ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΡΙΝ 6 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ ΣΤΟΝ ΑΥΛΩΝΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

Μια περιπέτεια συναισθημάτων και όχι μόνο! Φιλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές καλημέρα, ξανά σήμερα μια βουτιά στο παρελθόν για να σας παρουσιάσω μια πολύ όμορφη και αξιόλογη παρέα παιδιών από το 1ο γυμνάσιο-λύκειο Αυλώνας. Ήταν το 2009 στις 28 Μα'ί'ου, δηλαδή σε λίγες μέρες 6 χρόνια!!!!!!!! για φαντάσου πως περνάει ο καιρός!!!!! πριν λίγο επικοινώνησα με τον Λυκειάρχη και του εξήγησα το σκοπό του τηλεφωνήματος, ευγενέστατος ο κ. Καθηγητής μου έδωσε το κινητό από την αδερφή της Μαρίας Μαρουλή, η Μαρία ήταν μέλος εκείνης της παρέας. Άγνωστο γιατί το πρωί κατα τις 05.00 ήρθε στο μυαλό μου εκείνη η ομάδα των παιδιών και αναρωτήθηκα: τι να κάνουν άραγε; που να βρίσκονται; είναι κάποια που έχουν τελειώσει τις σπουδές τους; είναι κάποια που έχουν παντρευτεί; έχουν σκορπίσει εντός η εκτός Ελλάδας; να συνεχίζουν άραγε να συναντιούντε; αυτά και άλλα ερωτήματα απασχολούσαν το μυαλό μου και το πιο λογικό που θα μπορούσα να κάνω ήταν να ψάξω να βρω αυτά τα παιδιά για να τα ρωτήσω. Αυτό και έκανα, ελπίζω να μπορέσω να συναντήσω ξανά εκείνη την όμορφη παρέα και να σας παρουσιάσω μια καινούρια συνέντευξη, θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να διαβάσουμε τις απόψεις τους 6 χρόνια μετά για να δούμε τι έχουν να μας πούν για τις σπουδές τους, για τα ονειρά τους, και γενικότερα για την περίοδο της κρίσης. Έχω ήδη μιλήσει με την αδερφή της Μαρίας και ελπίζω σύντομα να έχω καλά νεα. Σας αποχαιρετώ και σας προτρέπω να βάλλεται στη ζωή σας μια επίσκεψη κάθε μήνα σε κάποιο Μουσείο, κάποια άλλη στιγμή θα σας παρουσιάσω την όμορφη-μοναδική περιπέτεια που έζησα κάποιο βράδυ που έμεινα κλεισμένος στο Μουσείο της Ακρόπολης, είχα αποπειραθεί να κρυφτώ άλλες 2 φορές αλλά δεν το είχα καταφέρει, την τρίτη όμως όλα πήγαν τέλεια τα κατάφερα, ήταν 23/05/2014 ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Είχα διαβάσει κάπου πως το βράδυ που κλείνει το Μουσείο τ' αγάλματα συνομιλούν μεταξύ τους και δεν το πίστευα, κι όμως είναι αλήθεια!!!!!!!!!!!!!!! αυτά που άκουσα εκείνο το βράδυ θα σας τα μεταφέρω μετά την 23η Μα'ί'ου. Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

Tοποθεσία: Αυλώνας
Ημερομηνία: 28.05.09
Η Λ.Ο.Γ. , μετά από πρόταση της κας. Βασιλικής Ντούνη, βρέθηκε στον Αυλώνα όπου επισκέφθηκε το 1ο Γυμνάσιο-Λύκειο για μια συνέντευξη της 13μελούς (ήταν παρών 9) δημιουργικής ομάδας που πήρε το πρώτο βραβείο μαθητικών αγώνων σύγχρονου χορού.
Θα θέλαμε καταρχάς να μας πείτε τα ονόματα των μελών της δημιουργικής ομάδας.
Βασίλης Γεωργαντάς, Μαρία Παπακωνσταντίνου, Άντζελα Μπαμπαλίου, Μαντά Α. , Ελένη Κυριακού, Μ. Θωμάς, Δουρής Αντώνης, Τούργελη Ν. , Μαρία Μαρουλή, Λένου Δήμητρα, Μαζιώτη Χ. , Δάβρη Αναστασία, Παπακωνσταντίνου Αναστασία.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ενταχθείτε σ' αυτήν την ομάδα;

Μαρουλή Μαρία: Για να είμαστε ειλικρινείς στην αρχή δεν είχαμε καταλάβει περί τίνος πρόκειται, είχαμε κάνει και την περσινή χρονιά ένα χορευτικό με την κα. Ψαρρού αλλά το φετινό ήταν εντελώς διαφορετικό. Αρχικά νομίσαμε πως ήταν μια απλή χορογραφία, σιγά-σιγά όμως και με τη βοήθεια της κας. Ψαρρού συνειδητοποιήσαμε πως τα μηνύματα που έκρυβε ήταν πάρα πολλά. Αυτό μας τρόμαξε λίγο γιατί φοβηθήκαμε μήπως δεν καταφέρουμε να μεταδώσουμε τα μηνύματα της χορογραφίας. Για τα παιδιά που είχαμε λάβει μέρος στην προηγούμενη παράσταση και είχαμε συνεργαστεί με την κα. Ψαρρού ήταν δεδομένο πως η εμπειρία μας θα ήταν ξανά μοναδική, της είχαμε απόλυτη εμπιστοσύνη. Τα υπόλοιπα παιδιά που εντάχθηκαν στην ομάδα φέτος είχαν μεγάλο ζήλο και μεράκι και αυτό μας βοήθησε ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να νιώθουμε πως ήμασταν χρόνια μαζί. Γίναμε μια όμορφη παρέα. Όσο περνούσε ο καιρός και η κα. Ψαρρού μας αποκάλυπτε τι ακριβώς είχε στο μυαλό της και τι ζητούσε από μας ,τόσο μεγάλωνε ο ενθουσιασμός μας και ήμασταν πολύ χαρούμενοι για την ένταξή μας σ' αυτό το εγχείρημα.

Αγγελική: Εμένα γενικά μ' αρέσει ο χορός οπότε την ένταξή μου την θεωρούσα δεδομένη. Εγώ προσωπικώς είχα ένα κίνητρο επιπλέον γιατί αυτή θα ήταν η τελευταία μου συμμετοχή, λόγω του ότι είμαι Γ' λυκείου. Ένας ακόμα λόγος ήταν πως από νωρίς κατάλαβα πως φέτος θα είναι μια πολύ ξεχωριστή χορογραφία.

Μαρία Παπακωνσταντίνου: Και σε μένα αρέσει ο χορός και γι' αυτό θεώρησα πως ήταν ευκαιρία να συμμετέχω σ' αυτήν την προσπάθεια. Ήταν μια πρόκληση για όλους μας, ναι μεν δεν είχαμε καταλάβει από την αρχή το τι ακριβώς είχε στο μυαλό της η δασκάλα μας, αλλά γι' αυτό που ήμουν σίγουρη ήταν το πολύ όμορφο κλίμα της παρέας και το πρωτότυπο θέμα της χορογραφίας. Αυτά ήταν αρκετά για να με κάνουν να θέλω πάρα πολύ να συμμετέχω. Ευτυχώς που τελικώς ήμουν στις επιλογές της κας. Ψαρρού, γιατί θα πρέπει να σας πω πως περάσαμε από οντισιόν.
Αντώνης: Όσο παράξενο κι αν ακούγεται ο χορός μ' άρεσε από μικρός, είχα δει το προηγούμενο χορευτικό που είχε κάνει η κα. Ψαρρού, είχα ενθουσιαστεί και αναρωτήθηκα, γιατί όχι κι εγώ; Όταν ανακοίνωσε πως ετοιμάζει μια καινούρια παράσταση, χωρίς δεύτερη σκέψη αποφάσισα να θέσω υποψηφιότητα. Όπως σας είπε και η Μαρία, έγινε η οντισιόν και έλαβα μέρος. Η κα. Ψαρρού με ενέκρινε και σύντομα κατάλαβα πως έπρεπε να δουλέψω σκληρά προκειμένου να γίνω ισότιμο μέλος. Όπως και τα άλλα παιδιά, στην αρχή ούτε κι εγώ μπόρεσα να καταλάβω το νόημα της χορογραφίας, πρόβα με την πρόβα όμως άρχισα να νιώθω πως κάτι εξαιρετικό μας καλούσε να παρουσιάσουμε η κα.Ψαρρού. Σιγά-σιγά η ομάδα άρχισε να λειτουργεί με το εμείς και όχι με το εγώ κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δώσουμε όλοι μας τον καλύτερό μας εαυτό.

Σε περιπτώσεις σαν την δική σας είθισται να ρωτάμε για την ψυχή της ομάδας. Θα θέλατε να μας πείτε το όνομα αυτής της ψυχής;
Αναστασία Παπακωνσταντίνου: Νομίζω πως όλα τα παιδιά συμφωνούν πως η ψυχή της ομάδας ήταν ο Θωμάς, ήταν αυτός που μας στήριζε και για να είμαι ειλικρινής, αυτό ήταν για όλους μας πολύ μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη. Παράλληλα ο Θωμάς με τον τρόπο του ήταν σαν να μας έλεγε πως τα όριά μας είναι ακόμα πιο πάνω.
Ελένη Κυριακού: Την ίδια γνώμη έχω κι εγώ για την ψυχή της ομάδας, ο Θωμάς ήταν μια ορχήστρα μόνος του, όταν νομίζαμε πως έχουμε φθάσει στα όριά μας ο Θωμάς ήταν εκεί μ' έναν καλό λόγο, μ' ένα αστείο, μ' ένα βλέμμα, για να μας υπενθυμίσει την αποστολή μας. Επίσης, δεν φανταζόμουν πως μέσα από αυτή την συμμετοχή θα μάθαινα κι άλλα πολύ σημαντικά πράγματα: είναι πολύ περίεργο, ενώ νομίζουμε πως είμαστε άνθρωποι με ψυχική δύναμη, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πράγματα πολύ πιο δύσκολα από μας και τα καταφέρνουν σε πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις, πού ούτε οι ίδιοι τις είχαν φαντασθεί.
Αναστασία Δάβρη: Βλέπαμε τον Θωμά να προσπαθεί κι αναρωτιόμασταν, αν ο Θωμάς κάνει αυτή την προσπάθεια, τι πρέπει να κάνουμε εμείς; Και όλοι μαζί λέγαμε πάμε κι εμείς παιδιά πιο δυνατά. Το μόνο κακό που έχει ο Θωμάς είναι που είναι Ολυμπιακός!!!
Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στα άλλα παιδιά της ηλικίας μας;

Ελένη: Αν πραγματικά το θέλουνε μπορούν να συμμετάσχουν σε κάτι δημιουργικό και όχι απλά να περνούν την ώρα τους καλά, αλλά να νιώθουν ότι είναι χρήσιμοι στην κοινωνία και πως κάνουν κάτι ξεχωριστό.
Θωμάς: Δεν υπάρχουν εμπόδια γι' αυτούς που έχουν θέληση.
Λένου Δήμητρα (Γαλανομάτα): Πιστεύω κι εγώ πως δεν υπάρχουν εμπόδια όταν υπάρχει θέληση και πως το στήριγμά μας είναι η ψυχή μας. Αν εμείς νιώθουμε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, τα εμπόδια καταργούνται.
Mr. Pepos: Θα μου επιτρέψετε να σας εξομολογηθώ κάτι. Έχω παρευρεθεί σε πολλές συνεντεύξεις της Λ.Ο.Γ. με πολύ σημαντικούς ανθρώπους όπως π.χ. ο κ. Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο οποίος είναι ένας ζωντανός θρύλος, αλλά τα συναισθήματα που με κατακλύζουν αυτή την στιγμή ακούγοντας αυτά που λέτε και κυρίως αυτά που βλέπω στο πρόσωπό σας είναι ανεπανάληπτα, είναι αδύνατον να μεταφερθούν και να αποτυπωθούν.
Κυρία Ψαρρού: Έχουμε ένα λάθος πρότυπο από την τηλεόραση πως ο χορός είναι μόνο για τα τέλεια σώματα και γενικώς για τους: ψηλές-ψηλούς, ωραίες-ωραίους. Αυτό είναι μεγάλο λάθος, όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε, όπως όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε στη χαρά της ζωής.
Αγγελική: Νομίζω πως το σημαντικότερο ήταν αυτό που καταφέραμε να βγάλουμε στη σκηνή, τον χορό που ο καθένας είχε στην καρδιά του. Άσχετα αν υπήρχαν τεχνικές ή όχι, άσχετα αν κάποιο παιδί δεν σήκωσε το χέρι του τόσο ψηλά όσο έπρεπε, καταφέραμε να βγάλουμε αυτό που αισθανόμασταν την πλέον  κατάλληλη στιγμή. Πολλές φορές ένιωθα πως δεν χορεύαμε με τα σώματά μας, παρά με τις ψυχές μας, λες και είχαμε εξαϋλωθεί, νομίζω πως όλοι είχαμε κάνει την υπέρβαση. Ίσως αυτό να είδαν και οι κριτές και μας έδωσαν την πρώτη θέση, ίσως αυτό να είδαν και οι θεατές, γι' αυτό εισπράξαμε πλουσιοπάροχα το χειροκρότημά τους, ίσως αυτό να είδαν και όλοι οι παρευρισκόμενοι, γι' αυτό και είδαμε πολλά μάτια βουρκωμένα.
Θωμάς: Επίσης υπήρχε μια καταπληκτική χημεία μεταξύ μας, αυτό νομίζω τα λέει όλα, τις περισσότερες φορές επικοινωνούσαμε με τα μάτια.
Στην υπέροχη προσπάθεια που κάνατε, είχατε τη συμπαράσταση των δασκάλων σας και των συμμαθητών σας;

Αναστασία: Ναι είχαμε την συμπαράσταση όλων των συμμαθητών μας, των γονιών μας, των δασκάλων μας και της δημοτικής αρχής. Ο δήμαρχός μας, κ. Σύρμας Άγγελος, αγκάλιασε την προσπάθειά μας και βοήθησε πάρα πολύ. Τους ευχαριστούμε όλους και ειδικότερα τους συμμαθητές μας, για την ηθική και την τεχνική συμπαράσταση.
Ποια ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή που ζήσατε στη διάρκεια αυτής της προσπάθειας;
(Τη στιγμή που άρχισε η Αγγελική να μιλάει για την πιο συγκλονιστική στιγμή που έζησαν κατά την διάρκεια αυτής της προσπάθειας, βούρκωσαν τα μάτια όλων των παιδιών!!!Εκείνη η στιγμή για μας, Μίνα-Αρκά-Pepo, ήταν πράγματι η πιο συγκλονιστική).Η Αγγελική με βουρκωμένα μάτια προσπαθούσε να μας πει: Ακράδαντα πιστεύω, όπως άλλωστε και όλα τα παιδιά, πως η πιο συγκλονιστική στιγμή που ζήσαμε και που μας ένωσε πιο πολύ σαν ομάδα και μας έκανε να καταλάβουμε πόσο σημαντικός είναι ο ένας για τον άλλον, ήταν την ημέρα που ο Αντώνης λιποθύμησε μέσα στην τάξη, όλα τα παιδιά πάθαμε σοκ. Αυτό που νιώσαμε όταν είδαμε το ασθενοφόρο να παίρνει τον Αντώνη δεν μπορώ να σας το περιγράψω, είναι αδύνατον, ξαφνικά νιώσαμε πως υποχώρησε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας. Πάντα όταν θυμόμαστε εκείνες τις στιγμές κοιτάζουμε τον Αντώνη και δοξάζουμε τον Θεό που είναι καλά και είναι μαζί μας. Επιπροσθέτως να σας πω πως ο Αντώνης είναι και πολύ καλός αθλητής, έχει πάρει αρκετά μετάλλια.
Mr. Pepos: Πριν πάρει τον λόγο η Αγγελική είχαμε πει πως θα μίλαγε το κάθε παιδί ξεχωριστά για να μας πει ποια ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή. Δεν χρειάστηκε τελικά γιατί για όλα τα παιδιά η πιο συγκλονιστική στιγμή ήταν αυτή που περιέγραψε η Αγγελική με τον Αντώνη.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Γεωργαντάς Βασίλης: Όταν πρωταρχίσαμε το χορευτικό ήμασταν οι πιο πολλοί άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Στην πορεία δεθήκαμε πάρα πολύ. Μόνο και μόνο γι' αυτό άξιζε που συμμετείχα σ΄ αυτή την ομάδα.
Μαρία Παπακωνσταντίνου: Όταν συνέβη το περιστατικό με τον Αντώνη η κα. Ψαρρού ήθελε να τα παρατήσει. Ο Θωμάς ήταν αυτός που την έπεισε να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια και τελικά δικαιώθηκε.
Άντζελα Μπαμπαλίου: Μετά το τέλος της παράστασης ο Θωμάς μίλησε ως είθισται στους κριτές και τους είπε πως εμείς για να φθάσουμε εδώ που φθάσαμε υπερβάλαμε πάρα πολλές φορές τους εαυτούς μας. Αυτή ήταν η αλήθεια.

Αναστασία Δάβρη: Συμφωνώ κι εγώ με αυτό που είπαν τα προηγούμενα παιδιά, πράγματι αυτό που έγινε ήταν εκ μέρους μας κατάθεση ψυχής και ελπίζω πως η κα. Ψαρρού θα μας οδηγήσει ξανά στην χώρα των ονείρων και επειδή αυτό που μετράει είναι οι εμπειρίες από το ταξίδι προς την Ιθάκη ελπίζω να συμμετέχω και του χρόνου.

Ελένη Κυριακού: Πριν οι κριτές αποφανθούν και μας δώσουν την πρώτη θέση εμείς ήμασταν τρισευτυχισμένοι σαν ομάδα γιατί είχαμε καταλάβει πως βγάλαμε τον καλύτερό μας εαυτό, είχαμε κάνει το καθήκον μας όσο καλύτερα μπορούσαμε. Αυτό μας ικανοποίησε όλους. Όταν δε, μας ανακήρυξαν και πρώτους πλέαμε σε πελάγη ευτυχίας.

Αναστασία Παπακωνσταντίνου: Όταν μας ανακοίνωσαν πως κερδίσαμε την πρώτη θέση δεν αντέξαμε και βάλαμε όλοι τα κλάματα, αγκαλιαζόμασταν και χοροπηδούσαμε. Είναι σημαντικό να βλέπεις οι κόποι σου ν' αμείβονται.

Θωμάς: Η χορογραφία στην αρχή μου φάνηκε λίγο δύσκολη και αναρωτιόμουν αν θα μπορέσω να ανταποκριθώ, παρόλα αυτά όταν γνωρίστηκα με τα παιδιά είπα μέσα μου Θωμά πρέπει να προσπαθήσεις. Τα παιδιά υπερβάλουν όταν μιλάνε για μένα γιατί εγώ χωρίς την δική τους υπερπολύτιμη συμπαράσταση δεν θα είχα καταφέρει τίποτα. Τους ευχαριστώ όλους και ιδιαίτερα την κα. Ψαρρού που μου έδωσε αυτή την ευκαιρία. Θέλω κι εγώ να πω δυο λόγια για τον Αντώνη. Αντώνη σ' ευχαριστώ που είσαι φίλος μου και να πω πως χωρίς την βοήθεια του SUPER Αντώνη εγώ δεν θα είχα ρόλο σ' αυτή την υπέροχη προσπάθεια. Αντώνη σ' ευχαριστώ. Ο Αντώνης είναι αθληταράς.

Μαρία Μαρουλή: Όταν τελείωσε το χορευτικό είπα στην κα. Ψαρρού πως είμαι πολύ λυπημένη που τέλειωσε το χορευτικό, η κα. Ψαρρού μου απάντησε πως αυτό που τελείωσε ήταν η παρουσία μας στη σκηνή, αυτά που ζήσαμε είναι δικά μας, είναι μέσα μας και θα τα κουβαλάμε σε όλη μας την ζωή. Πράγματι είχε δίκιο. Άλλωστε μια συνέχεια εκείνης της παράστασης είναι και η σημερινή συνάντηση με την Λ.Ο.Γ.

Αντώνης Δουρής: Αυτό που εγώ έχω κρατήσει είναι η έκρηξη συναισθημάτων κατά την διάρκεια αυτής της προσπάθειας. Δεν σας κρύβω πως έχω δεθεί πάρα πολύ με όλα τα παιδιά. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω όλους για την αγάπη τους και για την συμπαράστασή τους στην περιπέτεια που πέρασα τότε. Είναι υπέροχο να έχεις τόσο καλούς φίλους.

Λένου Δήμητρα (Γαλανομάτα): Θέλω κι εγώ να σταθώ στην περιπέτεια του Αντώνη και να πω πως εκείνη την ημέρα κατάλαβα τι θα πει κόλαση. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και όλα αυτά που ζήσαμε τότε είναι πια μια κακή ανάμνηση.

Αγγελική: Τέλος καλό όλα καλά. Εκ μέρους όλων των παιδιών να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κα. Ψαρρού, στην αρχιτέκτονα όλης αυτής της προσπάθειας και είμαστε όλα τα παιδιά υπερήφανοι που συνεργαστήκαμε μαζί της. Την ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση που μας έδειξε και για το ήθος που μας δίδαξε. Ευχαριστούμε επίσης όλους όσους βοήθησαν ώστε το όνειρο της κας. Ψαρρού να πάρει σάρκα και οστά.

Κα. Ψαρρού: Ευχαριστώ τα παιδιά που μου έδωσαν την δυνατότητα να μοιραστώ μαζί τους τις τόσο σπουδαίες στιγμές που ζήσαμε σ' αυτό το ταξίδι προς την δική μας Ιθάκη. Ευχαριστώ επίσης όλους όσους βοήθησαν να γίνει το όνειρο πραγματικότητα.

Εκ μέρους της Λ.Ο.Γ. την συνέντευξη πήραν οι: Μίνα-Μυρτώ Μαγαλιού, Παναγιώτης Κονταξής (Αρκάς)
Ευχαριστούμε θερμά την δημιουργική ομάδα των μαθητών Γυμνασίου-Λυκείου Αυλώνα.
Επιμέλεια Ανάρτησης Επικούρειος Πέπος. 

Y.Γ. Είμαι πολύ χαρούμενος γιατί πριν λίγο στις 21.00 επικοινώνησα με την Μαρία Μαρούλη η οποία είναι στο τέταρτο έτος Ιατρικής στην Πάτρα και ελπίζω πως θα καταφέρει να βρεθούμε με κάποια από εκείνα τα υπέροχα παιδιά.

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ H EΛΛΗΝΙΔΑ MARRIROZ

Φίλες και Φίλοι καλημέρα η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη σε όσους αγαπούν την Ελληνική γλώσσα και ειδικότερα σε μια Γαλλίδα την λατρευτή μας Μαρριρόζ που διαμένει στην Κορσική, σ' αυτή την υπέροχη ΚΥΡΙΑ που λατρεύει την Ελλάδα και την Ελληνική γλώσσα, εγώ την έχω ονομάσει ψυχή της Ελλάδας!!!!!!!!!! το ίδιο θα λέγατε κι εσείς αν την ακούγατε με τι πάθος μιλάει για την αγαπημένη της Ελλάδα, και πόσο καλά χειρίζεται την Ελληνική γλώσσα. Αυτός ο έρωτας για την Ελλάδα κρατάει πολλά χρόνια, σχεδόν από τα χρόνια του δημοτικού, όταν για πρώτη φορά ο δάσκαλος τους μίλησε για το ταξίδι-εκδρομή που θα έκαναν για να επισκεφθούν την Ελλάδα, δεν το φανταζόταν ποτέ πως αυτό το ταξίδι θα ήταν η αρχή μιας μεγάλης αγάπης. Όταν τελείωσε το λύκειο μίλαγε άπταιστα τα Ελληνικά και είχε ήδη επισκεφθεί την Ελλάδα ακόμη δυο φορές. Από τότε ούτε και η ίδια θυμάται πόσες φορές έχει επισκεφθεί την Ελλάδα. Είχα τη τύχη να γνωρίσω αυτή την υπέροχη Ελληνίδα!!! (όταν την αποκαλώ Ελληνίδα δακρύζουν τα μάτια της και πάντα μου λέει πως αυτό είναι πολύ μεγάλη τιμή γι' αυτήν) χάρη στους υπέροχους φίλους μας την κ. MALU και τον αείμνηστο PAUL το 1988 όταν είχα επισκεφθεί με την οικογένειά μου την Κορσική, από τότε μας τιμά με τη φιλία της, είχαμε τη χαρά να τη φιλοξενήσουμε 2 φορές και πάντα μας μιλάει για τη μαγεία της Ελληνικής γλώσσας. Έγινε εκπαιδευτικός απλά και μόνο για να μυήσει μαθητές στην Ελληνική γλώσσα!!!!!!!!!!! Πολυαγαπημένη μας Μαρριρόζ σου στέλνουμε την αγάπη μας. Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος 

Ὅπως ἡ μέλισσα γύρω ἀπὸ ἕνα ἄγριο
λουλοῦδι, ὅμοια κ᾿ ἐγώ. Τριγυρίζω
διαρκῶς γύρω ἀπ᾿ τὴ λέξη.

Εὐχαριστῶ τὶς μακριὲς σειρὲς
τῶν προγόνων, ποὺ δούλεψαν τὴ φωνή,
τὴν τεμαχίσαν σὲ κρίκους, τὴν κάμαν
νοήματα, τὴ σφυρηλάτησαν ὅπως
τὸ χρυσάφι οἱ μεταλλουργοὶ κ᾿ ἔγινε
Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια
κι ἄλλα κοσμήματα.

Μὲ τὸ νῆμα τῶν λέξεων, αὐτὸν τὸ χρυσὸ
τοῦ χρυσοῦ, ποὺ βγαίνει ἀπ᾿ τὰ βάθη
τῆς καρδιᾶς μου, συνδέομαι· συμμετέχω
στὸν κόσμο.
Σκεφτεῖτε:
Εἶπα καὶ ἔγραψα, «Ἀγαπῶ».

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) μας και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας.

Επίσης το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα. Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που όλες έχουν το νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ' ού και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει. Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην μάχη, έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα. Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό. Εξ' ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκραμμένος) με νερό.

Τέλος η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη «νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία. Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι και σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύφη. Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή - συχνά λαθεμένη - ομιλία (π.χ. «ο Χ παντρεύτηκε»).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δεί ή γράψει. Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άπειρα παραδείγματα τέτοιου είδους υπάρχουν, σχεδόν ολόκληρο το λεξικό της Ελληνικής. Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης.

Η ΣΟΦΙΑ Στην γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε και εμπρός να είναι έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Για αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες. 

Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πεί «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση.

Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.» Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γή (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γή / δικό του σπίτι. Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη. Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει σαν ανθρώπους - και μας φθίνει μέχρι και τη υγεία μας. Και φυσικά όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πως το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».

Έχουμε την λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία...

Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με την σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο...

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα. Μια και αναφέραμε τα Λατινικά, ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση. Ο άνθρωπος στα Ελληνικά ετυμολογείται ώς το όν που κυττάει προς τα πάνω (άνω + θρώσκω). Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων. Αντίθετα στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι «Homo» που ετυμολογείται από το χώμα. Το όν που κυττάει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες, σκέτο χώμα για τους Λατίνους... Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Είναι λογικό στο κάτω κάτω ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική αντιγράφοντάς την, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά νοήματα. Όπως σημειώνει και ο «δικός μας» Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώην Υπουργός, πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας και συγγραφέας, «Όσο πιό προηγμένος είναι ο πολιτισμός ενός έθνους, τόσο πιό πλούσιες σε προϊστορία, και συνεπώς και σε ουσία, είναι οι λέξεις της γλώσσας... Με την γλώσσα μεταδίδομε λογικούς συνειρμούς και διεγείρομε συναισθήματα... Κάθε λαός έχει την γλώσσα που του αξίζει. Στην γλώσσα, όπως και στα τραγούδια του, εναποθηκεύεται ο πολιτισμός του... είναι ο πιό αδιάψευστος μάρτυρας της ιστορικής του συνείδησης και της ιστορικής του συνέχειας.» 

Πηγή: Αλέξανδρος Αγγελής, Αντίβαρο
Copy and WIN : http://ow.ly/KNICZ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ.

ΟΤΑΝ Η ΟΚΡΑ-ΛΟΓ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΧΙΛΩΝΑ ΤΟΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟ

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές της Ουτοπίας, συνοδοιπόροι της Επικούρειας Φιλοσοφίας, οραματιστές του ανέφικτου και του κάλλους, ανευνούχιστοι πολίτες, στοχαστές της θετικής με μελέτη και σεβασμό προγονολατρείας , και όχι της αρνητικής, σας καλημερίζω και σας παρακαλώ να πούμε ένα βροντερό όχι σ'αυτούς που μας θέλουν πεδουκλωμένους και εξαρτημένους από καθε είδους σκόπιμες και αντιπαραγωγικές εξαρτήσεις ξεκινώντας από το πρώτο μεγάλο όχι στα άπληστα θέλω του εαυτού μας και των δικών μας ανθρώπων που δυναστεύουν τη ζωή μας. Μελετήστε τον Επίκουρο και τον Λιαντίνη και θα καταλάβετε τι εννοώ. Το μενού σήμερα του filomatheia.blogspot.gr έχει σοφά λόγια ενός δικού μας ανθρώπου, ενός Έλληνα που δυστυχώς πάρα πολοί από εμας τον αγνοούμε, και να ήταν ο μόνος μικρή η ζημιά, εγώ πάντως μόνο σε ένα διαφώνησα και είναι αυτό που έχω σημειώσει με κόκκινα γράμματα. ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ απολαύστε τον, μελετήστε τον και μοιραστείτε τα-κοινοποιήστε τα και στους φίλους σας. Κατά τα άλλα ο καιρός για την κυριακή όπως προβλέπει η μετεό να είναι περίπου στους 23 βαθμούς μάξιμουμ που σημαίνει πως θα είναι ιδανικός για την μικρή εκδρομή που έχουμε προγραμματίσει στον ΚΕΡΑΜΙΚΟ και ίσως και στον λόφο των Μουσών.Σας εύχομαι καλή ανάγνωση, με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση
Επικούρειος Πέπος.

Χίλων ο Λακεδαιμόνιος

Στη Βικιπαίδεια υπάρχει λήμμα σχετικό με:

Χίλων ο Λακεδαιμόνιος

Ο Χίλων (ή Χείλων) ο Λακεδαιμόνιος (600 - 520 π.Χ.), ήταν πολιτικός, νομοθέτης, φιλόσοφος και ελεγειακός ποιητής, που αναφέρεται ως ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

---

• Αδίκα φεύγε
  • Να αποφεύγεις την αδικία

• Ἀδικούμενος διαλλάσσου· ὑβριζόμενος τιμωροῦ
  • Όταν αδικείσαι, να είσαι διαλλακτικός, όταν υβρίζεσαι, να τιμωρείς
  • Όταν αδικείσαι, να δείχνεις διαλλακτική διάθεση· όταν σου συμπεριφέρονται υβριστικά, να ζητάς εκδίκηση

• Αδωροδόκητος δοκίμαζε
  • Να είσαι αδιάφθορος στους ελέγχους σου

• Αισχρά φεύγε
  • Να αποφεύγεις την ανηθικότητα

• Αλήθειαν κρήσαι
  • Κάμε κτήμα σου την αλήθεια

• Αρετής οικείον
  • Να είσαι ενάρετος

• Άρρητα μη λέγε
  • Να μη λες αυτά που δεν (πρέπει να) λέγονται

• Άρχουσιν πείθου
  • Έχε εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες

• Ατυχούντα μη επιγελάν (ή/και) Τω δυστυχούντι μη επιγέλα
  • Να μην επιχαίρεις για τη δυστυχία του άλλου (ή) Να μη περιγελάς
  • τον άνθρωπο που τον βρήκε δυστυχία

• Γάμους εὐτελεῖς ποιοῦ
  • Κάνε γάμο ταπεινό.
  • Ο γάμος σου να είναι λιτός.

• Γήρας τιμάν
  • Να τιμάς τα γηρατειά

• Γίγνωσκε καιρόν
  • Να γνωρίζεις τον καιρό

• Γλώτταν μη προτρεχέτω του νου (ή: “της διανοίας”)
  • Να μην προτρέχει η γλώσσα της σκέψης.

• Γλώττης κράτει (ή: “κρατείν”) και μάλιστα εν συμποσίω.
  • Να συγκρατείς την γλώσσα σου, προ παντός δε όταν βρίσκεσαι σε διασκέδαση

• Γνῶθι σαυτόν
  • Γνώρισε τον εαυτό σου
  • Κοίταξε να γνωρίσεις τον εαυτό σου.

[Αποδίδεται και στον Θαλή τον Μιλήσιο]

• Γονέας τιμάν
  • Να τιμάς τους γονείς

• Δίκαζε πράως
  • Να δικάζεις με ηρεμία

• Δικαίως κτῶ.

• Εγγύα παρά δ` άττα
  • Η εγγύηση φέρνει στην καταστροφή (ή) Η εγγύηση που 
  • δίνεις είναι κοντά στη συμφορά

[Αποδίδεται και στον Πιττακό τον Μυτιληναίο]

• Εγγύην φεύγε
  • Να αποφεύγεις τα ενέχυρα

• Εγκράτειαν άσκει
  • Να είσαι εγκρατής. Να ασκείσαι στην εγκράτεια

• Εν λιθίναις ακόναις ο χρυσός εξετάζεται διδούς βάσανον φανεράν. Εν δε χρυσώ ανδρών αγαθών τε κακών τε νους έδωκ’ έλεγχον.
  • Ο χρυσός ελέγχεται πάνω σε πέτρινα ακόνια, δίδοντας έτσι απόδειξη της γνησιότητάς του. Πάνω όμως στον χρυσό, η λογική ελέγχει τον χαρακτήρα των καλών και των κακών ανθρώπων.

• Ἐν ὁδῷ μὴ σπεῦδε προάγειν, μηδὲ τὴν χεῖρα κινεῖν· μανικὸν γάρ.
  • Στον δρόμο μη σπεύδεις να προσπεράσεις άλλους ούτε να χειρονομείς: αυτό το κάνουν οι τρελοί.
  • Να μη τρέχεις να βγεις στο δρόμο (παραμελώντας άλλες αναγκαίες και ωφέλιμες ενασχολήσεις)

• Ένδον σκάπτε
  • Να καλλιεργείς τον εαυτό σου

• Επί σοφίαν μη επαίρου
  • Μην περηφανεύεσαι για τη σοφία σου

• Ἐπὶ τὰ δεῖπνα τῶν φίλων βραδέως πορεύου, ἐπὶ δὲ τὰς ἀτυχίας ταχέως.
  • Στα συμπόσια των φίλων σου να πηγαίνεις αργά, στις δυστυχίες τους γρήγορα
  • Στα δείπνα των φίλων σου να πηγαίνεις σιγά σιγά, στις ατυχίες τους γρήγορα.

• Έπου Θεόν
  • Ακολούθησε τον Θεό

• Ερημία χρω
  • Να ωφελείσαι από την απομόνωση

• Έσο φιλαλήθης
  • Να αγαπάς την αλήθεια

• Εύφημος γίνου
  • Να αποκτήσεις καλή φήμη

• Εχθρούς αμύνου
  • Να τιμωρείς τους εχθρούς

• Ζευς ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί
  • Ο Δίας ταπεινώνει αυτούς που υπερηφανεύονται και τους ταπεινούς τους εξυψώνει

• Ζημίαν αἱροῦ μᾶλλον ἢ κέρδος αἰσχρόν· τὸ μὲν γὰρ ἅπαξ λυπήσει, τὸ δὲ ἀεί
  • Να προτιμάς την ζημιά, από το ανέντιμο κέρδος. Γιατί η μεν ζημιά θα σε λυπήσει μία φορά, ενώ δεύτερο θα σε λυπεί συνεχώς.
  • Να προτιμάς τη ζημιά παρά το αισχρό κέρδος: το ένα θα σε στενοχωρήσει μόνο μια φορά, ενώ το άλλο θα σε στενοχωρεί πάντοτε.

• Ἡ γλῶσσά σου μὴ προτρεχέτω τοῦ νοῦ.
  • Η γλώσσα σου να μην προτρέχει της διανοίας σου.

• Ηδονήν φεύγε
  • Να αποφεύγεις την ηδονή

• Ἤθη δοκίμαζε.
  • Να εξετάζεις τον χαρακτήρα

• Ηρεμία χρήσθαι
  • Να ζεις με ηρεμία

• Θεράπευε φρόνησιν
  • Να επιδιώκεις τη φρόνηση

• Θυμού κρατείν (ή) Θυμοῦ κράτει
  • Να συγκρατείς τον θυμό σου

• Ισχυρόν όντα πράον είναι, όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται
  • Όταν είναι κανείς ισχυρός, πρέπει να είναι πράος, ώστε οι γύρω του μάλλον να τον σέβονται, παρά να τον φοβούνται

• Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα.
  • Πάρα πολύ καλός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να μην προξενεί μόνο φόβο.

• Κόλακας μίσει
  • Να μισείς (να αποφεύγεις) τους κόλακες

• Λέγοντα μη κινείν την χείραν, μανικόν γαρ
  • Όταν μιλάς να μην χειρονομείς, γιατί αυτό είναι δείγμα τρέλας

• Μαντικήν μη εχθαίρειν
  • Να μη μισείς την μαντική τέχνη, να την παραδέχεσαι

• Μὴ ἀπείλει τοῖς ἐλευθέροις· οὐ γὰρ δίκαιον.
  • Μη μιλάς απειλητικά στους ελεύθερους ανθρώπους, 
  • γιατί δεν είναι δίκαιο.

• Μη απειλείν μηδενί
  • Μην απειλείς κανέναν

• Μὴ ἐπιθύμει ἀδύνατα
  • Να μην επιθυμείς τα αδύνατα
  • Να μην επιθυμείς πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν

• Μὴ ᾖς ἐπαχθής.
  • Να μη γίνεσαι φορτικός

• Μὴ κακολόγει τοὺς πλησίον· εἰ δὲ μή, ἀκούσῃ ἐφ᾽ οἷς λυπηθήσῃ.
  • Μην κακολογείς τους πλησίον σου· αλλιώς θ᾽ ακούσεις πράγματα που θα σε στενοχωρήσουν.

• Μη σπεύδε λαλών
  • Μη βιάζεσαι όταν μιλάς

• Μὴ φθόνει θνητά.

• Μηδέν άγαν
  • Τίποτα καθ’ υπερβολή (να μην κάνεις ή να μη λες)

[Αποδίδεται και στον Σόλωνα τον Αθηναίο]

• Μίσει διαβολάς.

• Νόμοις πείθου
  • Να είσαι νομοταγής, να υποτάσσεσαι στους νόμους
  • Να υπακούς στους νόμους.

• Όνειδος έχθαιρε
  • Να μισείς τη ντροπή

• Οργής κρατείν
  • Να συγκρατείς την οργή σου

• Πίνων, μὴ πολλὰ λάλει· ἁμαρτήσῃ γάρ.
  • Όταν πίνεις, μη λες πολλά· θα κάνεις λάθη.
  • Όταν πίνεις να μην λες πολλά, διότι θα κάνεις σφάλματα

• Πιστόν ουδέν
  • Τίποτα δεν μένει πιστό, αμετάβλητο

• Πλήθει ἄρεσκε.
  • Να επιδιώκεις τη δημοτικότητα

• Πόνει μετά δικαίου
  • Να συμπονείς εκείνον που έχει δίκαιο

• Πράος ίσθι
  • Να είσαι ήρεμος

• Πράττε συντόμως
  • Να ενεργείς με ταχύτητα

• Πρεσβύτερον σέβου (και) Πρεσβύτερον αιδού
  • Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους
  • Να σέβεσαι τους γεροντότερους.

• Πρόσεχε σαυτώ
  • Να προσέχεις τα γύρω από σένα

• Σοφόν το σαφές
  • Σοφό είναι ό,τι είναι σαφές

• Σοφίᾳ χρῶ.

• Σπεύδε βραδέως
  • Συντόμευε ότι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι

• Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων ή επί τας ευτυχίας πορεύου
  • Να τρέχεις κοντά στους φίλους σου ταχύτερα όταν αυτοί δυστυχούν, παρά όταν ευτυχούν

• Την μάλιστα νόμων, ήκιστα δε ρητόρων ακούουσαν πολιτείαν αρίστην είναι
  • Άριστη είναι η πολιτεία που υπακούει πάρα πολύ στους νόμους και πολύ λίγο στους ρήτορες

• Τῆς ἰδίας οἰκίας προστάτει.
  • Να κυβερνάς και να προστατεύεις το σπιτικό σου.

• Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα.
  • Ο Άρχων πρέπει τίποτα να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σάν αθάνατος.

• Τον τεθνηκότα μη κακολογείν
  • Μην κακολογείς αυτόν που έχει πεθάνει

• Τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον μίσει.
  • Τον άνθρωπο που ανακατεύεται στις ξένες υποθέσεις να τον μισείς.

• Τὸν τετελευτηκότα μακάριζε
  • Να μακαρίζεις και να θεωρείς ευτυχή αυτόν που έχει πεθάνει
  • Αυτόν που πέθανε μακάριζέ τον.

• Τραχέσιν ἥσυχον σεαυτὸν πάρεχε, ὅπως σε αἰσχύνωνται μᾶλλον ἢ φοβῶνται.
  • Απέναντι στους σκαιούς ανθρώπους να μένεις ήρεμος, για να σε ντρέπονται μάλλον παρά να σε φοβούνται.

• Τύχη μη πίστευε
  • Να μην εμπιστεύεσαι την τύχη

Τῷ δυστυχοῦντι μὴ ἐπιγέλα.

Μη γελάς με άνθρωπο που τον βρήκε δυστυχία.

• Υιοίς μη καταθάρρει
  • Μη δίνεις ασυδοσία στα παιδιά σου

• Ὑφορῶ μηδέν.
  • Κανέναν να μην υποβλέπεις

• Φίλοις ευνόει
  • Να περιποιείσαι τους φίλους σου

• Φίλους τίμα
  • Να τιμάς τους φίλους σου

• Φύλαττε εαυτόν
  • Να προφυλάσσεις τον εαυτό σου

• Χαλεπόν το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν [ή: “χολήν”] εύ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν”
  • Είναι δύσκολο να κρατάς τα μυστικά που δεν πρέπει να ειπωθούν, να χρησιμοποιείς σωστά τον ελεύθερο χρόνο σου [ή: να συγκρατείς τα νεύρα σου] και να μπορείς να υπομένεις την αδικία που σου γίνεται

• Χαλεπώτατον το γνώσκειν εαυτόν. Πολλά γαρ υπό φιλαυτίας έκαστον εαυτώ προστιθέναι.
  • Δυσκολότατο είναι να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του. Διότι κάθε ένας, λόγω του εγωισμού του, προσθέτει πολλά καλά στο άτομό του (που δεν τα έχει)

• Χρόνου φείδου.
  • Να κάνεις οικονομία στον χρόνο σου (ή) Να ξοδεύεις με σύνεση τον χρόνο σου

• Ψεύδος αισχύνου
  • Να μη λες ψέματα

Μερικά ακόμα ρητά του Χίλωνα, μόνο σε μετάφραση

• Αγνότης σημαίνει εγκράτεια
• Δεν ωφελεί να τρέχει κανείς. Πρέπει απλώς να αναχωρεί εγκαίρως
• Η αρετή φέρνει φήμη στους ζωντανούς, δόξα στους νεκρούς και αθανασία στους ουράνιους
• Η ατυχία είναι η μόνη πλάστιγγα στην οποία ζυγίζονται οι φίλοι
• Μάθε να τακτοποιείς σωστά τις υποθέσεις του σπιτιού σου.
• Μην κακολογείς τους πλησίον σου γιατί διαφορετικά θα ακούσεις πράγματα που θα σε λυπήσουν.
• Να απεχθάνεσαι εκείνον που ασχολείται με ξένες δουλειές
• Να μη λες πάντα ό,τι σκέπτεσαι, να σκέπτεσαι, όμως, πάντα, ό,τι λες
• Τη φτώχεια να μη την φανερώσεις σε ανθρώπους που δεν μπορούν να σε κάνουν πλούσιο
• Ανιχνευτής και Επιμελητής αυτής της Ανάρτησης ο Επικούρειος Πέπος.

ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ ΚΑΛΑΓΚΟΣ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ

Θέμα: O γιατρός των φτωχών παιδιών!
Τι να πεις για αυτόν τον άνθρωπο , ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ για το μεγαλείο του !!!!!! Φίλες και Φίλοι αγαπητοί συναθλητές της αδράνειας και του αλτρουϊσμού καλημέρα, για σήμερα είχα προγραμματίσει κάποια διαφορετική ανάρτηση για το filomatheia.blogspot.gr αλλά όταν διάβασα το πιο κάτω μέϊλ έκανα delete σε ο,τι είχα στο μυαλό μου γιατί η πράξη αυτού του ανθρώπου είναι ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΉ!!!!!!!!! είναι ΚΟΡΥΦΑΙΑ!!!!!!!! με βάση αυτά που προσφέρει αυτός ο ΥΠΕΡΟΧΟΣ Έλληνας θα πρέπει να αναλογιστούμε το τι προσφέρουμε εμείς........... Το θέμα δεν είναι να διαβάζουμε για λίγο αυτή την ιστορία, και να θαυμάζουμε αυτόν τον ΥΠΕΡΟΧΟ ΕΛΛΗΝΑ το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς αμέσως μετά. Aν αναζητήσουμε τις δικές μας ευθύνες, και αν πράξουμε το ελάχιστο από το μεγαλείο του Άγιου Ήρωα Αυξέντιου Καλαγκού ίσως υπάρξει ελπίδα. Σας εύχομαι καλή ανάγνωση με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

Όταν η Ελλάδα δεν μας πληγώνει!!!! O γιατρός των φτωχών παιδιών! Αυξέντιος Καλαγκός  Μπείτε στο Google βάλτε το όνομα του και σε 6'' θα κατέβουν 72.500 καταχωρήσεις με το όνομα του... Τα τελευταία έντεκα χρόνια έχει δώσει ζωή σε 9.000 παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Μοναδική του αμοιβή, το χαμόγελο που ξαναγεννήθηκε στα χείλη τους. Ο καρδιοχειρουργός Αυξέντιος Καλαγκός, ο καλύτερος μαθητής του Μαγκντί Γιακούμπ, αποτελεί ένα ζωντανό μήνυμα ελπίδας ότι η ανθρωπιά δεν έχει χαθεί. Το όνομά του έχει συνδεθεί με τη σωτηρία πολλών καρδιοπαθών στο Λίβανο, στη Γεωργία, στη Σερβία, στην Κύπρο, στην Ινδία, στο Μαρόκο, στην Αλγερία, στο Μαυρίκιο, στη Μοζαμβίκη, στην Ερυθραία, στο Κιργιστάν, στη Μαδαγασκάρη, στη Βενεζουέλα, στην Ουκρανία και στην Μποτσουάνα. Ο Ελληνας καρδιοχειρουργός Αυξέντιος Καλαγκός δεν απέκτησε τυχαία τον τίτλο του «γιατρού των φτωχών παιδιών». Στα 23 του αποφοίτησε από την Αμερικανική Ιατρική Σχολή της Κωνσταντινούπολης και στα 40 του έγινε τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Αργότερα ήταν ο καλύτερος μαθητής του κορυφαίου καρδιοχειρουργού Μαγκντί Γιακούμπ. Ιδρυτής του φιλανθρωπικού ιδρύματος «Καρδιές για όλους», ο Έλληνας γιατρός από την Πόλη μαζί με την ομάδα του δεν κάνει τίποτα άλλο από το να χειρουργεί καθημερινά δωρεάν όλα τα παιδιά στις φτωχές συνοικίες του κόσμου, μόνο και μόνο για να ξαναδεί το χαμόγελο στα χείλη τους. «Μπορεί να ακουστεί κοινότυπο, αλλά είναι αλήθεια: η μόνη μου ανταμοιβή είναι το χαμόγελο των παιδιών που έχω σώσει και η χαρά που νιώθουν οι οικογένειές τους. Αυτά μου αρκούν» λέει περήφανος μιλώντας στην «Espresso». Ζει στην Υεμένη, αλλά οπουδήποτε στο κόσμο κι αν τον χρειαστούν, δηλώνει παρών. Δουλεύει δεκαοχτώ ώρες τη μέρα, όμως όπως λέει δεν κοιτάει ποτέ το ρολόι του: «Στην Υεμένη, που είναι η βάση μου, χειρουργώ κάθε μήνα περίπου σαράντα με πενήντα περιστατικά. Οταν ταξιδεύω για φιλανθρωπικό σκοπό, είμαι ικανός να χειρουργήσω περίπου πενήντα περιστατικά μέσα σε δέκα μέρες, για να αυξήσω τον αριθμό των παιδιών που περιμένουν μήνες και χρόνια να υποβληθούν σε επέμβαση. Υπερβαίνω τις δυνάμεις μου. Δουλεύω περίπου δεκαοχτώ ώρες την ημέρα και τα Σαββατοκύριακα». «Πιστεύω στον Θεό» Ο πρώτος άνθρωπος που του έδειξε το δρόμο της φιλανθρωπίας ήταν -όπως μας αποκαλύπτει ο ίδιος- ο πατέρας του, κορυφαίος παθολόγος στην Κωνσταντινούπολη: «Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι ότι ο πατέρας μου μου έλεγε να αφουγκράζομαι τον πόνο των ανθρώπων και ειδικά αυτών που ζούνε στη φτώχεια». Τον ρωτάμε αν πιστεύει στον Θεό. Αν έχει κάποια βάση αυτό που λέμε όταν κινδυνεύει κάποιος δικός μας άνθρωπος: «Ο Θεός να βάλει το χέρι του». Η απάντησή του είναι αφοπλιστική: «Πρέπει να ξέρετε πως κάθε φορά που χειρουργώ πάνω από το χειρουργικό τραπέζι δεν κάνω τίποτα άλλο από το να επικαλούμαι τον Θεό». Και συνεχίζει συγκινημένος: «Αμέσως μετά, όταν όλα πάνε καλά, σε κάθε ευκαιρία θαυμάζω το έργο του Θεού πάνω σε μας τους ανθρώπους. Ναι, λοιπόν, πιστεύω στον Θεό. Άλλωστε, ο παππούς μου ήταν ιερέας». Ερχεται όμως κάποια στιγμή στη ζωή, όπως μας λέει ο κ. Καλανγκός, που όλοι οι άνθρωποι νιώθουν πως κάποια πράγματα είναι υπεράνω των δυνάμεών τους: «Θυμάμαι πριν από εννιά χρόνια είχα χειρουργήσει ένα δύσκολο περιστατικό στη Μοζαμβίκη. Ενα παιδί 3 ετών με καρδιακή ανεπάρκεια, το οποίο όμως απεβίωσε τρεις ημέρες μετά την επέμβαση και ενώ νοσηλευόταν στην εντατική μονάδα. Οταν πήγα να συζητήσω τις αιτίες του θανάτου με τη μητέρα του, έμαθα έκπληκτος ότι αυτή η γυναίκα ήταν έγκυος 7 μηνών και μόλις πριν από δύο μήνες είχε χάσει και τον σύζυγό της. Είχε, λοιπόν, πουλήσει τα πάντα για να μπορέσει να μεταφέρει το άρρωστο παιδί της από το χωριό στην πρωτεύουσα, στο ιατρικό μας κέντρο, ενώ ταυτόχρονα την είχαν εγκαταλείψει φίλοι και συγγενείς. Το κλάμα και ο πόνος αυτής της γυναίκας που δεν είχε χρήματα ούτε για να θάψει το παιδί της με έκαναν να καταλάβω, με τον πιο σκληρό τρόπο, τι σημαίνει ζωή. Της έδωσα αμέσως όλα μου τα χρήματα, όλο μου το μισθό και ζήτησα από τον διευθυντή του ιατρικού κέντρου να της δώσει δουλειά στο μαγειρείο της μονάδας, όπως και έγινε. Σήμερα είναι ευτυχισμένη. Γέννησε τελικά δύο παιδάκια και συνεχίζει μέχρι σήμερα να δουλεύει στο ίδιο κέντρο. Είναι αυτές οι συνθήκες στις χώρες του Τρίτου Κόσμου που μου δίνουν την εντύπωση πως ορισμένα πράγματα εξακολουθούν να είναι "υπεράνω των δυνάμεών μου", όμως ποτέ δεν λυγίζω. Βέβαια, για να αλλάξουν οι συνθήκες ζωής και το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες πρέπει οι μεγάλες δυνάμεις να δουν διαφορετικά τις αιτίες της φτώχειας».  Η ευτυχία της προσφοράς Παρά το γεγονός ότι έχει βραβευτεί δεκάδες φορές από διεθνείς οργανισμούς και ιδρύματα, όπως ο ίδιος λέει, δεν έχει αλλάξει ούτε στο ελάχιστο τις συνήθειές του και το χαρακτήρα του: «Σας λέω μετά λόγου γνώσεως πως όλα αυτά τα χρόνια όσο ακριβώς προχώρησα σε επιστημονικό και σε φιλανθρωπικό επίπεδο, άλλο τόσο προσπαθώ να είμαι ταπεινός, και αυτό είναι το μεγαλύτερο ιδανικό στη ζωή». Τι κι αν έχει θυσιάσει το χρόνο του και την οικογενειακή του ζωή; Εκείνο που έχει σημασία -όπως λέει- είναι να είσαι χρήσιμος για τον διπλανό σου. Αυτό προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει και στα δύο παιδιά του - τις ελάχιστες ώρες που είναι κοντά τους. Ομως, ο Αυξέντιος Καλαγκός δεν έχει μόνο τον Κωνσταντίνο και τον Αλέξανδρο. Εχει σαν παιδιά του 9.000 φτωχά αγγελούδια που δεν είχαν πρόσβαση στη δημόσια και δωρεάν υγεία των χωρών που ζούσαν, στα οποία χάρισε αφιλοκερδώς το δικαίωμα να αναπνέουν και να μπορεί η καρδούλα τους να χτυπάει κανονικά. Συνεχιστές του φιλανθρωπικού και του επιστημονικού έργου του ευτυχώς -όπως λέει- υπάρχουν, κι είναι αρκετοί. Υ.Γ. Πόσοι άραγε από εμάς τους ενημερωμένους πολίτες γνωρίζουμε αυτόν τον Άγιο Ήρωα; και κυρίως πόσοι από εμάς όταν από καλή τύχη γνωρίσουμε έναν π.χ. αλτρουϊστή του συμπεριφερόμαστε με σεβασμό; θα μου επιτρέψετε εδώ να πω δυο λόγια για τον άνθρωπο υπόδειγμα του εθελοντισμού, ονομάζεται ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΤΡΑΣ και μένει στο ΚΟΡΩΠΙ έχω την τύχη να τον γνωρίζω και ειλικρινά τρέφω μεγάλο σεβασμό γι' αυτόν τον άνθρωπο. Αγαπητέ Άγιε Άνθρωπε Αυξέντιε Καλαγκό σ'ευχαριστώ γι' άυτό το σπουδαίο έργο ζωής που προσφέρεις στους συνανθρώπους μας, και ειδικότερα που αυτή την μεγαλειώδη πράξη την κάνει ένας Έλληνας!!!!!!! Άλλος ένας Υπέροχος Έλληνας που ανήκει στην μικρή δημιουργική Ελλάδα που βρίσκεται φυσικά εκτός Έλλαδας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟ

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΚΙΑ ΣΤΟ filomateia.blogspot.gr

Φίλες και Φίλοι αγαπητοί επισκέπτες του filomatheia.blogspot.gr καλημέρα και καλή εβδομάδα, το μενού σήμερα έχει Αριστοτέλη, σας εύχομαι καλή ανάγνωση. Σε όσες και όσους διαβάζουν τα κείμενα των αναρτήσεων θα προτείνω το εξής: τι θα λέγατε να μου στέλνατε στο email pepos_a@hotmail.com ένα αγαπημένο σας ποίημα, και τον τίτλο επίσης ενός αγαπημένου σας βιβλίου; Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων. Με σεβασμό και εκτίμηση ο Επικούρειος Πέπος.

Η αξία του μέτρου στη ζωή μας - Η αριστοτελική προσέγγιση

Σύμφωνα με τον Σταγειρίτη φιλόσοφο οι άνθρωποι όταν γεννιούνται δεν φέρουν κάποια ηθική ποιότητα βάση της οποίας να χαρακτηρίζονται ως καλοί ή κακοί. Διαθέτουν όμως άπειρες «δυνατότητες», η «ενεργοποίηση» των οποίων κατά ελεύθερη επιλογή να καθορίζει τελικά την ηθική τους συμπεριφορά και υπόσταση. Για παράδειγμα, όλοι οι άνθρωποι «έχουν τη δυνατότητα» να οργίζονται.

Αν το υποκείμενο επιλέγει τελικά να αντιδρά με οργή  ή να μετριάζει την οργή του, όταν ένα ερέθισμα την «ενεργοποιεί», είναι κάτι που εξαρτάται από το ίδιο και από το ποια  «δυνατότητα» επιλέγει να «ενεργοποιήσει».

Οι ηθικές αρετές πέραν του ότι μας αναβαθμίζουν ποιοτικά ως όντα,  διανοίγουν επιπλέον το δρόμο μας στη βίωση της ευτυχίας. Πιο αναλυτικά αρετές -κατά τον Αριστοτέλη- είναι η σωφροσύνη (= αυτοέλεγχος), η ελευθεριότητα (γενναιοδωρία), η δικαιοσύνη, η ανδρεία. Ο άνθρωπος δεν κατέχει κάποια από αυτές όταν γεννιέται. Η επαφή με τις παραπάνω αρετές συντελείται αποκλειστικά μέσω της έξις (= συνήθειας) σε αυτές. Συνεπώς, «είναι ανάγκη να έχει πάρει κανείς ήδη από μικρός εκείνη την αγωγή που θα τον κάνει να ευχαριστιέται και να δυσαρεστείται με αυτά που πρέπει. Αυτή είναι η σωστή παιδεία κατά τον Αριστοτέλη (Ηθικά Νικομάχεια 1104b13-15)». Ποιος όμως συμβάλλει στο να μπορεί ο άνθρωπος να διακρίνει το καλό από το κακό, ώστε να συνηθίζει τον εαυτό του στο καλό; Η απάντηση είναι ο ορθός λόγος, η λογική μας ικανότητα.

Τι είναι λοιπόν η αρετή -κατά τον Αριστοτέλη- και πως μπορούμε να την προσεγγίσουμε; «Η αρετή είναι μια έξη (= συνήθεια), που α) επιλέγεται ελεύθερα από το άτομο, β) βρίσκεται στο μέσο, στο μέσο όμως το σε σχέση προς εμάς: διότι ο κάθε άνθρωπος ως μια ξεχωριστή οντότητα έχει το δικό του μέτρο. Σε γενικές όμως γραμμές όλοι οι άνθρωποι έχουμε μια κοινή ιδέα για το τι είναι καλό ώστε να το επιδιώκουμε και τι κακό ώστε να το αποφεύγουμε. Θεωρητικά πάντως το μέσο καθορίζεται από τη λογική - και πιο συγκεκριμένα από τη λογική που καθορίζει ο φρόνιμος άνθρωπος (= εκείνος που έχει πρακτική σοφία) 1107a1-2». Και η μεσότητα έχει αξία μόνο όταν βρίσκεται σε ισχύ, μόνο δηλαδή όταν οι πράξεις μας συμβαδίζουν με αυτή.

Η αρετή ή αλλιώς το καλό βρίσκεται ανάμεσα σε δυο κακίες: ανάμεσα στην υπερβολή και την έλλειψη. Συνεπώς, η άσκηση μας στο μέσο, στο μέτρο διασφαλίζει την ορθή πράξη. Παρακάτω έχουν επιλεγεί από το έργο του Αριστοτέλη, Ηθικά Νικομάχεια, ορισμένα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα όσον αφορά την υπερβολή, την έλλειψη και το μέσο αυτών των δυο άκρων, όπου κυμαίνεται η αρετή:

• Το μέσο ανάμεσα στη θρασύτητα (= υπερβολή) και την δειλία (έλλειψη) είναι η ανδρεία,
• το μέσο ανάμεσα στην οργιλότητα (υπερβολή) και την αναλγησία (έλλειψη) είναι η πραότητα,
• το μέσο ανάμεσα στην ακολασία (υπερβολή) και την αναισθησία (έλλειψη) είναι η σωφροσύνη,
• το μέσο ανάμεσα στο κέρδος (υπερβολή) και τη ζημία (έλλειψη) είναι το δίκαιο,
• το μέσο ανάμεσα στην αλαζονεία (υπερβολή) και την ειρωνεία (έλλειψη) είναι η αλήθεια,
• το μέσο ανάμεσα στην κολακεία (υπερβολή) και την απέχθεια (έλλειψη) είναι η φιλία,
• το μέσο ανάμεσα στην πανουργία (υπερβολή) και την ευήθεια (έλλειψη) είναι η φρόνηση.

Όπως προείπαμε κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μέτρο απέναντι στα πράγματα. Αυτός δηλαδή που είναι θρασύς ενδέχεται να θεωρεί τον ανδρείο ως δειλό και ο δειλός πάλι ενδέχεται να θεωρεί τον ανδρείο ως θρασύ. Επίσης, κάθε άνθρωπος έχει την ιδιαίτερη ροπή του είτε προς την υπερβολή είτε προς την έλλειψη. Οπότε, στην περίπτωση αυτή προκειμένου να συναντήσουμε το μέσο θα «πρέπει να τραβούμε τον εαυτό μας προς την αντίθετη κατεύθυνση: όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από το λάθος τόσο πιο εύκολα θα φτάσουμε στο μέσο1109b5-7».

Επιπλέον, ο Αριστοτέλης συνδέει την άσκηση του εαυτού μας στη μεσότητα με τη βίωση της ευδαιμονίας. Πράγματι, πιστεύει ότι όταν ο άνθρωπος πράττει έμμετρα (με κριτήριο το μέτρο-μέσο) η ψυχή του ευφραίνεται, γεμίζει δηλαδή από ωραίες ποιότητες. Δεν απορρίπτει ωστόσο την υποστηρικτική και καθοριστική πολλές φορές ύπαρξη της ευνοϊκής τύχης ή του πλούτου ή της δόξας ή της ομορφιάς για τη βίωση της ευτυχίας. Δεν θεωρεί όμως τα τελευταία ως επαρκή μέσα από μόνα τους για την κατάκτηση της ευτυχίας.

Συμπερασματικά, ο Σταγειρίτης θεωρεί ότι η ευδαιμονία, ως μια κατάσταση ψυχικής θέωσης του ανθρώπου, προϋποθέτει κάτι βαθύτερο: την κατανόηση και αποδοχή της αξίας της αρετής στη ζωή μας και τη διηνεκή άσκησή μας (= έξις) σε αυτή. Η αρετή εντοπίζεται στη μέση δυο κακών, της υπερβολής και της έλλειψης. Μιλώντας σε γενικό πλαίσιο - διότι στα ζητήματα αυτά συναντώνται και οι εξαιρέσεις των επιμέρους - η άσκηση στο μέτρο εξασφαλίζει το ποιοτικό γινόμενο της καλής πράξης μιας ευδαίμονος ψυχής, ενώ η απουσία του μέτρου ωθεί σε ατελείς ακρότητες.

_________

  ~ Σοφία Κακιά - Φιλόλογος, Ειδίκευση στην Ιστορία της Φιλοσοφίας & την Ειδική Αγωγή.

Ανιχνευτής, και επιμελητής ανάρτησης ο Επικούρειος Πέπος.

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ στο filomatheia.blogspot.com

Φίλες και Φίλοι καλημέρα, και καλό μήνα, ο Μάϊος μας έφθασε εμπρός βήμα ταχύ να τον προυπαντήσουμε στην εξοχή

το μενού σήμερα έχει 2 κορυφαίους Έλληνες ποιητές, τον Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗ και τον ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ σας εύχομαι καλή ανάγνωση.
Με σεβασμό και Επικούρεια διάθεση ο Επικούρειος Πέπος.

Κωνσταντίνος Καβάφης «Το Πρώτο Σκαλί»

Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν

μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·
«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Είπ’ ο Θεόκριτος· «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νά ‘σαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νά ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.» 

Το 1899 σε ηλικία 36 ετών ο Καβάφης δημοσιεύει «Το Πρώτο Σκαλί», η σύνθεση του οποίου είχε γίνει σε πρώτη μορφή 4 χρόνια πριν. Ο ποιητής καταγράφει εδώ τόσο την ανησυχία του σχετικά με το λιγοστό της ποιητικής του παραγωγής όσο και την πεποίθησή του πως η αξία της Ποιητικής Τέχνης είναι σημαντικότατη.

Αναλυτικότερα:

Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν
μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·

Ο Καβάφης δημιουργεί έναν πλαστό διάλογο ανάμεσα στον φτασμένο ποιητή Θεόκριτο και στον νεαρό ποιητή Ευμένη, ο οποίος βέβαια δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο.

Ο Θεόκριτος (300 π.Χ. – 245 π.Χ.) είναι κορυφαίος εκπρόσωπος της βουκολικής ποίησης. Γεννήθηκε στις Συρακούσες, αλλά για ένα διάστημα έζησε και δραστηριοποιήθηκε και σε άλλες περιοχές του τότε ελληνισμού: στην Αλεξάνδρεια -γύρω στο 270 π.Χ.- και στην Κω. Τα ποιήματά του ονομάστηκαν ειδύλλια και ανήκουν στη βουκολική ποίηση, στην ποίηση δηλαδή που εμπνέεται από τη ζωή των ποιμένων, τη ζωή που βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη φύση και μακριά από τα αστικά κέντρα. Βέβαια, στα ειδύλλιά του ο Θεόκριτος δεν ασχολείται μόνο με θέματα που σχετίζονται με την ποιμενική ζωή, καθώς ο έρωτας αλλά και η εξύμνηση θεών αποτελούν σημαντικές θεματικές στην ποίησή του.

Τα δύο πρόσωπα που συνδιαλέγονται στα πλαίσια του ποιήματος, ο Θεόκριτος και ο Ευμένης, εκφράζουν σκέψεις και προβληματισμούς του ίδιου του Καβάφη, ο οποίος παρά το γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια βρισκόταν ακόμη στην αρχή της ποιητικής του σταδιοδρομίας, δεν είχε καμία αμφιβολία ότι η αφοσίωσή του στην ποιητική τέχνη άξιζε κάθε κόπο και θυσία, μιας και του προσέφερε την ευκαιρία να ασχοληθεί με μια ξεχωριστή μορφή τέχνης που μπορούσε να του προσφέρει υψηλή διανοητική ικανοποίηση, αλλά και να τον καταξιώσει.

«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Ο νέος ποιητής Ευμένης εκφράζει στο Θεόκριτο το παράπονό του, ότι δηλαδή αν και ασχολείται με την ποίηση ήδη δύο χρόνια, το μόνο έργο που έχει ολοκληρώσει πλήρως είναι ένα ειδύλλιο. Ο αργός ρυθμός της ποιητικής του παραγωγής κάνει τον Ευμένη να συνειδητοποιήσει πως η σκάλα της Ποιήσεως είναι πολύ υψηλή, η πορεία δηλαδή που πρέπει να διατρέξει μέχρι να θεωρηθεί καταξιωμένος ποιητής είναι πολύχρονη και κοπιώδης, και πως ο ίδιος με το ένα ειδύλλιο που έχει συνθέσει βρίσκεται μόλις στο πρώτο σκαλί, μόλις στην αρχή της πορείας του δηλαδή.

Τα λόγια αυτά του Ευμένη αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες του ίδιου του Καβάφη, ο οποίος αφενός κρίνει με αυστηρότητα τα νεανικά του ποιήματα και τα αποκηρύττει, δεν τα εντάσσει δηλαδή στις συλλογές που διένειμε στους αναγνώστες του κι αφετέρου αφιερώνει πολύ χρόνο στη σύνθεση κάθε νέου ποιήματός του, με αποτέλεσμα η ποιητική του παραγωγή να είναι μικρή. Όταν ο Καβάφης δημοσίευσε το Πρώτο Σκαλί το σύνολο του έργου του ήταν μόλις έξι ποιήματα –είχε συνθέσει άλλα 27 ποιήματα μέχρι τότε, τα οποία όμως αποκήρυξε αργότερα, καθώς δεν θεωρούσε ότι αποτελούσαν άξια δείγματα της ποιητικής του τέχνης.

Ο Καβάφης, επομένως, συνειδητοποιεί πως η ποιητική του παραγωγή προχωρά αργά και αποδίδει ελάχιστα έργα, κι αυτή του την ανησυχία εκφράζει μέσω του Ευμένη.

Είπ’ ο Θεόκριτος· «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νά ‘σαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Η απάντηση του Θεόκριτου είναι ενδεικτική της αξίας που αποδίδει ο Καβάφης στην Ποιητική Τέχνη. Ήδη από το πρώτο μέρος του διαλόγου, όπου ο ποιητής γράφει τη λέξη «Ποιήσεως» με κεφαλαίο γράμμα, γίνεται αισθητή η ιδιαίτερη εκτίμηση που έχει ο ποιητής για την τέχνη του, κι εδώ με τα λόγια που αποδίδει στο Θεόκριτο καθίσταται σαφές πως για τον Καβάφη ακόμη και η ελάχιστη ποιητική παραγωγή του Ευμένη -ένα ειδύλλιο- αποτελεί ικανό λόγο για να είναι ευτυχής και υπερήφανος, καθώς είναι τόσο δύσκολο να δημιουργήσει κάποιος άρτιο ποιητικό έργο, ώστε και η μικρή αλλά ουσιαστική δουλειά ενός ποιητή αρκεί για να τον διακρίνει από τον κοινό κόσμο και να του προσφέρει μεγάλη δόξα.

Ο Θεόκριτος που είναι ήδη καταξιωμένος ποιητής, γνωρίζει όσο κανείς τη δυσκολία που έχει η ποιητική σύνθεση, γι’ αυτό και εκφράζει με ένταση τη διαφωνία του στην απογοήτευση που διακρίνει τον Ευμένη. Το ότι έχει κατορθώσει ο νεαρός ποιητής να συνθέσει έστω κι ένα άρτιο έργο, είναι σημαντικό («λίγο δεν είναι» -με σχήμα λιτότητας-), κι είναι μάλιστα πηγή μεγάλης δόξας για το νεαρό δημιουργό.

Ο Ευμένης, όντας νεότερος στην υπηρεσία της ποιητικής τέχνης, δεν έχει αντιληφθεί ακόμη πλήρως την αξία του δημιουργήματός του, ενώ ο Θεόκριτος που έχει ήδη διανύσει μια σημαντική πορεία στον ποιητικό χώρο, γνωρίζει πολύ καλά πως η ποιητική παραγωγή δεν κρίνεται από την ποσότητά της αλλά από την ποιότητά της.

Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νά ‘σαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Για να μπορέσει κάποιος να πατήσει έστω και στο πρώτο σκαλί της Ποιήσεως πρέπει να κερδίσει αυτό το δικαίωμα με την αξία του έργου του, κι αυτό είναι, κατά τον Θεόκριτο, πάρα πολύ δύσκολο. Δεν μπορεί κάποιος να πολιτογραφηθεί στην πόλη των ιδεών, χωρίς να το αξίζει, μιας και τους Νομοθέτες της πόλης αυτής δεν μπορεί να τους ξεγελάσει κανένας τυχοδιώκτης.

Ο Καβάφης παρουσιάζει εδώ την αποδοχή και αναγνώριση ενός ποιητή, ως μια διαδικασία πολιτογράφησης στην πόλη των ιδεών -η ποίηση είναι μια κατεξοχήν πνευματική δραστηριότητα-, τονίζοντας τη μεγάλη δυσκολία που υπάρχει στο να επιτευχθεί η πολιτογράφηση αυτή. Για να γίνει, δηλαδή, κάποιος αποδεκτός ως ποιητής, για να μπορέσει κάποιος να κερδίσει τον εξόχως τιμητικό αυτό τίτλο, θα πρέπει πραγματικά να το αξίζει και δεν είναι δυνατό να το πετύχει κάποιος που δεν είναι πραγματικά αφοσιωμένος στην ποιητική τέχνη. Οι νομοθέτες για τους οποίους μιλά ο Θεόκριτος, είναι τόσο το αναγνωστικό κοινό όσο και οι μελετητές και οι κριτικοί του ποιητικού έργου, οι οποίοι δεν ξεγελιούνται με το έργο εκείνων που ασχολούνται ευκαιριακά με την Ποίηση (τυχοδιώκτες). Η πραγματικά αξιόλογη ποίηση, κατορθώνει να κερδίσει την εκτίμηση του κοινού και των κριτικών, αλλά και να σταθεί αλώβητη στο πέρασμα του χρόνου, ο οποίος είναι τελικά και ο σημαντικότερος κριτής οποιουδήποτε ποιητικού εγχειρήματος.

Η πόλη των ιδεών είναι για τον Καβάφη η χορεία των θεραπόντων της ποιητικής τέχνης, στον κύκλο των οποίων με δυσκολία μπορεί κάποιος να ενταχθεί. Γι’ αυτό και το μικρό έστω ποιητικό έργο, αν δώσει σ’ έναν δημιουργό το δικαίωμα να αποκληθεί ποιητής, να πολιτογραφηθεί στην πόλη των ιδεών, είναι σημαντικότατο και αποτελεί σίγουρα μεγάλη δόξα.

Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.» 
Οι δύο τελευταίοι στίχοι του ποιήματος είναι επανάληψη των στίχων 14-15. Η επανάληψη στίχων για τον Καβάφη είναι ένας τρόπος να δώσει με ιδιαίτερη έμφαση κάποιο μήνυμα που θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό. Κι εδώ το μήνυμα είναι πως σε μια τέχνη που τόσο δύσκολα κατακτάται, το να κατορθώσει κάποιος να δημιουργήσει έστω κι ένα μικρό σε έκταση έργο, το οποίο να είναι πραγματικά αξιόλογο, αποτελεί πολύτιμο επίτευγμα, ικανό να χαρίσει σ’ όποιον το επιτύχει μεγάλη δόξα και καταξίωση.

Με το να τονίζει ο Καβάφης πως ακόμη και στο πρώτο σκαλί της Ποιήσεως να κατορθώσει κάποιος να ανέβει είναι κάτι το εξαιρετικά σημαντικό, επιτυγχάνει να περάσει στον αναγνώστη την αίσθηση της μεγάλης αξίας που έχει η Ποιητική Τέχνη. Αν και μόνο το πρώτο σκαλί είναι τόσο σημαντικό, ποια θα μπορούσε να είναι η σημασία του να φτάσει κάποιος στην κορυφή της σκάλας αυτής και πόση θα είναι η δόξα που θα αποδοθεί σε όποιον το κατορθώσει; Στο ερώτημα αυτό θα μπορούσαμε βέβαια να απαντήσουμε με το όνομα του Ομήρου και με τη δόξα που του έχει αποδοθεί ανά τους αιώνες.

Ο Καβάφης, λοιπόν, εκφράζει τις προσωπικές του ανησυχίες, χρησιμοποιώντας το προσωπείο του Ευμένη, και παράλληλα ο ίδιος ο ποιητής με το προσωπείο του Θεόκριτου, φροντίζει να δημιουργήσει έναν υπέροχο έπαινο για την τέχνη του, καθησυχάζοντας τόσο τον εαυτό του όσο και τους ομοτέχνους του, για την επιλογή τους να αφοσιωθούν στην εξαίσια αυτή τέχνη.

Οδυσσέας Ελύτης «Τό Ἄξιον Ἐστί» Ψαλμός Β΄

ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική·

τό σπίτι φτωχικό στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου.

Ἐκεῖ σπάροι καί πέρκες

ἀνεμόδαρτα ρήματα

ρεύματα πράσινα μές στά γαλάζια

ὅσα εἶδα στά σπλάχνα μου ν’ ἀνάβουνε

σφουγγάρια, μέδουσες

μέ τά πρῶτα λόγια τῶν Σειρήνων

ὄστρακα ρόδινα μέ τά πρῶτα μαῦρα ρίγη.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου μέ τά πρῶτα μαῦρα ρίγη.

Ἐκεῖ ρόδια, κυδώνια

θεοί μελαχρινοί, θεῖοι κι ἐξάδελφοι

τό λάδι ἀδειάζοντας μές στά πελώρια κιούπια·

καί πνοές ἀπό τη ρεματιά εὐωδιάζοντας

λυγαριά καί σχίνο

σπάρτο και πιπερόριζα

μέ τά πρῶτα πιπίσματα τῶν σπίνων,

ψαλμωδίες γλυκές μέ τά πρῶτα-πρῶτα Δόξα Σοι.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου, μέ τά πρῶτα-πρῶτα Δόξα Σοι!

Ἐκεῖ δάφνες και βάγια

θυμιατό καί λιβάνισμα

τίς πάλες εὐλογώντας καί τά καριοφίλια.

Στό χῶμα τό στρωμένο μέ τ’ αμπελομάντιλα

κνίσες, τσουγκρίσματα

καί Χριστός Ανέστη

μέ τά πρῶτα σμπάρα τῶν Ἑλλήνων.

Ἀγάπες μυστικές μέ τά πρῶτα λόγια τοῦ Ὕμνου.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου, μέ τά πρῶτα λόγια τοῦ Ὕμνου!

Ο δεύτερος Ψαλμός του Άξιον Εστί αποτελεί έναν εξαίσιο ύμνο για τον ελληνισμό και την ελληνική ταυτότητα. Με το μοναδικό τρόπο του Ελύτη η ελληνική γλώσσα, η ελληνική φύση, η θρησκεία, η ιστορία κι οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες συνδυάζονται σε μια σειρά συνειρμών και αποκτούν την απαιτούμενη συνοχή με την επαναφορά της κυρίαρχης θεματικής του ποιήματος που είναι η ελληνική γλώσσα (Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου).

Από τον Όμηρο μέχρι το Διονύσιο Σολωμό η ελληνική γλώσσα ονοματίζει το φυσικό περιβάλλον του ελληνικού χώρου και συνάμα εκφράζει συναισθήματα κι ανάγκες της ελληνικής ψυχής, με σημαντικότερη όλων την ανάγκη για ελευθερία.

Αναλυτικότερα:

ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική·

τό σπίτι φτωχικό στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου.

Ο πρώτος κιόλας στίχος αναδεικνύει την ιδιαίτερη αξία που έχει για τον ποιητή το γεγονός ότι η μητρική του γλώσσα είναι η ελληνική. Ένα ιδιαίτερο προνόμιο, αλλά και συνάμα μια σημαντική ευθύνη για τον ποιητή, ο οποίος αναλογίζεται τη μοναδική πορεία της ελληνικής γλώσσας από τα χρόνια ήδη του Ομήρου μέχρι και σήμερα. Μια γλώσσα που επέτρεψε τη διατύπωση ιδεών που άλλαξαν τον τρόπο σκέψης όλης της ανθρωπότητας, μια γλώσσα που αποτύπωσε με τον πλέον γλαφυρό τρόπο τα ανθρώπινα πάθη και συναισθήματα, μια γλώσσα που αποτελεί το συνεκτικό δεσμό ενός έθνους δοκιμασμένου στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων.

Στον ποιητή δίνεται η γλώσσα ελληνική, μ’ όλο τον πλούτο που τη συνοδεύει, αλλά το σπίτι φτωχικό. Η αντίφαση αυτή είναι χαρακτηριστική για το ελληνικό έθνος που παρά την πολύτιμη ιστορία του, που έχει συνδεθεί με τη γλώσσα του, δεν απέκτησε έναν ανάλογο υλικό πλούτο. Έτσι, το σπίτι φτωχικό, μα τοποθετημένο στις αμμουδιές του Ομήρου, μιας και ο ελληνικός τόπος, έστω κι αν δεν έχει υλικό πλούτο, διαθέτει πλούσια και πανταχού παρούσα την πνευματική παράδοση των ανθρώπων της.

Το πνευματικό ανάστημα κι η κληρονομιά του Ομήρου δεσπόζουν στο ελληνικό τοπίο, που αποτυπώθηκε όλο στο έργο του κι ανυψώθηκε ως ο χώρος εκείνος που γέννησε κι ανέθρεψε ανθρώπους μοναδικής πνευματικής δύναμης. Το βάρος αυτής της κληρονομιάς είναι επομένως η μόνη έγνοια του ποιητή, καθώς ζει και κινείται στης αμμουδιές του Ομήρου.

Η ελληνική γλώσσα που έφτασε σε πρωτόφαντη αρτιότητα στα χέρια του Ομήρου είναι για τον ποιητή συνάμα κληρονομιά κι ευθύνη, καθώς αισθάνεται πως η γλώσσα αυτή δεν πρέπει να προδοθεί και δεν πρέπει να ξεπέσει. Η γλώσσα που υπηρέτησε τη διάνοια του Ομήρου και τόσο σημαντικών φιλοσόφων και ποιητών, δεν πρέπει να παραμεληθεί. Η γλώσσα αυτή, έχοντας εκφράσει κι έχοντας δώσει ζωή σε ιδέες καινοφανείς και πολύτιμες, είναι για τον Ελύτη -και για κάθε Έλληνα- η μοναδική του έγνοια, καθώς παραμένει ζωντανή και ικανή να δώσει και πάλι νέα ώθηση στην ανθρώπινη σκέψη.

Ἐκεῖ σπάροι καί πέρκες

ἀνεμόδαρτα ρήματα

ρεύματα πράσινα μές στά γαλάζια

ὅσα εἶδα στά σπλάχνα μου ν’ ἀνάβουνε

σφουγγάρια, μέδουσες

μέ τά πρῶτα λόγια τῶν Σειρήνων

ὄστρακα ρόδινα μέ τά πρῶτα μαῦρα ρίγη.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου μέ τά πρῶτα μαῦρα ρίγη.

Η σύνδεση της ελληνικής γλώσσας με το φυσικό τοπίο, με το χώρο που τη γέννησε, είναι για τον ποιητή μια σχέση πρόδηλη και γίνεται αντιληπτή άλλωστε κι απ’ τον τρόπο που ο ίδιος αισθάνεται μέσα του την επαφή του με τη γλώσσα. Γλώσσα και φυσικό τοπίο -δύο ισότιμα στοιχεία της ιδιαίτερης υπόστασης του ποιητή- συμβαδίζουν μαζί σε μια πορεία αιώνων.

Οι σπάροι κι οι πέρκες, δηλωτικά του φυσικού τοπίου, συνδέονται στο κάλεσμα μιας παρήχησης (ρ) με τα ανεμόδαρτα ρήματα, τα ρήματα που δοκιμάστηκαν απ’ τη μανία της φύσης κι απέκτησαν μερίδιο της ομορφιάς της, ρήματα όμορφα και δυνατά, σαν τα πράσινα ρεύματα μες στο γαλάζιο της θάλασσας.

Συνειρμικά και παρηχητικά ο ποιητής δένει αξεδιάλυτα τη γλώσσα με τη φύση, αποδίδοντας την εύλογη σύνδεση των δύο στοιχείων, καθώς οι λέξεις της ελληνικής δεν κατέχουν μόνο την αξία του σημαίνοντος, αλλά και μιαν αυτόνομη ομορφιά, ανάλογη αυτής του σημαινόμενου.

Η ομορφιά της ελληνικής γλώσσας στην αξεδιάλυτη σύνδεσή της με την ελληνική φύση, όπως αποδόθηκε όχι μόνο στα χρόνια της γένεσής της, αλλά και όπως τη βίωσε ο ίδιος ο ποιητής, καθώς αισθάνθηκε για πρώτη φορά τη μαγεία που ασκεί το άκουσμά της. Όσα είδε ν’ ανάβουνε στα σπλάχνα του, μαγεμένος απ’ την ακατάλυτη γοητεία της, ήταν εικόνες της ελληνικής φύσης, που αναδύθηκαν μέσα του αυτόκλητες κι οργανικά συνδεδεμένες με τους ήχους μιας γλώσσας που έλκει σαν το ερωτικό τραγούδι των Σειρήνων.

Οι λέξεις που θα δομήσουν το λόγο και την ποίησή του, είναι λέξεις μιας γλώσσας σφυρηλατημένης στις αντιθέσεις και δοκιμασμένης απ’ την πρώτη της αρχή. Τα ρόδινα όστρακα, που παραπέμπουν στη γένεση της γλώσσας, συνδέονται συγχρονικά με τα πρώτα μαύρα ρίγη, με τα δυσοίωνα ρίγη που προμηνύουν κινδύνους, για ένα έθνος που γνώρισε από νωρίς τις δοκιμασίες του πολέμου. Η ελληνική γλώσσα ακολουθεί τη μοίρα του ελληνικού έθνους, σε κινδύνους και δοκιμασίες, κι είναι στις δοκιμασίες αυτές που ο ποιητής διατηρεί ως μόνη του έγνοια τη γλώσσα· μέλημα διαρκές για έναν θεράποντα του ελληνικού λόγου.

Ἐκεῖ ρόδια, κυδώνια

θεοί μελαχρινοί, θεῖοι κι ἐξάδελφοι

τό λάδι ἀδειάζοντας μές στά πελώρια κιούπια·

καί πνοές ἀπό τη ρεματιά εὐωδιάζοντας

λυγαριά καί σχίνο

σπάρτο και πιπερόριζα

μέ τά πρῶτα πιπίσματα τῶν σπίνων,

ψαλμωδίες γλυκές μέ τά πρῶτα-πρῶτα Δόξα Σοι.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου, μέ τά πρῶτα-πρῶτα Δόξα Σοι!

Μετά τις εικόνες της θάλασσας και την επαφή της γλώσσας με το σημαντικό αυτό κομμάτι της ελληνικής ταυτότητας, ο ποιητής περνά στο στεριανό τοπίο και στις μνήμες της παιδικής ηλικίας. Η γλώσσα παρούσα κι εκεί να ονοματίσει καθετί γύρω του «ρόδια, κυδώνια», να εκφράσει το θαυμασμό των πρώτων προτύπων του ποιητή «θεοί μελαχρινοί», που δεν είναι άλλοι απ’ τους θείους και τα ξαδέλφια. Τα παρηχητικά παιχνιδίσματα δίνουν μελωδικότητα στους στίχους και αναδεικνύουν κρυφά μονοπάτια ανάμεσα στις λέξεις (θεοί – θείοι).

Πράξεις της καθημερινότητας -το άδειασμα του λαδιού στα πελώρια πιθάρια- που χαρακτηρίζουν τη ζωή στην Κρήτη απ’ τη μινωική εποχή αδιάκοπα μέχρι τα χρόνια του ποιητή. Πρώτες εικόνες της παιδικής ηλικίας που πλουτίζονται με την ευλογία των γεμάτων ευωδία πνοών απ’ τη ρεματιά, που φέρνουν στο χώρο μεθυστικά αρώματα από τις λυγαριές, τα σπάρτα και τις πιπερόριζες. Ευωδιές που χαράζονται στη μνήμη, αποτελώντας το ιδιαίτερο εκείνο στοιχείο που χρωματίζει τα παιδικά χρόνια του ποιητή.

Οι ευωδιές, μάλιστα, συνδυάζονται με τα πιπίσματα των νεογνών σπίνων, χτίζοντας έναν ολόκληρο κόσμο ήχων και μυρωδιών, που θα μείνει για πάντα ο ευδαιμονικός χώρος των παιδικών χρόνων και της ξεγνοιασιάς. Εμφανής η παρήχηση του «π», στο πέρασμα από τις ευωδιές της πιπερόριζας στα πιπίσματα των σπίνων.

Οι ήχοι της φύσης κατόπιν θα δεθούν αρμονικά και με τις πρώτες γλυκές ψαλμωδίες απ’ τους εκκλησιαστικούς ύμνους. Οι λειτουργίες στην εκκλησία, με τους βυζαντινούς ύμνους που αποτελούν έναν μικρό γρίφο για κάθε ελληνόπουλο, είναι τα πρώτα ακούσματα του ποιητή, που ενισχύουν την αγάπη του για την πολύπτυχη αυτή γλώσσα. Έτσι, και στο άκουσμα των πρώτων Δόξα Σοι, σε μικρή μάλιστα ηλικία, μονάχη έγνοια του ποιητή η ελληνική γλώσσα, πάντοτε πολύπλευρη, αινιγματική, μαγευτική.

Ἐκεῖ δάφνες και βάγια

θυμιατό καί λιβάνισμα

τίς πάλες εὐλογώντας καί τά καριοφίλια.

Στό χῶμα τό στρωμένο μέ τ’ αμπελομάντιλα

κνίσες, τσουγκρίσματα

καί Χριστός Ανέστη

μέ τά πρῶτα σμπάρα τῶν Ἑλλήνων.

Ἀγάπες μυστικές μέ τά πρῶτα λόγια τοῦ Ὕμνου.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου, μέ τά πρῶτα λόγια τοῦ Ὕμνου!

Την ελληνική φύση και τις μνήμες των παιδικών χρόνων, διαδέχονται εικόνες που έχουν συνδυαστεί με την ελληνική επανάσταση του 1821. Οι δάφνες και τα βάγια την Κυριακή των Βαΐων, την Κυριακή πριν απ’ το Πάσχα, όπου οι εκκλησίες ευλόγησαν τις σπάθες και τα όπλα των ελλήνων επαναστατών. Κι ύστερα η τσίκνα απ’ το ψήσιμο των αρνιών, τα τσουγκρίσματα των αυγών και η ανταλλαγή ευχών, με τους πρώτους πυροβολισμούς των Ελλήνων να δονούν τον αέρα.

Η παράλληλη πορεία του ελληνισμού με τη χριστιανική θρησκεία είναι κάτι που τιμάται απ’ τον ποιητή, ο οποίος αναγνωρίζει την πολύτιμη προσφορά της εκκλησίας στους αγώνες των Ελλήνων. Η εκκλησία στάθηκε πάντοτε ακλόνητο στήριγμα για τους Έλληνες, που στρέφονται πάντοτε σ’ αυτή για ηθική, πνευματική, αλλά και υλική ενίσχυση, στις δύσκολες περιόδους της ιστορίας τους.

Η πίστη των Ελλήνων στο Θεό και η ανάδειξη της εκκλησίας σε αναμφισβήτητο πνευματικό ηγέτη τους, είναι στοιχεία που διέσωσαν τον ελληνισμό ακόμη και στις πιο σκληρές δοκιμασίες του. Είτε επρόκειτο για την περίοδο της τουρκοκρατίας είτε για τα χρόνια της γερμανικής κατοχής, η εκκλησία αποτέλεσε πάντοτε το ιερό καταφύγιο των Ελλήνων. Η εκκλησία στάθηκε αυστηρός θεματοφύλακας των παραδόσεων και της γλώσσας, του ήθους και της ελληνικότητας, του δοκιμαζόμενου λαού.

Παραμένοντας στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης ο Ελύτης τιμά τον εθνικό μας ποιητή, που έδωσε με τους συλλογισμούς και το έργο του το παράδειγμα στους πνευματικούς απογόνους του. «Μήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου πάρεξ ἐλευθερία καί γλώσσα;» έλεγε ο Διονύσιος Σολωμός, κατευθύνοντας όχι μόνο τη δική του πορεία, αλλά και θέτοντας ένα σημαντικό πρότυπο για τους μεταγενέστερους ποιητές. «Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου», γράφει ο Ελύτης, τιμώντας το Σολωμό και τονίζοντας την αγάπη και το διαρκές ενδιαφέρον του για την πολύτιμη αυτή γλώσσα.

Η ελληνική γλώσσα βέβαια, δεν είναι η μόνη έγνοια του Ελύτη, που ακολουθώντας κι εδώ το παράδειγμα του Σολωμού -στο έργο του οποίου έχει  θητεύσει- διατηρεί την αγάπη για την πατρίδα και για την ελευθερία της ως τιμαλφές μέλημά του.

Οι μυστικές αγάπες με τα πρώτα λόγια του Ύμνου, αποκαλύπτουν την επίδραση που άσκησε ο Σολωμός, όχι μόνο στον ποιητή, αλλά και σε κάθε Έλληνα που με συγκίνηση ακούει και μελετά τον εθνικό μας ύμνο. «Σε γνωρίζω από την κόψη / Του σπαθιού την τρομερή...». Η βαθιά ανάγκη των Ελλήνων για τη διασφάλιση της ελευθερίας τους θα τους ωθήσει στην ηρωική επανάσταση του 1821, στα χρόνια του Σολωμού, και θα τους οπλίσει με δύναμη και στα χρόνια του Ελύτη κατά την επώδυνη περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Η συνάντηση του Ελύτη με το Σολωμό δεν είναι τυχαία, τόσο γιατί ιστορικά ζουν και οι δύο ποιητές σε δύσκολα χρόνια για το ελληνικό έθνος, όσο και γιατί θέτουν κι οι δύο την ελληνική γλώσσα ως βασική τους προτεραιότητα. Αγώνες για την ελευθερία και συνεχείς προσπάθειες για την ελληνική γλώσσα είναι το κοινό πεδίο των δύο μεγάλων ποιητών μας.

Tα κεριά. Κωνσταντίνου Καβάφη.

Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ’ εμπροστά μας
σα μια σειρά κεράκια αναμένα —
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.
Η περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων•
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά.
Δεν θέλω να τα βλέπω• με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ’ αναμένα μου κεριά.
Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.
Το ποίημα «Κεριά» είναι ένα από τα απλούστερα ως προς τη σύλληψή τους ποιήματα, παράλληλα όμως κι ένα από τα πλέον αποτελεσματικά ως προς τη μετάδοση των συναισθημάτων του ποιητή. Η εικόνα με τα σβησμένα κεριά του παρελθόντος αιχμαλωτίζει τη φαντασία του αναγνώστη και μεταδίδει την απελπισία του ποιητή, ο οποίος παρακολουθεί τις μέρες της ζωής του να περνούν με γοργούς ρυθμούς.
Η αισιόδοξη άποψη του ποιήματος είναι τα ζεστά και ζωηρά κεριά που συμβολίζουν τις μέρες του μέλλοντος. Η αισιόδοξη οπτική όμως καλύπτει μόλις την πρώτη στροφή του ποιήματος, καθώς εκείνο που πραγματικά απασχολεί τον ποιητή είναι οι μέρες που πέρασαν, τα κεριά που έσβησαν. Μια θλιβερή γραμμή από σβησμένα κεριά είναι το παρελθόν μας, όπως παρουσιάζεται σ’ αυτό το ποίημα, μια γραμμή που διαρκώς μεγαλώνει. Είναι αξιοσημείωτο πως ο Καβάφης δίνει εδώ την πιο απογοητευτική εικόνα του παρελθόντος, υπό την έννοια πως ο ποιητής συνήθως στρέφεται στις αναμνήσεις και στο παρελθόν του με νοσταλγία, καθώς από αυτό αντλεί τις πιο ευχάριστες στιγμές της ζωής του. Βέβαια, εδώ ο Καβάφης κοιτά τις μέρες που πέρασαν μόνο ως στοιχείο που δηλώνει ότι η ζωή μας περνά με γοργούς ρυθμούς, γι’ αυτό και οι μέρες του παρελθόντος δίνονται ως μια θλιβερή γραμμή.
Ο ποιητής δηλώνει πως δε θέλει να κοιτάζει τα σβησμένα κεριά, τις μέρες που πέρασαν, γιατί στεναχωριέται όταν θυμάται το φως που είχαν πρώτα, όταν θυμάται δηλαδή πως κάποτε οι περασμένες αυτές ημέρες αποτελούσαν το παρόν και το μέλλον του. Ό,τι κάποτε αποτελούσε το ποθητό μέλλον, έχει πια περάσει και βρίσκεται στο παρελθόν. Κάθε κερί δε διαρκεί παρά ελάχιστα και σύντομα έχει κι αυτό σβήσει, κάθε μέρα προσφέρει για λίγο το φως της κι αμέσως περνά και γίνεται μέρος της θλιβερής γραμμής των σβησμένων κεριών.
Ο ποιητής κοιτά εμπρός, τα αναμμένα του κεριά, τις μέρες που πρόκειται να έρθουν και προσπαθεί να επικεντρωθεί στο μέλλον του. Οι μέρες βέβαια του μέλλοντος δεν είναι δεδομένες, ούτε αν θα έρθουν ούτε πόσες θα είναι, το μόνο δεδομένο είναι αυτό που έχουμε ήδη ζήσει, αυτό που έχει πια τελειώσει, κι αυτό δυστυχώς δεν μπορεί πια να επανέλθει.
Δε θέλει, δηλώνει ο ποιητής, να γυρίσει πίσω το βλέμμα του, για να μη δει πόσο γρήγορα η σκοτεινή γραμμή μακραίνει, πόσο γρήγορα πληθαίνουν τα σβησμένα κεριά. Ο ποιητής απελπίζεται όταν σκέφτεται πόσο γρήγορα περνά η ζωή του κι αυτή τη διαπίστωση επιχειρεί να μοιραστεί μαζί μας, ίσως σαν μια υπενθύμιση πως η ζωή δε διαρκεί για πάντα, ίσως μάλιστα να μη διαρκέσει και πολύ, γι’ αυτό θα πρέπει να απολαμβάνουμε τα χρυσά και ζωηρά κεράκια, όσο είναι ακόμη αναμμένα.
Πηγήlatistor.blogspot.com/
EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ