ή που δεν σκοπεύει στην υπεροχή από στρατιωτικής απόψεως μεταξύ μας, αλλά στην απόκτηση περισσότερης γνώσης. Μέσω αυτής μπορούμε να σκεφτούμε ώστε να κάνουμε ειρηνικά πράγματα και να δουλέψουμε όλοι μαζί. Ο διαστημικός σταθμός και η παρουσία μας στο διάστημα μπορεί επίσης να τα δει κάποιος υπό αυτό το πρίσμα.
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να μιλάμε για ώρες. Ήταν τιμή μας και ευχαριστούμε για τον χρόνο που αφιέρωσες για να μιλήσεις μαζί μας εδώ στο ραδιόφωνο του Flash.
Έχεις να στείλεις κάποιο ιδιαίτερο μήνυμα στους ακροατές του Flash και στους επισκέπτες του ιστολογίου μας?
Θα αναφέρω αυτό που λέω πολλές φορές και συγκεκριμένα στους μαθητές στα σχολεία. Πρέπει να έχουμε όνειρα και να πιστεύουμε σε αυτά. Γιατί αν δουλέψουμε αρκετά σκληρά ακόμα και τα όνειρα που φαίνονται αδύνατα, που και που γίνονται πραγματικότητα. Αυτό είναι ένα μήνυμα που πιστεύω πως έχει αξία για όλους ακόμη και για εμένα. Προσπαθώ να δω τι θα κάνω τώρα μετά την αποστολή, ποιο είναι το επόμενο μου όνειρο. Οπότε θα πρότεινα στους ανθρώπους να συνεχίσουν να ονειρεύονται αλλά θα τους έλεγα επίσης και να ξυπνήσουν, γιατί ονειρεύεσαι όταν κοιμάσαι, οπότε να ξυπνάνε που και που και να κάνουν τα όνειρα τους πραγματικότητα. Και αυτή είναι μια δύναμη που έχουμε απλώς πρέπει να έχουμε τη δύναμη για να την κατανοήσουμε και να κάνουμε το όνειρό μας πραγματικότητα. Και αυτό είναι εφικτό.
Ευχαριστώ πολύ κύριε ήταν πραγματικά μεγάλη μας τιμή!
Εγώ ευχαριστώ!
Είναι η πρώτη σου φορά στην Ελλάδα και εννοώ να πατάς στο έδαφος της μιας και γνωρίζω πως έχεις πετάξει πολλές φορές πάνω από την Ελλάδα με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό οπότε δεν είναι η πρώτη σου φορά αλλά είναι η πρώτη σου επίσκεψη εδώ?
Photo: Paolo Nespoli
Ναι για την ακρίβεια είναι η πρώτη φορά που πατάω το πόδι μου σε Ελληνικό έδαφος. Η Ελλάδα είναι ένα από τα μέρη που ήθελα πραγματικά να επισκεφτώ τόσο για την ιστορία της όσο και για το περιβάλλον της. Όσοι επισκεπτόντουσαν την Ελλάδα και επιστρέφανε στην Ιταλία μου περιγράφανε πόσο όμορφη χώρα είναι. Οπότε πάντα ανυπομονούσα να την επισκεφτώ αλλά ποτέ δεν μου δόθηκε η ευκαιρία έως τώρα. Επιτέλους μετά από τις τόσες φορές που την έχω δει από το διάστημα είμαι εδώ και είναι πραγματικά πολύ ωραία.
Θα μπορούσες να συστηθείς στο Ελληνικό κοινό?
Είμαι ο Paolo Nespoli από την Ιταλία. Είμαι ένας από τους Ευρωπαίους αστροναύτες. Είμαι μηχανικός της αεροδιαστημικής παραμένω όμως ένα παιδί. Είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ούτε superman ούτε super ιδιοφυία, απλώς ένας κανονικός άνθρωπος που ήθελε να γίνει αστροναύτης από όταν ήτανε παιδί. Τελικά μέσα από μια σειρά ευτυχών συγκυριών αλλά και μέσω σκληρής δουλειάς ,μεγάλης θέλησης και προκλήσεων κατάφερα να βρεθώ στο διάστημα. Έχω ταξιδέψει στο διάστημα δύο φορές. Την πρώτη φορά σε μια αποστολή βραχείας διάρκειας 15 ημερών με το διαστημικό λεωφορείο και τη δεύτερη φορά πρόσφατα σε μια μακράς διαρκείας αποστολή έξι μηνών στο διαστημικό σταθμό.
Οπότε δεν χρειάζεται να έχει κάποιος υπερδυνάμεις για να γίνει αστροναύτης. Έχει να κάνει με πολύ δουλειά. Τι χρειάζεται κάποιος να κάνει για να γίνει αστροναύτης?
Οπότε αρχικά θα πρέπει πρώτα να πιστέψεις σε αυτό το όνειρο και στη συνέχεια να δουλέψεις πραγματικά σκληρά για να το κάνεις πραγματικότητα. Συνήθως δεν είναι κάτι που συμβαίνει τόσο απλά. Μου πήρε περισσότερα από 15 χρόνια, περίπου 20 από τη στιγμή που επέλεξα πραγματικά πως ήθελα να κάνω αυτό και άρχισα να δουλεύω πάνω σε αυτό μέχρι τη στιγμή που κατάφερα τελικά να πετάξω στο διάστημα.
Χρειάζεται πολύ χρόνο και αν δεν είσαι αφοσιωμένος, δεν έχεις κουράγιο και επιμονή, δεν πιστεύεις στον εαυτό σου και δεν μαθαίνεις από τα λάθη σου, γιατί όλοι κάνουμε λάθη και το σημαντικό κομμάτι είναι να μαθαίνουμε από αυτά, αν δεν επιμείνεις πραγματικά δεν θα επιτύχεις αυτό σου τον στόχο. Αλλά αυτό συμβαίνει γενικότερα στη ζωή. Οπότε δεν σημαίνει πως επειδή θέλεις να γίνεις αστροναύτης θα πρέπει να έχεις άλλα προσόντα από αυτά που έχει ένας συνηθισμένος άνθρωπος και χρησιμοποιεί στην καθημερινότητα του.
Τι σε ενέπνευσε στο να γίνεις αστροναύτης. Ποια ήταν η αρχική ιδέα?
Είναι αυτό που λέει ένα κινέζικο ρητό, πώς αν επιλέξεις μια δουλειά που την αγαπάς τότε δεν θα δουλέψεις ποτέ στη ζωή σου.
Ναι φυσικά, συνήθως λέω αστειευόμενος στους ανθρώπους πως αν θέλεις να καταλάβεις με τι θέλεις να ασχοληθείς στη ζωή σου το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να κοιτάξεις τα χόμπι σου. Πρέπει να κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα οπότε να μην σου φαίνεται πως δουλεύεις αλλά να το διασκεδάζεις και να βρεις έναν τρόπο ώστε κάποιος να σε πληρώνει για να το κάνεις αυτό. Είμαι πεπεισμένος πως οι μεγάλοι σεφ τους αρέσει πραγματικά να μαγειρεύουν και όταν το κάνουν είναι δημιουργικοί και αισθάνονται πως κάνουν κάτι. Υπάρχουν πολλοί που μισούν το μαγείρεμα οπότε είναι λάθος αν δεν σου αρέσει το μαγείρεμα να μπεις στην διαδικασία και να το επιλέξεις ως επάγγελμα. Το να είσαι αστροναύτης είναι ακριβώς το ίδιο.
Ποιο μέρος της εκπαίδευσης σου βρήκες το δυσκολότερο?
Προσωπικά πάντα αντιμετώπιζα δυσκολίες με τη θεωρητική διδασκαλία. Να κάθομαι σε μια τάξη και να δέχομαι τη μια πληροφορία μετά την άλλη, γνώση μετά τη γνώση. Μου είναι δύσκολο να την οικειοποιηθώ και να την κάνω δική μου. Είμαι τύπος που μαθαίνω με την πράξη. Αν κάνω κάτι μπορώ να το θυμάμαι για πάντα. Αν όμως κάποιος μου περιγράψει πώς να κάνω κάτι και δεν το κάνω στην πράξη μου παίρνει περισσότερο χρόνο. Οπότε πάντα λέω αστειευόμενος «Το μισώ το σχολείο, δεν μου αρέσει το σχολείο» που έχει κάποια δόση αλήθειας. Δεινοπαθώ όταν πρέπει να στρωθώ. Αλλά πραγματικά με ευχαριστεί να κάνω πράγματα χρησιμοποιώντας τα χέρια μου και τη φαντασία μου.
Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής ώστε κάποιος αστροναύτης να πάρει μέρος σε κάποια αποστολή?
Επίσης θα πρέπει να είσαι σε θέση να αναγνωρίζεις τα πράγματα που μπορείς να κάνεις καλύτερα. Όλοι μας έχουμε πράγματα που μπορούμε να κάνουμε πολύ καλά ή λιγότερο καλά. Οπότε αν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τις ικανότητες μας τότε μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε σε συγκεκριμένα πεδία και να αφήσουμε κάποιον άλλο να ασχοληθεί με κάποιο άλλο πεδίο. Οπότε όλα αυτά συνυπολογίζονται στην επιλογή των ατόμων. Στη συνέχεια θα πρέπει να χτίσεις πάνω σε αυτά και να τα βελτιώσεις.
Τελικά όταν επιλέγουν το πλήρωμα που θα ταξιδέψει στο διάστημα, βεβαιώνονται πως η σύνθεση του πληρώματος είναι ομοιογενής, τα άτομα μπορούν να δουλέψουν μαζί και στη συνέχεια οι ικανότητες του πληρώματος είναι επαρκείς για τη διεκπεραίωση των καθηκόντων της αποστολής στο διάστημα.
Να σας δώσω ένα παράδειγμα: Αν υπάρχουν συγκεκριμένα άτομα που να μπορούν να κάνουν διαστημικούς περιπάτους και η συγκεκριμένη αποστολή περιλαμβάνει διαστημικούς περιπάτους τότε θα επιλέξουν από αυτά τα άτομα. Μπορεί όμως η αποστολή να έχει περισσότερο χειρισμούς του ρομποτικού βραχίονα. Το να μπορεί κάποιος να κάνει διαστημικούς περιπάτους ή να μπορεί να χειρίζεται το βραχίονα πρόκειται για δύο διαφορετικές ικανότητες. Μπορεί να είσαι πολύ καλό στον διαστημικό περίπατο αλλά πολύ κακός χειριστής του βραχίονα ή και το αντίθετο. Υπάρχουν άτομα που δεν είναι καθόλου καλοί και στα δύο ή και άτομα που τα χειρίζονται όλα χωρίς πρόβλημα. Οπότε στην πραγματικότητα προσπαθούν να έχουν εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε το πλήρωμα να είναι ομοιογενές και να ταξιδέψει στο διάστημα δουλεύοντας μαζί και ωραία.
Όντως ο ESA, o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος είναι σχεδόν όσο παλιά είναι και η NASA. O ESA μπορεί να μην έχει καταφέρει να πάει στο φεγγάρι όπως η NASA που πιθανώς το θεωρεί ως το απόγειο της τελειότητας στο να κάνεις κάτι που εμείς ίσως δεν μπορούμε, αλλά ο ESA έχει επιτελέσει επίσης σημαντικό έργο στις τηλεπικοινωνίες, στην παρατήρηση της Γης, στην εξέλιξη των πυραύλων. Οπότε η Ευρώπη είναι επίσης παρούσα στο διάστημα. Πιστεύω όμως πως έχουμε κάποια δυσκολία γιατί δεν έχουμε, ακόμα τουλάχιστον, κάποιον ενοποιημένο ευρωπαϊκό στρατηγικό στόχο οπότε κάποιες από τις μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες "κλωτσάνε" με τον ένα τρόπο ή τον άλλο και αυτό δεν μας επιτρέπει να θέσουμε ένα στόχο πραγματικά υψηλό όπως για παράδειγμα έχουν οι Αμερικανοί ή είχαν όταν πήγαν στο φεγγάρι. Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον, συνεργαζόμαστε και με τη NASA και υπάρχουν πλέον πολλές δυνατότητες.
Το 2007 ταξίδεψες στο διάστημα με το Διαστημικό Λεωφορείο Discovery ως ειδικός αποστολής με την αποστολή STS-120. Τι θυμάσαι από εκείνη την αποστολή σχετικά με το διαστημικό λεωφορείο, την προετοιμασία ή τον Διαστημικό Σταθμό?
Η αποστολή αυτή του 2007 ήταν μια πολύ σημαντική αποστολή με σκοπό την κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Μεταφέραμε την μονάδα Node 2 που ήταν πολύ σημαντική γιατί ήταν η μονάδα που θα επέτρεπε στα διεθνή εργαστήρια να πάνε στο διάστημα. Επίσης μετακινήσαμε τους ηλιακούς συλλέκτες από τη θέση που βρισκόντουσαν στο διαστημικό σταθμό σε κάποια άλλη θέση. Πετώντας με το διαστημικό λεωφορείο οι αποστολές είναι σαν να τρέχεις σε μαραθώνιο, συγνώμη ήθελα να πω σαν να σπριντάρεις σε αγώνα ταχύτητας 100 μέτρων. Πηγαίνεις στο διάστημα και αρχίζεις να τρέχεις γιατί έχεις μόνο 15 μέρες, οι στόχοι που πρέπει να επιτύχεις είναι πραγματικά πολύ υψηλοί οπότε υπάρχει μια πολύ σφιχτή χορογραφία των δραστηριοτήτων που γίνονται η μια μετά την άλλη πολύ γρήγορα. Και όλα αυτά γίνονται στο διάστημα. Κάνουμε προσομοιώσεις στη Γη, προσομοιώνοντας την εκτόξευση και μετά πηγαίνουμε σπίτια μας. Την επόμενη μέρα προσομοιώνουμε πάλι την εκτόξευση και πηγαίνουμε ξανά στα σπίτια μας. Και έναν μήνα αργότερα προσομοιώνεις κάτι διαφορετικό. Όταν όμως ξεκινάς για το διάστημα, μέσα σε οχτώ λεπτά βρίσκεσαι στο διάστημα οπότε λες «Τέλεια έφτασα στο διάστημα τώρα θέλω να πάω σπίτι μου αλλά όχι υπάρχει δουλειά να κάνεις, οπότε ξεκινάς να δουλεύεις χωρίς σταματημό για 15 μέρες. Είναι πραγματικά καταπληκτικό. Θυμάμαι πως αυτή η αποστολή ήταν πραγματικά πολύ ωραία γιατί όλα πήγανε πολύ καλά αν και προέκυψε ένα πρόβλημα στα μισά της αποστολής. Ένας από τους ηλιακούς συλλέκτες έσπασε και σήμανε ένας πολύ μεγάλος συναγερμός. Ήταν μια κατάσταση παρόμοια με αυτή του Apollo 13 για το κέντρο ελέγχου αν θυμάστε, ήταν σχεδόν όπως τότε όπου οι μηχανικοί στη Γη άρχισαν να δουλεύουν προσπαθώντας να βρουν μια λύση και εμείς εκεί πάνω το ίδιο και τελικά μετά από μερικές μέρες καταφέραμε να καταστρώσουμε ένα σχέδιο που ήταν πραγματικά πολύ τολμηρό. Έμοιαζε απίθανο να πραγματοποιηθεί αλλά τελικά τα καταφέραμε και καταλήξαμε να κοιταζόμαστε μεταξύ μας με έκπληξη λέγοντας πως "Αυτό είναι τρελό, Είναι τρελό!!!". Αλλά το κάναμε και έπιασε!!! Έπιασε και καταφέραμε τελικά να διορθώσουμε την κατάσταση. Και ήταν απλά καταπληκτικό! Ήταν μια πραγματικά εξαιρετική ομάδα, εξαιρετική δουλειά τόσο από το κέντρο ελέγχου στη Γη όσο και από εμάς στο διάστημα. Φάνηκε με τον καλύτερο τρόπο πως αν θες κάτι πραγματικά, με συλλογική προσπάθεια μπορείς να επιτύχεις κάτι πολύ υψηλό.
Ποια ήταν η καλύτερη και ποια η χειρότερη στιγμή όταν επισκέφτηκες το διάστημα για πρώτη φορά? Θυμάσαι?
Την πρώτη φορά? Καλύτερη και χειρότερη…
Λοιπόν, νομίζω πως όταν οι άνθρωποι πηγαίνουν στο διάστημα και δεν ισχύει μόνο για εμένα αυτό, υπάρχουν δύο πράγματα που είναι πολύ σοκαριστικά.
Το πρώτο είναι το περιβάλλον μικροβαρύτητας το οποίο είναι πραγματικά κάτι έξω από αυτό τον κόσμο. Όταν αφαιρέσεις την βαρύτητα, εμείς εδώ στη Γη δεν συνειδητοποιούμε πραγματικά πόσο πολύ μας επηρεάζει αυτή η δύναμη. Σε ποιον βαθμό μας αναγκάζει να κάνουμε πράγματα με συγκεκριμένο τρόπο. Αν την εξαφανίσουμε ο τοίχος γύρω σου αλλάζει και δεν αισθάνεσαι καν το ίδιο. Αισθάνεσαι πως πέφτεις, γιατί στην ουσία αυτό κάνεις, δεν υπάρχει πλέον ούτε πάνω, ούτε κάτω, ούτε δεξιά και αριστερά και τα πράγματα συμπεριφέρονται με διαφορετικό τρόπο. Είναι ένας πραγματικά διαφορετικός κόσμος.
Και μετά κοιτάς έξω και βλέπεις τη Γη και μένεις έκπληκτος. Οπότε αυτά τα πράγματα, αυτές οι στιγμές είναι αξέχαστες εμπειρίες. Κατά τη γνώμη μου όμως το χειρότερο είναι όταν επιστρέφεις στη Γη. Κι αυτό επειδή η βαρύτητα γραπώνει πάλι το σώμα σου και αυτό πραγματικά σε ταρακουνάει και σε κάνει να αισθάνεσαι «Ω θεέ μου». Είναι λες και ζυγίζεις 300 κιλά. Κοιτάζεις το ρολόι σου και σκέφτεσαι «Ω θεέ μου είναι ασήκωτο, εννοώ πως δεν ξέρω αν μπορώ να το σηκώσω! Οπότε αστειευόμενος έλεγα πως όταν επέστρεψα στη Γη το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν «Ουάου η βαρύτητα είναι πραγματικά χάλια! Είναι πολύ άσχημη!»
Έχει το διάστημα κάποια μυρωδιά?
Αν το διάστημα έχει κάποια μυρωδιά….
Πολλοί πιστεύουν πως μέσα στο διαστημόπλοιο υπάρχει μια δυσάρεστη μυρωδιά αλλά εγώ δεν νομίζω πως αυτό αληθεύει. Επειδή υπάρχει σύστημα υποστήριξης ζωής που συνεχώς καθαρίζει τον αέρα. Οπότε θα έλεγα πως ο αέρας είναι πιο καθαρός από αυτόν που αναπνέουμε εδώ στη Γη συνήθως. Προσωπικά ποτέ δεν μύρισα κάποια δυσάρεστη οσμή, από την άλλη όμως ο χώρος δεν είναι και τόσο μεγάλος και η τουαλέτα είναι δίπλα στην κουζίνα οπότε καταλαβαίνετε….. ίσως θα έπρεπε να το σχεδιάσουνε κάπως αλλιώς. Οπότε μερικές φορές υπάρχουν κάποιες δυσάρεστες μυρωδιές αλλά φεύγουν γρήγορα είτε τις συνηθίζεις οπότε δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Όσον αφορά στο διάστημα το ίδιο, λοιπόν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη μυρωδιά που την αντιλαμβάνεσαι όταν ανοίγουν οι καταπακτές ή όταν φέρνουμε μέσα πράγματα που ήταν εκτεθειμένα στο διάστημα. Και αυτά μου φαίνεται πως μυρίζουν σαν μαγειρεμένο μέταλλο. Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω. Έχει παρόμοια μυρωδιά με αυτή ενός τραμ ή ενός τραίνου που φρενάρει απότομα. Ένα είδος μυρωδιάς σκουριάς ή μετάλλου. Αυτό που πολλοί αποκαλούν μυρωδιά του διαστήματος. Όταν κάποιος έρχεται από ένα διαστημικό περίπατο μπορείς να την μυρίσεις λίγο αυτή τη μυρωδιά. Πιστεύω πως είναι το μέταλλο που αντιδρά με το οξυγόνο στο διάστημα που προκαλεί οξείδωση παράγοντας αυτή τη μυρωδιά. Αυτή ίσως είναι η μυρωδιά του διαστήματος. Αν δεν υπάρχουν ειδικές συνθήκες κανονικά δεν την αντιλαμβάνεσαι. Μέσα στο διαστημόπλοιο είναι καθαρά. Είναι λες και κάποιο παράθυρο είναι συνέχεια ανοιχτό γιατί υπάρχει αυτή η κυκλοφορία του αέρα.
Αφού η ζωή σε περιβάλλον μικροβαρύτητας δεν είναι κάτι που μπορεί να βιώσει κάποιος εδώ στη Γη, ως λάτρης της κατάδυσης που είσαι, βρίσκεις ομοιότητες με την αιώρηση στο διάστημα?
Οπότε προτιμάς την κατάδυση ή την αιώρηση στο διάστημα?
Θα έλεγα πως πρόκειται για διαφορετική αίσθηση και σε διαφορετικό περιβάλλον. Καθένα από αυτά έχει τη δική του ομορφιά και τους δικού του λόγους. Δεν θα έλεγα πως επειδή πήγα στο διάστημα η κατάδυση είναι βαρετή ή και το αντίθετο. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Μέσω της κατάδυσης μπορείς να μάθεις και να δεις έναν διαφορετικό κόσμο, υπάρχουν τριγύρω σου ψάρια, φύση και πολλά άλλα πράγματα που δεν μπορείς να έχεις στο διάστημα ενώ από την άλλη στο διάστημα αιωρείσαι ελεύθερα και πέφτεις, κάτι που δεν μπορείς να έχεις εδώ στη Γη. Οπότε θα πρότεινα στους ακροατές μας αν είχαν τη δυνατότητα να τα βιώσουν και τα δύο.
Το Δεκέμβριο του 2010 ταξίδεψες και πάλι στο διάστημα με το Ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz ως μηχανικός πτήσης της αποστολής 26 και 27. Πως αισθάνθηκες που εκτοξεύτηκες από την ίδια εξέδρα εκτόξευσης που ο Yuri Gagarin εκτοξεύτηκε, ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, 50 χρόνια αργότερα?
Ήταν καταπληκτικό! Το περιβάλλον στο διάστημα! Ακόμα και όταν ήμουν στο Ακρωτήρι Κένεντυ και προετοιμαζόμουνα για την αποστολή μου με το Διαστημικό Λεωφορείο βρισκόμουν στους ίδιους χώρους πληρώματος που ήταν και οι αστροναύτες του προγράμματος Apollo. Αν κοιτάξετε παλιές φωτογραφίες από την προετοιμασία των αστροναυτών του Apollo είναι ακριβώς το ίδιο μέρος που βρισκόμασταν κι εμείς. Κι από εκεί ακόμα σκεφτόμουνα «Ουάου αυτό είναι το μέρος που βρισκόντουσαν και οι αστροναύτες του Apollo!!». Η έξοδος μας από το κτίριο και ο χαιρετισμός είναι ακριβώς τα ίδια όπως φαίνονται στις φωτογραφίες.
Οπότε το να βρίσκομαι στην Star city και να εκπαιδεύομαι στο ίδιο μέρος που οι Κοσμοναύτες εκπαιδευόντουσαν όπως ο Yuri Gagarin ήταν επίσης μοναδική εμπειρία. Το να βρίσκομαι στο Baikonour και να κοιτάζω την εξέδρα εκτόξευσης, ακόμα και το διαστημόπλοιο Soyuz είναι πάνω κάτω το ίδιο, ήταν ένα καταπληκτικό συναίσθημα!
Όταν βρισκόμουνα στο διάστημα γιορτάσαμε την 50η επέτειο της εκτόξευσης του Yuri Gagarin που ήταν επίσης μια μοναδική εμπειρία.
Βρισκόμουνα στην εξέδρα εκτόξευσης λίγες μέρες πριν την εκτόξευση και είδα τις σημαίες εκεί πάνω, της Ρωσίας, του Καζακστάν, της Αμερικής και της Ιταλίας να κυματίζουν στο Καζακστάν με τον πύραυλο πίσω τους. Μου φάνηκε πραγματικά καταπληκτικό! Είχα την αίσθηση πως έκανα κάτι ιστορικό, που δεν είναι και πολύ αλήθεια, γιατί πρόκειται για ένα μικρό βήμα, αλλά ένιωσα πλήρης και ήταν ωραία.
Θα ήθελες να μας ονομάσεις τρία πράγματα που πιστεύεις πως θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουν για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό?
Τρία πράγματα που πρέπει όλοι να γνωρίζουν για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό….
Πιστεύω πως η ύπαρξη του Διαστημικού Σταθμού έχει στην ουσία τρεις κύριους σκοπούς.
Ο πρώτος είναι η διεξαγωγή επιστημονικών πειραμάτων, ο άλλος η εξέλιξη της τεχνολογίας και ο τρίτος εκπαιδευτικός. Θα προσέθετα όμως και έναν τέταρτο μιας και ο ΔΔΣ είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πως μπορούν τα έθνη να δουλεύουν μαζί και να κάνουν πράγματα που δεν θα μπορούσαν μόνα τους. Πραγματικά πιστεύω πως παρ’ όλα τα πειράματα που κάνουμε στο διάστημα, την τεχνολογία που αναπτύσσουμε και όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, η δυνατότητα που έχουμε να δουλεύουμε μαζί είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί μας καταδεικνύει πως όταν θέλουμε κάτι ως ανθρώπινη φυλή, μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Συχνά σκέφτομαι τι ωραία που θα ήταν να κατασκευάζαμε από κοινού ένα διαστημόπλοιο και να πηγαίναμε στον Άρη. Να μην πηγαίναμε με τη σημαία της Αμερικής, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας. Αλλά να πηγαίναμε με τη σημαία της Γης. Δεν έχουμε καν μια σημαία της Γης. Θα έπρεπε να φτιάξουμε μια σημαία της Γης και να πάμε σε κάποιον άλλο πλανήτη! Πιστεύω πως αυτό θα ήταν πολύ ωραίο! Και ο Διαστημικός Σταθμός μας αποδεικνύει πως όταν το θέλουμε μπορούμε να τα καταφέρουμε!
Επέστρεψες από το Διάστημα τον Μάιο του 2010 σωστά?
Ναι σωστά!
Έχοντας κατά νου πως οι αστροναύτες κάθε αποστολής μένουν για έξι μήνες στον ΔΔΣ πως διαχειρίζεστε τον ρουχισμό σας, το φαγητό και το νερό σας? Υποθέτω πως δεν βάζετε κάποιο πλυντήριο εκεί πάνω ούτε και μαγειρεύετε!
Το περιβάλλον μικροβαρύτητας μας αναγκάζει να κάνουμε πράγματα με διαφορετικούς τρόπους από αυτούς εδώ στη Γη. Συγκεκριμένα πράγματα που είναι εύκολα εδώ είναι αδύνατα εκεί και το αντίθετο. Οπότε για παράδειγμα δεν βάζουμε πλυντήριο. Δεν είναι εφικτό. Ή καλύτερα δεν έχουμε ένα τρόπο να το κάνουμε ακόμα! Στην πραγματικότητα θα ήταν πολύ ωραία αν μπορούσαμε. Οπότε χρησιμοποιούμε ρούχα και μετά τα πετάμε. Αλλά δεν αλλάζουμε τόσο συχνά όσο εδώ στη Γη. Έμεινα άφωνος όταν μου δώσανε τα παντελόνια μου, και μου δώσανε τρία παντελόνια για να περάσω έξι μήνες και σκέφτηκα «Τι???» και μετά μου δώσανε σορτς λέγοντας μου «Σορτς θα σου δώσουμε λίγα περισσότερα περίπου 4» και είπα πάλι «Τι???». Ήταν κάπως. Αλλά στη πραγματικότητα δούλεψε αρκετά καλά και δεν υπήρξε κάποιο πρόβλημα.
Πως κοιμάστε στο διάστημα? Διαφέρει από τον ύπνο εδώ στη Γη?
Πώς υπολογίζετε την ώρα μέσα στο ΔΔΣ?
Προφανώς επειδή γυρνάμε γύρω από τη Γη τόσο γρήγορα, έχοντας κάθε μισή ώρα περίπου μια ανατολή και μια δύση του ήλιου δεν κοιτάμε έξω από το παράθυρο για να δούμε αν είναι μέρα ή νύχτα. Δεν μπορείς να βγάλεις άκρη αν το κάνεις αυτό. Οπότε τα ρολόγια μας είναι ρυθμισμένα σε ώρα Γκρίνουιτς , ώρα Λονδίνου και πορευόμαστε με βάση αυτή. Η μέρα μας αποτελείται από 24 ώρες και δουλεύουμε περίπου με τον ίδιο τρόπο που δουλεύουμε εδώ στη Γη. Εργαζόμαστε από τις 7:30 το πρωί ως τις 7:30 το απόγευμα, κάνοντας ένα μικρό διάλειμμα για φαγητό και μετά πλενόμαστε, κάνουμε κάποια άλλα πράγματα και πηγαίνουμε για ύπνο για να ξυπνήσουμε την άλλη μέρα.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας κάποιες αξιομνημόνευτες στιγμές από την παραμονή σου στον διαστημικό σταθμό?
Highlights…..
Νομίζω πως το πρώτο highlight είναι και μόνο το γεγονός πως βρίσκεσαι εκεί πάνω. Αυτό είναι ένα. Στη συνέχεια βρίσκεσαι σε αυτό το παράξενο μέρος που δεν υπάρχει βαρύτητα πια και όταν κοιτάζεις έξω από το παράθυρο έχεις μια θέα που είναι εξωπραγματική. Αυτές είναι αξιομνημόνευτες στιγμές. Σου παίρνει περίπου ενάμιση μήνα ώστε να μάθεις να δουλεύεις σε αυτό το περιβάλλον κι αυτό επειδή η μικροβαρύτητα σε ταράζει.
Στη συνέχεια μπορείς να κάνεις πολλά και ωραία πράγματα για τα οποία έχεις την επίβλεψη. Ήταν πολύ ωραία όταν διεξήγαγα πειράματα με τον τρόπο που έπρεπε να γίνουν χωρίς να κάνω λάθη, να βγάζω τα αποτελέσματα, όταν μιλούσαμε σε σχολεία που ήταν και πολλά. Για εμένα ήταν επίσης σημαντικό που συνομίλησα με τον Ιταλό πρόεδρο αλλά μιλήσαμε και με τον Obama, τον Putin, μίλησα και σε άλλους πολύ σημαντικούς ανθρώπους, είχαμε και μια τηλεδιάσκεψη με τον Πάπα. Θέλω να πω πως είχαμε πάρα πολλά πράγματα που είχαν ενδιαφέρον και μας έκαναν να αισθανόμαστε κάπως μοναδικά, σαν να ήμασταν έξω από αυτό τον κόσμο αλλά πολλοί άνθρωποι μας παρακολουθούσαν και αυτό μας ευχαριστούσε.
Ακόμη όμως και συνηθισμένοι άνθρωποι κάθε φορά, μιλήσαμε σε 77 σχολεία όσο βρισκόμουν εκεί, σε 10000 μαθητές και κάθε φορά που μιλούσα σε κάποιο σχολείο ένιωθα πραγματικά μοναδικά και διαφορετικά. Αυτές οι στιγμές ήταν πάντα αξιομνημόνευτες. Είχε ενδιαφέρον, ήταν ένα συνεχόμενο highlight!
Και μετά φυσικά η επιστροφή στη Γη είναι από μόνη της ένα highlight. Το να βρίσκεσαι μέσα στο διαστημόπλοιο Soyuz και να επιστρέφεις στη Γη είναι μια άκρως εντυπωσιακή βόλτα!
Τράβηξες ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών όσο βρισκόσουνα στο διάστημα και οφείλω να πω πως όλες είναι καταπληκτικές. Έχεις κάποιες που να είναι οι αγαπημένες σου?
Άρχισα να έχω κάποιες αγαπημένες. Άρχισαν να μου αρέσουν συγκεκριμένα πράγματα! Στην αρχή νόμιζα πως θα τραβήξω 2-3 φωτογραφίες από τα μέρη που θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ όταν επέστρεφα στη Γη, όταν όμως άρχισα να τις συγκεντρώνω μέχρι το τέλος της αποστολής είχα περίπου 300 μέρη που ήθελα να επισκεφτώ. Πράγμα που είναι αδύνατο, δεν έχω τόσο χρόνο στη ζωή μου εκτός κι αν σταματήσω να κάνω αυτό που κάνω τώρα και να ξεκινήσω τα ταξίδια. Ήταν όμως καταπληκτικό όταν ήθελα να δω κάτι συγκεκριμένο όπως οι πυραμίδες, το Σινικό Τείχος ή κάτι άλλο. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση το να καταφέρεις να τα φωτογραφήσεις και από τη στιγμή που μπόρεσα να τα δω, αυτές οι φωτογραφίες είναι ιδιαίτερες.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το twitter, facebook, flickr άλλαξαν τον τρόπο που επικοινωνείτε με τον κόσμο όσο βρίσκεστε στο διάστημα?
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πιο συγκεκριμένα το twitter και το flickr μου έδωσαν μια μοναδική προοπτική όσο βρισκόμουν στο διάστημα. Και το γεγονός πως μπορούσα να επικοινωνώ με αυτό τον τρόπο ήταν κάτι καινούριο για εμένα και κάτι πολύ ωραίο παράλληλα γιατί μπορούσα να μοιραστώ τα πράγματα που έκανα εκεί πάνω και που με διασκεδάζανε ανακαλύπτοντας πως πολλοί άνθρωποι διασκεδάζανε και αυτοί με τα ίδια πράγματα. Με βοήθησε πραγματικά στο να μην νιώθω μόνος εκεί πάνω. Έβλεπα τη ροή στο twitter και έμενα έκπληκτος με αυτά που έλεγε ο κόσμος για όλα αυτά. Οπότε πιστεύω πως είναι ένας πολύ καλός τρόπος να επικοινωνείς, να μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου και ειδικά όταν βρίσκεσαι στο διάστημα να κάνεις τον κόσμο να αισθάνεται πως είναι κι αυτός μαζί σου εκεί πάνω. Δυστυχώς είναι ένα μέρος που ο κόσμος δεν μπορεί να πάει ακόμα εύκολα αλλά αυτός ήταν ένας τρόπος για να συνδεθείς. Και νομίζω πως ήταν πολύ αποτελεσματικό.
Στις 11 Μαρτίου του 2011 όταν η Ιαπωνία χτυπήθηκε από το σεισμό και το τσουνάμι βρισκόσουνα στον Διαστημικό Σταθμό. Πως βιώσατε αυτή τη βιβλική καταστροφή?
Πολλά πράγματα γίνανε όσο ήμασταν εκεί πάνω στο διάστημα. Αισθάνεσαι τη Γη, αισθάνεσαι πως είναι κάτι το ζωντανό, και αισθάνεσαι τους ανθρώπους που υποφέρουν σε τέτοιες περίεργες καταστάσεις. Εμείς νιώθαμε θλίψη. Ακόμα και το κέντρο ελέγχου της Ιαπωνίας τέθηκε εκτός λειτουργίας. Αμέσως καταλάβαμε πως κάτι πολύ σοβαρό είχε συμβεί γιατί οι Ιάπωνες είναι πολύ σχολαστικοί και εκείνο το πρωί δεν ήταν μαζί μας στην πρωινή ενημέρωση. Ξαφνιαστήκαμε και θεωρήσαμε πως κάτι τεράστιο πρέπει να είχε συμβεί. Πήραμε κάποιες πληροφορίες και στη συνέχεια προσπαθήσαμε σκληρά να τραβήξουμε φωτογραφίες και ακόμα και από τόσο ψηλά μπορούσαμε να δούμε τις πλημμυρισμένες περιοχές, κάποια σημάδια καταστροφής. Ήτανε δύσκολο αλλά παρ’ όλα αυτά μπορούσαμε να διακρίνουμε κάποια πράγματα. Αισθανθήκαμε πολύ κοντά στην Ιαπωνία, το Ιαπωνικό κέντρο ελέγχου τέθηκε πάλι σε λειτουργία πολύ γρήγορα αλλά ήταν εμφανές πως κάτι πολύ σοβαρό είχε γίνει εκεί. Από τη μεριά μας προσπαθήσαμε να τους συμπαρασταθούμε όσο περισσότερο μπορούσαμε.
Υπάρχει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για τα μεγάλα χρηματικά ποσά που δαπανούνται στην εξερεύνηση του διαστήματος, αν πρέπει να γίνεται αυτό και αν θα έπρεπε να σταματήσουμε τις διαστημικές πτήσεις και να επικεντρωθούμε περισσότερο στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εδώ στη Γη. Ποια είναι η γνώμη σου. Επωφελούμαστε από την εξερεύνηση του διαστήματος?
Πιστεύω πως αυτές είναι βάσιμες ανησυχίες γιατί για να πάμε στο διάστημα χρειάζονται πόροι που είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Από τη άλλη όμως αυτή η αντίληψη πως παίρνουμε χρήματα και τα στέλνουμε στο διάστημα είναι λανθασμένη. Βρέθηκα στο διαστημικό σταθμό για αρκετό καιρό και δεν είδα πουθενά χρήματα στο διάστημα. Κατασκευάζουμε πράγματα στη Γη και τα στέλνουμε στο διάστημα. Τα λεφτά μένουν στη Γη. Τα λεφτά δίνουν δουλειά στους μηχανικούς, στα σχολεία μας, στις βιομηχανίες μας τις οποίες και προκαλεί. Θεωρώ πως χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά εδώ στη Γη κάνοντας τους ανθρώπους να δουλέψουν.
Μπορούμε να κουβεντιάσουμε αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς και φυσικά ο καθένας έχει την άποψη του. Προσωπικά πιστεύω πως η τεχνολογία είναι πολύ σημαντική γιατί μέσω αυτής μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα και πιο αποδοτικά. Θεωρώ πως η κοινωνία που έχει την έρευνα ως έναν από τους πρωταρχικούς της στόχους είναι και αυτή που προοδεύει περισσότερο. Οπότε πιστεύω πως τα λεφτά που ξοδεύονται στο διάστημα ή για διαστημικές δραστηριότητες έχουν καλό σκοπό.
Ναι θα πρέπει να κάνουμε πράγματα με προσοχή γιατί τα χρήματα που δαπανώνται είναι πολλά και πρέπει να είμαστε προσεχτικοί. Όσον αφορά στο διάστημα θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος, μερικές φορές υπάρχουν υπερβολές και άλλες επιλέγουμε στρατηγικούς στόχους που δεν είναι ακριβώς οι κατάλληλοι. Πρόκειται όμως για μια διαδικασία και αυτά μπορούν να συμβούν. Απλώς θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πραγματικά πιστεύω πως όλες αυτές οι δραστηριότητες τα αξίζουν τα λεφτά τους.
Μία τελευταία ερώτηση, όσο βρισκόσουνα εκεί πάνω και παρατηρούσες κάτω τον όμορφο πλανήτη μας, την εύθραυστη όαση όπως τον αποκαλεί και ο αστροναύτης Ron Garan, μήπως μεγάλωσε η ανάγκη ή το αίσθημα να πιστέψεις σε κάποια ανώτερη δύναμη? Θέλω να πω αισθάνθηκες πιο κοντά στο Θεό ή στον άνθρωπο?
Αυτή είναι μια πολύ βαθιά ερώτηση. Ξέρεις είμαι μηχανικός και συνήθως κάνω πρακτικά πράγματα. Οπότε μια τέτοια θεολογική θα έλεγα ερώτηση μου είναι κάπως δύσκολη να την απαντήσω. Από εκεί ψηλά, ειλικρινά ένιωσα σαν να είναι ένα πλοίο στο διάστημα. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως εμφανίστηκε έτσι ξαφνικά και την ίδια στιγμή μπορείς να δεις πως ήμασταν κάπως τυχεροί ώστε να υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως η απόσταση από τον ήλιο και όλα αυτά.
Όντως δεν σου φαίνεται σαν κάτι τυχαίο, αισθάνεσαι πως πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία στην οποία ζούμε, η ίδια η Γη είναι μια λεπτή ισορροπία και πραγματικά πιστεύω πως πρέπει να την κατανοήσουμε περισσότερο, να την φροντίσουμε και να επεκτείνουμε τη γνώση μας.
Όπως είπε και ο Jesco von Puttmaker ένας Γερμανό-Αμερικανός μηχανικός της αεροδιαστημικής και διευθυντής της NASA:
«Το πιο σημαντικό προϊόν που προέκυψε από το διάστημα δεν είναι ούτε το Τεφλόν ούτε τα φάρμακα αλλά η ειρήνη!»
Πιστεύω πως ναι αυτό είναι σωστό. Η τεχνολογία είναι πολύ σημαντική αλλά ένα από τα κύρια πράγματα που συμβαίνουν με το διάστημα είναι πως μας δείχνει ότι μπορούμε να δουλέψουμε από κοινού και πως μπορούμε να εστιάσουμε τις προσπάθειες μας στο να κατασκευάσουμε κάτι που δεν είναι εναντίον κάποιου άλλου ή που δεν σκοπεύει στην υπεροχή από στρατιωτικής απόψεως μεταξύ μας, αλλά στην απόκτηση περισσότερης γνώσης. Μέσω αυτής μπορούμε να σκεφτούμε ώστε να κάνουμε ειρηνικά πράγματα και να δουλέψουμε όλοι μαζί. Ο διαστημικός σταθμός και η παρουσία μας στο διάστημα μπορεί επίσης να τα δει κάποιος υπό αυτό το πρίσμα.
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να μιλάμε για ώρες. Ήταν τιμή μας και ευχαριστούμε για τον χρόνο που αφιέρωσες για να μιλήσεις μαζί μας εδώ στο ραδιόφωνο του Flash.
Έχεις να στείλεις κάποιο ιδιαίτερο μήνυμα στους ακροατές του Flash και στους επισκέπτες του ιστολογίου μας?
Ευχαριστώ πολύ κύριε ήταν πραγματικά μεγάλη μας τιμή!
Εγώ ευχαριστώ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου