Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι (Juliusz Słowacki, 4 Σεπτεμβρίου 1809 – 3 Απριλίου 1849) ήταν Πολωνός ποιητής και δραματουργός. Ανήκει μαζί με τον Άνταμ Μιτσκιέβιτς και τον Ζίγκμουντ Κρασίνσκι στην τριάδα των βάρδων του Πολωνικού Ρομαντισμού.
Ζωή και δράση
Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι γεννήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1809 στο Κζεμιένετς (Krzemieniec) της Βολυνίας, περιοχής της τότε Ρωσικής Αυτοκρατορίας, που ανήκει σήμερα στην Ουκρανία. Γιος ακαδημαϊκού δασκάλου, ο Σλοβάτσκι σπούδασε στη Βίλνα της Λιθουανίας έως το 1829, οπότε αποφάσισε να σταδιοδρομήσει ως δημόσιος υπάλληλος και προσλήφθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών στη Βαρσοβία.
Το Νοέμβριο του 1830, οι Πολωνοί επαναστάτησαν εναντίον της ρωσικής κατοχής. Κατά την περίοδο αυτή, η εθνική ιστορία εξυμνήθηκε με ιστορικά πατριωτικά τραγούδια. Το πολωνικό πνεύμα αναπτερώθηκε και ο πολωνικός πνευματικός πολιτισμός εξαπλώθηκε πέρα από τα σύνορα της Πολωνίας. Οι ποιητές Κρασίνσκι, Σλοβάτσκι και Άνταμ Μιτσκιέβιτς διατήρησαν αμείωτο και φλογερό το εθνικό αίσθημα.
Μετά την επανάσταση, ο Σλοβάτσκι παραιτήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και διορίστηκε διπλωματικός απεσταλμένος της επαναστατικής κυβέρνησης. Με την ιδιότητά του αυτή επισκέφθηκε τη Δρέσδη, το Παρίσι και το Λονδίνο, ενώ κατά τη περίοδο 1833 - 1835 βρισκόταν στην Ελβετία και ένα χρόνο αργότερα στην Ιταλία, όπου έγραψε το ερωτικό ειδύλλιο «Στην Ελβετία» (W Szwajcarii, 1839).
Στα 1836 - 1838 πραγματοποίησε ένα πολύμηνο ταξίδι στην Ιταλία, Ελλάδα, Αίγυπτο και Παλαιστίνη, που περιέγραψε στο αφηγηματικό επικό ποίημα «Ταξίδι στους Αγίους Τόπους από τη Νάπολη» (Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu), το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1866.
Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της εξορίας του στο Παρίσι, ως πολιτικός πρόσφυγας. Η γαλλική πρωτεύουσα είχε γίνει κέντρο των Πολωνών πολιτικών προσφύγων μετά την ήττα της αποτυχημένης επανάστασης του 1830. Εκεί συνδέθηκε με φιλία με το συμπατριώτη του πιανίστα και συνθέτη Φρειδερίκο Σοπέν. Οι επιστολές που έγραψε από το Παρίσι στη μητέρα του θεωρούνται κλασικά κείμενα της πολωνικής λογοτεχνίας.
Ο Σλοβάτσκι πέθανε στο Παρίσι από φυματίωση σε ηλικία 39 ετών και τάφηκε στο Κοιμητήριο της Μονμάρτρης. Το 1927, όταν η Πολωνία είχε ήδη επανακτήσει την ανεξαρτησία της, η πολωνική κυβέρνηση επαναπάτρισε τα οστά του ποιητή και τα εναπόθεσε στην Κρύπτη του Αγίου Λεονάρδου στον Καθεδρικό Ναό του Βάβελ (Wawel) στην Κρακοβία.
Θέατρο και ποίηση
Ο Σλοβάτσκι, ως θεατρικός συγγραφέας, δέχθηκε επιρροές από τον Σαίξπηρ, την ελληνική και λατινική δραματουργία, τον Ισπανό Καλντερόν, το Λόρδο Βύρωνα
και τις θεατρικές παραστάσεις που είχε παρακολουθήσει στο Παρίσι. Τα
περισσότερα θεατρικά έργα του εκδόθηκαν ή ανέβηκαν στη σκηνή μετά το
θάνατό του.
Στα κυριότερα θεατρικά έργα του, τα οποία εξακολουθούν να παίζονται και σήμερα στα πολωνικά θέατρα, περιλαμβάνονται: «Μπαλαντύνα» (Balladyna, 1835), «Μαζέπα» (Mazepa, 1840), «Λίλα Βενέντα» (Lila Weneda, 1840), «Φαντασία» (Fantazy, 1841). Στην τελευταία φάση της θεατρικής του δραστηριότητας, ο Σλοβάτσκι αναπτύσσει έναν ατομικιστικό σουρεαλισμό, όπως στα δράματά του: «Πατήρ Μάρκος» (Ksiądz Marek, 1843), «Το ασημένιο όνειρο της Σαλώμης» (Sen srebrny Salomei, 1844) και «Σάμουελ Ζμπορόφσκι» (Samuel Zborowski, 1845).
H ιστορικότητα της ποίησης του Σλοβάτσκι εκφράστηκε με πατριωτικό συναίσθημα στο εκτενές ποίημά του «Ο βασιλιάς-πνεύμα» (Krόl-Duch), το οποίο εκδόθηκε ημιτελές το 1847 και πλήρες το 1925.
Ο Χουλιαράκης, που μεταφράζει απο το πολωνικό πρωτότυπο (δημοσιεύεται αντικριστά στην ελληνική απόδοση), δίνει στην εισαγωγή του αρκετές πληροφορίες για τη ζωή του Σλοβάτσκι και το κλίμα της εποχής, ενώ στο επίμετρό του αφηγείται μια άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Διονύσιο Σολωμό η οποία πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα. Ο Σολωμός βρισκόταν τότε στη δίνη της δικαστικής διαμάχης κατά του ετεροθαλούς αδερφού του Ιωάννη Λεονταράκη και της μητέρας του, η οποία είχε συνταχθεί μαζί του και βυθισμένος στην κατάθλιψη είχε παραδοθεί στο πιοτό. Σύμφωνα με την όχι και τόσο κολακευτική εικόνα που μας δίνει ο Πολωνός, «ήταν φανερό πως τον έκαιγε μια εσωτερική φλόγα, ενώ εξωτερικά έτρεμε όπως ο ζελές». Πάντως και μετά την ατυχή εκείνη συνάντηση ο Σλοβάτσκι συνεχίζει να τον θαυμάζει απεριόριστα ως ποιητή και μάλιστα σε κατοπινούς στίχους του τον αποκαλεί «Πίνδαρο της σύγχρονης Ελλάδας». Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
Ζωή και δράση
Το Νοέμβριο του 1830, οι Πολωνοί επαναστάτησαν εναντίον της ρωσικής κατοχής. Κατά την περίοδο αυτή, η εθνική ιστορία εξυμνήθηκε με ιστορικά πατριωτικά τραγούδια. Το πολωνικό πνεύμα αναπτερώθηκε και ο πολωνικός πνευματικός πολιτισμός εξαπλώθηκε πέρα από τα σύνορα της Πολωνίας. Οι ποιητές Κρασίνσκι, Σλοβάτσκι και Άνταμ Μιτσκιέβιτς διατήρησαν αμείωτο και φλογερό το εθνικό αίσθημα.
Μετά την επανάσταση, ο Σλοβάτσκι παραιτήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και διορίστηκε διπλωματικός απεσταλμένος της επαναστατικής κυβέρνησης. Με την ιδιότητά του αυτή επισκέφθηκε τη Δρέσδη, το Παρίσι και το Λονδίνο, ενώ κατά τη περίοδο 1833 - 1835 βρισκόταν στην Ελβετία και ένα χρόνο αργότερα στην Ιταλία, όπου έγραψε το ερωτικό ειδύλλιο «Στην Ελβετία» (W Szwajcarii, 1839).
Στα 1836 - 1838 πραγματοποίησε ένα πολύμηνο ταξίδι στην Ιταλία, Ελλάδα, Αίγυπτο και Παλαιστίνη, που περιέγραψε στο αφηγηματικό επικό ποίημα «Ταξίδι στους Αγίους Τόπους από τη Νάπολη» (Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu), το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1866.
Ο Γιούλιους Σλοβάτσκι πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της εξορίας του στο Παρίσι, ως πολιτικός πρόσφυγας. Η γαλλική πρωτεύουσα είχε γίνει κέντρο των Πολωνών πολιτικών προσφύγων μετά την ήττα της αποτυχημένης επανάστασης του 1830. Εκεί συνδέθηκε με φιλία με το συμπατριώτη του πιανίστα και συνθέτη Φρειδερίκο Σοπέν. Οι επιστολές που έγραψε από το Παρίσι στη μητέρα του θεωρούνται κλασικά κείμενα της πολωνικής λογοτεχνίας.
Ο Σλοβάτσκι πέθανε στο Παρίσι από φυματίωση σε ηλικία 39 ετών και τάφηκε στο Κοιμητήριο της Μονμάρτρης. Το 1927, όταν η Πολωνία είχε ήδη επανακτήσει την ανεξαρτησία της, η πολωνική κυβέρνηση επαναπάτρισε τα οστά του ποιητή και τα εναπόθεσε στην Κρύπτη του Αγίου Λεονάρδου στον Καθεδρικό Ναό του Βάβελ (Wawel) στην Κρακοβία.
Θέατρο και ποίηση
Στα κυριότερα θεατρικά έργα του, τα οποία εξακολουθούν να παίζονται και σήμερα στα πολωνικά θέατρα, περιλαμβάνονται: «Μπαλαντύνα» (Balladyna, 1835), «Μαζέπα» (Mazepa, 1840), «Λίλα Βενέντα» (Lila Weneda, 1840), «Φαντασία» (Fantazy, 1841). Στην τελευταία φάση της θεατρικής του δραστηριότητας, ο Σλοβάτσκι αναπτύσσει έναν ατομικιστικό σουρεαλισμό, όπως στα δράματά του: «Πατήρ Μάρκος» (Ksiądz Marek, 1843), «Το ασημένιο όνειρο της Σαλώμης» (Sen srebrny Salomei, 1844) και «Σάμουελ Ζμπορόφσκι» (Samuel Zborowski, 1845).
H ιστορικότητα της ποίησης του Σλοβάτσκι εκφράστηκε με πατριωτικό συναίσθημα στο εκτενές ποίημά του «Ο βασιλιάς-πνεύμα» (Krόl-Duch), το οποίο εκδόθηκε ημιτελές το 1847 και πλήρες το 1925.
Κρασίνσκι, Ζίγκμουντ (Zygmunt Krasinski, Παρίσι 1812 – 1859). Πολωνός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια και σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, ενώ συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Γενεύη. Από το 1829 έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του ταξιδεύοντας στην Ευρώπη. Στη Νάπολη (1838) γνώρισε την Ντελφίνα Ποτόσκα, η οποία του ενέπνευσε το ποίημα Αυγή (1843). Ενώ το ποιητικό έργο του Κ. (που κατά την περίοδο του ρομαντισμού είχε ασκήσει ισχυρή επίδραση στους συγχρόνους του) έχει περάσει στη λήθη, η δραματική του παραγωγή παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και κυρίως τα έργα του Nieboska Komedia (Η μη θεία κωμωδία, 1835) και Irydion (1836). Στην περιπέτεια του Ιρυδίωνα, του νεαρού Έλληνα ο οποίος ήθελε να καταστρέψει τη Ρώμη για να εκδικηθεί την υποδούλωση της πατρίδας του, είναι φανερός ο υπαινιγμός για την τραγική πραγματικότητα της Πολωνίας που καταπιεζόταν από τη Ρωσία. Η μη θεία κωμωδία, αντίθετα, φέρνει στη σκηνή τη σύγκρουση ενός επαναστατημένου λαού με την αριστοκρατία των ευγενών. Η πολυπλοκότητα των δραμάτων αυτών εμπόδισε για πολύ καιρό την παρουσίασή τους στο θέατρο, αφού αυτή έγινε πραγματικότητα μόλις στις αρχές του 20ού αι. Η θεωρητική τους όμως τοποθέτηση και η αμφιλεγόμενη πολιτικοκοινωνική τους σημασία εντάσσουν τα έργα αυτά ανάμεσα στα πιο αντιπροσωπευτικά του πολωνικού και του ευρωπαϊκού ρομαντισμού.
Ενα από τα λυρικά επιτεύγματα του πολωνικού ρομαντισμού μεταφρασμένο στη γλώσσα μας
Ενα από τα κορυφαία επιτεύγματα του πολωνικού ρομαντισμού, το αλυτρωτικό ποίημα του Ιούλιου Σλοβάτσκι Ο Τάφος του Αγαμέμνονα, το οποίο ο δημιουργός του εμπνεύστηκε στη διάρκεια ενός προσκυνήματος στη Μεσόγειο, κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες στη γλώσσα μας. Ο φλογερός φιλέλληνας Σλοβάτσκι (Ξεμιένιετς 1809 - Παρίσι 1849), ένας από τους τρεις κορυφαίους ρομαντικούς βάρδους της πατρίδας του - οι άλλοι δύο: Ανταμ Μιτσκιέβιτς (1798-1855) και Ζίγκμουντ Κρασίνσκι (1812-1859) - ύστερα από μια σύντομη στάση στην Κέρκυρα και στην Πάτρα έφτασε στις Μυκήνες τον Σεπτέμβριο του 1836. Και τόσο εντυπωσιάστηκε από τα απομεινάρια του ένδοξου πολιτισμού ώστε συνέθεσε τον Τάφο του Αγαμέμνονα, όπου, αφού πλέκει το εγκώμιο της κλασικής Ελλάδας, καλεί την Πολωνία, που εκείνη την εποχή στενάζει διαμελισμένη κάτω από τον ζυγό Ρώσων, Αυστριακών και Πρώσων, να πάρει τα όπλα και ή να ελευθερωθεί ή να πεθάνει με τιμή, όπως οι Σπαρτιάτες του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. Εκείνη (οι συμπατριώτες του, δηλαδή) συνεχίζει όμως να κωφεύει στα εθνεγερτήρια κελεύσματά του. Ετσι αναγκάζεται να την απαρνηθεί και γράφει στη σπαρακτική ακροτελεύτια στροφή του ποιήματός του: «Από τον πόνο ούρλιαξε και ρίξε το ανάθεμα στο γιο σου, / Ομως να ξέρεις πως το χέρι της κατάρας τ' απλωμένο / Πάνω μου, θα ζαβωθεί σαν ερπετό, / Κι από τους ώμους θα σου πέσει ξεραμένο, / Και στάχτη θα το κάνουνε οι μαύροι σατανάδες·/ Γιατί δεν έχεις δύναμη τ' ανάθεμα να ρίξεις - Σκλάβα εσύ!».
Ο Χουλιαράκης, που μεταφράζει απο το πολωνικό πρωτότυπο (δημοσιεύεται αντικριστά στην ελληνική απόδοση), δίνει στην εισαγωγή του αρκετές πληροφορίες για τη ζωή του Σλοβάτσκι και το κλίμα της εποχής, ενώ στο επίμετρό του αφηγείται μια άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Διονύσιο Σολωμό η οποία πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα. Ο Σολωμός βρισκόταν τότε στη δίνη της δικαστικής διαμάχης κατά του ετεροθαλούς αδερφού του Ιωάννη Λεονταράκη και της μητέρας του, η οποία είχε συνταχθεί μαζί του και βυθισμένος στην κατάθλιψη είχε παραδοθεί στο πιοτό. Σύμφωνα με την όχι και τόσο κολακευτική εικόνα που μας δίνει ο Πολωνός, «ήταν φανερό πως τον έκαιγε μια εσωτερική φλόγα, ενώ εξωτερικά έτρεμε όπως ο ζελές». Πάντως και μετά την ατυχή εκείνη συνάντηση ο Σλοβάτσκι συνεχίζει να τον θαυμάζει απεριόριστα ως ποιητή και μάλιστα σε κατοπινούς στίχους του τον αποκαλεί «Πίνδαρο της σύγχρονης Ελλάδας». Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου