Η φωνή της σιωπής, από την Ζαν ντ Άρκ- Διοτίμα

«Οι απεσταλμένοι των αγγέλων είναι τα μικρά παιδιά»

Αυτές τις μέρες,
τις τελευταίες του Ιανουαρίου,
βρίσκομαι σ’ ένα ξέφωτο.
Μαύρες κηλίδες χαλούνε
το μέσα μου τοπίο.
Αυτό το διάφανο στέκει, απέναντι στο φως.
Είναι ωραίο να σ’ αποδέχονται οι άνθρωποι
και, κυρίως τα μικρά παιδιά.
Ο πιο γλυκός χυμός της ζωής
είν’ η αγάπη των μικρών παιδιών
που ρέει αυθόρμητη, άφθονη σαν μέλι…

Τότε όλα δικαιώνονται: οι κόποι, τα βάσανα, οι αγωνίες
γιατί τα μικρά παιδιά είναι σαν τους αγγέλους:
μας προστατεύουν απ’ τις σκοτεινιές,
μας οδηγούν σε ξέφωτα,
όπου το μέσα μας τοπίο λάμπει
σαν πολύχρωμο πετράδι.
Κι οι άγγελοι μας τότε χαίρονται πολύ:
χαμογελούν σαν τα μικρά παιδιά
Περπατούν ανάμεσά μας
Μας αγγίζουν με αγάπη
Στέλνουν τη φεγγοβολή τους
στο μέσα μας τοπίο

για να μη χαθούμε στο σκοτεινό λαβύρινθο
24/1/1998
«Ο Αύγουστος»

Τον Αύγουστο σαν τώρα,
που το καλοκαίρι ξεθυμαίνει
στα μάτια των ανθρώπων αχνοφαίνεται,
σαν αδιόρατη θλίψη, το φεγγάρι
Κι εμένα αυτός είναι ο καλύτερός μου μήνας,
αφού λατρεύοντας τη θλίψη
βγήκα στον αφρό κι ανάσανα.
Ο Αύγουστος με κατατρέχει
σαν ο θεός μου απ’ τα παλιά,
τα ξεχασμένα καλοκαίρια

που στοίβαξαν κοχύλια στην καρδιά μου.
Είν’ εύκολο ν’ αναπολείς τον Αύγουστο
κι είν’ εύκολο ακόμη και να τεμπελιάσεις.
Πόσο ευλογώ την απραξία αυτή του Αυγούστου
που από διλήμματα άσκοπα με γλίτωσε
Πόσο ηδονίζομαι στου φεγγαριού τη γεύση
με τους χυμούς των πεπονιών, των καρπουζιών
να τρέχουν απ’ τα μισοφέγγαρα,
απ’ τις φλούδες τους,
πάνω στα χείλια, πάνω στο λαιμό, πάνω στο στήθος μου…

                                                                         Αχόρταγα ρουφώ χυμούς, ζωή τον Αύγουστο

για να με βρει ο Σεπτέμβρης χορτασμένη
με θέληση να «ταξιδέψω» στ’ άγνωστο …
4/8/1997

«Φυγή»
Τί να σου πω
για την αρμύρα και το κύμα της ζωής μου…
Οι τρικυμίες πολλές και τ’ ανεμόβροχα
Πολλές οι συναντήσεις με το θάνατο.
Κάτω απ’ τα μάτια οι ρυτίδες τις θυμίζουν.
Και τα ρολόγια να μετρούν τις αντοχές μου.
Κι η αρμύρα να πονάει τις πληγές μου.
Και μετά, με τον καιρό, να τις γιατρεύει.
Τα κύματα με παίρνουν τώρα και με πάνε μακριά.

Σε γη άγνωστη, χώρα επαγγελίας μυστικής.
Σα ναυαγός, εκεί θα ξαναρχίσω τη ζωή μου.
Θα φτιάξω με καλάμια μια λιμναία κατοικία
να πέφτω όποτε θέλω στο νερό
να με λυτρώνει απ’ τη βρωμιά.
Θα φτιάξω και φλογέρα από καλάμι
να παίζω τους δικούς μου τους σκοπούς,
αφού θα’ χω ξεχάσει πια εκείνες τις εκλεπτυσμένες μελωδίες
του λαμπρού πολιτισμού τους με τα Ωδεία και τις νότες… αφού θά’ χω πίσω αφήσει τα ρολόγια

που πληγώνουν τον αιώνιο χρόνο με τους

χτύπους τους
κι αφού όλοι θα μ’ έχουν πια ξεχάσει…
θα μ’ έχουν θάψει στης μνήμης τους τούς κύκλους
Τρίκαλα 6/1/1998

«Τα προσωπεία των ανθρώπων»
Σαν έντεχνος μου μοιάζει ο μορφασμός σου,
Χαμένη αθωότητα η αυθεντικότητα στις μέρες μας.
Όλα τα πρόσωπα, λίγο – πολύ, καλύπτονται από προσωπεία.
Μικρή η διαφορά θα πεις
αφού η «ολιγάρκεια» είν’ ευτυχία.

Μα δεν μπορούν τα προσωπεία αγάπη να σου δώσουν
κι ούτε για χάρη σου δακρύζουν.
Ξέρω μια μάγισσα από κείνες τις παλιές,
που με γητειές αρχαίες υπόσχονται πολλά…
Τεχνάσματα φτηνά οι γητειές της
μοιράζουν, στους λιγόμυαλους, ψεύτικες υποσχέσεις.
Γιατί τα προσωπεία των ανθρώπων
είν’ από γρανίτη, μέταλλο σκληρό
που αντέχει στον καιρό και σ’ όσα φίλτρα μαγικά…
Γρεβενά 29/5/1998
«Καληνύχτα έρωτα»

Καληνύχτα έρωτα
Τώρα άνοιξα την πόρτα μου στη μοναξιά
Απ’ το παράθυρο μου μπαίνει αγιάζι
Ο ήλιος κλαίει τα’ απομεσήμερο
οι ακτίνες σαν αγκάθια με τρυπούνε.
Είναι μεσούρανο το άρμα του Φαέθοντα
μα καληνύχτα έρωτα
όλα είναι νύχτα
κι ο ήλιος κι οι ακτίνες και το μεσημέρι
Πολύ νωρίς νυχτώνει πια
Οι ταχυδρόμοι δεν προφταίνουν
να μοιράσουν γράμματα
ποτέ δεν φτάνουν στον προορισμό τους.

                                                       Τα χελιδόνια απ’ τις φωλιές γκρεμίζονται

κι είν’ ένας θρήνος οι φωνές τους
Οι μαργαρίτες δεν ανθίζουν πια
Γιατί άλλωστε ν’ ανθίσουν;
Κανείς μ’ αμφιβολία δε θα τις μαδήσει,
αφού όλοι ξέρουν πως ο έρωτας
κοιμήθηκε μες στη γωνιά της λησμονιάς
αφού η μέρα χωνεύεται στη νύχτα ανύποπτα
κι όλα είναι νύχτα σκοτεινή
κι όλα είναι κρύα, μισερά και γκρίζα.
Καληνύχτα έρωτα.
Στη μοναξιά μου ας γείρω.
27/5/1998
«Άκουσέ με»
Άκουσέ με.
Θέλω να σου πω τ’ ανείπωτα
που μας πληγώνουν μυστικά.
Θέλω να κοινωνήσεις απ’ το αίμα της καρδιάς μου
κι εγώ απ’ της δικής σου.

Θέλω ν’ αντικρύσουμε μαζί τον ανατέλλοντα ήλιο
και μετά να κοιταχτούμε συνωμοτικά.
Θέλω να ενωθούμε μια βραδιά τ’ Αυγούστου
στον ιερό βράχο της μοναξιάς μου.
Θέλω να καταργήσουμε την απομόνωση της ψυχής μας
με την ειλικρίνεια και τη μεγαλοψυχία.
Θέλω να μπορέσουμε να εισχωρήσουμε
στο άβατό μας, χωρίς τρόμο και υποκρισία
κι εκεί να συγχωνευτούμε χωρίς όρια και όρους.
Γιατί ο Έρωτας, η Αγάπη, θέλουν ν’ αναπνεύσουν ελεύθερα.
Τους έχουμε παραφορτώσει με τα ψιμύθια
των «κατά συνθήκη» ψευδών
Τους έχουμε συνθλίψει με τους κρυμμένους φόβους μας
που κρατάμε στο σκοτάδι σαν χορτασμένα ερείπια
Τους έχουμε σκοτώσει με το θανατερό δηλητήριο
της ανυπομονησίας και της βιασύνης μας
Τους έχουμε θάψει με την εγωιστική μας αξίνα.

Ας ανανήψουμε λοιπόν.
Ήρθε ο καιρός να εισακουστώ.
Θα σου πω τ’ ανείπωτα
που μας πληγώνουν μυστικά
Γρεβενά, 13/1/1998
«Πολιορκία»
Στενά πολιορκούμαστε, μήνες τώρα,
από στεριά και θάλασσα
από ψυχή και σώμα.
Η αντίσταση μας κέρωσε στις επάλξεις
σαν φαντάσματα αποστεωμένα, πειναλέα.
Η επιμονή μας την υπομονή μας νίκησε
και πια δεν μας απόμεινε καρδιά.
Τα συναισθήματα τ’ ανθρώπινα, της λύπης και του φόβου.

της αγαλλίασης και της χαράς
δεν μας αγγίζουν πια με τις κέρινες χορδές μας.
Η αντίσταση κέρωσε, πέτρωσε τις καρδιές
μας έκανε σκληρούς, ατσάλι άτρωτο.
Εύθραυστη πνοή του πελάγους π
άρε με μακριά απ’ του κάστρου τις επάλξεις ˙
κουράστηκα να αντιστέκομαι.
Θέλω να ενδώσω στην πολιορκία.
Έτσι απλά, ενσυνείδητα θα ενδώσω,
θα παραδοθώ για να ξανακερδίσω την υπομονή
για να ξαναγευτώ την ανθρωπιά και τη γαλήνη.

«Το άρωμα των γιορτών»
Το άρωμα των γιορτών πλησιάζει.
Η φύση αχνίζει
Η υγρασία τα τυλίγει όλα στην ομίχλη της.
Βιτρίνες στολισμένες υπογραμμίζουν τη μοναξιά μου.

Κάθε απόγευμα που περπατώ σ’ έρημα τοπία:

σε δρόμους που βγάζουν στα ίδια και στα ίδια.
Το άρωμα των γιορτών αναδύεται δυνατό

μα εμένα δεν με φτάνει εκεί που βρίσκομαι:
μες στη σπηλιά των σκέψεών μου.
Βουτώ, ξαναβουτώ. Ξεχνιέμαι. Χαίρομαι.
Βιώνω τη συμβουλή του RAINER MARIA RILKE

στα «Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή».
Βουλιάζω στη μόνωσή μου
Γνωρίζω τα όριά μου και νιώθω καλλιτέχνης.
Το άρωμα των γιορτών δεν το νιώθω στους δρόμους
Μα στη μοναξιά ευωδιάζει

Με ζαλίζει γλυκά
Μου χαρίζει ήρεμο ύπνο
Χαρούμενα ξυπνήματα
Αγάπη.
Το άρωμα των γιορτών είν’ η αγάπη

που κρύβεται φοβισμένη μέσα μας
Δεν είναι τα στολίδια στις βιτρίνες

ούτε τα προσποιητά χαμόγελα στα πρόσωπα
Είναι η δίψα μας για αποδοχή,

προέκταση της ύπαρξής μας

στο Υπερπέραν.
Γρεβενά, 2/12/1998
(Χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα)
«Οι αναμνήσεις μιας καθηγήτριας»

Είμαι μια καθηγήτρια
Μικρά παιδιά και έφηβοι στοιχειώνουν τη ζωή μου.
Αθώα, αγνά, αυθόρμητα μου δείχνουν την αγάπη τους.
Κι η λατρεία τους με τρέφει
στις δύσκολες μου ώρες που η κακία άλλων περισσεύει.
Γιατί υπάρχουν και κακά παιδιά
όπως κι οι άνθρωποι κακοί που τους ξεχνώ.
Στο τέλος μόνο τους καλούς θυμάμαι.
Και τώρα που οι κόποι μου ευοδώνονται,
μια γλύκα την καρδιά μου κυριεύει
Ο μόχθος μου δεν πήγε πια χαμένος

αφού, έστω από λίγους, με προσοχή ακούστηκα
σ’ όσα η ψυχή μου αφιερώθηκε από παλιά…
Η ικανοποίηση βαθιά ριζώνει και φύλλα βγάζει
κισσού που στα ουράνια σκαρφαλώνει.

Η Αμαλία Κ. Ηλιάδη γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1967. Είναι φιλόλογος – ιστορικός και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Βυζαντινή Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ. Εργάζεται ως καθηγήτρια στη Μέση Εκπαίδευση απ’ το 1992. Παράλληλα ασχολείται με την ποίηση και τη ζωγραφική.

Η ΑΓΑΠΗ ΜΠΟΡΕΙ 

Όταν η αγάπη σε καλεί ακολούθησέ την.
Μόνο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά και απότομα.
Κι όταν τα φτερά της σ’ αγκαλιάσουν, παραδώσου.
Μόνο που το σπαθί που είναι κρυμμένο
ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει.
Κι όταν σου μιλήσει, πίστεψέ την.
Μόνο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου
σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο.
Γιατί, όπως η αγάπη σε στεφανώνει, έτσι και θα σε σταυρώσει.
Κι όπως είναι για το μεγάλωμά σου, είναι και για το κλάδεμά σου.
Κι όπως ανεβαίνει ως την κορφή σου
και χαϊδεύει τα πιο τρυφερά κλαδιά σου
που τρεμοσαλεύουν στον ήλιο,
έτσι κατεβαίνει κι ως τις ρίζες σου
και ταράζει την προσκόλλησή σου στο χώμα.
Σα δεμάτια σιταριού σε μαζεύει κοντά της.
Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχιάσει.
Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου.
Σε αλέθει για να σε λευκάνει.
Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός.
Και μετά σε παραδίνει στην φωτιά της
για να γίνεις ψωμί στο δείπνο του Θεού.
Όλα αυτά θα σου κάνει η αγάπη,
για να μπορέσεις τα μυστικά της καρδιάς σου να γνωρίσεις
και με τη γνώση αυτή να γίνεις κομμάτι της καρδιάς της ζωής….

Ζαν Ντ'Αρκ

Poof ο Ανιχνευτής, Ζαν Ντ’Αρκ

"O Πύργος του Άιφελ προκαλεί διαφωνίες και αμφισβητήσεις!" Και εικόνες από την ανεπανάληπτη επίσκεψη των μελών της ΟΚΡΑ το 2008

Διάφορα φυλλάδια και άρθρα δημοσιεύθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους 1886, κατόπιν στις 14 Φεβρουαρίου 1887, με το που ξεκίνησαν οι οικοδομικές εργασίες, εμφανίστηκε η «Διαμαρτυρία των καλλιτεχνών» (Artist’s Protest)

Η «Διαμαρτυρία ενάντια στον Πύργο του Κυρίου Άιφελ», δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «LE Temps», και απευθυνόταν στο διευθυντή των εργασιών της Παγκόσμιας Έκθεσης, Monsieur Alphand. Υπογράφεται από διάφορα μεγάλα ονόματα από τον κόσμο της λογοτεχνίας και των τεχνών: Charles Gounod, Guy de Maupassant, Alexandre Dumas ο νεώτερος, François Coppée, Leconte de Lisle, Sully Prudhomme, William Bouguereau, Ernest Meissonier, Victorien Sardou, Charles Garnier και άλλων των οποίων η ευημερία ήταν λιγότερο καλή. Άλλοι ευθυμογράφοι ώθησαν τη βίαιη διατριβή ακόμα παραπέρα, εκσφενδονίζοντας προσβολές όπως: «αυτόν τον αληθινά τραγικό λαμπτήρα οδών» (Léon Bloy), «αυτόν τον σκελετό καμπαναριών» (Paul Verlai-ne), «αυτόν τον ιστό σιδήρου, ελλιπή, μπερδεμένο και παραμορφωμένο» (François Coppée), «αυτή η υψηλή και ισχνή πυραμίδα των σκαλών σιδήρου, αυτός ο γιγαντιαίος αδέξιος σκελετός επάνω σε μια βάση που φαίνεται χτισμένη για να φέρει ένα κολοσσιαίο μνημείο του Κύκλωπα, αλλά που εξαντλείται σταδιακά σε μια γελοία λεπτή μορφή όπως μια καπνοδόχος εργοστασίου» (Maupassant), «έναν μισοχτισμένο σωλήνα εργοστασίου, ένας σκελετός που περιμένει να παχύνει με πέτρες ή με τούβλα, μια σχάρα σε σχήμα χοάνης, υπόθετο για να γεμίζει τρύπες» (Joris-Karl Huysmans). Μόλις τελείωσαν οι εργασίες για την κατασκευή του Πύργου η κριτική εξαλείφθηκε από μόνη της με την παρουσία του ολοκληρωμένου αριστουργήματος, και λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια δημοφιλή επιτυχία με την οποία χαιρετήθηκε. Δέχτηκε δύο εκατομμύρια επισκέπτες κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1889.

Ένα απόσπασμα από τη «Διαμαρτυρία ενάντια στον πύργο του Κυρίου Άιφελ».

«Ερχόμαστε, εμείς οι συγγραφείς, οι ζωγράφοι, οι γλύπτες, οι αρχιτέκτονες, οι εραστές της ομορφιάς του Παρισιού που ήταν μέχρι τώρα άθικτη, να διαμαρτυρηθούμε με όλη μας τη δύναμη και όλη μας την αγανάκτηση, στο όνομα του υποτιμημέ-νου γούστου των Γάλλων, στο όνομα της Γαλλικής τέχνης και της ιστορίας υπό απειλή, ενάντια στην ανέγερση μέσα στην καρδιά της πρωτεύουσας μας, του άχρηστου και τερατώδους Πύργου του Άιφελ, του οποίου το δημοφιλές άρρωστο-συναίσθημα συναντάται τόσο συχνά ώστε ένας κριτής με αίσθημα λογικής και δικαιοσύνης, να τον έχει ήδη βαπτίσει ως «Ο Πύργος της Βαβέλ. (...) Μπορεί πλέον η πόλη του Παρισιού να σχετίζεται με τις μπαρόκ και εμπορικές φαντασιώσεις ενός εργολάβου των μηχανών, οι οποίες την κάνουν με αυτόν τον τρόπο αδιόρθωτα άσχημη και ατιμασμένη;(...)
Για να κατανοήσετε τί υποστηρίζουμε, χρειάζεται μόνο να φανταστείτε για μια στιγμή έναν πύργο του γελοιωδώς ιλιγγιώδους ύψους που εξουσιάζει το Παρίσι, ακριβώς όπως μια γιγαντιαία μαύρη καπνοδόχος εργοστασίου, της οποίας η βάρβαρη μάζα να συντρίβει και να ταπεινώνει όλα τα μνημεία μας και να υποτιμά όλα τα αρχιτεκτονικά μας έργα, τα οποία θα εξαφανιστούν ακριβώς πριν από αυτήν την βλακώδη ανοησία. Και για είκοσι έτη (σ.σ. ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε διάρκεια ζωής του Πύργου για 20 έτη) θα βλέπουμε να διαδίδετε σε ολόκληρη την πόλη, μια πόλη που λαμπυρίζει με τη μεγαλοφυΐα τόσων πολλών αιώνων, θα δούμε την εξάπλωση όπως ενός λεκέ μελανιού, η μισητή σκιά αυτής της μισητής στήλης του όρθιου μετάλλου.

Σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα "Le Temps" της 14ης Φεβρουαρίου 1887, ο Άιφελ έδωσε μια απάντηση στη διαμαρτυρία των καλλιτεχνών, συνοψίζοντας συστηματικά το καλλιτεχνικό του δόγμα.

«Σε ό, τι με αφορά πιστεύω ότι ο Πύργος κατέχει την ομορφιά του. Είμαστε για να θεωρήσουμε ότι επειδή κάποιος είναι μηχανικός δεν είναι κατειλημμένος από την ομορφιά στις κατασκευές κάποιου, ή ότι κάποιος δεν επιδιώκει να δημιουργήσει την κομψότητα καθώς επίσης και τη στερεότητα και τη διάρκεια; Δεν είναι αλήθεια ότι οι ίδιοι όροι που δίνουν τη δύναμη, προσαρμόζονται επίσης στους κρυμμένους κανόνες της αρμονίας; (...) Τώρα σε ποιο φαινόμενο πρέπει να δώσω το πρωταρχικό ενδιαφέρον στο σχεδιασμό του πύργου; Ήταν η αντίσταση του αέρα. Καλά τότε! Υποστηρίζω ότι η κυρτότητα των τεσσάρων εξωτερικών άκρων του μνημεί-ου, που είναι τόσο μαθηματικά υπολογισμένη όσο υπαγορεύεται να είναι (...) θα δώσει μια τεράστια εντύπωση της δύναμης και της ομορφιάς, που θα αποκαλύψει στα μάτια του παρατηρητή την τόλμη του σχεδίου στο σύνολό του. Επιπλέον τα πολλά κενά διαστήματα που χτίζονται στα ίδια τα στοιχεία της κατασκευής θα επιδείξουν σαφώς τη σταθερή ανησυχία για να μην υποβληθούν οι οποιεσδήποτε περιττές επιφάνειες στη βίαιη δράση των τυφώνων, η οποία θα μπορούσε να απειλήσει τη σταθερότητα του οικοδομήμα-τος. Επιπλέον υπάρχει μια έλξη στο κολοσ-σιαίο, και μοναδική απόλαυση στην οποία οι συνηθισμένες θεωρίες της τέχνης ισχύουν μόλις και μετά βίας "!
Ταυτότητα "Le Tour Eiffel"

Ημερομηνία Γέννησης: Μάρτιος 31, 1889 (με υψωμένη την σημαία στην κορυφή), χτίστηκε για την Παγκόσμια Έκθεση με αφορμή τον εορτασμό της Γαλλικής Επανάστασης.
Ηλικία: 119 ετών
Εργολάβος: Gustave Eiffel & Cie
Μηχανικοί: Maurice Koechlin & Emile Nouguier
Αρχιτέκτονας: Stephen Sauvestre
Μελέτες: Ξεκίνησαν το 1884
Κατασκευή: 1887 έως 1889 (2 έτη, 2 μήνες και 5 μέρες)
Σύνθεση: 18.038 κομμάτια, 2.500.000 καρφιά λαμαρίνας
Βάρος μεταλλικής δομής: 7.300 τόνοι
Ολικό βάρος: 10.100 τόνοι
Ύψος: 324 μέτρα (με το κοντάρι της σημαίας)Ζεύγος συντεταγμένων:
Γεωγραφικό πλάτος: 48° 51' 32" Βόρεια
Γεωγραφικό μήκος: 002° 17' 45"Ανατολικά
Αριθμός επισκεπτών μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2007: 236.455.812
Διακριτικό χαρακτηριστικό: Αναγνωρίσιμος σε όλο τον κόσμο
Αριθμός σκαλοπατιών: 1665
Ιδιοκτήτης: Πόλη των Παρισίων

Jim Adams

Μαθαίνοντας αρχαία ελληνικά και λατινικά στο Παρίσι. Αφιέρωμένο στην Ζακλιν ντε Ρομιλύ.

O Ωγκυστέν ντ’ Υμιέρ διδάσκει αρχαία ελληνικά σ’ ένα γαλλικό λύκειο στο οποίο φοιτούν τα λιγότερο προνομιούχα παιδιά της περιοχής.                                                                                                                                                                                                                                                                                                               Στο Μω του διαμερίσματος Σεν-ε-Μαρν, 50 από τους 350 μαθητές της δεύτερης τάξης του Λυκείου Ζαν-Βιλάρ έχουν επιλέξει ως προαιρετικό μάθημα τα αρχαία ελληνικά. Το σχολείο είναι από τα λιγότερο επιτυχημένα της Γαλλίας, με ποσοστό μόλις 65% στο μπακαλορεά, το εθνικό απολυτήριο, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότεροι θα θεωρούσαν τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών περιττή πολυτέλεια.

Όμως ο Ωγκυστέν ντ’ Υμιέρ έκανε ένα άλμα προς τα εμπρός στοχεύοντας ψηλά. Και φαίνεται πως τα κατάφερε, αφού οι μαθητές του «σκίζουν». Στην εποχή των sms, αυτοί γράφουν σωστά λέξεις δύσκολες, όπως polytheisme (πολυθεϊσμός), και ξέρουν ετοιμολογία λέξεων όπως architecte (αρχιτέκτονας). Κι αυτό χάρη στη βούληση ενός δασκάλου, ο οποίος αποφάσισε πως το γεγονός ότι ένα παιδί γεννιέται στα υποβαθμισμένα προάστια, δεν πρέπει να είναι αναγκαστικά μοιραίο για την εκπαίδευσή του.
Κάθε χρόνο, ο Ωγκυστέν και οι καλύτεροι πρώην μαθητές του στα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά περιοδεύουν τα λύκεια της περιοχής για να πείσουν μαθητές να επιλέξουν το μάθημα των ελληνικών. Όχι με ωραία λόγια, αλλά με συγκεκριμένα επιχειρήματα, εξηγώντας τους πως οι νεκρές γλώσσες είναι χρήσιμες και θα τους βοηθήσουν. «Είμαστε σα εσάς», λένε στους μαθητές, ως επί το πλείστον παιδιά μεταναστών, «και χάρη στις αρχαίες γλώσσες καταφέραμε να αναδειχθούμε και να ζήσουμε καλύτερα απ’ ότι οι γονείς μας». «Όταν άρχισα να σπουδάζω νομικά, κατάλαβα χάρη στα ελληνικά τις αρχές της αθηναϊκής δημοκρατίας» λέει ο Λωράν. «Στην Ιατρική, τα ελληνικά μου επέτρεψαν να απομνημονεύω τις πιο περίπλοκες λέξεις», λέει η Ντούνια. «Στο πρώτο έτος, ήμουν η μόνη που ήξερε πότε πέθανε ο Σωκράτης, χάρη στα ελληνικά. Οι Παριζιάνοι είχαν μείνει μ’ ανοιχτό το στόμα…», προσθέτει η Μάντλυ. «Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά μ’ έκαναν να αγαπήσω την κουλτούρα, άρα και τη συζήτηση. Στο Παρίσι, είναι ένα τεράστιο συν», τονίζει η Μούνα.
Όταν ο Ωγκυστέν άρχισε να εργάζεται στο Λύκειο Ζαν-Βιλάρ, το 1995, στο τμήμα αρχαίων ελληνικών της Β’ Λυκείου ήταν γραμμένοι μόλις έξι μαθητές. Φέτος είναι 50. Άραγε η εκμάθηση των ελληνικών κάνει καλούς τους μαθητές ή μήπως τους καλούς μαθητές ελκύουν τα ελληνικά; Ουδείς γνωρίζει. Το μόνο σίγουρο είναι πως εδώ και δέκα χρόνια, στο Λύκειο Ζαν-Βιλάρ, λιγότεροι από το 10% των μαθητών μαθαίνουν αρχαία ελληνικά και λατινικά, όμως οι μαθητές αυτοί αντιστοιχούν σε περισσότερους από τους μισούς εκείνων που αποφοιτούν μα «λίαν καλώς» και με «άριστα». Τα ελληνικά ξυπνούν την περιέργεια τους για τις λέξεις, εξηγούν οι καθηγητές των φιλολογικών μαθημάτων. Όπως σχολιάζει η Λε Μοντ, «ο Όμηρος αλλάζει τη ζωή τους».

Γιώργος Αγγελόπουλος

"ΝΕΑ"

Σχολικές εκδρομές στην Ελλάδα! Από την Ζαν ντ' Άρκ-Διοτίμα.

Από το ημερολόγιο της Ζαν Ντ' Αρκ:
Ναύπλιο, 4-6/4/08
Μουσικό Λύκειο Τρικάλων
Β1,Β2 Λυκείου

Όλοι οι νέοι, έφηβοι μαθητές από την αρχή της σχολικής χρονιάς σκέφτονται τις πολυήμερες εκδρομές στο τέλος της χρονιάς με τους συμμαθητές τους. Σκέφτονται τις πλάκες, τις περιπέτειες, τις «πονηριές», τα γέλια…..
Έτσι κι εμείς φέτος αφού αποφασίσαμε να πάμε στο Ναύπλιο δεν υπήρχε στιγμή που να μην σκεφτόμασταν πότε θα έρθουν επιτέλους οι μέρες αυτής της περιβόητης εκδρομής.

3/4/08: Επιτέλους μια μέρα πριν. Είχαμε τέτοια χαρά που όλο το βράδυ δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε. Μιλούσαμε με τις ώρες στο τηλέφωνο για το τι θα πάρουμε ο καθένας μαζί μας. Πως το κάναμε όμως αυτό και οι βαλίτσες δεν έκλειναν με τίποτα, ένας θεός ξέρει. Ποιός ξέρει πόσα ρούχα πήραμε μαζί μας, λες και θα μέναμε στο Ναύπλιο για ένα μήνα. Όμως το καλύτερο που ξέχασα να πω είναι ότι εκτός του ότι ήμασταν όλοι καλά παιδιά και καλή παρέα, είχαμε την τύχη και την τιμή να έχουμε τους καλύτερους συνοδούς – εκπαιδευτές που κάνανε την εκδρομή μας ακόμα πιο όμορφη.

4/4/08: Ξυπνήσαμε πολύ νωρίς, συγκεντρωθήκαμε στην αυλή του σχολείου, μετρηθήκαμε, ήρθε και η τροχαία να μας εξετάσει και ξεκινήσαμε γεμάτοι χαρά. Επειδή ήταν νωρίς ακόμη δεν μιλούσε κανείς και όλοι ήμασταν με τα mp3 και τα ipod στα αυτιά. Σιγά-σιγά όμως το πνεύμα ζωντάνεψε….! Μετά από 8 ώρες(!!!!) φτάσαμε στον Ισθμό όπου βγάλαμε φωτογραφίες και θαυμάσαμε αυτό το υπέροχο θέαμα και ύψος, εκτός από την Ζαν Ντ’ Αρκ που είχε υψοφοβία και δεν κοιτούσε με ενθουσιασμό. Φανταστείτε ότι ήθελε να κάνει και Bungee-jumping αλλά….που!!! Φτάσαμε στην Αρχαία Επίδαυρο και στο Ασκληπιείο. Όλα ήταν φανταστικά. Πραγματικά καταλάβαμε πόσο σπουδαίοι και εφευρετικοί ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες. Στην Επίδαυρο εξετάσαμε την μοναδική ακουστική του θεάτρου και αφού σταθήκαμε στο κέντρο απαγγείλαμε ένα απόσπασμα από την Αντιγόνη του Σοφοκλή και τραγουδήσαμε ένα παραδοσιακό τραγούδι. Όλοι μας νιώσαμε το δέος και την περηφάνια ότι εκεί που πατούσαμε εμείς, πριν πολλά χρόνια περπατούσαν όλοι οι Αρχαίοι που τώρα μαθαίνουμε γι’ αυτούς. Πραγματικά όλα τα αρχαία οικοδομήματα που διασώθηκαν και τα θαυμάζουμε εμείς σήμερα, ήταν έργα περίτρανης τέχνης και τίποτα δεν μπορεί να τα συναγωνιστεί. Μετά από μια δίωρη ξενάγηση στον χώρο από ια καθηγήτρια μας, φύγαμε για το Ναύπλιο και το ξενοδοχείο για να ξεκουραστούμε από το όμορφο αλλά κουραστικό ταξίδι μας. Το ξενοδοχείο ήταν δίπλα στο Τολό (λίγο πιο έξω από το Ναύπλιο), ονομαζόταν «Απόλλων» και ήταν κοντά στη θάλασσα.
Αφού χωριστήκαμε ανά τρεις στ δωμάτιά μας, ξεκουραστήκαμε για την βραδινή έξοδο. Εγώ ως γνωστό ζιζάνιο του σχολείου, έκανα μια μικρά αναστάτωση στο ξενοδοχείο· άλλωστε σε εκδρομή ήμασταν όχι σε μνημόσυνο.
Το ξενοδοχείο που λέτε, δεν είχε καλή ηχομόνωση και ακουγόντουσαν τα πάντα από τα διπλανά δωμάτια. Από την μια μεριά είχα έναν καθηγητή που τον είχα «σκάσει» και με έλεγε «μπελά», και από την άλλη είχα τον φίλο μου τον Μήτσο και κάτι άλλα αγόρια. Ενώ οι φίλες μου κοιμόντουσαν, εγώ χτυπούσα στους διπλανούς και δεν τους άφηνα σε ησυχία, σε σημείο που έβαλαν ωτοασπίδες για να μην με ακούνε. Πηγαίνω λοιπό στο μπάνιο και δεν ξέρω πως τα κατάφερα και κλειδώθηκα μέσα! Φώναζα στα κορίτσια αλλά κοιμόντουσαν του καλού καιρού. Χτυπούσα στον καθηγητή και τι μου είπε: «Κωνσταντίνα θα με αφήσεις να κοιμηθώ επιτέλους ή θες να σε «κατεβάσω» στο τρίμηνο»? Του απαντώ: «Κύριε χίλια συγνώμη αλλά κλειδώθηκα στο μπάνιο, δεν ξέρω πως αλλά δεν φταίω εγώ!». Νόμιζε ότι έκανα πλάκα αλλά μετά από μισή ώρα ήρθαν μαζί με το διευθυντή του ξενοδοχείου και μου άνοιξαν. Από εκείνη τη στιγμή πήγαινα σο μπάνιο πάντα με το κινητό και όταν ήταν βέβαια ξύπνιες οι φίλες μου. Το βράδυ πήγαμε για φαγητό και clubbing και μετά για ύπνο. Κανείς μας δεν κοιμήθηκε, εκτός από ένα παιδί που ενώ κοιμόταν του βάψαμε το πρόσωπο!!!

5/4/08: Ξυπνήσαμε μετά από 2 ώρες ύπνου, πήραμε πρωινό και φύγαμε για το Παλαμήδι , το υπέροχο κάστρο με τα 999 σκαλιά. Δεν τα ανεβήκαμε βέβαια γιατί δεν είχαμε χρόνο, αλλά πήγαμε με το λεωφορείο. Βγάλαμε φωτογραφίες στην υπέροχη θέα και είδαμε την απαίσια τρύπα-φυλακή που είχαν τον Κολοκοτρώνη. Ήρωας απ’ ότι κατάλαβα δεν ήταν μόνο για τον αγώνα κατά των Τούρκων αλλά και για το γεγονός ότι κατάφερε να αντέξει μέσα σε αυτό το τρομερό μέρος. Μας έπιασε δυστυχώς η βροχή και δεν μπορέσαμε να πάμε με το καραβάκι στο Μπούρτζι όπως ήταν προγραμματισμένο. Κάναμε όμως μια βόλτα μέσα στο Ναύπλιο με το τρενάκι και είδαμε πόσο όμορφη ήταν αυτή η πόλη. Είδαμε την πρώτη Βουλή των Ελλήνων, το πρώτο Δημοτικό Σχολείο, το Κοιμισμένο Λιοντάρι, την σφαίρα που σκότωσε τον Καποδίστρια σε μια εκκλησία (δεν θυμάμαι το όνομά της). Επίσης επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο Ναυπλίου, είδαμε το Εργαστήρι Κομπολογιού και το Μουσείο του Πολεμικού Ναυτικού. Πήρα μερικές μίνι συνεντεύξεις από: ναύτες, διευθυντή εργαστηρίου κομπολογιού, από έναν οδηγό λεωφορείου και από έναν καπετάνιο, σχετικά με τα επαγγέλματά τους. Έτσι πέρασε και η 2η μέρα μας στην πόλη του Ναυπλίου. Το βράδυ πήγαμε να φάμε σε μια ταβέρνα όπου μας επέτρεψαν να κάνουμε το μουσικό πρόγραμμα. Όλοι διασκέδασαν όπως κι εμείς και χορέψαμε για αρκετή ώρα. Όταν φεύγαμε για το ξενοδοχείο, που ήταν κοντά με τα πόδια, είχα μια φαεινή ιδέα με την Άννυ και την Εβίτα, που δεν μας βγήκε όμως σε καλό. Είπαμε στους καθηγητές μας αν γινόταν να κάνουμε μια βόλτα στην παραλία. Μας άφησαν βέβαια αλλά κρυφά από τα άλλα παιδιά και με την επίβλεψη μια καλής καθηγήτριας. Το μόνο που έχω να πω είναι πως πέσαμε στην θάλασσα!!! Είχαμε ανέβει σε ένα βράχο να βγάλουμε φωτογραφίες και γλιστρήσαμε και «μπλουμ»…. όλες γίναμε παπιά! Αφού μας έβγαλε ένας ψαράς, πήγαμε στο ξενοδοχείο και γίναμε ρεζίλι! Έτσι πέρασε κι αυτή η περιπετειώδης νύχτα!

6/4/08: Ημέρα επιστροφής! Πήγαμε στο Μπούρτζι με το καραβάκι γιατί ο καιρός ήταν καλός. Στη συνέχεια πήγαμε και στις Μυκήνες και στον Τάφο του Ατρέως. Ο αρχαίος κόσμος της Ελλάδας ζωντάνεψε μπροστά μας και μας έκανε να νιώσουμε περήφανοι που είμαστε Έλληνες!
Αποχαιρετήσαμε το πανέμορφο Ναύπλιο και ξεκινήσαμε το ταξίδι της επιστροφής στα Τρίκαλα με μια θλίψη από τη μια που αφήναμε πίσω μας αυτό το μέρος και χαρά από την άλλη που θα βλέπαμε τον τόπο μας και τους δικούς μας. Οι περιπέτειες όμως για μένα δεν είχαν τελειώσει ακόμη! Σε μια στάση που κάναμε σε ένα καινούριο τουριστικό μαγαζί, με ξεχάσανε και το λεωφορείο έφυγε! Στο μαγαζί υπήρχε ένα βιβλίο ευχών στο οποίο εγώ έγραφα διάφορες ευχές και ποιηματάκια και δεν πρόσεξα πως είχε περάσει η ώρα! Οι καθηγητές, νομίζοντας πως ήμασταν όλοι παρόντες έφυγαν!!! Η Άννυ όμως κατάλαβε (πάλι καλά!) πως έλειπα και έτσι γύρισαν! Το τι άκουσα δεν περιγράφετε, αλλά κατά βάθος το ευχαριστήθηκα γιατί τους «ξύπνησα» λίγο!
Έτσι το βραδάκι φτάσαμε στα Τρίκαλα, χαιρετηθήκαμε και ζήτησα συγνώμη στους καθηγητές για τους μπελάδες που τους προξένησα! Μου είπαν όμως πως δεν με αλλάζουν με τίποτα γιατί τους έκανα να περάσουν ακόμη καλύτερα!
Αυτή ήταν η τριήμερη εκδρομή μας με τα απρόοπτα, τις περιπετειούλες και τα υπέροχα θεάματα που μας προσέφερε η όμορφη Ελλάδα μας!

Ζαν Ντ' Αρκ

O Λευτέρης Παπαδόπουλος μιλάει στο filomatheia.blogspot.com

Κύριε Παπαδόπουλε μπορείτε να μας περιγράψετε με λίγα λόγια τα παιδικά σας χρόνια?
Οι γονείς μου ήταν πολύ φτωχοί άνθρωποι. Ο πατέρας μου ήταν γεννημένος στην Προύσσα (Κωνσταντινούπολη) ορφανός. Η μάνα μου ορφανή κι εκείνη γεννημένη στη Ρωσία. Στην Ελλάδα γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν. Ο πατέρας μου ήταν τσαγκάρης. Μέχρι τα 25 μου χρόνια μέναμε σε ένα δωμάτιο μαζί με τον αδερφό μου και τους γονείς μας, δεν είχαμε φράγκο, δεν είχαμε να φάμε. Όλοι οι άνθρωποι της γενιάς της δικής μου είχαμε σοβαρά προβλήματα. Ήμουν μόλις 6 ετών όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα. Ο κόσμος πέθαινε στους δρόμους. Προσπαθούσαμε μήπως και βρούμε κάτι φαγώσιμο στα σκουπίδια. Μετά την κατοχή ήρθαν τα χειρότερα, δηλαδή ο Εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά.
Άλλη φτώχεια και δυστυχία, ξανά σκοτώθηκαν πάρα πολλοί, άλλοι στην εξορία, άλλοι στη φυλακή. Μια πολύ ανώμαλη περίοδος για τον Ελληνισμό. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έζησα τα παιδικά μου χρόνια, είχα όμως σπουδαίους γονείς και ειδικότερα η μάνα μου η οποία ήταν πολύ σκληρό καρύδι, που αγωνιζόταν για να μπορέσουμε να επιζήσουμε και παράλληλα με έσπρωξε να μπω και στο Πανεπιστήμιο. Στο τρίτο έτος εγκατέλειψα τη Νομική και ασχολήθηκα με τη δημοσιογραφία.
Ποια παιδιά θεωρείτε ευτυχισμένα, τα παιδιά της γενιάς σας ή τα παιδιά της δικής μας γενιάς και γιατί?
Νομίζω πως τα παιδιά της γενιάς μου είχαν μεν προβλήματα, κυρίως επιβίωσης, αλλά παρά τη δυστυχία, μέσα τους ήταν πιο ευτυχισμένα. Υπήρχε μια αλληλεγγύη στη γειτονιά, στα σπίτια, υπήρχαν φίλοι, μοιραζόμασταν πράγματα. Σήμερα τα παιδιά είναι πολύ αγχωμένα και μοναχικά. Σήμερα τελειώνεις το Πανεπιστήμιο και είσαι άνεργος. Τότε τελείωνες το Γυμνάσιο και είχες ένα χαρτί στα χέρια σου που σε βοήθαγε να βρεις δουλειά.
Κυρίως τα σημερινά παιδιά έχετε μεγάλη μοναξιά. Βέβαια έχετε κάποια άλλα συν πχ. ελευθερία στη σκέψη, στις σχέσεις. Στα χρόνια τα δικά μας ένα κορίτσι ήταν πολίτης β’ κατηγορίας.
Παλιά έλεγαν το αγόρι θα σπουδάσει, το κορίτσι θα παντρευτεί. Αυτό σήμερα έχει αλλάξει.
Ήσασταν γεννημένος, αυτό που λέμε ταλαντούχο παιδί ή διαπρέψατε μετά από σκληρή δουλειά?
Δεν ξέρω τελικά τι είναι ταλέντο· είναι μια διάθεση να κάνεις κάποια πράγματα που δεν τα κάνουν οι άλλοι; Πάντως το 90% είναι σκληρή δουλειά· τίποτα δεν κατακτάτε χωρίς προσπάθεια και μάλιστα πολύ μεγάλη. Ένα παράδειγμα θα σας φέρω μιας και μιλούσα πριν λίγο στο τηλέφωνο με την Αννούλα, την γυναίκα του Γιώργου Νταλάρα.
Ο Γιώργος Νταλάρας γεννήθηκε από μια πολύ φτωχή οικογένεια· o πατέρας του ήταν ρεμπέτης. Ο Νταλάρας είχε μια καλή φωνή αλλά υπήρχαν κι άλλοι με πολύ καλύτερη φωνή. Ο Γιώργος κατάφερε να μάθει όλα τα όργανα, τα έγχορδα, και είναι σήμερα ο καλύτερος τραγουδιστής γιατί αγωνίστηκε όσο κανείς άλλος! Τίποτα δεν κατακτάται χωρίς κόπο, αυτό να το έχετε πάντα υπόψη σας!
Σε ποια ηλικία αρχίσατε να γράφετε στίχους και αν θυμόσαστε το πρώτο σας τραγούδι.
Στίχους γράφω από νεαρός, από τότε που ήμουν στην ηλικία σας. Εκείνα τα χρόνια έγραφα για πλάκα, για κανένα κορίτσι, για τις συντροφιές. Το πρώτο τραγούδι που έγραψα και έγινε γνωστό από τη μια μέρα στην άλλη και μ’ έκανε πολύ γνωστό, ήταν το τραγούδι «Άπονη ζωή» σε μουσική του Ξαρχάκου και το τραγούδησε ο Μπιθικώτσης. Αμέσως έπιασα το Τζόκερ!
Αν θα έπρεπε να διαλέξετε μεταξύ του δημοσιογράφου και του στιχουργού ποια θα ήταν η επιλογή σας?
Δημοσιογράφος, αυτό μ’ ενδιαφέρει. Ο δημοσιογράφος παρεμβαίνει στα πράγματα, έχει τη δυνατότητα να παρέμβει εκείνη τη στιγμή που συμβαίνει το γεγονός και με τη παρέμβασή του αυτή να βοηθήσει να λυθεί κάποιο πρόβλημα. Αυτός που γράφει στίχους βοηθάει σιγά-σιγά να βελτιωθεί το πνευματικό επίπεδο του κόσμου. Αυτό όμως γίνεται αργά και σε δεκαετίες. Ο δημοσιογράφος όμως παρεμβαίνει καίρια.
Τί ρόλο έπαιξαν οι γυναίκες και ο έρωτας στη ζωή σας και στο έργο σας?
Τον πρώτο! Το παν στη ζωή μου ήταν οι γυναίκες και ο έρωτας! Έχω παντρευτεί δύο φορές και έχω ερωτευτεί καμιά δεκαριά! Ο μεγάλος έρωτας της ζωής μου είναι η δεύτερη γυναίκα μου με την οποία έχουμε κάνει ένα παιδί, και έχω άλλο ένα παιδί από τον πρώτο μου γάμο.
Με τη σημερινή μου γυναίκα είμαστε 32 χρόνια μαζί και μου έδωσε μεγάλη ώθηση στη ζωή μου. Είναι σκηνοθέτης. Είμαστε πιο κοντά στις σκέψεις μας, στις προοπτικές μας, στα ενδιαφέροντά μας.
Ο έρωτας έπαιξε κυριαρχικό ρόλο στη ζωή μου και πιστεύω πως ο έρωτας είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του ανθρώπου. Πάντως όταν είσαι ερωτευμένος, δεν γράφεις, ζεις. Όταν χωρίσεις αναπολείς αυτά που έζησες και όταν είσαι σε μεγάλη στενοχώρια, τότε γράφεις!
Τα παιδιά των 15-20 ετών πιστεύετε πως όταν ακούνε τα δικά σας τραγούδια καταλαβαίνουν το νόημα των στίχων?
Νομίζω πως δεν τα καταλαβαίνουν και πολύ. Επειδή όμως τα παιδιά έχουν μανάδες και πατεράδες οι οποίοι και τα καταλαβαίνουν και τα έζησαν, αυτά τα τραγούδια πλέον έχουν περάσει στο DNA των παιδιών και κάπου μέσα στη ψυχή σας έχουν κάποια ρίζα!
Θα θέλατε να μας πείτε ποιες ήταν και είναι οι πηγές έμπνευσης των τραγουδιών σας?
Ο έρωτας και τα βιώματα της ζωής μου! Εθνική Αντίσταση, Εμφύλιος, πείνα, φτωχοί άνθρωποι, μετανάστευση. Μη ξεχνάτε πως κάποτε στη Γερμανία ήταν 300.000 Έλληνες μετανάστες! Η γενιά η δική μου έχει ζήσει αυτό το τεράστιο πρόβλημα της μετανάστευσης. Δεν πρέπει να είμαστε ξενοφοβικοί.
Ποιους από τους σημερινούς στιχουργούς θεωρείτε αξιόλογους και ποιο τραγούδι θα θέλατε να το έχετε γράψει εσείς?
Έχουμε πάρα πολύ σπουδαίους στιχουργούς: Μάνος Ελευθερίου, Αλκαίος, Ρασούλης, Κατσούλης, Νικολακοπούλου, Τριπολίτης ……ανέφερα ήδη 5-6 και ας με συγχωρέσουν αυτοί που ξέχασα.
Το τραγούδι που θα ήθελα να είχα γράψει εγώ είναι του Μάνου Ελευθερίου και είναι η «Μαρκίζα» σε μουσική του Σπανού και το έχουν τραγουδήσει η Μοσχολιού και η Χαρούλα. Σας συνιστώ να ψάξετε και να το βρείτε αυτό το τραγούδι γιατί είναι πολύ ωραίο.
Τι γνώμη έχετε για το διαδίκτυο και για το ηλεκτρονικό βιβλίο?
Δεν έχω ιδέα απ’ αυτά τα πράγματα! Γράφω ακόμα με μολύβι. Υπάρχει έχω ακούσει ένα πρόγραμμα στους υπολογιστές που μιλάς και γράφει αυτό νομίζω (σημ. ηλεκτρονικός λογογράφος) -χωρίς να είμαι σίγουρος πως θα με ξεκούραζε- γιατί κουράζεται το χέρι μου πάρα πολύ. Επειδή όμως 40 χρόνια τώρα που γράφω, φοβάμαι πως η σκέψη μου δεν θα είναι όπως τώρα που κάθομαι και γράφω, γιατί η σκέψη μου περνάει στο χέρι μου και κατόπιν στο χαρτί. Αν αυτή η διαδικασία αλλάξει, φοβάμαι πως δεν θα είναι το ίδιο.
Το διαδίκτυο βέβαια είναι μια μεγάλη κατάκτηση της επιστήμης και της γνώσης! Είναι μια τεράστια βιβλιοθήκη που μέσα σε λίγα λεπτά έχεις όποια πληροφορία θέλεις, και παράλληλα μπορείς να ανταλλάσεις απόψεις με εκατομμύρια ανθρώπους!
Αν σας ζητούσαν θα γράφατε τους στίχους για το τραγούδι που θα στέλναμε στη Eurovision?Όχι, ποτέ! Η Eurovision δεν είναι διαγωνισμός τραγουδιού αλλά διαγωνισμός τηλεοπτικών σταθμών. Είναι ένα show με ωραία κοριτσάκια με ωραία σώματα, που χορεύουν ωραία, κουνιούνται ωραία και ντύνονται ωραία. Το τραγούδι είναι άλλο πράγμα, είναι ιερό! Εις ότι αφορά τη φετινή Eurovision, είδα αυτή που πήρε το 2ο βραβείο· ήτανε καλλονή, απίστευτης ομορφιάς γυναίκα, από την Ουκρανία. Οι Ουκρανές όλες, είναι κούκλες· γι ‘αυτό και οι Έλληνες σήμερα έχουν γκόμενες από την Ουκρανία και πολλοί χωρίζουν και παντρεύονται Ουκρανές! Αυτό λοιπόν εσείς να το έχετε υπόψη και να διεκδικείτε τους άντρες σας όταν παντρευτείτε!
Αν η παγκόσμια κοινότητα σας επέλεγε για να προτείνετε ένα τραγούδι κι ένα βιβλίο Ελλήνων δημιουργών ποια θα ήταν η πρότασή σας?
Το τραγούδι θα ήταν η «Φραγκοσυριανή» (του Μάρκου Βαμβακάρη) και η «Συννεφιασμένη Κυριακή» του συμπατριώτη σας του Βασίλη Τσιτσάνη, και ένα τρίτο πάλι από τα μέρη σας, είναι του Καλδάρα, το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι».
Βιβλίο θα έλεγα κλασικό Ελληνικό και σπουδαίο βιβλίο το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» που έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης.
Ποιος είναι ο ρόλος του προέδρου των «Λευτεριστών»?
«Λευτεριστές» είμαστε μια παρέα «αλητεία» που μαζευόμαστε και πίνουμε ούζα, και επειδή εγώ ήμουνα ο πιο μεγάλος και έκανα και περισσότερη πλάκα, με βγάλανε Πρόεδρο! Αυτοί είναι οι «Λευτεριστές»! Είμαστε μια όμορφη παρέα!
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας προορισμός στις διακοπές? Από πληροφορίες γνωρίζουμε πως είναι η Μυτιλήνη, σωστά?
Ναι σωστά, στη Μυτιλήνη πάω. Είναι ένα χωριό εκεί, ο Μόλυβος και ζω εκεί 3 μήνες. Από τότε που εφευρέθηκε το φαξ εργάζομαι εκεί και στέλνω τα κείμενά μου στην εφημερίδα, χωρίς να χρειάζεται πια να είμαι στην Αθήνα. Ο Μόλυβος είναι για μένα το ωραιότερο μέρος του νησιού! Αυτός είναι λοιπόν ο αγαπημένος μου προορισμός!
Αν υποθέσουμε πως υπήρχε η δυνατότητα να εκπληρωθεί άμεσα μια επιθυμία σας ποια θα ήταν αυτή?
Να μην έχω διάφορα προβλήματα υγείας που με τυραννάνε γιατί στο παρελθόν έχω πάθει και έμφραγμα.
Ποια είναι η γνώμη σας για τα λεγόμενα παραδοσιακά έθιμα όπως π.χ. τα βεγγαλικά του Πάσχα?
Είναι ένα έθιμο που νομίζω πως πρέπει να καταργηθεί. Είναι πολύ επικίνδυνο και έχουν σκοτωθεί άνθρωποι. Όπως επίσης πρέπει να καταργηθεί και η οπλοχρησία την Κρήτη γιατί κι εκεί έχουν συμβεί τραγικά περιστατικά.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και ποια βιβλία θα προτείνατε στους νέους?
Έχω πολλούς αγαπημένους συγγραφείς, Έλληνες βέβαια. Στα χρόνια της εφηβείας μου έζησα πολύ με τον Αντώνη Σαμαράκη· ήταν στενός μου φίλος. Θεωρώ πως τα βιβλία του μ’ επηρέασαν πάρα πολύ. Επίσης οι Μυριβήλης, Καραγάτσης, Θεοτοκάς, Βενέζης και από τους νεότερους ο Ταχτσής τον οποίο, κάποιος από τους νεαρούς που έπαιρνε σπίτι του τον σκότωσε πριν μερικά χρόνια.
Η Ελλάδα έχει μεγάλους ποιητές· μεγάλους πεζογράφους δεν είχε. Όλοι οι πεζογράφοι είναι μια σκάλα πιο κάτω. Έχει ποιητές καταπληκτικούς· Καβάφης, Σολωμός, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, ο Κάλβος ……ανέφερα ήδη 5 εκ των οποίων οι δύο έχουν πάρει το Βραβείο Νόμπελ και ο Ρίτσος το Βραβείο Λένιν. Αν ζούσε σήμερα ο Καβάφης θα είχε αναστατώσει την Οικουμένη!
Οι νέοι νομίζω, εκείνο που θα τους κάνει να «πετάξουνε», είναι η μύηση στην ποίηση. Να μάθουνε να διαβάζουν ποίηση και σιγά-σιγά θα καταλάβουν πως η ποίηση τους ανεβάζει αλλού. Μέσα σε τρεις λέξεις ένας ποιητής μιλάει για όλο τον κόσμο! Χίλια βιβλία είναι ένα ποίημα, όπως χίλιες ζωές είναι ένα σ’ αγαπώ!
Η μουσική είναι μία και αδιαίρετη ή χωρίζεται σε έντεχνη, μοντέρνα, λαϊκή κλπ?
Η μουσική χωρίζεται σε δύο μέρη· ή είναι καλή ή είναι κακή. Άμα είναι καλή είναι και ρεμπέτικα, είναι και ποπ και συμφωνική, είναι τα πάντα. Άμα είναι κακή, όλα αυτά τα είδη θέλουν μια κλωτσιά και να πάνε στον Καιάδα!
Ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους?
Το κύριο πράγμα που λέω στους νέους, γιατί όπως σας είπα έχω δύο παιδιά και δύο εγγόνια, είναι να διαβάζουν και να μελετάνε για να αποκτήσουν παιδεία.
Τέλος θα θέλαμε να χαρακτηρίσετε με δυο λέξεις τα παρακάτω ονόματα:
Θεοδωράκης: Μέγας μουσικός, μέγας πατριώτης! Με λάθη όπως όλοι, πάντως ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα του αιώνα.
Χατζηδάκης: Το ίδιο θα έλεγα κι αυτός. Δεν χρειάστηκε να πάει φυλακή αλλά αυτά που έλεγε ήταν φιλελεύθερα πράγματα. Είχε μια γενναιότητα ο Χατζηδάκης και βέβαια ήταν πολύ μεγάλος συνθέτης!
Λοϊζος: Ο Λοϊζος δεν είχε το «καλλιτεχνικό» μπόι των δύο προηγούμενων. Είναι μια άλλη γενιά, ήξερε λιγότερα πράγματα αλλά ήταν εξαιρετικός μουσικός από την άποψη της μελωδίας. Ήταν άνθρωπος πολύ βαθυστόχαστος, εραστής, ονειροπόλος και ήξερε να γράφει καταπληκτικά τραγούδια.
Τσιτσάνης: Βασιλιάς όλων, Αρχηγός όλων! Αυτός έμαθε τους πάντες! Σ’ αυτόν στηρίζεται όλη η λαϊκή μουσική!
Νταλάρας: Νομίζω ένας από τους καλύτερους λαϊκούς τραγουδιστές. Ο μεγαλύτερος βέβαια τραγουδιστής που έβγαλε η Ελλάδα ήταν ον Καζαντζίδης!
Αλεξίου: Η μεγαλύτερη Ελληνίδα τραγουδίστρια! Είναι και κουμπάρα μου, της έχω βαφτίσει το παιδί.
Μαρινέλλα: Εξαιρετική τραγουδίστρια με μεγάλες δυνατότητες. Καθιέρωσε έναν δικό της τρόπο στο τραγούδι· έχει κίνηση που δεν έχει καμία άλλη. Η ίδια είναι μια ολόκληρη παράσταση!
Χατζηγιάννης: Θα πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια για να δούμε τί θ’ αφήσει στο χρόνο. Το πόσο αξίζει κάποιος αποδεικνύεται με τον καιρό. Ο πανδαμάτορας χρόνος θα μας δείξει την αξία του!
Ηλίας Κατσούλης: Εξαιρετικός στιχουργός και εξαιρετικός άνθρωπος με πηγαία έμπνευση λαϊκή, πατάει στη γη και έχει μια τρυφερότητα. Τον αγαπώ πολύ!
Μπάγιεβιτς: Ο καλύτερος προπονητής που ήρθε ποτέ στην Ελλάδα με μεγάλη διαφορά από όλους τους άλλους!
Ριβάλντο: Είναι ένας ποδοσφαιριστής παγκόσμιας κλάσης που έχει βγει και δύο φορές ο «Καλύτερος ποδοσφαιριστής του Κόσμου». Είναι ένα φαινόμενο ποδοσφαιριστού παγκόσμιας αξίας!

Kύριε Παπαδόπουλε εκ μέρους της Λ.Ο.Γ. σας ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας κάνατε!!!

Pengirl, Mina, Mr Pepos

H Mαρούλα Κλιάφα μιλάει στο filomatheia.blogspot.com όταν η ΛΟΓ έγραφε ιστορία, κάποια από τα κορίτσια των φωτογραφιών είναι σήμερα Μανούλες.

Κυρία Κλιάφα, μπορείτε να μας περιγράψετε με λίγα λόγια την ζωή σας ξεκινώντας από τα παιδικά σας χρόνια;

Γεννήθηκα στην γειτονιά που λέγεται Βαρούσι. Το Βαρούσι, είναι η πιο παλαιά πόλη των Τρικάλων. Ήταν μια πολύ όμορφη γειτονιά. Εγώ ήμουν το πρώτο παιδί της οικογένειας Ιωάννη Μάτη ο οποίος αργότερα έγινε και Δήμαρχος Τρικκαίων. Ήμουν παιδί της κατοχής και όπως καταλαβαίνετε έζησα κατοχή, εμφύλιο και ως εκ τούτου, μιλάμε για πολύ δύσκολα παιδικά χρόνια. Δύσκολες εποχές μας εμπλούτισαν συναισθηματικά και μας έκαναν ν’ αγαπάμε την ειρήνη. Αργότερα που συμμετείχα και στην χορωδία Τρικάλων, είχα καθηγήτρια την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, η οποία μας έμαθε να αγαπάμε την κλασική μουσική. Γενικά, ήμουν πολύ ζωηρό κορίτσι και ήμουν πάντα ερωτευμένη. Όχι πολύ καλή μαθήτρια, κακή στα μαθηματικά μα πολύ καλή στα φιλολογικά. Στη συνέχεια, σπούδασα δημοσιογραφία και ύστερα παντρεύτηκα από έρωτα τον Κώστα Κλιάφα, με τον οποίο αποκτήσαμε δύο παιδιά.
Πότε και πως επιλέξατε το «μονοπάτι» της συγγραφής και τι πιστεύατε ότι θα σας προσέφερε;
Το πρώτο μου βιβλίο το έγραψα το 1974, καθώς είχα λάβει μέρος σ’ έναν διαγωνισμό για νέους συγγραφείς όπου και είχα βραβευθεί. Αυτό ήταν μια πολύ καλή ενίσχυση για μένα και μάλιστα εκείνη την περίοδο γνώρισα και τη Σαρρή, η οποία με πήγε στον Κέδρο (Εκδόσεις).
Δεν έβγαλα ποτέ πολλά χρήματα απ’ τα βιβλία. Πιο πολύ είναι η χαρά της δημιουργίας, καθώς όταν γράφω ένα βιβλίο ζω μαγικές στιγμές.
Ποιο παιδικό βιβλίο ήταν το αγαπημένο σας;

Ως παιδί, είχα την τύχη να έχω μια γιαγιά-παραμυθού και ως εκ τούτου γνώρισα πρώτα τη προφορική λογοτεχνία ακούγοντας για δράκους, νεράιδες, καλότχιες και φαντάσματα. Αυτό ενίσχυσε πάρα πολύ την φαντασία μου ως παιδί. Όσον αφορά το αγαπημένο μου βιβλίο, θα έλεγα πως ήταν «Η καλύβα του μπάρμπα-Θωμά».
Τι βιβλία προτείνετε στους λεγόμενους «βιβλιοφάγους»;
Το ζητούμενο είναι, τι βιβλία πρέπει να προτείνουμε στους μη βιβλιοφάγους, ώστε να γίνουν βιβλιοφάγοι. Προσωπικά θα πρότεινα βιβλία κοινωνικού περιεχομένου.
Πιστεύετε ότι τα βιβλία έχουν τη δύναμη να αλλάξουν την συμπεριφορά ενός ανθρώπου, απέναντι στο περιβάλλον για παράδειγμα;
Ναι το πιστεύω. Και γενικότερα η τέχνη έχει αυτή τη δύναμη να μας κάνει να δούμε τα πράγματα που μέχρι χθες δεν βλέπαμε, και φυσικά μας κάνει ν’ αλλάξουμε συμπεριφορές και στάσεις.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο άλλου συγγραφέα που θα θέλατε να το είχατε γράψει εσείς;
Πολλά, πάρα πολλά. Ένα από αυτά είναι το «Μια Πέμπτη του Οκτώβρη», μιας Σουηδέζας που το έχω μεταφράσει και είναι εκδόσεις «Καστανιώτη». Επίσης, άλλο ένα βιβλίο που μου άρεσε πάρα πολύ και θα ήθελα να είχα γράψει εγώ (βέβαια να διευκρινίσω ότι μιλάω για εφηβικά βιβλία) είναι το «Τέρμα, εδώ κατεβαίνουν όλοι» μιας Γαλλίδας που ονομάζεται Morgenstern και που μιλά για το χάσμα γενεών.
Πιστεύετε ότι τα βιβλία πρέπει να βασίζονται πάνω σε αληθινές ιστορίες ή σε φανταστικά σενάρια;
Εγώ ξεκινάω από κάτι πραγματικό και μετά απλώνω την φαντασία μου. Για παράδειγμα, έχω γράψει πρόσφατα ένα βιβλίο για τη βία στα σχολεία και ξεκίνησα από ένα πραγματικό περιστατικό. Στην πορεία, άφησα την φαντασία μου να δημιουργήσει την πλοκή της ιστορίας αυτού του βιβλίου. Σ’ αυτό το σημείο θα σας εκφράσω την αγωνία μου αι την ανησυχία μου για τη βία στα σχολεία η οποία πια έχει λάβει διαστάσεις «επιδημίας».
Ο Χάρι Πότερ είναι ένα πρόσφατο βιβλίο που έχει συναρπάσει κυρίως τις νεαρές ηλικίες. Ποια είναι η γνώμη σας για το περιεχόμενο του;
Έχω διαβάσει μόνο το πρώτο γιατί όποια βιβλία είναι σε σειρές, δεν με ενδιαφέρουν και πολύ. Έχει πάντως πολύ φαντασία και φυσικά δεν θα απέτρεπα να το διαβάσουν παιδιά. Για τα παιδιά που δεν διαβάζουν καθόλου, είναι μια ευκαιρία να κάνουν την αρχή διαβάζοντας τον Χάρι Πότερ. Πάντως για το συγκεκριμένο βιβλίο έχει βοηθήσει ιδιαίτερα και η διαφήμιση.
Τι γνώμη έχετε για το διαδίκτυο και για το ηλεκτρονικό βιβλίο;
Το ηλεκτρονικό βιβλίο εμένα δεν μου αρέσει. Έχω μάθει να πιάνω στα χέρια μου το μελάνι. Όσο για το διαδίκτυο είναι ένα επίτευγμα. Φτάνει να ξέρεις να κάνεις σωστή χρήση. Είναι μεν ένα πολύ καλό μέσο όπως η τηλεόραση, αλλά είναι και επικίνδυνο όταν δεν ξέρεις πώς να το χρησιμοποιείς.
Αν η παγκόσμια κοινότητα σας πρότεινε αν στείλετε ένα απ’ τα βιβλία σας σ’ έναν άλλο πλανήτη, ποιο θα ήταν αυτό;
Δεν μπορώ να διαλέξω. Είναι όλα «παιδιά» μου! Αν αναγκαζόμουν πάντως να το κάνω, το βιβλίο που θα έστελνα θα ήταν το «Από τον Σεϊφουλλάχ ως τον Τσιτσάνη».

Ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους;
Όταν ήμουν νέα και μου έδιναν συμβουλές, τις βαριόμουν πάρα πολύ. Θα σας πω όμως αυτό που έλεγα στα παιδιά μου. Δουλέψτε, δουλέψτε σκληρά γιατί χωρίς δουλειά, δε θα πετύχετε τους στόχους σας.
Αν θα συναντούσατε τον Θεό, τι θα του λέγατε;
Το Θεό...!!! Να μη μ’ αφήσει να ζήσω 100 χρόνια, για όσο θα είμαι ζωντανή να παραμείνω όρθια!
Όταν δεν γράφετε, ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία;
Μ’ αρέσει ν’ ακούω κλασική μουσική. Ακούω πάρα πολλές ώρες γιατί με ξεκουράζει. Και όταν γράφω επίσης μ’ αρέσει να ακούω κλασική μουσική. Αγαπώ βέβαια και την ενασχόλησή μου με το μουσείο.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ζωγράφος;
Ο Miro, γιατί κάνει παιδιάστικα σχέδια που μ’ αρέσουν πολύ!
Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;
Συνήθιζα να έχω μια προκατάληψη για την Αμερική, πολύ μεγάλη θα έλεγα. Παρ’ όλα αυτά, την έχω επισκεφτεί τρεις φορές και έχω μαγευτεί. Όσον αφορά τώρα προορισμό με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, θα επέλεγα την Νορβηγία.
Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;
Μετανιώνω ιδιαίτερα που όταν ήμουν νέα δεν δούλευα τόσο εντατικά όσο δουλεύω τώρα.
Ποια προσωπικότητα θεωρείτε σημαντική στον Ν. Τρικάλων;
Νομίζω πως ο Τσιτσάνης, ο Βίρβος, ο Καλδάρας ήταν πολύ αξιόλογα πρόσωπα. Κανείς πάντως απ’ την πολιτική.
Αν υποθέσουμε πως επισκεπτόσασταν το νησί των επιθυμιών, ποια θα ήταν η πρώτη σας επιθυμία;
Πολύ απλά, να έχω αυτά που έχω! Μου αρκεί….!
Κλείνοντας η κα Κλιάφα απευθύνθηκε στα παιδιά θέτοντας το παρακάτω ερώτημα:
Σας δίνω δύο προτάσεις. Ποια εκ των δύο θα επιλέγατε ως τίτλο για το επόμενο βιβλίο μου, που έχω ήδη παραδώσει στον εκδότη;
i)«Εκείνο το πρωινό του Απρίλη»
ii)«Μια ιστορία του καιρού μας»
Η απάντηση εκ μέρους των μελών της Λ.Ο.Γ. ήταν ομόφωνη. Ο πρώτος τίτλος επιλέχτηκε χωρίς πολύ σκέψη!!!
Την συνέντευξη πήρε η ερασιτεχνική ομάδα δημοσιογραφίας των μελών της ΛΟΓ.

Στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Oδυσσέας Ελύτης. το δεύτερο ΝΟΜΠΕΛ για την ΕΛΛΑΔΑ

Στην απονομή του βραβείου Νόμπελ ο Ελύτης έκανε ένα σύντομο χαιρετισμό στα Γαλλικά. Και είπε μεταξύ άλλων:

"Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω. Και αυτές είναι που ένιωσα, σιγά - σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφρασθώ. Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά που του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα. Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ' αντικείμενα σ' όλες τους τις λεπτομέρειες αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια που να υποδηλώνει συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία. 0 τρόπος με τον οποίο μεταχειρίστηκαν την ύλη οι γλύπτες της Κυκλαδικής περιόδου, που έφτασαν ίσια-ίσια να ξεπεράσουν τηv ύλη, το δείχνει καθαρά. Όπως επίσης, ο τρόπος που οι εικονογράφοι του Βυζαντίου επέτυχαν από το καθαρό χρώμα να υποβάλλουν το "θείο".

Μια τέτοια, διεισδυτική και συνάμα μεταμορφωτική επέμβαση μέσα στην πραγματικότητα επεχείρησε πιστεύω ανέκαθεν και κάθε υψηλή ποίηση. Όχι να αρκεστεί στο "νυν έχον" αλλά να επεκταθεί στο "δυνατόν γενέσθαι" . Κάτι που, είναι η αλήθεια, δεν εκτιμήθηκε πάντοτε. Ίσως γιατί οι ομαδικές νευρώσεις δεν το επέτρεψαν. Ίσως γιατί ο ωφελιμισμός δεν άφησε τα μάτια των ανθρώπων ανοιχτά όσο χρειάζεται. Η ομορφιά και το φως συνέβη να εκληφθούν άκαιρα ή ανώδυνα. Και όμως. Η διεργασία που απαιτείται για να φτάσει κανείς στο σχήμα του Αγγέλου είναι, πιστεύω, πολύ πιο επώδυνη από την άλλη που εκμαιεύει όλων των λογιών τους Δαίμονες.

Βέβαια υπάρχει το αίνιγμα. Βέβαια υπάρχει το μυστήριο. Αλλά το μυστήριο δεν είναι μια σκηνοθεσία που επωφελείται από τα παιχνίδια της σκιάς και του σκότους για να μας εντυπωσιάσει απλώς. Είναι αυτό που εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο και μέσα στο απόλυτο φως. Είναι τότε που προσλαμβάνει την αίγλη εκείνη που ελκύει και που την ονομάζουμε Ομορφιά. Την Ομορφιά που είναι μια οδός - η μόνη ίσως οδός προς το άγνωστο μέρος του εαυτού μας, προς αυτό που μας υπερβαίνει.

Επειδή αυτό είναι στο βάθος η ποίηση: η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει.Από τα μυριάδες μυστικά σήματα, που μ' αυτά είναι διάσπαρτος ο κόσμος και που αποτελούν άλλες τόσες συλλαβές μιας άγνωστης γλώσσας, να συνθέσεις λέξεις και από τις λέξεις φράσεις που η αποκρυπτογράφησή τους να σε φέρνει πιο κοντά στην βαθύτερη αλήθεια.

Πού λοιπόν βρίσκεται σε έσχατη ανάλυση η αλήθεια; Στην φθορά και στον θάνατο που διαπιστώνουμε κάθε μέρα γύρω μας ή στη ροπή που μας ωθεί να πιστεύουμε ότι αυτός ο κόσμος είναι ακατάλυτος και αιώνιος; Είναι φρόνιμο να αποφεύγουμε τις μεγαλεπήβολες εκφράσεις, το ξέρω. Οι κατά καιρούς κοσμολογικές θεωρίες τις χρησιμοποίησαν, ήρθαν σε σύγκρουση, ακμάσανε, πέρασαν. Η ουσία όμως έμεινε, μένει. Και η Ποίηση, που εγείρεται στο σημείο όπου ο ορθολογισμός καταθέτει τα όπλα του για να τ' αναλάβει εκείνη και να προχωρήσει μέσα στην απαγορευμένη ζώνη, ελέγχεται να είναι ίσια-ίσια εκείνη που προσβάλλεται λιγότερο από τη φθορά. Διασώζει σε καθαρή μορφή τα μόνιμα, τα βιώσιμα στοιχεία που καταντούν δυσδιάκριτα μέσα στο σκότος της συνείδησης όπως τα φύκια μέσα στους βυθούς των Θαλασσών. Να γιατί μας χρειάζεται η διαφάνεια. Για να διακρίνουμε τους κόμπους στο νήμα που μες από τους αιώνες τεντώνεται και μας βοηθεί να σταθούμε όρθιοι πάνω σ' αυτή τη γη.

Από τον Ηράκλειτο έως τον Πλάτωνα και από τον Πλάτωνα έως τον lησού διακρίνουμε αυτό το "δέσιμο" που φτάνει κάτω από διάφορες μορφές ως τις ημέρες μας και που μας λέει περίπου το ίδιο: ότι εντός του κόσμου τούτου εμπεριέχεται και με τα στοιχεία του κόσμου τούτου ανασυντίθεται ο άλλος κόσμος, ο "πέραν", η δεύτερη πραγματικότητα, η υπερτοποθετημένη επάνω σ' αυτήν όπου παρά φύσιν ζούμε. Είναι μια πραγματικότητα που τη δικαιούμαστε και που από δική μας ανικανότητα δεν αξιωνόμαστε.

Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε εποχές υγιείς το Κάλλος ταυτίσθηκε με το Αγαθόν και το Αγαθόν με τον Ήλιο. Κατά το μέτρο που η συνείδηση καθάρεται και πληρούται με φως, τα μελανά σημεία υποχωρούν και σβήνουν αφήνοντας κενά που - όπως ακριβώς στους φυσικούς νόμους - τα αντίθετά τους έρχονται να πληρώσουν τη Θέση τους. Κι αυτό, με τέτοιον τρόπο που τελικά το δημιουργημένο αποτέλεσμα να στηρίζεται και στις δύο πλευρές, Θέλω να πω στο "εδώ" και στο "επέκεινα". Ο Ηράκλειτος δεν είχε ήδη μιλήσει για μιαν "εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην";

Εάν είναι ο Απόλλων ή η Αφροδίτη, ο Χριστός ή η Παναγία, που ενσαρκώνουν και προσωποποιούν την ανάγκη να δούμε υλοποιημένο εκείνο που σε ορισμένες στιγμές διαισθανόμαστε, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει η αναπνοή της αθανασίας που μας επιτρέπουν. Η Ποίηση οφείλει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πέραν από συγκεκριμένα δόγματα, να επιτρέπει αυτή την αναπνοή.

Πώς να μην αναφερθώ εδώ στον Φρειδερίκο Χαίλντερλιν, τον μεγάλο ποιητή που με το ίδιο πνεύμα εστράφηκε προς τους Θεούς του Ολύμπου και προς τον Ιησού; Η σταθερότητα που έδωσε σ' ένα είδος οράματος είναι ανεκτίμητη. Και η έκταση που μας αποκάλυψε μεγάλη. Θα έλεγα τρομακτική. Αυτή άλλωστε είναι που τον έκανε, όταν μόλις ακόμη άρχιζε το κακό που σήμερα μας πλήττει, ν' ανακράξει: Wozu Dichter in durftiger Zeit!

Oι καιροί, φευ, εστάθηκαν ανέκαθεν για τον άνθρωπο durftiger. Αλλά και η ποίηση ανέκαθεν λειτουργούσε. Δύο φαινόμενα προορισμένα να συνοδεύουν την επίγεια μοίρα μας και που το ένα τους αντισταθμίζει το άλλο. Πώς αλλιώς. Αφού και η νύχτα και τ' άστρα μας γίνονται αντιληπτά χάρη στον ήλιο. Με τη διαφορά ότι ο ήλιος, κατά τη ρήση του αρχαίου σοφού, εάν υπερβεί τα μέτρα καταντά "ύβρις". Χρειάζεται να βρισκόμαστε στη σωστή απόσταση από τον ηθικόv ήλιο, όπως ο πλανήτης μας από τον φυσικόν ήλιο, για να γίνεται η ζωή επιτρεπτή. Mας έφταιγε άλλοτε η αμάθεια. Σήμερα μας φταίει η μεγάλη γνώση. Δεν έρχομαι μ' αυτά που λέω να προστεθώ στην μακρά σειρά των επικριτών του τεχνικού μας πολιτισμού. Μια σοφία παλαιή όσο και η χώρα που μ' εξέθρεψε, μ' εδίδαξε να δέχομαι την εξέλιξη, να χωνεύω την πρόοδο μαζί με όλα της τα παρεπόμενα, όσο δυσάρεστα και αν μπορεί να είναι αυτά.

Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετεινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.

Είναι, το ξέρω, άτοπο ν' αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να επαινεί το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στον βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιο καθαρά μιαν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση. Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στη υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος π.χ. - χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.

Η σφαίρα που σχηματίζει η νέα ελληνική ποίηση έχει, θα μπορούσε να πει κανείς, όπως κάθε σφαίρα δύο πόλους: τον βόρειο και τον νότιο. Στον ένα τοποθετείται ο Διονύσιος Σολωμός που από την άποψη της εκφραστικής επέτυχε - προτού υπάρξει ο Mallarmé στα ευρωπαϊκά γράμματα - να χαράξει με άκρα συνέπεια και αυστηρότητα την αντίληψη της καθαρής ποίησης με όλα της τα παρεπόμενα: να υποτάξει το αίσθημα στη διάνοια, να εξευγενίσει την έκφραση και να δραστηριοποιήσει όλες τις δυνατότητες του γλωσσικού οργάνου προς την κατεύθυνση του Θαύματος. Στον άλλο πόλο, τοποθετείται ο K. Π. Καβάφης, αυτός που παράλληλα με τον T. S. Eliot έφτασε στην άκρα λιτότητα, στη μεγαλύτερη δυνατή εκφραστική ακρίβεια, εξουδετερώνοντας τον πληθωρισμό στην διατύπωση των προσωπικών του βιωμάτων.

Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κινήθηκαν οι μεγάλοι μας άλλοι ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο προς το ένα ή το άλλο από τα δύο άκρα. Αυτή είναι μια πρόχειρη και όσο γίνεται πιο σχηματική χαρτογράφηση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου. Το πρόβλημα για μας που ακολουθήσαμε, ήτανε να επωμιστούμε τα υψηλά διδάγματα που μας κληροδότησαν και, ο καθένας με τον τρόπο του, να τ' αρμόσουμε πάνω στη σύγχρονη ευαισθησία. Πέραν από τα όρια της τεχνικής, οφείλαμε να φτάσουμε σε μια σύνθεση που από το ένα μέρος ν' αναχωνεύει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και από το άλλο να εκφράζει τα κοινωνικά και ψυχολογικά αιτήματα της εποχής μας. Με άλλα λόγια, να φτάσουμε να προβάλλουμε τον τύπο του "Ευρωπαίου - Έλληνα". Δεν μιλώ για επιτυχίες, μιλώ για προσπάθειες. Οι κατευθύνσεις είναι που έχουν σημασία για τον μελετητή της Λογοτεχνίας.
ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΣ Ο ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΠΕΠΟΣ