Μία μόνο ματιά, ακόμα και στο πιο σύντομο βιογραφικό του ακαδημαϊκού Γεωργίου Χρούσου, προκαλεί κυριολεκτικά ίλιγγο.
Ο Γεώργιος Χρούσος αναφέρεται μεταξύ άλλων και στο βιβλίο της Βάσως Μιχοπούλου «Τα φωτεινά μυαλά δεν έχουν πατρίδα», που παρουσιάστηκε πριν από λίγο καιρό και στην Καλαμάτα. Και αύριο Πέμπτη στις 7 μ.μ., συνοδευόμενος από τη συγγραφέα αλλά και το γιατρό Μανώλη Μάκαρη, θα δώσει μια πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου με θέμα: «Οικονομική κρίση και διαχείριση του στρες». Προτού αδράξουμε λοιπόν αυτή τη σπάνια ευκαιρία, ας δούμε τι είπε ο καθηγητής στην «Ε» για την αριστεία, μα και για την υγεία, την ευτυχία και -τελικά- το νόημα της ζωής μας.
Συνέντευξη στην Πέπη Αλευρά
- Ανήκετε στους επιστήμονες με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως. Τι ακριβώς πρέπει κανείς να διαθέτει, ώστε να κάνει κυριολεκτικά όλο τον κόσμο να τον ακούσει;
«Στην επιστήμη γενικότερα, αλλά συγκεκριμένα και στην Ιατρική που είναι τόσο επιστήμη όσο και τέχνη, όλο το οικοδόμημα της γνώσης στηρίζεται σε πρωτότυπα ισχυρά και σημαντικά δεδομένα, έννοιες κι εφαρμογές, τα οποία δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά, βιβλία, και σήμερα πλέον στον ηλεκτρονικό Τύπο. Οι δημοσιεύσεις αυτές είναι προσβάσιμες στους επιστήμονες, αλλά και στο κοινό - στο δεύτερο κυρίως μέσω εκλαΐκευσης από τους ίδιους τους επιστήμονες, καθώς και από ειδικούς δημοσιογράφους. Αυτά τα νέα δεδομένα, έννοιες και εφαρμογές αφορούν τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και της ανθρώπινης κοινωνίας, και χρησιμεύουν ως βάση για περαιτέρω πρόοδο. Φυσικά, όσο πιο σημαντική είναι η νέα γνώση, τόσο πιο πολύ θα αναφέρονται σε αυτήν τα άρθρα που έπονται, γιατί βασίζονται πάνω της. Η απάντηση λοιπόν στην ερώτησή σας, ως προς το τι πρέπει να διαθέτει κανείς για να ανήκει στους υψηλά αναφερόμενους επιστήμονες, είναι οι ικανότητες της πρωτότυπης δημιουργικής σκέψης, της μεγάλης επιμονής και υπομονής, της σκληρής δουλειάς, αλλά και της σωστής έκφρασης στον προφορικό και τον γραπτό λόγο.
Πολύ σημαντική είναι επίσης η υψηλή ψυχική ανθεκτικότητα - δεδομένου ότι η επιστημονική έρευνα μέσα στο άγνωστο έχει αυξημένα ποσοστά αποτυχίας, τα οποία όχι μόνο δεν πρέπει να αποκαρδιώνουν τον επιστήμονα, αλλά αντίθετα, να τον οδηγούν σε παραπέρα προσπάθειες».
- Στα ανώτατα αυτά κλιμάκια της επιστήμης όπου σας τοποθετούν οι διεθνείς βάσεις δεδομένων, δεν έχετε τη συντροφιά πολλών συμπατριωτών μας. Είστε η εξαίρεση, που επιβεβαιώνει... ποιον κανόνα; Φταίει το μέγεθος της χώρας μας ή όχι μόνο;
«Οι Ελληνες επιστήμονες γενικά παράγουν πολύ περισσότερη νέα γνώση από όση τους αναλογεί σε σχέση με τον πληθυσμό τους στον κόσμο. Σήμερα, περίπου το 85% των αναφορών στους Ελληνες επιστήμονες είναι προς ερευνητές που εργάζονται εκτός Ελλάδας. Ομως και οι ντόπιοι επιστήμονες, παρά τις γνωστές εγγενείς δυσκολίες της χώρας, οι οποίες έχουν επιταθεί λόγω της κρίσης, έχουν σημαντική παρουσία στη διεθνή επιστήμη. Υπάρχουν οάσεις αριστείας στη χώρα μας, που έχουν τεράστιες δυνατότητες. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που έχουμε στα πανεπιστήμιά μας και στα ερευνητικά μας ιδρύματα, εξακολουθούμε να παράγουμε νέα γνώση και να εκπαιδεύουμε νέους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, οι οποίοι είναι περιζήτητοι στο εξωτερικό.
Θα ήθελα να αναφέρω ότι ως λαός έχουμε πολλά χαρίσματα, που, με τις κατάλληλες θεσμικές αλλαγές στο κράτος μας, θα μπορούσαν να μας ξεχωρίσουν και να μας κάνουν καλύτερους, υγιέστερους και ευτυχέστερους».
- Αύριο θα μας μιλήσετε στην Καλαμάτα για την οικονομική κρίση και τη διαχείριση του στρες. Αν κάποιος μείνει άνεργος, υπάρχει κάποια «συνταγή» για άμεση βοήθεια ή η διαχείριση του άγχους απαιτεί μακρόχρονη εκπαίδευση;
«Η φτώχεια είναι εξ ορισμού στρεσογόνος, ενώ η ανεργία είναι η επιτομή του στρες: μια ισχυρή επίθεση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, που μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και κατάθλιψη. Οπωσδήποτε απαιτείται διαχείριση του στρες, ώστε να εξουδετερωθούν τα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης, τα οποία καταστρέφουν την υγεία και εμποδίζουν την ευεξία και την ευτυχία. Η διαχείριση ξεκάθαρα βοηθάει, αλλά απαιτεί κατ’ αρχάς γνώση και επίγνωση του εαυτού μας και του περιβάλλοντός μας - και προϋποθέτει επίσης βούληση για ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής».
- Απ' όσο γνωρίζουμε, είναι άλλο το θετικό κι άλλο το καταστρεπτικό άγχος. Πότε θεωρείτε ότι προκύπτει το δεύτερο; Οταν δεν επεξεργαζόμαστε λογικά τα δεδομένα ή όταν δεν αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας;
«Υπάρχει πράγματι θετικό και αρνητικό στρες, όπως επίσης οξύ και χρόνιο στρες. Το χρόνιο στρες είναι γενικά αρνητικό και μπορεί να καταλήξει σε άγχος που είναι μια παθολογική, δυσφορική και ζημιογόνος κατάσταση - ή ακόμα χειρότερα, μπορεί να μετατραπεί σε κατάθλιψη. Το θετικό στρες είναι προφανώς επιθυμητό, αλλά για βιολογικούς λόγους δυστυχώς δεν κρατάει πολύ.
Το χρόνιο στρες μάς προκαλεί δυσφορία, μας αλλάζει τη συμπεριφορά προς το χειρότερο, επιφέρει σημαντικές βλάβες στον οργανισμό, μας γερνάει πρόωρα και μας βραχύνει το προσδόκιμο επιβίωσης. Οσο για τους λόγους που το προκαλούν, είναι φυσικά σύνθετοι. Μπορεί άλλοτε να φταίει μια συγκεκριμένη διανοητική προσέγγιση και άλλοτε μια συναισθηματική - ή το πρόβλημα να είναι ένας συνδυασμός και των δύο αυτών παραγόντων».
- Σε παλαιότερη συνέντευξή σας βέβαια, στη Βάσω Μιχοπούλου, διευκρινίσατε ότι: «Δεν είμαι ψυχολόγος του άγχους, είμαι βιολόγος του». Υπάρχει προοπτική για μια πιο ριζική, γενετική ή φαρμακολογική αντιμετώπισή του στο μέλλον;
«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η επιστήμη βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο και προχωράει ραγδαία: Παθήσεις ψυχικές και σωματικές, που σήμερα θεωρούνται ανίατες, θα αποκρυπτογραφηθούν και θα θεραπευτούν ή θα ιαθούν. Γενετικές και φαρμακολογικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν γι’ αυτόν το σκοπό· αλλά ας μην ξεχνάμε ότι, για τον σχετικά υγιή μέσο άνθρωπο, ο τρόπος ζωής είναι που αποτελεί το κλειδί για την ψυχική και τη σωματική υγεία».
- Αποτελείτε εξ ορισμού ένα υψηλότατο πρότυπο. Τι θα θέλατε να πείτε στη νέα γενιά της υφεσιακής Ελλάδας - αλλά και στις ηγετικές ομάδες της χώρας;
«Θα τους έλεγα να ανοίξουν τους ορίζοντές τους, να επιλέξουν να κάνουν αυτό που τους αρέσει και, το κυριότερο, να προσπαθούν συνέχεια για την αυτοβελτίωση μέσω της μάθησης, της άσκησης της αρετής και της κοινωνικής προσφοράς. Σε περίπου 95% του πληθυσμού η αρετή είναι ένα απαραίτητο, εκ των ων ουκ άνευ συστατικό της ευτυχίας.
Οι τέσσερις κύριες αρχαίες αρετές των προγόνων μας, το θάρρος, η δικαιοσύνη, η αυτοπειθαρχία και η φρόνηση, έχουν συμπληρωθεί κατά τον νεώτερο Διαφωτισμό από τον ανθρωπισμό και την υπέρβαση του εαυτού.
Είναι φυσικό όλοι μας να αναζητούμε την ευτυχία, και η επιλογή του δρόμου προς αυτήν δεν είναι τα υλικά αγαθά, αλλά η πνευματικότητα και η αναζήτηση της σοφίας.
Με λίγα λόγια, η λύση για τη χρόνια ευεξία και υγεία είναι η ψυχική ανάταση, με τη δημιουργία νοήματος ζωής και την κοινωνική προσφορά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου