ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ ''ΕΚΕΙ ΠΑΝΩ ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ

ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ

Σε βρίσκει η ποίηση, πέρα από τον προσωπικό και ίσως αυτοβιογραφικό τόνο που τη διακρίνει, είναι και ένα κείμενο βαθύτατα πολιτικό που μας καλεί να μην ενδώσουμε στην ευτέλεια και χαμέρπεια που μας περιβάλλουν, να αντισταθούμε ως άτομα μιας οργανωμένης κοινωνίας και να αγωνισθούμε με όπλο την ποίηση που κρύβεται σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μας... Αυτά έγραψε η κ. Άννα Αγγελοπούλου, φιλόλογος.

Εγώ, όπως σας είπα και χθες, χάρη στον δάσκαλο, (φιλόλογο - συγγραφέα) κ. Ηλία Γιαννακόπουλο ανακάλυψα τη νέα, για μένα νέα, ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου και την ερωτεύτηκα άμεσα, για όλους αυτούς τους λόγους που αναφέρει η κ. Αγγελοπούλου, και για πολλούς ακόμα. 

Να γιατί δεν ξεχνώ να σας προτρέπω να διαβάζετε τα κείμενα και τα βιβλία του κ. Ηλία Γιαννακόπουλου, γιατί είναι μία αστείρευτη πηγή γνώσεων, λογοτεχνικών ερεθισμάτων και όχι μόνο.

ΥΓ. Χθες είχα τη χαρά να διαβάσω δύο υπέροχα άρθρα, το ένα της κ. Ρέας Βιτάλη που μιλούσε για την ευεργετική αγκαλιά, σας το έχω στείλει, κάντε τον κόπο να το διαβάσετε, και το άλλο ήταν του Ηλία Γιαννακόπουλου που μιλούσε για το θέατρο που παίχτηκε στα έδρανα του κοινοβουλίου. Αυτό θα σας το στείλω σήμερα. Κατά τ' άλλα όπως πάντα Έρρωσθε και Ευδαιμονείτε!!

🎨🎷🎻🍯🍷🤔

Εκεί πάνω που συλλογίζεσαι ποιος είσαι και τι έκανες

πόσο ανοίχτηκες στους άλλους για να σε δεχτούν

πόσο επιδείχτηκες στο κοινό για να τους αρέσεις

πώς κλείστηκες τόσο πολύ για να προστατευτείς

σε τι έφταιξες σ´εκείνους που σ´απέρριψαν

για πόσο καιρό τ´ανέβαλλες κι εσύ να τους απορρίψεις

πότε έδωσες ένα στήριγμα σε κάποιον που το χρειαζόταν

πότε εγκατέλειψες τον άνθρωπο που σε είχε ανάγκη

πόσο αντέδρασες όταν έβλεπες να πλουτίζουν

αυτοί που έλεγαν ότι μάχονται για τους φτωχούς

όταν άκουγες να δημηγορούν υπέρ των αδικημένων

εκείνοι που αδικούσαν έχοντας πάντα δίκιο

πόσο ενίσχυσες αυτούς που τους προσφέρθηκες να σε δυναστεύουν

πόσο με τη δράση σου βοήθησες ν´ανατραπούν

ως πότε απόλυτα δεχόσουν τις μονολιθικές αλήθειες

πόσο αντιπάλεψες την κάθε φορά ακράδαντή σου πίστη

για πόσο φερόσουν σαν πιστός ενώ πια δεν πίστευες

πόσο αφέθηκες στις παρορμήσεις σου, πόσο τις δάμασες

πόσο προχώρησε η γνώση σου, πόσο δοκιμάστηκε

ως πού κατόρθωσε να φτάσει η πράξη σου, που στόμωσε

πόσο άργησες ή πόσο βιάστηκες για μια κρίσιμη

απόφαση...

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.

Εκεί που αναρωτιέσαι για πράγματα που πρώτη φορά

αντικρίζεις

για πράγματα χιλιοειπωμένα που έχουν πια περάσει

για πράγματα που ξαφνιάζουν κι ας γίνονται κάθε μέρα

για πράγματα που έλεγες δεν θα συμβούν ποτέ

και τώρα συμβαίνουν μπρος στα μάτια σου

γι´ άλλα που επαναλαμβάνονται μ´ελάχιστες παραλλαγές

για πράγματα που πουλιούνται μόλις πιάσουν

κατάλληλη τιμή

για πράγματα που σάπισαν με το πέρασμα του καιρού

ή που ήσαν σάπια απ ' την αρχή και δεν το έβλεπες

εκεί που απορείς για πράγματα που μπόρεσες να κάνεις

για πράγματα σοβαρά ή ανόητα που ρίσκαρες τη ζωή σου

για πράγματα σημαντικά που τα κατάλαβες αργότερα

για πράγματα που τα φοβήθηκες κι απέφυγες 

ν´αναλάβεις

για πράγματα που τα προγραμμάτισες και δεν σου βγήκαν

γι´ άλλα που τα σχεδίασαν άλλοι και βγήκαν διαφορετικά

για πράγματα που σου έτυχαν χωρίς να τα περιμένεις

για πράγματα που μόνο τα ονειρεύτηκες

και κάποτε, μία στις χίλιες πραγματώθηκαν...

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.

Φίλες και φίλοι καλησπέρα, τα λόγια που ακολουθούν τα έλαβα από την Διώνη και έχουν να κάνουν με τις δύο ενότητες του ποιήματος που σας έστειλα χθες βράδυ και σήμερα το πρωί. 

"Πόσο όμορφο και τρυφερό αυτό το ποίημα ! Μας δημιουργήσατε Mr Pepo ένα αισιόδοξο συναίσθημα και είναι ότι καλύτερο για να ξεκινήσουμε την εβδομάδα !

Καλή συνέχεια"!

Συνεχίζω λοιπόν με την τρίτη και τέταρτη ενότητα της ποιητικής συλλογής του Τίτου Πατρίκιου, 

Σε βρίσκει η ποίηση.

Τρίτη ενότητα.🍯🍷🎻

Εκεί που σκέφτεσαι αν επειδή το θέλησες και μόνο

μπορεί ν´ανοίξει ο δρόμος προς τον άλλο

ν´απλώσουν τα όρια για συναρπαστικές διασταυρώσεις

ή τουλάχιστον να γίνει πιο ανθρώπινη η μοναξιά

αν φτάνει που έμαθες πολλά που πριν δεν τα λογάριαζες

ώστε να φύγει η δυσπιστία για όποιον δεν σου μοιάζει

να σταματήσει ο χλευασμός για εκείνον που θέλει 

να σου μοιάσει

να σβήσει ο φθόνος γι´αυτόν που σε ξεπερνάει

να χαθεί η περιφρόνηση για εκείνον που έμεινε πιο πίσω

να νικηθεί ο φόβος μπροστά σ´αυτόν που τιμωρεί

να καταργηθεί το δέος γι´εκείνον που εξουσιάζει

να διαλυθεί η μέθη από την εξουσία που για λίγο

απέκτησες

εκεί που παλεύεις ν´αποτινάξεις τα νέα δεσμά

που ήρθαν μετά το ξέσπασμα της ανταρσίας σου

που αγωνίζεσαι για την ελευθερία κι έπειτα βλέπεις

πως η αμοίραστη ελευθερία για κάποιους γίνεται σκλαβιά

εκεί που προσπαθείς να περιστείλεις την ανασφάλειά σου

να μην παραδοθείς στην επιθυμία γι´ αναγνώριση

να συμμαζέψεις κάπως και την κρυφή σου έπαρση...

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.

Τετάρτη ενότητα.🎨🎷🍒

Εκεί που αναγνωρίζεις πως δεν αγάπησες

όσο σ´αγαπήσαν

πως ήθελες την απόλαυση μόνο για να την ξαναγευτείς

πως γύρευες περιπέτειες μόνο για τις αφηγείσαι

αργότερα

πως μοιραζόσουν σε κομμάτια που λειτουργούσαν χωριστά

αναζητώντας τον μεγάλο έρωτα στην πολλαπλή εκδοχή του

πως κι αν τον συναντούσες είχες τόσα κενά, τόσες

αντιδρομές

που σε βασάνιζε πιο πολύ απ´ό,τι η απουσία του

εκεί που τα χάνεις άμα ένα πάθος, ακόμη και φευγαλέο

ανατρέπει όσα είχες σιγουρευτεί πως τα ελέγχεις

που ψάχνεις να βρεις τι πράγματι έγινε

και η αγνοημένη ηδονή μεταμορφώθηκε σε μίσος

που δεν επιχειρείς να εξαγοράσεις, δεν αφήνεσαι

ν´εξαγοραστείς

που υποκύπτεις, εκλιπαρείς, τα δίνεις όλα χωρίς επιφυλάξεις

που απαιτείς αποκλειστικότητα, βιαιοπραγείς από ζήλεια

που όλα σου παραδίδονται άνευ όρων, βέβαια στην αρχή

εκεί που φτάνεις να πιστεύεις πως οι έρωτες

μόνο μέσα στην επανάληψη μπορούν να επιζήσουν

κι απρόσμενα ένας έρωτας κορυφώνεται σε αγάπη

ενώ εσύ, το ίδιο απρόσμενα, προσπαθείς να πεις πως

αγαπάς...

Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση.

Τίτος Πατρίκιος.

Καλό βράδυ και καλό ξημέρωμα.

“Τη Γλώσσα μού “έδωσαν Ελληνική…”: Η Γλώσσα μάς κατέχει… Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος - συγγραφέας.

Φίλες και φίλοι καλησπέρα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της ελληνικής γλώσσας που είναι στις 9 Φεβρουαρίου, έλαβα από τον πλέον αρμόδιο, κορυφαίο φιλόλογο των Τρικάλων κ. Ηλία Γιαννακόπουλο, το πιο κάτω άρθρο που έχει αναρτήσει στο δικό του ιστολόγιο. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμα Δάσκαλοι που τιμούν την εκπαιδευτική κοινότητα γιατί πολύ φοβάμαι - αν κρίνουμε από το πάμφτωχο λεξιλόγιο των μαθητών - πως είναι σπάνιο είδος πια στα ελληνικά σχολεία οι δάσκαλοι που είναι "ερωτευμένοι" με την ελληνική γλώσσα. Άραγε τι φταίει; Φταίνε οι μαθητές; Φταίνε οι δάσκαλοι; Φταίνε οι εκάστοτε κυβερνώντες; Φταίει ο μισελληνισμός μας; Φταίνε τα μέσα ενημέρωσης και αποβλάκωσης όπως τα αποκαλούν αρκετοί, όπου τα ελληνικά έχουν εξοβελιστεί; Φταίνε όλοι μαζί αυτοί και κυρίως όλοι εμείς που ανεχόμαστε όλους αυτούς; Επειδή ήδη έχουμε μπει σε προεκλογική περίοδο έχετε ακούσει κάποιο κόμμα να ασχολείται με την ολισθαίνουσα ελληνική γλώσσα και την υπαρκτή υπογεννητικότητα; Έχετε ακούσει, όσοι ακούτε και βλέπετε, κάτι σχετικό από τους καλεσμένους στο χαζό κουτί; Να γιατί αξίζουν συγχαρητήρια στον φιλόλογο και συγγραφέα Ηλία Γιαννακόπουλο που επιμένει ως ειδικός διασώστης να δίνει το φιλί της ζωής στην ελληνική γλώσσα. Εύγε Δάσκαλε που συνεχίζεις να μας ταΐζεις πνευματική τροφή. Σας χαιρετώ με σεβασμό και επικούρεια διάθεση Επίκουρος ο Γοργογυραίος. ΥΓ. Είχα την τύχη να γνωρίσω πριν 40 χρόνια μία υπέροχη Γαλλίδα καθηγήτρια Ελληνικών την κ. Μαριρόζ από την Κορσική, η οποία συνεχίζει στα 85 να είναι ερωτευμένη με την Ελληνική γλώσσα. Αν μπορούσε να ταξιδέψει και να έρθει στην Ελλάδα θα ένιωθε μεγάλη χαρά που θα συναντούσε τον συνάδελφό της Ηλία Γιαννακόπουλο. Αγαπητέ φίλε Ηλία τι θα έλεγες το σημερινό σου άρθρο να το αφιερώναμε στην αγαπημένη μας φίλη Μαριρόζ;

“Τη Γλώσσα μού “έδωσαν Ελληνική…”: Η Γλώσσα μάς κατέχει… Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος - συγγραφέας.

“Το ελληνικόν εόν όμαιμόν τε και ομόγλωσσον και θεών ιδρύματα κοινά και θυσίαι ήθεά τε ομότροπα” (Ηρόδοτος, Ουρανία 144,υπάρχει και το ελληνικό έθνος από το ίδιο αίμα και με την ίδια γλώσσα με εμάς, με το οποίο έχουμε κοινά ιερά των θεών και κοινές θυσίες και ήθη κοινά).

      Με την παραπάνω θέση τους οι Αθηναίοι-δια της γραφής του Ηροδότου-προσδιορίζουν με σαφήνεια τις βασικές συντεταγμένες της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης των Ελλήνων. Δεσπόζουσα θέση σε αυτήν κατέχει η γλώσσα, το “ομόγλωσσον”.

        “Eσμέν Έλληνες το γένος ,ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί”.

        Στα βυζαντινά χρόνια ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων υπερασπιζόταν με πάθος την Ελληνικότητα του Βυζαντίου-βυζαντινών επισημαίνοντας το δομικό στοιχείο της Ελληνικότητας την φωνή-Γλώσσα. Αντίθετα ο Πατριάρχης Γεννάδιος αντέτεινε το “Έλλην ων την φωνήν, ουκ αν ποτέ φαίην  Έλλην είναι…”. Πλήρης διάσταση απόψεων που προλείανε την πτώση της Πόλης το 1453 μχ.

          Στους κατοπινούς χρόνους ο Κ. Καβάφης περιγράφει την μελαγχολία κάποιων Ελλήνων της διασποράς (κάτοικοι της Ποσειδωνίας, Νότια Ιταλία), όταν συνειδητοποίησαν πως έπαψαν να μιλούν την προγονική τους γλώσσα, τα  Ελληνικά, και “να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά”.

  “Και πάντα μελαγχολικά τελείων η γιορτή / τους. / Γιατί θυμούνται που κι αυτοί ήσαν ‘Ελληνες- / Ιταλιώται έναν καιρό κι αυτοί / και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν, / να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά / βγαλμένοι-ω συμφορά!-απ τον / Ελληνισμό” (Ποσειδωνιάται).

          Από μία άλλη οπτική γωνία ο ποιητής Γ. Σεφέρης ανησυχεί για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας επισημαίνοντας έμμεσα την ανάγκη προστασίας της.

         “Ο Θεός μας χάρισε μία γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη, που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά για να τη φάνε. Έφαγαν όσο μπόρεσαν, αλλά απομένει η μαγιά, έτσι θα έλεγα, παραφράζοντας τον Μακρυγιάννη. Δεν ξέρω πόσο θα βαστάξει ακόμη αυτό. Εκείνο που ξέρω είναι ότι η μαγιά λιγοστεύει και δεν μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι… θα βρεθούμε στο τέλος μπροστά σε μια γλώσσα εξευτελισμένη, πολύσπερμη και ασπόνδυλη”.  

               

         Οι  παραπάνω θέσεις και απόψεις, ίσως, αιτιολογούν και δικαιολογούν την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας σε συνδυασμό με την ημέρα μνήμης του Δ. Σολωμού.  Κι αυτό γιατί η γλώσσα δεν συνιστά  μόνον ένα μέσο-εργαλείο επικοινωνίας των ανθρώπων ή μέσο με το οποίο ο άνθρωπος εξωτερικεύει  τους στοχασμούς και τα συναισθήματά του, αλλά και βασικό παράγοντα διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητάς του.

                                         Γλώσσα και Εθνική Ταυτότητα

               Η γλώσσα, δηλαδή, ενοποιώντας και ομογενοποιώντας τις επί μέρους διαφορές των κατοίκων μιας χώρας οικοδομεί τον κορμό της εθνικής ταυτότητας. Αυτό πραγματώνεται στο βαθμό που η γλώσσα είναι η έκφραση, η ιστορία, η ζωή, η νοοτροπία, η πραγματικότητα και η σκέψη ενός λαού. Γι αυτό με δεδομένη την διαλεκτική σχέση της Γλώσσας με την Σκέψη, όταν αφαιρείς μία λέξη από το σώμα της εθνικής γλώσσα, αφαιρείς ταυτόχρονα και έναν τρόπο σκέψης.

        “Το να κάνεις την γλώσσα ενός έθνους φτωχότερη κατά μία λέξη είναι σαν να κάνεις το “σκέπτεσθαι” του έθνους φτωχότερο κατά μία έννοια”. (Σοπενχάουερ).

        Οι λέξεις-έννοιες που χρησιμοποιούν τα μέλη μιας εθνικής κοινότητας διαμορφώνουν, συνυφαίνουν αλλά και διασώζουν την μοναδικότητα και την ιδιοπροσωπία αυτού του λαού. Η εθνική γλώσσα είναι ένα αρχείο, ένα μουσείο, ένα θησαυροφυλάκιο στο οποίο ο λαός καταθέτει τις σκέψεις, τα αισθήματα, την βούληση και όλα τα τεκμήρια της πνευματικής του πορείας “κάθε έθνος μιλάει με τον τρόπο που σκέφτεται και σκέφτεται με τον τρόπο που μιλάει”.

                                             Η Γλώσσα μάς Κατέχει…

      Ένας Γερμανός φιλόσοφος παλιότερα είχε τονίσει πως “λέμε κατέχω μία γλώσσα αλλά στην πραγματικότητα εκείνη μας κατέχει”.

         Η βιολογική και πνευματική ζωή του ανθρώπου είναι συνυφασμένη πέραν των άλλων και με ένα γλωσσικό περιβάλλον. Το άτομο, δηλαδή, δεν υποχρεώνεται μόνο να υιοθετήσει έναν δοσμένο γλωσσικό κώδικα αλλά κυριεύεται και διαμορφώνεται απ αυτόν. Οι βασικές πτυχές της ύπαρξής του (πνευματική, κοινωνική, ψυχοσυναισθηματική, ηθική) εξουσιάζονται από την γλώσσα.

                                       

         Σε πνευματικό επίπεδο οι λέξεις-έννοιες συνιστούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την γέννηση της σκέψης αλλά και το βασικό όχημα εξωτερίκευσής της. Η όλη διανοητική συγκρότηση και εξέλιξη προσδιορίζεται απόλυτα από το γλωσσικό απόθεμα. Η γνώση, η απορία, η κριτική και ο στοχασμός είναι γλωσσικά δομημένα.

          Ωστόσο και ο ψυχοσυναισθηματικός κόσμος του ανθρώπου διαμορφώνεται από την γλώσσα, αφού τα συναισθήματά του περιχαρακώνονται στα όριά της. Η αγάπη, η συμπόνια, ο φόβος ,η αγωνία,  ελπίδα, η χαρά κι ένα άλλο πλήθος συναισθημάτων γεννιούνται και εκφράζονται με τις ανάλογες λέξεις-έννοιες. Τα πλούσια, δηλαδή, συναισθήματα χρειάζονται πλούσιο λόγο για να εκφραστούν και να μεταδοθούν.

           Επιπρόσθετα και η κοινωνική ύπαρξη του ατόμου είναι γλωσσικά προσδιορισμένη. Η διαδικασία κοινωνικοποίησης, ως μιας αναγκαίας φάσης, πραγματώνεται  με την βοήθεια της γλώσσας. Κι αυτό γιατί οι νουθεσίες, οι απαγορεύσεις, ο κοινωνικός έλεγχος και οι επιβραβεύσεις είναι γλωσσικά θεμελιωμένες. Εξάλλου οι κοινωνικές σχέσεις, η διανθρώπινη επικοινωνία, ο κοινωνικός προβληματισμός και τα κυρίαρχα πρότυπα-αξίες είναι γλωσσικά σχηματοποιημένα. Ο κοινωνικός άνθρωπος κινείται και αναπτύσσεται μέσα σε ένα δοσμένο γλωσσικό περιβάλλον που διαμορφώνει και καθορίζει καταλυτικά το “κοινωνικό” του “είναι”.

        Τέλος κυρίαρχη είναι η παρουσία της γλώσσας και στην ηθική υπόσταση του ανθρώπου. Οι έννοιες του ηθικού και του ανήθικου, του καλού και του κακού, του δικαίου και του αδίκου είναι εννοιολογικά προσδιορισμένες. Το βασικό τους, δηλαδή, υπόβαθρο είναι γλωσσικό. Ο δύσκολος χώρος της ηθικής με τις ποικίλες διαβαθμίσεις εμπλουτίζεται από το γλωσσικό χρηματοκιβώτιο κάθε κοινωνίας. Η ηθική συνείδηση, ως ίδιον γνώρισμα του ανθρώπου, είναι προϊόν της γλωσσική επάρκειας κι αυτάρκειάς του. Οι ηθικές απαγορεύσεις οι ηθικές αξιολογήσεις και οι ηθικοί προβληματισμοί είναι βαθύτατα γλωσσικά δομημένοι.

      Δεν απέχει, λοιπόν, πολύ από την πραγματικότητα η θέση πως ο άνθρωπος εξουσιάζεται από τις λέξεις του που ασκούν μία ευεργετική και διαπαιδαγωγητική κατοχή στην συνείδησή του.

          Ίσως την αξία και την ιδιότυπη εξουσία που ασκεί ποικιλοτρόπως η γλώσσα  στην συνείδησή μας, τις καταγράφει ένα τσιγγάνικο τραγούδι:

    “Πες μου, άνθρωπε ,πού είναι η γη μας, / τα βουνά, τα ποτάμια, οι κοιλάδες, / και τα δάση μας; / Πού είναι η χώρα μας; Πού είναι οι τάφοι μας; Είναι στις λέξεις, στις λέξεις της γλώσσα μας”.

        *Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας

Ο Κρητικός δάσκαλος που βραβεύτηκε ως εκπαιδευτικός της χρονιάς – Πώς “μεταμόρφωσε” το σχολείο σε ένα απομακρυσμένο χωριό.

Στο Zarpa Radio 89,6 και στην Ανδρονίκη Κοκοτσάκη μίλησε ο κ. Χάρης Γεωργιακάκης, ο δάσκαλος που υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων στο Ηράκλειο, και βραβεύτηκε ως ο καλύτερος εκπαιδευτικός της χρονιάς στα Education Leaders Awards.

00:35

Όπως είπε ο κ. Γεωργιακάκης: “Ομολογώ ότι δεν περίμενα αυτή τη βράβευση, ήταν για μένα κάτι αναπάντεχο. Είναι πάρα πολύ τιμητικός αυτός ο τίτλος, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν παρασύρομαι από αυτόν. Εξάλλου πιστεύω πραγματικά ότι σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε απομακρυσμένη γωνιά της πατρίδας μας, υπάρχουν εκπαιδευτικοί που τους αξίζει αυτός ο τίτλος. Μπορεί το έργο τους να μην αναδείχθηκε μέσω ενός διαγωνισμού αλλά προσφέρουν τα μέγιστα και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό καθημερινά. Οι εκπαιδευτικοί θεωρώ ότι -ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια- έδωσαν και την ψυχή τους για να στηρίξουν κάτω από αυτές τις δύσκολες και πρωτόγνωρες συνθήκες της τηλεκπαίδευσης τα παιδιά. Ήταν κάτι που δεν είχαμε συνηθίσει και όμως ανταποκρίθηκαν οι εκπαιδευτικοί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Θεωρώ ότι υπάρχουν αξιόλογοι συνάδελφοι σε όλη την Ελλάδα που στηρίζουν τη δημόσια εκπαίδευση και παράγουν έργο που είναι αντάξιο πολλών βραβεύσεων, που διδάσκουν σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές κάτω από δύσκολες συνθήκες και που προσπαθούν να κάνουν τη ζωή των μαθητών καλύτερη, να ανοίξουν νέους ορίζοντες και να τους βοηθήσουν να πάνε ένα βήμα παραπάνω”

Ο κ. Γεωργιακάκης υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίου, ένα τριθέσιο σχολείο το οποίο φέτος είχε 30 μαθητές σε όλες τις τάξεις και χρειάζεται τουλάχιστον άλλους τρεις εκπαιδευτικούς για να στελεχωθεί σωστά.

Τα Βορίζια είναι ένα μικρό χωριό στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη, 53 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και 25 από τις Μοίρες. Ο ίδιος μένει στο Ηράκλειο, συνεπώς κάνει αυτή τη διαδρομή καθημερινά: “Τα τελευταία δύο – τρία χρόνια υπάρχει ο νέος δρόμος της Μεσαράς ο οποίος όμως δυστυχώς φέτος έπαθε ζημιά και έκλεισε. Έτσι η απόσταση μεγάλωσε και γίνεται πάλι από έναν παλιό περιφερειακό δρόμο, ο οποίος δεν είναι και ότι καλύτερο. Σε συνδυασμό με την αύξηση που υπάρχει στα καύσιμα καταλαβαίνετε ότι είναι δύσκολη η μετακίνηση, ειδικά αυτόν τον τελευταίο χρόνο.  Είναι κάτι που αποθαρρύνει συναδέλφους οι οποίοι δύσκολα το επιλέγουν.

“Όπως όλα τα σχολεία της υπαίθρου, αν δεν υπάρχει σταθερότητα στο προσωπικό, δημιουργούνται καταστάσεις κινητικότητας οι οποίες δεν βοηθάνε στην εκπαιδευτική διαδικασία. Καλό θα είναι να υπάρχει σταθερό προσωπικό όσο είναι δυνατόν για να μπορεί να παράγεται εκπαιδευτικό έργο” λέει ο κ. Γεωργιακάκης ο οποίος αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετώπισε :

“Όταν βρέθηκα στα Βορίζια πριν από περίπου 5 χρόνια υπήρχε παραμέληση όχι μόνο στο κτήριο και στον αύλειο χώρο, αλλά και γενικότερα. Ξεκίνησα πρώτα την προσπάθεια να διαμορφώσουμε ένα όμορφο κτιριακό συγκρότημα, να επισκευαστούν οι φθορές, να ζωγραφιστεί, να φτιαχτεί όμορφα ο αύλειος χώρος και σιγά σιγά, διαθέτοντας πολύ προσωπικό χρόνο, σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα και με τη δημοτική αρχή, έγιναν οι παρεμβάσεις. Διαμορφώθηκε ένας όμορφος χώρος και από κει και μετά κάθε χρόνο μαζί με τους συναδέλφους που ερχόντουσαν, υλοποιούσαμε και κάτι διαφορετικό. Επίσης, δημιουργούνται και θέματα ίσων ευκαιριών, καθώς υπήρχαν ανισότητες που έπρεπε να αμβλυνθούν μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία. Τα παιδιά δεν έχουν καθηγητή πληροφορικής, δεν έχουν εικαστικά, δεν κάνουν μουσική, δεν κάνουν ξένες γλώσσες. Έτσι όπως είναι διαμορφωμένο το αναλυτικό πρόγραμμα στα ολιγοθέσια δεν υπάρχουν εύκολα εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων οπότε το κομμάτι αυτό «πέφτει» στους δασκάλους που προσπαθούν να το καλύψουν. Το πρόβλημα των άνισων ευκαιριών ήταν και ο λόγος που ήθελα να υπηρετώ εκεί. Έβλεπα την κατάσταση αυτή και σκεφτόμουν ότι πρέπει οπωσδήποτε να βοηθηθούν αυτά τα παιδιά”

“Προσπαθήσαμε λοιπόν μέσα από διάφορες δράσεις που υλοποιήσαμε και μέσα από κάποια προγράμματα που πήραμε μέρος, όλο αυτό το κενό κάπως να καλυφθεί. Πήραμε εξοπλισμό, οργανώσαμε βιβλιοθήκη, την Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία τους έδειξα τη νοηματική, την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου ο καθένας έγραψε για το βιβλίο του, έμαθαν πώς να μελετούν ένα ηλεκτρονικό βιβλίο”

“Βλέπαμε ότι χρόνο με τον χρόνο, τα παιδιά αντιδρούσαν όλο και καλύτερα αρχικά γιατί υπήρχε σταθερό προσωπικό. Επίσης άρχισαν να αντιλαμβάνονται πράγματα πέρα από το πολιτισμικό τους πλαίσιο, το οποίο είναι αγροτοκτηνοτροφικό. Άρχισαν να έχουν παραστάσεις και για πράγματα τα οποία δεν συναντούν συχνά στην καθημερινότητά τους, να προβληματίζονται και να αυτενεργούν περισσότερο σε σχέση με τους μαθητές πχ στις πόλεις σε θέματα για παράδειγμα πληροφορικής, περιβάλλοντος, φιλαναγνωσίας κλπ Γενικότερα λάμβαναν όλο και περισσότερα ερεθίσματα που η περιοχή δεν μπορεί να τους δώσει άμεσα”

ΠΗΓΗ:zarpanews.gr

Οδός ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Τρικάλων: Μία “γλωσσική αγγλοκρατία” (Η Γλώσσα ποιεί Ήθος). Ηλίας Γιαννακόπουλος φιλόλογος - συγγραφέας.

 «Eάν η γλώσσα αποτελούσε ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει, όμως, να αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέας ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις” (Ελύτης).

          Η γλώσσα – λέξεις δεν συνιστούν μόνον εργαλείο επικοινωνίας, δεν αποτελούν μόνον το πυρηνικό στοιχείο της ταυτότητάς μας (ατομικής και εθνικής), δεν λειτουργούν μόνον ως ενοποιητικό στοιχείο μεταξύ των μελών μιας κοινότητας ανθρώπων, δεν αποκαλύπτουν-προσδιορίζουν μόνον τον τρόπο του “σκέπτεσθαι”, δεν συμβάλλουν μόνον στην πνευματική τελείωση του υποκειμένου, δεν συνδράμουν μόνον στην πληρέστερη κατανόηση και ερμηνεία της πραγματικότητας, αλλά συνυφαίνουν και τα βασικά στοιχεία της πολιτικής διαπαιδαγώγησης ενός λαού.

                                                     Γλώσσα και Ήθος

              Κατεξοχήν, όμως, η  γλώσσα-λέξεις  ως πολυδύναμο εκφραστικό μέσο διευκολύνει την ηθική συγκρότηση του ατόμου αλλά και την δόμηση του ηθικού κώδικα μιας κοινότητας. Κι αυτό γιατί η γλώσσα-λέξεις δεν διαμορφώνουν μόνον τους όρους έκφρασης των διανοημάτων και της επικοινωνίας της γλωσσικής κοινότητας αλλά και της ηθικής συμπεριφοράς της. Αυτό αισθητοποιείται σε όλο το φάσμα της πνευματικής και κοινωνικής αλληλεπίδρασης όπου τα άτομα δεν λειτουργούν μόνον ως αυτόνομες μονάδες-οντότητες, αλλά και ως εστίες στις οποίες επωάζεται το ατομικό και το κοινωνικό ήθος.

                 “ Το μεν ουν ήθος τούνομα λαβείν φησίν από του έθους”.

            Μπορεί για τον Αριστοτέλη το “ήθος” ως έννοια να έλκει την καταγωγή του από την λέξη έθος = συνήθεια, ωστόσο στην πορεία του χρόνου εμπλουτίστηκε ποικιλοτρόπως. Στον Όμηρο σήμαινε την εσωτερική διάθεση, το φρόνημα. Αργότερα δήλωνε την ηθική πράξη, την ηθική επιλογή-αρτίωση, το εσωτερικό κάλλος και γενικότερα τον παγιωμένο τρόπο συμπεριφοράς και κοσμοθεωρίας.

               Οι σχέσεις μεταξύ Έθους και Ήθους (συνήθεια > χαρακτήρας) είναι σχέσεις αιτιοκρατίας (αίτιο > αποτέλεσμα). Η συνήθεια, δηλαδή, που καλλιεργείται με τον χρόνο διαμορφώνει και συγκροτεί την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου.

                                  “ Ήθος ανθρώπω δαίμων”( Ηράκλειτος).

           Μπορεί το ήθος ενός ανθρώπου να προσδιορίζει και την μοίρα του, αλλά εκείνο που χρήζει ανάλυσης είναι οι παράγοντες που το κτίζουν. Σε αυτούς εκτός από την προδιάθεση του ατόμου ανήκουν οι κοινωνικές συνθήκες, οι φιλοσοφικές θεωρήσεις, οι πολιτικές πεποιθήσεις, οι θρησκευτικοί κανόνες, το πολιτισμικό περιβάλλον, ο επιστημονικός και τεχνολογικός περίγυρος και φυσικά το θεσμικό και νομικό πλαίσιο μιας χώρας-κοινωνίας.

                                             Οι ξενόγλωσσες Επιγραφές

         Στους παραπάνω παράγοντες που διαμορφώνουν το ανθρώπινο ήθος θα μπορούσε να προστεθεί αναμφίβολα και το ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον με συγκεκριμένη εστίαση στον πολεοδομικό σχεδιασμό μιας πόλης (δρόμοι…). Ειδικότερη αναφορά και σχολιασμό χρειάζεται η επίδραση της γλώσσας των πινακίδων και επιγραφών των καταστημάτων και επιχειρήσεων στους δρόμους και στο ευρύτερο πολεοδομικό περιβάλλον. Όσο κι αν προκαλεί την απορία του αναγνώστη η σχέση πινακίδα- επιγραφή > γλώσσα > ήθος, εντούτοις συνιστά μία πραγματικότητα, αφού όπως τονίστηκε και στην αρχή, η δύναμη της γλώσσας και της λέξης είναι μεγάλη και πολυποίκιλη.

             Το θέμα-πρόβλημα των ξενόγλωσσων επιγραφών-πινακίδων στους δρόμους μιας πόλης είναι παλιό κι απασχολεί κατά καιρούς όχι μόνον τους γλωσσολόγους και τους λάτρεις της Ελληνικής Γλώσσας, αλλά και άλλους επιστήμονες που νοιάζονται όχι μόνον για την ”ελληνικότητα” αλλά και για την γενικότερη διαπαιδαγώγηση του μελλοντικού Έλληνα πολίτη. Η υποχρέωση για την δήλωση του εμπορεύματος και της ταυτότητας ενός καταστήματος στην ελληνική γλώσσα προβλέπεται από σχετικούς νόμους και διατάξεις που ωστόσο δεν εφαρμόζονται ή ατονούν στην εφαρμογή τους. Από τους πρώτους νόμους σχετικά με τις ελληνόγλωσσες επιγραφές είναι κι αυτός του Ελευθερίου Βενιζέλου του 1931,5117,άρθρο 10.

           Είναι γνωστό τόσο στον εμπορικό κόσμο όσο και στους αγοραστές-πελάτες πως οι επιγραφές των καταστημάτων αποτελούν κομβικό στοιχείο της ταυτότητας και της εικόνας-ποιότητάς τους. Κι αυτό γιατί οι επιγραφές-πινακίδες-ταμπέλες των καταστημάτων αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής των καταναλωτών με οποιαδήποτε επιχείρηση, κατάστημα ή προϊόν. Στόχος των πινακίδων - με την σχετική πάντα γλωσσική επιλογή- είναι να ενημερώσουν το κοινό, αλλά πρωτίστως να ελκύσουν το ενδιαφέρον του. Η καλαισθησία και η γλωσσική πρωτοτυπία μιας πινακίδας αποτελούν το πυρηνικό στοιχείο της εστίασης του βλέμματος και του ενδιαφέροντος στο συγκεκριμένο προϊόν ή κατάστημα.

           Στο όνομα αυτής της λειτουργίας –σκοπιμότητας των ιδιοκτητών των καταστημάτων οι δρόμοι των πόλεών μας γέμισαν από πλήθος επιγραφών-πινακίδων με ξενόγλωσσους όρους. Ίσως το χειρότερο να είναι ότι απωλέσαμε το γλωσσικό μας αισθητήριο και πλάσαμε λέξεις του τύπου:  Σουβλακερί,  γυράδικο, φαστφουντάδικο…

          Αυτή η ευρύτατη χρήση ξενόγλωσσων επιγραφών δεν φανερώνει μόνον την ξενομανία μας και τον φόβο μας μην φανούμε οπισθοδρομικοί, αλλά και την εσφαλμένη εντύπωση-πεποίθηση πως ο καταναλωτής εντυπωσιάζεται περισσότερο από την ξενόγλωσση γραφή-επιγραφή με απώτατο στόχο την προτίμηση του συγκεκριμένου προϊόντος ή καταστήματος.

             Έτσι οι δρόμοι μας κυριαρχούνται από ξενόγλωσσες επιγραφές που δεν αποκαλύπτουν μόνον το γλωσσικό μας σύμπλεγμα κατωτερότητας, αλλά και την ανάγκη μας για κοινωνική αναγνώριση μέσα από την χρήση-κατάχρηση ξενόγλωσσων όρων σε κάθε επίπεδο της επικοινωνίας μας. Πολλοί μιλούν για μία sui generis “γλωσσική αγγλοκρατία” των δρόμων μας. Πιστεύουν πως η εμπορική επιτυχία βαδίζει παράλληλα με την ξενόγλωσση επιγραφή, όπως ο νέος που προσπαθεί να γίνει αποδεκτός από την ομάδα του γράφοντας και μιλώντας μόνον αγγλικά. Οποία ψευδαίσθηση!

        Ο Αδαμάντιος Κοραής το είπε καθαρά:

   “ Η από τους ξένους δάνεισις ή να το είπω  καθαρώτερα,  ψωμοζήτησις λέξεων και φράσεων… δίδει και παντελούς απαιδευσίας ή ν και ηλιθιότητος υπόληψιν”.

           Αλήθεια τι προσφέρουν περισσότερο στους καταστηματάρχες οι διάφοροι ξενόγλωσσοι όροι, όπως: delivery,take away,click away, black Friday, hair style, fool hall… από αντίστοιχους ελληνικούς όρους; Ο εθνικός μας γλωσσολόγος Γ. Μπαμπινιώτης θεωρεί πως αυτή η ιδιότυπη γλωσσική αγγλοκρατία οφείλεται στην δική μας “ακηδία” (ολιγωρία, μιμητισμό, ξενομανία, πολιτισμική αδιαφορία..).

              Και  για  να προλάβω τυχόν ενστάσεις και αντιρρήσεις δηλώνω πως δεν είμαι οπαδός της γλωσσικής ξενηλασίας. Είναι λάθος να φτάσουμε στο άλλο άκρο της απόλυτης απαγόρευσης των ξενόγλωσσων όρων. Χρειάζεται μία ισορροπία και λελογισμένη χρήση των ξενόγλωσσων όρων, τόσο στην επικοινωνία μας όσο και στις πινακίδες-επιγραφές των καταστημάτων. Οι μανιχαϊσμοί και  οι απολυτότητες σε αυτές τις περιπτώσεις είναι άκρως επιζήμιες.

                                 Η οδός Ασκληπιού της πόλης των Τρικάλων

         Τα Τρίκαλα, ως έξυπνη πόλη, ευτύχησαν να έχουν ένα σωστό πολεοδομικό σχέδιο που αναδεικνύει τις ομορφιές και την λειτουργικότητα της πόλης. Η οδός Ασκληπιού ( Πεζόδρομος) θεωρείται ο κατεξοχήν πολυσύχναστος και εμπορικότερος δρόμος της πόλης των Τρικάλων. Ως όνομα παραπέμπει  ευθέως στον μέγιστο των ιατρών της αρχαιότητας, τον Ασκληπιό, έστω κι αν ερίζουν πολλές πόλεις και χωριά για την ιδιαίτερη πατρίδα του (Πιάλεια…). 

          Μία περιδιάβαση, όμως, της συγκεκριμένης οδού ίσως θα μάς απογοήτευε και θα μάς γέμιζε με μελαγχολία εξαιτίας του πλήθους των ξενόγλωσσων επιγραφών και πινακίδων των καταστημάτων. Η συντριπτική πλειοψηφία (αγγίζει το 95%) των καταστημάτων (εμπορικά, καφέ…) έχει ξενόγλωσσες επιγραφές. Την ελληνικότητα του δρόμου την διασώζουν τα κτίρια της Τράπεζας Πειραιώς και του Δημαρχείου. Η “γλωσσική  αγγλοκρατία” - περί εποικισμού πρόκειται - των πινακίδων βλάπτει τόσο την αισθητική του δρόμου, όσο και  της πόλης γενικότερα.

        Πολύ δε περισσότερο ανησυχητικό είναι ότι οι ξενόγλωσσες επιγραφές εθίζουν τους κατοίκους σε μία συμπεριφορά ξενομανίας και απαξίωσης της ελληνικής γλώσσας. Η ζημιά είναι ακόμη μεγαλύτερη για τους θαμώνες των καταστημάτων café, όπου συχνάζει η νεολαία.       Μία νεολαία που καθημερινά εθισμένη στους ξενόγλωσσους όρους του κινητού και των Η/Υ αδυνατεί να διαπαιδαγωγηθεί στην αισθητική και το ήθος της ελληνικής γλώσσας. Το τελειωτικό χτύπημα το δίνουν και οι ξενόγλωσσες επιγραφές στους χώρους-καταστήματα της ψυχαγωγίας της πόλης μας.

                      κ. Δήμαρχε  και  κ. Καταστηματάρχες

          Θα μπορούσατε από κοινού να αναλάβετε μία πρωτοβουλία για αντικατάσταση όλων των ξενόγλωσσων επιγραφών με αντίστοιχες ελληνόγλωσσες. Οι γνωστές εταιρείες καταστημάτων μπορούν να βρουν τρόπους απόδοσης και στην ελληνική γλώσσα της φίρμας και των προσόντων τους.

          Μία πόλη θα ήταν “έξυπνη”, αν σε όλες τις επιγραφές κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα. Θα ήταν η απόλυτη διαφήμιση της πόλης μας και θα προκαλούσε σωρεία συζητήσεων γι αυτήν την επιλογή της. Η πρόταση-προτροπή αυτή είναι  άμεσα εφαρμόσιμη  αφού το οικονομικό κόστος θα είναι ελάχιστο. Από την άλλη πλευρά ένας δρόμος ή όλοι οι δρόμοι της πόλης με ελληνόγλωσσες επιγραφές θα προκαλούσε ισχυρή εντύπωση και ίσως θα εύρισκε μιμητές και σε άλλες ελληνικές πόλεις.

       Εξάλλου όπως προείπα και στη αρχή του άρθρου μου η γλώσσα-σύμφωνα και με τον Ελύτη – ποιεί και διαμορφώνει το  ήθος ενός λαού.

                       Σκεφτείτε το και τολμήστε το

         Θα είναι μία διακονία στην ελληνική γλώσσα και στην αισθητική της πόλης. Κι αυτό γιατί όπως είπε και ο Γκόρκι:

                      “ Η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος”

                κ. Δήμαρχε

          Όπως ίσως γνωρίζετε στην σιδερένια πεζογέφυρα της Φρανγκφούρτης  δεσπόζει μία ελληνόγλωσση πινακίδα-επιγραφή με τον στίχο του Ομήρου «Πλέων επί οίνοπα πόντον επ αλλοθρόους ανθρώπους» (Πλέοντας μέσα στο μελανό πέλαγος με αλλόγλωσσους ανθρώπους).Αν οι Γερμανοί για συμβολικούς λόγους προτίμησαν μία ελληνική επιγραφή ,εμείς ως πόλη  γιατί να μην τιμήσουμε την γλώσσα μας στις επιγραφές και πινακίδες των καταστημάτων;

         Τα λόγια του Ελύτη από την ομιλία του στην απονομή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1969  ηχούν ακόμη και μάς διδάσκουν:

      “Είμαστε οι μόνοι σε ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο να λέμε τον ουρανό “ουρανό” και τη θάλασσα “θάλασσα” όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι λίγο αυτό. Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του  την ιστορία και όλη του την ευγένεια”.  

     *Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας